Inhoudsopgave
Inleiding
2
Hoofdstuk 2
Achtergronden 3
Hoofdstuk 3
Beleidskaders 6
Hoofdstuk 4
Bepalende beleidsvelden 12
Hoofdstuk 5
Recreatie en toerisme in de gemeente Eemsmond; een inventarisatie. 15
Hoofdstuk 6
Promotie en Marketing 25
Hoofdstuk 7
Expert Meeting 28
Hoofdstuk 8
Conclusies en visie op beleidsontwikkelingen 29
Hoofdstuk 9
Financiën 30
Bijlage
Verslag Expert Meeting Incl. lijst van de aanwezigen 31
1
Inleiding ________________________________________________________________________________
In het raadsprogramma is opgenomen dat er in 2005 een nota Recreatie en Toerisme zal worden samengesteld. In de raadsvergaderingen van 10 en 19 mei 2005 is de startnotitie Recreatie en toerisme in de gemeenteraad besproken en vastgesteld. In deze startnotitie zijn de volgende ambities opgenomen; -
Behoud en/of kleine verbeteringen van de bestaande toeristische infrastructuur en voorzieningenniveau.
-
Zorgen voor verbeterde samenwerking en professionaliteit aanbieders.
-
Betere P.R. en werving.
In deze nota wordt aandacht besteed aan de tijdens de raadsbehandeling genoemde thema’s; De toeristische en recreatieve identiteit van de gemeente; ondersteuning van ondernemers; economische effecten van toerisme en recreatie; samenwerking tussen aanbieders; de strategische visie; promotie en de plaats van de VVV.
Op het gebied van recreatie en toerisme zijn de VVV Waddenkust Noord Groningen, de ondernemers en de verschillende musea belangrijke partners voor de gemeente. Maar ook de samenwerking met de omliggende gemeenten en de provincie.zijn van belang. Op 7 november is een expertmeeting georganiseerd. Hiervoor zijn organisaties die werkzaam zijn in deze sector of hier relaties mee hebben uitgenodigd. Op deze avond is gesproken over de mogelijkheden en beperkingen om het toerisme in onze gemeente te bevorderen. De opmerkingen en adviezen vanuit deze bijeenkomst zijn in deze nota verwerkt.
2
Hoofdstuk 2 Achtergronden In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de plaats die recreatie en toerisme in onze gemeente heeft, de trends die waar zijn te nemen en de rol die de gemeente heeft in het ontwikkelen van deze sector.
Plaats Recreatie en Toerisme in onze gemeente. In onze gemeente speelt recreatie en t oerisme een beperkte rol. Landschap is vaak bepalend voor toerisme. Stranden of bossen die vaak grote trekkers zijn voor toeristen en dagjesmensen kennen we niet in onze gemeente. We zien echter wel een toenemende waardering voor ons landschap. Samen met de dorpen en enkel prachtige cultuurhistorische trekkers zorgt dat voor een groep toeristen die nog niet groot is maar waarbij de potentie aanwezig is om tot verdere groei te komen. Bij cultuurhistorische trekkers in onze gemeente denken we vooral aan de Menkemaborg in Uithuizen en het Hoogeland Museum in Warfffum. Beide musea worden mede door de gemeente in stand gehouden vanwege het cultuurhistorische belang. De attracties die de gemeente kent liggen verspreid over het gehele grondgebied van de gemeente. Onze gemeente is een plattelandsgebied. De omgeving wordt bepaald door de landbouw en de ligging aan de Waddenzee. Hierdoor is er een landschap ontstaan met akkers, dijken, wierden en maren. Dit landschap maakt de gemeente aantrekkelijk voor toeristen die de drukte van de grote stad willen ontvluchten en rust en ruimte zoeken. De horecabedrijven in onze gemeente hebben een economisch bestaan als voorziening voor de plaatselijke bevolking of de zakelijke markt. Het toerisme is voor de horeca en de middenstand geen bepalende bron van inkomsten terwijl de aanwezigheid van goede horecagelegenheden wel van invloed is op de ontwikkeling van het toerisme. In de gemeente Eemsmond zijn een viertal kampeerterreinen en een aantal Logies en Ontbijt accommodaties. Ook speelt het bedrijf AG-Ems een rol in de sector recreatie en toerisme. Maar ook hiervoor geldt dat deze economisch niet geheel afhankelijk zijn van toerisme maar wel van grote invloed zijn op de ontwikkeling van de sector. De ambities die de gemeente heeft ten aanzien van recreatie en toerisme zullen daarom ook vooral verwezenlijkt moeten worden via beleidsterreinen als economische zaken en cultuur. Doordat de financiering van het verbeteren van voorzieningen vaak gevonden wordt in internationale, nationale en provinciale subsidies zal samenwerking op projectbasis met andere overheden en het particulier initiatief belangrijk zijn.
3
Trends Er zijn een aantal trends waar te nemen in de sector recreatie en toerisme die hun invloed hebben op de markt; Nederland vergrijst. De groep ouderen met relatief veel tijd en geld wil een plezierig en goed leven leiden. Een trend is dat steeds meer senioren hun vakantie doorbrengen samen met de kleinkinderen. De consument wil zelf zijn vakantie samenstellen. Hij wil een vakantie op maat maken. Keuze en afwisseling zijn in. Men wil meer verschillende dingen doen tijdens één verblijf. B.v. een dagje winkelen, musea en wandelen op het platteland. Veel mensen zoeken naar andere kaders waarin met elkaar ontmoet. B.v. fietsvakanties, tennis- of golfvakanties. Met name hoger opgeleide mensen onder de vijftig en tweeverdieners hebben minder vrije tijd. Nieuwe taken en verplichtingen vragen tijd. Haast en snelheid is een onderdeel geworden van onze cultuur. De recreant wil veel doen in weinig tijd. Men wil veel resultaat en ervaringen opdoen. Arrangementen met een wisselend aanbod zijn in. De consument beslist ten aanzien van korte vakanties steeds meer op korte termijn. Toeristen willen het aanbod op een aansprekende manier “geserveerd krijgen”. Men wil niet veel tijd besteden aan het bedenken van uitjes. Folders en brochures met kant en klare producten en een verzorgde lay-out doet verkopen. Hoge eisen worden gesteld aan kwaliteit en variatie van voorzieningen. Men wil spanning, avontuur maar ook rust. Fysieke activiteiten zijn in. De consument wil waar voor zijn geld. In het verblijfstoerisme is een trend dat comfort, gastvrijheid en een eerlijke keuken een belangrijke plaats inneemt in de prijs-kwaliteit afweging. Er is steeds meer belangstelling voor alles wat authentiek en oprecht is. Voorbeelden hiervan zijn agrotoerisme en erfgoedlogies( het gebruiken van karakteristieke panden voor verblijfsrecreatie) Door de globalisering wordt de lokale en regionale identiteit steeds belangrijker. Kwaliteit en veiligheid zoekt men in kuuroorden, kloosters en abdijen. Nederland wordt steeds voller. De consument wil de stress en de gejaagdheid ontvluchten. Gebieden met vergezichten, horizon, weidsheid en schone lucht zijn in trek. Internet is het medium om het aanbod onder de aandacht van de consument te brengen. Een toeristische regio is een product waarbinnen de consument de verschillende aanbieders zoals hotels, campings, attracties en fietsenverhuur kan vinden. Hij kan dan vooraf zelf bepalen hoe hij zijn vakantie door wil brengen.
4
Rol van de gemeente Zonder samenwerking met andere partijen kan de gemeente weinig op het gebied van recreatie en toerisme. De rol van de gemeente speelt zich vooral af op het gebied van ruimtelijke ordening. De gemeente is verantwoordelijk voor het instandhouden en verbeteren van de lokale infrastructuur. De gemeente heeft een rol bij het instandhouden van het cultureel erfgoed en subsidieert de musea. Daarnaast kan de gemeente voorwaardenscheppend zijn ten aanzien van promotie, vestigingsbeleid en evenementenbeleid.
5
Hoofdstuk 3
Beleidskaders
_________________________________________________________________________________ In dit hoofdstuk wordt ingegaan op beleidskaders die richting kunnen geven aan het gemeentelijk beleid ten aanzien van recreatie en toerisme. Het internationaal, nationaal en provinciaal beleid geeft subsidiemogelijkheden om initiatieven waar wij als gemeente bij zijn betrokken ten dele mee te financieren.
