Inhoudsopgave. Voorwoord. Colofon

[1]

Voorwoord Colofon Uitgave: April 2016 Thema: Milieu Drukkerij: De Schoolkrantdrukkerij

Redactie: Gladys Nayiziga, bk Luuk Hendriks, bk Bram Lemmen, bk Shannen Amory, bk Emilie Guray, bk Mara Busscher, bk Yebo Huang, bk Tyrone Houben, bk Imke van Sambeek, a2 Thomas Zhang, a2 Tara Driessen, g2 Danée Kuijpers, g2 Tycho Boshouwers, h3 Hanneke van Leeuwen, h3 Jelle Schroijen, h3 Annelou Theelen, v4 Sara Jansen, v4 Koen Moors, v4 Janneke van Baden, v4 Jip Meijers, v6 Hoofdredacteur: Tiro Nayiziga, v4 Eindredacteur: Mevr. Kockelkoren Lay-out: Tara Driessen, g2 Jelle Schroijen, h3 Ontwerp voorkant: Renske Schroijen, v4 Ontwerp achterkant: Tara Driessen, g2

Jongens en meisjes, Horen jullie de vogeltjes buiten fluiten? Zien jullie ook dat de bomen weer groen uitslaan? De natuur is weer helemaal in bedrijf, net zoals jullie schoolkrantredactie. Voor jullie ligt de vierde schoolkranteditie van dit schooljaar. Wij zorgen ervoor dat jullie elke keer genoeg te lezen hebben. Die natuur die nu weer volop in bloei staat, is niet vanzelfsprekend. Wat vind je van het broeikaseffect? Scheid jij je afval? Kom je op de fiets naar school of met de auto? Het thema is dit keer ‘ het milieu’. Onbewust speel jij als lezer een (grote) rol in het milieu. Wil je meer weten over het klimaat? Ben je nieuwsgierig naar hoe milieubewust jij zelf bent? Lees dan maar door. We hebben weer nieuwe roddels voor jullie dus vergeet niet om de roddelrubriek te checken! Dit keer hebben we ook weer een prijsvraag. Wil je kans proberen te maken op de winst? Begin dan maar eens door te bladeren naar de volgende pagina! Groetjes, Tiro

Inhoudsopgave The Carbreak Classroom Q&A met de directeur De ingezonden brief Fairytales gone bad Twee voor twaalf Een milieuvriendelijk 2016 De prijsvraag Classroom De roddelrubriek De gamerubriek Amsterdam, gieters en vegetariërs Hé jij daar! Hoe energiezuinig ben jij? Quiz: welk milieutype ben jij? Groen in de klas De boekrecensie Filmrecensie Engels [2]

|3 |3 |4 |6 |7 |8 |9 |10 |10 |11 |11 |12 |13 |14 |15 |16 |17 |18

The Carbreak Door: Luuk Hendriks Als je naar huis fietst, kom je vast wel eens een elektrische auto tegen. Ook op ons schoolplein staan er een paar. Neem nou de Honda Insight van meneer Menting of de Toyota Prius van meneer Peys. Omdat de Prius bekender en iets ouder is – de eerste Toyota Prius verscheen in 1997, de eerste Honda Insight in 1999 – heb ik meneer Peys geïnterviewd. Meneer Peys heeft een voorkeur voor elektrisch rijden, omdat het goedkoper en milieuvriendelijker is. Om deze redenen heeft het volgens hem ook meer voordelen dan nadelen. Hij rijdt nu al vier jaar in zijn eerste elektrische auto, eerder reed hij in auto’s op benzine en heel vroeger in auto’s op gas (LPG). Hij zei ook dat elektrische auto’s in tegenstelling tot ‘gewone’ auto’s veel goedkoper zijn. Meneer Peys heeft er geen moment spijt van gehad dat hij deze Toyota Prius THSD Comfort CVT uit 2008 heeft gekocht, hij rijdt er namelijk met erg veel plezier in. Als hij op vakantie gaat, hoeft hij de auto niet zo vaak op te laden. Dat komt omdat de auto hybride is: er zit ook nog een benzinemotor in. Deze ‘tankt’ zelf zijn brandstof. Ten slotte heeft meneer Peys nog een tip voor alle leerlingen: ‘Goed leren, dan kan er later ook een grote auto worden gekocht’. Conclusie: sinds meneer Peys zijn Prius heeft, vindt hij elektrisch rijden geweldig. Het lijkt me gek als dat ooit nog zou veranderen.

Classroom Door: Bram Lemmen

[3]

