1
Inhoudsopgave
SRTV-staf Ivonne van de Kar Elma van den Nouland
2
3
SRTV jaarverslag 2007 Voorwoord door de voorzitter Inleiding Nationale en internationale wetgeving Nationale en internationale kaders van vrouwenhandel Waardig werk Veilige migratie Doelstelling en visie SRTV SRTV-medewerkers Lijst van SRTV-medewerkers in 2007 -Stafmedewerkers -Bestuur -Medewerkers SRTV in 2007 Speciale Activiteiten in 2007 Conferentie voor Afrikaanse religieuzen in Nairobi SRTV-workshop tijdens het WFTL Bezoek aan het Scharlakenkoord Rondetafelconferentie over opvang slachtoffers Bezoek opening Opvanghuis Nigeria Vredesdag van Religieuzen Religieuzendag KNR; stilte, verbondenheid en bezieling Eerste Europese dag tegen mensenhandel Internationaal Religieus Netwerk INRATIP Bezoek aan vrouwen in detentie Reguliere SRTV-activiteiten in 2007 Voorlichting en bewustwording Activiteiten binnenland Activiteiten buitenland Interne SRTV-activiteiten Projecten en projectgroepen in 2007 Communicatie en Media Verhandelingen en Transactions Websitebezoek Netwerken Noodfonds Lobby en beleidsbeïnvloeding Financiële verantwoording SRTV 2007 Lijst met gebruikte afkortingen Berichten over de verschillende activiteiten Kloostermarkt in Nijmegen getuigt van blijde boodschap Bijzondere ontmoetingen Wereld Sociaal Forum - 20 tot en met 25 januari 2007 - Nairobi Ik zat gevangen en jij hebt mij bezocht…. Christelijke organisaties tegen vrouwenhandel bijeen in Beiroet Preventieve en voorlichting aan priesters in de Oekraïne
5 5 7 8 9 9 10 11 13 13 13 13 13 17 17 17 17 18 18 18 19 19 20 20 21 23 23 23 23 27 27 28 28 28 30 32 32 35 35 37 39 39 39 40 41 43 44
SRTV jaarverslag 2007
Voorwoord door de voorzitter
Voor u ligt het jaarverslag 2007 van de SRTV. In dit verslag kunt u terugvinden welke activiteiten de SRTV in het jaar 2007 ondernomen heeft in de strijd tegen de handel in vrouwen. Naast een activiteitenverslag vindt u de financiële verantwoording van het afgelopen jaar.
Voorwoord door de voorzitter Met dit jaarverslag met een “nieuw gezicht” als omslag willen wij u graag veel informatie verstrekken, maar ook een visitekaartje afgeven. U kunt lezen dat er veel is gedaan en dat het goed is dat we er zijn! En u mag lezen: mede dank zij ú hebben we veel kunnen doen. Uw ondersteuning, via het vertrouwde kanaal van de PIN maar ook langs een verscheidenheid van andere wegen heeft hierin bijgedragen. Het jaarverslag is niet alleen een verantwoording, het is ook een uitdaging naar de nabije toekomst. Wat die toekomst betreft zijn wij verwachtingsvol naar de samenwerking met CMC, die versterkt is in het jaar 2007 en waarover afgesproken is deze nader te concretiseren. Voor wie haar of zijn ogen de kost geeft en het oor te luisteren legt mag duidelijk zijn dat de thematiek mensenhandel en voor ons meer specifiek vrouwenhandel enorm in ontwikkeling is. Er is veel beweging op dit gebied. Eén van de zaken waarover wij heel verheugd zijn is dan ook de constatering dat het bezoek aan onze Website, communicatiemiddel bij uitstek in deze tijd, in 2007 sterk toegenomen is. Dit is van 2006 naar 2007 bijna verdubbeld, een heel verrassend feit! Verheugend is ook dat daar in 2008 de jongerenpagina aan wordt toegevoegd in de vorm van een Webquest. Onze stafleden zijn getalenteerde mensen die met beide benen in de actualiteit staan. Het bestuur spreekt dan ook dank en waardering uit voor hun energieke inzet, alsook voor de inzet en toewijding van onze vrijwilligers, onmisbare mensen! Wij hopen van harte dat u in dit jaarverslag alle reden zult vinden om ons werk te blijven ondersteunen. Wij blijven doorgaan, in gelovig vertrouwen dat er een toekomst mogelijk is waarin recht wordt gedaan en mensen volwaardig en in welzijn kunnen leven. zuster Tarcies Wijngaard OSA
4
5
Inleiding Netwerken
Netwerken Voor de SRTV stond het afgelopen jaar vooral in het teken van netwerken: het samen met andere personen en organisaties werken aan de bestrijding van vrouwenhandel1. Een organisatie alleen kan niets beginnen tegen een wereldwijd fenomeen als vrouwenhandel. Het is daarom al sinds het ontstaan van de SRTV in 1991 zeer belangrijk om op vele fronten samen te werken met de meest uiteenlopende organisaties. Daarbij speelt natuurlijk een grote rol dat religieuzen en religieuze instituten van oudsher al een netwerk vormen. In 2007 werd extra nadruk gelegd op de activiteiten die de betrokkenheid van religieuzen met vrouwenhandel vergroten. In het voorgaande jaar waren Nederlandse congregaties een speerpunt; door middel van een schrijfactie werden Nederlandse religieuzen bewust gemaakt van het thema vrouwenhandel en werd hen gevraagd de eigen internationale contacten aan te schrijven met een kant-en-klare brief. In het jaar 2007 werden de internationale contacten die in de afgelopen jaren waren opgedaan rechtstreekser benaderd. Door de in 2007 uitgevoerde activiteiten werden veel meer religieuzen betrokken bij de strijd tegen vrouwenhandel en werden enkele netwerken opgericht en versterkt. Afrikaanse Conferentie Tegen Vrouwenhandel In januari 2007 werd door de SRTV in samenwerking met CMC2, een conferentie georganiseerd voor Afrikaanse Religieuzen die actief zijn tegen vrouwenhandel. De conferentie vond plaats in Nairobi ten tijde van het Wereld Sociaal Forum. Er kwamen zevenentwintig vrouwen en een man uit zeven Afrikaanse en twee Europese landen samen om vier dagen lang te praten over oorzaken, gevolgen en de te nemen acties. Meer over deze Afrikaanse conferentie kunt u lezen op pagina 15. Rondetafel conferentie over opvangcapaciteit in Nederland Op 7 juni organiseerde de SRTV in Den Bosch een rondetafelconferentie over opvangcapaciteit in Nederland. Hiervoor werden de meest uiteenlopende organisaties uit de hulpverlening en uit het religieuze circuit uitgenodigd die zich bezighouden met opvang. Doel is om met elkaar van gedachten te wisselen en ideeën op te doen over opvangmogelijkheden. Maria de Cock van de STV en Zr. Marion Loermans van Meisjesstad Utrecht gaven een presentatie over de huidige situatie en de knelpunten. Eerste Europese dag tegen mensenhandel Samen met een groot aantal andere Nederlandse organisaties werd op 18 oktober de aftrap gegeven voor een halfjaar durende landelijke campagne tegen mensenhandel.
6
7
1 - Overal waar vrouwenhandel staat kunt u ook mensenhandel lezen; 2 - Een lijst met alle gebruikte afkortingen vindt u op pagina 37;
Nationale en internationale kaders van vrouwenhandel Op nationaal en internationaal gebied zien we de focus voor wat betreft vrouwenhandel elk jaar weer verschuiven. Berichten we in voorgaande jaarverslagen over een focus op mensenrechten, nu komt steeds meer nadruk te liggen op migratie. Uit nationale en internationale onderzoeken blijkt steeds vaker dat veel slachtoffers van vrouwenhandel vanuit hun eigen land vertrokken om in het buitenland werk te zoeken. Deze arbeid in het buitenland is overal in ruime mate te vinden. Echter uit deze zelfde onderzoeken blijkt dat veel arbeidsmigranten slachtoffer worden van mensenhandel. In 2006 verscheen een rapport van toenmalig Secretaris Generaal van de Verenigde Naties Kofi Anan over migratie en ontwikkeling. Hierin wijst hij op het belang van mensenrechten, het ontmoedigen van illegale migratie en de strijd tegen mensenhandel. Het gegeven dat vrouwen verhoudingsgewijs steeds vaker migreren, brengt Anan tot de aanbeveling om genderen migratiebeleid sterker met elkaar in verband te brengen. Hier dient echter direct bij opgemerkt te worden dat vrouwen bij arbeidsmigratie een groter risico lopen uiteindelijk uitgebuit te worden, waardoor ze slachtoffer van vrouwenhandel worden.
In landelijke dagbladen werd een grote advertentie geplaatst en een statement werd op 18 oktober door dit Nederlandse netwerk van organisaties aangeboden aan mw. Albayrak staatsecretaris van justitie. Meer hierover is te lezen in dit verslag op pagina 18 en 30. Nationale en internationale wetgeving Binnen het werk van de SRTV is de Nederlandse en internationale wetgeving op het gebied van mensenhandel van groot belang. In het voorlichtingswerk is het van belang het algemene publiek en specifieke groepen de wet te verduidelijken. In het lobbywerk van de SRTV wordt, samen met anderen, de nadruk gelegd op punten die veranderd zouden moeten worden. De internationaal erkende definitie mensenhandel werd in 2000 in het zgn. Palermo-protocol vastgelegd. Tijdens de VN-conferentie over internationaal georganiseerde misdaad (15 november 2000 in Palermo) werd de huidige, door vrijwel alle landen geaccepteerde definitie aangenomen. Binnen de EU is de afspraak dat er harmonisatie van het strafrecht dient plaats te vinden. Daarom werd het artikel in het Nederlandse strafrecht dat gaat over mensenhandel in de afgelopen jaren enkele malen aangepast. Eind 2005 werd in Nederland de wet tegen vrouwenhandel aangepast. Deze wet werd op 1 april 2006 van kracht. Al eerder werd de term vrouwenhandel vervangen door het begrip mensenhandel, omdat niet alle slachtoffers vrouwen zijn. In 2006 werd het bestaande artikel 273a van het wetboek van strafrecht vervangen door artikel 273f.
Waardig werk Op internationaal gebied is op vele terreinen een accentverschuiving zichtbaar geworden naar het thema migratie en de gevaren die daarmee samen kunnen hangen. Arbeidsmigratie was al jarenlang een belangrijk thema binnen grote internationale organisaties zoals de Verenigde Naties en de ILO (Internationale Labour Organisation). Inmiddels tonen steeds meer onderzoeken aan dat vele arbeidsmigranten een groot risico lopen verhandeld te worden.
Hiermee werd ook de Nederlandse definitie van mensenhandel uitgebreid. Niet alleen gedwongen prostitutie, maar alle vormen van gedwongen arbeid en het gedwongen verwijderen van organen werden geschaard onder het delict mensenhandel. In Nederland verstaan we onder mensenhandel: alle vormen van uitbuiting in arbeid of diensten, slavernij en met slavernij gelijkende praktijken en de handel in organen. Daaronder valt dus ook gedwongen prostitutie.
