Van de redactie. Inhoudsopgave

17" jaargang, nummer 4, oplage: 5.000

Vereniging Vrienden van Blij dorp Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt 4 maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: "het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp". De jaarli/'kse minimale contributie bedraagt fl. 40,- , waarvoor de eden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen .

Inhoudsopgave Van de redactie ............................................ 3 Nieuws uit Diergaarde Blijdorp ..................... 4 Opening zeeotterverblijf ........... .. .. ... ... .......... 6 Excursie Engeland .................... .. ................. 11 Fotodag ......... .. .. ........ ....... ... ........ ......... ...... 17 Excursie Planckendael ................................ 18

Secretariaat : j.Th.A. van Leeuwen, Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotterdam

Vriendenfoon: 010 - 467 66 37 Giro: 13 57 803 Bank: V.S.B. bank nr: 98 .55.33.099

Afdeling Reizen: mevr. e. Berger-Kindt Kortedreef 48,3075 GR Rotterdam Telefoon: 010 - 41918 63 Giro: 20 71 059

Uitnodiging opening fototentoonste lling ...... 20 Geld verdienen voor de gorilla's ................. 24 "Gorilla's zijn geen varkens" ....................... 21 Giften ............... ......... ... ............... ... .... ........ 25

Promotieteam:

Blijdorp op de Duitse televisie ............ .... .... 29

fam. H. Gerritse Sourystraat 1d, 3039 SR Rotterdam Telefoon: 010 - 466 36 82 Giro: 62 17 91 7

Indische neushoorns ............................... .. .. 30 Nieuws uit andere dierentuinen .................. 32

Redactie-adres Vrienden nieuws: Marc Damen Sportlaan 31,5242 CP Rosmalen Tekstverwerking: Marion Does Vormgeving en druk: Rob Bruin - Multi Mail B.V.

Programma "winterlezingen ........................ 34 Volgende keer in "Vriendennieuws" .. ... ... ... 35

Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Vice-voorzitter Secretaris Penningmeester Leden

e.M. Groennorst mevr. e. Berger-Kindt j.Th.A. van Leeuwen A.M. Bos H. Gerritse M.S.P. Damen T. Slijkoort

Zelden zijn er zoveel reacties losgekomen na het verschijnen van het vorige Vriendennieuws. De redactie, maar ook andere bestuursleden zijn werkelijk "platgebeld" met de mededeling dat één van data van de winterlezingen niet klopt. Eén van de leden vroeg zelfs of het bestuur de lezingen op verschillende dagen liet plaatsvinden om op die manier de grote toeloop een beetje te beperken . De redactie bedankt iedereen die de moeite heeft genomen om het bestuur van deze fout op de hoogte te stellen. Zoals echter al jaren traditie is, worden de lezingen gehouden op de tweede zondag van de maand. Dus, zondag 18 december moet zondag 10 december zijn. Overigens kunt u, indien u meent dat er fouten in Vriendennieuws staan, het beste contact opnemen met de redactie; de andere bestuursleden moeten u namelijk vaak het antwoord schuldig blijven, om,dat zij niet direct betrokken zijn bij de vervaardiging van Vriendennieuws. Elders in deze uitgave staat het programma opnieuw afgedrukt, met de juiste data èn de onderwerpen. Overigens worden deze onderwerpen onder voorbehoud vermeld; indien de actualiteit daartoe aanleiding geeft, kunnen de sprekers hun onderwerp veranderen. Het wordt dan alleen maar interessanter voor u! De redactie heeft een tijdje geleden het foto-archief van Vriendennieuws eens grondig onder de loupe genomen en stuitte daarbij op talloze foto's die Vrienden ooit naar de redactie gestuurd hebben. Van de meeste foto's was de maker te achterhalen en deze zijn dan ook teruggestuurd naar hun rechtmatige eigenaar. Er resteert echter nog altijd een aantal foto's waarvan de maker bij de redactie niet bekend is. Mocht u foto's gestuurd hebben, die u graag terug wilt hebben, schrijft u dan een briefje aan de redactie met

Foto's en illustraties: Bodo Baum (1), Hans Beckman (1), Frans van Bommel (1), Rob Doolaard (10), jan van Duinen-Noorder Dierenpark Emmen (1), Tineke Groenhorst (1), Alex Schouten (1), Peter Stolk (5), Rien Stolk (1)

Aan dit nummer werkten mee: A.J. Balk, B. Baum, K. Bleijenberg-Diergaarde Blijdorp, Fam. Boot, D.A. van Herwijnen, j.Th.A. van Leeuwen, Noorder Dierenpark Emmen, A. Noordermeer-Diergaarde Blijdorp, e. Nooteboom-Diergaarde Blijdorp, G.L. Ouweneel, T. Simonis-Diergaarde Blijdorp, T. Slijkoort, e. Stolk, G. v. Vuuren.

Van de redactie

Foto voorzijde: De Szechuan takins voelen zich al helemaal thuis in Rotterdam! Fotograaf: Hans Beckman

daarbij een zo nauwkeurig mogelijke omschrijving van de foto's. De redactie zal u deze dan zo spoedig mogelijk terugsturen. Foto's die u niet terug wilt hebben, worden nooit weggegooid, maar blijven in het Vriendennieuws-archief en kunnen te allen tijde weer gebruikt worden als ze van toepassing zijn op een bepaald artikel. Mocht u nog leuke foto's over dieren(tuinen) hebben, waarvan u denkt dat ze een aanvulling op Vrienden nieuws zouden kunnen vormen, schroomt u dan niet en stuurt u deze op naar het redactie-adres. Vermeldt u echter wel bij de foto's (of dia's!) of u ze terug wilt hebben. In dat geval stuurt de redactie u ze zo spoedig mogelijk retour. Deze laatste uitgave van Vriendennieuws van 1995 zit weer boordevol interessante informatie, teveel om hier op te sommen. De redactie wil u hier dan ook alleen wijzen op de acceptgiro, met daarbij uw lidmaatschapkaart voor 1996 en uw twee vr~jkaartjes voor Blijdorp of Artis! Bewaar deze zorgvuldig, want u krijgt ze slechts eenmaal per jaar toegestuurd. Al leen met uw lidmaatschapkaart heeft u toegang tot de winterlezingen. Vergeet u ook niet zo spoedig mogelijk uw contributie over te maken. De minimum bijdrage voor 1996 is vastgesteld op fl. 40,- . Alles wat u meer overmaakt komt ten goede aan onze actie "Gorilla's in een nieuw decor, daar zorgen de Vrienden voor! " . We zijn bijna bij de mijlpaal van EEN MILJOEN GULDEN! Laten we proberen dat mooie bedrag nog dit jaar te bereiken! De redactie wenst u veel leesplezier met deze uitgave van Vrienden~ieuws en, alvast, een prettige jaarwisseling en een voorspoed fg 1996! De reda'ctie

Laatste nieuws: Op 17 oktober jongstleden is in het Noorder Dierenpark Emmen unieke vlinder geboren. De vlindersoort, een aartshertog (Lexias dirtea), afkomstig uit Azië, wordt wel vaker geboren in Emmen, maar dit exemplaar is half mannelijk, half vrouwelijk! De linkerhelft van de vlinder heeft de kleur, vorm en tekening van een vrouwtje, terwijl de rechterhelft overeenkomt met die van een mannetje! Zelfs het verschil in grootte is terug te vinden in deze vlinder. Het komt bij vlinders vaker voor dat ze een mengeling zijn van beide geslachten, maar een zuiver symmetrische scheiding is echt heel bijzonder.

Nieuws uit Diergaarde Blijdorp Juni tot en met september 1995 In het vorige nummer van Vriendennieuws, maakten we al kort melding van de geboorte van een blauwschaapje . De ouders van dit jong arriveerden in 1992 met het eerste transport uit Shanghai; zoa ls u weet, ontving Blijdorp afgelopen voorjaar het tweede transport. In 1993 kreeg het vrouwelijke blauwschaap een dode tweeling, maar die teleurstelling heeft ze nu goed gemaakt door op 4 juni te bevallen van een gezonde zoon. Dit is de eerste succesvolle geboorte van een blauwschaap in ons land en, na de kuifhertjes, de tweede soort uit het Shanghai-transport die zich met succes heeft voortgeplant. Sinds 22 juli zijn de twee Chinese of Szechuan takins op de voormalige mantelbavianenrots te bewonderen. Kort daarvoor is nog een zeven meter brede ruit in de muur geplaatst, om kinderen en mensen in een rolstoel gemakkelijker naar de dieren te laten kijken. Ook waren daarvoor al 6 rhesusapen op de rots losgelaten. Met deze apen leven De takins leven met deze apen inmiddels in goede harmonie en schijnen

tevreden met de nieuwe behuizing te zijn. Het beklimmen van de stei le rotswand is de takins wel toevertrouwd, want ze komen in de Himalaya voor tot op een hoogte van zo'n 5000 meter. Onlangs verstapte het mannetje zich echter, waardoor hij 5 meter naar beneden viel en lelijk op zijn rug terechtkwam. Gelukkig schijnt hij hieraan geen nadelige gevolgen te hebben overgehouden. Het koppel Mishmi takins is in september naar Zoo Antwerpen vertrokken.

De reptielenafdeling in Diergaarde Blijdorp is dit jaar bijzonder succesvol. De afgelopen maanden konden er weer enkele interessante zaken gemeld worden. Zo kropen er voor het eerst in Nederland neushoornleguanen uit het ei! AI tientallen jaren maken deze leguanen deel uit van de collectie van Diergaarde Blijdorp. De eieren werden in mei gelegd en inmiddels zijn er al meer dan tien jongen geboren. De Europese dierentuinen hebben onlangs voor de soort een stamboek ingesteld, waarvoor de dierentuin van Frankfurt verantwoordelijk is. Een andere Nederlandse primeur betreft de geboorte van vier bonte varanen. Deze soort werd pas in 1988 voor het eerst buiten Australië gefokt. Uit deze nakweek stam men de dieren die nu in Blijdorp jongen gekregen hebben. Nieuw in de collectie zijn vier zwarte leguanen, die inmiddels één van de drie grote verblijven midden in de Rivi èrahal betrokken hebben. Deze dieren komen van het eiland Roatan voor de kust van Honduras. Omdat zij alleen hier voorkomen, kunnen ze al door een incident uitsterven. Daarom hebben enkele gerenommeerde dierentuinen dieren toegewezen gekregen om er een fokprogramma mee op te zetten. Uit de dierentuin van Surabaya kwam een vrouwelijke Komodovaraan, in de hoop dat zij met Komo tot voortplanting zal komen. Aan haar capaciteiten zal dat niet liggen, want zij heeft al eens eieren gelegd. Inmiddels zijn beide dieren verenigd en de hele dierentuinwereld volgt dit koppel nauwgezet, omdat ze één van de weinige (potentiële) fokstellen in dierentuinen over de hele wereld zijn! Er is slechts één vrouwtje in een dierentuin, dat voor nageslacht heeft gezorgd . Het verhaal van Sobat, zoals de dame in kwestie heet, kunt u nalezen in Vriendennieuws nummer 1. Inmiddels is de produktie van haar op een laag pitje gezet, omdat haar genen, met 55 nakomelingen, oververtegenwoordigd zijn. Drie van haar jongen zijn inmiddels ook in Blijdorp gearriveerd. Twee ervan zijn in de voormalige verblijven van de neushoornleguanen te zien, het derde dier verblijft achter de schermen. Totaal heeft Blijdorp dus liefst vijf Komodovaranen!

Het belangrijkste nieuws van de vogel-

afdeling vormt ongetwijfeld de geboorte van vier nachthokko's. Ongeveer een jaar geleden ontving Blijdorp een paartje van deze hoenderachtigen, die in de vochtige oerwouden van Zuid-Amerika leven. De eerste eieren werden dit voorjaar al gelegd en, om elk risico te vermijden, in de broedmachine geplaatst. Daaruit kropen twee gezonde nachthokko-kuikens. Het koppel produceerde nàg een legsel, dat ze zelf mochten uitbroeden. En met succes, want sinds 1 augustus lopen de nachthokko's trots rond met hun zelf uitgebroede kuikens. Dat is waarschijnlijk in geen enkele dierentuin ter wereld ooit eerder vertoond! Op 7 augustus is gorilla Annet bevallen van dochter Astra. In februari beviel haar oudste dochter, Anja, ook al van een dochter, zodat de gorillafamilie in Blijdorp nu tien leden, verdeeld over drie generaties, telt. Meer over gorilla's leest u elders in dit nummer. De afgelopen zomer vonden er ook een paar bijzondere activiteiten in Diergaarde Blijdorp plaats. Zo werd er voor de eerste keer een aantal "ZooCamps" georganiseerd, waarbij kinderen een nachtje in een tent op het buitenterras van de giraffen mochten slapen. Ook is de Diergaarde in juli en augustus onder het motto "ZOOmeravond" zes avonden geopend geweest voor degenen die tevoren een kaartje hadden gekocht of zich hadden aangemeld. Omdat beide activiteiten een experimenteel karakter hadden, is er weinig ruchtbaarheid aan gegeven. Mocht de Diergaarde besluiten, dit volgend jaar te herhalen , dan probeert de redactie van Vriendennieuws u daarvan tijdig op de hoogte te brengen. Marc Damen Bronnen : "I nterne Mededelingen ", maandelijkse uitgave ten behoeve van de medewerkers van Diergaarde Blijdorp en "De Nieuwsbrief", maandelijkse uitgave van de rondleiders in Diergaarde Blijdorp. LAATSTE NIEUWS: Bernardine is op 30 oktober jongstleden vertrokken naar de Allvvetterzoo in Münster. Voor Anka en Raya, die beiden toch niet drachtig blijken te zijn, wordt op korte termijn een andere dierentuin gezocht. De opengevallen plaatsen worden door dames uit Ouwehands Dierenpark en Dierenpark Amersfoort ingenomen.