Internationaal beleid rond de Waddenzee De Waddenzee is het grootste aaneengesloten natuurgebied van West-Europa en het grootste getijdengebied ter wereld. Internationaal gezien is het gebied een toeristische trekker. Hierbij denken we vooral aan de waddeneilanden. Maar ook de kustgemeenten hebben een uniek landschap wat verbonden is aan de Waddenzee. De ministers met natuur en milieuzaken in hun portefeuille komen iedere drie jaar bij elkaar. Het doel van deze Trilaterale conferenties is het waddenbeleid in de drie waddenlanden op elkaar af te stemmen. Onze gemeente is onderdeel van het internationaal waddengebied. Daardoor kan het ook meeliften op internationale initiatieven die het toerisme in het waddengebied willen bevorderen.
Landelijk beleid Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit geeft onder anderen het volgende aan wat betrekking heeft op de openluchtrecreatie. - Aanbod van voldoende groene ontspanningsmogelijkheden in en rond de steden is van belang voor de leefbaarheid, het welzijn en de gezondheid van de bewoners. Ook voor dagjesmensen en vakantiegangers zijn natuur en landschap van belang en vooral de bereikbaarheid en toegankelijkheid ervan. - Recreatie en toerisme hebben een belangrijke economische functie: zij zijn dragers van de plattelandseconomie en kunnen nog verder groeien. Duurzaamheid is hierbij een aandachtspunt. Het beleid bij verblijfsrecreatie is gericht op het geven van ruimte aan ondernemers om aan de eisen van de consument te voldoen Voor de Rijksoverheid hebben vooral de ministeries van LNV, VROM en Economische Zaken te maken met verschillende aspecten van recreatie en toerisme. Het Plattelandsontwikkelings Programma (POP) heeft ook tot doel de mogelijkheden voor recreatie en toerisme en recreatief medegebruik van het platteland te ontwikkelen. De EU stelt hiervoor jaarlijks grote bedragen ter beschikking. Het rijk wil zich inzetten voor het ontwikkelen van groene recreatie en agrotoerisme.
6
Dit zijn activiteiten en vormen van verblijfstoerisme en dagrecreatie bij de boer. Hierbij denken we aan: - (mini) campings; - andere logiesverstrekking zoals B&B, logies met ontbijt, boerenhotelkamers; - appartementen, huisjes, trekkershutten, groepsaccommodatie; - verhuur van recreatiegoederen en –dieren zoals fietsen, paarden, trekskelters, kano’s, roeiboten, etc; - ontvangst en rondleiding op boerenbedrijven. - compleet verzorgde arrangementen voor individu, familie of bedrijf; - fiets en wandelroutes door het boerenland; - ontdekkingstochten door de boeren natuur; De rijksoverheid draagt zorg voor voorzieningen die niet door anderen of via de markt tot stand kunnen worden gebracht.
Waddenfonds Dit fonds wordt hier genoemd omdat het voor onze gemeente mogelijkheden kan bieden om projecten die het toerisme in onze gemeente ten goede komen mede te financieren. Het kabinet heeft besloten in een periode van 20 jaar € 800 miljoen uit te trekken voor extra investeringen in de Waddenzee en het waddengebied. € 250 miljoen hiervan komt uit aardgasbaten. Voor deze investeringen wordt een Waddenfonds opgericht dat onder beheer staat van het ministerie van VROM. De investeringen worden verdeeld over natuur- herstel en ontwikkeling, vermindering van bedreigingen, duurzame economische ontwikkeling en kennisinfrastructuur en versterking van het toerisme. Er is telkens 10-20 % cofinanciering nodig en voor projecten m.b.t. economische ontwikkeling 60-70 %. Het kabinet heeft een koppeling gelegd tussen de start van het Waddenfonds en het beschikbaar zijn van alle vergunningen die nodig zijn voor winning naar aardgas onder de Waddenzee.
De Wet op de openluchtrecreatie ( WOR ) De WOR regelt een aantal zaken op het gebied van de verblijfsrecreatie zoals de ruimtelijke spreiding en diversiteit van het kampeeraanbod; de voorschriften betreffende vergunningen, hygiëne, gezondheid en veiligheid. Ook de regeling van de kampeerovereenkomst, vooral van belang voor de rechtspositie van langkampeerders, is hier onderdeel van. De WOR wordt ingetrokken omdat deze onderwerpen ook zonder een aparte wet geregeld kunnen worden. Namelijk via de ruimtelijke ordening (in het bijzonder bestemmingsplannen en daaraan gekoppelde gebruiksvoorschriften), het Burgerlijk
7
Wetboek en algemene milieuwetgeving zoals de Wet milieubeheer, het Waterleidingsbesluit en de Wet bodembescherming. De overheid wil hiermee regionaal maatwerk op het gebied van verblijfsrecreatie mogelijk maken.en onnodige regelgeving terug dringen. Er is een overgangsregeling om gemeenten de tijd te geven zich in te stellen op de nieuwe situatie. De WOR wordt per 1 januari 2008 ingetrokken. Zolang het vergunningenstelsel van de WOR nog van kracht is, mogen gemeenten toestaan dat kleine kampeerterreinen het hele kampeerseizoen ( van 15 maart tot en met 31 oktober ) vijftien kampeerplaatsen hebben in plaats van tien. Ook heeft de ministerraad ingestemd met een gedoogbesluit dat het mogelijk maakt dat gemeenten per direct deze uitbreiding kunnen gedogen.
Provinciaal beleid De provincie wil via verschillende thema’s het toerisme in de provincie verder ontwikkelen. Stad Groningen. De stad Groningen is voor onze provincie de meest bekende bestemming voor (cultuur)toeristen. De provincie ontleent haar bekendheid aan de stad Groningen. Voor een succesvol toeristisc h-recreatief beleid kunnen Stad en Ommelanden, volgens de provincie, niet los van elkaar gezien worden. Plattelandstoerisme. De provincie wil het plattelandstoerisme krachtig stimuleren. Groningen moet nadrukkelijk op de markt gezet worden als bestemming voor plattelandstoerisme. Niet alleen bij de doelgroep gezinnen met kinderen, maar ook bij actieve senioren en ‘onthaastende’ tweeverdieners. Cultuurtoerisme. Hierbij denkt de provincie aan het verder ontsluiten van de Groningse cultuur. Hierbij wordt gedacht aan kunst, historie, streekcultuur, streekproducten, cultureel erfgoed etc. Vaartoerisme. Er zijn in het verleden grote (financiële) inspanningen verricht om de infrastructuur voor de vaarrecreatie te verbeteren.Dit vaarnetwerk in de provincie is niet niet genoeg bekend. Routegebonden recreatie. Het aanbieden van uitgezette wandel- fiets- of kano routes met overnachtingsmogelijkheden wordt door toeristen erg op prijs gesteld. Dit aandachtsgebied staat hoog op de prioriteitenlijst van de toeristen die de provincie
8
Groningen bezoeken. Dit aandachtsgebied is daarom erg van belang. Zowel voor wat betreft de infrastructuur als de promotie. De provincie wil het netwerk van paden volledig maken en de kwaliteit ervan verbeteren. Ook willen ze de voorzieningen die er bij horen verbeteren zoals; rustplaatsen, parkeervoorzieningen, informatievoorziening en bewegwijzering. De provincie investeert in deze aaneengesloten netwerken. Ondernemend Groningen De slagkracht van de toeristische sector kan nog aanzienlijk versterkt worden. Dit zal tot uiting komen in projecten ter verbetering van de bedrijfsvoering en in verbetering van de marktinformatie ten behoeve van overheden, bedrijfsleven en VVV’s Promotie en organisatie Inhoudelijk wil men de provincie promoten door Groningen als ‘authentiek’ te profileren. Dit door middel van een goede marketingstrategie Hiermee wil de provincie het toerisme in de stad en provincie Groningen een impuls geven om het aantal dag- en meerdaagse bezoekers en het aantal arbeidsplaatsen in de sector te laten stijgen. De provincie kiest voor het uitdragen van een eigen, specifiek Gronings image door middel van een landelijke mediacampagne die Groningen als toeristisch herkenbaar gebied op de kaart zet. Marketing Groningen ( MG) heeft hiervan de uitvoering. In hoofdstuk 6 wordt uitgebreid ingegaan op het thema promotie.