De ILO heeft mede daarom sinds kort het thema vrouwenhandel op haar agenda gezet. Deze organisatie maakt zich sterk voor het belang van het bevorderen van ‘waardig werk’. Dit komt tot uiting in de ‘ILO Decent Work Agenda3’ en benadrukt het belang van het creëren van werkgelegenheid om armoede tegen te gaan. Als aangesloten leden van de ILO, zijn nu ook vakbonden betrokken bij de strijd tegen mensenhandel. In Nederland resulteerde dit in de oprichting van een afdeling binnen de AbvaKabo voor ‘ongedocumenteerde werknemers’ (= illegale werknemers). Dit is van groot belang omdat illegale arbeiders (m.n. vrouwen) een grote kans lopen uitgebuit te worden.
Wij zijn ons er terdege van bewust dat er ook andere vormen van mensenhandel bestaan en dat ook mannen hieronder te lijden hebben. Na uitgebreide interne discussie koos de SRTV ervoor zich voornamelijk te blijven richten op vrouwen die slachtoffer worden van gedwongen prostitutie. Door de wijzigingen in de Nederlandse wet is de weg nu vrij voor de Nederlandse overheid om het mensenhandelverdrag van de Raad van Europa te ratificeren. Nederland heeft dit verdrag, net als bijna alle Europese landen, jaren geleden al ondertekend maar nog steeds niet geratificeerd.
8
9
3 - ILO The Decent Work Agenda: De internationale afspraken over Decent Work zijn vastgelegd in Conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties: de ILO-Conventies
Doelstelling en visie SRTV
Veilige migratie Dit onderwerp komt steeds meer in het middelpunt van het beleid tegen mensenhandel te staan. Vele organisaties weten immers, wat de SRTV al 17 jaar geleden in haar waarschuwingsfolder had staan, dat mensen met slechte economische en sociale vooruitzichten in eigen land pogingen zullen ondernemen om te migreren. Het is daarom zaak deze migranten voor te lichten over wat hen te wachten kan komen te staan. Mensen moeten zich ervan bewust worden dat ook in de westerse wereld niet iedereen rijk is en dat het moeilijk is hier werk te vinden zonder diploma’s, vergunningen en de juiste papieren. De SRTV is daarom blij dat steeds meer religieuze congregaties in landen waar migranten vandaan komen voorlichting geven op scholen, gezondheidscentra en in eigen kring.
De SRTV werkt vanuit de christelijke visie dat elk mens geschapen is naar het evenbeeld van God en recht heeft op een menswaardig bestaan. Slachtoffers van mensenhandel worden op grove wijze aangetast in hun menselijke waardigheid. In de visie van de SRTV is gedwongen prostitutie een ingrijpender vorm van mensenhandel dan andere vormen van gedwongen arbeid, zoals in de bouw of de landbouw. Medewerkers van de SRTV zetten zich in voor de rechten van vrouwen die verhandeld werden of dreigen te worden voor gedwongen prostitutie. De doelstelling van de stichting is een bijdrage te leveren aan de strijd tegen de handel in vrouwen en de daaruit voortvloeiende prostitutie, en mede vorm te geven aan een menswaardige toekomst voor de slachtoffers van deze handel. Ondanks dat de wetgeving op het gebied van mensenhandel uitgebreid is naar alle vormen van gedwongen arbeid, blijft de SRTV vasthouden aan de doelstelling zoals die bestaat. Enkele nieuwe ontwikkelingen in de strijd tegen vrouwenhandel werden gesignaleerd. Zo zijn steeds meer overheden doordrongen van de problematiek, waardoor in vele landen wetgeving op dit gebied ontstaat. Religieuze Instituten en congregaties zien in toenemende mate in dat ook zij een taak hebben in de bestrijding van vrouwenhandel. Voor veel mensen blijft de strijd tegen mensenhandel een strijd voor het behoud van de menselijke waardigheid. De discussie loopt op internationaal gebied vaak uit op een debat over prostitutie. Het is een moreel en ethisch debat waarin de SRTV opkomt voor vrouwen die slachtoffer zijn. De basis die in de afgelopen 17 jaar werd gelegd vindt erkenning in vele landen. Op verschillende plaatsen blijkt dat religieuzen zich meer actief willen inzetten bij preventie en opvang. De SRTV heeft mede daarom in 2007 onder andere congregaties in België, Ierland, Nigeria en Zuid-Afrika ondersteund in het nemen van nieuwe initiatieven. Ook Religieuzen in andere landen waarmee de SRTV contacten heeft zullen op ondersteuning kunnen blijven rekenen.
10
11
SRTV-medewerkers
Lijst van SRTV-medewerkers in 2007
Een belangrijk kenmerk van de SRTV is dat het een organisatie is die, afgezien van een kleine staf, bestaat uit vrijwillige medewerkers. De SRTV vindt het belangrijk dat dit ook in de toekomst zo blijft. De staf steekt veel tijd in de begeleiding. De medewerkers worden op allerlei gebieden ingezet. Hun kennis, inbreng en ervaringen zijn binnen het werk van grote waarde. Lijst van SRTV-medewerkers in 2007 Stafmedewerkers Mw. Ivonne van de Kar Mw. Elma van den Nouland Bestuur Zr. Tarcies Wijngaard, zrs Augustinessen van Heemstede Dhr. Johan Naron
voorzitter secretaris/ vice-voorzitter Dhr. Dolf Wanders penningmeester Mw. Phily van Dijck, Internationale Graalbeweging bestuurslid Zr. Scholastica Alkemade, zrs. JMJ bestuurslid Mw Riet Spierings, Vrouwe van Bethanië bestuurslid Ds. Lideke In ’t Veld, Remonstrants predikant bestuurslid Fr. Arie Braak, Missionarissen van Mill Hill bestuurslid In mei 2007 werd Fr. Braak in het bestuur vervangen door Fr. Arie Kuil, (Karmelieten). Medewerkers Mw. Mayenka Allearracin Mw. Lein Asraei Balaoing, Stichting Bayanihan Mw. Ton Brouwer, Internationale Graalbeweging Zr. Martia van de Burgt, Zusters Franciscanessen Alles voor Allen Mw. Gonnie van Helmond Mw. Will van der Leeuw Dhr. Gijs Liefering Zr. Toos van Kaam, zusters van O.L.Vrouw van Afrika (de Witte zusters) Mw. Co Knappstein, Dominicaanse Lekenorde Zr. Jeanne van Kemmeren, Medische Missiezusters Fr. Frans Kwik, Missionarissen van Mill Hill Zr. Mechtild Leenaerts, Arme Dienstmaagden van Jezus Christus Zr. Juliet Mateo, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Mw. Nel van Mil, Vrouwen van Bethanië Zr. Jeanine van Ooteghem, zrs. Petrus Claver Mw. Berti Oprins Mw. Malu Padilla, Stichting Bayanihan Zr. Celine Padinjareannasseril, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Zr. Mediatrix Ribbert, zrs. O.L.Vrouw van Amersfoort Zr. Maria Schoorlemmer, zusters van O.L.Vrouw van Afrika (de Witte zusters) Zr. Raymunda van Velzen, zrs.O.L.Vrouw van Amersfoort Mw. Tonny Verhoeven Zr. Joke Volf, zrs. Franciscanessen van Veghel 12
13
Twee van deze vaste vrijwillige medewerkers hebben op regelmatige basis de boekhouding gedaan. Twee anderen droegen vrijwel wekelijks zorg voor de organisatie van het kantoor. Ook de redactie van de bladen Verhandelingen en Transactions wordt in zijn geheel gevormd door SRTV-medewerkers. Voor het vouwen, insteken en verzenden van deze bladen komt telkens een enthousiaste groep medewerkers naar Den Bosch. Vertalers voor het blad Transactions – Mw. Michelle van der Pijl – Dhr. David Sloan – Fr. Wim van den Hurk – Zr. Dominica Dogge, Medische Missiezusters – Zr. Mirjam Koevoets, Medische Missiezusters – Zr. Godelieve Prove, Medische Missiezusters De Engelse vertaling werd telkens gecorrigeerd door dhr. Wim van der Wurff van het Bangladesh Instituut. De lay-out van Verhandelingen en Transactions wordt verzorgd door dhr. Frans de Wilde. De SRTV is erg blij met de samenwerking en ondersteuning van dhr. Oprins en dhr. Van Doorn, adviseurs van de Sesam-academie4. In een reeks gesprekken met staf en bestuursleden werd een duidelijk pad voor de komende jaren uitgezet. Met ondersteuning van hun werd de begroting op een andere, duidelijkere wijze opgezet. De adviseurs van de Sesam-academie hebben zich bereid verklaard ook in de komende jaren te blijven fungeren als klankbord.
Alle medewerkers van de SRTV behalve Fr. Arie Kuil en Zr. Celine
4 - Sesam-academie = De SESAM Academie (Academie voor Senioren en Samenleving) staat voor het bevorderen van kwaliteitsverbetering, professionaliteit en deskundigheid bij maatschappelijke organisaties
14
15
SRTV in 2007 Speciale Activiteiten in 2007
Deelnemers aan de Conferentie voor Afrikaanse Religieuzen in Nairobi
Speciale Activiteiten in 2007 Conferentie voor Afrikaanse religieuzen in Nairobi In januari 2007 werd door de SRTV in samenwerking met CMC, een conferentie georganiseerd voor Afrikaanse Religieuzen die actief zijn tegen vrouwenhandel. De conferentie vond plaats in Nairobi ten tijde van het Wereld Sociaal Forum. Er kwamen zevenentwintig vrouwen en een man uit zeven Afrikaanse en twee Europese landen samen om vier dagen lang te praten over oorzaken, gevolgen en de te nemen acties. De zusters en leken uit Kenia, Ghana, Nigeria, Zuid-Afrika, Malawi, Kameroen, Ethiopië, Italië en Nederland hebben aan het einde van deze conferentie een netwerk opgericht. Dit netwerk ANAHT (African Network Against Human Trafficking) houdt contact via e-mail en heeft besloten om na drie jaar te zien wat er in deze periode van de grond is gekomen en hoe verdere samenwerking gestimuleerd kan worden. De conferentie werd bewust gepland tijdens het Wereld Sociaal Forum dat in Nairobi plaats vond. Veel van de deelnemende zusters werken in eigen land op bescheiden wijze tegen vrouwenhandel en vaak voelen zij zich een roepende in de woestijn. Daarom vond de SRTV het van belang deze zusters te laten zien en voelen dat bij het WSF wel 50.000 betrokken mensen bijeen komen om over de meest uiteenlopende sociale en maatschappelijke vraagstukken te debatteren. Samen met Caritas Frankrijk en Caritas Europa werd een workshop over vrouwenhandel gehouden waar de zusters allen aan deel namen. Op deze wijze werd met het netwerken in het jaar 2007 al meteen een goede start gemaakt. Meer over deze Afrikaanse conferentie kunt u lezen op pagina 5. SRTV-workshop tijdens het WFTL Van 16-19 januari werd in Nairobi het Wereld Forum voor Theologie en Bevrijding georganiseerd. Dit vond plaats voorafgaand aan het grote WSF (zie pagina 38) waar het aan gelieerd is. Er waren zo’n 250-300 deelnemers afkomstig uit alle werelddelen, onder meer een grote afvaardiging uit Latijns-Amerika en veel deelnemers uit diverse Afrikaanse landen. Onder de deelnemers bevonden zich veel religieuzen en theologen. De SRTV gaf er samen met een Italiaanse zuster een workshop over vrouwenhandel. We hadden ongeveer 70 toehoorders uit de
16
17
het mogelijk om in Europa rijk te worden. Armoede en hoge werkeloosheid in de stad maakt dat veel jonge vrouwen gemakkelijk ingaan op een aanbod om ook naar Europa te vertrekken. De Nigeriaanse ‘madam’ biedt aan de reis te regelen en alle onkosten te bekostigen. Dit moet dan worden terugbetaald zodra de vrouw werkt. De vrouw gelooft dit verhaal en vertrekt niets vermoedend naar het westen. De Nigeriaanse Conferentie van Vrouwelijke Religieuzen (NCWR) zag de noodzaak iets aan deze problematiek te doen. In 1999 werd het Committee for the Support of the Dignity of Women (COSUDOW) opgericht. In dit comité werden religieuzen van verschillende congregaties benoemd om iets te doen tegen vrouwenhandel. Dit gebeurt door veel voorlichting te geven, het bewustwordingsproces op gang te brengen en heel concreet, door de vrouwen die terugkeren uit Europa op te vangen en te begeleiden in het reïntegratieproces.