Verslag Opening Zeeotterverblijf

Op zaterdagmiddag 26 augustus verzamelden zich niet minder dan 250 Vrienden in Diergaarde Blijdorp om getuige te zijn van de opening van het semi-permanente verblijf van zeeotter Chuluugi. Dit is een absoluut record in de geschiedenis van de Vereniging Vrienden van Blijdorp! Nog nooit waren zoveel Vrienden bijeen om deel te nemen aan een activiteit van de vereniging. Dit was natuurlijk voor een niet gering deel te danken aan de weergoden, die ons wel bijzonder goed gezind waren. Daarnaast had de persoonlijke uitnodiging als inlegvel in Vriendennieuws een positieve uitwerking. , Om 16'.00 uur verzamelden de Vçienc den zich in net Kibokorestaurant, waarna iedereen zich 'in een feestelijke stoet naar het te opehen verblijf van de zeeotter begaf. Daar heette eerst de.heer Dorresteyn, directeur

van Diergaarde Blijdorp, alle aanwezigen van harte welkom . Hij toonde zich buitengewoon ingenomen met de belangstelling die de Vrienden steeds weer tonen, waardoor ook de mensen in de Diergaarde steeds enthousiaster worden om door te gaan op de ingeslagen weg. Ook bedankte hij alle Vrienden voor de genereuze gift van fl. 92.000. De heer Dorresteyn herinnerde nog kort aan de voorgeschiedenis van Chuluugi. Dit alles kunt u nalezen in Vriendennieuws van juni 1995. Tevens sprak hij de verwachting uit, binnen niet al te lange tijd een soortgenoot voor Chuluugi te hebben . Het is niet te hopen, dat dit dier dan als gevolg van stropers of een olieramp naar Blijdorp komU Het is de bedoeling dat dit verblijf in de toekomst gevolgd wordt door andere verblijven, die allemaal hetzelfde uitgangspunt hebben: het laten zien van dieren Hl een ver-

blijf dat recht doet aan hun gedrag; een verblijf dat enigszins een weerspiegeling is van de natuurlijke omgeving, gericht op de instandhouding van de soort. De heer Dorresteyn kon de aanwezige Vrienden meedelen, dat er sinds één dag een vrouwelijke Komodovaraan in de quarantaine zat. Door de aanwezigen werd deze mededeling met applaus ontvangen. De geplande fok met Komodovaranen is een mooi voorbeeld van de manier waarop Blijdorp bedreigde diersoorten wil beschermen. Daarna vertelde Ben Westerveld (één van de verzorgers van de zeeotter) iets over Chuluugi en over het verblijf, terwijl de voorzitter van de Vereniging Vrienden van Blijdorp, mevrouw Groenhorst, als openingshandeling Chuluugi enkele lekkernijen (zeebanket) mocht voeren. Rob Doolaard, die, vanwege zijn belangeloze inzet ten behoeve van Vriendennieuws, op de afgelopen Algemene Ledenvergadering de Olifantspeld in ontvangst mocht nemen, was aanwezig om deze gebeurtenis op de gevoelige plaat vast te leggen. Het verblijf is zeer gevarieerd, met onder andere een plek waar Chuluugi een zandbad kan nemen. Ook ligt er een stuk land in het water, waardoor het dezelfde temperatuur aanneemt als het zeewater. Als hij verkoeling zoekt, maar toch op het land wil zijn, kan hij dat hier vinden. Als Chuluugi nog koeler wil liggen, kan hij het nachtverblijf in, dat continu op 12 °C gehouden wordt. In zijn eerste verblijf was de hele ruimte gekoeld, terwijl hier alleen nog maar het water gekoeld wordt. Een volwassen zeeotter is goed in staat zelf de voor hem beste temperatuur op te zoeken. Verder bevindt zich vlakbij de ruiten een roestvrijstalen rooster. De meeste mensen denken, ten onrechte, dat dit de koeling is. Het is slechts een rek, waardoor verzorger-s gemakkelijk bij de ruiten kunnen komen om

die schoon te maken . Het verblijf bevat 60 3 m water, dat per uur zo'n 2,5 keer gefilterd wordt. In de filterinstallatie zitten verschillende filters met steeds een fijnere maaswijdte. Bovendien is er ook nog een eiwit-afschuimer, die de vetten en de eiwitten uit het water haalt. Daarna wordt het zeewater weer tot 12 °C gekoeld. Dan wordt het heel krachtig weer het bassin ingespoten en wel zo, dat al het vuil, dat op de bodem ligt (zoals schelpen) naar één kant van het bassin gaat. Een andere pijp spuit water over het wateroppervlak, zodat al het vuil, dat op het water drijft, één kant op gestuwd wordt, waar het in een put verdwijnt. Op deze manier blijft het water zuiver en helder. Het systeem blijkt goed te werken. Chuluugi weegt nu 19 kilo en eet netto zo'n 6 kilo voer per dag. Dat betekent dat de verzorgers hem elke dag ongeveer 12 kilo voer moeten geven; de rest is afval, bijvoorbeeld schelpen. Zijn voedsel bestaat uit inktvis, krabben, zeekreeften, verschillende soorten schelpdieren , garnalen en makreel; het is dus zeker geen goedkope kostganger. Veel mensen weten dat zeeotters nesten bouwen in kelp. Geprobeerd zal worden om in het verblijf aan een rail die onder water loopt kunstkelp aan te brengen, zodat hij een slaapnest kan bouwen. Het karakteristieke van zeeotters is het kraken van voedsel door, op de rug in het water liggend, met een steen op een schelpdier te slaan . Dit gedrag gebeurt voor een groot gedeelte instinctmatig, maar moet ook een beetje aangeleerd worden. Chuluugi gaat wel op zijn rug in het water liggen, met een steen op zijn buik . Hij begint er dan met een andere steen op te hakken, maar vergeet er zijn voedsel tussen te leggen. Hij heeft inmiddels wel een andere methode ontwikkeld om een krab te kraken, namelijk door hem tegen de rotsen te slaan! Dit is ook in het wild bij sommige dieren waargenomen. Nadat de voorzitter van de Vereniging Vrienden van Blijdorp zonder kleerscheuren het verblijf van Chuluugi verlaten had, richtte zij het woord tot de Vrienden. Zij gaf in het kort aan, dat de bouw van het Kongo-biotoop (het nieuwe gorillaverblijf) in de tijd wat vooruit geschoven is om eerst het Oceanium en de nieuwe ingang met parkeergelegenheid te realiseren. Het eerstvolgende project dat in Diergaarde Blijdorp gerealiseerd wordt, is het verbouwen van de oude giraffenstal tot een

11

FOTO van der GRAAF b.v.

luxe theehuis: de Lotus Serre. Deze wordt, waarschijnlijk, begin december in gebruik genomen.

· Foto onwikkelen en afdrukken: 1uur service · Dia-filmontwikkelen:1uur service · Kleur (deel) vergrotingen van negatief, foto of dia: 10x15 cm / 13x18 cm / 20x28 cm / 28x35 cm / ~~~ : binnen 5minuten / / ~~~ : · Bedrijfs-reportages ~~~~t# : /

/

/

k. /

fOTO ~

"""M......E...... EN...... T.... 44.,.....----- GRA~~ KAREL DOORMANSTRAAT 34 A

I

I

/ ~$~ ~o~ / ~~ ~~~~:

I

// ~ ~ ~ I ~ - - - -01 Ö~ 411- 91- ÖS 010 - 413 55 11

De opening van het zeeotterverblijf is het derde project in anderhalf jaar tijd dat de Vrienden (meelbetalen. In april vorig jaar Taman Indah, in oktober het kuifhertenverblijf en nu dan het verblijf voor de zeeotter. Zoals reeds vermeld is, doet Diergaarde Blijdorp alle moeite om nog één of meerdere soortgenoten voor Chuluugi te vinden. Gelukkig vinden tegenwoordig steeds mee r transacties tussen dierentuinen met gesloten beurzen plaats, maar als mocht blijken , dat er met het verkrijgen van een speelkameraadje voor Chuluugi kosten gemoeid zijn, dan heeft het bestuur van de Vereniging Vrienden van Blijdorp de bereidheid uitgesproken, om, als Diergaarde Blijdorp dat wenst, de kosten daarvoor voor haar rekening te willen nemen. De laatste jaren doet de vereniging vooral schenkingen in de vorm van verblijven, maar met die traditie kan, in het belang

van Chuluugi, best eens gebroken worden. Daar zijn we immers Vrienden voor! Na een daverend applaus ging iedereen naar het Kiboko-restaurant voor een hapje en een drankje en had iedereen de gelegenheid om vakantie- of andere ervaringen uit te wisselen. AI met al was het een heel geslaagde dag, waarbij Blijdorp even weer van de Vrienden was; je kon geen stap zetten of je kwam wel een bekende tegen. En zo hoort het ook, want hoe meer Vrienden, hoe meer vreugd! Tenslotte nog een woord van dank aan de heren Dorresteyn en Klapwijk voor hun aanwezigheid en niet in het minst voor de aangeboden hapjes en drankjes. Dat was werkelijk voortreffelijk verzorgd en verdient alle lof. Ook Ben Westerveld wordt hartelijk bedankt voor zijn uitleg over het zeeotterverblijf. Marc Damen, met dank aan Koos van Leeuwen

~Ji!J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman

"Gunstig gezinde weergoden, hè, Antoon". Verslag van de meerdaagse dierentuinreis naar Kent (Zuidoost-Engeland)

Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010 - 414 53 43 Bgg. 010 - 414 55 64

Woensdagmorgen 24 mei jongstleden vertrokken 38 Vrienden welgemoed naar Duinkerken voor de bootovertocht naar Ramsgate. Daarna reden we bij druilerig weer naar de uitvalsbasis voor de komende dagen.

teau 's, waterpartijen en separatiekooien, heel erg mooi. Verstopt tussen de bomen ligt een verblijf voor ocelots, dat zeer dicht begroeid is. Het is typerend voor de huisvesting van de kleine roofdieren in Howletts, maar ook in Port Lympne, een park dat later deze reis nog bezocht zou worden. De kooien bestaan uit een houten frame bekleed met gaas. Ze zijn dan zoveel mogelijk om de bestaande beplanting heen gebouwd. De kudde Afrikaanse

Direct de volgende dag ging voor velen een lang gekoesterde wens in vervulling: toen stond namelijk Howletts Zoo Park op het programma. In het eerste gedeelte, direct achter de ingang gelegen , zijn er nieuwe verblijven voor onder andere bongo's, dholes, Siberische en Indische tijgers en waterbuffels te vinden. Op de overgang van het nieuwe naar het oudere gedeelte van het park ligt ook het Stocks-Wilson Compound; drie ruime tijgerverblijven ter nagedachtenis aan de twee dierverzorgers, die in 1980, kort na elkaar, door dezelfde tijgerin werden gedood . Overigens zijn deze verblijven, met ligpla-

olifanten is ondergebracht in een complex dat bestaat uit versch illende perken . Heel trots is men op de twee jonge olifanten, die hier in 1994 ter wereld kwamen . De eerlijkheid gebiedt echter te zeggen, dat de vrouwtjes al drachtig zijn gekocht; ze zijn gedekt in de dierentuin van Ramat Gan (Israël) . De kudde telt inmiddels meer dan tien dieren en op het moment wordt het verblijf nog verder uitgebreid om de groeiende kudde zoveel mogelijk plaats te kunnen bieden. De route loopt verder langs schitterende oude bomen , zoals de Howletts Chestnut Tree en prachtige rhododendrons. Overal in het land -

Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingsfonds) De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een af te sluiten verzekering. Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.

DTP Rotterdamsedijk 216c 3112 BN Schiedam

Tel./Fax 010-4269569

Wij ontwerpen of moderniseren voor u o.a. logo's, briefpapier, visitekaartjes, enveloppen, kortom alles wat er voor u gedrukt moet worden. Bestaande logo's, illustraties en foto's, in kleur of zwart/wit, scannen wij moeiteloos voor u in en kunnen dan verwerkt worden in uw drukwerk. In tegenstelling tot veel andere DT? bedrijven zijn kleinere oplages voor ons geen enkel probleem . De zorg en kwaliteit zal hier nooit onder lijden.

Exclusief in Nederland ... de EZ-BOX
EZ-Box"... exclusief in Nederland en uniek in prijs ... alleen bij JAGER DTP

schap zijn , in vergelijking met Blijdorp zeer eenvoudige, verblijven gebouwd , alle bestaande uit een houtconstructie bekleed met gaas. Ze zijn echter niet storend omdat ze prachtig in het landschap passen. De vele apensoorten weten dit gaas en de in de kooien aangebrachte klimmogelijkheden, echter uitstekend te gebruiken. De apencollectie van Howletts is wereldberoemd en omvat onder andere twee soorten langoeren, goudkopleeuwaapjes en zilvergibbons. Tijdens onze rondgang kwamen we de eigenaar van Howletts en Port Lympne Zoo Parks, Mr John Aspinall, nog tegen, die incognito door de tuin wandelde. Onze tocht door het park ging verder en we kwamen , via wat andere verblijven , bij de wereldberoemde gorilla's van Howletts. Een heel complex van kooien , die onderling verbonden kunnen worden, biedt ruimte aan verschillende gorillagroepen. Op deze manier kunnen er heel eenvoudig meer of minder verblijven gemaakt worden. Deze gorillaverblijven, die zeker niet tot de mooisten in Europa behoren, bieden de dieren toch volop mogelijkheden te klimmen en dergelijke en zijn zelfs voorzien van een glijbaan. De bodem is bedekt met stro (hetgeen slechts eens per twee jaar wordt vervangen), om deze mensapen extra veel mogelijkheden te bieden. Del Vrienden van Blijdorp waren hier niet weg te slaan: zoveel gorilla's hadden ze nog nooit bij elkaar gezien! Helaas dwong de tijd ons de tocht te vervolgen en via vierhoornantilopen, tapirs en bongo's keerden we terug in het oude gedeelte van de tuin. Hier kwamen we bij de gloednieuwe gorillaverblijven, die we al eerder uit de verte gezien hadden. Een afgesloten pad weerhield ons ervan om de kooien van dichtbij te bekijken. Maar voor de Vrienden van Blijdorp gaan er veel deuren open die voor anderen gesloten blijven: onder leiding van een gorillaverzorger mochten we toch de fraaie buitenverblijven aanschouwen. Een ervan was reeds bezet door een grote gorillafamilie en naar het tweede verblijf waren de dieren (nog onder narcose) zojuist overgebracht.Toen was het helaas alweer tijd om deze dierentuin te verlaten. Velen onder ons zouden graag nog een tweede ronde gemaakt hebben. Deze dag stond er namelijk ook nog het toeristische stadje Canterbury op het programma. Velen maakten van de gelegenheid gebruik om een wandeling door het

oude stadje te maken, anderen genoten van "a cup of tea" of bezochten de Canterbury Cathedral (met onder andere het zwaard van Thomas Becket) . Vol indrukken gingen we terug naar het hotel , waar we 's avonds vergeefs enig vertier zochten. Dit beperkte zich tot een wandeling langs de nabijgelegen snelweg.

