Inkomen
Robidus biedt integrale diensten op het snijvlak van Finance en HR, gericht op de inzetbaarheid van personeel. De maatwerk advisering en ondersteuning zijn gebaseerd op een best practice platform en voegen waarde toe aan de diverse thema’s rondom sociale zekerheid.
“Ik krijg altijd 70% van mijn laatstverdiende inkomen” is
het
grootste
misverstand
rondom
de
inkomenspositie van werknemers. Werknemers die om medische redenen niet meer volledig kunnen werken, gaan altijd achteruit in inkomen. Ook al krijgen ze recht op een WIAuitkering. Soms daalt het inkomen zelfs tot onder het sociaal minimum. Dat kan anders. En u heeft daar invloed op.
Inhoud 1. Inkomensrisico’s bij arbeidsongeschiktheid .............................................................. 3 1.1 Hoogte uitkering ................................................................................................................ 3 1.2 Bepaling arbeidsongeschiktheidspercentage...................................................................... 3 1.3 Een voorbeeld .................................................................................................................... 4
2. Hoe inkomensterugval te beperken?.................................................................. 6 2.1 Inkomensverzekeringen ..................................................................................................... 6 2.2 Een voorbeeld .................................................................................................................... 7 2.3 Onbekend maakt onbemind ............................................................................................... 7
3. Rol werkgever........................................................................................................... 8 3.1 Invloed werkgever .............................................................................................................. 8 3.2 Collectieve verzekeringsoplossing ..................................................................................... 8 3.3 Toegevoegde waarde voor werkgever ................................................................................ 8 3.4. Implementatie en uitvoering ............................................................................................. 9
4. Conclusie ............................................................................................................... 10
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 2
1. Inkomensrisico’s bij arbeidsongeschiktheid Valt een werknemer ziekt uit, dan betaalt de werkgever eerst maximaal twee jaar minstens 70% van het loon door. Al de werknemer dan nog niet volledig hersteld is, kan hij een aanvraag indienen voor een uitkering in het kader van de Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). De WIA is een complexe regeling met diverse uitkeringen die uiteenlopende gevolgen hebben voor het inkomen van werknemers.
1.1 Hoogte uitkering De WIA bestaat uit twee regelingen: 1. Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA) De IVA voorziet werknemers die volledig (80-100%) en duurzaam arbeidsongeschikt zijn, van een uitkering van 75% van het laatstverdiende inkomen (tot het maximum jaarloon). 2. Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten (WGA) De WGA voorziet werknemers die volledig, maar niet duurzaam arbeidsongeschikt zijn, van een uitkering van 70% van het laatstverdiende inkomen (tot het maximum jaarloon) Degene die gedeeltelijk arbeidsongeschikt (35-80%) zijn, ontvangen een uitkering die daalt tot een percentage van het minimumloon. Wordt iemand minder dan 35% arbeidsongeschikt verklaard, dan ontstaat er geen recht op een WIAuitkering. De overheid acht deze medewerker nog voldoende in staat om zelfstandig voldoende inkomen te verdienen, ondanks zijn beperkingen. Jaarlijks worden circa 40.000 mensen WIA beoordeeld, waarvan 30.000 gedeeltelijk maar niet duurzaam (WGA) Maximum jaarloon Voor de hoogte van alle uitkeringen geldt een bovengrens: het maximum SV-loon (circa € 52.000 per jaar). De WIA uitkering (IVA en WGA regeling) bedraagt nooit meer dan 75% van dit maximum.
1.2 Bepaling arbeidsongeschiktheidspercentage Uitkeringsinstantie UWV bepaalt de mate van arbeids(on)geschiktheid van werknemers die een WIA aanvraag doen. Er zijn twee partijen betrokken bij deze beoordeling: Een arbeidsdeskundige bepaalt de mogelijkheden en een medicus de (fysieke en/of psychische) beperkingen. De zogenaamde restverdiencapaciteit is het inkomen dat de werknemer, ondanks zijn beperking door arbeidsongeschiktheid, nog kan verdienen. Bij de WIA beoordeling selecteert het UWV drie functies die de werknemer, met zijn beperkingen, mogelijkerwijs nog zou kunnen uitvoeren. Per functie geldt een
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 3
vastgesteld bruto salaris. Het middelste loon van deze 3 is de restverdiencapaciteit (RVC). Deze RVC wordt afgezet tegen het oude, niet-gemaximeerde loon. Hieruit vloeit het arbeidsongeschiktheidspercentage voort. Voorbeeld:
Laatst verdiende loon € 40.000 p/jaar.
Inkomen nieuwe mogelijke functies € 21.000, € 19.000 en € 20.000 per jaar.
