Jaarverslag
| 3
Inhoudsopgave Voorwoord
Tim van Velsen (vrijwilliger)
Hij is elke dag wel op het hoofdkantoor te vinden.. Iemand ziek of met vakantie? Tim is altijd bereid om in te vallen.
4
Bloed geven
10
Medewerkers & organisatie
18
Producten & diensten
26
Research
32
Verslag Raad van Bestuur
42
Verslag Raad van Toezicht
48
Financiële resultaten en financiële positie
53
Controleverklaring
58
Bijlage
60
(Nevenfuncties leden Raad van Toezicht en Raad van Bestuur)
Alle medewerkers op de foto’s in dit jaarverslag hebben een bijzondere prestatie geleverd in 2010 en zijn voorgedragen door collega’s.
4 |
Voorwoord | 5
Voorwoord
Verder vooruit Vernieuwen, investeren, flexibel inspelen op onverwachte situaties: Bestuursvoorzitter Theo Buunen kijkt terug op de highlights van het afgelopen jaar.
Hoe zou u het jaar 2010 willen karakteriseren? ‘Als een jaar waarin Sanquin Bloedvoorziening een aantal grote stappen heeft gezet op het gebied van nieuwe ont wikkelingen. Je kunt zelfs spreken van een vernieuwings golf. Ik denk daarbij aan het nieuwe gebouw voor de Divisies Plasmaproducten en Research, dat in de loop van volgend jaar klaar zal zijn. Maar ook aan de voor bereidingen voor een stamcellaboratorium, waar dit jaar de nieuwste stamceltherapieën ontwikkeld zullen gaan worden. Daarnaast werd eind 2010 de beslissing genomen om voor heel Sanquin een softwarepakket te introduceren
‘We hebben opnieuw bewezen dat we flexibel kunnen inspelen op onverwachte situaties.’
dat de kwaliteitszorg ondersteunt met systeemrapportages.’
Wat was het voor een jaar voor de donors? ‘In 2010 is een nieuwe medezeggenschapsstructuur ingevoerd voor donors. We hechten veel waarde aan een structuur waarbij donors weten dat ze hun mening goed kwijt kunnen. Samen met adviesbureau Twijnstra Gudde is heel zorgvuldig gekeken hoe we dat het beste vorm kunnen geven. De nieuwe Landelijke Donorraad heeft nu ook vier zetels voor nieuwe, onafhankelijke partijen, zoals donor verenigingen. Het maakt de donorinbreng transparanter. We verwachten dat donors zich hierdoor beter vertegen woordigd zullen voelen. Verder is nieuw op donorgebied dat we in 2011 naast de bestaande tests een nieuwe test gaan invoeren bij het screenen van donors, de zogenaamde Anti-Hepatitis B score. Deze test meet antistoffen tegen de kern van het hepatitisvirus. We willen daarmee risico’s maximaal uitsluiten en zo meer zekerheid geven aan de ontvangers van bloedproducten.’
6 |
| 7
Waar bent u verder trots op, kijkend naar afgelopen jaar?
gebracht. Voor de oorspronkelijke divisieleiding heeft deze
‘Een belangrijk punt in het afgelopen jaar was de
plaats door vier unitdirecteuren op landelijk niveau; op
ontwikkeling rondom de Q-koorts. Een epidemie leek
basis van de verschillende inhoudelijke processen: Productie,
reëel. Wij hebben daarop geanticipeerd met een nieuwe
Kwaliteit, Donorzaken en Medische zaken. Ik heb er alle
test voor donors, om uit te sluiten dat ze besmet zijn
vertrouwen in dat deze andere manier van werken ten
met de Q-koortsbacterie. Niet alleen is veel energie
goede komt aan de uniformiteit, efficiency en verbetering
gestoken in het ontwikkelen en geschikt maken van
van de kwaliteit en dus de dienstverlening aan donors en
deze test, ook de hele logistiek bij de invoering voor
onze klanten.’
omslag ingrijpende gevolgen gehad. Aansturing vindt nu
risicogebieden was een behoorlijke klus. Maar het is goed verlopen en daar ben ik trots op. Het bewijst
Last but not least?
opnieuw dat we flexibel kunnen inspelen op onver-
‘Ik wil op deze plaats ook even stil staan bij het afscheid
wachte situaties. Over flexibel gesproken: ook de
van ons bestuurslid prof. dr. Ernest Briët. Ernest heeft veel
onverwachte groei in de productie van het geneesmiddel
voor Sanquin betekend, onder meer door zijn belangrijke
Cinryze™ deed afgelopen jaar een groot beroep op de
bijdrage aan de vertaling van researchresultaten naar
flexibiliteit van onze medewerkers in de productielijn.
de praktijk van de bloedtransfusie. Gelukkig hebben we
Ook voor hen niets dan hulde.’
een waardige opvolger gevonden in de persoon van prof. dr. René A.W. van Lier. Tot hij in 2000 naar het AMC
Wat verdient komend jaar extra aandacht?
overstapte als hoogleraar Experimentele Immunologie
‘Bij een aantal ingezette veranderingen moet komend
heeft hij als arts ruim zestien jaar bij Sanquin gewerkt.
jaar blijken hoe één en ander in de praktijk uitpakt. Zoals
René heeft de afgelopen jaren tussen het ziekenhuis en
Operatie Quartslag, waarbij de vier bloedbanken uit
Sanquin de nodige bruggen geslagen. We zijn dan ook
de vier regio’s nu in één Divisie Bloedbank zijn onder
zeer verheugd dat hij weer bij ons terug is.’