De volgende dag stond "the Mother of all Zoos", de beroemde London Zoo, op het programma, echter niet voor we in het hotel een typisch Engels ontbijt met "bacon and eggs" gegeten hadden. We werden in de London Zoo verwelkomd door de Senior Curator, Mr Simon Tonge en zijn collega Mrs Dr. Heather Hall, die ons meenamen voor een rondleiding, waarbij we veel meer dan de "normale" bezoeker beleefden. Zo kregen we, letterlijk, het gevoel voor aap te staan in de binnenverblijven van het apencomplex, het zogenaamde Michael Sobell Pavilion. Ook gaf de hoofdverzorger uitleg over de chimpansee- en gorillafamilie, onder meer over het " niet-fok-beleid" (wegens ruimtegebrek). AI jaren staat nieuwbouw voor de gorilla's op stapel, op de plaats waar The Mappin Terraces (verblijven voor bergdieren en beren) liggen. Die zijn nu , wegens slechte staat van onderhoud, al jaren gesloten. De plannen kunnen echter nog steeds niet verwezenlijkt worden. De zinsnede: "Als er geld zou zijn ... ", zouden we deze dag dan ook nog vaak te horen krijgen. Hoogtepunt van de rondleiding was zeker de mogelijkheid om de Indische olifanten te knuffelen, waarvan de Vrienden , en zeker de vele olifantenfreaks, graag gebruik maakten. Hierna ben ik alleen rond gegaan door de London Zoo, voor een hernieuwde kennismaking na 25 jaar. Van het nieuwe motto van de dierentuin, "Conservation in action", was, mijns inziens, betrekkelijk weinig terug te vinden. Duidelijk werd wel dat de London Zoo niet meer de grandeur heeft, die zij in het verleden wèl had. Ik bedoel hierbij niet alleen het drastisch teruggelopen aantal soorten, maar ook de aantallen dieren per soort. Er zijn binnen de geringe mogelijkheden nieuwe, niet altijd even fraaie, verblijven gecreëerd. Aan de andere kant heeft men, dankzij sponsors, enige nieuwe projecten kunnen realiseren, zoals de Barclay Court voor het restaurant en de Ambika Paul Children's Zoo. Voor dit laatstgenoemde project heeft een schatrijke Pakistaan een groot bedrag geschonken aan de London Zoo, omdat een bezoek aan deze dierentuin voor zijn ernstig zieke dochter een hoogtepunt in haar laatste levensfase was. Naast deze nieuwbouwprojecten had men andere zaken een grondige opknapbeurt gegeven, zoals bijvoorbeeld het reptielenhuis (met Chinese alligators) en de Penguin Pool (met zwartvoetpinguins). Recentelijk zijn er

papegaaienvolières (met onder andere een enorme kooi voor hyacinthara's), gebouwd. Ook het roofdierencomplex was gemoderniseerd, waarbij de buitenverblijven ruim opgezet waren. De vegetatie maakte het wel moeilijk de dieren te ontdekken . In dit complex bevinden zich, onder andere, raszuivere Indische leeuwen en verder een koppel zandkatten met jongen. Het was voor velen een grote teleurstelling dat er geen reuzenpanda's meer te zien waren; het laatste vrouwtje was echter in 1994 teruggebracht naar China, om in één van de fokstations voor nageslacht te zorgen. Tenslotte moest men, natuurlijk, nog een bezoek aan de schitterende souvenirshop brengen . Op weg naar het restaurant belandde de bus middenin een enorme stoet fietsers die demonstreerden voor betere fietsvoorzieningen in Londen. Onze betuigingen van sympathie uit de bus werden door vele fietsbellen beantwoord. Na het diner leidde de chauffeur ons langs de bekendste bezienswaardigheden van de stad. Dat dit zeer op prijs gesteld werd door de Vrienden bleek wel uit het spontane applaus dat hem ten deel viel, toen hij onze bus over de Tower Bridge manoeuvreerde. Op zaterdag 27 mei zag het weer er in heel Engeland weer zeer dreigend uit, alleen ons "puntje" Engeland had mooi weer! Aan de ontbijttafel werd een ware modeshow opgevoerd; alle Vrienden hadden inmiddels kleren aan, waarop hun favoriete dier prijkte, variërend van T-shirts, sweaters, shawls tot sokken! Duidelijk werd, dat olifanten, neushoorns en gorilla's veruit de populairste dieren bij de Vrienden zijn. Deze dag stond Port Lympne, de buitentuin van het ook al "buiten" gelegen Howletts, op het programma. John Aspinall kocht dit landgoed in 1975, om zijn ruimte behoevende dieren uit Howlett's meer plaats te kunnen bieden. Dit dierenpark ligt bovenop een heuvel en vanaf de "Trojan steps" heeft men een fantastisch uitzicht over het landgoed en het gebied erom heen , tot het Kanaal toe! De 125 treden afdalend naar de prachtig gerestaureerde Mansion (landhuis) en tuinen, passeerden we niet alleen fraaie bloemperken, maar ook terrassen met druiveranken en vijgen! Na in de buurt een kopje koffie gedronken te hebben begonnen we aan "the Track", een wandeling over vrij ruwe

paden met flinke hoogteverschillen. We maakten een tocht van bijna drie uur langs deels zeer ruime verblijven, waarbij het maar afwachten was of de dieren zich lieten zien . Dit gold onder andere voor de mannelijke Sumatraanse neushoorn, die midden in zijn enorme verblijf lag. Hier kwam de verrekijker, die één van de Vrienden had meegebracht, goed van pas. De Track is een werkelijk schitterende route, die langs verblijven voor kleine katachtigen, zoals caracals, roestkatten en Indische woestijn katten, loopt. Daarna komt men nog langs twee groepen Atlas leeuwen en een reusachtig terrein voor een grote kudde waterbuffels. Ook kan men Przewa lskipaarden (75 dieren!), bizons, sambar-, Barasingha- en axisherten, afgewisseld

Taman Indah, maar een verblijf met, in ieder geval, veel ruimte en separatiemogelijkheden. De fokparen zwarte neushoorns, die we van beneden al even gezien hadden , lieten zich nu goed zien. Totaal telden we acht exemplaren. De Mansion en de omliggende tuinen waren inmiddels het decor geworden van een trouwpartij. Bij de mansion vertrok ook de Safari Trailer Ride, een soort treintje getrokken door een tractor. Het reed weer door andere gedeelten van het landgoed, voornamelijk bevolkt door Przewalskipaarden en verschillende soorten herten . Onderweg werd een stop gemaakt bij het Gorillarium en konden we dit enigszins futuristische verblijf voor mannelijke gorilla's bekijken. Na de rit hadden we nog een paar uurtjes om zelf in het

verblijf en de daarin gelegen poel. Voor de Vrienden was dit een schitterende gelegenheid om hem te fotograferen . Het leek wel alsof hij in het oerwoud op Sumatra liep in plaats van in Port Lympne. Deze neushoorn is hier, inmiddels, niet meer te zien! Hij is teruggegaan naar het land van herkomst, omdat het fokprogramma , dat met deze soort gevoerd is, gestopt is bij gebrek aan succes. Ook in Port Lympne is het niet gelukt om te fokken. Toen het vrouwtje in de herfst van 1994 stierf, is besloten de man terug te brengen naar Zuidoost-Azië. Wij moesten als de bliksem zorgen op tijd bij de bus te zijn en namen de 125 treden van de Trojan steps in recordtijd. Met vele indrukken lieten we ook dit park achter ons. Voor de zondagochtend had de reisleiding nog een verrassing voor de Vrienden in petto : we hadden op weg naar de afvaart van de veerboot in Ramsgate nogal wat tijd

over. We gingen op de maritieme toer naar de Historical Dockyard in Chatham, een roemruchte locatie uit de vaderlandse geschiedenis. Het was erg leuk om te zien, maar wij waren toch op dierentuinreis, hè, Antoon? Op de veerboot was er door de grote drukte geen plaats voor het geplande afscheidsdiner. Wegens de douaneformaliteiten te Oostende en de files op de Belgische wegen, kwam en we wat later dan gepland in Rotterdam aan en kon iedereen , vermoeid maar voldaan, weer slapen in zijn eigen bed. De volgende dag ben ik naar Blijdorp gegaan en kwam al wandelend tot de conclusie dat we, zeke r in vergelijking met de huidige London Zoo, trots kunnen zijn op ons eigen Blijdorp!

A.J. Balk

Nieuwe

bank nodig? door enkele verblijven voor Temminck's goudkatten en boshonden, zien. De Indische olifanten zijn pas na een lange klim te bekijken. Die klim blijkt dan toch wel degelijk de moeite waard te zijn! Vanaf een terras kregen we een goed overzicht over de stallen, de zandbak en verschillende grote perken met Indische olifanten, met elkaar verbonden via een ingewikkeld gangenstelsel. Duidelijk géén

park rond te kijken. Een aantal Vrienden bracht natuurlijk nog een bezoek aan de Sumatraanse neushoorn, die nu vlakbij het hek lag. Maar ja, het is toch het mooiste een neushoorn te zien lopen! Wij probeerden allerlei trucs uit om hem in de benen te .krijgen. Tevergeefs! Tot op een gegeven moment zijn verzorger op een tractor aan kwam rijden , waarop de neushoorn onmiddellijk overeind kwam, een fluitend geluid maakte en in de richting van de stallen liep, dwars door zijn

VSB-BANK Daar kom je verder mee.

O~~

-Q

~~ CARMEN HALLEl\TS

~

1..12~

Speciaal slagerij in ISC gekeurd Runder- , varkens- en kipscharrelvlees Tevens scharrelvleeswaren

~~

:; ~

-

~

~

Wordt het voor U geen tijd OITI voor (h)eerlijk scharrelvlees te kiezen?

NL.S.221

Scharrelslagerij Dolf en Carmen Hallensleben Burg. Baumannlaan 142a - 3042 AG Overschie - Tel.: 010- 415 76 83

Hobby

MAGAZijN BlïdoRp 80

G EREEdsCHAppEN • IJ ZERWA REN ElEkTRA • S AN iTAiR • VERf • SlEUTElSERviCE

~ - H. Mourik en Zn

~specialist in Aardappelen, groente en fruit.

Vers gesneden rauwkost, vruchtensalade en stamppotten. Statensingel127 3039 LJ Rotterdam '!rOIO - 466 1671

De Vriend voor uw ogen en oren .

I

~~C~!O~E~

1 St'aten w eg 1 08. R o tt e, dan) , OIO • 4 666051 1

*1:::::= 1b=a=s=iI=o~.~ Waalstraat 45 3131 CS Vlaardingen Voor informatie:

'B' 010-435 44 07 Fax: 010 - 435 21 17

Verslag va n de fotodag, gehouden op 1 juli 1995 Bovenstaande was slechts één van de vele tips die we deze dag meekregen. Bij binnenkomst in het leslokaal bleek, dat niet alleen dieren imponeren , maar dat de mens daarin ook erg goed is; een enorme lens (500 mm.), die zo van een fotograaf van de roddelbladen zou kunnen zijn, trok direct ieders aandacht! De 19 aanwezige cursisten, in het bezit van al dan niet geavanceerde compacto~ spiegelreflexcamera's, wachtten vol spanning op wat komen zou. Iedereen had er zin in en er werd al flink over en weer gepraat, nog voor het begonnen was.

CENTRUM

NobElSTRAAT 112 ~m9 SP ROTIERdAM TElEfOO N 010 - 466 ~l

"De karakteristieke eigenschappen van een dier op de foto zetten"

I AK .

BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD

alle soorten zinkwerken!

DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!

Rob Doolaard, de vaste fotograaf van Diergaarde Blijdorp en voor vandaag onze cursusleider, stelde zichzelf voor aan de groep. Daarna begon hij te vertellen over de ~piegelreflexcamera , de mogelijkheden , obJectieven en dergelijke en over de compactcamera met de beperkingen ten opzichte van de spiegelreflexcamera. Met name de eigenaren van laatstgenoemde camera's volgden hetgeen Rob vertelde zeer aandachtig; voor de houders van de compactcamera's was het verhaal op een gegeven moment minder interessant, omdat dit buiten het bereik van de camera viel. Vandaar dat gauw werd overgegaan op zaken die voor iedereen van belang waren, zoals bijvoorbeeld de vraag wel.k type fotorolletje men het beste kan gebruiken en wat de voor- en nadelen van dia's zijn . Ook van belang was, waarop je moet letten bij het maken van foto 's, waar je moet gaan staan ten opzichte van het onderwerp en hoe je foto's van dieren kunt maken, die

achter glas of tralies zitten. Ook gaf Rob tips voor mooie en leuke foto's voor wat betreft de compositie en wat je moet doen om de bekende "rode oogjes" op de foto te voorkomen. Heel stiekem ging het verhaal toen toch weer over lenzen en toen de filters ter sprake kwamen , zijn we maar snel naar buiten gegaan! Met of zonder Rob en/of medecursisten gingen we de tuin in om het geleerde in de praktijk te brengen. Aan Rob konden direct vragen gesteld worden , wat bijzonder handig en leerzaam was. Nadat de fotorolletjes ingeleverd waren om te laten ontwikkelen bij de sponsor van deze dag, FOTO van der GRAAF, konden we gaan eten, waarbij er tijdens het eten natuurlijk over niets anders dan fotografie gesproken werd. Terug in het leslokaal kregen we de foto 's, die we even eerder zelf hadden gemaakt, gepresenteerd. Indien gewenst konden de foto's met Rob Doolaard besproken worden . Duidelijk werd dat zowel de fotograaf als de camera hun mogelijkheden en beperkingen kennen. Zodoende zijn er vele verschillende resultaten mogel ijk. Wat mij betreft was het een uitermate leerzame, geslaagde en gezellige dag!! Wel zou ik de organisatie willen adviseren om,bij een eventuele herhal ing, de spiegekeflexcamera en de compactcamera te scheiden; het verschil tussen die camera's is mijns inziens toch te groot! Neeltje Voogt-Bos

Verslag van de excursie naar Dierenpark P1anckendael op 9 september 1995 Vanuit een regenachtig Rotterdam vertrokken we keurig op tijd richting Mechelen, het reisdoel van deze dag. De regenbuien onderweg maakten de 96 Vrienden niet ongerust. De weersvooruitzichten voor de dag waren immers goed en de dag moest wel een succes worden als je met zo'n gezellige groep mensen naar de dierentuin gaat. Na aankomst in Dierenpark Planckendael gingen de meesten eerst naar het restaurant, dat direct achter de ingang ligt, voor een kopje koffie. Pas daarna bezochten zij het schitterende park.

