Inhoudsopgave. Inhoudstafel... Voorworden... Introductie... 1

Inhoudsopgave Inhoudstafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

vii

Voorworden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Introductie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

ix

Deel 1 De kmo in een geinternationaliseerde wereld 1. Verschillende vormen van internationalisatie . . . . . . . . . . . . . . 1.1

Reële dimensie van de internationalisatie van KMO’s. . . . . . . . . . 1.1.1

1.2

1.1.1.1 1.1.1.2

De aard van het uitgevoerde element. . . . . . . . . . . . . . 8 De buitenlandse vraag en de geografische afstand als determinanten voor de export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Het belang van de concurrentiekracht. . . . . . . . . . . . . . 11 Een heterogeen exportvermogen volgens de activiteitensector van de onderneming . . . . . . . . . . 11

Import van goederen en diensten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Financiële dimensie van de internationalisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1

14

Directe investeringen in het buitenland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1.2.1.1 1.2.1.2 1.2.1.3

1.2.2

8

Export van goederen en diensten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1.1.1.3 1.1.1.4

1.1.2

7

Typologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 De determinanten voor directe investeringen in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 De “stock” aan DIB’s per activiteitensector. . . . . . . . . . 17

Portefeuilleparticipaties in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2. De internationalisatie van KMO’s: Een SWOT‑analyse . . . .

25

2.1

Sterktes: België als handelsnatie en KMO-land . . . . . . . . . . . . . . . .

27

2.2

Kansen die internationalisatie biedt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

2.2.1

2.2.2

2.3

Motivatie om te internationaliseren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2.2.1.1 2.2.1.2 2.2.1.3

Toegang tot nieuwe markten en diensten/producten. 28 Toegang tot kennis en technologie . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Te hoge productiekosten in eigen land . . . . . . . . . . . . . 29

De voordelen van internationalisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Risico’s en barrières van internationalisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1

32

Risico’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 2.3.1.1

Betalingsrisico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2.3.1.2 2.3.1.3 2.3.1.4 2.3.1.5 2.3.1.6

2.3.2

2.4

Commercieel risico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Transportrisico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wisselkoers, - economisch en fabricagerisico . . . . . . . . Politiek risico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Culturele risico’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34 35 35 35 36 Ingeschatte barrières. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Zwaktes: België kan beter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.4.1 2.4.2

2.4.3 2.4.4

Aandeel wereldexport neemt af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Te beperkte aanwezigheid in groeilanden en hoogtechnologische producten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beleidsmaatregelen te weinig bekend. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Exportcijfers hangen sterk af van beperkt aantal grote ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. De gevolgen van de internationalisering op de beheersprocessen van de KMO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1

Kernfases van het internationalisatieproces . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.2

De gevolgen van de internationalisatie op het beheer van de KMO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4

3.3

Productie- en logistiek beheer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Commercieel beheer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beheer van human resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Financieel beheer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41 41 42 45 46

49 50

55 56 57 58 58

De gevolgen van de internationalisatie op het beheersysteem van de KMO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 3.3.1 3.3.2 3.3.3

Het informatiesysteem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Het machts- en beslissingssysteem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Het controlesysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Deel 2 Financiële aspecten van de internationalisatie van KMO’s 4. Financiering van KMO’s in de context van de internationalisering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

4.1

Internationalisering en financieringsbehoeften. . . . . . . . . . . . . . . .

64

4.2

Interne financiering van de internationale operaties . . . . . . . . . .

67

4.3

Externe financiering van de internationale operaties. . . . . . . . . .

68

4.3.1

Financiering van de export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4.3.1.1 4.3.1.2 4.3.1.3 4.3.1.4 4.3.1.5

Het kaskrediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Het voorschot op vaste termijn of “straight loan”. . . . 69 Klantendiscontokrediet (of “cedentendiscontokrediet”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Het acceptkrediet export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Het documentair krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

238 Inhoudsopgave INTKMO

4.3.1.6 4.3.1.7 4.3.1.8 4.3.1.9

4.3.2

4.3.3

Factoring voor de export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Forfaiting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Internationale leasing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Andere vormen van bankfinanciering . . . . . . . . . . . . . .

