Inhoudsopgave Voorwoord.................................................................................................................. 5 Inhoudsopgave .......................................................................................................... 7 Afkortingen...............................................................................................................13 Hoofdstuk 1 Inleiding ..............................................................................................15 1.1 Inleiding .............................................................................................................15 1.2 Geschiedenis WOR............................................................................................15 1.3 Spilbegrippen WOR.......................................................................................... 17 1.3.1 Onderneming ......................................................................................... 17 1.3.2 Ondernemer............................................................................................ 18 1.3.3 Verschil onderneming en ondernemer................................................. 19 1.3.4 Bestuurder.............................................................................................. 20 1.4 Structuur medezeggenschapsorganen ........................................................... 20 1.4.1 Instellingsplicht OR............................................................................... 20 1.4.2 Onderdeelcommissies ............................................................................ 21 1.4.3 Gemeenschappelijke OR........................................................................22 1.4.4 COR en GOR ..........................................................................................22 1.4.5 Europese OR ........................................................................................... 23 1.5 Samenstelling en werkwijze OR ...................................................................... 23 1.6 Taken en bevoegdheden OR ............................................................................24 1.6.1 Informatierechten...................................................................................24 1.6.2 Adviesrecht.............................................................................................. 25 1.6.3 Instemmingsrecht ..................................................................................27 1.6.4 Initiatiefrecht ..........................................................................................28 1.6.5 Overige taken en bevoegdheden ............................................................28 1.7 Overlegvergadering...........................................................................................28 1.8 Uitbreiding bevoegdheden .............................................................................. 29 1.9 Geschillenregelingen....................................................................................... 29 1.9.1 Algemene geschillenregeling................................................................ 29 1.9.2 Ondernemingskamer .............................................................................30 1.10 Dualisme ...........................................................................................................30 1.11 Hoofdstukindeling.............................................................................................31 Enkelvoudig ontslag en OR..................................................................................... 33 Hoofdstuk 2 Ontslag van OR-lid .............................................................................35 2.1 Inleiding .............................................................................................................35 2.1.1 Wetsgeschiedenis ....................................................................................35 2.1.2 Rechtsbescherming in WOR en BW ..................................................... 37 2.2 Schema beschermde personen WOR en BW ................................................. 37 2.3 Bescherming tegen benadeling .......................................................................39 2.3.1 Personengroep artikel 21 WOR en artikel 4 lid 7 WEOR .....................39 2.3.2 Reikwijdte artikel 21 WOR .....................................................................39 2.3.3 Rechtspraak benadeling individuele werknemers ............................... 40 Maklu
7
INHOUDSOPGAVE
2.4
2.5
2.6
2.7 2.8 2.9
2.3.4 Rechtspraak benadeling groep werknemers..........................................43 2.3.5 Procesrechtelijke aspecten artikel 21 WOR .......................................... 44 2.3.5.1 Bewijslast artikel 21 WOR ........................................................ 44 2.3.5.2 Grondslagen vordering artikel 21 WOR ...................................45 2.3.5.3 Overige aspecten artikel 21 WOR ............................................ 47 2.3.6 Conclusie bescherming benadeling ......................................................49 Ontslag OR-leden .............................................................................................49 2.4.1 Systematiek ontslag................................................................................49 2.4.1.1 Twee soorten ontslagbescherming ..........................................49 2.4.1.2 Hoofdlijnen ontslagrecht ......................................................... 50 2.4.2 Personengroep artikel 7:670 lid 4 BW.................................................. 50 2.4.2.1 Ontslagverbod ........................................................................... 50 2.4.2.2 Gevolgen schending opzegverbod ex art. 7:670 lid 4 BW .............................................................................................. 51 2.4.3 Personengroep artikel 7:670a BW .........................................................52 2.4.3.1 Omschrijving personengroep ...................................................52 2.4.3.2 Gevolgen toestemmingsvereiste ............................................... 