Gemeentelijk beleid Strategische visie Eemsmond ( het Recreatief concept); In de strategische visie die de gemeente in 2000 heeft geformuleerd als leidraad voor het beleid in de komende jaren, wordt onder het thema recreatie en toerisme de volgende uitgangspunten geformuleerd; -
het opnemen van belangrijke cultuurhistorische objecten in de ruimtelijke structuur;
-
het kleinschalig opwaarderen van eindpunten in toeristische routes;
-
het aanvullen van fiets, voet- en ruiterverbindingen, met name vanuit de dorpen;
-
het optimaliseren van de toeristische mogelijkheden van de Eemshaven ( vooral het opzetten van een toeristisch spoorlijntje naar de Eemshaven);
-
het verbeteren van de vaarfaciliteiten in het gebied voor grote en kleine recreatievaart;
-
het creëren van een toeristisch-recreatief potentieel door het centraliseren van de sportvoorzieningen in het gebied tussen uithuizen en Uithuizermeeden.
-
Het tussengebied van Uithuizen en Uithuizermeeden attractief maken voor de recreant.
9
Gezien het karakter van de gemeente en de aanwezige mogelijkheden wordt niet ingezet op massatoerisme. Het is belangrijk dat het moois in de gemeente beter vindbaar en toegankelijk is. Hierbij moet er rekening worden gehouden met de betekenis van het gebied voor de eigen inwoners en het huidige karakter. De initiatieven die de gemeente ontwikkelt op het gebied van recreatie en toerisme worden vooral in projectvorm opgepakt. Daarbij is er vrijwel altijd sprake van een samenwerkingsverband met de omliggende gemeenten en de provincie. De financiering komt tot stand door bijdragen uit subsidies, provincie en investeringen door de gemeente. Het recreatieve concept van de strategische visie geeft een beeld van de diverse projecten en vervult een functie bij het verwerven van financiële bijdragen die nodig zijn om de diverse projecten te realiseren.
Gemeentelijk kampeerbeleid In 1996, bij de inwerkingtreding van de W.O.R.,heeft de gemeente Eemsmond voor het laatst kampeerbeleid vastgesteld. I n dit “ Besluit op de Openluchtrecreatie” zijn zaken geregeld als; - aantal kampeermiddelen; - voorwaarden voor het plaatsen van kampeermiddelen in het buitengebied; - vaststellen van de kampeerperiode en de ruimtelijke beperkingen. Doordat in 2008 de Wet op de openluchtrecreatie wordt opgeheven zal de gemeente nieuw kampeerbeleid moeten ontwikkelen. Het bestemmingsplan is dan voornamelijk het instrument waarmee het beleid moet worden vormgegeven.Het kamperen buiten kampeerterreinen zal geregeld moeten worden door een regeling in de Algemene Plaatselijke Verordening.. De informatievoorziening vanuit de overheid over deze wetswijziging is vanaf november 2005 op gang gebracht. Dit nieuw te ontwikkelen kampeerbeleid is daarom niet meegenomen in deze nota.
Foto www.campingmaarlandhoeve.nl
10
Gemeentelijke belastingen De gemeente heft geen toeristenbelasting. Wel heft de gemeente een forenzenbelasting. Deze belasting wordt geheven indien de eigenaar van de woning niet ingeschreven staat als inwoner van de gemeente en de beschikking heeft over deze woning voor meer dan 90 dagen per jaar. Deze belasting bedraagt € 417,-. Het gaat in de gemeente Eemsmond om ± 18 woningen. Het gaat hierbij grotendeels om vakantiewoningen. Vestigingsbeleid ondernemers Om recreatie en toerisme in onze gemeente te stimuleren staat de gemeente positief tegenover de vestiging van kleinschalige toeristische en recreatieve activiteiten in het buitengebied. Hierbij wordt gedacht aan Logies en Ontbijt mogelijkheden op boerderijen. Bij kleinschalige horeca-activiteiten wil de gemeente een combinatie van activiteiten stimuleren; b.v. terras en demonstratie van oude ambachten.
11
Hoofdstuk 4. Bepalende beleidsvelden Wat de gemeente aantrekkelijk maakt voor toeristen wordt grotendeels bepaald door ontwikkelingen op andere beleidsterreinen. Hierbij denken we vooral aan cultuur en economische ontwikkelingen. De toeristische trekkers, de voorzieningen die aanwezig zijn en het aanzien van ons gebied worden hierdoor beïnvloed.
Cultuur Cultuur en toerisme horen in ons gebied bij elkaar. De cultuurhistorie in de gemeente is een van de peilers waarop het toerisme rust. Het behoud van de cultuurhistorie zal het toerisme in onze gemeente ten goede komen. Bij cultuurhistorie denken we direct aan de musea; De Menkemaborg en het Hoogeland Museum. Dit zijn de musea in onze gemeente met de grootste regionale uitstraling. In het museumplan dat in 1993 door de raad is vastgesteld is bepaald dat alleen de stichting M useum het Hoogeland en de stichting Museum Menkemaborg voor subsidie in aanmerking komen. Met beide musea wordt gewerkt aan afspraken over budgetsubsidiëring en over de prestaties die daarvoor geleverd moeten worden.
Zijlsterweg Cultuurhistorie vinden we terug in het landschap; wierden, dijken, dijkdoorgangen, oude kerkpaden en in bouwwerken als kerken en molens. Maar ook in oude kerkhoven, orgels en in oude ambachten en streekgebonden gerechten. Cultuur vinden we in ateliers die soms opgenomen zijn in fiets en wandelroutes en in “Op Roakeldais”. Dit alles maakt dit gebied authentiek en aantrekkelijk voor toeristen. De landelijke Monumentendag 2005 met het thema Religieus erfgoed gaf een goede gelegenheid om de cultuurhistorie in onze gemeente te promoten.
12
Een goede economische structuur bevordert recreatie en toerisme, Een goede economische structuur heeft een positieve invloed op het toerisme in de gemeente. Aantrekkelijke dorpscentra met een ruim aanbod aan winkels en horecavoorzieningen zal recreatief winkelend publiek trekken. Goede parkeervoorzieningen zijn daarbij een voorwaarde. Bedrijvigheid in de Eemshaven heeft een een aantrekkende werking op mensen die iets recreatiefs willen ondernemen. Met de groei van de haven zal dit alleen maar toenemen. Een groot aantal, dat de gemeente in samenwerking met omliggende gemeenten en de provincie heeft ontwikkeld zijn opgepakt vanuit vooral economische motieven. De projecten zijn vooral gericht op het versterken van de infrastructuur in onze gemeente, regio en provincie. Voorbeelden hiervan zijn het versterken van het fietspadennetwerk en de plannen voor een treinverbinding met de Eemshaven. Deze investeringen hebben een effect op het aantrekkelijk maken van onze gemeente voor toeristen en recreanten.
Kantens
Economische effecten van toerisme In de provincie Groningen is in de periode 1996 - 2001 de werkgelegenheid in de sector Recreatie en Toerisme sterk gegroeid (+20,8%). Landelijk bedraagt de groei echter 22,8%. Het aantal overnachtingen is in dezelfde periode verdubbeld naar 1,4 miljoen. Toch blijft Groningen landelijk gezien op de
13
voorlaatste plaats staan ( voor Flevoland ). Ook als dagtochtbestemming speelt Groningen een kleine rol. ( 3,3% van alle dagtochten vindt plaats in Groningen). Van de groei in deze sector wil de provincie Groningen en ook de gemeente Eemsmond meeprofiteren. De plaatselijke middenstand zal er van profiteren als er meer verblijfstoeristen en dagjesmensen onze gemeente bezoeken. De directe werkgelegenheid in de sector in onze gemeente is beperkt en moeilijk aan te geven evenals het af te leiden economisch effect.
14
Hoofdstuk 5 Recreatie en Toerisme in de gemeente Eemsmond; In dit hoofdstuk worden de toeristische trekkers, de verblijfsaccommodaties en de voorzieningen in beeld gebracht. Daarna worden een aantal projecten omschreven die vaak in samenwerking met andere gemeenten en provincie tot stand kwamen.