71 73 73 74 Financiering van de import. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 4.3.2.1 Leveranciersdiscontokrediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 4.3.2.2 Het acceptkrediet voor de import. . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 4.3.2.3 Het documentair krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 4.3.2.4 Internationale leasing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 4.3.2.5 Andere vormen van bankfinanciering . . . . . . . . . . . . . . 76

Financiering van de buitenlandse investeringen of vestigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Besluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76

5. Betalingsinstrumenten van internationale transacties. . . .

79

5.1

De bankkaarten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

80

5.2

De overschrijving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.2.1 5.2.2

5.2.3

Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 5.2.2.1 5.2.2.2 5.2.2.3

Algemene werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 SWIFT-overdrachtmethode. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 SEPA-systeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

5.3

De cheque. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

83

5.4

De wisselbrief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

84

5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5

Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 5.4.3.1 5.4.3.2

Algemene werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Systemen voor gewaarborgde betaling. . . . . . . . . . . . . 87

Endossement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

6. De internationale betalingstechnieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

6.1

Betaling tegen factuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

6.2

Rekening in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

6.2.1 6.2.2 6.2.3

Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

INTKMO Inhoudsopgave

239

6.3

Betaling onder rembours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

6.4

Documentair incasso of documentaire afgifte . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

6.5

Het documentair krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

6.3.1 6.3.2 6.4.1 6.4.2 6.4.3 6.5.1 6.5.2 6.5.3

Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Geschiedenis van de kredietbrief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Algemene werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 6.5.3.1 6.5.3.2 6.5.3.3 6.5.3.4 6.5.3.5

Vormen van kredietbrieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De importeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De emissiebank. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De kennisgevende bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De exporteur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het juridisch kader. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.5.5

De betaling van het documentair krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.5.4.1 6.5.5.1 6.5.5.2 6.5.5.3

Overzicht van de UCP 600 (2007). . . . . . . . . . . . . . . . . . . De betaling op zicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uitgestelde betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Betaling door acceptatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Voordelen en nadelen van het documentair krediet. . . . . . . . 6.5.6.1 6.5.6.2

6.6.1

6.6.3

6.6.4

107

Het doorlopend krediet (“revolving credit”) . . . . . . . . . . . . . . . 108 6.6.1.1 6.6.1.2 6.6.1.3

Principes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Werking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Voordelen en nadelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Het overdraagbaar krediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

6.6.2.1 6.6.2.2 6.6.2.3


Het “back-to-back” krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

6.6.3.1 6.6.3.2 6.6.3.3


Het documentair krediet met “Red Clause”, “Green Clause”. . . 113 6.6.4.1 6.6.4.2 6.6.4.3


De stand-by kredietbrief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7.1 6.7.2 6.7.3

97 97 99 99 100 101 101 103 103 104 105 105 105

Het documentair krediet in het algemeen . . . . . . . . . . De verschillende betaalmethoden voor documentair krediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Speciale documentaire kredieten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.6.2

6.7


6.5.4

6.5.6

6.6

Werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Voordelen en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

114



7. Indekking van risico’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

117

7.1

Interne maatregelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

118 118 118 119 120

7.2

Hulpmiddelen bij de indekking van risico’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

121 121 122 123 123 124 124 124 125 128 129 129

7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.1.4 7.2.1 7.2.2 7.2.3 7.2.4 7.2.5 7.2.6 7.2.7

Diversificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inwinnen van informatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Debiteurenbeheer/kredietmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorafbetalingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Termijncontract en valutaoptie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bankgarantie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Documentair krediet (letter of credit) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Documentair incasso (documentaire afgifte). . . . . . . . . . . . . . . Factoring- & incasso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.5.1 7.2.5.2

