1
2
INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 2: Pedagogische afspraken Hoofdstuk 3: Overige afspraken
3
Hoofdstuk 1 Inleiding Het pedagogisch plan van aanpak van kinderdagverblijf Waterrijk, peuterspeelzaal Vliegende Vis en buitenschoolse opvang Vliegende Vis heeft een gezamenlijk motto: ‘ JE EIGEN TALENTEN ONTWIKKELEN’
“Hallo wereld, hier ben ik dan” Dit motto staat in relatie met het ontwikkelingsprogramma Ko-totaal waaruit bij alle drie de opvangsoorten gewerkt wordt. Het ontwikkelingsprogramma Ko-totaal* wordt ook gebruikt in de onderbouw van openbare basisschool De Startbaan met wie wij een nauw samenwerkingsverband hebben. Het pedagogisch plan van aanpak sluit aan bij de algemene pedagogische visie van Stichting Rijswijkse Kinderopvang en geeft afspraken, werkwijze en werkhouding aan van het team. Er wordt gewerkt vanuit de volgende vier doelstellingen: Het bieden van emotionele veiligheid Het bevorderen van de persoonlijke competentie Het bevorderen van de sociale competentie Kinderen helpen bij het zich eigen maken van waarden en normen Het team van zowel het kinderdagverblijf als de peuterspeelzaal en de buitenschoolse opvang wil zich in het werken met het ontwikkelingsprogramma Ko-totaal vooral richten op de sociale talenten van kinderen. Zij geven binnen de genoemde opvoedingsdoelen aandacht aan gedragscategorieën die aansluiten bij Ko-totaal. Zo helpen wij de kinderen in het ontwikkelen van zelfvertrouwen, sociale weerbaarheid en respect hebben voor elkaar. Het team realiseert dit vanuit een gestructureerde werkwijze die gevormd wordt vanuit de activiteiten van Ko-totaal met extra aandacht voor kunst en cultuur. * Meer informatie over het ontwikkelingsprogramma Ko-totaal kunt u vinden op onze website: www.kinderopvang-plein.nl
*Voor informatie over het ontwikkelingsprogramma Ko-totaal (Uk en Puk voor de peuters en Ik en Ko voor de kleuters kunt u terecht bij de pedagogisch medewerkers in de groep van uw kind. **De algemene pedagogische visie van SRK kunt u inzien in de groep van uw kind en op de website van SRK. ***Van het schoolwerkplan van De Startbaan kunt u een exemplaar inzien bij het locatiehoofd. Bij de totstandkoming van het pedagogisch plan van aanpak is rekening gehouden met de volgende voorwaarden: Het PPA is tot stand gekomen door deelname van het gehele team en de oudercommissie Het team en de oudercommissie kunnen achter de afspraken staan De inhoud van het PPA is praktisch uitvoerbaar en transparant voor ouders Alle pedagogisch medewerkers moeten zich op de hoogte stellen van de inhoud van het PPA
4
Hoofdstuk 2 PEDAGOGISCHE AFSPRAKEN Hoe optimaliseren Waterrijk en de Vliegende Vis de interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen als het gaat om welbevinden, ontwikkeling, emotionele veiligheid, persoonlijke competentie, sociale competentie en het eigen maken van normen en waarden? Om deze vraag te beantwoorden hebben we afspraken geformuleerd die daarbij voor ons aller belang zijn.
Emotionele veiligheid Gedragscategorieёn
Omgang met de kinderen
Samenwerking met ouders (en andere opvoedingspartners)
Binnen- en buitenruimte
Pedagogische organisatie
- Op je gemak voelen - Contact durven maken - Zelfvertrouwen tonen We zorgen er voor dat ieder kind zich welkom voelt, we begroeten ieder kind met de naam. We praten met de kinderen zowel individueel als in groepsverband. We reageren op nonverbale signalen en benoemen de gevoelens van kinderen. Goed contact met ouders vinden we heel belangrijk. We nemen tijd voor een goede overdracht en geven bij de breng- en haalmomenten ook inhoudelijke informatie aan ouders. De wenperiode stemmen we af op de behoefte van het kind. We maken ouders enthousiast voor ouderavonden om met andere ouders over pedagogische thema’s te praten. We hebben nauwe contacten met openbare basisschool De Startbaan en werken aan een doorlopend pedagogisch klimaat. Elke ruimte kent verschillende hoeken waarin kinderen gericht kunnen spelen. In elke groep is een familiemuur aanwezig. Ieder kind heeft een laadje/mandje waar eigen spulletjes in opgeborgen kunnen worden. Ook heeft elk kind een eigen bedje zolang zij nog slapen tijdens de KDV uren. We maken gebruik van dagritmekaarten en planborden zodat kinderen het dagritme herkennen en weten wat er gaat gebeuren. Het dagritme kent rust en structuur. We bieden kinderen veiligheid en structuur door regels en grenzen te stellen. Er wordt in alle werksoorten gewerkt met thema’s vanuit het ontwikkelingsprogramma Kototaal.