meest uiteenlopende landen, onder wie gelukkig ook veel mannen, zowel leken als religieuzen. Aanwezigen uit landen als Canada, Brazilië, Congo, Lesoto, Italië, Engeland, Ethiopië, Amerika, India en uiteraard Kenia stelden veel vragen over het Nederlandse beleid ten aanzien van vrouwenhandel, over de rol van religieuzen in de strijd tegen deze onmenselijke handel, over mensenhandel in Afrika en over de manier waarop de SRTV jongeren en mannen voorlicht. De SRTV deed een oproep aan alle aanwezige theologen om studies uit te voeren naar het thema vrouwenhandel. Bezoek aan het Scharlakenkoord5 Op 18 maart organiseerde de SRTV in samenwerking met de Dominicusgemeente een bezoek aan het Scharlakenkoord. De kerkgangers van de Dominicusgemeente in Amsterdam zien bij het komen en verlaten van hun kerk op zondag de vrouwen achter de ramen werken rondom de kerk. Het was voor hen een eye-opener te zien en te horen hoe geloofsgerichte organisaties zich met dit probleem bezighouden.
Het opvanghuis werd gebouwd met financiële hulp van de Italiaanse Bisschoppenconferentie, de inrichting werd grotendeels door Nederlandse congregaties bekostigd. Het huis dat feestelijk geopend werd telt drie verdiepingen. Op de begane grond zijn verschillende kantoorruimtes ingericht, een keuken en een kapel. De eerste verdieping is het leefgedeelte van de vrouwen met tweepersoonskamers en een eigen huiskamer. In totaal is er ruimte om 18 vrouwen op te vangen. Enkele religieuzen van verschillende congregaties zullen op de bovenste verdieping gaan wonen.
Rondetafelconferentie over opvang slachtoffers In 2007 werd steeds zichtbaarder dat de wetswijziging van 2006 grote gevolgen had voor de opvang van slachtoffers in Nederland. Door de uitbreiding van de definitie van mensenhandel vallen ook mensen die uitgebuit worden in andere sectoren dan de seksindustrie en in slavernijachtige praktijken zijn terechtgekomen binnen de definitie mensenhandel (artikel 273f Wetboek van Strafrecht). Het gevolg hiervan was dat er in 2007 een chronisch gebrek ontstond aan veilige opvangplekken voor mensen, vooral ook mannen, die slachtoffer zijn van mensenhandel. De SRTV heeft op donderdag 7 juni een aantal organisaties binnen het reguliere hulpcircuit en organisaties uit het religieuze circuit met elkaar in contact gebracht om over deze problematiek van gedachten te wisselen. SRTV-medewerker Elma van den Nouland met de voorzitster van de vrouwenorganisaties van Benin-city
Bezoek opening Opvanghuis Nigeria Ter gelegenheid van de opening van een opvanghuis voor teruggekeerde slachtoffers van vrouwenhandel bracht de SRTV in juli een bezoek Nigeria. Het grootste aantal vrouwen dat verhandeld is en terugkeert naar Nigeria komt oorspronkelijk uit Benin City en omgeving. Deze grote stad in het zuiden van Nigeria ligt in de vrij arme provincie Edo. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de zusters er voor gekozen hebben om juist hier een opvanghuis te beginnen voor deze groep. Vanuit omliggende dorpen worden vrouwen geronseld door mensenhandelaren. Een ander deel komt uit de miljoenenstad zelf. Tijdens een bezoek aan de H.Jozef parochie in Benin City werd duidelijk dat veel van de katholieke vrouwen die in Italië gedwongen in de prostitutie werken, oorspronkelijk uit deze parochie komen. Een deel van de Nigeriaanse vrouwen die gedwongen in het westen in de prostitutie werkte, kon uit deze situatie ontsnappen door zelf als handelaar of pooier op te treden. Het is bekend dat Nigeriaanse vrouwen die in Italië als ‘madam’ gewerkt hebben, na verloop van tijd terugkeren naar Nigeria en met het vele verdiende geld mooie huizen laten bouwen. Hierdoor lijkt 5 - Scharlakenkoord: is een onderdeel van ‘Tot Heil des Volks’ en houdt zich bezig met straatwerk, preventie, voorlichting en maatschappelijke hulpverlening rond prostitutie.
Vredesdag van Religieuzen Onder het motto ‘Dat ik zie wat is....en het licht niet haat’ vond op 15 september de 19e Nationale Vredesdag voor Religieuzen plaats. Ineke Bakker, aftredend voorzitter van de Raad van Kerken, hield hier een inspirerende voordracht. De SRTV was er present met een stand die uitgebreid bezocht werd door alle aanwezige religieuzen. Religieuzendag KNR; stilte, verbondenheid en bezieling De SRTV was met een stand aanwezig op de kloostermarkt die op 3 oktober door Konferentie Nederlandse Religieuzen werd georganiseerd in Nijmegen. In samenwerking met de organisatie ZIN werd deze drukbezochte publieksdag georganiseerd in de Vereeniging in Nijmegen. De kloostermarkt, waar zeventig religieuze organisaties waren vertegenwoordigd, werd druk bezocht tijdens de manifestatie Stilte, Verbondenheid, Bezieling in Nijmegen. In de pauzes van het congres konden de 1500 bezoekers informatie krijgen bij kloosterordes en congregaties, en bij andere religieuze instellingen. In het krantenberichtje uit het Brabantsdagblad werd de SRTV genoemd. (zie hiervoor pagina 37) Eerste Europese dag tegen mensenhandel De Europese Unie besloot in 2007 jaarlijks een dag in te stellen waarop de
18
19
strijd tegen de handel in mensen centraal staat. Deze datum is vastgesteld op 18 oktober. Samen met een groot aantal organisaties in Nederland heeft de SRTV meegewerkt aan een Nederlandse bewustwordingscampagne over mensenhandel. De samenwerkende maatschappelijke organisaties: Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel (SRTV), Bonded Labour in Nederland6 (BLinN-Humanitas/Oxfam Novib), La Strada International (LSI), Stichting Tegen Vrouwenhandel (STV), ECPAT, CMC Mensen met een Missie, CORDAID, Kerk in Actie, ICCO en de Nederlandse Vrouwen Raad. In landelijke dagbladen werd een grote advertentie geplaatst en een statement werd op 18 oktober door dit Nederlandse netwerk van organisaties aangeboden aan mw. Albayrak staatsecretaris van justitie. Zij kondigde ter plekke aan het regeringsbeleid aan te gaan passen. Ze kondigde onder meer aan dat in schrijnende gevallen slachtoffers in aanmerking komen voor verblijf op humanitaire grond. Een mooie stap vooruit, vindt het netwerk van organisaties. Meer hierover is te lezen in dit verslag op pagina 30. Internationaal Religieus Netwerk INRATIP Van 15-19 oktober 2007 vond op uitnodiging van de Italiaanse Vrouwelijke Religieuzen (USMI) in Rome een internationale bijeenkomst plaats van vrouwelijke religieuzen die betrokken zijn bij de strijd tegen mensenhandel. Drieëndertig zusters uit 26 landen over de hele wereld spraken over de wijze waarop ze hun krachten kunnen bundelen om de snel groeiende mensenhandel aan te kunnen pakken. Religieuze instituten beschikken over een geweldig internationaal netwerk van groepen en individuen. Ter illustratie: er zijn naar schatting ongeveer 800 ordes en congregaties van vrouwelijke religieuzen, met meer dan een miljoen leden. Na overleg met de hogere oversten in Nederland werd de SRTV in de persoon van Elma van den Nouland vanuit Nederland afgevaardigd. Aan het einde van de conferentie werd het International Network of Religious Against Trafficking In Persons (INRATIP) opgericht. In een publieke verklaring die tijdens de persconferentie werd uitgegeven, riepen de zusters politieke en religieuze leiders en alle mensen van goede wil op om alles te doen wat in hun vermogen ligt een einde te maken aan deze moderne vorm van slavernij. Bezoek aan vrouwen in detentie In samenwerking met de organisatie BLinN bezocht Elma van den Nouland,
6 - Een lijst met alle gebruikte afkortingen vindt u op pagina 37
stafmedewerker van de SRTV vrouwen in de penitentiaire Inrichting in Zwolle en in het detentiecentrum in Zeist. Behalve de bezoeken aan de vrouwen werd ook meegewerkt aan een wolactie; het inzamelen van wol op verzoek van de activiteiten begeleiding. De vrouwen hebben hiervan truien en sjaals gebreid. In juni werd meegewerkt aan het Midzomerfeest. Voor 3 afdelingen van het detentiecentrum werd een gezellige middag georganiseerd samen met de geestelijke verzorger. Er werd een dj uitgenodigd en er werden hapjes geserveerd uit de verschillende culturen. Op pagina 39 kunt u hierover een stukje lezen dat eerder in het blad Verhandelingen verscheen.
