Inhoudsopgave Voorwoord.................................................................................................................. 5 Inhoudsopgave .......................................................................................................... 7 Deel 1: De onroerende verhuur: een steeds enger wordend begrip.......................13 1.1 Definiëring van de onroerende verhuur..........................................................13 1.1.1 Algemeen...............................................................................................13 1.1.2 Belgisch administratief standpunt ...................................................... 16 1.2 Passieve versus actieve onroerende verhuur.................................................. 18 1.2.1 Algemeen.............................................................................................. 18 1.2.2 Nuancering ........................................................................................... 23 1.3 De onroerende verhuur met bijkomende diensten .......................................24 1.3.1 Belgisch administratief standpunt ......................................................24 1.3.2 Standpunt Hof van Justitie .................................................................. 25 1.4 Verhuur van onroerende goederen samen met roerende goederen............. 25 1.4.1 Algemeen.............................................................................................. 25 1.4.2 Verhuur van gemeubelde appartementen of huizen ........................ 26 1.4.3 Toepassing ........................................................................................... 26 1.5 Verhuur van zalen ...........................................................................................27 1.6 Bijzondere problemen in verband met onroerende verhuur ........................27 1.6.1 Terbeschikkingstelling van standplaatsen in handelsbeurzen en tentoonstellingen.............................................................................27 1.6.2 Terbeschikkingstelling van een zaal voor het tentoonstellen van kunstwerken ..................................................................................28 1.7 De verhuur van een onroerend goed in een bedrijven- of dienstencentrum..............................................................................................28 1.8 De “verhuur” van paardenboxen.................................................................... 29 1.9 De overdracht van of het verlenen van rechten op het recht om producten uit de grond te halen......................................................................30 1.10 De alternatieven op de onroerende verhuur: overzicht ..................................31 Deel 2: Het recht van erfpacht op nieuwe gebouwen als alternatief op de onroerende verhuur..................................................................................................35 2.1 Definiëring van het recht van erfpacht............................................................35 2.2 Voorwaarden voor de vestiging van een recht van erfpacht met toepassing van de btw......................................................................................36 2.3 Voorwaarden voor de overdracht of de wederoverdracht van een recht van erfpacht met toepassing van de btw......................................................... 43 2.4 Btw-aspecten bij de beëindiging van het recht van erfpacht .........................44 2.5 Btw-verplichtingen als gevolg van de toevallige btw-belastingplicht ............ 45 2.5.1 Factureringsplicht en opeisbaarheidscriteria...................................... 45 2.5.2 Maatstaf van heffing............................................................................ 46 2.5.3 Btw-tarief...............................................................................................47 2.5.4 Aangifte.................................................................................................47 2.5.5 Voldoening van de btw.........................................................................47 2.5.6 Recht op aftrek voor de toevallige btw-belastingplichtige ..................48 Maklu
7
INHOUDSOPGAVE
2.6 Recht op aftrek m.b.t. zakelijke rechten op bedrijfsgebouwen.....................49 2.7 Uitgewerkte voorbeelden ................................................................................49 2.8 Recht van erfpacht versus recht van opstal..................................................... 55 2.9 Recht van erfpacht versus huur van goederen ............................................... 55 2.10 Erfpacht op erfpacht: levering of dienst? ....................................................... 56 Deel 3: Het recht van opstal op nieuwe gebouwen als alternatief op de onroerende verhuur .................................................................................................57 3.1 Definiëring van het recht van opstal ...............................................................57 3.2 Voorwaarden voor de vestiging van een recht van opstal met toepassing van de btw ......................................................................................58 3.3 Voorwaarden voor de overdracht of de wederoverdracht van een recht van opstal met toepassing van de btw ............................................................ 61 3.4 Btw-aspecten bij de beëindiging van het recht van opstal ............................62 3.5 Btw-verplichtingen .......................................................................................... 63 3.5.1 Factureringsplicht en opeisbaarheidscriteria ..................................... 63 3.5.2 Maatstaf van heffing ............................................................................64 3.5.3 Btw-tarief .............................................................................................. 65 3.5.4 Aangifte ................................................................................................ 65 3.5.5 Voldoening van de btw ........................................................................66 3.5.6 Recht op aftrek voor de toevallige btw-belastingplichtige..................66 3.6 Recht op aftrek m.b.t. zakelijke rechten op bedrijfsgebouwen.....................68 3.7 Uitgewerkt voorbeeld ......................................................................................68 3.8 Recht van opstal versus vruchtgebruik .......................................................... 72 3.9 Recht van opstal versus huur van goederen ...................................................73 Deel 4: Het vruchtgebruik op nieuwe gebouwen als alternatief op de onroerende verhuur .................................................................................................75 4.1 Definiëring van het vruchtgebruik..................................................................75 4.2 Voorwaarden voor de vestiging van een vruchtgebruik met toepassing van de btw ......................................................................................75 4.3 Voorwaarden voor de overdracht of de wederoverdracht van een vruchtgebruik met toepassing van de btw ..................................................... 