De restverdiencapaciteit is derhalve € 20.000 per jaar.
Het arbeidsongeschiktheidspercentage is dan 50%. Deze persoon valt onder de WGA.
Het AO % = verschil tussen laatste salaris en het salaris dat de werknemer nog zou kunnen verdienen gezien de ziekte en/of beperkingen
1.3 Een voorbeeld Hieronder wordt een voorbeeld gegeven van een werknemer met een inkomen van bruto € 50.000 per jaar. Werknemer wordt 50% arbeidsongeschikt gekeurd en werkt daarnaast niet. Zijn inkomen valt stapsgewijs terug naar € 6.800, dat is 14% van zijn oude inkomen! € 50.000
€ 35.000
Inkomen uit arbeid
WIA loongerelateerde uitkering: 70% van laatste loon (tot maximaal circa €52.000)
Werkgever betaalt loon 2 jaar door
Periode afhankelijk van het arbeidsverleden
WGA vervolguitkering o.b.v. 50% arbeidsongeschikt
€ 6.800
€0 1 ZIEKMELDING
2
3
4
Arbeidsongeschiktheid periode
5
6
7
pensioen
Deze weergave is indicatief. De genoemde bedragen zijn bruto en afgerond.
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 4
Toelichting op bovengenoemd voorbeeld
De eerste twee ziektejaren geldt een loondoorbetalingverplichting van de werkgever aan de zieke werknemer.
De loongerelateerde uitkering volgt op de verplichte loondoorbetaling en is vastgesteld op 70% van het laatstverdiende, gemaximeerde loon. De duur van deze loongerelateerde uitkering is afhankelijk van het arbeidsverleden. In de Wet Werk en Zekerheid is de duur van deze loongerelateerde uitkering bepaald: Met de eerste tien jaar arbeidsverleden wordt één maand per jaar opgebouwd. Voor elk daaropvolgend jaar arbeidsverleden wordt een halve maand opgebouwd. Maximale duur is 24 maanden. De periode van een eventueel eerder genoten andere loongerelateerde uitkering (bijvoorbeeld WW-uitkering) wordt in mindering gebracht op de duur.
Omdat het de werknemer niet lukt naast zijn uitkering te werken, krijgt hij een vervolguitkering. Die bedraagt 35% van het minimumloon bij een arbeidsongeschiktheidspercentage tussen de 45% en 55%.
Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid bedraagt de WGA uitkering een percentage van het minimumloon. De uitkering is dus NIET gebaseerd op het (gemaximeerde) laatstverdiende salaris, zoals velen denken.
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 5
2. Hoe inkomensterugval te beperken? De veronderstelling dat werknemers bij arbeidsongeschiktheid altijd minimaal 70% van het laatstverdiende loon ontvangen is in het vorige hoofdstuk als niet waar bewezen. Werknemers met inkomens boven het maximum sv-loon, en/of het niet (voldoende) kunnen benutten van de restverdiencapaciteit krijgen te maken met een forse inkomensterugval. Wat is hier aan te doen?
2.1 Inkomensverzekeringen Ter afdekking van de inkomensrisico’s bij arbeidsongeschiktheid zijn grofweg drie oplossingsrichtingen te benoemen: 1. WGA hiaatverzekering De WGA hiaatverzekering is bedoeld als inkomensaanvulling voor werknemers met een WGA uitkering. 2. WIA excedentverzekering Arbeidsongeschikte werknemers met een salaris hoger dan het maximum SV-loon gaan er in inkomen extra op achteruit omdat de WIA uitkering berekend wordt over het loon tot de bovengrens. De WIA excedentverzekering biedt dekking voor het verlies van inkomen boven het maximum SV-loon. 3. WIA bodemverzekering Werknemers die volgens UWV nog in staat zijn om zelf voor voldoende inkomen te zorgen (minder dan 35% arbeidsongeschikt) komen niet in aanmerking voor een WIA-uitkering. Is de praktijk blijkt het vaak lastig om zelf (voldoende) inkomen te verdienen. De WIA bodemverzekering helpt deze groep werknemers op weg naar passende arbeid. WGA hiaatverzekering Het UWV stelt vast in welke mate de werknemer nog wel kan werken en inkomen kan verdienen, de zogenaamde restverdiencapaciteit (RVC). Het is echter de vraag of de betreffende werknemer werk kan vinden voor dat gedeelte. Met een WGA hiaatverzekering (uitgebreid) wordt voorkomen dat een (ex-) werknemer in een schrijnende inkomenssituatie onder bijstandsniveau terecht komt. De verzekering garandeert dat hij altijd minimaal 70% van zijn laatstverdiende gemaximeerde loon ontvangt. Werkt deze werknemer wel, dan komt zijn inkomen tot boven de 70% uit. Benut hij zijn RVC voldoende, dan ontvangt hij vanuit de verzekeraar veelal een bonus van 5% of 10% van zijn oude loon. Hiermee wordt werken gestimuleerd! WIA excedentverzekering Zoals eerder vermeld zijn de WIA uitkeringen gemaximeerd. Werknemers die op de eerste ziektedag meer verdienden dan circa € 52.000 krijgen voor het loon daarboven, geen WIA uitkering. Met de WIA excedentverzekering wordt het inkomen boven het maximum sv-loon verzekerd. Deze verzekering vult de WIA uitkering aan waardoor het inkomensverlies beperkt wordt.