Aicha ait Soussan (senior analiste)
Heeft het samen met haar collega’s voor elkaar gekregen om de Rhesus-D bepaling al in de 27e week van de zwangerschap volledig geautomatiseerd aan te bieden.
8 |
| 9
Gerald Eikholt (l), Farouk Habib (m) (chauffeurs Mobiele Afname Locatie), Erik Oostveen (r) (teamleider transport)
Souverein – alsof het om een Fiat 500 gaat en niet om een Mobiele Afname Locatie van 68 m2 – rijden ze hem van oost naar west, tot grote blijdschap van alle donors in Zeeland.
10 |
Bloed geven| 11
Bloed geven
‘Van bestandsbeheer tot marketingtechnieken, van medische zaken tot de organisatie van een inzameling: alle aspecten van donormanagement komen aan bod.’
Alles in het Handboek Met trots presenteerde projectleider Sanquin Bloedvoorzie
In 2010 was het gereed en werd het voor iedereen beschik
ning vorig jaar juni het Internationale Handboek Donor
baar op internet. Bloedbanken kunnen het gebruiken bij
management. Een praktische gids die kennis, ervaring en
het inrichten en ontwikkelen van hun eigen organisatie.
good practices bundelt.
Wim: ‘In overzichtelijke hoofdstukken zijn alle aspecten
Medio vorig jaar was het zover: op het congres van de
van donormanagement vanuit een zeer praktische
International Society for Blood Transfusion (ISBT) werd
invalshoek ondergebracht. Tips en tools, maar ook
het Handboek Donormanagement gepresenteerd. Sanquin
beschrijvingen van logistieke processen en de behande
was projectleider van het grootschalige Europese project
ling van ethische kwesties.’
DOMAINE (DOnorMAnagement IN Europe), dat mede
Naast een Engelse versie wordt nu ook gewerkt aan
werd gefinancierd door de Europese Unie. ‘Aanleiding
Nederlandse, Franse, Portugese en Spaanse vertalingen.
was de behoefte aan een praktisch handboek waarin
Onlangs startte de derde fase van project DOMAINE:
kennis, ervaringen en good practices rondom donor
het opzetten van een tweedaags interactief trainingspro
management zijn gebundeld’, zegt manager Donor
gramma om het handboek optimaal te kunnen gebruiken.
studies Wim de Kort. ‘Wij, maar ook onze Belgische
Wim: ‘Van bestandsbeheer tot marketingtechnieken,
collega’s, kregen regelmatig allerlei vragen: hoe dóen
van medische zaken tot de organisatie van een inzame
jullie de bloedvoorziening eigenlijk, hoe komt het dat
ling: alle aspecten van donormanagement komen aan
het bij jullie zo goed loopt? Het op brede schaal uitwis
bod.’ In juni 2011, tijdens het jaarlijkse ISBT-congres in
selen van kennis kon beter.’ Met een aantal leden van
Portugal, vindt de eerste trainingssessie plaats.
belangenorganisatie European Blood Alliance is Sanquin
Zie ook www.domaine-europe.eu
in 2007 voor het eerst om de tafel gaan zitten. Afgelopen jaar was het Handboek klaar. Wim: ‘En daar zijn we echt ontzettend trots op.’
Veiligheid Het project DOMAINE bestond uit drie fasen. In de eerste fase werd er een grootscheeps onderzoek gedaan naar de good elements van alle Europese bloedbanken. Enkele the ma’s: wat zijn slimme manieren om donors te werven en te behouden? Hoe organiseer je de inzameling en afname van bloed? Hoe waarborg je de veiligheid voor donors? Deze onderzoeksresultaten vormden de basis voor het handboek. Het schrijven ervan vormde de tweede fase.
12 |
Bloed geven | 13
Kerncijfers van de Nederlandse bloedvoorziening (situatie van het jaar 2010) 2010
2009
Donorbestand Aantal geregistreerde donors
406.127
404.184
Aantal ingeschreven donors *
395.226
393.811
1,63
1,70
Donatiefrequentie volbloeddonors per jaar Donatiefrequentie plasmaferesedonors per jaar
5,53
5,34
24,40
23,70
Totaal aantal donaties
883.346
906.767
Aantal volbloeddonaties
542.160
575.050
Aantal afereses
341.186
331.717
Gebruik rode bloedcelconcentraten
548.105
564.290
Aantal bloedplaatjes (uit volbloed in donoreenheden)
281.476
246.768
81.742
90.390
348.369
342.995
Aantal donors per 1.000 inwoners Aantal donaties
Gebruik
Aantal eenheden vers bevroren plasma Kilo's plasma totaal (incl. aferese geleverd) aan divisie Plasmaproducten * excl. donors die wel zijn geregistreerd, maar nog niet hebben gedoneerd Verhouding donors en levering rode cellen
Volbloeddonors
333.439
331.738
Geleverde Erytrocyten
548.105
564.290
In de afgelopen jaren is het gebruik van erytrocyten in de ziekenhuizen sterk teruggelopen. Samen met de ziekenhuizen is het An Kooistra (l), Despina Tsaklidou (m) en Alice Fennema (r) (cateringteam Rotterdam)
Zij zorgen er iedere dag weer voor verse koffie, knapperige kroketten en vergaderzalen die spik en span zijn.
gelukt om bij verbeterde zorg met minder transfusies uit te komen. Transfusies zijn meer dan ooit levensreddend. Sanquin heeft het aantal donaties op deze trend aangepast en roept alleen donors op voor zover nodig. Volbloeddonaties worden tijdens bewerking in verschillende eenheden gesplitst. Zodoende kan het zijn dat de gebruikscijfers hoger liggen dan het aantal donaties.