Domein Planckendael is in 1956 door de dierentu in van Antwerpen aangekocht om de grote dieren uit deze stadsdierentuin wat meer plaats te kunnen bieden . Aanvankelijk was het terrein zeven hectare groot, maar

door verschillende aankopen kon het park flink in oppervlakte toenemen. Na een herstructureringsplan van de omgeving van Mechelen, in 1985, bereikte het park zijn huidige omvang van ongeveer 40 hectare. Hier is echt een schitterende collectie dieren ondergebracht, in verblijven die het landschap niet domineren , maar werkelijk prachtig ingebed zijn in de bestaande structuren, zoals houtwallen, gazons en bospartijen. In dit dierenpark komt de bezoeker veel dieren uit de eigen streek tegen, die echter niet vaak in dierentuinen te zien zijn: vossen, dassen , bevers en verschillende soorten uilen. In eerste instantie kregen de Vrienden de gelegenheid om het park op eigen houtje te verkennen en te genieten van de schitterende botanische aspecten van deze tuin, met zijn brede, natuurlijk uitziende paden. In het hele park heeft men zoveel mogelijk gebruik gemaakt van natuurlijke elementen, ook in de dierenverblijven. Zo dient een "omgevallen" boom over het water als uitkijkpost voor de aalscholvers. Op diverse plaatsen in het park wordt aandacht geschonken aan "ongedierte", dat zich handhaaft in grote composthopen en opgeslagen stapels boomstammen. De dieren zijn ondergebracht in ruime verblijven, die er zeer natuurlijk uitzien . Voor verschillende vogelsoorten zijn er grote kooien , die de dieren volop ruimte bieden de vleugels eens te strekken . De ingang van de wandelroute wordt gevormd door een volière voor ibissen, lepelaars, kwakken en reigers. Verder zijn er ook grote kooien voor uilen, gieren en flamingo's. Roofdieren zijn er niet veel te vinden: één bejaarde Indische leeuwen verder sneeuwpanters en cheetahs. Deze laatstgenoemde soorten hadden wel de beschikking over schitterende, ruime verblijven. Sinds een paar jaar is de groep bonobo's (ook wel dwergchimpansees genoemd) van de Antwerpse Zoo verhuisd naar Planckendael, waar ze de beschikking kregen over een geweldig mooi eiland, compleet met een Afrikaans dorp voor de bezoekers.

ik word ook "Vriend" van Blijdorp en ontvang bij mijn lidmaatschap twee kaartjes voor Blijdorp of Artis en vier maal per jaar "Vriendennieuws".

Ja,gratis Ohr./mevr:

Adres: ... .... . .. . . . .. .. . . .. . . Postcode/plaats:

voorzien van schrikéén meter onder de Hij zou immers zijn buJrooi kunnen :Jen zijn nog niet zo Jael te bewonderen , el trots op deze dieren, lt een paar jaar geleden ~rp het vrouwtje liefst jongen, die allemaal opeiden. Daarmee was < de stamboekhouder ~I erg blij, want zo'n grovorp komt niet zo vaak >r in dierentuinen. ogtepunt van Plancken~I vormt de fokgroep ische neushoorns, iets ar wij als Vrienden van dorp toch wel enigszins >ers naar keken . In )2 werd hier een vroulijk jong geboren en eg het andere vrouwtje 1 doodgeboren (vrouweI jong. Het vrouwtje van plaats in een andere omdat vrouwelijke Indierg zeldzaam in de vrouwen zijn op het g en iedereen hoopt

Geboorte datum: . . Giro/ bankrekening: Telefoon: . I k betaal na ontvangst van een acceptgiro.

Aangemeld door het lid: ;ezonde (vrouwelijke!) d komen! Voor ons een nckendael volgend jaar

Ohr./mevr.: Telefoon: . Sonoystraat 6-a • 3039

zr Rotterdam'

Tel: 01 0 - 4676637

De groep bonobo's is de grootste in Europa en er worden regelmatig jongen geboren. Onze rondleider vertelde nog dat deze dieren hele vreemde uitstulpingen aan de vagina krijgen, wanneer zij jongen hebben gebaard. Helaas konden de dieren op de dag dat wij er waren, niet naar buiten, zodat ze, jammer

Verslag \' Dierenp~,

op 9 sep1 Vanuit een regen " trokken we keurig op tijd het reisdoel van deze dag derweg maakten de 96 V ongerust. De weersvooru dag waren immers goed f een succes worden als je groep mensen naar de di'l aankomst in Dierenpark I de meesten eerst naar he' re ct achter de ingang ligt, koffie . Pas daarna bezocr rende park.

c. ~

o "'C --

--cc genoeg, niet zo goed te zien waren. De withand- en witwanggibbons waren wel buiten te zien ; ze genoten zichtbaar van hun schitterende eiland, zoals wij van hen en het schitterende weer genoten. Verder herbergt Planckendael ook een enorme groep zeldzame goudkopleeuwaapjes, die hier in semi-vrijheid leven. Dat wil zeggen , dat ze zich vrij door het hele park kunnen bewegen , maar dat ervoor gezorgd wordt dat ze altijd in de buurt blijven . Dit lukt de verzorgers door ze in de buurt van de nacht- en winterverblijven lekker voedsel aan te bieden . Robby, onze gids, beschikte, naar eigen zeggen, over afstandsbediening om deze aapjes vlak bij ons te krijgen, waardoor wij ze van heel dichtbij konden bewonderen.

Domein Plancke de dierentuin van de grote dieren uit meer plaats te kun was het terrein zeven

Verder ging de rondleiding langs de vele verblijven voor herten, runderen (waaronder muskusossen), antilopen (zoals algazeIlen, Arabische oryxen, 2 ondersoorten sitatoenga en duingazellen), lama-achtigen en kamelen. Heel bijzonder is de boshond, een graver eerste klas. Daarom

heeft men het verblijf voorzien van schrikdraad en het gaas tot één meter onder de grond doorgetrokken. Hij zou immers zijn buren, de wallabies, als prooi kunnen beschouwen. Boshonden zijn nog niet zo heel lang in Planckendael te bewonderen, maar ze zijn al wel heel trots op deze dieren, want een paar jaar geleden wierp het vrouwtje liefst vijf jongen, die allemaal opgroeiden. Daarmee was ook de stamboekhouder heel erg blij, want zo'n grote worp komt niet zo vaak voor in dierentuinen. Hoogtepunt van Planckendael vormt de fokgroep Indische neushoorns, iets waar wij als Vrienden van Blijdorp toch wel enigszins jaloers naar keken. In 1992 werd hier een vrouwelijk jong geboren en kreeg het andere vrouwtje een doodgeboren (vrouwelijk) jong. Het vrouwtje van 1992 heeft reeds een plaats in een andere dierentuin gevonden, omdat vrouwelijke Indische neushoorns heel erg zeldzaam in dierentuinen zijn . Beide vrouwen zijn op het moment weer drachtig en iedereen hoopt

dat er in 1996 twee gezonde (vrouwelijke!) neushoorns ter wereld komen! Voor ons een reden temeer om Planckendael volgend jaar weer te bezoeken!

C. Stolk

Uitnodiging O pening Fototentoonstelling Tot 1 oktober jongstleden hadden alle leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp de tijd om foto's in te sturen voor de fotowedstrijd. Vooral vlak na de zomervakan ti e, in september, kwamen er vrijwel dagelijks foto 's binnen. Het was iedere keer weer spannend , om, als secretaris van onze vereniging, deze foto's te mogen ontvangen en de enveloppen of kokers te openen . Totaal zijn er ruim honderd foto's ingezonden,. die allemaal zeer de moeite van het bekijken waard zijn. H et is ontzettend leuk om Diergaarde Blijdorp door de ogen (lenzen) van de Vrien den te zien. Duidelijk is, dat iedere Vriend zijn of haar eigen kijk op de Diergaarde en haar bewoners en medewerkers heeft. Het resultaat liegt er dan ook niet om l Er zitten foto 's bij, waarop zelfs Rob Doolaard jaloers zou worden .... ! In ieder geval wil ik hierbij iedereen bedanken, die de moeite heeft genomen om één of meerdere foto 's in te stu -

ren. Alle inspanning wordt beloond met een plaatsje op de fototentoonstelling in de Rivièrahal. Deze tentoonstelling wordt officieel geopend op zaterdag 2 december om 14.00 uur. Tevens wordt dan bekend gemaakt wie de winnaars zijn van de fotocamera 's, die FOTO van der GRAAF beschikbaar heeft gesteld. Bij deze nodigt het bestuur van de Vereniging Vrienden van Blijdorp alle leden van harte uit, om aanwezig te zijn bij deze feestelijke gebeurtenis. Op 2 december aanstaande heeft u van af ongeveer 13.00 uur toegang tot Diergaarde Blijdorp op vertoon van uw geldige lidmaatschapskaart. Laten we er net zo'n gezellige dag van maken als bij de opening van het zeeotterverblijf! Koos van Leeuwen , secretaris Vereniging Vri enden van Blijdorp.

"Blijdorp, Oase in een Wereldstad" nu ècht op video! AI enige lijd liggen in de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp de bestelde exemplaren van de videoband "Blijdorp, Oase in een Wereldstad " klaar. Na de aankondiging in de vorige uitgave van Vriendennieuws steeg het aantal bestellingen nog flink, zodat de honderd exemplaren met gemak gehaald zijn! Dit betekent dus, dat de videobanden slechts fI. 27,50 per stuk kosten! Alle videobanden liggen opgeslagen in de Vriendenwinkel en zijn voorzien van de naam van degene die de band besteld heeft. Ook als u niet iedere week in Diergaarde Blijdorp komt, hoeft u zich geen zorgen te maken, want de band wordt niet aan iemand anders gegeven I Het is, helaas, niet mogelijk de banden op sturen ; dit geeft veel te veel administratieve rompslomp. Wel kunt u iemand anders vragen de band voor u af te

halen. Personen die niet beschikken over een geldig toegangsbewijs voor Diergaarde Blijdorp, hoeven , als ze de band komen ophalen, niet speciaal een toegangskaartje te kopen. Bij de kaartcontrole ligt een lijst met de namen van de geïnteresseerden die een band besteld hebben. Als u bij de kaartcon trole zegt dat u de videoband komt halen en uw naam ~ de lijst staat, krijgt u toegang tot DiergaardeiJlijdorp. De videobanden kunnen alleen worden meegegeven als u ook meteen aan de Vriendenwinkel betaalt, hetzij contant, hetzij met een girobetaalkaart of Eurocheque. Mocht u nog vragen hebben, neemt u dan contact op met het Promotieteam (adres: zie Colofon), dat zorgdraagt voor de verspreiding van de videobanden. Wij wensen u veel kijkplezier l !

"Gorilla's zijn geen varkens!" Vers lag van een gesprek met Cor Nooteboom en Ton Simonis, gorillaverzorgers in Diergaarde Blijdorp. AI een tijdje zamelt de Vereniging Vrienden van Blijdorp geld in ten behoeve van het " Kongo-biotoop", een verblijf voor gorilla's en eventueel nog andere Afrikaanse mensapen, zoals dwergchimpansees. Inmiddels hebben de Vriencfen bijna één miljoen gulden bijeen gebracht; voorwaar geen geringe prestatie! Veel mensen weten echter niet welke individuen van "onze" gorillagroep deel uitmaken bestaat en aan w ie het geld dus ten goede komt. Daarom stellen de verzorgers van deze prachtige mensapen "hun " dieren voor. De heren Nooteboom en Simonis werken beide al vele decennia met de mensapen in Diergaarde Blijdorp. De mensapencoflectie bestond vroeger uit chim pansees, Borneo en Sumatra orang-oetans en gorilla's; tegenwoordig zijn nog slechts de Borneo orang-oetan en de gorilla in het dieren bestand aanwezig: maar beide soorten hebben wel meer rUimte dan vroeger ter beschikking. In deze eerste aflevering, vertellen de heren Nooteboom en Simonis over de gorilla's in Blijdorp. In de volgende uitgave van Vriendennieuws beschrijven ze kort wat voor voedsel de dieren krijgen en geven u vast een impressie van Kongo, het nieuwe gorilla-verbliJf. "Alle dieren in de groep hebben, net als mensen , heel duidelijk verschillende karakters. We zullen alle dieren eens de revue laten passeren . Ern st is een echte goedzak, hij doet geen mens kwaad. Wat dat betreft, als ik, als aierverzorger, zou mogen kiezen om of bij de gorilla's of de orang-oetans de kooi in te gaan, koos ik, om de grootste overlevingskans te hebben, zeker voor de gorilla's. De orangs zijn veel onberekenbaarder. Als wij, als verzorgers, of een onbekende, bij de gorilla's naar binnen zouden gaan , zouden de dieren eerst schrikken, omdat ze onze aanwezigheid in de kooi niet gewend zijn . Daarna zou er zeker een kleine schijnaanval volgen. Het nadeel is in dat geval, dat de ruimte bij de gorilla's erg beperkt is, zodat er eigenlijk geen

plaats is voor een schijnaanval. Daarom gaan wij als verzorgers ook niet naar binnen. Vro eger, toen de dieren nog /'ong waren, gingen we wel de kooi in . Nog ater gingen we zelfs met de dieren de tuin lil en gingen we met chimpansees en orang-oetans op een grasperk zitten. Ernst is doorgaans een echte goeierd; hij is goed voor zijn vrouwen en zal ook zijn kinderen niets doen. Soms is het zelfs zo dat Ernst op de vlucht moet voor zijn haremdames. Eén vrouw kan hij nog wel aan , maar als ze met twee of drie tegen tlem samenspannen, wordt het hem echt teveel! Annet is erg handzaam. Ze is als jong dier in Blijdorp geKomen. Toen hadden we nog een heel nauw contact met de dieren. Ze is de lieveling van Ernst, luistert goed, ook naar ons, maar ze heeft een hekel aan jonge mannen! Meiden daarentegen vindt ze erg leuk. Het is een erg goede moeder. Als ze zwanger is maakt ze een erg labiele indruk. Dan staat haar haar overeind, legt ze steeds een doek over haar kop en wil ze elke dag weer iets anders eten. Het eten dat ze vandaag zo lekker vindt, keurt ze misschien morgen geen blik waardig. Na een geboorte is haar eetpatroon weer normaal. De volwassen vrouwtjes hebben weinig contact met elkaar, eigenlijk alleen bij ruzies. Als Annet een jong heeft, stijgt ze onmiddellijk een stuk in rang . Annet is erg lief voor haar kinderen . Die zijn zo'n beetje de baas, maar ze zorgt er wel voor, dat ze hun ontzag voor haar niet verliezen . Als bil'voorbeeld Anja (toch inmid dels ook een vo wassen vrouwtje) te snel naar binnen wil, dan krijgt ze een klap van Annet. Ze toonde zich , na oe renovatie van de mensapenverblijven, ook koppig wat betreft de overgang naar een ander verblijf. Nu is ze, net als de andere dieren, gewend aan het overlopen naar een ander verblijf. Dit gebeurt regelmatig en de dieren weten, dat er dan toctl niets erg gebeurt. Xara heeft ontzettend veel meegemaakt met haar gezondheid. Toen ze zeven jaar was, is ze naar Frankrijk gesmokkeld, waar ze in beslag g~nomen is. Daarna is ze naar België gebracht. Omdat Zoo Antwerpen een andere ondersoort gorilla heeft is ze naar Rotterdam gekomen. Ze was er zo erg aan toe, dat er één been moest worden afgezet Ze zat ook nog onder de wonden. Ze IS ook een goede moeder geweest voor de twee kinderen die ze tot nu toe heeft grootgebracht,