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 6
WIA-bodemverzekering Werknemers die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn, ontvangen geen uitkering uit hoofde van de WIA. Toch kan de inkomensterugval veel meer dan 35% zijn. Denk aan de situatie dat men slechts 50% van het oude loon kan blijven verdienen. Een WIA bodemverzekering vult het inkomen (tijdelijk) aan, waardoor de werknemer de gelegenheid heeft om met behoud van koopkracht door middel van omscholing en/of solliciteren weer terug te komen op zijn oude salaris.
2.2 Een voorbeeld De medewerker uit het voorbeeld in hoofdstuk 1.3 heeft nu een inkomensverzekering gesloten via zijn werkgever. Hierdoor is hij gegarandeerd van 70% van zijn laatste inkomen bij arbeidsongeschiktheid. € 50.000
€ 35.000
Inkomen uit arbeid
WIA loongerelateerde uitkering: 70% van laatste loon (tot maximaal circa €52.000)
Werkgever betaalt loon 2 jaar door
periode afhankelijk van het arbeidsverleden
Dekking collectieve WGA hiaat verzekering Aanvulling tot 70% laatste loon
€ 28.200
WGA vervolguitkering o.b.v. 50% arbeidsongeschikt
€ 6.800
€0 1 ZIEKMELDING
2
3
4
Arbeidsongeschiktheid periode
6
5
7
8
pensioen
Deze weergave is indicatief. De genoemde bedragen zijn bruto en afgerond.
2.3 Onbekend maakt onbemind Het is heel menselijk om je ergens pas in te gaan verdiepen als je er mee te maken krijgt. Dit geldt uiteraard ook voor arbeidsongeschiktheid. Pas op het moment van dreigende arbeidsongeschiktheid wordt duidelijk wat de toekomstige inkomenssituatie kan worden. Helaas te laat om nog maatregelen te nemen. Werknemers denken niet bewust na over hun inkomenssituatie na arbeidsongeschiktheid. Redenen hiervan zijn onder andere:
Onbekendheid met de WIA wetgeving.
Niet kunnen inschatten van de eigen financiële situatie.
‘Alleen mijn buurman wordt arbeidsongeschikt.’
‘Ik heb een goede werkgever en die heeft alles voor mij geregeld.’
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 7
3. Rol werkgever De maatschappelijke tendens is dat de werkgever een rol vervult bij het (gedeeltelijk) opvangen van het inkomensverlies. De zorgplichtgedachte, die we steeds vaker op steeds meer terreinen tegenkomen, ligt hieraan ten grondslag. In vele CAO’s is inmiddels dan ook een paragraaf gewijd aan inkomensgaranties bij arbeidsongeschiktheid. Essentie daarvan is enerzijds om mensen meer tijd te geven om naar passend werk te zoeken en anderzijds om grote inkomensterugval te voorkomen. Naast verplichtingen vanuit CAO’s zien we
ook
bedrijfseigen
regelingen,
zoals
bij
bedrijven
waar
werknemers
een
groter
arbeidsongeschiktheidsrisico lopen.
3.1 Invloed werkgever De omvang van de inkomensrisico’s voor uw medewerkers is onder andere afhankelijk van het inkomen, de mate van arbeidsongeschiktheid, het herplaatsingsbeleid, de mogelijkheden die de werknemer nog heeft en het arbeidsverleden. Als werkgever heeft u invloed op het inkomen van uw arbeidsongeschikte medewerkers door hen alternatief werk aan te bieden (zowel in- als extern) en/of een aanvullende financiële regeling te treffen door bijvoorbeeld een verzekeringsoplossing aan te bieden. De pensioenregeling biedt vaak een (zeer beperkte) uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Alleen bij een collectieve regeling kun je maatwerk bieden en daarmee naadloos aansluiten op de pensioenregeling. Dit voorkomt “dubbelverzekering” en daarmee onnodige premiekosten.