Deelnemers aan INRATIP te Rome
20
21
Reguliere SRTVactiviteiten in 2007 Voorlichting en bewustwording
Voorlichting en bewustwording Al sinds de oprichting van de Religieuzen Tegen Vrouwenhandel in 1991 werd besloten dat voorlichting en bewustwording over vrouwenhandel de voornaamste taak zou zijn. Dat is in de loop der jaren niet veranderd. Wel is de afgelopen jaren het probleem complexer geworden, steeds nieuwe aspecten van vrouwenhandel ontstaan of komen aan het licht. Het beleid dat daartoe gemaakt werd op lokaal, nationaal, Europees en internationaal niveau zorgt ervoor dat de SRTV-medewerkers die voorlichting geven voortdurend op de hoogte moeten blijven van al deze ontwikkelingen. Al doende groeide hun expertise. In de beginjaren bestonden de activiteiten voornamelijk uit het bekend maken van het thema vrouwenhandel aan kleine groepen vrouwen en in eigen kring. Dit taakgebied wordt ook nu niet vergeten, maar heeft zich in de loop der jaren steeds verder uitgebreid. Op het gebied van voorlichting en bewustwording werden veel uiteenlopende activiteiten ontplooid in het binnenland en in het buitenland. Activiteiten binnenland Activiteit Lezingen Vertoning film Anna op SRTV kantoor Voorlichting op scholen Kloostermarkt KNR Infomarkten
aantal 10 31 4 1 6
Voorlichting bij individuele bezoeken aan 48 de SRTV Lezingen bij religieuze instituten en 7 personen Voorlichting aan vertegenwoordigers van 35 nationale of internationale organisaties Werkstukken scholieren 24 Bezoek aan nationale bijeenkomsten en 6 conferenties Telefonische interviews en 18 vraaggesprekken SRTV-blad Verhandelingen werd drie maal verzonden aan 2100 Nederlandse contacten
bereik 469 personen personen 158 personen 1500 personen 400 directe contacten personen 136 personen personen ---
Voorlichting In 2007 is het aantal lezingen dat de SRTV verzorgde bij vrouwengroepen en in kerken ongeveer gelijk gebleven aan dat van het jaar ervoor. Al jaren houdt de SRTV er rekening mee dat het aantal aanvragen voor lezingen terug zal gaan lopen. Maar na 17 jaar lezingen geven zijn er nog steeds organisaties die meer informatie willen krijgen over vrouwenhandel en de wijze waarop de zich SRTV hier tegen inzet.
22
23
• tijdens de bijeenkomst ‘kleurrijk religieus leven’ van het CMBR werd de SRTV gevraagd met een informatiestand aanwezig te zijn; • bij de afscheidsreceptie van CMC-medewerker M.Filet stond een SRTV-informatiestand; • bij een bijeenkomst van het KBO in Den Bosch gaf de SRTV informatie; • de SRTV was met een informatiestand aanwezig op de publieksdag van het Nederlands Sociaal Forum (NSF) in Amsterdam. • tijdens het Europese Kapittel van de Missiezusters van de Heilige Geest (SspS) in Steyl werd de SRTV uitgenodigd de zusters te informeren over het werk van de SRTV; • tot slot gaf Ivonne van de Kar, coördinator van de SRTV een gastles op verzoek van mw. Sieth Delhaas voor cursisten Feministische Theologie van de cursus Theologische Vorming Gemeenteleden (TVG) voor geïnteresseerden van alle gezindten georganiseerd door het Protestants Diensten Centrum.
Op scholen Op 4 verschillende scholen werd de SRTV uitgenodigd enkele lesblokken te vullen over vrouwenhandel. Dit gebeurde aan de hand van de film Anna, die daarbij erg geschikt is gebleken voor deze doelgroep. Jongeren worden gegrepen door het verhaal van Anna, maar ook door de boodschap, dat dwangprostitutie iets is waar mensen kapot aan gaan en waar je als man niet aan mee wilt werken, komt duidelijk over. Tijdens deze voorlichting krijgen jongeren een glimp van de realiteit van prostitutie te zien. Dit vormt voor velen een schok omdat binnen de hedendaagse jongerencultuur (muziek en mode) prostitutie wordt voorgesteld als een rijk leven vol glamour, mooie mensen en zonnige stranden. Ook het feit dat de klant in de film een man is van middelbare leeftijd is voor veel jongeren een schok. Aan religieuzen De SRTV gaf voorlichting tijdens 5 bezoeken van vertegenwoordigers van internationale organisaties waarmee de SRTV samenwerkt zoals medewerkers van CMC, contactpersonen van het Amnesty International, Vluchtelingenwerk en bezoekende religieuzen van verschillende congregaties die een bezoek brachten aan het kantoor in Den Bosch. Hieronder waren mensen van de Duitse organisatie Solwodi, en religieuzen uit Kenia, Zuid-Afrika, Indonesië en de Filippijnen. In 2007 bezochten 27 individuele personen de SRTV voor informatie. Dit waren mensen die op enige wijze contacten hebben met de doelgroepen van de SRTV in verschillende landen. Er werd gevraagd om informatie en materiaal in de juiste talen. Dit leverde een uitbreiding van het netwerk op, zoals contacten met Religieuzen in Kenia, Zuid Afrika, Chili en Brazilië.
De waarschuwingsfolder In het jaar 2007 werden weer enkele nieuwe vertalingen van de waarschuwingsfolder aan de lijst toegevoegd: Zweeds, Braziliaans en Georgisch. Op dit moment beschikt de SRTV daardoor over folders in 52 vertalingen en 4 verschillende versies voor analfabeten. Inmiddels zijn vrijwel alle folders gedigitaliseerd en kunnen ze vanaf de website van de SRTV gedownload worden. De foldercampagne richt zich op vrouwen en meisjes in de landen van herkomst. Het blijft van belang deze doelgroep te bereiken via contacten die de SRTV heeft. De reisorganisatie Vereniging Wederzijds nam in 2007 weer folders mee op hun reizen. Deze ideële reisorganisatie bezoekt tijdens hun reizen naar Brazilië, India, Indonesië en Tanzania enkele projecten. Ze willen hun reizigers meer informatie en handelingsperspectief bieden door hen een folder van de SRTV mee te geven. Tijdens de voorbereiding van de reizen en tijdens de reizen zelf worden de deelnemers gewezen op oorzaken en gevolgen die ter plekke met eigen ogen gezien kunnen worden.
Behalve deze vorm van voorlichting gaf de SRTV ook informatie aan vertegenwoordigers van nationale of internationale organisaties als Abvakabo, maatschappelijk werk en ontwikkelingsorganisaties. De SRTV nam deel aan studiedagen of informatiebijeenkomsten bij zeer uiteenlopende organisaties7: • bij de WRGV besturendag in Amersfoort was de SRTV aanwezig; • tijdens de KVG-dag in Amsterdam heeft de SRTV de hele dag verzorgd met een lezing, een gebedsdienst en was er met een informatiestand aanwezig; • bij de jaarvergadering van de NVVH in Amersfoort was de SRTV uitgenodigd om iets te vertellen over het werk. Meer hierover is te lezen op pagina 27. • Vital-aid foundation, deze Haagse organisatie van en voor vrouwen uit Afrika organiseerde een bijeenkomst waar de SRTV voorlichting gaf over vrouwenhandel. • bij de Nederlandse Vrouwensynode was een delegatie present. • de SRTV was aanwezig bij een conferentie ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de STV die op die dag ook hun nieuwe naam (Comensha) bekend maakten. • bij het 15 jarig bestaan van Vluchtelingen in de knel was de SRTV aanwezig;
7 - Een lijst met alle gebruikte afkortingen vindt u op pagina 37
Activiteiten buitenland In het buitenland is de SRTV ook doorgegaan met haar voorlichtende en bewustmakende activiteiten. Net als in eerdere jaren werd daar in 2007 veel aandacht aan besteed. Hierbij zet de SRTV vooral de diverse netwerken in waarbij zij betrokken is. De meeste van deze activiteiten kunnen via de post, e-mail, telefonisch of per nieuwsbrief worden afgehandeld. Op internationaal gebied is bij mannelijke en vrouwelijke religieuzen langzaam maar gestaag de bewustwording aan het groeien dat ook zij in de strijd tegen vrouwenhandel een taak kunnen hebben, bijvoorbeeld binnen pastorale zorg en in opvangorganisaties. Daarnaast heeft de SRTV haar eigen medewerkers gevraagd de contacten binnen de eigen congregaties meer aan te spreken.
24
25
Interne SRTV-activiteiten
De SRTV is actief betrokken geweest bij de volgende internationale bijeenkomsten en conferenties: Conferentie Plaats SRTV conferentie voor Afrikaanse Religieuzen Nairobi Wereld Forum voor Theologie en bevrijding Nairobi Bijeenkomst Nigeriaanse Vrouwenorganisaties Lagos INRATIP Rome Coatnet internationale ledenvergadering Beirut Europees Kapittel SspS Steyl HOM Internationale Conferentie Utrecht SRTV blad Transactions werd twee maal verzonden aan 1250 contacten wereldwijd
Deelnemers 28 250-300 150 33 55 50 31
Projecten en projectgroepen in 2007
Interne SRTV-activiteiten Informatie over deze activiteiten kunt u elders in dit verslag lezen. Er werden vier Algemene Medewerkersvergaderingen gehouden, waarin speciale aandacht werd geschonken aan nieuwe tendensen in binnenen buitenland betreffende vrouwenhandel. In een van de vergaderingen werd een medewerkster van de organisatie Tampep uitgenodigd. Deze Poolse vrouw werkt voornamelijk in Haarlem met en voor prostituees. Tijdens de laatste vergadering van 2007 werd een film bekeken over het zelfbeschikkingsrecht van Afrikaanse vrouwen op het platteland van Burkina Faso over besnijdenis. Projecten en projectgroepen in 2007 Medewerkers van de SRTV vormen vier projectgroepen: Afrika, Azië, Latijns-Amerika en Midden- en Oost-Europa. Elk van deze groepen heeft contacten in landen in het betreffende continent en beoordeelt met de expertise die zij hebben projectaanvragen die binnenkomen. Het zelf ontwikkelde aanvraagformulier voor projectondersteuning werd in gebruik genomen voor het aanvragen van kleine bedragen voor voorlichting en bewustwording van vrouwenhandel. In 2007 zijn alle projectgroepen twee tot drie keer bij elkaar geweest. In de projectgroepen werd het initiatief genomen tot het schrijven van een brief aan Internationale congregaties van mannelijke religieuzen en van Bisschoppenconferenties. Eind 2007 was deze brief gereed. In het begin van 2008 zal deze brief verstuurd worden. In de projectgroepen werden de volgende projecten besproken en ondersteund: Oekraïne, Caritas – Ivano-Frankivsk Diocese (€ 2000,-) Deze Caritasafdeling heeft priesters een cursus gegeven over veilige migratie en mensenhandel. Er zijn 19 dekenaten met 360 parochies. Er wonen in het bisdom 600.000 mensen. Caritas heeft voor Griek-Katholieke priesters, priesterstudenten en jongeren seminars, conferenties en workshops georganiseerd over mensenhandel. Over dit baanbrekende project kunt u een verslag lezen op pagina 43. Oekraïne,Caritas Sambir-Drohobych Diocese (€ 2000,-) Deze Caritasafdeling is bezig vijf centra op te richten voor voorlichting over mensenhandel. Mensen die willen emigreren moeten goed toegerust vertrekken. Voor dit project ontvangt deze Caritas ook hulp van de ‘Secours Catholique’ uit Frankrijk.