Persoonlijke competentie Gedragscategorieёn
Omgang met de kinderen
Samenwerking met ouders (en andere opvoedingspartners) Binnen-en buitenruimte Pedagogische organisatie
- Jezelf presenteren - Een keuze maken - Een taak uitvoeren - Opkomen voor jezelf Er is veel aandacht voor de creatieve talenten van de kinderen. Elk thema wordt afgesloten met een kunst en cultuurweek. Foto’s en kunstwerken van de kinderen worden duidelijk opgehangen of tentoongesteld. We bieden binnen kaders kinderen regelmatig alternatieven en helpen ze bij het maken van keuzes of moedigen ze aan tot nieuwe activiteiten en het onderzoeken van spelmaterialen. We moedigen kinderen aan te vertellen over thuis. De ruimten zijn zo ingericht dat kinderen gestimuleerd worden zelf hun gang te gaan. We stimuleren zo de zelfredzaamheid. Door middel van foto’s en informatie op de website brengen we ouders op de hoogte van activiteiten en ontwikkelingen van hun kind. Voor elk ontwikkelingsniveau en voor elk ontwikkelingsgebied is gepast spelmateriaal aanwezig. Het spelmateriaal is heel en compleet zodat het kinderen uitdaagt tot succes ervaringen. Tijdens de dagelijkse kringgesprekken en aan tafel spreken we bijzonderheden van de dag door en stimuleren we kinderen om zelf keuzes te maken. Door het dagelijks aanbieden van activiteiten uit Ko-totaal worden kinderen in hun brede ontwikkeling gestimuleerd. We dagen hen uit te experimenteren met creatieve materialen en kunstwerken tentoon te stellen aan de muur, in onze digitale fotoalbums en op de expositieborden.
5
Sociale competentie Gedragscategorieёn Omgang met de kinderen
Samenwerking met ouders (en andere opvoedingspartners)
Binnen-en buitenruimte Pedagogische organisatie
- Ervaringen delen - Samen spelen en werken We stimuleren kinderen actief om met elkaar in contact te komen en begeleiden hen in het leren spelen met elkaar. We stimuleren kinderen tot zorg voor elkaar. We vieren met veel aandacht de verjaardagen van kinderen. In de buitenschoolse opvang zijn de groepsregels samen met de kinderen gemaakt, dit stimuleert hun verantwoordelijkheidsgevoel. Kinderen worden aangemoedigd om zich verantwoordelijk te voelen naar elkaar door te troosten, te helpen of excuses aan te bieden en niemand buiten te sluiten, De pedagogisch medewerkers hebben een voorbeeldhouding in sociaal gedrag. We informeren ouders over de gedragsregels in de groepen. Tijdens individuele oudergesprekken praten wij over de sociale ontwikkeling van het kind. Naar de basisschool kennen wij een warme overdracht. Er wordt gewerkt met een kind volgsysteem. Zowel binnen als buiten zijn de ruimtes zo ingericht dat kinderen elkaar ontmoeten maar dat er ook ruimte is voor terugtrekken en individueel spel. Bij activiteiten leggen wij de nadruk op het proces en niet op het eindresultaat. Kinderen krijgen de rust en de ruimte om dingen uit te proberen.
