Inleiding Informatiekunde I

Wat gaan we doen, vandaag?

Inleiding Informatiekunde I Anne-Marie Mineur

College 3, 14 november 2006

Anne-Marie Mineur

Inleiding Informatiekunde I

Wat gaan we doen, vandaag?

College 3. Databases 1

Databases Achtergrond: nut en noodzaak Database Management Systems (DBMS) Breder perspectief Groningse toepassingen

2

Bespreking opdracht 1 Procedure Inhoudelijk LaTeX / BibTeX Stijl

3

Toelichting opdracht 3

Anne-Marie Mineur


Databases Bespreking opdracht 1 Toelichting opdracht 3

Achtergrond: nut en noodzaak Database Management Systems (DBMS) Breder perspectief Groningse toepassingen

1.1 Wat gaan we doen, vandaag?

Databases: Historische ontwikkeling Manipulatie van databases Voorbeelden in de informatiekunde Relevante literatuur voor vandaag: Glenn Brookshear’s Computer Science, an overview: Hoofdstuk 8, Data abstractions Hoofdstuk 9, Database systems

Anne-Marie Mineur




1.2 Wat zijn databases? Definition Een database is een grote hoeveelheid data die opgeslagen zijn op een gestructureerde manier, zodanig dat er gemakkelijk in gezocht kan worden. De tegenstelling tussen een database en een platte tekst, is vergelijkbaar met het verschil tussen een Word document en een Excel-document, of tussen een lange tape met doorlopende tekst, of een archiefdoos, met verschillende kaarten.

Anne-Marie Mineur




1.3 Voorbeelden In welke databases zit je zelf? Informatie Beheer Groep (IBG) ProgRESS Bankrekening / PIN-automaat Bibliotheek Ziekenhuis Gemeentelijke basisadministratie Belastingdienst ...

Anne-Marie Mineur




1.4 Geschiedenis V´ o´ or de computer hadden bedrijven een personeelsadministratie een accountantsafdeling klantendossiers archieven van oude transacties Dat betekende: veel duplicaten geen automatische kruisverwijzingen garantie van discretie

Anne-Marie Mineur




1.4 Geschiedenis (2) Risico’s: Ambigu¨ıteit Verschillende labels Verschillende betekenis Inconsistentie Afhankelijk van invoer Veranderingen kunnen de hele database be¨ınvloeden (“update propagation”) Inefficiëntie Dubbel werk

Anne-Marie Mineur




1.5 Verschillen

Anne-Marie Mineur




1.5 Verschillen (2)

Anne-Marie Mineur




1.6 Schema’s en subschema’s

Schema: de gehele database met alle informatie Subschema: dat deel van de database waar een gebruiker toegang toe heeft → discretie

Anne-Marie Mineur




1.7 Manipulatie van de data

Twee vormen: 1

interactie met de gebruiker

2

manipulatie in de database → database management system (DBMS)

Voordelen: 1

Het DBMS treedt op als “front-office”

2

Data-onafhankelijke aanpak → verschillende user interfaces op één database

Anne-Marie Mineur




Databases ID 3716PZ 24RE00 04NGHX

Naam Mark Hoogstraten Els Reerink Douwe Leerdam

Adres Thorbeckestraat 12 Hilversumseweg 142 Lingedijk 25

Sofi 149967554 692306674 147258369

Een tuple bevat alle informatie over één werknemer (horizontaal). 3716PZ Mark Hoogstraten Thorbeckestraat 12 149967554 Een attribuut bevat alle informatie in één kolom (verticaal) Adres Thorbeckestraat 12 Hilversumseweg 142 Lingedijk 25 Anne-Marie Mineur




Risico’s Redundantie Meerdere waarden (meerdere functies) Veranderende waarden (carrière) ‘Zwevende’ informatie als de chef bordkrijt met ontslag gaat, is de waarde chef bordkrijt uit het systeem verdwenen. Oplossing: relationele database

Anne-Marie Mineur




Relationele database

Geen onderscheid tussen personen en attributen. Ook attribuut (bijvoorbeeld: ‘functieomschrijving’) wordt zelf onderwerp van een eigen reeks attributen — van een tuple. Een derde relatie koppelt personen aan attributen.