82 4.4 Btw-aspecten bij de beëindiging van het vruchtgebruik ................................83 4.5 Btw-verplichtingen ...........................................................................................83 4.5.1 Factureringsplicht en opeisbaarheidscriteria ......................................83 4.5.2 Maatstaf van heffing ............................................................................ 84 4.5.3 Btw-tarief ...............................................................................................85 4.5.4 Aangifte .................................................................................................85 4.5.5 Voldoening van de btw .........................................................................85 4.5.6 Recht op aftrek voor de toevallige btw-belastingplichtige..................86 4.6 Recht op aftrek m.b.t. zakelijke rechten op bedrijfsgebouwen..................... 87 4.7 Uitgewerkte voorbeelden ................................................................................ 87 4.8 Huur versus vruchtgebruik ............................................................................92 4.9 Vruchtgebruik versus erfpacht .......................................................................92 4.10 Btw-gevolgen van het niet naleven van de voorwaarden van de overeenkomst door de vruchtgebruiker en huurder ..................................... 93
8
Maklu
INHOUDSOPGAVE
Deel 5: De erfdienstbaarheden op nieuwe gebouwen als alternatief op de onroerende verhuur.................................................................................................95 5.1 Definiëring van het begrip erfdienstbaarheid................................................95 5.2 Toepassingsvoorbeeld .....................................................................................95 Deel 6: Het recht van gebruik en het recht van bewoning als alternatieven op de onroerende verhuur ......................................................................................97 6.1 Definiëring van het recht van gebruik en het recht van bewoning ..............97 6.2 Voorwaarden voor de vestiging van een recht van gebruik of een recht van bewoning met toepassing van de btw ............................................97 6.3 Voorwaarden voor de overdracht of de wederoverdracht van een recht van gebruik of een recht van bewoning met toepassing van de BTW.........101 6.4 BTW-aspecten bij de beëindiging van het recht van gebruik of van een recht van bewoning .................................................................................101 6.5 Btw-verplichtingen..........................................................................................101 6.5.1 Factureringsplicht en opeisbaarheidscriteria.....................................101 6.5.2 Maatstaf van heffing........................................................................... 102 6.5.3 Btw-tarief.............................................................................................104 6.5.4 Aangifte...............................................................................................104 6.5.5 Voldoening van de btw.......................................................................104 6.5.6 Recht op aftrek voor de toevallige btw-belastingplichtige ................104 6.6 Recht op aftrek m.b.t. zakelijke rechten op bedrijfsgebouwen ...................106 6.7 Uitgewerkte voorbeelden...............................................................................106 6.8 Vruchtgebruik, recht van gebruik en recht van bewoning versus huur van goederen ..................................................................................................106 Deel 7: De onroerende leasing als alternatief op de onroerende verhuur..........109 7.1 Begripsomschrijving en kenmerken ............................................................109 7.2 Basisvoorwaarden voor onroerende leasing..................................................110 7.3 Voorwaarde met betrekking tot de lessor......................................................110 7.4 Voorwaarden met betrekking tot de goederen.............................................. 111 7.5 Gebouwde onroerende goederen................................................................... 111 7.6 Specifieke aanwijzingen................................................................................. 111 7.7 Voorwaarden met betrekking tot het contract .............................................. 111 7.8 Niet-opzegbaar ................................................................................................112 7.9 Niet-eigendomsoverdragend ..........................................................................112 7.10 Aankoopoptie ..................................................................................................112 7.11 Wedersamenstellingsvoorwaarde ..................................................................112 7.12 Uitgewerkte voorbeelden................................................................................ 113 7.13 De nieuwe circulaire aangaande de onroerende leasing ............................. 116 1) Voorwaarden m.b.t. de goederen die het voorwerp zijn van de handeling .................................................................................. 117 a. Gebouwde onroerende goederen ...................................................... 117 b. Gebouwde onroerende goederen verkregen of opgericht met toepassing van de btw .............................................................. 117 c. Verkrijging of oprichting van een gebouw overeenkomstig de gespecificeerde aanwijzingen van de leasingnemer .............. 117
Maklu
9
INHOUDSOPGAVE