Eigen maken van waarden en normen Gedragscategorieёn Omgang met de kinderen
Samenwerking met ouders (en andere opvoedingspartners) Binnen-en buitenruimte
Pedagogische organisatie
- Aardig doen - Omgaan met ruzie We leren kinderen met aandacht en respect elkaar tegemoet te treden. We voeren kringgesprekken over respect en onderlinge verschillen. We hebben aandacht voor andere culturen. De pedagogisch medewerkers vermijden gesprekken met ouders en met elkaar over de kinderen in hun bijzijn. We leren kinderen zorgvuldig om te gaan met de ruimte en het materiaal. De pedagogisch medewerkers hebben daarin een voorbeeldhou-ding. Er is spelmateriaal gericht op verschillende rollen (man/ vrouw) en rassen (poppen met een kleurtje) boeken over verschillende landen en culturen. We maken gebruik van themaboeken over scheiding / verlies, ziekenhuis, emoties enzovoort. We gebruiken daarbij de handpop Puk of Ko om kinderen uit te nodigen om te praten over belangrijke gebeurtenissen. We zingen liedjes bij het hanteren van rituelen (eten / slapen / opruimen).
6
Hoofdstuk 3 Overige afspraken WATERRIJK Kinderdagverblijf Waterrijk heeft 7 horizontale groepen met kinderen van verschillende leeftijden. De maximale omvang en leeftijdsopbouw van deze groepen zien er als volgt uit: 3 Babygroepen 0-2 jaar: 9 kinderen (totaal 27 kinderen) 2 Dreumesgroepen 2-3 jaar: 12 kinderen (totaal 24 kinderen) 2 Peutergroepen: 2-4 jaar: 14 kinderen (totaal 28 kinderen) Deze leeftijdsindeling is geïndiceerd door de inspectie kinderopvang. De keuze om tweejarigen door te plaatsen naar zowel een dreumes- als een peutergroep heeft te maken met het vergroten van de doorstroommogelijkheden. De pedagogisch medewerkers van zowel de dreumes- als de peutergroepen zijn zeer ervaringsdeskundig in de omgang met tweejarigen. In principe wordt een kind doorgeplaatst naar een groep waar plaats is. In speciale situaties kan het team een aanvraag doen voor een specifieke groep, bijvoorbeeld als een kind nog heel kwetsbaar is kan het zo mogelijk beter doorstromen naar een dreumesgroep. De eindverantwoordelijkheid voor zo’n beslissing ligt bij het locatiehoofd. VLIEGENDE VIS Peuterspeelzaal Vliegende Vis heeft 6 groepen, 4 groepen zijn gehuisvest in het schoolgebouw van De Startbaan op het Bottgerwater en 2 groepen zijn gehuisvest in kindercentrum In de Wolken op het Wethouder Fisherplantsoen. Vliegende Vis een VVE peuterspeelzaal, dat wil zeggen dat er met een speciaal ontwikkelingsprogramma (Puk en Ko*) gewerkt wordt aan de vooren vroegschoolse educatie. De kinderen komen 4 dagdelen per week om het programma te volgen. De ouders worden betrokken bij de uitvoering van het programma, van hen wordt verwacht dat zij regelmatig in de groep van hun kind aanwezig zijn en zo ontdekken wat het beste is voor hun kind. Voor hen is er ook een speciaal thuisprogramma. Doel is om hen zo een optimale start op de basisschool aan te bieden. In iedere groep is plaats voor 16 kinderen. *Voor informatie over dit ontwikkelingsprogramma kunt u terecht bij de pedagogisch medewerkers in de groep van uw kind. In de voorschoolse opvang van Vliegende Vis kunnen kinderen ‘s morgens ontbijten en zich voorbereiden op hun schooldag. In de naschoolse opvang kunnen kinderen zich na schooltijd vermaken totdat hun ouders hen op komen halen. De leeftijd van kinderen in deze buitenschoolse opvang is van 4-8 jaar. OBSERVEREN EN OUDERGESPREKKEN Het welbevinden en de ontwikkeling van ieder kind staan centraal in onze interactie met de kinderen en worden meetbaar in de observatieformulieren die wij jaarlijks van ieder kind invullen en met de ouders bespreken. In de observatieformulieren/gesprekken gaat het om de competenties emotionele veiligheid, sociale competentie, persoonlijke competentie en het eigen maken van normen en waarden. STAMGROEPEN Ieder kind wordt geplaatst in een stamgroep. Dat is de eigen vaste groep van het kind. Als er minder kinderen zijn dan er plaats is in de groep