14 |
Bloed geven | 15
Overzicht aantal donors met een positieve uitslag van onderzoek op infecties
Volbloeddonors per bloedgroep 2010
Elke donatie wordt getest. De infecties komen over het algemeen vaker voor bij de donors die voor de eerste keer geven.
Uiteraard worden bloedproducten van donors bij wie een infectie is aangetoond vernietigd.
Bloedgroep 0+
29.589
30.003
31.217
32.232
123.041
36,90%
122.898
100
Hepatitis B Virus
Lues
0-
9.838
8.828
9.632
10.023
38.321
11,49%
38.758
99
90
60
A+
25.762
26.263
26.309
27.637
105.971
31,78%
104.516
101
50
A-
6.134
6.152
6.389
6.886
25.561
7,67%
25.401
101
40
B+
5.379
5.693
6.495
6.018
23.585
7,07%
23.353
101
80 70 60 50
30 40 30
20
20
Noordoost
Zuidoost
Zuidwest
Noordwest
Sanquin
In %
T.o.v. 2009 (=100)
B-
1.332
1.337
1.607
1.464
5.740
1,72%
5.754
100
AB+
1.892
2.158
2.555
2.316
8.921
2,68%
8.746
102
AB-
573
535
577
614
2.299
0,69%
2.312
99
80.499
80.969
84.781
87.190
333.439
100,00%
331.738
101
10 10
0
0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2005
2006
HIV-1/2
Hepatitis C virus
12
35
2007
2008
2009
2010
Percentage 0 negatief in bevolking, donors en geleverde rode bloedcellen
30
10
20
In bevolking
15
Donors
11,49%
10
Geleverde rode bloedcellen
13,50%
6 4 2
7,65%
5
0
0 2006
2007
2008
2009
2010
2005
2006
2007
2008
2009
2010
HTLV-I/II 4
3
2
aantal infecties bij nieuwe donors aantal infecties bij nieuwe donors (per 100.000)
1
aantal infecties bij trouwe/bekende donors aantal infecties bij trouwe/bekende donors (per 100.000)
0 2005
2006
2007
2008
2009
Volbloed logistiek (in donoreenheden)
25
8
2005
Totaal
2010
Voorts is in 2010 een geselecteerd deel van de bloeddonaties uit voorzorg gescreend op de aanwezigheid van Coxiella burnetii
Marian Nordbeck-Vos en Rasida Joelfan
DNA (Q-koorts). Deze screening werd in de periode 15 maart tot 1 november 2010 uitgevoerd bij donors die woonachtig
(medewerker distribution en export assistant)
waren in de postcodegebieden met de hoogste infectiedruk voor Q-koorts. Er werden in totaal 6830 donaties individueel getest.
Toen hun collega op de exportafdeling plotseling wegviel,
In geen van de donaties was Coxiella burnetii DNA aantoonbaar.
hebben zij meteen gezamenlijk de schouders eronder gezet.
Volbloed donaties
542.160
Rode bloedcellen naar ziekenhuis
548.105
16 |
| 17
Barbara Hatzopoulos (l) en Antje Stoepker (r) (managementassistentes)
Op 200 km afstand van elkaar regelen ze alles tot in de puntjes voor hun gezamenlijke donormanager, de een in Nijmegen, de ander in Groningen.
18 |
Medewerkers & organisatie | 19
Medewerkers & organisatie
‘We mochten zelf als proefkonijn fungeren en ik moet zeggen: het praat toch veel leuker wanneer je aan zo’n tafeltje zit en je aantekeningen maakt op het tafelkleed!’
Er bestaat geen wondermiddel voor een 10 ‘Natuurlijk hadden we graag die 7,1 van de bench
en privé werd vooral door mensen die in dienstverband
mark gehaald’, aldus Rob Lijten, manager personeel en
werken als onbevredigend ervaren. Volgens Rob missen
organisatie van Sanquin Bloedvoorziening. De gemiddelde
ze de mogelijkheid om zelf hun werktijden te bepalen.
score van het medewerkerstevredenheidsonderzoek uit
‘Daarom zijn we nu een proef aan het doen met ‘zelf
2009 lag met 7,0 slechts een fractie beneden de lande
roosteren’ en shiftpicking.’ Zelfroosteren houdt in dat
lijke index. Rob: ‘Je gaat vanzelfsprekend op zoek naar
teams in overleg zelf hun rooster mogen invullen en ook
oplossingen waarbij je de meeste verbeteringen bereikt.’