Anne-Marie Mineur




Voorbeelden WERKNEMER Werkn. ID Naam 24RE00 Els Reerink 04NGHX Douwe Leerdam BAAN Baan ID AB12 MN03

Omschrijving chef bordkrijt secretaresse

ASSIGNMENT Werkn. ID Baan ID 04NGHX AB12 04NGHX MN03

Adres Hilversumseweg 142 Lingedijk 25

Code T5 T47

Afdeling Logistiek Verkoop

Begindatum 3-1-1999 5-3-2005

Anne-Marie Mineur

Einddatum 4-3-2005 *


Sofi 692306674 147258369



Relationele operaties select selecteert alle werknemers die aan een bepaald criterium voldoen (horizontaal). NIEUW ← SELECT from WERKNEMER where WerknID = "04NGHX" project selecteert alle criteria die aan een bepaald format voldoen (verticaal). LIJST ← PROJECT Naam, Adres from WERKNEMER join voegt selecties samen die aan een combinatie van criteria voldoen. COMBI ← JOIN Omschrijving AND Einddatum where Omschrijving = chef bordkrijt Anne-Marie Mineur




SQL

SQL (Structured Query Language) Ontwikkeld door IBM ANSI-standaard Zeer populair, en basis voor veel db query systemen Bondig en efficiënt

Anne-Marie Mineur




SQL (2)

Opdracht: Geef me alle sofi-nummers van huidige werknemers met hun afdeling. SQL-Format: select WerknID, Afd, from ASSIGNMENT, BAAN where ASSIGNMENT.WerknID = BAAN.BaanID and ASSIGNMENT.Einddatum = ’*’

Anne-Marie Mineur




Voordelen van het relationele model

Het relationele model is intu¨ıtief; Een goed geconstrueerde (niet-redundante) relationele database is gegarandeerd consistent; Alle informatie kan worden uitgedrukt met drie operaties: select, project, join; Deze drie operaties bieden flexibele kijk op de data; Er zijn goede, declaratieve talen, bedoeld voor interactie met databases, die toegang mogelijk maken vanuit computerprogramma’s (bijvoorbeeld javascript).

Anne-Marie Mineur




Beperkingen van het relationele model

Sommige soorten data zijn slecht te modelleren in dit soort vaste relaties. recursieve structuur bijvoorbeeld: de voorouder-relatie, de transitieve afsluiting teksten van onbepaalde lengte. Ook lastig voor de meeste database-systemen: string-operaties geografie landkaarten

Anne-Marie Mineur




Andere database-modellen Hiërarchisch

weerspiegelt de hiërarchie in een organisatie redundantie is onvermijdelijk kleine opleving in web LDAP (Light Directory Applications)

Netwerk

omzeilt problemen met hiërarchische systemen complexiteit groeit snel

Logica (uitbreiding op de relationele kern) biedt oplossing voor transitieve afsluiting is nooit populair geworden Object-georiënteerd experts zijn enthousiast over betere integratie verlies data-onafhankelijkheid? Anne-Marie Mineur




Database-toepassingen in Groningen Taalkundige toepassing: taalkundige data organiseren. Achtergrond: in de eerste helft van de twintigste eeuw verzamelden taalkundigen data in corpora, grote hoeveelheden tekst. Chomsky introduceerde een meer laboratorium-achtige benadering: moedertaalsprekers vragen om hun oordeel. (Chomsky, N., Syntactic structures, Mouton, Den Haag, 1957) In 1957 was de corpus-aanpak traag en duur. Chomsky kwam dan ook met veel meer data. Tegenwoordig is de situatie compleet omgedraaid.

Anne-Marie Mineur




Taalkundige databases Wilbert Heeringa (Groningen) heeft een database van Nederlandse dialecten opgezet, mede met input van het P.J. Meertensinstituut. Op basis daarvan kan hij dialectkaarten genereren.

Anne-Marie Mineur




Historische databases George Welling (Groningen) heeft de handelsbestanden van Amsterdam van 1771–1817 gedigitaliseerd en georganiseerd (de Paalgeld bestanden). Gebruikte computationele methoden voor de organisatie van de data (database), de verificatie ervan (consistentie), en de het onderzoeken ervan (nominal record linkage) historische resultaten: Oudere schattingen van handelswaarde zijn omvergegaan door schepen te tellen en vertrekpunt te negeren Handel met de Baltische staten (“moedernegotie”) werd al in 1771 verdrukt door Amerikaanse handel (Israël, De Vries) Amerikaanse scheepvaart nam Nederlandse handel over bij blokkade in Vierde Engelse Oorlog (1780-1784). Werd toen razendsnel over de hele wereld een goede tweede. Anne-Marie Mineur




Architectuur-databases

Elwin Koster (Groningen) heeft stadsplattegronden gedigitaliseerd en georganiseerd. Heeft dankzij computationele methoden architecturaal werk kunnen reconstrueren waarvan de bouwtekeningen (en de gebouwen zelf) niet meer toegankelijk waren.