Toeristische trekkers Het grondgebied van de gemeente Eemsmond maakt toeristisch gezien deel uit van het waddengebied als van het aangrenzende gebied van maren en wierden. Beide gebieden lenen zich niet voor massale vormen van recreatie. De rust van wijde vergezichten, de stille dorpjes en de bijzondere monumentale bebouwing geven het gebied zijn oorspronkelijkheid die in trek is bij een kleiner deel van de toeristische markt. De laatste jaren blijkt steeds meer dat dit kleinere deel van de markt voor een gebied als NoordGroningen de moeite waard is. Deze ontwikkeling geeft onze gemeente perspectief. Naast deze landschappelijke elementen beschikt de gemeente over een aantal unieke attracties. Routegebonden recreatie Toeristen bezoeken onze gemeente omdat het landschap aantrekkelijk is om de wandelen en te fietsen. Vooral routes worden gewaardeerd. Door de gemeente Eemsmond lopen twee langeafstand fietspaden die zijn bewegwijzerd. De LF10 Waddenzeeroute en het “Rondje Groningen”. Binnen de gemeentegrenzen is er vanaf alle fietspaden bewegwijzering naar de dorpen. Door de VVV-waddenkust Noord-Groningen zijn diverse fietsroutes in de gemeente Eemsmond uitgegeven: molenroute, kerkenroute, via Noordpolderzijl. Borgenroute, Noordkaap en Goliath, Klaverblad Warffum. Ook zijn er routes die op nationaal niveau ontwikkeld zijn. Een prachtig voorbeeld is de “Ruige Route Hoogeland”. Dit is een route die deels door onze gemeente voert. Deze route combineert fietsen, kanoën en lopen www.ruigeroutes.nl Onderzoek In 2004 is er een onderzoek gepresenteerd naar routegebonden recreatie op het Hoogeland: Van kweldertocht naar Jacobspad ( afstudeeronderzoek E. Deddens) Dit onderzoek is gedaan in opdracht van het projectbureau Leader-hoogeland in Warffum. Het onderzoek heeft zich gericht op de Leadergemeenten Bedum, Ten Boer, Appingedam, Delfzijl en Eemsmond.
15
Conclusies en aanbevelingen vanuit dit onderzoek waren; Er is weinig informatie beschikbaar over wat voor toeristen gebruik maken van de routes op het Hoogeland. De toeristen die onze regio bezoeken zijn in het algemeen van middelbare leeftijd en hebben een relatief hoog inkomen en opleidingsniveau. De eisen die de toeristen stellen, hebben vooral betrekking op de aanwezigheid van voldoende rustpunten, horeca, informatiepunten en bezienswaardigheden. Stilte en rust worden erg op prijs gesteld maar men wil ook graag “iets te doen hebben” tijdens het afleggen van de routes. Het Hoogeland onderscheidt zich van andere regio’s in landschap en cultuur en dit moet meer onder de aandacht van de toerist worden gebracht. De toerist zal behoefte houden aan routeboekjes. De verwachting is dat de lay-out van de folder van invloed zal zijn op de verkoop. Het aanbod van toeristische routes is groot. Door een combinatie van routeboekjes en nieuwe media zoals Internet wordt waarschijnlijk een grotere doelgroep aangesproken. Een aanbeveling is om het eigene van dit gebied met bijvoorbeeld een naslagwerk onder de aandacht van toeristen te brengen. De wensen van de toeristen hebben met name betrekking op een aanbod van hoogwaardige voorzieningen. Een combinatie van toeristische routes, horecavoorzieningen en attracties zou dit kunnen bieden.
Middendijk ten noorden van Usquert Samenwerking op het gebied van aanleg, onderhoud en marketing van routes tussen de verschillende gebieden is van belang. Op het hoogeland zijn het recreatieve aspect en hobbyisme nog steeds het belangrijkste uitgangspunt voor de meeste voorzieningen. Een meer commerciële insteek zou positieve gevolgen kunnen hebben voor de regio.
Menkemaborg De Menkemaborg in Uithuizen geeft een beeld van de woon- en leefcultuur van de Ommelander jonkers uit de 17e en 18e eeuw. De van oorsprong uit de 14e eeuw daterende borg is, na een rigoureuze verbouwing van omstreeks 1700, tot op de huidige
16
dag nauwelijks gewijzigd. Ook het gehele borgterrein, de grachten, tuinen, singels en oprijlaan zijn in de vroege 18e eeuw aangelegd en in grote lijnen onveranderd gebleven. De borg is tot 1902 bewoond geweest. Sinds 1921 is de borg het eigendom van het Groninger Museum. Het merendeel van de huidige inventaris (meubelen, schilderijen, zilver, porselein, keramiek, koper en textiel) is mede afkomstig van andere borgen uit de provincie Groningen. Het geeft een goed beeld van een volledig ingerichte Ommelander borg: de herenkamer, voorkamer, zaal, bibliotheek/leerkamer, slaapkamer, eetkamer, keuken met afdeling voor de bedienden en een kelder. Deze zijn ingericht alsof de bewoners 'even weg zijn'. In het schathuis, waar vroeger de koetsen en paarden werden gestald en waar ruimte was voor een slachtkeuken en bierbrouwerij, is nu een caférestaurant gevestigd. In het jaar 2004 hebben 25.750 mensen de Menkemaborg bezocht www.menkemaborg.nl
Hoogeland museum Het openluchtmuseum Het Hoogeland geeft een beeld van het wonen en werken in dit gebied rond 1900. Het museum richt zich op de thema’s landschap, bouwkunst en wonen/werken. Het museum ligt in de kom van Warffum. Het museum is geïntegreerd in het dorpsgezicht. In 2004 bezochten 14075 het museum. www.hoogelandmuseum.nl Borgen; Rensumaborg in Uithuizen en de Breedenborg in Breede Molens; Molen de Liefde in Uithuizen, De molen Goliath in het buitengebied van Uithuizermeeden, molen de Grote Geer in Kantens, molen Windlust in Zandeweer en de molen Eva in Usquert. De Noordkaap Eind 2002 is op het noordelijkste stukje Nederland dit kunstwerk geplaatst. Het kunstwerk is van René de Boer Het Berlagehuis in Usquert is op afspraak te bezichtigen. De haven van Noordpolderzijl Het zielhoes is eigendom van een stichting. In deze stichting participeren de gemeente Eemsmond en het waterschap Noorderzijlvest . Wadlopen Een toeristische attractie die in vergelijking met de twee musea in onze gemeente niet veel deelnemers trekt maar wel uniek is voor de waddenkust is het wadlopen.
17
Stichting Uithuizer Wad is een kleine organisatie die – zonder winstoogmerkwadlooptochten organiseert in het oostelijk waddengebied. Gemiddeld worden er per seizoen 8 tochten georganiseerd. De stichting heeft website; www.wadlopen.nl waarop informatie staat over het wadlopen en het waddengebied. Bezoekersregeling Rottumerplaat en Rottumeroog. Het eiland Rottumerplaat is gesloten voor publiek. Rottumeroog kan, op jaarbasis, worden bezocht door 25 groepen van 30 personen. Staatsbosbeheer beheert de eilanden. Deze bezoekersregeling heeft weinig bekendheid bij het publiek. Op Roakeldais Op Rakeldais is het jaarlijks volksdansfestival in Warffum met een landelijke uitstraling. Dit evenement zet Warffum op de kaart. Het festival heeft op het gebied van toerisme een grote uitstraling. www.oproakeldais.nl Privé verzamelingen Naast de genoemde musea zijn er in de gemeente een aantal kleine particuliere verzamelingen die open zijn voor publiek. Deze worden vaak ook genoemd in brochures en routeomschrijvingen.
Verblijfsaccommodatie Campings Uit informatie van de campings blijkt dat het aantal overnachtingen de afgelopen jaren gestaag toeneemt. De afgelopen zomer van 2005 was, vanwege het slechte weer, daar een uitzondering op. Camping De Breede Breede 5 in Warffum De camping heeft voornamelijk gezinnen met kinderen te gast. Deze verblijven vaak enkele weken. Vooral de aanwezigheid van het zwembad heeft hier een grote toegevoegde waarde. www.campingdebreede.nl Camping zuiderhorn Onderdendamsterweg 2 Warffum Een terrein van 1 ha direct buiten het dorp met 30 toeristische kampeerplaatsen, deels met electra. Daarnaast staan er twee ingerichte 6-persoons tenten voor verhuur, het kampeervat (een onderdak voor twee personen), trekkershut, zomerhuisje, appartement en logies/ ontbijt.