Q&A met de directeur Door: Sara Jansen In de afgelopen maanden heb ik op mijn weg naar school steeds meer zonnepanelen op de, voorheen kale, daken zien verschijnen. Dit is ook niet zo gek, als je kijkt naar de goedkope leningen die door de overheid worden verstrekt en de relatief korte terugverdientijd. Nog zoiets: op festivals, in winkelcentra, noem maar op, zie je alsmaar vaker de felgekleurde, meervoudige afvalbakken om je afval in te scheiden. Daarnaast brengen meerdere mensen af en toe een bezoekje aan de Milieustraat om hun zorgvuldig thuis gescheiden afval daar in aparte containers te lozen. En zelfs veel dichterbij, je eigen huis. Tegenwoordig zijn alle huizen die worden gebouwd voorzien van dubbelglasramen om beter te isoleren en de warmte binnen te houden. Al deze dingen hebben zich in de afgelopen jaren ontwikkeld en laten zien dat iedereen steeds duurzamer denkt en bezig is met het behouden of zelfs verbeteren van de wereld om zich heen. Dan kan ik maar één vraag stellen: Waarom is onze school niet milieuvriendelijker? Dhr. Menting: “Laten we beginnen bij het eerste punt. Wij hebben een subsidie gekregen van Jantje Beton om ons schoolterrein duurzamer en geschikter te maken voor beweging. Eén van de eisen daaraan was bijvoorbeeld dat het schoolplein rookvrij moest worden. Een andere eis is dat wij het schoolterrein open moeten stellen voor de buurt. Het is de bedoeling dat er in het bos weer wandelpaden komen waarop je veilig kunt lopen, zonder het risico dat je een boom in je nek krijgt. Heel veel van die bomen hingen immers schots en scheef. We hebben uitgebreid overlegd met allerlei natuurorganisaties en met vergunningenverstrekkers om te bereiken dat wij mogen kappen. Het idee is dus dat het bos ruimer wordt en dat het weer toegankelijk wordt voor de buurt. Er komen weer paden, al dat kleine spul gaat weg. Maar er staat ook een flink aantal beschermde bomen, die blijven uiteraard allemaal staan." En hoe zit het met afval scheiden? Dhr. Menting: "Wij hebben nu een aanbesteed contract met een afvalafvoerder die al het afval weer bij elkaar gooit, of wij het nu scheiden of niet. Dat heeft dus geen zin. We gaan wel op termijn deelnemen aan een project van de gemeente Roermond, waarbij we afval gaan scheiden op onze [4]

school. Je bent eigenlijk dus net iets te vroeg. Deze week zou er al een kickoff hebben plaatsgevonden met wethouders en andere mensen, maar dat is uitgesteld vanwege een begrafenis en nu is het verplaatst naar ergens in mei. Maar afval scheiden gaat dus sowieso gebeuren." Misschien iets voor de volgende editie, na die kick-off in mei. Het volgende punt: dubbelglas? Dhr. Menting: "We hebben ooit laten uitzoeken hoeveel dat kost. Dat is te duur, dat kunnen we niet betalen. Het is wel een wens van mij omdat we natuurlijk ook veel stoken. Maar als je dubbelglas plaatst, moet je tegelijkertijd ook iets doen aan de luchtbehandeling. Er moet een installatie geplaatst worden, zoals die in het muzieklokaal. Daar is de temperatuur altijd hetzelfde en de lucht is altijd fris en vochtig genoeg. Als je alleen maar dubbelglas hebt, gaan jullie met z'n allen veel te veel CO2 produceren, wat dan in het lokaal blijft hangen. Dus dubbelglas, plús die installaties: dat wordt gewoon echt veel te duur. En het duurt te lang om dat met de besparing van stookkosten terug te verdienen. Bovendien moet je van te voren wel het geld hebben om te kunnen investeren." Mijn laatste punt, tevens iets waarin geïnvesteerd zou moeten worden: zonnepanelen. Dhr. Menting: "Over zonnepanelen hebben we het ooit wel gehad. Ik vind dat we dat niet alleen uit duurzaamheidoverwegingen zouden moeten doen, maar ook omdat we een Technasium zijn. Zonnecelenergie is een techniek die zich jaarlijks, misschien zelfs maandelijks ontwikkelt. Ikzelf ben een groot voorstander van zonnepanelen -op mijn eigen dak liggen ze al- maar het nadeel is de investering en de daarmee samenhangende terugverdientijd. Wij moeten wel zorgen dat deze school over vijf jaar nog bestaat, willen we ze na die tijd hebben terugverdiend." Kortom: Dhr. Menting: "Het is mijn streven om de school duurzamer te laten opereren, daarom nemen we ook allerlei projecten aan van de gemeente. We moeten een goed voorbeeld geven, maar er zitten helaas financiële grenzen aan. Je moet het op de lange termijn kunnen betalen, dat heeft dus met de terugverdientijd te maken, maar je moet ook onmiddellijk kunnen betalen aan de leverancier. Daarom kan onze school niet zo milieuvriendelijk zijn als we zelf graag willen."

[5]

De ingezonden brief Redactie LenS

Rokende docenten Beste lezer, Mevrouw Bloch windt zich in de vorige Lens op over rokende leerlingen. Ook vindt ze het heel normaal dat docenten wel hun verslaving mogen botvieren op het schoolterrein, al is het dan op een "erbarmelijke, aparte plek" (ach, gossie) waar ze "uit het zicht" staan te koukleumen. Over een belangrijk argument zwijgt ze echter: rokers ruiken niet lekker. En daar wil ik het even over hebben. Als leerling die al geruime tijd verbonden is aan deze school, heb ik de buik vol van docenten die vlak voor ze het lokaal in komen lopen net het laatste trekje van hun shagje hebben uitgeblazen en ons trakteren op een sluier van tabakswalm. Of types die zich met koffieautomatenadem over je heen buigen om je te helpen, of die de lunch nog tussen hun tanden hebben zitten. Je maakt van alles mee: een pak roos op de schouders als ware het een militaire onderscheiding, een donkere broek met aangekoekte krijtvlekken erop, griezelig lange pinknagels, baarden met spaghettirestanten erin, of kattenharen op een favoriete wollen trui die een hele week gedragen wordt. Maar diezelfde mensen staan ons vervolgens wel met het opgestoken wijsvingertje (geel, in het geval van rokers) te vertellen dat we vooral genoeg moeten slapen, tijdig moeten beginnen met het leren voor de toetsen, veel vragen moeten stellen etc. Welaan, hier heb ik een vraag: waarom geven docenten zo weinig het goede voorbeeld als het op hygiëne aankomt? Nu we het daar toch over hebben: waarom kun je op deze school niet fatsoenlijk douchen na het gymmen? En denken die derdeklassers die met mooi weer elke pauze onder het dramalokaal 'stoer' een balletje naar elkaar trappen dat wij dat indrukwekkend vinden of zo? Zit je het uur daarna tussen 15 roodbezwete deodorantloze jongens in klamme spijkerbroeken in een dampend klaslokaal. Of dat je ergens binnenkomt waar de ramen al de hele ochtend dicht zijn, de condens naar beneden druipt en de boel ruikt naar de Ark van Noach. Een gezonde school begint met frisse lucht! Groetjes, Britt [6]

Wilt u ook uw visie op dit onderwerp delen of reageren op deze ingezonden brief? Mail dan naar de redactie van de LenS via het emailadres [email protected].