zelf voor een eventuele invaller zorgen. Bij shiftpicking is
Een aantal projectgroepen heeft zich over de thema’s met
er sprake van voorgedefinieerde diensten: er kan ver van
de meest afwijkende resultaten gebogen. Het ging daarbij
tevoren voor een bepaalde dienst worden gekozen. Waar
om samenwerken, arbeidsomstandigheden (met name
het om gaat, is dat mensen meer zeggenschap krijgen over
de goede balans tussen werk en privé) en vertrouwen in
de invulling van hun werktijden. Het feit dat ze daarin
het management. De zoektocht naar verbeteringen leidde
gehoord worden, is vaak al een eerste stap.
tot een aantal verrassende voorstellen. ‘We zijn toch een
Uit het onderzoek is ook gebleken dat Sanquin vrij laag
vrij behoudende organisatie’, beaamt Rob. ‘Daarom
scoorde op het onderdeel ‘Vertrouwen in het manage
was het des te verrassender dat alle suggesties met zo
ment’. ‘Dat is natuurlijk lastig: waarom hebben ze
veel enthousiasme werden ontvangen. We hebben alle
geen vertrouwen? Het valt niet mee om vat te krijgen
methodes ook bij de Raad van Bestuur zelf uitgeprobeerd
op zoiets vaags. Maar het slechtste wat je kunt doen
en men was zeer gecharmeerd van de oplossingen.’
is het er überhaupt niet over hebben’, aldus Rob. De
Zo werd onder andere het World Café bedacht. Het idee
keuze is op een instrument van FranklinCovey gevallen,
is om interdisciplinaire groepjes in een informele setting
het trainingsbureau dat aan succesauteur Stephen Covey
uit te nodigen en ze daar in een ontspannen sfeer op
is gelinkt.
een aantal prikkelende stellingen te laten reageren.
De bedoeling is dat je met z’n tweeën een kaartspel
Al discussiërend kom je dan tot een lijst met oplossingen.
met vertrouwenskaarten speelt. Op deze manier
‘We mochten zelf als proefkonijn fungeren en hoewel
raken leidinggevende en medewerker in gesprek over
ik zeer sceptisch was, moet ik zeggen: het praat toch
een anders moeilijk vatbaar onderwerp. ‘Uiteraard
veel leuker wanneer je aan zo’n tafeltje zit en je aan
weten we dat er geen wondermiddel bestaat. We
tekeningen maakt op het tafelkleed! Toen de Raad van
gaan volgende keer echt geen 10 scoren. Dat zou
Bestuur net zo reageerde, besloten we deze methode toe
niet realistisch zijn. Maar we hebben alle resultaten
te voegen aan onze managementtools.’
serieus genomen en we hebben de directeuren en managers een aantal instrumenten aangereikt die
Zeggenschap
ze tijdens een evaluatiegesprek kunnen gebruiken.
Een ander thema waar een werkgroep zich over ontfermde,
En over een paar jaar gaan we opnieuw kijken hoe
waren de arbeidsomstandigheden. De balans tussen werk
we ervoor staan.’
20 |
Medewerkers & organisatie | 21
Personeelsbezetting per 31-12-2010 (aantal medewerkers en aantal fte)*
Vaste dienst
Tijdelijke dienst
Totaal fulltime / totaal parttime
Fulltime
Parttime
Fulltime
Parttime
Fulltime
Aantal
Aantal
Aantal
Aantal
Aantal
FTE
FTE
FTE
FTE
Totale bezetting Parttime
FTE
Aantal
FTE
626
630,95
177
106,60
115
115,90
43
10,00
741
746,85
220
116,60
961
863,45
2009
Mannen
592
595,80
169
99,11
117
117,77
58
25,64
709
713,57
227
124,75
936
838,32
2010
Vrouwen
349
349,94
1.346
754,22
88
88,28
193
89,45
437
438,22
1.539
843,67
1.976 1.281,89
2009
Vrouwen
332
332,80
1.351
725,66
93
93,00
180
105,07
425
425,80
1.531
830,73
1.956 1.256,53
2010
Totaal
975
980,89
1.523
860,82
203
204,18
236
99,45
1.178 1.185,07
1.759
960,27
2.937 2.145,34
2009
Totaal
924
928,60
1.520
824,77
210
210,77
238
130,71
1.134 1.139,37
1.758
955,48
2.892 2.094,85
In 2010 had Sanquin 7 medewerkers (v) met een WAO-uitkering in dienst.
Dienstjarenopbouw 2010 (aantal medewerkers) aantal
nieuw
trouw/bekend
medewerkers
Samen met Jan-Peter Jansen van Galen heeft hij de Europese Bloedbank Inspectie Training (EUBIS) op poten gezet. Een speciale training die erg aanslaat bij onze bloedbankcollega’s uit de Oostbloklanden.
Aantal
Mannen
* excl. inhuur en extra inzet eigen medewerkers
Boudewijn Hinloopen (hoofd bewerking)
FTE
2010
m
v
totaal
totaal
<1
180
278
2010
2009
458
527
2-3
126
4-5
51
216
342
308
102
153
192
6-9 10-14
171
401
572
583
136
298
434
399
15-19
93
246
339
305
20-24
92
187
279
278
25-29
46
106
152
146
30-34
52
105
157
118
35 en meer
14
37
51
36
961
1.976
2.937
2.892
Totaal
De gemiddelde duur van het dienstverband van Sanquin medewerkers bedroeg 11,65 dienstjaren (10,87 in 2009)
22 |
Medewerkers & organisatie | 23
Personeelsverloop; uit dienst in 2010
2010
In 2010 daalde het personeelsverloop van 11,3% tot 9,0%.