18
De camping heeft geen eigen website maar heeft uitgebreide informatie ondergebracht op de website van het dorp Warffum; www.warffum.com
( foto van www.warffum.com ) De camping biedt originele accommodatie aan.
Camping Maarlandhoeve
Havenweg 54 Uithuizen
Het terrein ligt ten zuiden van Uithuizen De camping heeft ook enkele trekkershutten. www.campingmaarlandhoeve.nl Camping lentemaheerd Schapeweg 21 Uithuizermeeden www.lentemaheerd.nl Het terrein ligt tussen Uithuizermeeden en Roodeschool en heeft een kampeerterrein, twee ingerichte logies en ont bijtkamers. Een ingerichte pipowagen en twee caravans voor verhuur. Hotels Hotel Ekamper in Oosteinde Het hotel heeft 24 kamers en 45 bedden. Een klein aantal toeristen bezoekt het hotel omdat ze bewust dit gebied willen bezoeken. De overgrote meerderheid van de toeristen overnachten hier aansluitend op de ferry naar Borkum www.hotelekamper.nl Hotel Het Gemeentehuis in Uithuizen Het hotel heeft 8 kamers en 16 bedden. Ongeveer 25 % van de gasten komt met een t oeristisch doel. www.hotelhetgemeentehuis.nl
19
Logies en Ontbijt voorzieningen De VVV- Waddenkust Noord-Nederland heeft de beschikking over 14 adressen in de gemeente die Logies en Ontbijt aanbieden. Daarnaast zijn er 9 adressen die een vakantiewoning of appartement te huur aanbieden. Hierbij is niet meegerekend de accommodatie die de campings aanbieden. Zwembaden In de gemeente Eemsmond exploiteert de Stichting Zwembaden Eemsmond twee openluchtbaden. Zwembad De Dinge tussen Uithuizen en Uithuizermeeden en zwembad Breede in warffum. De zwembaden hebben een recreatieve bestemming ten behoeve van de eigen inwoners. Vooral het zwembad Breede heeft een functie ten aanzien van het toerisme omdat het een extra voorziening is bij de camping. Havens In Uithuizen ligt de haven aan het eind van het boterdiep. De haven heeft een havengebouwtje met sanitaire voorzieningen. Het gebouw is eigendom van de gemeente en wordt beheerd door de watersportvereniging.
De haven in Uithuizen De haven in Warffum is te bereiken via het Warffumermaar. Ook hier is een havengebouwtje met sanitaire voorzieningen. Het gebouw is eigendom van de gemeente en wordt beheerd door de watersportvereniging. De haven in Usquert heeft een steiger en geen verdere voorzieningen.
20
Fietsverhuur Bij de plaatselijke rijwielhandel in Warffum, Uithuizen en Uithuizermeeden kunnen fietsen worden gehuurd. Kanoverhuur Bij de camping Maarlandhoeve in Uithuizen en bij camping Zuiderhorn in Warffum is er de mogelijkheid voor de campinggasten om kano’s te huren.
Projecten De gemeente heeft in samenwerking met omliggende gemeenten, provincie en bedrijfsleven een groot aantal projecten opgepakt die de infrastructuur in onze gemeente hebben verbeterd of nog zullen verbeteren. De financiering van deze projecten komt tot stand door Internationale, nationale, provinciale subsidies en door investeringen van de gemeente. Om onze gemeente een aantrekkelijk gebied te maken voor toeristen leveren deze projecten een sterke bijdrage. Verbeteren kanoroutes In 2002 is een start gemaakt met het verbeteren van het project “Verbetering kanoroutes Noord Groningen”. Het wegnemen van een deel van de knelpunten in de kano-infrastructuur door middel van het realiseren van uitstappunten, overdraagplaatsen, rustpunten, een enkele bevaarbare duiker en een bebordingsplan. In juni 2003 is dit project afgerond. Fietspadenplan Bij dit plan gaat het om het verbeteren van het fietspadennetwerk in de gemeente. Het gaat hierbij om zowel het dagelijks gebruik door de eigen inwoners als voor recreatieve doeleinden. Het combineren van deze beide doelen is een onderdeel van het plan. Het realiseren van een toeristische fietsroute van Oost naar West door de gemeente is ook een onderdeel van het plan. Deze route voert langs tal van interessante landschappen en bezienswaardigheden in de gemeente en sluit aan op routes daarbuiten. Hierin zullen een aantal ontbrekende schakels moeten worden gerealiseerd. Ook staan er enkele nieuwe verbindingen in het plan genoemd. In het plan zijn kwaliteitseisen meegenomen; De directheid van de route; Het comfort ( breedte van de fietsvoorziening, de doorstroming van het fietsverkeer en de ondergrond) verlichting, bewegwijzering en verkeersveiligheid. Het fietspadenplan is door de gemeenteraad vastgesteld en er is besloten over te gaan tot uitvoering van de eerste fases van het plan.
21
“Rondje om de Noord” De provincie en de gemeenten in Noord - Groningen hebben samen met het Waterschap noorderzijlvest in het kader van het Regioprogramma in de gebiedsuitwerking Noord Groningen van het POP en het daarbij behorende actieprogramma Eemsmondgebied afgesproken om onderzoek te verrichten naar de knelpunten in het Damsterdiepvaarcircuit met “een rondje om de Noord”. Het gaat hierbij om de toervaart van oost naar west en omgekeerd en het versterken van het toeristisch netwerk rond dit vaargebied. Het projectvoorstel doet concrete voorstellen voor de verbetering van de vaarverbinding om het Lauwersmeergebied te verbinden met het Oldambtgebied, waarbij de vaarrecreant via diverse aantrekkelijke punten door het gebied wordt geleid. Van Winsum kan een doorsteek gemaakt worden naar Middelstum, waarbij langs deze route de haventjes in Warffum, Usquert en Uithuizen kunnen worden aangedaan. Jacobspad Een pelgrimswandeling van Uithuizen naar Santiago de Compostela. In het kader van een LEADER+ project is een start gemaakt met het verder in de markt zetten van het Jacobspad van Uithuizen naar Groningen. Deze route start bij de katholieke kerk aan de Hoofdstraat in Uithuizen en moet uiteindelijk eindigen in Santiago de Compostela. Ook zullen vertegenwoordigers uit andere gemeenten waar het Jacobspad doorheen loopt nadrukkelijk worden betrokken bij het project. Het hoofddoel is het realiseren van een compleet beschreven en bewegwijzerde route van Noord naar Zuid Nederland die in het teken moet staan van Jacobus de Meerdere en die als aanlooproute moet dienen naar de hoofdroutes door Frankrijk en Spanje. Subdoelen zijn het stimuleren van de betrokkenen van de lokale bevolking ( burgers en ondernemers) en het ontwikkelen van arrangementen en evenementen. De voorbereiding van het project vindt plaats in 2005. De planning is dat het project zal starten in 2006. Om dit project te realiseren is nauwe samenwerking met andere LEADER gebieden in Nederland noodzakelijk. Het project zal worden uitgevoerd via het Leader+ programma. De projectleiding is in handen van Regioraad Noord Groningen. Naast de projectleiding is er een klankbordgroep bestaande uit vertegenwoordigers uit de Stichting Jacobspad, de provincie Groningen, de gemeente Eemsmond en de coördinator leader+. www.jacobspad.nl
Accomodatiegebouw haven Noordpolderzijl In de strategische visie van de gemeente uit 2001 wordt het doen van een kwaliteitsslag voor Noordpolderzijl al als project genoemd. Inmiddels is al begonnen met het verbeteren van de infrastructuur rond het Zielhoes
22
De gemeente heeft samen met de provincie Groningen een visie ontwikkeld voor de kwaliteitsverbetering van Noordpolderzijl. Meerdere gebouwen verpauperen en er zijn totaal geen hygiënische voorzieningen voor wadlopers of andere dijkgangers. In het plan is sprake van het realiseren van een nieuw voorzieningengebouw bij de huidige visafslag. Zodra het ontwerp gereed is zal er weer terugkoppeling naar de gemeenteraad plaatsvinden. De Eemshaven. De haven op zich en het omliggende gebied heeft mogelijkheden om voorzieningen ten behoeve van toeristen te realiseren. Op initiatief van de gemeente Eemsmond wordt nagegaan of er een mogelijkheid is om te komen tot het vervoeren van personen per trein van Groningen naar de Eemshaven. Met een dergelijke treinverbinding kan mogelijk een compleet net van openbaar vervoer naar de Eemshaven worden gerealiseerd met een aansluiting op de ferry naar Borkum. Voor onze gemeente is het van belang dat deze trein ook op de stations in onze gemeente stopt zodat ons gebied er van kan profiteren. Deze treinverbinding verbetert de infrastructuur voor de bedrijven in de Eemshaven. Maar ook geeft het vanuit toeristisch oogpunt een verbinding tussen het toeristische waddeneiland Borkum en onze gemeente. Wellicht zijn er arrangementen te ontwikkelen in samenwerking met de Menkemaborg, het museum het Hoogeland en ondernemers. Doordat een deel van het traject; Roodeschool – Eemshaven, alleen voor goederenvervoer is ingericht mag hier geen openbaar personenvervoer plaatsvinden. Er kan nu alleen zogenaamd besloten personenvervoer plaatsvinden. Dit betekent dat er alleen combikaarten van AG Ems kunnen worden gebruikt. Die zijn niet verkrijgbaar op de stations. Ook moet de treinverbinding passen in de bestaande dienstregeling.