wordt er samengewerkt met een andere groep. Dan komen er twee stamgroepen bij elkaar. Het kan ook zijn dat er dan een pedagogisch medewerker minder wordt ingezet. Daarbij nemen we altijd de inspectie-eisen met betrekking tot de pedagogisch mederker-kind ratio in acht. MEDIABELEID Wij maken geen gebruik van televisie. Wij vinden dat kinderen thuis voldoende televisie kunnen kijken. Ook maken we minimaal gebruik van de computer. Wij willen kinderen graag aan hun talenten laten werken op een actieve manier. Met sport en spel, met zingen, muziek maken, (voor)lezen en met creatieve middelen experimenteren. Maar er zijn uitzonderingen. In de naschoolse opvang kan een kind soms even tot rust komen met een spelletje achter de computer. En in de peuterspeelzaal wordt gebruik gemaakt van educatieve spelletjes op de computer die aansluiten bij de VVE methode. Maar …..alles met mate. GEZONDE VOEDING EN TRAKTATIES Waterrijk en Vliegende Vis besteden aandacht aan gezonde voeding. De dagelijkse broodmaaltijd bestaat uit vers brood, melk, diverse soorten beleg, kaas en eventueel zoet beleg. Voor alle kinderen wordt dagelijks vers fruit klaargemaakt. We vinden het heel belangrijk dat de maaltijd een gezellige gebeurtenis is. In alle groepen wordt het voedingsschema van de kinderen en/of
7 informatie over diëten nauwkeurig bijgehouden. Mocht een kind allergisch zijn, een dieet volgen of vanwege geloof of overtuiging bepaalde voedingsmiddelen niet eten, dan houden we daar rekening mee. Ouders kunnen zelf eventueel vervangende voedingsmiddelen meenemen (zoals bijvoorbeeld sojamelk). Waterrijk en Vliegende Vis hebben een traktatiebeleid opgesteld, dat er als volgt uitziet: Als een kind jarig is, wordt daar speciale aandacht aan besteed . Het ritueel van dit feest vieren vinden wij heel belangrijk en de kinderen vinden het geweldig: slingers, een feestmuts, kaarsjes uitblazen op de (namaak)taart, liedjes zingen en….. trakteren! Wat we uit willen dragen is het volgende: Trakteren is slechts een klein onderdeeltje van het ritueel van een verjaardagsfeest en dat willen we graag zo houden. Het gaat er niet om wie het grootste of het duurste uitdeelt maar juist om het tegenovergestelde: klein, goedkoop en creatief. In het kader van de gezondheid van het kind willen wij geen snoep zoals spekkies, lollies, schuimpjes, marshmallows en drop en geen chips laten trakteren. Wij doen ouders regelmatig ideetjes aan de hand (ook in het Spraakwater ouderkrantje) om te helpen met alternatieve traktaties. Tussen de middag mag ieder kind in Waterrijk een verjaardagsmaaltijd kiezen: broodje knakworst, tosti’s, soep met balletjes of pannenkoeken/poffertjes. Onze ideeen over gezonde voeding en traktaties staan ook beschreven in de Wegwijzer. OPLEIDINGEN, PEDAGOGISCHE ONDERSTEUNING, TRAININGEN Pedagogisch medewerkers in Waterrijk en Vliegende Vis zijn allen volledig gediplomeerd. Zij hebben minimaal een SPW3 opleiding of zijn daarvoor in opleiding. De pedagogisch medewerkers van peuterspeelzaal de Vliegende Vis zijn allen VVE gecertificeerd. Daarnaast krijgen zij op de volgende manieren ondersteuning: Iedere groep heeft eens per zes weken een gesprek met de clustermanager over de omgang met kinderen, ouders, elkaar, het PPA, het methodisch werken met Uk en Puk en wat verder ter tafel komt. Pedagogisch medewerkers krijgen, indien gewenst, ondersteuning van de staf pedagogisch werk van de SRK. Jaarlijks worden enkele groepen door de staf PW geobserveerd, het gaat dan om de interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen. Hiervan wordt verslag gemaakt en er komt een feedbackgesprek. Indien noodzakelijk kan met instemming van ouders en staf pedagogisch werk van de SRK een beroep worden gedaan op specifieke expertise van bijvoorbeeld het consultatiebureau, het bureau Jeugd en Gezin of andere externe hulpinstanties. En niet in de laatste plaats ondersteunen pedagogisch medewerkers ook elkaar in hun omgang met de kinderen.