Afrikaanse zusters tijdens de Conferentie in Nairobi
Chili, Adoratrices (€ 2000,-) De zusters Adoratrices begeleiden in hun “El Centro de Apoyo Integral a la Mujer” (Centrum ondersteuning, vorming en integratie voor vrouwen) vrouwen die sociaal uitgesloten zijn omdat zij werken als prostituee. De zusters geven hen gratis onderwijs en ondersteunen hen op psychologisch en spiritueel vlak. In 2007 volgeden 15 vrouwen een opleiding tot reflexgeneeswijze en voetverzorging. Verder volgden 15 vrouwen een cursus kinderverzorging en bejaardenzorg. Op deze wijze worden de vrouwen naar een nieuwe baan met perspectief begeleid.
26
27
Sri Lanka, Setik (€ 2000,-) In december 2007 ondersteunde de SRTV enkele bijeenkomsten waarin voorlichting werd gegeven over veilige migratie en de gevaren van vrouwenhandel in Sri Lanka. De organiserende organisatie was SETIK (Commission for Justice Peace Human Development Human Rights Secretariat), een van de lidorganisaties van Coatnet.
en ondersteuning bij het maken van hun eind- of profielwerkstuk over vrouwenhandel. Met enkele jongeren werd alleen via de mail gecorrespondeerd. Met 13 jongeren werd een afspraak gemaakt. Zij hebben Den Bosch bezocht en in een gesprek informatie vergaard voor hun werkstuk. Ook kwamen via de website regelmatig mails binnen van mensen die in het buitenland situaties tegenkwamen waarvan zij zich afvroegen of die een geval van vrouwenhandel zouden kunnen zijn. Vrijwel altijd werd daarbij een contactadres ter plekke gevraagd. In al deze gevallen heeft de SRTV een folder in de desbetreffende taal kunnen sturen begeleid door een adres van een organisatie of persoon die ter plekke advies of hulp zou kunnen bieden.
Sagrada Familia Rotterdam (€ 2000,-) Dit project genaamd Apoyo Muher (hulp aan vrouwen) wordt uitgevoerd door een groep van tien Spaanstalige vrouwen in Rotterdam. Twee van deze vrouwen zijn vrijwilliger bij de SRTV. Deze groep vrouwen heeft een SOS-telefoonlijn in het leven geroepen en helpen Spaanstalige vrouwen in en om Rotterdam die in de problemen zijn gekomen. Dit kunnen problemen zijn met illegaliteit, financiële nood, moeilijkheden met de kinderen, isolement en gedwongen prostitutie. De vrijwilligsters bieden een luisterend oor, treden op als tolk, gaan mee naar een uitkeringsinstanties, helpen formulieren regelen en dergelijke.
Bezoeken aan de site per maand in Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December
In 2007 werden opvanghuizen in Beirut en in Nigeria ondersteund met een klein bedrag. Een Mexicaanse deelnemer aan een internationale conferentie in Amsterdam werd geholpen met het betalen van de overnachtingkosten. Communicatie en Media In 2007 stonden er over de SRTV geen artikelen in de krant. Wel kwamen er vele berichten binnen dat de eigen nieuwsbladen Verhandelingen en Transactions met zeer veel genoegen door velen gelezen worden.
Communicatie en Media
Verhandelingen en Transactions De Nederlandstalige nieuwsbrief Verhandelingen werd drie keer samengesteld door de redactie en door een groep medewerkers verzonden in een oplage van 2100. De Engelstalige internationaal verzonden nieuwsbrief Transactions werd net als het voorgaande jaar twéé maal verzonden. Stukken uit Verhandelingen werden hiervoor door vrijwilligers vertaald en internationaal nieuws op gebied van vrouwenhandel wordt verzameld. Ook Transactions werd, in een oplage van 1250, verzendklaar gemaakt door de medewerkers. Websitebezoek Een ander medium dat de SRTV gebruikt om te communiceren over het eigen werk en algemene ontwikkelingen is de website www.srtv.info . De site werd in 2007 steeds meer gebruikt door mensen die op zoek zijn naar informatie. Dit resulteerde onder andere in meer vragen om informatie, vooral van scholieren en studenten die werkstukken maken of onderzoek doen. Zo kwamen verzoeken van 24 jongeren voor informatie
Gemiddeld aantal bezoekers per Maand Dag
2006 1488 1201 1784 1598 1390 1483 1343 1116 1221 1396 1402 2474 17896
2007 2327 1712 1790 1844 2147 4195 8368 3013 2443 2547 2455 2757 35598
2005 970 32
2006 1491 49
2007 2967 98
De voor 2007 geplande jongerenpagina is dit jaar nog niet gereed gekomen. Deze jongerenpagina zal in 2008 aan de SRTV-website worden toegevoegd. Dit is een speciale webpagina gericht op jongeren en scholieren die informatie zoeken voor werkstukken. Deze pagina zal worden gemaakt in de vorm van een webquest. Dit is in het moderne onderwijs een nieuwe werkvorm, met vast omschreven onderdelen, waarin jongeren via internet informatie bij elkaar vergaren over een bepaald onderwerp. Aan het einde van de zoektocht maken de leerlingen een werkstuk in een door henzelf gekozen vorm. Dit kan zijn schriftelijk, een poster, folder, rapsong, podcast, vodcast of elke andere creatieve vorm die de leerling zelf bedenkt.
Medewerkers van de SRTV verzenden het nieuwsblad Verhandelingen
28
2005 835 742 1004 1119 992 947 944 822 754 1089 1185 1208 11641
29
Netwerken Zoals in de inleiding van dit jaarverslag aan naar voren kwam bestaan de activiteiten van de SRTV voor een belangrijk deel uit netwerken. De organisatie zelf is een netwerk van individuele actieve leden waarvan een aantal een groepering, een organisatie of een instituut vertegenwoordigen. Al deze netwerken samen vormen de SRTV. Ook in 2007 werd het eigen netwerk door de interne activiteiten uitgebreid en versterkt.
Netwerken
Vanuit het convenant werd de activiteit rond de eerste Europese dag tegen Mensenhandel georganiseerd. Hierover is meer te lezen op pagina 18 en 30. In samenwerking met BLinN heeft een van de SRTV-stafmedewerkers regelmatig vrouwen bezocht in het detentiecentrum Zeist. Deze slachtoffers van vrouwenhandel zitten in vreemdelingenbewaring omdat zij geen verblijfspapieren hebben. Eind 2007 is de SRTV deel uit gaan maken van het beslissingsorgaan van het Noodfonds. Dit fonds werd voorheen alleen door BLinN beheerd. Nu wordt tijdens het wekelijks telefonisch overleg besloten of een slachtoffer in aanmerking kan komen voor een lening uit dit fonds. Elders is meer te lezen over dit Noodfonds.
Op nationaal en internationaal gebied is de SRTV eveneens actief geweest. Door steeds verdergaande samenwerking met andere personen en organisaties groeit het wijdverbreide netwerk dat elkaar kent en weet te vinden als dat nodig is. De droom van enkele religieuzen in de jaren negentig van de vorige eeuw, om een krachtig netwerk van licht te vormen tegenover het soms onverslaanbaar lijkende netwerk van donker (de georganiseerde misdaad) lijkt in 2007 steeds vastere vormen aan te nemen. Zowel op nationaal als internationaal gebied werkt de SRTV al vele jaren samen met uiteenlopende organisaties. De SRTV is zeer intensief betrokken bij de in 2007 opgerichte religieuze netwerken Anaht (Afrika) en Inratip (Internationaal) zoals in dit jaarverslag te lezen is.
In het buitenland heeft de nadruk van samenwerking in 2007 voornamelijk gelegen op verschillende Caritasafdelingen, die met andere Christelijke organisaties en de SRTV het netwerk COATNET9 vormen. Het netwerk kwam dit jaar in Beirut bijeen tijdens een jaarlijkse algemene vergadering. De SRTV wil in dit netwerk een rol blijven spelen, omdat via deze organisatie contacten ontstaan en kennis over mensenhandel bij de SRTV toeneemt. Deze samenwerking heeft tot doel het internationale netwerk uit te breiden, ervaringen met elkaar te delen, slachtoffers op te vangen, internationaal beleid te ontwikkelen en op nationaal- en Europees niveau te lobbyen.
In 2007 werd de samenwerking met CMC, mensen met een missie op intensievere wijze voortgezet. Dit kwam vooral tot uiting in het meedenken en meeschrijven van het CMC-beleidsplan Internationale vrouwenhandel. Hiervoor zijn verschillende medewerkers van CMC op het kantoor van de SRTV inhoudelijk op de hoogte gebracht van dit onderwerp. Daarnaast zijn de stafmedewerkers van de SRTV op twee verschillende bijeenkomsten van CMC-medewerkers uitgenodigd vanwege hun expertise. Verder werd regelmatig overleg gevoerd met de programmacoördinator vrouwenhandel van het CMC. Ook in 2008 zal deze samenwerking voortgezet en uitgebreid worden.
De SRTV nam deel aan een driedaagse internationale conferentie in Utrecht, georganiseerd door het Humanistisch Overleg Mensenrechten (HOM). Hier werd een begin gemaakt met het samenstellen van een handboek voor organisaties die het mensenhandelbeleid willen veranderen maar de mensenrechten niet uit het oog willen verliezen. Het blijkt uit vele rapportages dat vrouwen vaak de dupe zijn van de, vaak goed bedoelde, acties tegen vrouwenhandel. Ook in Nederland is het gebruikelijk dat een vergunning voor verblijf van een slachtoffer wordt ingetrokken als de procesgang is beëindigd. Hierdoor worden slachtoffers opnieuw een gemakkelijke prooi voor mensenhandelaren. In andere landen zijn vrouwen vaak het slachtoffer van restricties op vrouwenmigratie, ingesteld om hen te beschermen tegen prostitutie. In Indonesië bijvoorbeeld is het emigreren van dienstmeisjes aan banden gelegd. Dienstmeisjes die geen prostituee zijn, raken hierdoor hun bron van inkomsten kwijt. Om deze problemen te voorkomen zal een handboek worden opgesteld, voor overheden, maar ook voor het eigen handelen. Om tijdens deze conferentie inhoudelijke gesprekken mogelijk te maken werd een beperkt aantal organisaties uitgenodigd, zoals Trama (Brazilië), Global Rights (USA), Bayswan (USA), ICRSE (UK), UNIFEM (Nigeria), Asian Trafficking Project (Thailand), Anti Slavery International (UK) en de SRTV.