Eemshaven Rond dit project is er een projectgroep samengesteld uit vertegenwoordigers van de provincie Groningen, Leader+ actiegroep het Hoogeland, Regioraad Noord Groningen, NoordNed, AG-Ems en de gemeente Eemsmond.
23
Subsidiering is misschien mogelijk via o.a. Europese subsidies. De huidige stand van zaken is dat er een haalbaarheidsonderzoek wordt verricht in opdracht van Groningen Seaports. Andere mogelijkheden die de haven en de directe omgeving heeft zijn; - Het opwaarderen van het kleine zandstrand wat tussen de dijk en het westelijk industrieterrein ligt. - Het ontwikkelen van de plannen voor een jachthaven met voorzieningen. Het onderzoeken van deze mogelijkheden zal ook op projectbasis plaats moeten vinden. Archeologisch Informatiepunt Warffum. Het archeologisch informatiepunt in het Hoogelandmuseam in Warffum is gerealiseerd als Leaderproject. Gemeentebesturen, de provincie, het Hoogelandmuseum en Stichting Natuur en Landschap Eemsmond e.o. vormden de initiatiefgroep. Via de identiteitsstudies zijn de kleinschalige voorzieningen per dorp meegenomen. Het doel van de identiteitsstudies is het formuleren van een ruimtelijke onderbouwing voor de toekomstige ontwikkelingen die recht doen aan de specifieke kenmerken van de dorpen en hun omgeving.Dit maakt de dorpen aantrekkelijk voor de bezoeker. Voorbeelden zijn; het herstellen van de kerkepaden op de wierde in Warffum, een wandel en fietsroute vanuit het hart van het dorp Kantens naar het landschap ten westen van het dorp, het versterken van de entree van de laan naar de Rensumaborg in Uithuizermeeden en het herstellen van oude paden rond het dorp Usquert.
24
Hoofdstuk 6. Promotie en Marketing ___________________________________________________________________________________ Promotie van onze gemeente heeft tot doel dat er meer mensen onze gemeente bezoeken, hier overnachten en hun geld hier besteden. De consument moet ons gebied, onze dorpen en “ attracties” kunnen vinden. De toerist zal allereerst de provincie Groningen aantrekkelijk genoeg moeten vinden om hier een bestemming te zoeken. Voor onze gemeente de uitdaging dat toeristen de weg naar ons gebied vinden. En vervolgens hier langer blijven.
Imago Uit onderzoek blijkt dat de mensen die de provincie Groningen bezoeken over het algemeen zeer tevreden zijn. Vooral het aanbod van fiets- en wandelroutes, de dorpen en de verblijfsaccommodaties wordt gewaardeerd. De mensen die de provincie nog nooit hebben bezocht denken veel negatiever over de provincie. Er blijkt een groot gat te zitten tussen de ervaring die bezoekers van de provincie hebben en het imago. ( Het imago van Groningen, van der Tuuk 2004, in opdracht van de provincie Groningen) De provincie vindt het van belang dat het imago verbetert.
Provincie Met de promotie van Groningen wil de provincie het t oerisme in Groningen ( stad en regio ) een impuls geven. De provincie verwacht dat hierdoor het aantal dag- en meerdaagse bezoeken, de toeristische-recreatieve bestedingen en het aantal arbeidsplaatsen in de toeristische sector toenemen. De provincie kiest voor het uitdragen van een eigen, specifiek Gronings imago door middel van een landelijke mediacampagne,die Groningen op de kaart moet zetten. Deze promotie is onderdeel van de campagne “Er gaat niets boven Groningen”. Deze campagne wordt gesubsidieerd door de provincie. De gemeente Eemsmond draagt financieel niet bij.
De uitvoering van deze activiteiten ligt bij Marketing Groningen. Zij zorgen ervoor dat er jaarlijks een provinciale VVV-gids en beurspresentaties zijn en dat er een centraal 0900 telefoonnummer is voor informatie. (0900-2023050). Dit meldpunt beantwoordt ook email.
25
Via de sites www.groningen.nl en www.ergaat.nl is er veel informatie te vinden over campings, hotels, restaurants, jachthavens, fiets- en wandelroutes en evenementen en uitgaanstips. Op deze sites ontbreekt de link met de VVV.waddenkust Noord Groningen. Ook zijn de voorzieningen in onze gemeente moeilijk te vinden op deze provinciale sites. Verder heeft MG twee nieuwe websites ontwikkeld. Eén algemene toeristische site met veel informatie over campings, hotels, restaurants, jachthavens en fiets- en wandeltochten en een site met evenementen en uitgaanstips De toerist kan via de site www.groningen.nl informatie vinden. MG werkt samen met de regionale VVV’s en ondernemers. Stichting VVV Waddenkust Noord Groningen. De VVV Waddenkust Noord Groningen is werkzaam in de gemeente Eemsmond. Het VVV heeft t wee vestigingen. In de Mennonietenkerkstraat in Uithuizen en in het Hoogeland museum in Warffum. Het gebouw waarin de VVV in Uithuizen is gevestigd is eigendom van de gemeente. Het VVV heeft een beroepskracht en werkt verder met een groot aantal vrijwilligers. Het VVV ontvangt een budgetsubsidie van € 17.000 , in te zetten voor de coördinatie van werkzaamheden. Hiervoor moet een uitvoeringsovereenkomst worden afgesloten tussen de gemeente en het bestuur van het VVV.
De VVV richt zich op de promotie van de bezienswaardigheden en de voorzieningen van de regio. De VVV heeft een web-site; www.toerisme-waddenkust.nl Op deze site geeft de VVV informatie over cultuur, evenementen, overnachtingsmogelijkheden en geeft tips voor activiteiten. Ook heeft de site versc hillende links. Ondernemers en particulieren kunnen donateur zijn van de VVV. Hiervoor brengt de VVV hun bedrijf onder de aandacht van de toerist.
Plannen voor een regionale VVV In de afgelopen jaren is er in de regio veelvuldig overleg geweest om te komen tot een regio-VVV voor de gemeenten; Slochteren, Ten Boer, Delfzijl, Appingedam, Delfzijl en Eemsmond.
26
Dit zou een samenvoeging betekenen van drie VVV’s, te weten: Stichting VVV Waddenkust Noord Groningen, Vereniging VVV Delfzijl en de Stichting VVV Appingedam-Slochteren en Ten Boer. De gezonde financiële situatie van de huidige plaatselijke VVV en de kwaliteit van de uitvoering van hun taak was aanleiding voor de gemeente om niet verder te gaan met de uitwerking van deze plannen. Ook het bestuur van de VVV- Waddenkust kon zich vinden in dit beleid. De VVV is niet opgenomen in de landelijke VVV structuur. Hierdoor is deze vestiging moeilijk te vinden als zoekers een digitale route via de landelijke VVV-structuur nemen. Particuliere marketing Verschillende ondernemers en organisaties in onze gemeente brengen via foldermateriaal hun product op de markt. Ze worden vermeld in themabladen of routeboekjes voor b.v.wandelaars of fietsers. Ook hebben vele een web-site. Ook zijn ondernemers vaak aangesloten bij landelijke verenigingen of brancheorganisaties die de promotie verzorgen. b.v. Vereniging van kampeerboeren Nederland ( Vekabo), Ook organisaties als b.v. Stichting Oude Groninger Kerken brengen hun kerken onder de aandacht ( www.groningerkerken.nl ) Na enig zoekwerk zijn er een groot aantal sites te vinden die de gemeente, een dorp, een camping of een toeristische trekpleister promoten. Er zijn prachtige sites die links hebben naar andere attracties en hun bezoekers stimuleren om langer in dit gebied te blijven. Deze voorbeelden vinden we ook bij de sites die in deze nota zijn genoemd.