53 Mogelijkheden beëindiging arbeidsovereenkomst ......................................... 53 2.5.1 Schema beëindiging arbeidsovereenkomst ondanks ontslagbescherming ................................................................................ 53 2.5.2 Opzegging bij 7:670b BW-situaties ....................................................... 55 2.5.2.1 Opzegging tijdens proeftijd ...................................................... 55 2.5.2.2 Opzegging wegens dringende reden ........................................ 55 2.5.2.3 Opzegging met schriftelijke instemming werknemer ............57 2.5.2.4 Opzegging wegens beëindiging van werkzaamheden ............57 2.5.3 Opzegging na toestemming van kantonrechter (7:670a BW)..............58 Ontbinding arbeidsovereenkomst ex artikel 7:685 BW ................................. 61 2.6.1 Inleiding ................................................................................................. 61 2.6.2 Wetsgeschiedenis “vergewissen” ............................................................. 61 2.6.3 Rechtspraak verband met OR-activiteiten............................................. 63 2.6.4 Rechtspraak geen verband met OR-activiteiten.................................... 67 2.6.5 Hoofdlijnen rechtspraak artikel 7:685 BW ............................................ 71 2.6.6 Geen bevoordeling .................................................................................. 71 2.6.7 BBA-aspecten ......................................................................................... 72 2.6.8 Beroep en cassatie artikel 7:685 BW ......................................................73 Ontbinding arbeidsovereenkomst ex artikel 7:686 BW................................. 74 2.7.1 Inleiding ................................................................................................. 74 2.7.2 Rechtspraak en recente ontwikkelingen ............................................... 74 Faillissement en surseance van betaling .........................................................75 Conclusie ontslagbescherming OR-leden....................................................... 76
Hoofdstuk 3 Ontslag van ‘gewone‘ werknemer en OR .................................................. 79 3.1 Inleiding............................................................................................................ 79 3.2 Positie OR bij ontslag individuele werknemer ............................................... 79 3.3 Informatierecht voor werknemer ....................................................................80 3.4 Beëindiging arbeidsovereenkomst en sociaal plan met instemming OR ..................................................................................................................... 82
8
Maklu
INHOUDSOPGAVE 3.4.1 Inleiding ..................................................................................................82 3.4.2 Ontbinding arbeidsovereenkomst en kantonrechtersformule.............82 3.4.3 Sociaal plan met OR bij ontbinding ......................................................84 3.5 Kennelijk onredelijk ontslag ............................................................................ 85 3.6 Conclusie ontslag van ‘gewone’ werknemer en OR .......................................87 Hoofdstuk 4 Ontslag van bestuurder en OR ........................................................ 89 4.1 Inleiding ........................................................................................................... 89 4.2 Statutair bestuurder......................................................................................... 89 4.2.1 Juridische positie statutair bestuurder ................................................. 89 4.2.2 Aard relatie statutair bestuurder en vennootschap............................... 91 4.2.3 Arbeids- en vennootschapsrechtelijke aspecten .................................. 92 4.3 Ontslag WOR-bestuurder en OR .................................................................... 94 4.3.1 Wetsgeschiedenis .................................................................................. 94 4.3.2 WOR-bestuurder.................................................................................... 96 4.3.2.1 Algemeen.................................................................................. 96 4.3.2.2 Bestuurder COR en GOR .........................................................97 4.3.3 Uitbreiding begrip bestuurder.............................................................. 98 4.4 Adviesprocedure ex artikel 30 WOR............................................................... 99 4.4.1 Procedurele aspecten............................................................................. 99 4.4.1.1 Informatieverstrekking aan OR...............................................101 4.4.1.2 Praktische aspecten adviesprocedure......................................101 4.4.1.3 Recht van voordracht benoeming en ontslag leden RvC ...... 102 4.4.2 OR geen adviesrecht ............................................................................. 103 4.5 Overeenkomsten en verschillen tussen artikel 30 en 25 WOR....................104 4.5.1 Inleiding ................................................................................................104 4.5.2 Overeenkomsten tussen artikel 30 en 25 WOR ..................................104 4.5.3 Verschillen tussen artikel 30 en 25 WOR............................................ 105 4.5.4 Relatie tussen artikel 30 en 25 WOR ...................................................106 4.5.4.1 Verdeling bevoegdheden binnen onderneming....................106 4.5.4.2 Rechtspraak verdeling bevoegdheden binnen de onderneming ...........................................................................106 4.6 Procedurele mogelijkheden OR bij artikel 30 WOR.....................................109 4.6.1 Inleiding ................................................................................................109 4.6.2 Bedrijfscommissie .................................................................................110 4.6.3 Kantonrechter ........................................................................................110 4.6.4 Voorzieningenrechter............................................................................ 