Anne-Marie Mineur



Procedure Inhoudelijk LaTeX / BibTeX Stijl

1.1 Procedure

Bij onduidelijkheden: meld je tijdig (via e-mail, of op het spreekuur) Ook als je niet alles weet: werk met wat je wel hebt. Je wordt beoordeeld op wat je kunt weten. (Dus houd de instructies goed in de gaten.)

Anne-Marie Mineur




1.2 Inhoudelijk

De stelling waarop je moest reageren was: “Door het WWW zal de ICT veel letterenstudies nog sterker be¨ınvloeden.” Veel genoemd: e-mail electronische bibliotheken publicaties via websites

Anne-Marie Mineur




1.2 Inhoudelijk (2)

Niet of nauwelijks genoemd: specifieke ontwikkelingen in de letterenstudies. Corpusonderzoek naar taalgebruik Onderzoek naar mens-machine interactie We komen hier in volgende colleges nog op terug.

Anne-Marie Mineur




1.3 LaTeX \documentclass[11pt]{article} \title{Opdracht 2} \author{Anne-Marie Mineur} %—————————————————————– \begin{document} \maketitle \section*{Inleiding} \section{Een kleine digitale revolutie} Ik onderschrijf de stelling die wordt geponeerd in (Netter et al. 1983), ... \section*{Conclusies} %—————————————————————– \end{document} Anne-Marie Mineur




1.3 LaTeX (2)

Anne-Marie Mineur




1.3 BibTeX

Een hoofdbestand: LaTeX-bestand met verwijzingen (xxxx.tex) Drie hulpbestanden: Bibliografie (yyyy.bib) Bibliografie-settings (harvard.sty, jmr.bst) Resultaat: PDF- of DVI-bestand (xxxx.pdf of xxxx.dvi) met selectie uit bibliografie

Anne-Marie Mineur




1.3 BibTeX (2) \documentclass[11pt]{article} \usepackage{harvard} \bibliographystyle{jmr} \title{Opdracht 2} \author{Anne-Marie Mineur} %—————————————————————– \begin{document} \maketitle \section*{Inleiding} \section{Een kleine digitale revolutie} Ik onderschrijf de stelling die wordt geponeerd in \cite{Nerbonne:1993}, ... \section*{Conclusies} \bibliography{oratie} \end{document} Anne-Marie Mineur




1.3 BibTeX (3)

Anne-Marie Mineur




1.3 BibTeX (4)

Benodigde bestanden: biboefening.tex oratie.bib harvard.sty jmr.bst Beschikbaar via de cursus-website.

Anne-Marie Mineur




1.3 LaTeX-Software

Kile Voor LaTeX kun je gebruik maken van Kile http://kile.sourceforge.net/. JabRef Voor BibTeX is er JabRef http://jabref.sourceforge.net/

Anne-Marie Mineur




1.4 Stijl Typefouten Leesbaarheid Passief Academisch wij Schrijftaal Superlatieven D’s en t’s Consequent zijn met de tijden Afkortingen Herhaling Meervouden Echter Opsommingen Titulatuur Anne-Marie Mineur



Opdracht 3 Opdracht: schrijf een betoog van 500 à 1000 woorden over de volgende stelling. “Een simpel ascii bestand is meer dan voldoende om informatie te organiseren. Het adressenbestand van mijn hockeyclub dat ik als secretaris in een Word-tabelletje bijhoud is voldoende duidelijk. Ik kan het aan wie dan ook versturen, en ik hoef geen ingewikkelde programma’s te hebben om het te gebruiken. Databases zijn misschien modieus, maar overbodig. Doe maar gewoon.” Mail een URL van een PDF’je naar [email protected] Deadline: maandagochtend 20 november, 9.00u. Anne-Marie Mineur



Opdracht 3 (vervolg) Inhoudelijke eisen: 1

Leg uit hoe databases werken, en gebruik dat als motivatie voor je antwoord.

2

Toon m.b.v. een voorbeeld hoe een tekstbestand tekort schiet.

LATEX-eisen: 1

Maak gebruik van het \maketitle-commando.

2

Maak gebruik van de tabular-omgeving. Zie Wilkins: http://www.maths.tcd.ie/∼dwilkins/LaTeXPrimer/.

3

Lees ook wat hij schrijft over de verbatim-omgeving.

4

Maak gebruik van diacritische tekens (¨ı, æ, ß). Zie Wilkins http://www.maths.tcd.ie/∼dwilkins/LaTeXPrimer/ TextAccents.html. Anne-Marie Mineur


Inleiding Informatiekunde I

Recommend Documents