27
Hoofdstuk 7 Expert Meeting Op 7 november is er een expertmeeting georganiseerd met ondernemers en organisaties die werkzaam zijn in deze branche of hier relaties mee hebben. Voor deze avond zijn de VVV Waddenkust Noord Groningen, een aantal horecaondernemers en aanbieders van verblijfsaccommodatie, de musea, de handelsverenigingen in onze gemeente, Bedrijfsbelangen Eemshaven en AG Ems (Borkumlijn) uitgenodigd. Daarnaast is er in de rubriek gemeentenieuws een algemene oproep voor deze bijeenkomst geplaatst. Op de avond waren 26 organisaties en ondernemers aanwezig. De opkomst was daardoor goed te noemen. Het verslag van de bijeenkomst en de deelnemerslijst is als bijlage bijgevoegd. Op de avond is een presentatie gehouden over het beleid r ond Recreatie en Toerisme en hoe de gemeente Eemsmond dit beleid uitvoert. De inhoud van de presentatie betrof voornamelijk de eerste zes hoofdstukken van deze nota. De conclusies die vanuit deze bijeenkomst kunnen worden getrokken zijn; Het toerisme in deze regio heeft zeker potentie en het gebied kan een goede stimulans gebruiken. Ondernemers en daaronder vooral horecaondernemers zullen daarbij een belangrijke rol moeten spelen. Alle voorzieningen in onze gemeente zijn kleinschalig. Zowel de verblijfsaccommodatie, de horeca en de musea. Er is weinig samenwerking tussen de verschillende ondernemers en organisaties. De markt vraagt hier echter wel om. Het aanbieden van arrangementen waarin verblijfsaccommodatie en activiteiten worden aangeboden blijken succesvol. De bezoekersregeling naar Rottumeroog en Rottumerplaat zou hierbij kunnen worden betrokken. De naam Eemsmond zegt toeristen niets. Zij denken niet in gemeentegrenzen. Toeristen kiezen voor een gebied of regio. De samenwerking tussen de VVV Waddenkust Noord Groningen en de omliggende regio vraagt aandacht. Volgens de aanwezigen kan de gemeente een rol spelen bij de promotie. Ook zou de gemeente een regierol op zich kunnen nemen bij het stimuleren van de samenwerking
28
Hoofdstuk 8 Conclusies, visie op ontwikkelingen en initiatieven In dit hoofdstuk worden conclusies getrokken. Een visie op de ontwikkelingen geformuleerd en te nemen initiatieven omschreven.
Conclusies In de afgelopen jaren is er door de gemeente veel gedaan om ons gebied aantrekkelijk te maken voor toeristen. De gemeente heeft fors geïnvesteerd in de infrastructuur, het aantrekkelijker maken van de dorpen en het uitbreiden en verbeteren van voorzieningen ten behoeve van toeristen. Het thema Recreatie en Toerisme heeft zijn plaats in de de strategische visie en is ook terug te vinden in de identiteitsstudies per dorp. Daarnaast subsidieert de gemeente de musea en verschillende organisaties op het gebied van kunst en cultuur. Het beleid, zowel internationaal, nationaal en provinciaal is gericht op het ontwikkelen van het toerisme op het platteland. Het toerisme vraagt om kwalitatief goede voorzieningen en attracties. Samenwerking tussen ondernemers en organisaties zal het aanbod moeten versterken. Het promoten van dit aanbod via Internet is hierbij van groot belang. Gemeentegrenzen zijn voor toeristen niet van belang. Men komt voor de regio en het gebied. Samenwerking over de gemeentegrenzen heen is zowel voor de gemeente, de VVV, de organisaties en ondernemers van belang. Via een groot aantal projecten die in samenwerking met omliggende gemeenten en provincie zijn opgepakt en uitgevoerd is er veel bereikt in het verbeteren van de infrastructuur die de regio aantrekkelijk maakt. Het in stand houden en waar mogelijk herstellen van cultuurhistorische objecten, is van groot belang voor het toerisme in de gemeente. Economische levendigheid zoals een goed winkelaanbod zal dagtoerisme in onze gemeente bevorderen. Op het Hoogeland zijn het recreatieve aspect en hobbyisme nog steeds de belangrijkste uitgangspunt voor de meeste voorzieningen. Een meer commerciële insteek zou positieve gevolgen kunnen hebben voor de regio. ( afstudeeronderzoek E. Deddens)
29
De rol van de gemeente speelt zich vooral af op het gebied van ruimtelijke ordening. De gemeente is verantwoordelijk voor het instandhouden en verbeteren van de lokale infrastructuur, het vestigingsbeleid voor ondernemers en de subsidiering van musea en culturele activiteiten. Beleidsvelden als cultuur en economische zaken zijn daardoor bepalend voor het bevorderen van het toerisme. Doordat in 2008 de Wet op de openluchtrecreatie wordt opgeheven zal vanaf die datum het bestemmingsplan leidend zijn in het kampeerbeleid.
Visie op ontwikkelingen De gemeente wil recreatie en toerisme verder ontwikkelen op een wijze die past bij een duurzame ontwikkeling van de economische structuur. Hierbij willen wij kwaliteit in het aanbod van voorzieningen stimuleren. Ook willen wij de samenwerking tussen organisaties en ondernemers bevorderen. Het culturele erfgoed wil de gemeente zoveel mogelijk in stand houden en waar mogelijk herstellen want dit is samen met het landschap de basis voor het toerisme in onze gemeente. In samenwerking met het bedrijfsleven, de omliggende gemeenten en provincie zal op projectbasis de infrastructuur mede ten behoeve van het toerisme zoveel mogelijk verder worden verbeterd. Deze samenwerking geeft ook de mogelijkheden om de projecten mede met behulp van subsidies te financieren. De gemeente staat positief tegenover het vestigen van kleinschalige bedrijvigheid die zich richt op recreatie en toerisme. Bij kleinschalige horeca-activiteiten in het buitengebied wil de gemeente stimuleren dat er een koppeling van activiteiten plaatsvindt. Hierbij denken wij aan het koppelen van activiteiten aan landbouwbedrijven of culturele instellingen. De huidige structuur van de plaatselijke VVV zal worden gehandhaafd. Samenwerking in de regio kan de promotie van het gebied ten goede komen.
Initiatieven De huidige projectmatige aanpak van de ontwikkeling van de infrastructuur zal worden voortgezet. De besluitvorming zal zoals gebruikelijk per project plaatsvinden. Het college zal het initiatief nemen om in gesprek te gaan met het bestuur van de VVV Waddenkust Noord Groningen. Dit om de positie van de plaatselijke VVV en de
30
mogelijkheden voor regionale samenwerking o.a. op het gebied van promotie te bespreken. Hierbij zal ook Marketing Groningen worden betrokken. Het college zal het initiatief nemen om in de komende periode van twee jaren een aantal bijeenkomsten organiseren met ondernemers en or ganisaties om de samenwerking te bevorderen. Een mogelijkheid is om de organisatie Midden en Klein Bedrijf ( MKB) hierbij te betrekken. Het college zal de ondernemers van de verblijfsaccommodatie betrekken bij het ontwikkelen van het kampeerbeleid. De gemeente zal in samenwerking met de VVV het aantal overnachtingen in kaart brengen zodat de ontwikkelingen op dit gebied kunnen worden gevolgd. Het college zal na een jaar de gemeenteraad informeren over de genomen initiatieven en de resultaten.
31
Hoofdstuk 8 Financiën ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De advisering en besluitvorming rond de in voorbereiding zijnde projecten zal zoals gebruikelijk per project plaatsvinden. De verder te nemen initiatieven hebben naast personele inzet geen financiële consequenties.