Fairy tales gone wrong Door: Janneke van Baden DE KLEINE ZEEMEERMIN Ariël is pissig, de mensheid verpest het weer eens voor alles en iedereen! Nu haar geliefde zee ook vervuild is en vol drijft met plastic, pikt ze het niet meer. Wraak moet en zal ze krijgen. Vooral als het gaat om die verwaande prins, Eric. Altijd denkt hij dat hij beter is dan de rest, rondrijdend in zijn Porsche. Ze zou er alles voor over hebben om die verwaande grijns van zijn gezicht te poetsen. Zelfs haar stem… KLAAS VAAK Relaxend ligt hij in een hangmat. Zijn leven is zoveel makkelijker geworden de afgelopen jaren. Hij hoefde er niet eens iets voor te doen. Al die leerlingen met hun proefwerken! Slaapgebrek is werkelijk een wonderlijk iets. Hij krijgt een bericht. “Iemand probeert in slaap te vallen, kom NU!”. Klaas denkt even na. Dan gooit hij zijn telefoon naast zich. ‘Nog vijf minuutjes…’ FROZEN Elsa heeft het helemaal gehad. Probeerde ze te ontsnappen van haar plichten, smelt dat verrekte kasteel. Lekker dan. Omdat ze nog steeds geen surflessen heeft gekregen, kon ze ook echt niet mee gaan met de golf die haar land overspoelde. Het leek 1953 wel. Het laatste dat Elsa zag voordat ze ook in de diepte verdween, was de enige overgebleven letter van het naambord – de A. Toen werd haar land bedolven onder de lagen water, zeehonden en gesmolten sneeuwpoppen. Vele generaties later zorgde de A voor Arendelles gangbare naam – Atlantis. RAPUNZEL Rapunzel herinnert zich de tijd dat ze in de toren zat al bijna niet meer. Het waren de vreselijkste twee dagen van haar leven. Met die toren, daarmee kon ze nog wel leven. Maar er was gewoon geen Wi-Fi. Dat kan een mens toch niet geloven!? Toen een tijdje later haar vader arriveerde (lang leve Google Streetview! Een gigantische toren is op z’n minst opvallend te noemen) was ze al helemaal door haar data heen. Na vele (saaie) rechtszaken, (nog saaiere) aanklachten en (de allersaaiste) hoorzittingen kreeg ze ein-de-lijk haar geld teruggestort op haar rekening. De heks durfde zich niet meer te vertonen in het openbaar. Eén foto van hoe ze van de toren af op haar gezicht viel op Instagram zorgde al voor genoeg schaamte. SNEEUWWITJE ‘Getver!’ riep Sneeuwwitje uit, ‘je denkt toch niet dat ik dát ga eten.’ Ze wees naar de appel. ‘Het ziet er zo onnatuurlijk uit! Is het wel biologisch? Getest op bestrijdingsmiddelen?’ De oude vrouw rolde met haar ogen, haar gezicht geplooid in een grimas. ‘Sommige mensen maken het ook onnodig moeilijk!’ De volgende dag kwam ze terug. ‘Ik heb deze prachtige appeltaart voor je gebakken, lief meisje.’ Nog steeds keek Sneeuwwitje argwanend. “Nou, ik denk dat dat écht vol zit met suiker.. Het spijt me mevrouw, ik ben op dieet. U kunt het zelf opeten als u wil?” Glimlachend gooide ze de deur dicht in het gezicht van de oude vrouw. De oude vrouw keek alsof er net iemand haar spiegel had gebroken. Hoofdschuddend liep ze weg. “Ze worden met de jaren erger.” [7]

Twee voor twaalf: opwarming van de aarde Door: Tycho Boshouwers & Thomas Zhang Dat de aarde opwarmt, is niet goed. Dat zullen de meesten van jullie wel weten. Maar weten jullie ook hoe dit komt? In dit artikel zullen we alles wat ermee te maken heeft, eenvoudig uitleggen en om dat goed te kunnen doen, hebben we drie kernvragen geformuleerd: -

Waardoor warmt de aarde op? Welke gevolgen heeft het? Wat kunnen we daar aan doen?

Handig om te weten is wat het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) is. Het is opgericht in 1988 door de Verenigde Naties. Het houdt zich bezig met de risico’s en het bestrijden van de opwarming van de aarde.

Waardoor warmt de aarde op? De grootste oorzaak is de mens, want de mens zorgt ervoor dat er te veel broeikasgassen worden uitgestoten. Er zijn drie broeikasgassen die iedereen kent en produceert: waterdamp, koolstofdioxide en methaan/aardgas. Zij zorgen ervoor dat de warmtestraling die de aarde wil verlaten, teruggekaatst wordt naar het aardoppervlak. Om die laag broeikasgassen zo klein mogelijk te houden moeten we wat doen, daar zijn we het denk ik allemaal wel over eens. Als we hier niets aan doen zal de temperatuur alleen maar toenemen. En zelfs als we slagen om onze energiebronnen 100% groen te maken, dan nog zal de opwarming eeuwenlang doorgaan.