Incasso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Factoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kredietverzekering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Transportverzekering en andere verzekeringen . . . . . . . . . . . . 7.2.7.1 7.2.7.2

Productaansprakelijkheidsverzekering. . . . . . . . . . . . . . Fabricagerisicoverzekering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deel 3 Publieke ondersteuningsmaatregelen voor de internationalisering van KMO’s 8. Steunmaatregelen van het Brussels hoofdstedelijk gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1

Steunmaatregelen van Brussels Invest and Export . . . . . . . . . . . . . 8.1.1 8.1.2

8.1.2.1

8.1.2.5

De realisatie van exportbevorderende informatiedragers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 De prospectie van markten buiten de Europese Unie . . . 143 De deelname aan beurzen in het buitenland. . . . . . . . 144 De deelname aan aanbestedingen voor markten buiten de Europese Unie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 De opening van vertegenwoordigingskantoren buiten de Europese Unie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

Steunmaatregelen van Exportbru. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.1

8.2.2

8.2.3

142

Criteria om in aanmerking te komen voor financiële steun. . . 142 Financiële steunmaatregelen voor de export. . . . . . . . . . . . . . . 142 8.1.2.2 8.1.2.3 8.1.2.4

8.2

139

147

Prospectiefinanciering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 8.2.1.1 8.2.1.2 8.2.1.3

Principes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Tussenkomst van de overheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Internationale uitbreidingsfinanciering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

8.2.2.1 8.2.2.2 8.2.2.3


Financiering voor de vestiging in het buitenland. . . . . . . . . . . 149


241

8.2.3.1 8.2.3.2 8.2.3.3


9. Steunmaatregelen van het Vlaamse gewest. . . . . . . . . . . . . . . . 9.1

KMO portefeuille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

151

Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meer informatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

153 153 153 154 154 155 155 155 156

9.2

Subsidies van Flanders Investment and trade . . . . . . . . . . . . . . . . . .

156

9.3

Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

157

9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.1.5 9.1.6

9.3.1

Inhoud van de maatregel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wie komt in aanmerking?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst Vlaamse overheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9.1.4.1 9.1.4.2

Steun voor registratie-, homologatie- en certificatiekosten ter ondersteuning van exportinspanningen. . . . . . . . . . . . . . . . 157 9.3.1.1 9.3.1.2 9.3.1.3

9.3.2

Inhoud van de maatregel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Tussenkomst Vlaamse overheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Inhoud van de maatregel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Tussenkomst van de Vlaamse overheid . . . . . . . . . . . . . 162

Intrek in een dienstencentrum van FIT buiten de Europese Economische Ruimte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

9.3.6.1 9.3.6.2 9.3.6.3

9.3.7


Oprichting van een prospectiekantoor buiten de Europese Economische Ruimte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 9.3.5.1 9.3.5.2 9.3.5.3

9.3.6

158 158 158 159

Prospectie of zakenreis buiten de Europese Economische Ruimte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 9.3.4.1 9.3.4.2 9.3.4.3

9.3.5

Inhoud van de maatregel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst Vlaamse overheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Aanmaak productdocumentatie, commerciële vertalingen en inlassing in vakmedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 9.3.3.1 9.3.3.2 9.3.3.3

9.3.4


Deelname aan een buitenlandse beurs of een nicheevenement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 9.3.2.1 9.3.2.2 9.3.2.3 9.3.2.4

9.3.3

Minimum projectbedrag: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maximaal subsidie per mensdag: . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoud maatregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Tussenkomst Vlaamse overheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Reis naar zetels van multilaterale instellingen buiten de Europese Economische Ruimte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164


9.3.7.1 9.3.7.2 9.3.7.3

9.3.8

Uitnodiging van aankopers en decision makers van buiten de Europese Economische Ruimte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 9.3.8.1 9.3.8.2 9.3.8.3