Xerna en Xebo. Ze luistert erg goed naar de verzorgers en aan de stem hoort ze hoe de verzorgers gehumeurd zijn. Ze staat samen

met Dura net laagste in rang. De andere gorilla's plagen haar veel, omdat ze nogal sner schreeuwt. Dit komt waarschijnlijk door haar verleden. Ook is ze een tijd geleden heel erg ziek geweest. Sindsdien is ze nooit meer de oude geworden, hetgeen ook haar lage rangorde verklaart. Andere gorilla's helpen Xara nooit als ze problemen heeft, maar als de anderen in problemen verkeren, schiet Xara hen wèl te hulp. In november vorig jaar werd zij in het Dierexperimenteel Centrum van de Erasmus Universiteit geopereerd aan haar eileiders. We verbaasden ons er namelijk over dat Xara al jaren geen jongen meer had gehad , terwijl ze toch een hele goede moeaer is. Tijdens een inkijkoperatie kwam aan het licht dat, net als bij Kim in februari 1994, haar eileiders geblokkeerd waren. Kim is een volwassen vrouw die nog niet zo lang in Blijdorp aanwezig is. Zij is in 1969 in Kameroen geboren en Kwam als jong vrouwtje naar Apenheul. Daar kreeg zij echter in al die tijd geen enkel jong, terwijl dat toch niet aan Bongo, de zilverrug van Apenheul, kon liggen, die intussen tientallen jongen verwekt heeft. Zij kwam naar Blijdorp in net kader van een driehoekruil, waarbij Salomé van Blijdorp naar Kopenhagen verhuisde. Een vrouwtje van Kopenhagen verhuisde daarop naar Apenheul en Kim kwam uit Apenheul naar Blijdorp. In Blijdorp heeft zij, na een lange periode van gewenning, vooral goede contacten met Ernst, onze zilverrugman, hetgeen ook resulteerde in paringen. Toch werd zij maar niet zwanger. Daarom werd besloten om bij Kim een inkijkoperatie toe te passen, om te kijken of er, misschien, iets met haar voortplantingsorganen aan de hand was. Zij is daarbij met goed gevolg geopereerd aan haar eileiders. Dat heeft tot op heden nog niet tot het gewenste resultaat geleid. Ze is erg afwachtend en kan maar niet wennen aan de nachthokken, waarin ze iedere avond even opgesloten wordt. Verder is ze best een stiekemerd: als zij ti/'dens de opsluitperiode met een andere gori la in één verblijf geplaatst wordt, laat zij zich graag gelden, vooral tegenover jongere dieren. Bij heel jonge dieren komt Kim tamelijk onbetrouwbaar over; ook wil zij nogal eens bijten uit jaloezie. Alerte moeders zijn hierop echter voorbereid en geven haar geen schijn van kans. .

Dura is nog niet zolang geleden in de groep opgenomen. Ze is geboren in Stuttgart, waar ze nelaas door de moeder verstoten werd. Daarop heeft men haar met de hand opgefokt en later geprobeerd haar in de groep in Krefeld te introduceren, hetgeen niet gelukt is. Hier in Blijdorp lukte het wel! Het is een heel lief dier, met een heel rare eigenschap: ze geeft het eten, als ze het niet lust, terug aan de verzorgers! Ook geeft ze het wel aan de andere gorilla's en (jie kijken daar heel raar van op. Dat is voor gorilla's namelijk niet echt natuurlijk gedrag. Toen Dura hier pas was, vertoonde ze ook wel af en toe stereotiep gedrag, het zogenaamde "waven" (steeds dezelfd e, schijnbaar doelloze, beweging maken). Nu doet ze dat alleen nog maar bij heel hoge stress. Op het moment leert ze hoe ze Ernst moet benaderen zonder ruzie met hem te krijgen. Ze heeft namelijk vrij veel contact met Xebo, maar let dan niet op Ernst, die erg jaloers wordt. Xebo is de puber van de gorillagroep, de jongeling die in opstand komt tegen alles en iedereen. Ook wij als verzorgers hebben op het moment heel veel moeite met hem. Als we langs de kooien lopen moeten we oppassen geen steek met één van de takken uit zijn verblijf te krijgen . Als we hem echter een banaan geven is er niets aan de hand. Xebo vertrekt binnenkort naar Barcelona waar twee dames van 16 jaar oud op hem wachten. Anja is een heel uitgekookt dier. Ze houdt alles in de gaten en ook daagt ze andere dieren uit. Ze zoekt dan wel steeds steun bij Ernst, haar vader, die "er met beide benen intrapt" en de ander een afstraffing geeft. Ze is veruit de slimste van het stel. Als ze alleen is, is ze heel erg bang; het is een echt groepsdier! Over het driejarige knaapje Ashmar valt nog niet zoveel te zeggen; hij begint zich

nu langzaam een beetje zelfstandig te gedragen en het ziet er naar uit, dat het een slim jochie is! Hi/' speelt al vrij veel met Ernst, wat, overigens, a leen de jonge mannelijke gorilla's doen. Jonge vrouwtjes spelen nauwelijks met hun vader. Astra en Aya zi/'n nog slechts baby's, waarover niets te vertel en valt." In de volgende uitgave van Vriendennieuws treft u de tweede en laatste aflevering van dit interview aan. Interview afgenomen door Koos en Monique van Leeuwen en Marc Damen.

De gorillals

van Blijdorp

Geld verdienen voor de gorilla's Zoals u weet probeert het bestuur zo te handelen, dat er zoveel mogelijk geld ten goede komt aan de acties van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en daarmee aan Diergaarde Blijdorp. Maar u kunt ons daarbij helpen! In dit artikel wil de redactie u drie mogelijkheden aan de hand doen, waarmee u extra geld voor de vereniging kunt "verdienen". In de eerste plaats door wat meer contributie over te maken ten behoeve van de gorilla's. Daarnaast door adverteerders te interesseren voor Vriendennieuws en tenslotte door nieuwe leden te werven.

Contributie Bij deze uitgave 'van Vriend ennieuws treft u een acceptgiro aan, waarmee u de contributie voor 1996 kunt voldoen. U wordt vriendel ijk verzocht om alleen deze acceptgiro te gebruiken. De minimumcontributie over 1996 bedraagt, zoals door de leden vastgesteld op de Algemene Ledenvergadering in april dit jaar, fl. 40,-. Meer geven mag natuurlijk ook; dit wordt allemaal toegevoegd aan het bedrag dat we nu al hebben voor onze actie "Gorilla's in een nieuw decor, daar zorgen de Vrienden voor!". Op dit moment voeren we een race tegen de kalender om nog voor het eind van dit jaar het magische bedrag van EEN MILJOEN GULDEN bijeen te brengen. Er staat al zo'n 800.000 gulden apart voor het Kongo-biotoop; het miljoen is dus in zicht! Daarom vragen wij u, als het voor u mogelijk is, wat meer te geven dan de minimale contributie. In ieder geval verzoeken wij u, uw contributie zo spoedig mogelijk over te maken .

Adverteerders Een andere mogelijkheid om geld te verdienen voor de vereniging wordt gerealiseerd door het zo laag mogelijk houden van de kosten . Dit gebeurt al voor een groot deel , doordat wij alleen met vrijwilligers werken en daarom geen personeelskosten hoeven te betalen. De grootste post van uitgaven van de Vereniging Vrienden van Blijdorp is Vriendennieuws. Op zich is dat helemaal niet erg, want daar betaalt u nu eenmaal contributie voor. Toch zou het leuk zijn als we dat bedrag een beetje omlaag zouden kunnen krijgen. Dat is mogelijk door meer adverteerders ruimte in Vriendennieuws te bieden . Uiteraard

gaat dit niet ten koste van de ruimte voor mededelingen en artikelen. Met andere woorden, Vriendennieuws kan dikker èn goedkoper tegelijk! Daarom is het zaak ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk relevante winkels, bedrijven, etcetera, een plaatsje willen hebben in Vriendennieuws. Met relevant wordt hier bedoeld: bedrijven die vestigingen in de buurt van Rotterdam hebben en gericht zijn op de lezers van Vriendennieuws. Een speelgoedwinkel in Maastricht, bijvoorbeeld, is daarom geen goede adverteerder; immers, u, als lezer, komt er toch zelden of nooit. Het gaat duidelijk om winkels, bedrijven of ondernemingen die de leden iets te bieden hebben . Hierbij wordt u opgeroepen, om, als u zo'n bedrijf in uw buurt kent, eens aan te kaarten of het geïnteresseerd zou zijn om zijn of haar produkt in Vriendennieuws aan de man/vrouw te brengen. Op deze manier helpt u, als lezer, mee aan onze acties, zonder dat het u zelf een cent kost! Adverteren in Vriendennieuws is geen dure aangelegenheid: voor fl. SO,-heeft u al een eenmalige advertentie van een kwart pagina, terwijl voor fl. 700,- een hele pagina een heel jaar lang tot uw beschikking staat! Dus, geachte lezers, werft adverteerders!

Nieuwe leden Een derde manier om geld te verdienen voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp: het aanbrengen van nieuwe leden. In het verleden trof u bij het vierde nummer van Vriendennieuws een schitterende kaart aan waarmee u iemand een geschenk-lidmaatschap aan kon bieden. Dit jaar treft u zo'n kaart niet aan, omdat het vrij duur is deze te vervaardigen. Dat neemt echter niet weg, dat het nog steeds erg gewaardeerd wordt, als u nieuwe leden aanbrengt, door mensen over te halen lid te worden. In het midden van elk Vriendennieuws treft u twee aanmeldingskaarten aan, die u er zeer gemakkelijk uit kunt halen. Ook staat nog steeds de mogelijkheid van het geschenk-lidmaatschap open. Onze secretaris heeft nog een aantal geschenk-lidmaatschapskaarten, die hij u op verzoek graag toestuurt. Eén telefoontje naar de Vriendenfoon (010-467 66 37) is voldoende om snel het gewenste aantal kaarten in huis te hebben. Mocht u het antwoordappa-

raat van de vereniging krijgen, spreekt u dan rustig uw telefoonnummer in. Onze secretaris belt u dan zo spoedig mogelijk, meestal dezelfde dag nog, terug. Het is toch een uniek cadeau om iemand lid van de Vereniging Vrienden van Blijdorp te maken , waarbij hij of zij vier maal per jaar op de hoogte wordt gehouden van nieuws uit Diergaarde Blijdorp en andere dierentuinen, met gezellige excursies naar andere dierentuinen in binnen-en buitenland mee kan en, bovendien een aantal keren per jaar gratis toegang tot Diergaarde Blijdorp heeft om een lezing bij te wonen, gehouden door een medewerker uit Diergaarde Blijdorp zelf! Dat een nieuw lid dan ook nog eens twee vrijkaartjes voor Diergaarde Blijdorp krijgt, is eigenlijk te gek voor woorden. Dus, geachte leden, werft nieuwe leden! Op naar vijfduizend leden!

Resumerend zijn er dus drie mogelijkheden om geld voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp te verdienen: meer contributie over te maken, adverteerders te werven of te zorgen voor nieuwe leden. Dat laatste kan door een wervingsactie, maar ook door die mensen een geschenklidmaatschap aan te bieden. Helaas kunnen wij geen prijs toekennen aan degene die op alle genoemde manieren tegelijk geld voor de vereniging verdient (dat zou dan weer in tegenspraak zijn met het bovenstaande!), maar u kunt wel rekenen op een eervolle vermelding in Vriendennieuws en daarmee op eeuwige roem! Het woord is aan u!

De redactie

Giften voor de actie "Gorilla's in een nieuw decor, daar zorgen de Vrienden voor!" (van april tot en met half september 1995)

Tot en met fl. 10,-: Botbijl, den Boer, Verhagen, v. Herpen, de Vos,

Dhont, Leer, M v. Dusschoten, PC v. Dusschoten, Boers, Verhoeven, Bakker te Hoogvliet Rt; Borsboom te Korten -

Klomps-v. Hirtum, v. Beek, Koks, Veger, Bolhuis, Vermeu-

hoef; Erkemey te Krimpen a/d Lek; Bergmann te Krimpen

len, Reitsma, v. Vliet, Bijl, v. Efferen, Mulder, Slothouwer,

aid Yssel; Weeda te Lekkerkerk; de Groot te Leiden; Verka-

v.d. Want, v.d. Waal, lansen, Stofregen, Schimmel, Suttorp,

de, lansen, Krommenhoek te Maassluis; Scheepmaker te

Mik, de Knegt, v. Ingen, Zaanen, Weenink, Mourik, Schuil,

Mijnsheerenland; Zuyderwijk te Naaldwijk; Kerpel te Nieu-

Kreuger, Bonthond, V.d. Stelt, Ducaneaux, Pleysier, de Wit,

werkerk a/d Yssel; Wieffering te Oegstgeest; Hasper, V.d.

Meysen, v. Dijkhorst, v.d. Hoeven, Mosmans, Weeraat-v.

Nol te Oostvoorne; v. Dijk te Oud Beyerland; v. Drongelen

Donk, Bonthond, Daim, Maas, 't Hoen, Boonstra, Wierda,

te Poortugaal; Dries te Puttershoek; v. Duyvenbode, v. Ben-

Veenstra, Frederiks, Ponsen, V.d. Haak, Huisman, Delhaye,

nekom, dl Rambelje te Ridderkerk; Holdermans te Rijswijk

Horburger, Engelsman, Mulckhuyse, Schlosser, Frenkel,

ZH; Affourtit, Dijkstra te Schiedam; v. Raamsdonk, C Karre-

Smits, Geeve, v. Gelder, Pruis, Mol, v. Velzen, OnderdeIin-

man, F Karreman , Smits, V.d. Lee te Spijkenisse; de Jong te

den, Hoeneveld, v. Zwieten, V.d. Bos, v.d. Helm, de Wit,

Uithoorn; Ferwerda te Utrecht; Rontberg, Bravenboer,

al len te Rotterdam; Klootwijk en Koenis te Barendrecht; An-

Veenbrink, Moree, V.d. Meer, v. Woensel, v. Dorp, de

dringa te Bergschenhoek; Hartman te Berkel Rodenrijs;

Bruyn, v.d. Most, Landman, Mathyssen, Robbe, Onderde-

Blok te Bleiswijk; V.d. Weyden en Stam te Brielle; Olivier, v.