Welke gevolgen heeft het? De opwarming van de aarde heeft onder andere de volgende concrete gevolgen:: - Er zullen meer dan 100 diersoorten uitsterven omdat ze die te hoge temperaturen niet aankunnen. - Een grote stijging van het zeeniveau → meer overstromingen. - Koraalriffen verdwijnen → er zal voor sommige diersoorten geen voedsel meer zijn of te weinig. Hierdoor loopt de voedselvoorziening voor 1 miljard mensen in gevaar. Want de mens staat nota bene bovenaan de voedselketen. - Laag liggende staten zullen onbewoonbaar kunnen worden. - De natuurlijke cyclus raakt in de strik. Bijvoorbeeld vogels die net uit hun ei komen hebben niks te eten omdat alle rupsen vlinders zijn geworden. Wat er dus hierbij gebeurt, is dat de rupsen te snel zijn met het leggen van eitjes. - We zullen niet meer op wintersport kunnen gaan.

Wat kunnen we daaraan doen? Zoiets is moeilijk om precies te zeggen. We zouden bijvoorbeeld minder vlees kunnen eten, zodat we niet 50kg tarwe ‘verspillen’ aan 10kg varkensvlees. Want je kunt met 50kg tarwe veel meer mensen voeden dan met 10kg varkensvlees. We [8]

kunnen zelf gaan recyclen. Zoals plastic en glas scheiden van het restafval zodat ze makkelijker kunnen worden hergebruikt. We kunnen onze woningen laten isoleren zodat ze langer warmte vasthouden en daarmee dus indirect energie besparen. Of we kunnen in plaats van in bad gaan, lekker tien minuten douchen. Dit is niet alleen veel zuiniger, maar natuurlijk ook gemakkelijker en sneller. Dit zijn enkele dingen die wij kunnen doen en waarmee we ons steentje kunnen bijdragen aan het klimaat. Maar natuurlijk ligt een groot deel ook bij de bedrijven en de regering. Die kunnen bijvoorbeeld in plaats van olie of aardgas importeren groene energie gebruiken. Het bedrag dat je dan betaalt voor die zonnepanelen, windturbines en watermolens is in het begin misschien wel wat hoog, maar dit is een duurzame energiebron die dus nooit qua prijs ‘zwaait’. De prijs van fossiele brandstoffen kan alleen omhoog gaan, omdat ze opraken. Dit komt door de hoge vraag en het lage aanbod. Terwijl groene energie ongeveer hetzelfde blijft. Regeringen van de wereld kunnen eigenlijk ook wel een voorbeeld nemen aan de Zweedse regering. Deze moet zelfs afval importeren van Noorwegen, omdat het land zo goed is in recyclen.

Een milieuvriendelijk 2016 Door: Sara Jansen De wintervreugde was dit jaar van korte duur. Voorjaarstemperaturen werden opgevolgd door een barre vrieskoude, om vervolgens weer te stijgen naar 13 graden. Mocht er nog een Elfstedentocht komen, dan raad ik je zeker aan om er bij te zijn, want grote kans dat het de laatste is. Wij mensen, zijn toch zó revolutionair. We sturen astronauten naar de maan en willen zelfs een beschaving op Mars starten. Helaas is dit uiteindelijk niks anders dan een manier om de aarde te ontvluchten. Om op zoek te gaan naar een nieuwe leefplaneet. Aangezien onze blauwe planeet grijs kleurt. Alle CO2-uitstoot heeft langzaam maar zeker bijgedragen aan de temperatuursstijging van over de hele wereld. En in 2016 is dat niet veel beter. We hebben het jaar van de millenniumdoelen, 2015, afgesloten. Maar hoeveel zijn er daarvan werkelijk bereikt? Nog steeds kan wereldwijd 1 op de 10 kinderen niet naar school en is de CO2uitstoot juist gestegen in plaats van teruggedrongen. Gelukkig zijn er ook positieve dingen bereikt. Op de klimaattop in Parijs stemden de leiders in met een klimaatakkoord. Zo moet over 4 jaar 14% van de energie in Nederland duurzaam worden opgewekt. Dit percentage is nu slechts 5,6%. Als wij dít doel wél willen halen, zal Nederland moeten investeren in schone energie, zoals zonnepanelen en windmolens. Toch is het gros van de Nederlanders tegen onze gewiekte vrienden. Willen we dit percentage dan eigenlijk wel halen? Als Nederland echt zo gastvrij is als we zelf beweren, laten we dan ook de schonere energievormen verwelkomen. Want alleen zo kunnen onze kinderen een toekomst met zonnepanelen, windmolens en Elfstedentochten tegemoet zien. Op onze planeet Aarde. [9]

Prijsvraag Door: Sara Jansen Deze prijsvraag is voor de fanatieke speurders van Lyceum Schöndeln. Kun jij erachter komen in welke lokalen zich deze dingen bevinden? De B/L/M (van bijv. B01/L02/M03) staat voor vermenigvuldigen en de P's (van het Paviljoen) staan voor delen. + en - is al aangegeven. De uitkomst is de temperatuurstijging in Limburg, sinds onze school in 1961 naar het grondgebied Schöndeln is verhuisd... 6 (schuif)deurschilderingen --> 2 x _ _ _ = .......... Zwart, zwart en nog eens zwart --> + _ _ _ = .......... Een opgezette eekhoorn --> B / L / M / P _ _ = .......... De 3D-printer --> - _ _ _ = .......... De beamer met badeentjes --> + _ _ _ = .......... Een waterval --> B / L / M / P _ _ = .......... De TARDIS --> - _ _ _ = .......... Carpe Diem --> B / L / M / P _ _ = ……… __________________________________________________ = ........... 'C. Stuur je eindantwoord -met 1 decimaal achter de komma- vóór 22 mei naar [email protected] (let goed op dat je het adres goed intypt, er staat nog een punt tussen de eerste twee woorden!). Het eerste goede antwoord wint een gratis broodje naar keuze uit de kantine!