Verzuimduur in- en exclusief zwangerschaps- en bevallingsverlof
Verzuimfrequentie in- en exclusief zwangerschaps- en bevallingsverlof
De belangrijkste vertrekreden was de loopbaan elders.
(in dagen)
(aantal meldingen)
* o.a. overplaatsing binnen Sanquin en ontslag tijdens proeftijd
(aantal medewerkers) 2009
Daarnaast waren beëindiging van het tijdelijke dienstverband,
loopbaan elders
81
79
persoonlijke omstandigheden en (vervroegd) pensioen in 2010
persoonlijke omstandigheden
belangrijke redenen om de organisatie te verlaten.
Mannen
Vrouwen
Totaal
Incl.
Incl.
Excl.
Mannen
Vrouwen
Excl.
Incl.
Totaal
Excl.
Incl.
Excl.
24
11
arbeidsomstandigheden
2
1
Net als in 2009 was het in 2010 over het algemeen eenvoudig
2010
14,88
15,62
13,80
15,53
14,14
2010
1,32
1,50
1,49
1,50
1,49
ongeschiktheid
0
4
vacatures te vervullen. Eind 2010 waren er 26 niet vervulde
2009
11,41
15,00
13,00
13,89
12,50
2009
1,47
1,61
1,57
1,56
1,54
vacatures, net zo veel als in 2009.
ongemotiveerd verzuim
0
0
dringende reden
2
0
reorganisatie
6
6
obu / flex / TOP / pensioen
40
29
einde tijdelijk dienstverband
67
122
3
5
arbeidsongeschiktheid overlijden Anders*
Totaal
4
3
34
68
263
328
Indelingen in salarisschalen 2010 (aantal medewerkers)
Ziekteverzuim
Jeugdschaal
Het verzuimpercentage (exclusief zwangerschaps- en
Mannen
Aanloopschaal Vrouwen
5
4,39% in 2010. Voor het tweede jaar op rij bleef het
10
verzuim daarmee lager dan in de totale zorgsector (5,69%)
15
én in de ziekenhuisbranche (4,55%).
20
(Ziekteverzuim in- en exclusief zwangerschaps- en
30
bevallingsverlof in percentages)
35
1
40
1
45
7
Leeftijdsopbouw 2010
Mannen
(aantal medewerkers)
0-24
32
v 54
totaal
totaal
2010
2009
86
112
25-34
205
336
541
522
35-44
255
505
760
762
45-54
291
669
960
956
55-59
110
278
388
368
68
134
202
172
60 en ouder
Totaal Gemiddelde leeftijd
Vrouwen
Totaal
Incl.
Incl.
Excl.
Excl.
Functionele schaal Vrouwen
bevallingsverlof) daalde licht van 4,49% in 2009 naar
Mannen
1 4
1
6
Totaal
Vrouwen
4
25
m
Mannen
16
20
1
79
61
143
13
51
254
328
1
122
689
813
115
159
275
119
253
386
81
131
212
7
50
2010
3,60
5,57
4,71
4,94
4,39
55
2
87
66
155
2009
3,96
5,70
4,73
5,14
4,49
60
1
91
121
213
65
38
26
64
De gemiddelde duur van het dienstverband van Sanquin
70
19
10
29
medewerkers bedroeg 11,65 dienstjaren (10,87 in 2009)
75
17
15
32
80
Ter vergelijking (2010) Mannen
overig*
Vrouwen
Totaal
Incl.
Incl.
Excl.
Totaal Excl.
961
1.976
2.937
2.892
Sector ‘Zorg’
4,58
7,68
5,98
7,04
5,69
43,77
45,06
44,63
44,23
Sector Ziekenhuizen
3,75
6,58
4,79
5,93
4,55
4
7
10
25
9
1
10
115
142
257
947
1.944
2.937
*B etreft medewerkers die een nominaal salaris ontvangen, medewerkers die in het kader van de ‘overgangsregelingen CAO Sanquin 2001’ een afwijkende salarisschalensystematiek wordt toegepast, en OIO’s op wie de salarissystematiek van de UMC’s wordt toegepast.
24 |
| 25
Hans Hoekstra (voorzitter personeelsvereniging)
Hans is al 26 jaar de drijvende kracht achter de personeelsvereniging in Groningen. Samen met z’n enthousiaste team vormt hij een stabiele factor binnen Sanquin.
26 |
Producten & diensten | 27
Producten & diensten
‘Wij hebben een aanzienlijke know-how en ervaring. Daarnaast staan we bekend om onze kwaliteit van dienstverlening en de prettige manier waarop we met klanten communiceren.’