Iinden, Barendregt, Meerman, Verheezen te Vlaardingen;

Vliet, Tons, P.Hoogendoorn, v. Hoogendoorn, v. Daalen, v.

Velthuysen te Voorburg; Rothuizen te Zevenhoven; v. Krim -

Us, 't Hart te Capelle a/d Yssel; Barkhuysen te Delft; Wer-

pen te Zoetermeer; Remkes te Zuid Beyerland; en verd er

ner, Amsterdam te Dordrecht; Hammer te Drachten; v.

van: v.d. Ster, de Ronde, Schenk en Schuurman.

Hensbergen, Pots te Gouda; lansen, v. Rooy, de Wolf, Letsch te ' 5 Gravenhage; Scheele te Halsteren; v. Sonsbeek

Tussen

fl. 10,- en fl. 25,-:

v. Toorn, den Dunnen, Sheermahomed, Vermeu -

te Heerjansdam; Dekker te Heinenoord; v.d. Ruit- v. Ma-

len, de Ron, Moerkerken, Verschoor, Borst, Blaak, Spee,

ren te Hekelingen; Rommelse, Johannes, Bos, Verschoor,

Roggeveen, v. Tienhoven , Harders, Peters, Burky, v.d.

Zweth, Bruins, Koelewaard, Tempel, Merkelbach, Verryp,

NIGHT

v. d. Zee, Muller, v. Nieuwenhuizen, Hirschhorn allen te

M ietjens, Schoon, Uien berg te Krimpen a/d Yssel; Dorresteyn te Maarssen; Ouweneel te Maasdam; Pieterse te

Rotterdam; Lindberg te Amsterdam; Slijper te Born; v.d.

Maasland; M eeder, Storm, Vletter te Maasslu is; Schudde-

Geer te Breukelen; Rotmeyer, de Graaf, Riege, de Witte te

beurs te Moordrecht; v. Hoistein te Naaldwijk; de Puy te

Capelle a/d Yssel; Hoogenhout, Eygenraam te Delft; v. v liet te Etten-Leur; Maissan, v. Vliet, Krij gsman te Gouda; Cam-

Nw Beyerl and; Bos, Hazenbroek te Nieuwerkerk a/d Yssel; Oogterom te O ostvoorn e; Heyboer, 't Jong, Noorland er, Ta-

man, Kodde te 's Gravenhage; Agema te 's Gravenzande;

tes te Oud Beyerl and ; v.d. Vegt te Oude Tonge; v.

A Monshouwer, AC Monshouwer te Heerjansdam; Eng-

Campen hout, Suyker te Papendrecht; Schox te Pyn acker;

berts te Heiloo; Meerman , v. Wensen te Hendrik- Ido-Ambacht; Alblas, den Tu inder te Hoogvliet Rt;

v. Veen, Reeuwyk; v.d. Graa f, de Reus, v. Vugt-Verryp te Rhoon ; v.d. Engel, Kooiman, de Mos, de Spekman , Ver-

v.d. Brink, v. Exel te Krimpen a/d Yssel; Ponte te Langeweg;

schoor, Voogt te Ridderkerk; Verschoor te Rockanj e;

Groeneweg te Leiden; Reinders te de Lier; Hanemaayer te

Bergwerff, Buitelaar, Copier te Rozenburg; Brandenburg,

Maasdyk; Buysman te M aassl uis; Quak te Middelharnis; v. Steensel te Oud Beyerland; Honsbeek te Papendrecht; Ku-

Hoogeduin , Jongkind te Rij swijk ZH ; Niemantsverdri et,

mentas te Schiedam; Schoenmaker te Sommeisdijk;

Kleiss, Kriek, Noevers, Pauw, Scholten, v. Stokkum, v.d. Ven, Vis, de Vries, Wildeboer te Sch iedam ; Aleman , Boven-

M aaskant te Spijkenisse; Hoogenboom te Tilburg; de Man, Verkroost, Verwaard te Vlaardingen; de Bree te Voorburg;

Vosseberg te Spijkenisse; Borst te Stompwyk; Bastiaans te

Neuteboom, de Jong te Zoetermeer en de Ruiter te Zwyndrecht.

Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestj es en gezelschappen

Bijdragen van fl. 25,-: Taytelbaum , Kortlever, Bollerman, Bijkerk, v. Vliet, v. Veen, Hoeder, v.d. Schans, Mulheisen, v. Nieuwen-

Diergaarde Blijdorp Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 443 14 16

te Voorburg; v. d. M erwe te Voorschoten; v.d. Veen te Witmarsum; Berg te Ijmuiden; v. Hoek, Jager, Notebomer, Sie te Zoetermeer; Herenius te Zwol le; v. Alphen, v. Gameren, Kortland, Schriel te Zwyndrecht en WE Bakker en ORN

v. Donzei, Krouwer, Reyken, v. Dijk, Logtenberg, Visser, v.d. Bent, v. Wageningen, v. Klaveren, v.d. Hilst, Landman,

Versluis.

Roelse, Telder, Muller, v. d. Cammeen, Mathol, Zevenber-

Evers, Guise, Hoppen, Kamps, Lim, Luiten, Maaskant, v. Pelt, Scholten, v. Toorn, Zantman te Rotterd am;

gen, Blonde, Frings, UIenberg, Teeuwen, v. Zeyl, Hartog,

Tussen fl. 25,- en fl. 50,-:

phen, Schrijvers, Keesmaat, v. Eekelen, Schouten,

Hugenholtz, v. Lienden, Meyer te Capelle ai d Yssel; U v. V te Hendrik Ido Ambacht; Borgman te Maasbree; Bouma te

Doorgeest, Poelma, de Kruyk, Boogaard , Simonis, Peper-

Mynsheerenland; Kalis te Papendrecht; Sol, Puttershoek;

kamp, v. d. Velde, Schonk, Broekhuizen , Breevoort, Jansen, Vermeulen, Masereeuw, v.d. Ven, de Jong, Mulder, Lems,

Kragt te Voorburg; v. Kooten te Woerden en v. d. Hammen te Zwolle.

v. Druten, Engelberts, Rompes, v.d. Vlerk, Dut, Bruring,

Bijdragen van fl. 50,-:

Kaak, Dutilh, Verhoeven, Coert, de Boer, de Bruin, Huys-

Bakker, Bezemer, Boere, Borsboom, Bos, Bou-

man, Driehuizen, Peskens, Dekk er, Wezenaar, Bruin,

w ens, Bu izer, Coster, v. Dalen, Dudink, v. Eysden , Fredriks,

Lemans, Krijgsman, Eys, Suvaal, Harm sen, Boot, Mulckhuy-

Gaarkeuken, Groenestein, v. d. Hoek, Hol , Huyskes, Keur,

se, Waalwijk, de Ru yter, Ezenga, AW Landman, HC

Kinwel, Kok, Kooyman, Kri ste, Kuster, Ladage, Luhrman, de

Landman, Schoonens, Merckens, AC Landman, Krabben-

Man, Punt, v. Raalte, Rademakers, la Rocca, Rust, Schildt, Schor, Stel, Tetterode, Veder, Verlinde, Verroen, v. Vl iet,

dam , de Groot, de Wit, de Kruyff, Klop, Ruoff, Lorwa,

Voor meer informatie:

Teteringen; Beaufort, Gast, v. d. Hul, Lamers, Martens, Neelemaat, Robbe, Sprong, Walter te Vlaardingen ; Boogaard

giessen, Biesheuvel, Klijn, v. Leeuwen, Keyser, Noordhoek,

Moonen, Velthuyzen, v. Santen, Speksnijder, Joseph, v. Al-

Diner met avondrondleiding

kerk, v. Doorn, Muit Beider, Schouwstra, Veltman,

Blokland, Kinkel, Kruidenier, Coomans, M eynders, v. Gor-

Vlietstra, Voorh orst, Wassink, Zaanen, Zweistra allen te Rot-

cum, v.d. Hoeven, Ziere, Stout, de Barse, Builtjes, v.

terdam; Smit te Alblasserdam; Hermsen te Alkmaar; v.

Damme, v. Dongen allen te Rotterdam; v. Es, Waar te Ba-

Sermond te Alphen aan de Rijn; Nyenhuis te Amsterdam;

rendrecht; Iburg, v. d. Kruys te Berkel Rodenrys; Pronk te

Anema te Baarl e-Nassau; Giel, Noordijk, Opmeer te Barendrecht; Musters te Bavel; Kamps, de Klerk, Verheyen,

Best; de Bakker te Bleiswyk; Kalkman te Bosschenhoofd ; Berkhoudt te Breda; Bosch, Sluymer te Brielle; Benard , v. d . Berg, v. Erkel, Fase, de Hoog, Lagerwey, Martinetti, Nieuwenhuis te Capelle a/d Yssel; v. Etten, Hoogenhout, Schräder

Vli egenthart te Capelle aid Yssel; Klapwijk te Etten-Leur; Koning te 's Gravenhage; Roose, v. Rykom te Haarl em; v. d. Werken te Hard inxveld Giessendam; Verhey te Hee nvliet;

te Delft; Kesting te Dokkum; Geerling, Giltay, v.d. Poel , Saers te Dordrecht; v. Leeuwen te Driehu is; Bosch te

Roelofs te Hellevoetsluis; Leeflang te Hendrik-Ido-Am-

Goes; de Koning te Gorinchem; Berkm ans, v. Gogh, La-

Roodt, Vermeer, Verschoor te Hoogvl iet Rt; Schoufour te

croix, de Leeuw, Struycken, Uilenbroek te 's Gravenhage;

Kapell en Putte; Hatenboer te Krimpen ai d Yssel; Boot,

Roose, de Wilde te Haarlem ; Brusselman te Hellevoetsluis;

Boot-Spaan , Noordermeer te Leiden; de Wit te Lopik; Groeneveld te Maassluis; Vijverberg te Naaldwyk; 't Hart

Loeve te Hendrik-Ido-Ambacht; Hoogerwerf te 's Herto-

bacht; Schn ieder te Herkingen; Faber te Hil legom; de

gen bosch; Kooy te Hoogerheide; Bonnier, Bij l, de Graaf!.

te N ieuwegein; Ku iper te Oosterbeek; v. Toledo te O ost-

Rommelse, Roon, de Zeeuw te Hoogvliet Rt; Kloos, Los,

voorne; Trachsler te Oud Beyerland; Wilkinson te

Paterswolde; Wamaar te Reeuwyk; Heezen te Rhoon; v.

te 's Gravenhage; de Wit te Lopik; Barendregt te Maas-

Collen burg, Jakeman, Nugteren te Ridderkerk; v. Bredero-

sluis; Schotel te Middelburg; Cox te Mynsheerenland;

de te Rozenburg; Gulay te Rijswijk ZH; Boers, den Draak,

Hoffman te Roosendaal; Soundhollse, Wiekeraad te Schie-

de Gooyer, Koerts, in t Veld , v. Velzen te Schiedam;

dam; de Poorter te Ulvenhout; Hille te Hamburg (0); Blase te Zug (CH) .

Wouda te Spykenisse; Peters te Utrecht; Groeneveld, de Kok, Rijke, Sey, Schneiders, Verhey te Vlaardingen; Kobus te Voorburg; Talboom te Voorhout; Schiphorst te Witmarsum; Elskamp te Woudenberg; Kat te Zwynd recht en IM Ribbe en v.d. Weijden.

Bijdragen tussen fl. 50,- en fl. 100,-:

BOVENDI EN : fl. 150,- van Hoekwater te Rotterdam en Middelkoop te Bergschenhoek. fl. 200,- van Bolhuis en Netten-Stierman te Rotterdam. fl. 250,- van v.d. Berg en Man in t Veld te Rotterdam en Ortt te Capelle a/d Yssel. Drie giften van totaa l fl. 400,- in 1995 van ons

de Grijp, Jutte, v. Zwieten, v. Beek, v. Belle, Guittart, den Heldt, v. Hylckama, Vlieg, Kats, Kluit, de Pijper,

Erelid Ramack te Rotterdam en last but least een gift van fl.

Roedolf, Roozekrans, Rott Glas Centrale, Smits, Witjens al-

1.000,- van Terpstra en v. Eijnsbergen te Capelle a/d Yssel.

len te Rotterdam; Swarttouw, Amsterdam; Beider, I v. Es, Alle gevers ook deze keer weer hartelijk bedankt

MA v. Es, Strooy te Berkel Rodenrys; Claus, Terpstra te Capelle a/d Yssel; Kuppers te Delft; Schouten te Ei ndhoven;

voor dit prachtige resultaat. De opbrengst van de actie-ac-

Anstey, Diehl te Gorinchem; Amorison, Droppert, Zutphen

ceptgiro komt hiermee op meer dan fl. 20.000,- !!

