Copyright Plantyn
INHOUDSTAFEL Voorwoord
I
9
Pictogrammen
10
Doelstellingen
11
DE JONGE ZORGVRAGER
15
1
VO eding V an 0 tot 4 maanden
17
1.1
17 17 20 21 21 21
1.2
1.3
2
Behoefte 1.1.1 De groeicurven 1.1.2 Factoren die de voedingsbehoeften beïnvloeden Borstvoeding 1.2.1 Kiezen voor borstvoeding 1.2.2 Samenstelling van moedermelk 1.2.3 Vergelijking van de samenstelling van moedermelk met die van volle koemelk 1.2.4 Voordelen van borstvoeding 1.2.5 Nadelen van borstvoeding 1.2.6 Dagelijkse borstvoedingen 1.2.7 De voeding van de moeder 1.2.8 Afkolven en bewaren van moedermelk 1.2.9 Borstvoeding of afgekolfde melk geven in de kinderopvang Flesvoeding 1.3.1 Kiezen voor flesvoeding 1.3.2 Voordelen van flesvoeding 1.3.3 Nadelen van flesvoeding 1.3.4 Vergelijking van de samenstelling van flesvoeding met die van volle koemelk 1.3.5 Flesvoeding: indeling volgens leeftijd 1.3.6 Flesvoeding bij voedingsproblemen 1.3.7 Voeding voor prematuur/dysmatuur 1.3.8 Dieetsupplementen 1.3.9 Flesvoeding met babymeel of graanvlokken 1.3.10 Materiaal voor flesvoeding 1.3.11 Bereidingswijze van flesmelk 1.3.12 Zuigflessen en speentjes steriliseren 1.3.13 Dagelijkse flesvoedingen 1.3.14 Aandachtspunten bij flesvoeding
22 23 24 25 26 27 28 30 30 30 31 31 32 33 36 37 37 39 40 41 43 44
Voeding vanaf 4 a 6 maanden
46
2.1 2.2
46 47
Behoefte Geschikte voeding
3
Copyright Plantyn 2.3
2.4
2.5 2.6
3
5
4
47 47 49 49 50 51 53 53 53 54 55 56 57 57 58
Voeding vanaf 6 maanden
59
3.1 3.2
59 59 60 60 60 61 62 62 63 64 65
3.3 3.4 3.5
4
Groentepap 2.3.1 Samenstelling 2.3.2 Bereiding 2.3.3 Hoeveelheid 2.3.4 Advies bij het overschakelen naar groentepap 2.3.5 Kant-en-klare groentepapjes/potjesvoeding 2.3.6 Afwisseling in de voeding Fruitpap 2.4.1 Samenstelling 2.4.2 Bereiding 2.4.3 Hoeveelheid 2.4.4 Advies bij het overschakelen naar fruitpap 2.4.5 Kant-en-klare vruchtendrankjes en fruitpap/potjesvoeding Groentepap en fruitpap bij diarree en constipatie Voedselallergie en voedselintolerantie
Behoefte Geschikte voeding 3.2.1 Vlees/gevogelte 3.2.2 Vis 3.2.3 Ei 3.2.4 Vegetarische voeding 3.2.5 Deegwaren 3.2.6 Kinderkoek Bereiding Advies bij voeding voor deze leeftijdsgroep Groentepap en fruitpap bij diarree en constipatie
Voeding vanaf 8 maanden
66
4.1 4.2
66 66 67 68 68 69 69 69 69 70
Behoefte Geschikte voeding 4.2.1 Brood 4.2.2 Broodbeleg 4.2.3 Groentepap met eiwitbron 4.2.4 Vegetarische voeding 4.2.5 Groentesoep 4.2.6 Dranken 4.2.7 Fruit 4.2.8 Melkvoeding
Voeding vanaf 12 maanden
71
5.1 5.2
71 72 72 73 73 74 74 75 75
Behoefte Geschikte voeding 5.2.1 Zuivelproducten 5.2.2 Volkorenproducten 5.2.3 Ontbijtgranen 5.2.4 Fruit en groenten 5.2.5 Tussendoortjes 5.2.6 Vegetarische voeding 5.2.7 Afwisseling in bereidingswijzen
Copyright Plantyn 6
Voeding van 18 maanden tot 6 jaar
76
6.1 6.2
76
6.3
6.4 6.5 6.6 6.7 6.8
6.9
7
8
9