Snelle en adequate reactie In 2010 hielp Sanquin Bloedvoorziening ziekenhuizen
ook de flexibele opstelling van de Raad van Bestuur, die het
en leveranciers uit de brand door hen te voorzien van
mogelijk maakte om op korte termijn te investeren in zowel
Vitamine D- uitslagen. Een operatie om trots op te zijn,
apparatuur als de nodige personele capaciteit. Ruben: ‘Een
volgens Ruben Baumgarten, directeur Diagnostiek.
compliment is hier echt op zijn plaats.’
Ziekenhuizen en andere leveranciers dreigden afgelopen
Naar verwachting wordt deze extra dienstverlening van
jaar in ernstige problemen te raken, toen de grootste
Sanquin voortgezet tot de oorspronkelijke leverancier weer
leverancier van Vitamine D-bepalingen onverwachts niet
in staat is om de vitamine D test zelf te leveren.
in staat bleek aan de vraag te voldoen. Deze deed een dringend beroep op Sanquin om bij te springen voor de Nederlandse markt. Ruben vond het meteen een mooie uitdaging. ‘Wij hebben een aanzienlijke know-how en ervaring en daarnaast zijn we een onafhankelijke partij. Ook staan we bekend om onze kwaliteit van dienstverlening, uitstekende logistieke voorzienin gen en de prettige manier waarop we met klanten communiceren.’ Sanquin hoefde er dan ook niet lang over na te denken of ze de klanten binnen ziekenhuislabs uit de brand wilden helpen. Vrijwel direct werden alle zeilen bijgezet om dit mogelijk te maken.
Compliment De mensen van Diagnostiek kregen het vervolgens voor elkaar om in zeer korte tijd – zo’n vier of vijf weken – de gevraagde Vitamine D-bepalingen operationeel te hebben. ‘Allereerst dankzij een tour de force van onze mensen die alles op alles hebben gezet om ervoor te zorgen dat ziekenhuizen en leveranciers zonder tijdverlies toch zijn voorzien van de juiste uitslagen. De bepalingen moesten minstens zo goed zijn als de klanten gewend waren. Het is geweldig dat dit is gelukt,’ aldus Ruben. Een belang rijke voorwaarde voor het slagen van deze operatie was
Tudor Schleurholts (donorarts in Zwolle) Toen er een aantal zieken was en de nood hoog, was hij de reddende engel: met z’n hulp werd het rooster vlot getrokken.
28 |
Producten & diensten | 29
Grootscheepse Q-koorts operatie
Bloed is cool
Van maart tot november heeft Sanquin Bloedvoorziening
de Q-koorts bacterie. Directeur Diagnostiek Ruben Baum
Sinds 2010 is Sanquin Bloedvoorziening ook op scholen
te leggen. De thema’s beslaan nu naast bloed ook trans
vorig jaar donors extra getest op de Q-koortsbacterie. Uit
garten: ‘We hebben deze maatregel genomen omdat de
aanwezig met twee verschillende lespakketten, eentje voor
fusie, immuniteit en afstoting.
voorzorg.
bacterie wellicht via bloed overdraagbaar is. Dan zou
de basisschool en eentje voor het voortgezet onderwijs.
Leerlingen kunnen deelnemen aan practica waarin ze
den donors via hun bloed iemand kunnen besmetten.
onder meer bloedgroepen bepalen, met stolling experi
Eind 2009 liet het zich aanzien dat er een grote Q-koorts
De door ons ontwikkelde test wijst uit of iemand besmet
In 2008 werd Sanquin benaderd door Nefarma, de
menteren en de bestanddelen van bloed onder een micro
epidemie zou uitbreken in bepaalde delen van Nederland.
is, ook als er nog helemaal geen ziekteverschijnselen bij
brancheorganisatie voor farmaceutische bedrijven. Of
scoop bekijken. Jan Willem: ‘Uiteindelijk is het ook onze
Sanquin voorzag negatieve gevolgen voor de bloedvoor
donors zijn opgetreden.’
Sanquin wilde meedoen met het project ‘Ik van binnen’
bedoeling om te laten zien hoe cool bloed is; we willen
voor groep 8 van de basisschool. Dat wilde Sanquin wel.
leerlingen enthousiast maken voor bètavakken en
Donors ondergaan altijd al een reeks aan bloedtests om de
De samenwerking ging vervolgens begin 2010 van start.
laten zien hoe interessant research kan zijn.’ Naast het
bloedvoorziening zo veilig mogelijk te maken. Maar van
‘Bloed en zo’ vult de al bestaande lespakketten voor skelet,
lespakket met practicum is er ook een website. Bovendien
wege de dreigende Q-koorts epidemie werden alle donors
zenuwstelsel en organen aan. Leerkrachten ontvingen
kunnen docenten zich inschrijven voor nascholing. Een
in onder andere de Brabantse risicogebieden vanaf maart
een filmpje, ondersteund door een website en materialen
tussenevaluatie zal moeten uitwijzen of het project wordt
tot november 2010 extra getest op de Q-koorts bacterie.
voor gebruik in de klas. Inmiddels zijn in het hele land
voortgezet.
ziening. Samen met een aantal ziekenhuizen werd een test ontwikkeld om donors te testen op de aanwezigheid van
ruim 3.700 scholen met de methode ‘Ik van binnen’ aan
Operatie
de slag gegaan. Een eerste enquête leverde een bijzonder
Het testen van donors op de Q-koorts bacterie in de risico
goede waardering op: 77% van de ondervraagden zegt het
gebieden was een grootscheepse operatie, waar Sanquin
lespakket minimaal 2x per week te gebruiken en 96% geeft
veel energie, tijd en geld in heeft gestoken. ‘Niet alleen in
aan er ook in de toekomst mee te willen werken.