De contacten met Cordaid werden na een interne reorganisatie bij deze organisatie in 2007 weer opnieuw opgestart. Cordaid heeft besloten het onderwerp niet intensief in hun werkzaamheden op te nemen. Zij zullen zich vooral richten op activiteiten rond VN-resolutie1325 (VN resolutie 1325 die vrouwen in (post)conflictlanden steunt in hun strijd). In Nederland is de samenwerking met collega-organisaties die werken tegen vrouwenhandel verder gegroeid. Ook in 2006 werd in de vorm van een convenant8, met vier organisaties samengewerkt: BLinN, STV, La Strada en IOM. Belangrijk uitgangspunt van deze samenwerking is het registreren van slachtoffers waarbij data ter beschikking worden gesteld aan het Landelijk Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Daarnaast zijn er de gezamenlijke inspanningen bij het veilig terugkeren van vrouwen naar hun land van herkomst of een ander land. Het netwerk van de SRTV werd daarbij enkele keren ingezet. 8 - Samenwerkingsverband tussen SRTV, BLinN (opvang en terugkeer project van Humanitas en Novib), STV (landelijk meldpunt), LaStrada, IOM (internationale organisatie die terugkeer regelt).
30
31
9 - Coatnet: Christian Organisations against Trafficking Network
Noodfonds In 2007 heeft de SRTV besloten te gaan samenwerken met BLINN in het noodfonds. Voortaan wordt door middel van wekelijkse telefoongesprekken gezamenlijk beslist over aanvragen en gezocht naar financiële middelen. Voor BLinN betekent dit dat de transparantie vergroot wordt. Voor de SRTV is deze samenwerking van belang omdat de organisatie maar sporadisch met slachtoffers van doen heeft. Om toch een goede kijk op de telkens veranderende situatie betreffende slachtoffers van mensenhandel te houden neemt de SRTV deel aan de besluitvorming rond de wel of niet uit te keren aanvragen.
Noodfonds
Tijdens de Europese dag tegen mensenhandel werd als startsein van de campagne ‘Mensen zijn geen handelswaar’ een statement aangeboden aan de staatssecretaris justitie mw. Albayrak. De regering werd opgeroepen mensenrechten centraal te stellen in haar beleid ten aanzien van mensenhandel. In het huidige beleid krijgen slachtoffers alleen een tijdelijke verblijfsvergunning als zij aangifte doen tegen de handelaar. Dit is juist de crux. Velen durven deze stap niet te zetten uit vrees voor represailles. Verdere lobbywerkzaamheden worden uitgevoerd in het overleg tussen de vier Nederlandse organisaties die actief zijn tegen de handel in mensen. Hierover kunt u meer lezen in de paragraaf over netwerken op pagina 28.
Het fonds werd in 1999 opgericht omdat niet alle slachtoffers van mensenhandel financieel helemaal op eigen benen kunnen staan. Er wordt vaak een beroep op gedaan. Een bijstandsuitkering is voor de meeste slachtoffers van mensenhandel het inkomen waar ze het mee moeten doen. Vaak hebben ze dan ook nog één of meerdere kinderen. Dit is geen vetpot. Door onverwachte uitgaven, voor huisvesting, leges of medicijnen, worden ze voor een probleem geplaatst. Ook zijn er veel gevallen waarin cliënten tussen wal en schip vallen; niets is dan voor hen geregeld. Een voorbeeld is een cliënt die maanden moet wachten voordat aangifte wordt opgenomen. Zolang de aangifte niet is gedaan, kan ook geen verblijfsvergunning worden aangevraagd. En dat betekent ook geen recht op een uitkering. Weer een ander moet met een illegaal kind rondkomen van een uitkering voor een alleenstaande. In deze gevallen kan nergens beroep worden gedaan op extra financiële middelen. Daarom bestaat het noodfonds. Bijdragen zijn gericht op een tijdelijke verlichting van de situatie. Het is niet de bedoeling dat mensen afhankelijk worden van het noodfonds. Ze krijgen tijdelijk een steuntje in de rug om weer op eigen benen te kunnen staan. In 2007 werd het noodfonds (door Humanitas) gevuld met 25.000 euro. Ongeveer 50 procent van de betalingen uit het noodfonds waren giften. Lobby en beleidsbeïnvloeding De werkzaamheden voor beleidsbeïnvloeding en lobby lagen vooral in de activiteiten die werden georganiseerd rond de Europese dag tegen mensenhandel. Hiervoor werd door de betrokken organisaties contact opgenomen met de staatsecretaris van justitie mw. Albayrak. Dit resulteerde daadwerkelijk in de aankondiging van een beleidswijziging.
Lobby en beleidsbeïnvloeding
Aanbieden statement in nieuwspoort
De staatssecretaris op 18 oktober, tijdens een bijeenkomst in het kader van de Europese dag tegen de mensenhandel, onder meer aan dat in schrijnende gevallen slachtoffers in aanmerking komen voor verblijf op humanitaire grond. Een mooie stap vooruit, vinden de organisaties. Maar de vraag dringt zich op of het beleid gunstig uitpakt voor alle slachtoffers.
32
33
Financiële verantwoording SRTV 2007
LASTEN
2007
Personeelskosten Salarissen en premies verzekeringen Premies en verzekeringen Overige personeelskosten
€ € €
73.702 19.496 3.516
600 uren naar projecten Totaal personeelskosten Huisvesting Huur inclusief energie en schoonmaak Verzekeringen Totaal huisvestingskosten Algemeen Algemeen kantoorkosten Nieuwsbrieven Conferenties Reiskosten Voorlichtingsmaterialen en -kosten Accountant website Overige organisatiekosten
€ €
€ € € € € € € €
Totaal lasten
34
€ €
96.714
€ €
12.000 84.714
€
7.814
€
32.111
€ € €
10.462 341 21.308
€
18.786
7.701 113
9.914 10.462 2.082 1.596 1.025 1.413 341 5.524
Doorberekende kosten nieuwsbrief Doorberekende kosten website Totaal algemene kantoorkosten Projecten extern: Contacten Nat &Internat. conferenties Projectondersteuning
€
1.868 16.918
€
35
132.622
Lijst met gebruikte afkortingen
BATEN 2007 KNR-bijdrage via commissie PIN Donaties/collectes Lezingen Bijdragen uit projectfondsen Rente Overige baten
€ € € € € €
70.000 47.962 740 16.918 2.246 1.321
Doorberekende donaties/collectes
ANAHT Apoyo Muher B9
€
139.187
€
15.000
Totaal baten Resultaat verslagjaar 2007
€
124.187
-€
8.435
€
43.688
€
43.688
PROJECTEN Lasten Wereld Sociaal Forum (WSF) Kosten Personeelskosten Interne Projecten Kosten (nieuwsbrief & website) Personeelskosten
€ €
€ €
20.885 7.000 €
27.885
€
15.803
10.803 5.000
Totaal Baten Subsidie WSF Donaties en collectes Bijdrage uit intern fonds
€ € €
20.885 15.000 7.803
36
BLinN CMBR CMC, mensen met een missie Coatnet Comensha (STV) Cordaid Ecpat EU HOM ICCO ILO INRATIP IOM JMJ JPIC KBO KiA KNR LSI Meisjesstad NCWR NGO NSF NVR NVVH Oxfam Novib
lijst met afkortingen en begrippen SRTV-jaarverslag:
African Network Against Human Trafficking, Afrikaans Netwerk Tegen Handel in Mensen Vrouwenondersteuning voor Spaanstalige vrouwen in Nederland Hoofdstuk B9 uit de Vreemdelingencirculaire, procedure die is bedoeld voor slachtoffers en getuigeaangevers van mensenhandel. Het doel ervan is slachtoffers van mensenhandel in staat te stellen aangifte te doen en zo de dreiging van onmiddellijke uitzetting weg te nemen. Bonded Labour in Nederland, programma van Humanitas en Oxfam Novib, ondersteunt slachtoffers van Centraal Missionair Beraad Religieuzen
Katholieke Missionaire Ontwikkelingsorganisatie; voorheen Centraal Missie Commissariaat Christian Organisations Against Trafficking Network Coördinatiepunt mensenhandel (voorheen Stichting Tegen Vrouwenhandel) Katholieke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking End Child Prostitution, Child Pornography and Trafficking of Children for Sexual Purposes Europese Unie Humanistische Overleg Mensenrechten interkerkelijke medefinancieringsorganisatie voor ontwikkelingssamenwerking International Labour Organisation International Network of Religious Against Trafficking In Persons Internationale Organisatie Migration Sociëteit van Jesus Maria en Jozef Justice Peace and Integrity of Creation Katholieke Bond voor Ouderen Kerk in Actie Konferentie Nederlandse Religieuzen La Strada Internationaal Opvanghuis voor vrouwen en meisjes in Utrecht, nieuwe naam is: Cordaad Nigeriaanse Conferentie van Vrouwelijke Religieuzen Niet Gouvernementele Organisatie (geen overheidsorganisatie) Nationaal (Nederlands) Sociaal Forum Nederlandse Vrouwenraad Nederlandse Vereniging voor Huisvrouwen Nederlandse medefinancieringsorganisatie en non-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssam enwerking met links naar Amnesty International, Partij van de Arbeid en Groenlinks en Milieudefensie Sesam Academie voor Senioren en Samenleving: Professioneel advies door vrijwilligers voor organisaties met vrijwilligers. SETIK Commission for Justice Peace Human Development Human Rights Secretariat in Sri Lanka SspS Congregatie van de Zusters van de Heilige Geest STV (Comensha) Stichting Tegen Vrouwenhandel ( heet nu: Coördinatiepunt mensenhandel) Trama Mensenrechtenorganisatie in Brazilië UISG Internationale Unie van Vrouwelijke Hogere Oversten USMI Unie van Italiaanse Vrouwelijke Religieuzen VN Verenigde Naties WFTL Wereld Forum voor Theologie en Bevrijding WRGV Werkgroep van Religieuzen voor Gerechtigheid en Vrede WSF Wereld Sociaal Forum
37
Berichten over de verschillende activiteiten Kloostermarkt in Nijmegen getuigt van blijde boodschap
Kloostermarkt in Nijmegen getuigt van blijde boodschap NIJMEGEN - De oplettende bezoeker komt op de kloostermarkt in ‘De Vereeniging’ in Nijmegen voor mooie verrassingen te staan. Zoals de gekleurde snoephartjes met pakkende trefwoorden als `relaxed’ en `stilte’ op het tafeltje van de werkgroep kloosterpastoraat Oostelijk Noord-Brabánt en Gelderland. Op de markt met bijna zeventig vertegenwoordigers van religieuze organisaties is de blijde boodschap soms verpakt in zoete details. De kloostermarkt werd gisteren druk bezocht tijdens de manifestatie Stilte, Verbondenheid, Bezieling in Nijmegen. In de pauzes van het congres konden de1500 bezoekers informatie krijgen bij kloosterordes en congregaties, en bij andere religieuze instellingen. …… Bij gebrek aan tafels heeft de Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel uit Den Bosch een bar van De Vereeniging ingericht als informatiestand. `Vrouwen zijn geen koopwaar’ staat op een protestdoek. Daarnaast zijn foto’s te zien van de bouw van een opvanghuis voor slachtoffers in Nigeria. “We geven al vijftien jaar lezingen in het land, maar er zijn nog veel mensen die onze stichting niet kennen”, zegt coördinator Ivonne van der Kar. “Hopelijk kan deze markt daar iets aan veranderen.” Bron: Brabantsdagblad 4 oktober 2007
Bijzondere ontmoetingen
Bijzondere ontmoetingen Er zijn van die dagen waarop je - als je ‘s avonds terugkijkt op de dag moet constateren dat het een heel bijzondere dag was. Dat kan zijn door iets wat je hebt gekregen of door een mooie zonnige dag of door iemand die je hebt ontmoet. Dat laatste overkwam ons op de dag dat wij met de trein naar de Algemene Vergadering in Amersfoort gingen: stralend weer, veel mensen onderweg, een veel te korte trein in Sittard voor al die mensen en dus een volle trein. Wij hadden geluk: we vonden direct een comfortabel plaatsje boven in de dubbeldekker. Naast ons was nog een plaatsje vrij en dat werd ingenomen door een mevrouw waar we eigenlijk direct mee in gesprek raakten. Een gesprek dat steeds boeiender werd door het verhaal dat deze mevrouw ons te vertellen had: zij bleek een religieus te zijn (Zr. Mechtild uit Geleen, zie foto), ze oogde jonger dan ze was en was behoorlijk modern in haar denken. Ze reisde nog iedere week een dag naar Den Bosch om op het kantoor van SRTV (Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel) te werken. Voor ons een niet zo bekende stichting, maar gaandeweg de reis raakten we steeds meer geïnteresseerd en kregen we steeds meer bewondering voor het goede werk van deze