Behoefte Samenstelling van geschikte voeding a.d.h.v. de actieve voedingsdriehoek voor kleuters De hoofdmaaltijden 6.3.1 Het ontbijt 6.3.2 Het middagmaal 6.3.3 Het avondmaal 6.3.4 Tussendoortjes Voorbeelden van gezonde dagmenu’s Vegetarische voeding Tips voor het slagen van de voeding Tips voor moeilijke eters Voeding bij diarree en constipatie 6.8.1 Voeding bij diarree 6.8.2 Voeding bij constipatie Voeding bij voedselallergie en voedselintolerantie
76 84 84 86 87 87 92 94 94 95 96 96 97 97
Voeding van 6 tot 12 jaar
98
7.1 7.2
98 98
Behoefte Geschikte voeding
Voeding in andere gemeenschappen
100
8.1 8.2 8.3
100 101 102
Voedingsdriehoek voor de Turkse gemeenschap Voedingsdriehoek voor de Marokkaanse gemeenschap Voeding voor de joodse gemeenschap
Linnen- en interieurzorg voor het jonge kind
103
9.1
103 103 105 105 106 106 107 107 107 107 109 110 110 110 114
9.2
9.3
9.4
Een gezonde leefomgeving voor de baby 9.1.1 Een gezond binnenmilieu 9.1.2 Het bed of de wieg 9.1.3 Bedtextiel Een kindvriendelijke leefomgeving 9.2.1 Geborgenheid 9.2.2 Stimulerende en rustgevende plekken 9.2.3 Eigenheid van de kinderen Veiligheid in de leefomgeving 9.3.1 Tips voor een veilige leefomgeving 9.3.2 Checklist voor een veilige leefomgeving Linnen- en interieurzorg 9.4.1 Belang van linnen- en interieurzorg 9.4.2 Linnenzorg 9.4.3 Interieurzorg
5
Copyright Plantyn II DE OUDERE ZORGVRAGER 1
Speciale voedingsbehoefte van de senior
119
1.1 1.2 1.3
119 119 120 121 122 122 123 123
1.4
2
124 124 126 128
2.1
128 128 128 131 132 132 132 133 133 134
2.4 2.5 2.6
Thuis koken 2.1.1 Zelfstandig koken geeft een goed gevoel 2.1.2 Taken van de verzorgende in de thuiszorg Kettingkoken of dominokoken Kant-en-klare maaltijden 2.3.1 Voordelen 2.3.2 Nadelen Buitenshuis eten Maaltijden aan huis Voedseldistributie in de verzorgingsinstellingen
Woon- en leefomgeving van de oudere zorgvrager 3.1
3.2 3.3 3.4 3.5
3.6 3.7
3.8
6
Aangepaste voeding Factoren die het eetgedrag beïnvloeden Ouderdomsproblemen die de voedingsbehoeften beïnvloeden 1.3.1 Verstoorde vochtbalans 1.3.2 Kauwproblemen 1.3.3 Slikproblemen 1.3.4 Tekort aan minerale zouten en vitaminen 1.3.5 Problemen met zelfredzaamheid Aanbevolen hoeveelheden voedsel per dag voor de gezonde oudere zorgvrager 1.4.1 De actieve voedingsdriehoek met aandachtspunten voor senioren 1.4.2 Aanbevolen hoeveelheden voedingsstoffen voor senioren
Geschikte voeding voor de oudere zorgvrager
2.2 2.3
3
117
Aanpassing van de woning in functie van de zelfredzaamheid van de zorgvrager 3.1.1 Algemeen 3.1.2 De keuken 3.1.3 De bergruimte 3.1.4 De slaapkamer 3.1.5 De badkamer – het toilet 3.1.6 De trappen Hulpmiddelen om de zelfredzaamheid en veiligheid van de zorgvrager te vergroten Personenalarm Aangepaste woonmogelijkheden voor senioren Veiligheid in en rond de woning van de zorgvrager 3.5.1 Privéongevallen bij de oudere zorgvrager komen vaak voor 3.5.2 Valongevallen 3.5.3 Voorkom ongelukken in huis 141 Linnenzorg Interieurzorg 3.7.1 Advies rond veilig werken in de thuiszorg 3.7.2 Advies rond milieubewust werken in de thuiszorg Administratie 3.8.1 Inkomsten 3.8.2 Uitgaven 3.8.3 Documenten