32
Verslag bijeenkomst Recreatie en Toerisme in de gemeente Eemsmond. Maandag 7 november 19.30 uur. Aanwezig; Organisaties en ondernemers; zie bijlage Gemeente;
De heer Renkema, burgemeester Mevrouw Noordhof, beleidsmedewerker afdeling Samenlevingszaken
Opening Dhr. Renkema heet iedereen welkom en is verheugd over de opkomst. De gemeenteraad wil het Recreatie- en Toerismebeleid in de gemeente opnieuw vorm geven en heeft in de startnotitie daarvoor de kaders aangegeven. Deze startnotitie hebben alle aanwezigen ontvangen. Ter voorbereiding op het beleidsadvies aan de gemeenteraad is deze bijeenkomst georganiseerd. Een aantal jaren geleden heeft de directeur van de Rabobank ook het initiatief genomen voor een bijeenkomst met ondernemers uit deze branche. Nu neemt de gemeente hiervoor het initiatief. Vanavond wordt er een presentatie gegeven over het huidige beleid rond Recreatie en Toerisme. Daarna is het de bedoeling om aan de hand van de volgende vragen met elkaar van gedachten te wisselen; Geeft de presentatie een goed beeld van het toerisme in onze gemeente? Missen er zaken? Heeft het toerisme in onze gemeente een stimulans nodig? Zo ja; wat kan daarbij de rol van de gemeente zijn? Presentatie Ida Noordhof geeft een presentatie van het huidige gemeentelijke beleid en een inventarisatie van het toeristisch aanbod in onze gemeente. Pauze Discussie Bovenstaande vragen worden aan de aanwezigen voorgelegd. Reacties; Watersportvereniging “De Oude Weer” uit Warffum; Waardering voor het initiatief van de gemeenteraad om aan dit onderwerp aandacht te besteden en dat het een goed initiatief is om deze avond te organiseren. Ze hebben hun reactie op de startnotitie ook op schrift gesteld en dit wordt hierbij aan de gemeente uitgereikt. ( als bijlage bijgevoegd ) De vereniging zou graag nog willen reageren op de conceptnota voor dat deze de gemeenteraad wordt aangeboden. 33
De vereniging heeft waardering voor het project Rondje om de Noord maar benadrukt dat in verband met de hoge kosten een verantwoorde prioriteitenstelling belangrijk is. Reactie van dhr. Renkema; Rond het project Rondje om de Noord is het van groot belang dat er overleg is met belanghebbenden over de keuzes die moeten worden gemaakt. Voor de gemeente is hierbij het rendement voor onze gemeente van belang in het afwegen van keuzemogelijkheden. De gemeente zal zich inzetten voor de bereikbaarheid van de verschillende dorpen via de vaarwegen. Vraag; Hoe staat de gemeente tegenover het vestigen van horeca-activiteiten in het buitengebied. Vraagsteller heeft een Logies en Ontbijt voorziening en geeft rondleidingen op het boerenbedrijf. Het idee is om hierbij op kleine schaal consumpties aan te bieden. Reactie gemeente; Rekening houdend met de mogelijkheden die het bestemmingsplan biedt staat de gemeente positief tegenover het vestigen van kleinschalige horecagelegenheden in het buitengebied. Hierbij gaat de voorkeur uit naar een koppeling van voorzieningen. Zoals de vraagsteller dit ook voorstelt. Volgens de aanwezige aanbieders van verblijfsaccommodatie geven toeristen, vooral fietsers en wandelaars aan dat horecagelegenheden worden gemist. De zondagssluiting wordt hierbij ook genoemd evenals de sluiting op werkdagen in het voor- en naseizoen. Ook de musea horen dit van hun gasten. In het voor en naseizoen vakanties houden vooral senioren hun vakanties. De horecagelegenheden geven aan dat het rendement op deze dagen te klein is gelet op de kosten die moeten worden gemaakt. Opmerkingen; - in het buitengebied zouden landbouwbedrijven meer open moeten zijn. Als voorbeelden worden genoemd; rondleidingen, kaas- en ijsboerderijen. - Initiatieven worden belemmerd door regelgeving. - Het aanbieden van kant en klare pakketten van overnachting met verschillende activiteiten doet het goed bij toeristen. - Informatievoorziening aan de gasten is van belang. Toeristen zijn lui en je moet het voor hen bedenken en aandragen. - De naam Eemsmond is voor toeristen niet van belang. Een toerist is zich niet bewust van gemeentegrenzen en zal voor een gebied of regio kiezen. Bij het zoeken via Internet zullen dorpen centraal staan en niet de gemeentenaam Eemsmond. - Kies als toeristisch centrum bijvoorbeeld het dorp Warffum en maak dit het centrum van je Recreatie en toerisme. Dit product kan beter worden “verkocht”.
34
- Het is een taak van de gemeente om het gebied te promoten. Hierdoor bevorder je dat horecaondernemers zich vestigen. De heer Renkema; Er is behoefte om het toerisme in ons gebied een impuls te geven. De rol van de gemeente is vooral voorwaardenscheppend; subsidie VVV, subsidie musea en het aantrekkelijk maken van het gebied via allerlei projecten en de inrichting van de dorpen. Dhr Renkema stelt de volgende vragen; Welke initiatieven moeten er komen? Moet er een platform worden gevormd? Moet je meeliften met Marketing Groningen? Moet de rol van het VVV anders worden ingevuld? Regie rol gemeente? Hoe moet die er dan uit zien? Opmerkingen; - Er is de afgelopen jaren duidelijk veel ten goede veranderd. - Het bedrijf AGEms werkt samen met een hotel in Zuidbroek. Een dagje Borkum is een onderdeel van een arrangement. Dit blijkt erg succesvol. Benadrukt wordt dat de verschillende aanbieders een pakket moeten aanbieden. - Samenwerking kan als bedrijven elkaar iets gunnen. Gemeentegrenzen zijn daarbij totaal niet belangrijk. Zoek ook samenwerking met partners buiten de gemeente. - Het creëren van overnachtingplaatsen voor campers buiten de kampeerterreinen zou in deze regio een goed idee zijn. Volgens de huidige verordening mag dit niet. Taak VVV; De plaatselijke VVV heeft een functie voor de plaatselijke toeristen. Promotie kost geld en bedrijven zouden daarin mee moeten betalen. De financiering van de VVV vanuit het bedrijfsleven is minimaal. De huidige organisatievorm van de VVV brengt met zich mee dat er niet veel inbreng is van ondernemers en organisaties. - De campings maken een eigen informatiemap voor de gasten. Ook wordt er gebruik gemaakt van het VVV die dit ook doet voor de verschillende Logies- en ontbijtadressen. - Het grondgebied van de gemeente is vaak een witte vlek in folders rond Recreatie en Toerisme. Dit heeft ook te maken met de zelfstandige plaats van de plaatselijke VVV. Aansluiting bij de landelijke VVV – structuur brengt hoge kosten met zich mee voor overhead. De gemeente en de VVV hebben besloten dit niet te doen. Een andere overweging voor de huidige positie van het VVV was het eigen product te promoten en niet onder te sneeuwen bij het aanbod in de Lauwersoog- regio.
35
- Binnen de huidige structuur die het VVV nu heeft is het wellicht mogelijk om samen te werken met de omliggende VVV’s. Afsluiting; De heer Renkema sluit de bijeenkomst af en vat de opmerkingen samen; Bij het verder ontwikkelen van het Toerisme zijn de volgende zaken van belang; Samenwerking tussen de verschillende aanbieders, kwaliteit, promotie en samenwerking over de gemeentegrenzen heen. Het is van belang dat er “pakketten” voor toeristen worden samengesteld die via goede promotie op de markt worden gezet. Ook de kleinschalige aanbieders moeten hierin meedoen. Meer horecagelegenheden zal het toerisme in dit gebied ten goede komen. De heer Renkema bedankt iedereen voor de aanwezigheid en voor de inbreng. De gemeente zal in ieder geval in gesprek gaan met het bestuur van de VVV om hun positie en de samenwerking in de regio te bespreken. Binnen de gemeente zal men zich buigen over de vraag welke rol de gemeente kan spelen met het oog op promotie en samenwerking tussen de ondernemers. De aanwezigen ontvangen een verslag van deze bijeenkomt en daarbij zullen zoveel mogelijk internetsites worden genoemd zodat men bekend raakt met het aanbod.
Ida Noordhof
36