111 4.6.5 Vernietiging ontslagbesluit op grond van BW.....................................112 4.6.5.1 Inleiding ...................................................................................112 4.6.5.2 Procesbevoegdheid OR ............................................................ 113 4.6.5.3 Artikelen 2:8, 2:14 en 2:15 BW ................................................114 4.6.5.4 OR belanghebbende ex artikel 2:15 BW; literatuur ................ 115 4.6.5.5 OR belanghebbende ex artikel 2:15 BW; rechtspraak............. 117 4.6.6 Enquêterecht voor OR ...........................................................................118 4.6.6.1 Enquêterecht ............................................................................118 4.6.6.2 Rechtspraak enquêterecht en rechtspositie bestuurder........ 119 4.7 Individuele rechtspositie bestuurder en artikel 30 WOR ............................. 120
Maklu
9
INHOUDSOPGAVE 4.8 Conclusie ontslag van bestuurder en OR ......................................................122 Meervoudig ontslag en OR ....................................................................................125 Hoofdstuk 5 Meervoudig ontslag en OR ..............................................................127 5.1 Inleiding...........................................................................................................127 5.2 Meervoudig ontslag en OR .............................................................................127 5.2.1 Adviesbevoegdheid OR .........................................................................128 5.2.1.1 Adviesbevoegdheid lokale OR.................................................128 5.2.1.2 Adviesbevoegdheid door medeondernemerschap of toerekening ...............................................................................131 5.2.1.3 Adviesbevoegdheid COR en/of GOR ..................................... 132 5.2.1.4 Adviesbevoegdheid OR door CAO of ondernemingsovereenkomst .................................................. 134 5.2.2 Moment van inschakeling OR.............................................................. 135 5.2.3 Informatieverschaffing aan OR............................................................ 138 5.2.4 Geheimhouding en OR........................................................................ 140 5.2.5 Handhaving van bevoegdheden OR..................................................... 141 5.3 Meervoudig ontslag en EOR........................................................................... 143 5.3.1 Bevoegdheid van EOR........................................................................... 143 5.3.2 Relatie EOR en OR............................................................................... 146 5.3.3 Moment van inschakelen EOR.............................................................147 5.3.4 Informatieverschaffing aan EOR .........................................................148 5.3.5 Geheimhouding en EOR ......................................................................148 5.3.6 Handhaving bevoegdheden EOR ........................................................ 149 5.4 Meervoudig ontslag en vakbonden ............................................................... 149 5.4.1 Bevoegdheid vakbond .......................................................................... 149 5.4.2 Moment van inschakeling vakbond ..................................................... 152 5.4.3 Informatieverschaffing aan vakbond ................................................... 153 5.4.4 Geheimhouding en vakbond ................................................................ 154 5.4.5 Handhaving bevoegdheden vakbond ................................................... 154 5.5 Conclusie meervoudig ontslag en OR............................................................ 154 Hoofdstuk 6 Collectief ontslag en OR .................................................................. 157 6.1 Inleiding........................................................................................................... 157 6.2 Collectief ontslag en vakbonden..................................................................... 157 6.2.1 WMCO-bonden ..................................................................................... 158 6.2.2 Raadplegingsbevoegdheid WMCO-bond(en) ..................................... 160 6.2.3 Moment van inschakeling WMCO-bond(en) ..................................... 162 6.2.4 Informatieverschaffing aan WMCO-bond(en) ....................................165 6.2.5 Geheimhouding ex WMCO................................................................. 168 6.2.6 Handhaving WMCO ............................................................................ 169 6.2.6.1 Geen melding ex art. 3 WMCO gedaan ................................. 169 6.2.6.2 Onvolledige gegevensverschaffing ........................................ 169 6.2.6.3 Overleg met werknemersvertegenwoordigers niet afgerond ...................................................................................170 6.3 Collectief ontslag en OR ................................................................................. 171 6.3.1 Adviesbevoegdheid OR ......................................................................... 171 10
Maklu