38
39
stichting. Maar met name voor deze vrouw die zonder omhaal vertelde over het werk dat zij in de loop van haar leven had gedaan en dan met name het werk voor vrouwen die in de vrouwenhandel terecht waren gekomen. Een vrouw die vertrouwen en geloof in mensen heeft; wel streng was maar ook rechtvaardig. Die haar habijt eigenlijk alleen maar lastig had gevonden: dat schiep afstand tussen haar en de vrouwen waar ze voor streed en dat wilde ze niet. Aan het einde van onze gezamenlijke reis namen we in Den Bosch afscheid van elkaar met de afspraak dat wij onze afdeling graag ook wat meer over dit werk wilden laten weten, waarop we onmiddellijk het tijdschrift van de stichting in handen kregen gestopt. Vanaf Den Bosch tot in Amersfoort zaten we nog na te praten over deze bijzondere vrouw en het werk dat zij deed en wat er in die Vrouwenhandel speelt. Ons bleef steeds de uitdrukking bij: “iets of iemand komt op je pad, je wordt als het ware gestuurd en je doet wat je doen moet”. Maar wie schetst onze verbazing toen wij binnen kwamen in de vergadering: het bestuur had een goed doel voor deze middag gekozen! Nou even kijken! We geloofden onze ogen niet: het goede doel was ... Ja, u raadt het al! .... de Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel! Wat een toeval! We moesten onmiddellijk aan de uitspraak van Zr. Mechtild denken: “iets of iemand op je pad ...” Toen we ‘s avonds naar huis reisden, moesten we constateren dat dit wel een heel bijzondere dag was geworden: de ontmoeting met Zr. Mechtild en ook nog met Aletta Jacobs! Zoiets kun je van te voren toch niet bedenken? Voeg daarbij een plezierige, relaxte vergadering, nou zegt u nu zelf, dan kan je dag toch niet meer kapot: het was een dag met een gouden randje en zulke dagen moet je koesteren!
garanderen van burgerlijke, economische, maatschappelijke en culturele rechten van de mens. Rondom het Kasarani voetbalstadion van Nairobi was een ring van stands opgetrokken waar iedereen zijn eigen activiteiten onder de aandacht van de bezoekers kon brengen. Dat werd dan ook in groten getale gedaan; overal waar je keek zag je mensen met folders, met spandoeken of met T-shirts waarop leuzen stonden afgebeeld. Verder zag je bij deze tentjes veel ‘Massai’ die souvenirs verkochten, een Afrikaanse opvatting van een ‘markt van mogelijkheden’.
Keniaanse vrouw aanwezig bij het WSF
Bron: Vrouwennetwerk NVVH - Maandbericht Afd Geleen Sittard september 2007
Wereld Sociaal Forum 20 tot en met 25 januari 2007 Nairobi In een wereld waarin ongebreideld kapitalisme hoogtij viert, het aantal regionale conflicten toeneemt, mensenrechten op grote schaal worden geschonden en de stem van armen niet wordt gehoord, vond van 20 tot en met 25 januari 2007 het zevende Wereld Sociaal Forum (WSF) plaats in Nairobi, Kenia. Het was voor het eerst dat het Forum in Afrika werd georganiseerd. Er namen ongeveer 50.000 tot 80.000 vertegenwoordigers van duizenden organisaties uit de hele wereld actief deel met bijvoorbeeld zelf georganiseerde activiteiten. Hun inzet tegen armoede en schending van de mensenrechten hebben ze gemeen.
Workshops In deze drukke, stoffige chaos vonden honderden workshops per dag plaats over de meest uiteenlopende thema’s. Sommige workshops werden gehouden in de koele catacomben van het stadion, andere op een afgescheiden plekje op de tribunes en weer andere in enkele grote tenten. De workshop over vrouwenhandel die in de vooravond werd georganiseerd door Caritas Frankrijk vond plaats in een deel van zo’n grote tent. Naast de SRTV werkten er sprekers aan mee uit Sri Lanka, Ghana, Libanon, Bulgarije, Brazilië en Coatnet (het internationale netwerk van Christelijke organisaties tegen mensenhandel). Een zevental sprekers legde aan het publiek uit wat onder mensenhandel wordt verstaan en wat er in de verschillende landen door de diverse organisaties aan wordt gedaan. Door het rumoer uit andere delen van de tent, technische storingen en het ontbreken van vertalingen, verliep de workshop nogal chaotisch. Tot slot van de workshop kregen de deelnemers 15 minuten om vragen te stellen en met een slotconclusie te komen. Al met al vormde deze ‘markt van mogelijkheden’ een interessante onderbreking voor de deelnemers aan de conferentie die de SRTV organiseerde. Het is goed te zien dat zo velen zich in willen zetten voor een betere wereld.
Wereld Sociaal Forum 20 tot en met 25 januari 2007 Nairobi
Samengesteld door Ivonne van de Kar
Wereld Sociaal Forum Het Wereld Sociaal Forum werd in 2001 voor het eerst georganiseerd in Brazilië als tegenhanger voor het Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos. Het WSF brengt vooral vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld samen, die kritisch zijn over de huidige globalisering. Onder het thema ‘een andere wereld is mogelijk’ werd er onder andere gesproken over grote thema’s als: vrede, rechtvaardigheid, duurzame toegang tot gemeenschappelijke goederen, toegankelijk maken van kennis en informatie, gelijk(waardig)heid tussen mannen en vrouwen en het
Ik zat gevangen en jij hebt mij bezocht….
Ik zat gevangen en jij hebt mij bezocht…. Het programma Bonded Labour in Nederland (BLinN) is een initiatief van Humanitas en Oxfam Novib, opgezet in 1999, met als doel ondersteuning te bieden aan personen (met name vrouwen) die het slachtoffer zijn geworden van mensenhandel in Nederland. Vrouwen in vreemdelingenbewaring Naar schatting verblijven jaarlijks zo’n 1000 vrouwen in
40
41
Christelijke organisaties tegen vrouwenhandel bijeen in Beiroet
vreemdelingenbewaring (gebaseerd op cijfers van 2003). Een groot deel van hen heeft geen strafbaar feit gepleegd, maar is vanwege illegaal verblijf in Nederland in detentie geplaatst. Het zijn vooral vrouwen uit China, West-Afrika en Centraal- en Oost-Europa. Zij verblijven in Detentiecentrum Zeist, Grenshospitium Tafelbergweg (Amsterdam) en Uitzetcentrum Zestienhoven (Rotterdam). Er zijn aanwijzingen dat een deel van deze vrouwen in Nederland slachtoffer is geworden van mensenhandel, zoals mogelijk een aantal vrouwen dat is aangehouden tijdens politieacties op tippelzones of in prostitutiegebieden. Deze vrouwen horen niet thuis in vreemdelingenbewaring, omdat ze slachtoffer zijn van een misdrijf én ze op grond van de Nederlandse vreemdelingenwet gebruik kunnen maken van de B9-regeling* voor slachtoffers van mensenhandel. Bezoek aan Detentiecentrum Zeist Via BLinN kom ik sinds een aantal maanden regelmatig in Detentiecentrum Zeist waar ik vrouwen bezoek die mogelijk slachtoffer zijn van mensenhandel/ mensensmokkel. Bij de ingang ontvang ik mijn bezoekerspas en terwijl ik langzaam naar het gebouw loop, neem ik even een paar minuten tijd om mij bewust te worden van de omgeving en het komende bezoek. Ik probeer te begrijpen wat het betekent om in een vreemd land opgesloten te zitten, ver weg van familie en vrienden, in een land waar het koud is en waar de taal onbegrijpelijk is…. De ontmoetingen zijn iedere keer opnieuw intens en confronteren mij met mijn eigen onmacht en grenzen. Ik kan niets aan hun situatie veranderen. Ik kan hun niets geven, geen geld of spullen, geen vrijheid, geen zekerheid. Ik kan hun angsten en verdriet niet wegnemen, ook hun eenzaamheid en pijn niet. Op hun vragen ‘Hoe lang nog?’ en ‘Wat gaat er met mij gebeuren?’ heb ik geen antwoord. Het enige wat ik deze vrouwen kan bieden is een uurtje van mijn tijd, een luisterend oor en wat bemoedigende woorden, dat er mensen zijn buiten de poort die aan hen denken en alles doen wat in hun vermogen ligt om hen te helpen. ‘Wil je zondag voor mij een kaars aansteken en bidden?’ vraagt een vrouw uit Afrika. ‘Ja, natuurlijk!,’ antwoord ik opgelucht, blij dat er eindelijk iets is wat ik concreet voor haar kan doen. Er verschijnt een grote glimlach op haar gezicht. Mijn twijfels of het wel zin heeft om hier te komen, lijken hiermee definitief verdwenen. De ontmoeting van mens tot mens en geraakt te worden van hart tot hart doen de muren en alle regels even verdwijnen. Wanneer ik weer naar buiten loop en mijn mobiele telefoon aanzet, mijn bezoekerspas inlever aan de poort, de bewakers gedag zeg en mijn vrijheid weer tegemoet loop, flitst het heel even door mij heen…ik zat gevangen en jij, Afrikaanse vrouw, hebt mij bezocht….. Elma van den Nouland, beleidsmedewerker SRTV
Christelijke organisaties tegen vrouwenhandel bijeen in Beiroet De jaarlijkse bijeenkomst van Christelijke Organisaties die actief zijn tegen vrouwenhandel, werd dit jaar gehouden in Beiroet, Libanon. De keuze voor de vergaderplaats had nogal wat overleg gevergd. Enkele deelnemende organisaties zagen een conferentie in een toch wel gevaarlijke stad in het Midden-Oosten niet echt zitten. Ook ik had mijn twijfels maar een buitenlandse collega die regelmatig Beiroet bezoekt, vertelde dat wij er zeker een veilige conferentie konden houden. Zodoende reisden begin oktober meer dan dertig afgevaardigden van evenzoveel organisaties vanuit alle hoeken van de wereld naar Beiroet. Midden in de nacht werden we op het vliegveld verwelkomd door onze collega’s van Caritas Libanon die heel erg blij waren dat ze ons met hun werk konden laten kennismaken. In het middenoosten De conferentie werd gehouden in een mooi hotel aan de rand van de stad. Beiroet, zo bleek ons in de dagen dat we er waren, was heel anders dan gedacht. De stad heeft een groot Christelijk deel waarin je niet echt in de gaten hebt dat je in het Midden-Oosten bent; alle reclameborden en uithangborden waren in het Engels of in het Frans. Daarbij gaf het heerlijke Middellandse Zeeklimaat ons het gevoel in Griekenland of Turkije te zijn. Onze bijeenkomst viel samen met de laatste dagen van de Ramadan, wat betekende dat grote gezelschappen samen met onze groep ’s avonds tot 23.00 uur aan het zwembad zaten te dineren bij een temperatuur van zo’n 27 graden. Alle vormen van gedwongen arbeid De bijeenkomst stond in het teken van mensenhandel die het gevolg is van diverse vormen van gedwongen arbeid. Bij de opening spraken Fr. Samaha, de President van Caritas Libanon en Mr. Hajat, een hoge legerofficier belast met veiligheid, migratie en douanezaken. We hoorden van een Fr. George uit Sri Lanka dat duizenden vrouwen uit zijn land werken als huishoudelijke hulp in Libanon en andere landen in de regio. Velen van hen leven onder erbarmelijke omstandigheden, verdienen maar een schijntje en worden vaak mishandeld en soms zelfs vermoord. Vanuit Albanië vertelde een zuster hoe moeilijk de vrouwen het in dit land hebben waar de mannen de dienst uitmaken, maar vrijwel geen vinger uitsteken om hun gezin te helpen.