Classroom Door: Bram Lemmen

[10]

De roddelrubriek Door: Shannen Amory, Emilie Guray en Gladys Nayiziga Kluisjeswissel Er gaan geruchten rond dat er een kluisjeswissel komt. De lijst met alle kluisnummers en van wie ze zijn, zou zijn uitgelekt. De aanvraag is gedaan door onze geliefde ouders, dus zeg maar dag tegen je (oude) kluisje. Nieuwe website De meesten weten het wel: Lyceum Schöndeln krijgt een nieuwe website. Maar de persoon die deze website gaat maken, wil er een virus op zetten. Dit betekent dat als je via de computer inlogt, hij in al je gegevens kan komen. Via je telefoon kun je helaas niet inloggen. De persoon die de website zal maken, heeft ervoor gezorgd dat je via je telefoon er niet opkomt en dat je telefoon dan crasht. De code zal om de dag wijzigen en je moet elke dag naar een bepaald nummer bellen om het nieuwe wachtwoord te krijgen. Daarbij zal je dit vijf euro per dag kosten en zullen de makers stinkend rijk worden! Dag bomen, hallo toiletten Jullie hebben misschien wel al gemerkt dat er bomen weg zijn. Dat komt omdat de gemeente daar iets nieuws wil laten zetten. Wij weten zelf nog niet zeker wat daar komt te staan, maar we hebben al geruchten gehoord dat daar de nieuwe toiletten worden gebouwd nu de school regelmatig last heeft van doorspoelproblemen. Voortaan dus niet op zoek naar een boompje, maar naar een potje!

De gamerubriek Door: Jelle Schroijen

Counter Strike : Global Offensive CS:GO is een First Person Shooter voor PC. Het is een spel met verschillende modes en wordt door twee teams gespeeld, de Terrorists en de Counter-Terrorists. Zulke verschillende modes zijn bijvoorbeeld casual of competitive. Hierbij is het de bedoeling om een bom te plaatsen als je een terrorist bent of een gijzelaar te bevrijden of de bom te ontmantelen als je een counter-terrorist bent. Er zijn ook veel wedstrijden die te maken hebben met CS:GO, dit gebeurt dan vaak internationaal, en je kunt er grote prijzen mee winnen. CS:GO staat ook bekend om skins; dit zijn soorten camouflage die je op je wapen kunt zetten. Sommige van deze kunnen meer dan €1000 euro kosten. Er zijn ook verschillende bekende Youtubers die dit spel spelen. Ik vind dit spel heel anders dan bijvoorbeeld Call Of Duty omdat je hier meer met je team bezig bent. Dit spel kost nu op Steam 14 euro. Je hebt er niet een heel goeie pc voor nodig dus het is echt het proberen waard. [11]

Amsterdam, gieters en vegetariërs Door: Koen Moors Omdat deze uitgave in het teken staat van het milieu en het klimaat, zijn wij met de schoolkrantredactie naar Amsterdam afgereisd om daar speciaal voor jullie (ik had ook liever in de wiskundeles gezeten) onderzoek te doen naar de energiezuinigheid van de Amsterdammers. Na bijna 4 uur fietsen, lopen en treinen, kwamen we dan toch aan bij onze bestemming: Diversion. Vraag me nu niet meer wat dat precies is, want na 2 maanden ben ik dat ook alweer vergeten. Als je het echt wilt weten, dan google je het toch. Maar goed, na een ontzettend lang voorstelrondje (en een stuk of 5 pakken koekjes) was het dan eindelijk zover: we gingen de energiezuinigheid van de Amsterdamse bevolking onderzoeken. Makkelijker gezegd dan gedaan… Want nog geen halve seconde later hadden we al het eerste probleem. Een groot gedeelte van de mensen daar spreekt geen Nederlands. En aangezien ik in een gemiddeld Engels woord al 2 spelfouten maak, was het voor mij nogal lastig om personen in het Engels te interviewen. En daar sta je dan. You go off like a watering can. Maar gelukkig lopen er ook nog Nederlanders rond in Nederland en na een paar nogal ongemakkelijke minuten hadden we dan toch de eerste antwoorden. Helaas hadden we aan één persoon niet genoeg. Maar als je eenmaal mensen durft aan te spreken, dan gaat het snel. We splitsten ons op (zo konden we in korte tijd meer mensen lastig vallen) en probeerden Nederlanders te vinden die onze vragen konden beantwoorden (met nadruk op probeerden). Het blijft lastig als de ene persoon toevallig naar zijn werk toe moet en de andere ‘nog een pan op het vuur heeft staan’. Maar uiteindelijk gaat het erom dat we in Amsterdam een heel leuke dag hebben gehad. Het leukste aan interviewen is dat je enorm veel verschillende mensen tegenkomt. Ik weet dat iedereen anders is, maar ik heb in Amsterdam toch wel heel aparte dingen gehoord. Zo kwam ik mensen tegen die vegetarisch wilden eten, alleen maar omdat dat beter voor het milieu is. En nog geen vijf minuten later kwam ik een vrouw tegen die zich maar een keer per week douchte, omdat dat beter voor de wereld zou zijn. Serieus? Je gaat je niet douchen, omdat je daarmee klimaatverandering tegengaat? Alleen al de dampen die van je afkomen zorgen er al voor dat het broeikaseffect wordt versterkt. Maar ja, times flys wen youre hafing fun (heb ik de 2 spelfouten per woord gehaald?) en al snel zaten we weer in de trein naar Roermond. Terwijl de brugklassertjes vrolijk door het gangpad renden (speelden ze tikkertje ofzo?), probeerde ik me van alles en iedereen af te sluiten en besloot om eens mijn hele muziekverzameling af te spelen. Maar wat hebben we hiervan geleerd? Behalve dat we weer weten wat het Engelse woord voor gieter is, hebben we ook veel geleerd over interviewen en mensen lastig vallen. We hebben er zelfs zoveel over geleerd dat we hebben besloten om dezelfde enquête ook in Roermond te houden. Benieuwd naar de resultaten? Kijk dan maar eens naar de volgende pagina. [12]