INHOUDSOPGAVE 6.3.1.1 Adviesbevoegdheid lokale OR ................................................. 171 6.3.1.2 COR en/of GOR ...................................................................... 174 6.3.2 Moment(en) van inschakeling OR....................................................... 174 6.3.2.1 Moment(en) van inschakeling lokale OR .............................. 174 6.3.2.2 Moment(en) van inschakeling COR of GOR......................... 178 6.3.3 Handhaving .......................................................................................... 179 6.4 Collectief ontslag en EOR............................................................................... 179 6.5 Conclusie collectief ontslag en OR ................................................................180 Sociaal plan & ontslagbeleid en OR
183
Hoofdstuk 7 Sociaal plan en OR............................................................................185 7.1 Inleiding ...........................................................................................................185 7.2 Sociaal plan naar inhoud.................................................................................185 7.3 Sociale plannen juridisch beschouwd ........................................................... 188 7.3.1 Typen sociale plannen .......................................................................... 188 7.3.1.1 Sociaal plan als CAO............................................................... 188 7.3.1.2 Sociaal plan als ledencontract.................................................190 7.3.1.3 Sociaal plan als ondernemingsovereenkomst .......................190 7.4 Sociaal plan en OR.......................................................................................... 191 7.4.1 Sociaal plan en adviesprocedure ex art. 25 WOR................................ 191 7.4.2 OR en bezwarencommissie ................................................................. 193 7.4.3 Sociaal plan met OR en gebondenheid rechter ..................................194 7.5 Conclusie sociaal plan en OR.........................................................................196 Hoofdstuk 8 Ontslagbeleid en OR ....................................................................... 197 8.1 Inleiding .......................................................................................................... 197 8.2 Aard en strekking artikel 27 WOR.................................................................198 8.2.1 Inleiding ................................................................................................198 8.2.2 Karakter limitatieve opsomming artikel 27 lid 1WOR........................198 8.3 Ontslagbeleid in artikel 27 WOR ...................................................................199 8.3.1 Wetsgeschiedenis ontslagbeleid.............................................................199 8.3.2 Rechtspraak ontslagbeleid in artikel 27 lid 1 sub e WOR ..................... 201 8.3.3 Literatuur over begrip ontslagbeleid in artikel 27 WOR...................... 204 8.3.4 Sociaal plan instemmingsplichtig?......................................................205 8.3.4.1 Inleidende opmerkingen ........................................................205 8.3.4.2 Literatuur .................................................................................205 8.3.5 Deeltijd WW..........................................................................................207 8.4 Grenzen aan het instemmingsrecht ..............................................................207 8.4.1 Inleiding ................................................................................................207 8.4.2 Artikel 27 lid 3 WOR............................................................................ 208 8.4.3 Primaire arbeidsvoorwaarden en OR ................................................. 209 8.4.3.1 Inleiding ................................................................................. 209 8.4.3.2 Wetsgeschiedenis en literatuur ............................................. 209 8.4.3.3 Verhouding vakbond en OR inzake arbeidsvoorwaarden .... 210 8.4.3.4 Rechtspraak primaire arbeidsvoorwaarden ........................... 212 8.4.4 Doorwerking en art. 7:613 BW............................................................. 214 8.4.4.1 Inleiding .................................................................................. 214 Maklu
11
INHOUDSOPGAVE 8.4.4.2 CAO ..........................................................................................214 8.4.4.3 Artikel 7:613 BW ...................................................................... 215 8.5 Kritiek uitsluiting instemmingsrecht OR primaire arbeidsvoorwaarden ........................................................................................ 215 8.5.1 Wetsgeschiedenis is niet eenduidig .................................................... 216 8.5.2 Omvang begrip primaire voorwaarden onduidelijk........................... 216 8.5.3 Maatschappelijke ontwikkelingen........................................................217 8.6 Nietigheid besluit en toetsingskader instemmingrecht............................... 219 8.6.1 Inroepen nietigheid.............................................................................. 219 8.6.2 Toetsingkader instemmingsrecht ....................................................... 219 8.7 Uitbreiding bevoegdheden OR...................................................................... 219 8.8 Conclusie ontslagbeleid en OR......................................................................220 8.8.1 Reikwijdte ontslagbeleid in artikel 27 WOR nu en in de toekomst.....220 8.8.2 Positie vakbonden en OR......................................................................221 8.8.3 Primaire arbeidsvoorwaarden ............................................................. 222 8.8.4 Doorwerking......................................................................................... 222 Literatuur................................................................................................................225 Trefwoordenregister ............................................................................................. 237 Rechtspraakregister .............................................................................................. 245
12
Maklu