* B9-regeling: het recht op bedenktijd ofwel een reflectieperiode van drie maanden waarin het slachtoffer in alle rust kan besluiten al dan niet aangifte te willen doen. De verwijdering uit Nederland wordt gedurende deze periode opgeschort; - het recht op aangifte en daaraan gekoppeld het recht op een tijdelijke verblijfsstatus, gedurende en ten behoeve van de strafrechtelijke procedure; - het recht op opvang en (medische) zorg.
42
Mgr. Hinder, een Zwitserse Kapucijner monnik is bisschop van Arabia dat bestaat uit zeven landen in het Midden-Oosten. Hij gaf ons informatie over de moeilijke situatie waarin migranten leven in zijn bisdom. In landen als de Verenigde Arabische Emiraten of Bahrein is het aantal migranten vele malen groter dan de autochtone bevolking. In al deze landen werken vele mannen en vrouwen uit landen van de voormalige Sovjet-Unie, uit de Filippijnen en uit verschillende Afrikaanse landen. Vrijwel zonder uitzondering werken ze onder zeer zware omstandigheden en verdienen ze er net te weinig om nog geld naar huis te kunnen sturen.
43
Bezoek aan de noodopvang Caritas Libanon is een zeer gewaardeerde en belangrijke organisatie in dit overwegend islamitische land. Caritas heeft een Migrantencentrum, een noodopvanghuis, ze doet onderzoek, ze lobbyt, leidt rechters en advocaten op en geeft voorlichting op scholen en via tv en radioprogramma’s. Heel indrukwekkend was het bezoek dat ik met een klein groepje mocht brengen aan het opvanghuis. Hier worden jonge vrouwen opgevangen die gewerkt hebben als huishoudelijke hulp bij Libanese families. De meisjes die er terechtkomen zijn allemaal slachtoffer van vrouwenhandel. Ze hebben geen of erg weinig salaris ontvangen, moesten 12 uur of meer werken per dag, kregen geen enkele dag vrij (soms zelfs jaren niet), werden mishandeld en werden verkracht door leden van het gezin waarin ze werkten. Op dit moment wonen er 21 meisjes. Ze zijn afkomstig uit de Filippijnen, Ethiopië, Sri Lanka, Pakistan en Bangladesh. We werden met zang en dans hartelijk welkom geheten door de jonge vrouwen en door de zusters die hun opvang verzorgen. Ze hadden hapjes uit hun eigen land voor ons klaargemaakt en lieten een traditionele dans zien uit elk land. De muur in de hal hing vol met papieren cirkeltjes met namen erop. De rondjes werden met elkaar verbonden door papieren ringetjes als een schakelketting; erboven stond: ‘Chain of Life’ (de keten van het leven). Op alle cirkeltjes stond een naam van een meisje dat in dit huis was opgevangen en dat na een verblijf van soms dagen, soms weken, soms maanden weer terugging naar huis. Een illusie armer, een vreselijke ervaring rijker en heel erg blij dat ze deze verschrikkelijke ervaring overleefd had. (zie foto)
De priesters maakten kennis met het adviescentrum voor sociale hulp aan vrouwen die slachtoffer zijn van mensenhandel. De aanwezigen werden ook geïnformeerd over de gratis adviezen die mensen die naar het buitenland willen reizen kunnen krijgen. Workshop voor Dekens Voor de dekens van het Grieks-katholieke bisdom Iwano- Frankiwsk werd een workshop georganiseerd. Het thema was: “Wat is mensenhandel en hoe kunnen we het bestrijden”. In de workshop werd geanalyseerd waarom Oekraïners op zoek gaan naar werk in het buitenland en waarom zij in het buitenland in gevaarlijke situaties terecht komen. Dit alles werd ondersteund door een film en informatiemateriaal. Werk in het buitenland In 19 dekenaten van het bisdom werden trainingsbijeenkomsten “Werk in het buitenland” georganiseerd. De film “Een gevaarlijk spel” werd vertoond en informatiemateriaal uitgedeeld, waarmee stands over het thema mensenhandel konden worden ingericht. De priesters werden in de trainingen bewust gemaakt van het feit dat de publieke opinie over slachtoffers van mensenhandel veranderd moet worden. De priesters kunnen een belangrijke rol vervullen bij de preventie. Vooral in West Oekraïne heeft men veel vertrouwen in priesters. Men vraagt hen om raad. Het is daarom belangrijk dat zij kennis hebben van problemen in de samenleving en vooral ook van andere levensomstandigheden, andere mentaliteit, arbeidswetgeving en dergelijke in de landen, waarin mensen willen gaan werken. Daarmee uitgerust kunnen zij in hun parochies werken aan preventie van mensenhandel. De deelnemers leerden ook dat mensen niet alleen verhandeld worden voor de prostitutie. Ze kregen informatie over andere soorten uitbuiting van mensen. Naast seksuele uitbuiting worden mensen ook gedwongen om drugs of wapens te vervoeren en te verhandelen of organen af te staan of ze worden gedwongen om te bedelen. Mensenhandelaars adopteren zelfs kinderen om zichzelf te verrijken. Iedereen moet weten, dat mensen zich tegen mensenhandelaars en hun netwerken in binnen- en buitenland kunnen beschermen. Mensen moeten ook weten hoe mensenhandelaars te werk gaan. Die werkwijzen moeten aan allen die naar het buitenland reizen, bekend zijn. De meeste Oekraïners die naar het buitenland willen reizen, kunnen moeilijk aan een visum komen. Ze moeten op de hoogte zijn van de gevaren die hen bedreigen als ze illegaal het land verlaten. Ook moeten ze op de hoogte zijn van de formaliteiten die vervuld moeten worden en van adressen waar ze in geval van nood bij aan kunnen kloppen. De deelnemers kregen van het adviescentrum folders en brochures mee over de gevaren van migratie, het aanvragen van geldige papieren en adressen van hulpverlenende instanties.
Ivonne van de Kar, coördinator SRTV
Preventieve en voorlichting aan priesters in de Oekraïne De SRTV heeft samen met enkele andere organisaties activiteiten van deze afdeling van Caritas – Iwano-Frankiwsk in de Oekraïne ondersteund. In het toegestuurde activiteitenverslag was te lezen welke baanbrekende activiteiten er georganiseerd weren.
Preventieve en voorlichting aan priesters in de Oekraïne
Informatie voor priesters In september 2007 kwamen alle priesters van het Grieks-katholieke bisdom bijeen voor de presentatie van het onderwerp: “mensenhandel en de illegale migratie”. Bijzondere nadruk werd gelegd op de mogelijkheden van de Grieks katholieke priesters om in hun parochies aan preventie te doen door de mensen te informeren over de gevaren van illegale werkverschaffing.
44
45
Jongeren, media en NGO’s In november werd een conferentie georganiseerd rond het thema: “bestrijding van de slavernij van de 21e eeuw”. Doelgroepen van deze manifestatie waren studerende jongeren uit Iwano-Frankiwsk en vertegenwoordigers van organisaties die de mensenhandel bestrijden. Tijdens de conferentie kregen de deelnemers de mogelijkheid vertrouwd te raken met wat er nodig is om mensenhandel zoveel mogelijk te verhinderen. Aan de conferentie namen journalisten deel van plaatselijke kranten, radio en televisie. In de massamedia wordt systematisch commentaar gegeven op de omstandigheden van de Oekraïners die in het buitenland werken. Een regionale krant presenteerde artikelen over migratie van Oekraïners en een vrouw die in Italië gewerkt heeft vertelde over haar ervaringen. Met al deze informatie werden roze ideeën over een rijk en mooi leven in het buitenland ontmaskerd.
Priesterstudenten Drie trainingen werden gegeven aan vierde- en vijfdejaars priesterstudenten van de Theologische Academie Iwano-Frankiwsk. Samen met de studenten werd een model van preventie voor een pastoor in zijn parochie uitgewerkt. De vraag aan de studenten was: “Hoe kunnen parochianen zich meer bewust worden van het probleem van de mensenhandel”. De priesterstudenten hadden begrip voor de brede problematiek van de mensenhandel en voor hun toekomstige rol daarin. Iedere priesterstudent heeft de opdracht gekregen om minstens een persoon die in het buitenland werkt te interviewen en te achterhalen of die persoon slachtoffer is van mensenhandel. Zo kan iedere priesterstudent zijn bijdrage leveren aan het voorkomen van mensenhandel. Samenvatting en vertaling van Gijs Lieffering, medewerker SRTV
Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel Sint Janssingel 92 5211 DA ‘s-Hertogenbosch Tel: 073-615 44 44 Fax: 073-615 44 49 E-mail:
[email protected] Web: www.srtv.info
46
47
48