3.2 Collectieve verzekeringsoplossing Werkgevers die vinden dat zij geen rol hoeven te vervullen bij deze inkomensrisico’s, bieden werknemers eigenlijk geen alternatief. Individuele verzekeringsoplossingen zijn erg kostbaar, zeer beperkt voorhanden en verzekeraars passen medische selectie toe. De premie en dekking binnen een collectiviteit zijn aanzienlijk aantrekkelijker. Tevens is medische selectie door een verzekeraar binnen een collectiviteit verboden. Vandaar dat steeds meer werkgevers worden aangesproken vanuit werknemers- vertegenwoordiging om een collectieve regeling voor hun personeel aan te bieden.
3.3 Toegevoegde waarde voor werkgever Voldoen aan de zorgplicht is de meest belangrijke reden waarom werkgevers een collectieve regeling aanbieden. Een aantal motivaties uit de praktijk: Ziekenhuis uit Zuid-Nederland:
“Met name ons verplegend personeel verricht zwaar fysiek werk. Dit veroorzaakt veel ziekte & arbeidsongeschiktheid. Wij vinden dan ook dat wij zoveel mogelijk moeten doen om onze medewerkers te ondersteunen bij een eventuele arbeidsongeschiktheid. Voorkomen van te groot inkomensverlies hoort daar ook bij.”
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 8
Landelijke detailhandel:
“Voor individuele werknemers is het te kostbaar om een inkomensverzekering te sluiten. Door het aanbieden van een collectieve regeling maken wij deze voorziening betaalbaar voor onze medewerkers.” Zorginstelling uit Midden-Nederland:
“Een collectieve voorziening voor inkomensterugval bij arbeidsongeschiktheid kost ons geen geld, maar onze medewerkers ervaren het als een goede secundaire arbeidsvoorwaarde.” Technisch bedrijf:
“Het communiceren over de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid is voor ons lastig. Het onderwerp leeft ook niet bij onze medewerkers. Zodra we inzichtelijk maakten welke gevolgen het kan hebben op medewerkersniveau, schrokken ze. De vraag of we wel of niet een collectieve regeling moesten aanbieden werd dan ook al gauw positief beantwoord.”
3.4. Implementatie en uitvoering De rol van de werkgever bij de implementatie en uitvoering beperkt zich tot het vaststellen van de behoefte van werknemers om inkomensrisico’s te verminderen en het selecteren en aanbieden van een verzekeringsoplossing. Deze rol wordt veelal uitbesteed aan (externe) risico-adviseurs die rapporteren aan de werkgever. Afhankelijk of er sprake is van een werkgevers- of werknemersbijdrage, zal de premie door de werkgever op het loon van de werknemer worden ingehouden. De werkgever betaalt verschuldigde premie aan de verzekeraar. Veelal betaalt de verzekeraar de aanvullende WIA uitkering rechtstreeks uit aan de (ex) werknemer. Gelijk aan de pensioenverplichtingen dienen werknemers in en uit dienst gemeld te worden en verzorgt de verzekeraar een uniform arbeidsongeschiktheids- en pensioenoverzicht (UPO). Communicatie naar medewerkers inclusief een helpdesk voor vragen wordt verzorgd door de adviseur.
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 9
4. Conclusie 1. Werknemers zijn niet bekend met hun inkomensrisico’s bij arbeidsongeschiktheid. Zij denken dat de uitkering altijd 70% van laatste inkomen bedraagt. In de meeste gevallen ontvangen arbeidsongeschikte medewerkers slechts een percentage van het minimumloon. 2. Er zijn drie risicogroepen, namelijk werknemers die: a. Een inkomen hebben boven het maximum sv-loon. b. De resterende verdiencapaciteit niet (voldoende) benutten. c. Minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn. 3. Privé afsluiten van een verzekering die het inkomen aanvult bij arbeidsongeschiktheid is duur en kent medische selectie waardoor grote groepen uitgesloten worden. 4. Veel pensioenregelingen kennen een (zeer beperkte) arbeidsongeschiktheidsuitkering. Alleen middels een collectieve regeling kan een verzekering worden afgesloten die naadloos aansluit bij de dekking vanuit de pensioenverzekering. 5. De werkgever heeft een zorgplicht naar de werknemer om hen op de risico’s te wijzen en eventueel een collectieve verzekering aan te bieden. Dit wil niet zeggen dat de werkgever verantwoordelijk is voor premiebetaling!
Wilt u meer weten over de inkomensrisico’s bij arbeidsongeschiktheid? Neem contact op met de specialisten van Robidus via
[email protected] of via het telefoonnummer 075 681 83 53
© januari 2015, Robidus. Whitepaper WIA inkomensverzekeringen. 10