Hé jij daar! Hoe energiezuinig ben jij? Hé jij daar! Hoe energiezuinig ben jij op een schaal van 1 tot 10? Ik heb de vraag inmiddels al zo vaak gesteld dat ik ‘m uit mijn hoofd ken. Het leuke aan die vraag is dat mensen altijd hetzelfde antwoord geven, waar ze ook wonen in Nederland. Van Amsterdam tot aan Roermond, ik heb uitgezocht hoe energiezuinig mensen zijn en wat mensen nu concreet aan het milieu doen. Hieronder een kort overzicht met enkele opvallende dingen. Mensen in Roermond geven zichzelf gemiddeld een hoger cijfer dan Amsterdammers. Roermond vindt zich een 6,5 in tegenstelling tot de 5,7 van A’dam. En ik denk dat ik de oorzaak weet. Amsterdammers zijn gewoon veel bescheidener.

Gemiddeld cijfer 8 6

Mensen geven zich altijd een 7, hoe energiezuinig ze ook zijn. Mensen die alleen maar afval scheiden geven zich een 7 en mensen die duurzame kleding en biologisch eten kopen, en daarnaast ook nog eens elke dag naar hun werk fietsen, geven vinden zich ook een 7. Ergens klopt er dus iets niet in onze denkmanieren. Durven wij ons niet een te hoog of een te laag cijfer geven? Zijn wij bescheiden en tegelijkertijd toch bang om slecht over te komen? Ik weet het in ieder geval niet. Wat ik wel weet is dat mensen die alleen afval scheiden nog niet eens een 5 zouden moeten krijgen. Ik bedoel, zelfs ik scheid m’n afval. En ik ben zo gemakzuchtig als een 15-jarige scholier!

6,5

5,7

4 2 0 Amsterdam

Roermond

Het aantal vegetariërs in A’dam is groter dan van Roermond. In A’dam is ongeveer 1 op de 3 mensen vegetariër terwijl ik in Roermond op, jawel, maar liefst 0% uitkwam.

In Amsterdam zegt 40% van de mensen dat zij milieubewust omgaan in hun leven. Dus lampen en verwarming uit als je niet in die ruimte bent. In Roermond ligt dit percentage op 76%! Ik kan zo snel geen verklaring bedenken, maar ik vermoed dat Roermondenaren alleen milieubewust leven omdat dit goed is voor hun portemonnee.

Milieubewustheid 100%

76% 40%

50% 0%

Vegetariërs 40% 20%

0% Amsterdam

Roermond

Vreemd genoeg denken mensen dat wij, onze generatie, niet zuinig omgaan met het klimaat. Schandalig! Slechts 25% van onze ouders dacht dat wij zuiniger dan zij zijn. Tsss, sommige mensen hebben echt een te grote eigendunk.

Amsterdam

Roermond

Zoals ik hierboven al schreef zijn Limburgers de meest gierige mensen van Nederland. Maar het wordt nog erger! 69% van de Roermondenaren gaf aan dat geld dé reden is om niet beter met het klimaat om te gaan. Amsterdammers zijn veel minder met geld bezig. Daar gaf slechts 20% aan dat geld een reden is om niet wat zuiniger te gaan leven.

Gierigheid Roermond Amsterdam 0%

[13]

20%

40%

60%

80%

Quiz: Welk milieutype ben jij? Door: Mara Busscher 1. Scheid jij je afval? a. Nee, helemaal niet. Eén prullenbak is meer dan genoeg, toch? b. Ja, een beetje. Eigenlijk alleen papier en plastic. c. Ja, ik scheid papier, plastic, glas en batterijen. 2. Eet jij veel vlees? a. Nee, ik eet (bijna) alleen maar vegetarisch. b. Ik probeer rekening met het milieu te houden door minder vlees te eten. c. Ja, ik ben net een carnivoor! Vlees is mijn lievelingseten! 3. Ben jij sportief? a. Nee, ik lig liever op de bank b. Ik vind het wel leuk om te bewegen. c. Ja, ik sport (bijna) elke dag! 4. Heb jij veel huisdieren? a. Nee, ik heb geen huisdier. b. Nee, alleen een stel goudvissen. c. Ja, heel veel! Mijn huiskamer valt bijna een dierentuin te noemen! 5. Wanneer ga je met de fiets? a. Nooit, ik geef de voorkeur aan een auto. (Of een taxi, nog beter). b. Alleen als het zonnetje schijnt. c. Altijd, het weer maakt me niet uit. Regen en wind trotseer ik om op school te komen! 6. Wat doe jij als het koud is? a. De verwarming op 25 graden en een leuke film kijken op tv. b. Op de bank kruipen met een kop thee en een deken. c. Een lekker dikke trui aantrekken en met een grote sjaal binnen zitten. 7. Maak je veel gebruik van digitale middelen? a. Mijn telefoon is 24/7 bij me en thuis kijk ik altijd tv. Ik speel wat spelletjes en kijk veel Netflix. c. .Nee, ik gebruik mijn oude Nokia alleen om te bellen. 8. Hoeveel douche jij? a. Ik ga bijna elke dag in bad. b. Ik douche 3-4x per week. c. Ik douche nooit, waarom zou ik?