Zo kan het ook! Tussen de grote hoeveelheden post, die de redactie wekelijks te verwerken krijgt, zat een wel zèèr goed idee om geld te verdienen voor de gorilla'S. We willen u dat niet onthouden! Hopelijk doet goed voorbeeld goed volgen! Onderstaande brief is geplaatst met toestemming van de auteurs. Geachte redactie, Toen mijn man en ik een tijdje geleden op bezoek waren in Diergaarde Blijdorp, raakten we in gesprek met Rob Doolaard. Hij was op dat moment bezig de pasgeboren flamingo te fotograferen. Tijdens dit gesprek kwam, naar later bleek, de secretaris van de Verenging Vrienden van Blijdorp aanlopen . Toen hij hoorde dat wij nog geen lid waren, troonde hij ons direct mee naar de Vri endenwinkel. Aldaar besloten wij direct lid te worden. Een paar dagen later kwamen de lidmaatschapskaarten bij ons binnen. Nu is het zo, dat wij beiden een abonnement op Diergaarde Blijdorp hebben, maar nu kregen we ook nog eens vier vrijkaartjes! Je bent dan al gauw geneigd om de kaartjes weer aan familie, vrienden of bekenden te geven. Na het lezen van het laatste Vriendennieuws kwam ik echter op een lumineus idee. We startten op het werk een loterij met als hoofdprijs twee vrijkaartjes voor Blijdorp. De opbrengst hiervan zou ten goede komen aan het nieuwe gorillaverblijf. Zo gezegd, zo gedaan! Op de computer hadden we een aanplakbiljet gemaakt met als pakkende titel : "B lij in

Blijdorp" en: " Help uw familie". Daarna gingen we loten verkopen. De actie liep beter dan we hadden kunnen denken . Na enige uitleg over Ernst en zijn harem, en na de publiciteit rond de nieuw geboren gorilla, in de kranten, was de vraag naar loten enorm. Er waren zelfs mensen die geen loten wilden hebben, maar wel geld gaven! Het resultaat was grandioos! In nog geen week tijd was er al ruim tweehonderd gulden binnen! Enkele afdelingen van ons bedrijf stelden zelfs wat extra prijsjes beschikbaar om de loterij nog aantrekkelijker te maken. In middels heeft de trekking plaatsgevonden en het eindresultaat mag er zijn. Via de loterij is een bedrag van liefst fl. 650,- binnengekomen! Mij is duidelijk geworden dat er bij (vooruit dan ... !) Medianet in Haarlem echte diervrienden zitten. Misschien is dit een aardig idee voor diegenen die toch al een abonnement hebben en de vrijkaartjes zouden weggeven . Ik hoop in ieder geval op deze manier mijn steentje te hebben bijgedragen aan het nieuwe verblijf van Ernst en z'n familie. Met vriendelijke groet, Leiden , Ans en Aat Boot.

Blijdorp op de Duitse televisie In de tweede uitgave van Vriendennieuws in 1995 stond een TV-tip: Blijdorp zou bijna een uur lang belicht worden in het programma "Abenteuer Zoo". Het is natuurlijk een hele eer voor Diergaarde Blijdorp, om, uitgerekend in Duitsland met zijn vele dierentuinen, zo breed uitgemeten te worden. Dit is toch een teken te meer dat Blijdorp internationaal zeker meetelt. Zoals u weet heeft Blijdorp heel wat ze ldzame dieren, maar de Duitse televisie had de nadruk gelegd op de Aziatische dieren, zoals de kuifhertjes, Amoerpanters, takins (de "oude" nog), blauwschapen, babiroesa's, witlipherten en, natuurlijk, de machtige kudde olifanten in hun schitterende nieuwe verblijf! Ook de vogels en reptielen kregen ruimschoots aandacht, zoals de witnekkraanvogels en de Komodovaraan (toen nog alleen). De regie van "Abenteuer Zoo" wist duidelijk hoe ze haar kijkers het best bewondering voor al het moois dat Blijdorp te bieden heeft, kon bijbrengen. U vraagt zich, als Vriend van Blijdorp, natuurlijk af wat de relevantie van de uitzending voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp is? Welnu , de Amoerpanters werden in hun geheel nieuwe omgeving getoond, namelijk in het verblijf dat door de Vrienden aan de Diergaarde geschonken is. Hetzelfde geldt voor de kuifhertjes en voor Taman Indah, dat zonder de financiële steun van de Vrienden nooit zo mooi geworden zou zijn. Met name voor de Vrienden die nog niet zo lang lid zijn, is het leuk om te vermelden, dat in de geschiedenis van de Vereniging Vrienden van Blijdorp olifanten een hoofdrol spelen. Zo werd Irma, die in 1970 in Kopenhagen geboren werd en in Blijdorp inmiddels drie jongen heeft gekregen, door de heer Scheygrond namens de Vrienden aan de Diergaarde geschonken. De vader van deze drie dochters werd ook niet vergeten, want de Vrienden schonken hem een geheel nieuwe stal toen hij uit de oude dreigde te groeien. Inmiddels heeft hij deze stal weer verruild voor Taman Indah.

Deze televisie-uitzending is een pluim voor Blijdorp, dat door alle vernieuwingen en het tot voortplanting brengen van bedreigde diersoorten, zowel nationaal als internationaal, in de top van de dierentuinwereld meedraait. De uitzending is ook een pluim voor de Vrienden, die wel heel duidelijk aan dit succes hebben bijgedragen . Enerzijds door de ruim twee en een half miljoen gulden(!) die de Vrienden, sinds 1964, aan Diergaarde Blijdorp geschonken hebben en, anderzijds, door de morele steun die de Vrienden aan de Diergaarde geven. De heer Dorresteyn wees hier ook al op in zijn toespraak ter gelegenheid van de opening van het verblijf voor de zeeotter (zie elders in deze uitgave). Het geld van de Vrienden wordt goed besteed; iedere Vri end van Blijdorp kan dat met eigen ogen zien als hij/zij in de Diergaarde loopt. AI die dagen in de Vriendenwinkel zijn dus ook niet voor niets geweest! Op het moment zamelen we, als Vrienden van Blijdorp, geld in voor een nieuw gorilla-verblijf (daarover leest u elders in deze uitgave meer; red.). Het leuke van dit project is, dat de Vrienden hier (net als bij de olifanten) aan de "wieg" van de gorillagroep stonden. In 1974 schonken de Vrienden namelijk de gorilla's Sam-sam en Salomé aan de Diergaarde. Verd er konden, mede dankzij de giften van de Vrienden in 1980 en 1984, respectievelijk de binnen- en buitenverblijven gerenoveerd worden. Door de realisatie van het Masterplan ontwikkelt Diergaarde Blijdorp zich tot een plaats, waar u, uw kinderen en kleinkinderen, dieren in een natuurgetrouwe omgeving kunnen zien ; in mooie, ruime verblijven. Op deze manier laat de Diergaarde iedereen, jong en oud, kennismaken met de wonderen der natuur. Daarbij willen de Vrienden natuurlijk graag helpen, maar dat kan alleen als de groep Vrienden blijft groeien. Daarom wil ik u allen oproepen om kennissen, buren , vrienden en familie lid te maken van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Dat is, zoals u allen weet, zeker de moeite waard! Een Vriend van Blijdorp heeft hart voor Blijdorp! G. v. Vuuren

Indische neushoorns in laman Indah en Kaziranga. Neushoorns fascineren. Niet om hun charme, want die springt bepaald niet in het oog. Onze neushoorn-fascinatie zal te maken hebben met hun indrukwekkend uiterlijk, de tot de verbeeld ing sprekende leefgebieden in de dierenrijkste streken van onze aarde en met een latent schu ldgevoel. De mens staat bij neushoorns nu eenmaal onherstelbaar in het krijt. Staande voor het nieuwe neushoornverblijf, waar Blijdorp's Indische neushoorns Nico en Namaste, Taman Indah verdere luister moeten gaan bijzetten, herinner ik mij die fenomenal e week in Kaziranga National Park in Assam-India. Omdat er een burgeroorlog dreigde, had in Delhi het verkrijgen van vergunningen voor Assam heel wat voeten in de aarde. Bij aankomst in Gauhati, via Calcutta, verklaarde een militair dat hij ons het liefst direct zou terugzenden omdat " hier de komende week de bom barst", doelend op een dreigende burgeroorlog, die inderdaad uitbrak. Met de belofte dat we de hele week Kaziranga niet zo uden verl aten, mochten we blijven. Die belofte was schoorvoetend en morrend gedaan, want eigenlijk was het ons plan om heel Assam door te trekken en, vooral, om naar Manas te gaan, met zijn sublieme avifauna. Maar goed, een week Kaziranga, dat schitterend e, bijna 700 vierkante kilom eter metende nationale park in de Brahmaputravlakte, in 1926 speciaal gesticht voor de bescherming van de Indische neushoorn. Men leze "The Wildlife of India " van E.P. Gee er op na om een indruk te krijgen van de zijden draad waaraan het voortbestaan van dit, na de olifant en de w itte neushoorn grootste landzoogdier, heeft gehangen en welke cruciale rol Kaziranga speelde bij het behoud van de Indische neushoorn. Per jeep of olifant gingen we dus dagelijks Kaziranga in en al bij de eerste tocht raakten wij met de " opsluiting" verzoend . In een zijarm van de Brahmaputra zagen we Gangesdolfijnen, vrijwel blinde dieren die trouwens in het modderwater niets aan ogen

zouden hebben. Op de uitgestrekte grazige vlakten waren kleine kuddes wilde buffels met hun enorme hoorndracht te zien. Veel barasingha's of moerasherten, hertezwijnen en muntjaks. En dan, natuurlijk, Indische neushoorns waarvan de laatste telling (1978) uitkwam op 960 dieren. AI tijdens de eerste excursie per olifant zagen we twee vogelsoorten waarop we bijzonder gebrand waren: de zeldzame baardtrap en een schitterende mannelijke bonte kiekendief uit Noordoost-Azië, die naar onder andere Assam afzakt om er te overwinteren . Een tafereel staat op het netvlies gegrift en kan, desgewenst, ieder moment naar voren worden gehaald. Op tijdstippen dat de zin van het bestaan me wat problematisch voorkomt, gebeurt dat dan ook prompt. Stelt u zich zo'n tafereel voor in die adembenemende Kaziranga-ambian ce met daarboven cirkelende Indische maraboes, ook vogels die het allesbehalve voor de wind gaat. Een familie otters en op de achtergrond een kudde barasingha's. Rechts, in zijn eentje, een mannelijke olifant. Een plaats om nooit meer van weg te gaan! Maar onze begeleiders drongen aan op ons vertrek. Omdat de olifant langzaam richting het pad kwam dat wij verder moesten volgen. "Overdreven ", zo mompelden wij. Net als de zware geweren die de parkwachters meetorsten. De gebeurtenissen van de volgende dag scherpten ons in dat die geweren niet alleen status waren! Kaziranga herbergt enkele tientallen gaurs en wij begeerden mateloos dat machtige rund te zien. In de namiddag troonden de parkwachters ons mee naar zo'n brede, grazige riviervlakte met kudd es barasingha's en, her en der, Indische neushoorns. Vanaf onze standplaats, met weer zo'n sch itterend tafereel voor onze ogen, telden wij er veertien. Op naar schatting ruim honderd meter een wijfje met kalf, dat overigens de maten bezat van een flink uit de kluiten gewassen koe. Beide dieren draaiden wat rond en stormden ineens richting ons gezelschap en dat met een snelheid die men nooit bij (Indische) neushoorns zou vermoeden. Wij dromden

naar de ingang van het busje en een parkwachter za kte geroutineerd door de knieën en zond twee waarschuwingsschoten richting aanstormende neushoorns, die wat van richting veranderden en op korte afstand langs daverden . " Hoog over", verklaarde de gids zijn beide schoten, die alle dieren op de vlakte tot onrust brachten. Wij kwamen tot een herziening van ons standpunt over de meegevoerde geweren en werden onthaald op een trits verha len over ontmoetingen tussen mens en olifant, neushoorn of tijger, die niet zonder averij afliepen. De magnifieke avondstemming ter plekke alsmede de kans om een gaur en/of tijger te zien trokken als een magneet. Dus, de volgende avond repri se. " Ni et opnieuw neushoorn-problemen", moeten onze begeleiders hebben gedacht, want ze loodsten ons naar een hoogzit, een paar honderd meter van de plek van de vorige avond. Het pakte anders uit. Vanaf de toren zagen we het korzelige duo al direct lopen . Ze moeten onze aanwezigheid hebben bespeurd, want op een sukkeldrafje kwam het stel ri chting toren om te verdwijnen in de hoge en dichte vegetatiestrook aan de voet, waaruit het niet meer tevoorschijn kwam. Op de toren werd het wat stiller want het smalle, een paar honderd meter lange pad naar het busje, leidde door die vegetatie en inmiddels wisten we dat onze vrienden wat kort aangebonden waren. De begeleiders hadden , kennelijk, meer met dat bijltje gehakt. Ze beduidden ons boven te blijven en gingen aan de slag met het aanleggen van vuurtjes langs het pad . Toen was het

onze beurt voor een sukkeldrafje. "Impu lsieve dieren, die Indische neushoorns", zult u denken. Blijdorp heeft daarover inmiddels een andere mening. Want eind augustus, toen het nieuwe buitenverblijf waarvoor Blijdorp zich zo heeft uitgesloofd, al een paar maanden uitnodigend op wijfje Namaste lag te wachten , was zij er nog niet aan toe om daar eens een kijkje te gaan nemen, laat staan daar haar dagen te gaan doorbrengen. Bij Namaste dus in het geheel geen impulsiviteit en kordaatheid. Blijdorp wil, uiteraard, niets forceren en aangenomen mag worden dat ze aan de Van Aerssenlaan wel over de toverformules beschikken om Namaste naar buiten te krijgen, zonder dat het dier daaraan een trauma overhoudt. Maar het feit dat het niet "over één nacht ijs gaat", betekent wel uitstel van een idylle met mannetj e Nico, die thans nog in het oude neushoornverblijf huist. Iedereen hoopt natuurlijk op een rimpelloze kennism aking tussen die twee, want het is inmiddels zo'n vijfendertig jaar geleden dat in Blijdorp een jonge neushoorn werd geboren . Toen was dat een zwa rte. En de " neushoorn-situatie" op deze wereld is van dien aard dat er niet genoeg bij kunnen komen . Van welke soort dan ook, zowel in de vrije natuur als in dierentuinen. C.L.Ouweneel Naschrift van de redactie: inmiddels is Namaste buiten te zien en Nico is naar Taman Indah verhuisd!