De SRK heeft een eigen opleidingsinstituut , de‘ SRK ACADEMIE’. Deze biedt aan pedagogisch medewerkers diverse opleidingen die aansluiten bij het pedagogisch gedachtegoed van Waterrijk en Vliegende Vis. Basistrainingen zijn: werken met baby’s, signalering kindermishandeling, kinder-EHBO, bedrijfshulpverlening en Laten spelen is een vak. Specialisatietrainingen zijn: SPW 4, pedagogisch specialist, natuurlijk buitenspelen en ondersteuning op maat van onze staf pedagogisch werk. ACHTERWACHT Waterrijk en Vliegende Vis hebben een achterwachtregeling. Een achterwacht is een volwassene die in geval van nood kan inspringen bij de begeleiding van de kinderen. Het locatiehoofd is de achterwacht. Bij afwezigheid zijn de andere 3 locatiehoofden van Ypenburg achterwacht. Indien nodig wordt de clustermanager worden ingeschakeld. Waterrijk en Vliegende Vis zijn ook elkaars achterwacht. Binnen enkele minuten kan er een collega van de andere locatie aanwezig zijn. Vliegende Vis heeft als extra achterwacht de conciërge van de school. Kindercentrum In de Wolken en kindercentrum het Luchtkasteel liggen op loopafstand en op deze teams kan in geval van nood altijd direct een beroep worden gedaan. Bij speciale activiteiten/feesten zijn er soms meer kinderen dan op de aanwezigheidslijst staan. Wij zorgen dan altijd dat er duidelijk met ouders gecommuniceerd wordt wanneer zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun kind en wanneer de pedagogisch medewerkers deze taak weer van hen overnemen, zodat de veiligheid van de kinderen geborgd is. Ouders en schoolleiding zijn hiervan op de hoogte. CALAMITEITEN In Waterrijk en Vliegende Vis zijn we goed voorbereid indien er calamiteiten plaats vinden. Iedere locatie heeft een ontruimingsplan volgens NEN normen. In geval van ontruiming is elke pedagogisch medewerker op de hoogte van de gang van zaken. Daarnaast werkt elke groep met een sleutelhangerring, hieraan worden sleutelhangers opgehangen met de foto’s van alle aanwezige kinderen en pedagogisch medewerkers van die dag. Voor de omgang met deze ring is een speciaal protocol. Dagelijks zijn er voldoende BHV en EHBO geschoolde krachten aanwezig binnen de locatie. TRANSPARANTIE
8 Wij willen ouders graag laten weten hoe we met hun kinderen omgaan en van hen horen wat ze daar van vinden, bijvoorbeeld op een ouderavond of via de oudercommissie. Maar u bent ook welkom om eens wat uitgebreider dan alleen bij brengen en halen in een groep aanwezig te zijn. Voor de ouders van peuterspeelzaal Vliegende Vis is dit zelfs gewenst. Ieder jaar organiseren we samen met de oudercommissie een ouderavond met een pedagogisch of anderszins belangrijk thema. Enkele voorbeelden: interactief voorlezen, mijn kind naar de basisschool, kinder EHBO, kind en media. Deze avonden lenen zich uitstekend voor contact met andere ouders, en het stellen van vragen en met elkaar van gedachten wisselen. Tips en adviezen zijn ook onderdeel van deze avonden. De oudercommissie is een belangrijk orgaan binnen onze organisatie. Zij denken met ons mee en geven adviezen. Als u belangstelling hebt om lid van de oudercommissie te worden dan kunt u via de pedagogisch medewerkers contact met hen opnemen. EVALUATIE De centrale vraag van het pedagogisch plan van aanpak is: Hoe optimaliseren Waterrijk en Vliegende Vis de interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen als het gaat om welbevinden, ontwikkeling, emotionele veiligheid, persoonlijke competentie, sociale competentie en het eigen maken van normen en waarden. Deze vraag evalueren wij jaarlijks met het team en de oudercommissie.