[14]

9. Gebruik jij veel elektriciteit? a. Ja, ik heb altijd het licht aan thuis. b. Niet veel, alleen als het donker wordt. c. Nee, ik leef liever in het donker. 10. Wat vind je beter: zonnepanelen of gas? a. Gas, want dan is het ook bij slecht weer snel warm. b. Allebei even goed. c. Zonnepanelen, want gas is slecht voor het milieu 11. Gooi jij afval op straat? a. Ja, ik vind dat normaal. b. Soms, maar dan in de blikvangers naast de fietspaden. c. Nee, ik gooi mijn afval altijd in de goede vuilnisbak thuis. 12. Breng jij flessen weg? a. Nee, ik breng nooit flessen weg. b. Soms wel, soms niet. Het ligt eraan of ik er zin in heb. c. Ja, altijd als ik er heb. 13. Welk cijfer geef jij voor je eigen milieubewustheid? a. 1 t/m 3 b. 4 t/m 6 c. 7 t/m 10

Het meeste A: Jij bent totaal niet milieuvriendelijk. Je doet veel te weinig om deze planeet leefbaar te houden en als deze aardbol over 100 jaar nog bestaat, is dat in ieder geval niet dankzij jou. Werk aan de winkel! Het meeste B: Je bent niet bepaald de milieuvriendelijkste. Je leeft wel bewust, maar doet toch nog niet genoeg. Probeer de komende tijd nog wat extra stappen te zetten om wat groener te leven. Het meeste C: Goed bezig! Jij bent heel milieuvriendelijk en leeft hartstikke groen! Je bent een voorbeeld voor je medeleerlingen en hopelijk inspireer je anderen om hetzelfde te doen. [15]

Groen in de klas? Door: Yebo Huang Voor de schoolkrant hebben wij mevrouw Bruijsten van het vak aardrijkskunde gevraagd voor een interview over het milieu en het klimaat bij ons op school. Ze heeft uiteraard de vragen beantwoord, dus laten we beginnen met lezen! Wat geeft u als cijfer voor het milieu bij ons op school? “Een 5, dat komt doordat het gebouw verouderd is, maar het is wel goed dat de school meer prullenbakken gebruikt en dat de schoolstewards opletten dat iedereen de school schoonhoudt.” Wat doet u thuis om het milieu goed te houden? “Toen ik met mijn vriend samen een oud huis heb gekocht, hebben we het afgebroken tot alleen de buitenmuren bleven staan. We hebben de vloer en het dak geïsoleerd en het huis voorzien van dubbel glas. Daarnaast scheiden we papier, plastic en glas van het gewone afval en hebben we overal spaar- of ledlampen. Ik heb ook wel slechte gewoontes: ik ga bijvoorbeeld graag uitgebreid in bad.” Hoe verwerkt u klimaat en milieu in uw lessen? “Dat is makkelijk bij aardrijkskunde, denk bijvoorbeeld maar aan hoofdstuk 2 in de brugklas: toen hebben we het over ontbossing en klimaatverandering gehad. Ook vanaf de tweede klas zal het milieu weer aan bod komen in de lesstof.” Wat vindt u van de kinderen bij ons op school in verband met het milieu? “Dat is heel verschillend per leerling. Wat ik echt niet snap: leerlingen die midden in de winter met een dun shirtje of van die korte sneakersokken naar school komen. Natuurlijk heb je het dan koud in de klas! En dan klagen dat de ramen dicht moeten en de verwarming omhoog. Gevolg: een muf, bedompt lokaal... Soms zie ik ook wel eens troep onder een tafeltje liggen als de klas de deur uit is. Dat is natuurlijk niet prettig voor de volgende leerling die op je plek moet gaan zitten. En als het in een lokaal eenmaal een rommeltje is, zal de volgende groep leerlingen ook niet meer zo netjes zijn. Maar gelukkig zijn er ook genoeg leerlingen die hun troep netjes in de prullenbak gooien en een lekker warme trui aandoen!”

[16]

Boekrecensie Door: Shannen Amorij Ik heb dit keer het nieuwe boek van Carry Slee gelezen: ‘Kapot’. Het is haar eerste 12+-roman in tien jaar. Het verhaal gaat over Julia en haar broer Thijs. Ze zitten samen in een band genaamd Vuurwerk. Emma is de beste vriendin van Julia en ze is ook op Thijs verliefd. Ze wil hem meevragen naar een schoolfeest. De band die daar zou spelen heeft afgezegd en nu mag Vuurwerk er optreden. Bij Julia en Thijs is er thuis ook nog van alles aan de hand. Hun ouders hebben de hele tijd ruzie. Als hun vader dan ook nog besluit dat hij ‘een tijdje’ het huis uitgaat, stort hun wereld helemaal in. Beide ouders willen dat Julia en Thijs aan hun kant staan. Julia neigt meer naar de kant van haar moeder, terwijl Thijs de kant van zijn vader kiest. Julia en Thijs krijgen hierdoor ook ruzie. Emma en Thijs krijgen verkering. Emma kiest steeds vaker voor Thijs en niet voor Julia, daardoor krijgen ze ook ruzie. De kaft is passend bij het boek, want hoewel Julia en Thijs veel ruzie hebben, geven ze wel om elkaar. Julia en Thijs komen beiden aan het woord, maar het is soms lastig om de overgangen van Julia naar Thijs of van Thijs naar Julia te herkennen. Ik heb het gevoel dat Julia vaker aan het woord komt. Ik vond het niet zo’n leuk boek, want ik vond het niet zo goed geschreven. Soms had ik het gevoel dat het niet het niveau van Carry Slee was. Mijn waardering:

Filmrecensie Door: Imke van Sambeek en Danée Kuijpers De film ‘Rokjesdag’ speelt zich af op een zomeravond. Iedere vrouw uit de film heeft grote ideeën. De een wil een kind adopteren, de ander gaat trouwen. Maar loopt het wel goed af nu ze naar een date/kookcursus gaan? Voor wie zullen de vrouwen uiteindelijk kiezen? In rokjesdag komen veel BN'ers voor zoals: Lieke van Lexmond, David Lucieer, Carly Wijs en Jim Bakkum. In het begin van de film zie je verschillende vrouwen waarvan de dates een grote flop worden. Ze zijn dringend op zoek naar hun ware. Daarnaast gaan relaties kapot en krijgt één iemand twijfels bij haar relatie. Al deze vrouwen worden door vrienden naar een soort liefdeskookcursus gestuurd. Daar leren velen van hen een leuke man kennen, maar sommigen ook niet. Als het voor de twee vriendinnen geslaagd lijkt te zijn, gaat het mis. Ze zijn allebei verliefd op dezelfde man. Zal hun vriendschap sterk genoeg zijn of zal een van hen toch voor de liefde gaan? Daarnaast gebeuren er nog vele andere dingen in de film. Dus ga vooral naar de bioscoop, want het is de moeite waard! Het is echt een meidenfilm waarin je helemaal kunt wegdromen. En eens kunt gaan nadenken over jouw droomman. De film duurt 111 minuten. Onze waardering:

[17]

Engels Door: Jip Meijers We staan in Amsterdam op het Museumplein met een papieren velletje handgeschreven vragen over het milieu. Met de opdracht om als “échte journalisten” de onschuldige zielen op het plein met deze vragen te bestoken. Persoonlijk ben ik nooit zo’n fan van het ondervragen van wildvreemden over hun milieubewuste en biologisch verantwoorde inborst. En lijkt mij het missen van een economieles helemaal niet zo’n goede reden meer om mee te gaan op schoolkrantuitje naar Amsterdam. ‘Dus, wie begint?’ vraagt mijn medeschoolkranter met een smekende blik. Ik hoor mezelf nu, als verantwoordelijke zesdeklasser, eigenlijk meteen als vrijwilliger op te werpen. ‘Ehm jaaa, kies jij maar…’ hoor ik mezelf al zeggen, maar dan verman ik me. ‘Ik begin wel.’ Tja, je bent officieel volwassen of je bent het niet hè. Samen speuren we het Museumplein af op zoek naar ons eerste potentiële slachtoffer. De eerste man die langsloopt, ziet eruit alsof hij thuis een diepvries vol met afgehakte ledematen heeft staan. Ook voor de volgende tien passanten kan ik wel een aantal redenen verzinnen om hen vooral niet aan te spreken. De een heeft een rare neuspiercing, de ander kijkt gewoon stom. ‘Zullen we daar anders gaan vragen?’ oppert schoolkrantbuddy, terwijl ze wijst op twee jongens. Om mijn reputatie als stoere bovenbouwer nog een beetje hoog te houden, knik ik en loop dapper in hun richting. Als we in de buurt komen, wordt onze opdracht ineens een stuk minder vervelend. De jongens zijn hartstikke knap. En een legitieme reden om knappe jongens aan te spreken (en toch die les economie te missen), dat noem ik een geschenk uit de hemel. ‘Hallo,’ zeg ik, ‘zou ik jullie misschien een paar vragen kunnen stellen?’ Ze kijken me aan alsof ik probeer uit te leggen hoe je moet differentiëren en mij bekruipt het ongemakkelijke gevoel dat ze misschien toch niet zo Nederlands zijn als ik gehoopt had. ‘Do you speak English?’ vraag ik dan maar. ‘Yes, off course we do,’ antwoordt linkerjongen. ‘Okay, can I ask you a few questions?’ Linkerjongen werpt een vragende blik op rechterjongen en samen knikken ze bevestigend. Nou, laat mijn eerste interview maar beginnen! Het probleem begint al bij het feit dat ik het woord ‘environment’ niet uit kan spreken. Mijn beheersing van de Engelse taal is niet echt briljant te noemen. Had ik maar gewoon Nederlands kunnen praten. Duits, ook geen probleem. Maar Engels… Wat zijn in hemelsnaam zonnepanelen? ‘Things on your roof that catch the sun and make energy of it’, klinkt niet echt alsof je al zes jaar geleden de basisschool verlaten hebt. Afvalscheiding? Geen idee. Ik heb voor mijn afgelopen proefwerk Engels woorden als ‘unscrupulous’, ‘zenith’ en minstens drie synoniemen voor ‘dominee’ moeten leren. Maar iets relevants, wat je nu in het echte leven tegenkomt, waarmee je misschien wel een heel leuke jongen mee zou kunnen versieren, dat leren we dan weer niet. [18]

Een kwartier later heb ik mezelf door het interview heen geworsteld. Mijn zelfvertrouwen is volledig de grond ingeboord. Ik voel de neiging om me alvast ziek te gaan melden voor mijn aankomende presentatie voor Engels. Ik bedank de jongens voor hun tijd, verontschuldig me nogmaals voor mijn gebrekkige Engels en vraag als allerlaatste waar ze nou precies vandaan komen. ‘Oh, we are not from England,’ zegt rechterjongen. ‘We’re just from Germany!’ Scheisse!

[19]

[20]