9.4


Strategisch ondernemen: steun bij extern advies of aanwerving van een kennismanager. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.1 9.4.2 9.4.3 9.4.4 9.4.5

9.5


Inhoud maatregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wie komt in aanmerking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst Vlaamse overheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meer informatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

165 165 166 166 168 168

Fonds Vlaanderen – Internationaal (FVI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhoud van de maatregel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wie komt in aanmerking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst Vlaamse overheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvraagprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

168 168 169 169 169

10. Steunmaatregelen van het Waals gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

171

10.1 Steunmaatregelen van Sofinex. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

172

9.5.1 9.5.2 9.5.3 9.5.4

10.1.1

10.1.2

10.1.3

10.1.4

Directe financiering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 10.1.1.1 10.1.1.2 10.1.1.3 10.1.1.4

Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Waarborg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.2.1 10.1.2.2 10.1.2.3 10.1.2.4


Akkoorden met de BMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.3.1 10.1.3.2 10.1.3.3 10.1.3.4


Ondersteuning van de export. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.4.1 10.1.4.2 10.1.4.3

Bilaterale akkoorden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Akkoorden met internationale instellingen . . . . . . . . . Specifiek programma “Milieu voor Europa“. . . . . . . . .

10.2 Steunmaatregelen van AWEX (Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissemnets étrangers). . . . . . . . . . . . . . 10.2.1 10.2.2 10.2.3 10.2.4

Een expertise. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Informatiediensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Communicatiediensten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Studiediensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


173 173 173 173 174 174 174 174 174 174 174 174 175 175 175 175 175 176

177 177 178 178 179

243

10.2.5 10.2.6

Bijstand bij het aanleren van talen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Financiële hulp voor deelname aan commerciële evenementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.7 Infrastructuur en diensten in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . 10.2.8 Assistentie om partnerschappen te ontwikkelen . . . . . . . . . . . 10.2.9 Financiële hulp bij de opening van een kantoor in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.10 Personeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

179

11. Steunmaatregelen op het federale niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . .

183

11.1 Maatregelen van Finexpo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

11.1.1

180 180 181 182 182

Intreststabilisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

11.1.1.1 11.1.1.2 11.1.1.3 11.1.1.4



185 185 185 186 186 186 186 186 187 187 187 187 187 188 188 188 188 188 188 189 189 189 189 189

11.2 Steunmaatregelen van de Belgische Maatschappij voor Internationale Investering (BMI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

190

11.1.2

11.1.3

11.1.4

11.1.5

11.2.1

11.2.2

Intrestbonificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.2.1 11.1.2.2 11.1.2.3 11.1.2.4


Intrestbonificatie met aanvullende gift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11.1.3.1 11.1.3.2 11.1.3.3 11.1.3.4


Gift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.4.1 11.1.4.2 11.1.4.3 11.1.4.4


Lening van Staat tot Staat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11.1.5.1 11.1.5.2 11.1.5.3 11.1.5.4

Korte beschrijving van de maatregelen van de BMI. . . . . . . . . 191 11.2.1.1 11.2.1.2 11.2.1.3 11.2.1.4 11.2.1.5

Directe participatie in kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Achtergestelde en/of converteerbare leningen . . . . . . Leningen op lange termijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bemiddeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Advies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

191 191 191 191 191 Procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

11.3 Steunmaatregelen van de Nationale Delcrederedienst (ONDD) 193 11.3.1

Verzekering van leverancierskredieten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 11.3.1.1 11.3.1.2

Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194


11.3.1.3 11.3.1.4

11.3.2

Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

Verzekering van koperskredieten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 11.3.2.1 11.3.2.2 11.3.2.3 11.3.2.4

Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

194 195 195 195 11.3.3 Verzekering koperskredieten in lokale valuta. . . . . . . . . . . . . . 195 11.3.3.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 11.3.3.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 11.3.3.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.3.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.4 Verzekering speciale contantzaken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.4.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.4.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.4.3 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 11.3.5 Verzekering contractgaranties (bonds) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.5.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.5.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.5.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.5.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.6 Verzekering aannemersmateriaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.6.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 11.3.6.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.6.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.6.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.7 Verzekering investeringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.7.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.7.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.7.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 11.3.7.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 11.3.8 Financiële garantie voor werkkapitaalkredieten. . . . . . . . . . . . 199 11.3.8.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 11.3.8.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 11.3.8.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 11.3.8.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 11.3.9 Financiële garantie voor investeringskredieten. . . . . . . . . . . . . 200 11.3.9.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 11.3.9.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 11.3.9.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 11.3.9.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 11.3.10 Financiële garantie voor obligatieleningen . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.10.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.10.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.10.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.10.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.11 Financiële garantie voor kredietlijnen van bankwaarborgen. 201 11.3.11.1 Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.11.2 Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 11.3.11.3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 11.3.11.4 Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 11.3.12 Forfaiting (herfinanciering) van leverancierskredieten. . . . . . 202


245

11.3.12.1 11.3.12.2 11.3.12.3 11.3.12.4

Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Begunstigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202 202 202 202

12. Steunmaatregelen van de Europese instellingen . . . . . . . . . .

203

12.1 Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

204

12.2 Hulpinstrumenten met multilateraal karakter . . . . . . . . . . . . . . . . .

206

12.2.1

12.2.2 12.2.3

Enterprise Europe Network. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

12.2.1.1 12.2.1.2

Doelstellingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Werking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

European SME Week. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 12.2.2.1 12.2.2.2

Doelstellingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Werking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

Cluster Collaboration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 12.2.3.1 12.2.3.2 12.2.3.3

Doelstellingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Definities. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Werking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

12.3 Hulpinstrumenten met bilateraal karakter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3.1

214

Japan en Zuid-Korea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 12.3.1.1 12.3.1.2 12.3.1.3 12.3.1.4

Context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Executive Training Programme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EU Gateway Programme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EU-Japan Centre for Industrial Cooperation. . . . . . . . .

Context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . European Business and Technology Center (EBTC). . . .

214 215 215 216 217 217 218 219 220 220 220

Conclusie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

223

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

227

Bronnenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

231

Inhoudsopgave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

237

Figurenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

247

Tabellenlijst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

249

Kaderstukken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

250

12.3.2

12.3.3

China. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3.2.1 12.3.2.2 12.3.2.3

Context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . China IPR SME HelpDesk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EU SME Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

India. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3.3.1 12.3.3.2


Figurenlijst Figuur 1 :

Evolutie wereldhandel en productie (BBP), 1950 – 2010 (jaarlijkse gemiddelden). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Figuur 2 :

Aandeel van de goederen in de export (percentages). . . . . . . . . . . . . 9

Figuur 3 :

Bijdrage van elke sector in de totale Belgische export (in percentages van het totaal). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Figuur 4 :

Inkomende en uitgaande DIB-stocks per Belgische activiteitensector, 2005 (in percentage van het totaal van de DIBstocks) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Figuur 5 :

Productie en verbruik van de Duitse en de Belgische KMO: hypothese van afwezigheid van handel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Figuur 6 :

Productie en verbruik van de Duitse en de Belgische KMO: hypothese van aanwezigheid van handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Figuur 7 :

SWOT-analyse van de internationalisatie van KMO’s . . . . . . . . . . . . . . 26

Figuur 8 :

Motivaties om te internationaliseren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Figuur 9 :

Redenen voor een verplaatsing van de bedrijfsactiviteiten, 2007. . . 30

Figuur 10 :

De betalingsmoraal binnen Europa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Figuur 11 :

Externe barrières voor internationalisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Figuur 12 :

Interne barrières voor internationalisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Figuur 13 :

Verschil in perceptie tussen internationaal actieve bedrijfsleiders en niet actieve bedrijfsleiders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Figuur 14 :

Motivatie voor de delokalisatie van activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Figuur 15 :