De specialist voor uw touringcarreis, zoals:

• Dagtochten • Personeelsreizen • Excursies

• Bruiloften • Schoolreizen • Meerdaagse reizen

- 31220

Nieuws uit andere dierentuinen Burgers' Zoo en Safaripark Beekse Bergen hebben extra veiligheidsmaatregelen getroffen rond hun groepen witte neushoorns. Dit na berichten van Interpol dat stropers al zo ver gaan, dat ze 's nachts bij dierentuinen en safariparken inbreken. Vervolgens doden ze de neushoorns om de hoorn te bemachtigen! Deze hoorns brengen in het "zwarte circuit" veel geld op omdat aan de tot poeder vermalen hoorn (in feite slechts aan elkaar gekl it haar!) grote krachten worden toegeschreven. Het spul wordt gebruikt als medicijn en staat ook te boek als een seksueel stimulerend middel. Overigens ontvangt Beekse Bergen uit Zoo Antwerpen een volwassen mannelijke neushoorn om vers bloed in de kudde van Beekse Bergen te brengen. Zoals al in Vriendennieuws van maart 1995 te lezen viel, opende het Safaripark dit voorjaar een geheel nieuwe stal voor breedlipneushoorns (met de mogelijkheid tot het houden van twee bullen). Het belangrijkste andere nieuws uit Burgers' was ongetwijfeld de geboorte van een zeekoe op 16 september jongstleden. Van de twee volwassen mannelijke zeekoeien vertrekt er één binnenkort naar de dierentuin van Singapore. De groep zeekoeien in Burgers' bestaat namelijk uit een koppel uit de dierentuin van Nürnberg en een mannetje uit Artis Zoo, Amsterdam. De twee dieren uit Nürnberg zijn halfbroer en -zus en men hoopte aanvankelijk dat het vrouwtje met het, onverwante, mannetje uit Artis zou paren. Zij koos echter voor haar halfbroer; om het mannetje uit Artis nu ook een kans te geven, gaat de vader van de twee tot nu toe in de Bush geboren jongen naar een andere dierentuin. In het Vancouver-Aquarium (Canada) bracht een beloega deze zomer een jong ter wereld. Dit is voor moeder Aurora haar eerste jong; de vader is voorlopig onbekend omdat het Vancouver-Aquarium meerdere mannetjes heeft. DNA-onderzoek moet hier uitkomst bieden. In Europa zijn beloega's in Duisburg te zien. Daar heeft men overigens plannen om speciaal voor deze dieren een zogenaamd Walarium te bouwen.

Apenheul in Apeldoorn presenteerde onlangs haar Masterplan aan de pers. Dankzij een verandering in het bestemmingsplan heeft Apenheul toestemming gekregen om uit te breiden. Daarmee kunnen dan ook enkele lang gekoesterde wensen vervuld worden. Het Masterplan van Apenheul streeft ernaar om in de komende jaren een aantal nieuwe apensoorten aan de bezoekers te laten zien. De meest opvallende daarbij zijn wel orangoetans, bonobo's (ook wel dwergchimpansees genoemd), colobus-apen en langoeren. Dit Masterplan wordt, net als in Blijdorp, in fasen gerealiseerd en moet in 2005 voltooid zijn. Voor het eerst sinds jaren is in Ouwehands Dierenpark een gezonde Rothschildgiraffe geboren. Dit is het vierde jong van vader Eric en moeder Caroline, maar alleen het eerste jong (Claire) overleefde. Gelukkig gaat met Clint, zoals het (mannelijke) jong heet, alles goed. Overigens is 1995 toch een goed giraffen jaar in de Nederlandse dierentuinen; er werden totaal negen jongen geboren in Artis, Blijdorp, Noorder Dierenpark, Burgers' Zoo, Ouwehands Dierenpark en Safaripark Beekse Bergen. Over Artis gesproken; daar werd op 1 juni jongstleden het nieuwe nachtdierenhuis "Jungle by night" geopend. Op de begane grond van het uit 1880 daterende gebouw "De Volharding" ontstond een stukje Zuidamerikaans regenwoud, maar dan met dieren die voomamelijk 's nachts actief zijn. Het is geen conventioneel nachtdierenhuis; de bezoeker loopt hier over een slingerend paadje tussen de bomen door, omgeven door mysterieuze geluiden. In dit nachtdierenhuis leven niet alleen dieren, die normaal in nachtdierhuizen te zien zijn, maar ook roodoogboomkikkers, parasolmieren, sabelsprinkhanen, brilkaaimannen en reuzenpadden ! De gorillagroep in Artis wordt nog steeds door pech achtervolgd. Gorilla Sindy kreeg voor het eerst een jong, dat echter kort na de geboorte aan vochtgebrek overleed. En-

kele weken later werd gorilla Dafina voor de tweede keer moeder, maar na ongeveer een maand heeft men het jong, Bikiri genaamd, bij haar weggehaald, omdat zij er veel te ruw mee omging. Haar eerste jong, Awali , is destijds ook weggehaald, toen , echter, omdat Dafina te weinig melk produceerde. Evenals Awali gaat ook Bikiri, waarschijnlijk, naar Stuttgart, waar men de dieren al heel jong aan soortgenoten went. Zoo Zürich, in Zwitserland, maakte een ware geboorten-explosie door, het aflopen voorjaar. In nauwelijks drie maanden werden er liefst drie gorilla's en twee chimpansees geboren!

Hèt olifantennieuws komt deze keer uit Zoo Wuppertal, waar in oktober een compleet nieuw olifantenhuis met aangrenzende verblijven geopend werd. Het is de bedoeling dat de olifanten hier, net als in Taman Indah, niet meer aan de ketting staan. Naast een aantal ronde boxen, is er ook een binnenperk van zo'n 280 m 2 aanwezig, evenals een zwembad waarvan 3 tot 4 olifanten tegelijk gebruik kunnen maken. Ook is er een aparte stal voor een bul. Het dak laat men gedeeltelijk begroeien om het gebouw zoveel mogelijk in het schitterende landschap van Zoo Wuppertal in te passen. Het buitenverblijf omvat ongeveer 3000 m 2 en is voorzien van boomstammen en kunstrotsen om te schuren en het terrein een wat afwisselender aanzien te geven (zie foto). Ook buiten be-

vindt zich een groot bassin, dat gemakkelijk te zien is voor de bezoekers. Dit huis wordt bevolkt door 6 Afrikaanse (!) olifanten; 2 mannetjes en 4 vrouwtjes, die uit het Krugerpark in Zuid-Afrika komen. Het Krugerpark kan ongeveer 7500 olifanten plaats bieden; als het er meer worden, kan het gebied het niet meer aan en eten de dieren alles kaal. Het overschot moet daarom, helaas, afgeschoten worden. Als zich een dierentuin aanbiedt, verdient deze mogelijkheid echter de voorkeur. De dieren zijn nog maar 3 jaar oud en wegen ongeveer 250 kilo. Men neemt in dierentuinen bewust jonge dieren, omdat die gemakkelijker en goedkoper te transporteren zijn en beter wennen aan de nieuwe situatie. Het is overigens de bedoeling van Zoo Wuppertal, slechts één bul te houden en de andere later aan een andere dierentuin of safaripark af te geven. In Barcelona werd onlangs het grootste aquarium van de wereld, zo beweert de plaatselijke VVv, geopend. Wanneer "l'Aquarium", zoals de nieuwste attractie heel toepasselijk is genoemd, compleet ingericht is, zijn er 8000 exemplaren van ruim 300 verschillende dier- en plantesoorten te zien. Dit aquarium is gelegen in het Port Veil-complex aan de oude haven van Barcelona en heeft als blikvanger een tank van 36 meter doorsnede en 5 meter diepte. Alleen hierin bevinden zich al 4000 vissen en andere zeedieren. In deze tank heeft men een tunnel gemaakt met een lengte van 80 meter, waarin een automatische transportband de bezoeker "over de zeebodem" voert. Tot slot nog een oproep: deze rubriek komt tot stand met behulp van informatie die lezers aan de redactie sturen. Als u een dierentuin, in Nederland of elders, bezocht heeft, waar een bijzondere geboorte plaatsgevonden heeft, of waar zojuist een nieuw verbl ijf geopend is, meldt u dit dan aan de redactie. Op deze manier worden ook andere lezers op de hoogte gehouden. De mededelingen hoeven maar in een paar trefwoorden vermeld te worden; het is niet nodig dat u er een literair hoogstandje van maakt! De redactie

Programma "Winterlezingen voor de Vrienden", seizoen 1995-1996. Zoals oplettende lezers al gemerkt hebben, klopte de datum van de eerstvolgende lezing niet. In deze uitgave van Vriendennieuws is te lezen, dat de lezing van Chris Peters gepland is op zondag 10 december. Inmiddels zijn ook de thema's, die de sprekers zullen behandelen, bekend . Hierbij moet echter wel aangetekend worden, dat, als de actualiteit daarte aanleiding geeft, deze onderwerpen nog gewijzigd kunnen worden. Dit zal dan de lezing ten goede komen; elke spreker probeert u namelijk zoveel mogelijk op de hoogte te houden van wat er op zijn vakgebied in Diergaarde Blijdorp aan de hand is. Traditiegetrouw beginnen de lezingen om 11.00 uur. Om 10.30 uur gaat de zaal open. Daar wordt u door de Diergaarde een kopje koffie aangeboden. De plaats van de lezingen verschilt per keer. " Kibako" is

weliswaar ruimer, maar kan niet verduisterd worden. Als er dia's vertoond worden verhuizen we naar het Educatief Centrum, bij de wolvenvallei. Deze ruimte is echter kleiner, zodat hier de kans bestaat, dat niet iedereen de lezing kan bijwonen. Alleen als om 11 .00 uur blijkt, dat er meer belangstelling is dan dat er mensen in de zaal kunnen en mogen (brandweervoorschrift!), wordt de lezing om 12.00 uur nog een keer gehouden. Het is dus zaak, om in ieder geval om 11 .00 uur bij het Educatief Centrum aanwezig te zijn. Als de zaal vol is, kan er echt niemand meer bij! Zoals u wellicht bekend is, is de oplossing voor deze ongemakkelijke situatie nabij: over enkele jaren wordt het Oceanium geopend, met daarin een grote lezingenruimte. Tenslotte moet nog vermeld worden, dat u op de dagen dat de lezingen gegeven worden, uitsluitend op vertoon van uw geldige lidmaatschapskaart toegang heeft tot de tuin en de lezingenruimte.

Het nog resterende programma mèt de (voorlopige) onderwerpen luidt als volgt:

zondag 10 december 1995:

Chris Peters, medewerker Educatieve Dienst. "Praten met Borden".

zondag 14 januari 1996:

Ton Dorresteyn, Directeur. De inmiddels traditiegetrouwe nieuwjaarsconférence, ditmaal met als titel: "Blijdorp(se) Geluiden " .

zondag 11 februari 1996:

Gerard Visser, Hoofd afdeling Reptielen / Vissen. "Komodovaranen in het wild en in dierentuinen ".

zondag 10 maart 1996:

Jacques Radder, Hoofd Botanische afdeling. "Het Oceanium". (onder voorbehoud)

Dierentuinreis naar Zuid-Duitsland, De Vereniging Vrienden van Blijdorp organiseert een vijfdaagse dierentuinreis van 15 t/m 19 mei (16 mei is Hemelvaartsdag) 1996 naar Zuid-Duitsland . Op het programma van deze meerdaagse excursie staan bezoeken aan de dierentuinen van München, Nürnberg en Stuttgart. Het gedetailleerde programma is, evenals de prijs, nog niet bekend . Zodra dit wel het geval is, zal een uitgebreide aankondiging in Vriendennieuws verschijnen. Met name de Vrienden die hun vakantie tijdig moeten aanvragen kunnen nu reeds rekening houden met de data van bovengenoemde excursie. U kunt zich pas aanmelden voor deze reis nadat, in het volgende nummer van Vriendennieuws, een officiële aankondiging is verschenen.

'"~ ~ 1""1n Aot Ift \AI"~'T~",

Een orgineel dagje uit in Blijdorp Dat kan! een avontuurlijke rondleiding door de dierentuin gevolgd door een Hollandse maaltijd voor

131,50 Alleen in december, januari en februari op zaterdagen en zondagen.

Voor meer informatie of reserveringen: Diergaarde Blijdorp, afdeling Horeca tel. 010 - 443 14 15

Volgende keer in Vriendennieuws De redactie heeft volop plannen om Vriendennieuws in 1996 nàg beter en interessanter te maken . Het is de bedoeling om Vriendennieuws in de toekomst wat dikker te maken. Of dit daadwerkelijk gerealiseerd kan worden, hangt nog af van vele factoren . Ook u kunt bijdragen aan een hogere kwaliteit van ons blad, door het kritisch te blijven lezen en uw op- of aanmerkingen naar de redactie op te sturen. Ook kunt u zelf een artikel schrijven over een door u bezochte dierentuin of over een bepaalde diersoort. Wat u in de eerste uitgave van Vriendennieuws van 1996 in ieder geval kunt verwachten, is een verslag van de opening van de fotowedstrijd mèt daarbij de winnende foto's. Daarnaast treft u in het ee rste nummer de wat meer formele zaken aan als

de convocaties voor de voorjaarsexcursie, de meerd aagse reis en de Algemene Ledenvergadering. Ook wordt het financiële overzicht van de Vereniging afgedrukt. Een paar VrIenden brengen verslag uit van hun bezoek aan de dierentuin van Glasgow. Hans Post geeft u nadere informatie over het te bouwen Oceanium en u kunt het levensverhaal van Birma lezen, een olifant die liefst 63 (!) jaar oud werd en ook nog in Blijdorp te zien geweest is. Er is echter nog ruimte over voor uw eigen artikelen, dus schrijft u ook eens wat! De volgende uitgave van Vriendennieuws verschijnt eind februari 1996; copy kunt u insturen tot 31 december 1995. De redactie wenst u een prettige jaarwisseling en een voorspoedig 1996 toe.

Een kie ' tie kan natuurlijk ook bij Multi Mail. Nee, gek zijn wij niet geworden en ook hebben wij geen mijter opgezet. Het is gewoon tijd dat u kennis maakt met Multi Mail, het bedrijf waar de prijzen altijd prettig zijn. Drukwerk met een beste kwaliteit en vliegensvlug geleverd. Het hele traiekt -vanaf ontwerp tot inpakken- hebben wii onder I dak; een goede, snelle voorbereiding en vakmanschap dragen ertoe bij dat korte levertijden gewaarborgd zijn. Heeft u geen kant en klaar model? De Multi Mail ontwerpers staan voor u klaar' Met een ruime ervaring in werk voor diverse branches voelen zij direkt aan wat u bedoelt en werken dit vakkundig uit tot een perfekt ontwerp. De drukkerij is een ful"speed kleinoffset drukkerij met vele mogelijkheden. Voor de kleinere oplagen hebben wij 2 kanjers van kopieermachines staan, die prachtig zwarVwit werk afleveren. Maar interessanter is het drukken, met een break-even-point voor A4 op 800 stuks en voor A-3 op 350 stuks t.o.v. kopieerwerk. Enveloppen, visitekaartjes, briefpapier, fakturen(setsl, posters, dik of dun, gekleurd , met of zonder persing, enz., enz. , wij maken het graag voor u. Kortom, wacht niet langer en stop met teveel geld

"O'U'O'''~_ln ''

opdracht naar Multi Mail Drukwerkservice!

Multi Mail B.V. adressenbureau • grafische afwerking drukwerkservice • direct mail LID DMIN · GVR

Kipstraat 35·37 • 3011 RS Rotterdam Telefoon OIO - 4146977 Telefax OIO - 41234 11

Prijzen zijn exkl. BTW - november 1995