d. Terbeschikkingstelling van een gebouw van de leasingnemer om het in het kader van zijn activiteit van belastingplichtige te gebruiken............................................... 117 2) Voorwaarden m.b.t. de overeenkomst ............................................. 118 a. Een niet-eigendomsoverdragende overeenkomst............................ 118 b. Een niet-opzegbare overeenkomst ................................................... 118 c. Bij het einde van de overeenkomst moet de leasingnemer de mogelijkheid hebben om de zakelijke rechten over te nemen die de leasinggever bezit op de goederen die het voorwerp zijn van de overeenkomst ....................................... 119 d. Wedersamenstelling van het geïnvesteerd kapitaal ........................ 119 3) Voorwaarden m.b.t. de leasinggever en leasingnemer ................... 119 Deel 8: De terbeschikkingstelling van bergruimte voor het opslaan van goederen als alternatief op de onroerende verhuur ............................................. 121 8.1 Principe........................................................................................................... 121 8.2 De 10%-regel .................................................................................................. 121 8.3 De rechtspraak volgt soms het administratief standpunt ............................ 123 8.4 Terbeschikkingstelling van bergruimte erkend als douane-entrepot ......... 125 8.4.1 Vrijstelling van artikel 41, § 1, 5 , b, van het W.btw........................... 125 A. De eindbestemming is gekend ....................................................... 126 B. De eindbestemming is niet gekend................................................ 126 8.4.2 Vrijstelling van artikel 40, § 2, 2 , van het W.btw ............................ 126 8.5 Registratierechten op de terbeschikkingstelling van bergruimte? ..............127 Deel 9: De terbeschikkingstelling van stalling voor rijtuigen als alternatief op de onroerende verhuur .................................................................................... 129 9.1 Principe.......................................................................................................... 129 9.2 De exploitatie van een parkeergelegenheid door een niet-belastingplichtige rechtspersoon ...........................................................130 9.3 Het kosteloos ter beschikking stellen van parkeergelegenheid door een onderneming ........................................................................................... 132 Deel 10: Het verschaffen van gemeubeld logies in hotels, motels en in inrichtingen waaraan betalende gasten onderdak wordt verleend als alternatief op de onroerende verhuur ................................................................... 135 10.1 Hotel, motels en dergelijke............................................................................ 135 10.1.1 Standpunt van de Administratie ........................................................ 135 10.1.2 Gevolgen volgens de Administratie ................................................... 135 10.1.3 Standpunt van de rechtbank .............................................................. 135 10.1.4 Gevolgen volgens de rechtbank .........................................................136 10.1.5 Conclusie............................................................................................. 137 10.2 Aparthotels ..................................................................................................... 137 10.3 De verhuur van zalen door hotels ................................................................ 140 10.4 Terbeschikkingstelling van ruimte voor sigarettenautomaten.................... 143 10.5 Btw-tarief van 12 pct. vanaf 1 januari 2010 ...................................................144 10.6 Terbeschikkingstelling van gemeubeld logies............................................. 146
10
Maklu
INHOUDSOPGAVE
Deel 11: De terbeschikkingstelling van plaats om te kamperen als alternatief op de onroerende verhuur...................................................................149 Deel 12: Het verlenen van al dan niet exclusieve rechten op het recht een beroepswerkzaamheid uit te oefenen als alternatief op de onroerende verhuur.................................................................................................................... 151 12.1 Principe ........................................................................................................... 151 12.2 Shoppingcentra............................................................................................... 153 12.3 Verhuur van (gedeelten) van een gebouw met bijkomende diensten .........154 Deel 13: De toekenning van het recht op toegang tot inrichtingen voor cultuur, sport of vermaak, alsmede de toekenning van het recht gebruik ervan te maken als alternatief op de onroerende verhuur ...................................157 13.1 Principe ...........................................................................................................157 13.2 Toepassing ......................................................................................................157 13.3 Aanleg sportvelden en btw .............................................................................158 13.4 Het recht op aftrek voor vzw’s en autonome gemeentebedrijven ..............160 Deel 14: De toekenning van het recht van toegang tot verkeerswegen en tot de erbij behorende kunstwerken, alsmede de toekenning van het recht gebruik ervan te maken als alternatief op de onroerende verhuur..................... 163 14.1 Principe .......................................................................................................... 163 14.2 Economische activiteiten door openbare besturen ...................................... 163 14.3 Het btw-statuut van de openbare besturen: stand van zaken .....................166 Deel 15: De onroerende verhuur binnen een btw-eenheid..................................169 15.1 Principe ..........................................................................................................169 15.2 Herzieningen .................................................................................................169 15.3 Toepassing ..................................................................................................... 170 Deel 16: Concessies ................................................................................................173 16.1 Actieve versus passieve concessies ................................................................173 16.2 Haven- en luchthavenconcessies: op zoek naar recht op aftrek.................. 176 Deel 17: Evenementen: nieuwe btw-regeling vanaf 1 januari 2011 ......................183 Deel 18: Kunstgalerijen en btw .............................................................................189 Bijlagen .................................................................................................................. 191 1 Aangifte nr. 104 : Verklaring door een toevallige btwbelastingplichtige door optie om een zakelijk recht op een gebouw met toepassing van de btw te vestigen .........................................................192 5 Aangifte 104 : Aangifte in te dienen door een toevallige btwbelastingplichtige door optie om een zakelijk recht op een gebouw met toepassing van de btw te vestigen .........................................................194 Bibliografie............................................................................................................. 201 Trefwoordenregister ..............................................................................................203
Maklu
11