de nodige apparatuur en de ontwikkeling en validatie
Joke Trompetter en Rob de Groot (postkamer) Joke en Rob regeren al jaren met grote toewijding over de postkamer op de Plesmanlaan.
van de test, maar ook in de hele logistiek bij de invoe
Practica
ring voor risicogebieden. Dat was echt een behoorlijke
‘Bloed en afweer’ is een ander project waarmee Sanquin
klus’, weet Ruben. ‘Maar het is erg goed verlopen en
bouwt aan kennis binnen het onderwijs. Projectleider Jan
daar kunnen we heel trots op zijn. Sanquin bewijst
Willem Smeenk: ‘Er leefde bij ons al langer het idee om
hiermee flexibel te kunnen inspelen op onverwachte
ook iets te doen op middelbare scholen. Op hogescho
situaties.’
len en universiteiten is Sanquin goed vertegenwoor
Toen in november 2010 het gevaar geweken leek, is voor
digd, maar we waren afwezig op middelbare scholen.’
alsnog gestopt met deze test. Gelukkig bleek geen enkele
Omdat Sanquin informatieverstrekking aan jongeren ziet
donor besmet met de Q-koorts bacterie. Ruben:
als een maatschappelijke verantwoordelijkheid, is er al in
‘De infrastructuur om donors te testen op de Q-koorts
2009 een pilot voor biologie ontwikkeld voor de boven
bacterie staat echter paraat. Mochten er tekenen zijn
bouw van havo en vwo, het pakket ‘Bloed en afweer’. Beide
dat een epidemie zich alsnog aandient, dan kunnen we
onderwerpen werden weliswaar al behandeld binnen de
de testprocedure zo weer oppakken.’
reguliere biologielessen, maar zonder de dwarsverbanden
30 |
| 31
Rachid Essinouh (l) (teamleider uitgifte) en Güner Durus (r) (medewerker bewerking)
Hun wekelijkse rondleidingen voor externe groepen worden gezien als een bijzonder waardevolle PR-bijdrage.
32 |
Research | 33
Research
‘Met de huidige technologie heb je een flinke brouwerij nodig om één zakje bloed te kunnen maken.’
Op weg naar kunstbloed In 2010 is er een nieuwe onderzoeksafdeling opgezet:
te kunnen maken.’ Maar toch. Op kleine schaal zou
Hematopoiese Research. Deze afdeling, geleid door
kunstbloed een uitkomst kunnen zijn voor patiënten met
Marieke von Lindern, heeft een belangrijk speerpunt voor
zoveel antistoffen dat zij geen donorbloed kunnen verdra
het wetenschappelijk onderzoek binnen Sanquin Bloed
gen. Uiteindelijk moet de afdeling uitgroeien tot landelijk
voorziening tijdens de komende jaren: cellulaire therapie.
expertisecentrum voor de rode bloedcellen.
Rode draad: het ontrafelen en beïnvloeden van de vor
Andere onderzoekslijnen werken aan het inzetten van
ming van de verschillende soorten bloed- en afweercellen
afweercellen tegen kanker: immunotherapie. Bijvoorbeeld
(‘hematopoiese’). Jan Willem Smeenk van Research zegt
door bepaalde afweercellen (T-cellen) aan te zetten tot
het kort en bondig: ‘Hoe oogst je cellen, hoe kweek je
een aanval op tumorcellen. Dat kan door het isoleren en
cellen, en hoe zit de bloedcelvorming in elkaar. Deze
opkweken van T-cellen die gericht zijn tegen kankercellen.
onderzoeksgroep past perfect bij wat wij in patiën
Maar ook door weer andere cellen van het afweersysteem
tenzorg willen betekenen.’ Nu al verzorgt Sanquin een
zo te manipuleren dat zij, eenmaal terug in het lichaam,
belangrijk onderdeel van de beenmergtransplantaties in de
T-cellen activeren die kankercellen kunnen vernietigen.
Amsterdamse regio, namelijk het zuiveren en bewaren van
Deze laatste strategie wordt onderzocht als behandeling
beenmergcellen die worden (terug)gegeven aan patiënten
van slokdarmkanker.
nadat de ziekmakende cellen zijn verwijderd. Om deze eerste vorm van cellulaire therapie verder te verbeteren, is
Samenvoeging
nog veel onderzoek nodig. Bijvoorbeeld om te kijken of cel
Voor een deel is de afdeling Hematopoiese Research een
len zo gemanipuleerd kunnen worden dat ze beter de weg
samenvoeging van bestaande groepen binnen en buiten
terug vinden naar het beenmerg. Ook is Sanquin betrokken
Sanquin. Zo komt Marieke samen met Emile van den
bij het opzetten van gesloten kweeksystemen voor dit soort
Akker van het Erasmus MC, en komen Martijn Nolte en
cellulaire therapieën.