Exportgroei blijft achter in België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Figuur 16 :

Toenemend belang van Centraal- en Oost-Europa voor onze handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Figuur 17 :

Aandeel van high tech in de totale export: 1999 en 2009. . . . . . . . . . 45

Figuur 18 :

Aantal ondersteuningsprogramma’s voor internationalisatie: een vergelijking binnenWest-Europa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Figuur 19 :

Vereenvoudigd model van de verklarende factoren voor de prestaties van een KMO (aangepast, naar Crutzen & Van Caillie, 2009). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Figuur 20 :

De kenmerkende fases van het proces van internationalisatie van de KMO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Figuur 21 :

De determinanten van de performance van de sleutelprocessen voor waardecreatie van de internationaal actieve KMO. . . . . . . . . . . 56

INTKMO Figurenlijst

247

Figuur 22 :

Exploitatiecyclus bij de export. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Figuur 23 :

Externe barrières voor de ontwikkeling van activiteiten op en buiten de markten van de Europese Unie (EU) en de Europese Economische Ruimte (EER). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Figuur 24 :

Mechanisme van factoring bij de export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Figuur 25 :

De internationale financiële leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Figuur 26 :

De wisselbrief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Figuur 27 :

Voorbeeld van document van wisselbrief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Figuur 28 :

Werking van de betaling onder rembours. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Figuur 29 :

Werking van het documentair incasso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Figuur 30 :

Formulier dat de opening van een documentair incasso mogelijk maakt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Figuur 31 :

Formulier dat de opening van een documentair krediet mogelijk maakt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Figuur 32 :

Werking van een onherroepelijk en bevestigd documentair krediet. 104

Figuur 33 :

Werking van het geconfirmeerde, onherroepelijke en overdraagbare documentair krediet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Figuur 34 :

Werking van het geconfirmeerd, onherroepelijk, niet-concordant documentair “back-to-back” krediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

Figuur 35 :

Werking van de stand-by kredietbrief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Figuur 36 :

Schematische voorstelling bankgarantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Figuur 37 :

De kredietverzekering schematisch voorgesteld . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Figuur 38 :

Partners van het ABH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

Figuur 39 :

Begeleiding door de MBI in de investeringscyclus van de onderneming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

248 Figurenlijst INTKMO

Tabellenlijst Tabel 1 :

Belangrijkste bestemmingen voor de Belgische export (gegevens van 2010; in miljarden internationale dollars voor de export en het bbp, en in kilometer voor de afstand) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Tabel 2 :

Aandeel van de uitgevoerde productie van de verschillende sectoren en takken van de Belgische economie (in percentages van de totale productie van elke sector) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Tabel 3 :

Exportbestemmingen van België : 1993 en 2008. . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Tabel 4 :

Moeilijkheden die Waalse ondernemingen ondervinden bij de export. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Tabel 5 :

Redenen waarom Waalse ondernemingen niet exporteren. . . . . . . . 66

Tabel 6 :

Aantal KMO’s ingeschreven in het exporteursbestand van het ABH volgens regio in functie van het aantal werknemers (augustus 2012). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

Tabel 7 :

Toelatingscriteria KMO-portefeuille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

Tabel 8 :

Tussenkomst KMO-portefeuille van de Vlaamse overheid. . . . . . . . . . 161

INTKMO Tabellenlijst

249

Kaderstukken Kader 1 :

Comparatieve voordelen en handelswinst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Kader 2 :

Incoterms. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Kader 3 :

Het Agentschap voor Buitenlandse Handel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

Kader 4 :

Brussels Invest and Export en Exportbru. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

Kader 5 :

Agentschap Ondernemen en FIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Kader 6 :

Sofinex en AWEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

Kader 7 :

Finexpo, BMI en ONDD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

Kader 8 :

Europese Investeringsbank (EIB). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

INTKMO Kaderstukken

251

Inhoudsopgave. Inhoudstafel... Voorworden... Introductie... 1

Recommend Documents