136 136 136 136 136 137 137 137 138 140 140 140 140 141 146 148 148 149 149 149 150 151
Copyright Plantyn III AANDOENINGEN OF PROBLEMEN 1
Aanpassingen bij spijsverteringsstoornissen
155
1.1
155 155 155 155 156 156 156 156 157
1.2
2
4
5
Licht verteerbare voeding 1.1.1 Richtlijnen 1.1.2 Wat niet toedienen 1.1.3 Tips bij het bereiden van maaltijden 1.1.4 Bruikbare kooktechnieken Celluloseverrijkte voeding 1.2.1 Voedingsvezels 1.2.2 Taken van de voedingsvezels in het lichaam 1.2.3 Richtlijnen bij een celluloseverrijkte voeding
Aanpassingen bij hart- en vaatstoornissen
158
2.1
158 158 159 159 159 160
2.2
3
153
Natriumbeperkte voeding 2.1.1 Natrium 2.1.2 Richtlijnen bij natriumbeperkte voeding Cholesterolbeperkte voeding 2.2.1 Cholesterol 2.2.2 Richtlijnen bij cholesterolbeperkte voeding
Aanpassingen bij diabetes mellitus
161
3.1 3.2 3.3 3.4
161 161 163 163
Wat is Diabetes Mellitus? Voedingsaanpassingen bij de diabeet Aanpassingen van de leefstijl Medicatie en controle
Aanpassingen bij zwaarlijvigheid
164
4.1 4.2 4.3 4.4
164 164 164 165 155 165
Het lichaamsgewicht bepalen Oorzaken van zwaarlijvigheid Gevolgen van zwaarlijvigheid Behandeling obesitas 4.4.1 Voedingsaanpassingen 4.4.2 Aanpassingen in de leefstijl
Voeding met afwijkende consistentie
169
5.1 5.2 5.3
169 169 169 169 170 170
5.4
Begrip Wanneer toedienen? Voedingsaanpassingen bij kauw- en slikproblemen 5.3.1 Warme maaltijd 5.3.2 Broodmaaltijd Toedienen van vloeibare voeding
IV VOEDSELVEILIGHEID EN HYGIËNE
173
1
Belang van voedselveiligheid en hygiëne
175
2
Richtlijnen voor voedselveiligheid en hygiëne
176
2.1 2.2
177 177
Hygiëne in de keuken Persoonlijke hygiëne
7
Copyright Plantyn 2.3 2.4 2.5 2.6
2.7 2.8 2.9
Voedsel aankopen Voedsel bewaren Voedsel bereiden Voedseltemperatuur controleren 2.6.1 Praktische tips 2.6.2 Mogelijkheden om metingen van de temperatuur uit te voeren Hygiënisch werken Versheid van het voedsel Insecten en ander ongedierte
V ERGONOMISCH WERKEN IN DE VERZORGING
8
177 177 178 178 179 180 181 181 183 185
1
Ergonomie als wetenschap
185
2
Lichamelijke belasting van de verzorgende
188
2.1 2.2
188 188 188 189 190 191 192 192 193
Statische en dynamische belasting Ergonomie in de huishouding 2.2.1 Lopen 2.2.2 Staan 2.2.3 Zitten 2.2.4 Tillen 2.2.5 Dragen 2.2.6 Trekken en duwen 2.2.7 Typische handelingen van de verzorgende bij huishoudelijke taken
Bijlage 1: de actieve voedingsdriehoek voor kleuters
197
Bijlage 2: overzicht minerale zouten en vitaminen
198
Bijlage 3: overzicht van koolhydraten, sachariden en vetten
215
Verklarende woordenlijst
219
Bronnen
225