Monica Wolkers van het AMC. Het bestaande stamcellab van Sanquin is onder leiding van Carlijn Voermans in de
Bloedarmoede
gelederen opgenomen. Toch vormen die onderdelen samen
Maar de nieuwe onderzoeksgroep heeft een bredere scope.
iets nieuws. Jan Willem: ‘Voor het eerst is heel bewust het
Marieke werkt bijvoorbeeld aan het ontrafelen van de
onderzoek ingericht om onze plannen voor de dienst
vorming van rode bloedcellen. Dat moet kennis opleveren
verlening voor ziekenhuizen te ondersteunen.’
over zeldzame aangeboren vormen van bloedarmoede. Maar ook – nog spannender – de weg vrijmaken voor het kweken van kunstbloed. ‘Dat is nog wel toekomstmu ziek’, benadrukt Jan Willem. ‘Met de huidige technologie heb je een flinke brouwerij nodig om één zakje bloed
34 |
Research | 35
Sanquin wint prestigieuze innovatieprijs De samenwerkende onderzoeksteams van het Nederlands
Dat zijn belangrijke afweercellen die ons beschermen
Kanker Instituut (NKI) en Sanquin Bloedvoorziening heb
tegen infecties en bepaalde vormen van kanker. In ons
ben op 10 juni 2010 de Amsterdam Inventor Award gewon
lichaam zijn er vele miljarden. Bijna elke T-killer cel
nen. De teams ontwikkelden technologieën die een snellere
herkent een eigen ‘vijand’ aan kleine eiwitfragmentjes
ontwikkeling van vaccins en immunotherapieën voor het
– epitopen. De epitopen verschijnen aan de buitenkant
voorkomen en behandelen van infectieziekten en kanker
van lichaamscellen, die zijn geïnfecteerd met bijvoorbeeld
een stap dichterbij brengen.
virussen, of die zijn ontstaan door kanker. Als een T-killer
De Award, een initiatief van de Amsterdamse Innovatie
cel zo’n epitoop herkent, koppelt hij zich vast aan de zieke
Motor, Avantium en Economische Zaken van de Gemeente
cel en schakelt hem uit.
Amsterdam, geldt als dé prijs voor de meest vernieuwende
Johan IJlst (teamleider NAT screening SDI)
Slovenië had een probleem met de testapparatuur. Johan en z’n team testten het Sloveense bloed binnen 15 uur voor hun collega’s.
uitvinding van kennisinstituten en bedrijven in de regio.
T-killer cellen tegen kanker
Roel Melsert, managing director van de business unit
Wetenschappers proberen al jaren deze reactie zo te
Reagentia, is er trots op. ‘Het leuke is dat inzendingen
beïnvloeden, dat T-killer cellen kunnen worden ingezet
niet alleen vanuit de life sciences kwamen. Ook bedrij
tegen kanker of infecties. Bijvoorbeeld door vaccins of
ven als Shell en TomTom hadden innovaties inge
immunotherapie. De eerste successen zijn daarbij al
stuurd. Het is goed om de krachten eens te meten met
geboekt, maar er zijn nog veel hobbels op de weg. Zo is
andere takken van sport.’ De jury keek niet alleen naar
het lang niet altijd duidelijk wélk eiwitfragmentje uit een
de wetenschappelijke waarde van de twintig uitvindin
kankercel of virus een afweerreactie uitlokt. Om T-cellen
gen, maar ook naar de maatschappelijke relevantie en de
nog beter in te kunnen zetten, is het nodig epitopen te
economische belofte.
kennen en T-cellen in beeld te brengen. Precies daarvoor
Leden waren prof. dr. Pieter Drenth, voormalig rector
hebben de onderzoeksgroepen van NKI en Sanquin Bloed
magnificus van de Vrije Universiteit en oud-president van
voorziening twee vernieuwende technologieën ontwikkeld:
de Koninklijke Academie van Wetenschappen, drs. Adri
met een op UV-licht gebaseerde uitwisselingstechniek
Baan, voormalig lid van de Raad van Bestuur van Philips,
kunnen relatief eenvoudig duizenden verschillende
en mr. Pieter ter Kuile, managing director van Kempen en
fluorescerende complexen worden geproduceerd waarmee
Co Corporate Finance. Roel: ‘Dat zijn toch mensen met
interessante T-killer cellen zichtbaar gemaakt kunnen
een enorme track record.’
worden; de andere techniek betreft een slimme kleurcode ring. Met die twee technieken samen kunnen verschillende
Beschermen
groepen T-killer cellen relatief snel en gemakkelijk worden
De onderzoeksteams van prof. dr. Ton Schumacher en
opgespoord in een bloedmonster.
dr. Huib Ovaa (NKI) en dr. Wim van Esch (Sanquin Bloedvoorziening) keken naar zogeheten T-killer cellen.
36 |
| 37
Nieuwe infecties betekenen nieuwe risico’s Nederlandse bloedtransfusies zijn veilig. Door strenge
Emoties spelen minstens zo’n belangrijke rol. Emoties
selectie van donors en toepassing van kostbare en
van publiek en patiënten, van donors, maar ook van
geavanceerde tests is het risico op overdracht van infecties
bestuurders en politici.’
in Nederland vrijwel nihil. ‘In Nederland is gedoneerd bloed extreem veilig’, zegt prof. dr. Hans L. Zaaijer in zijn
Toch zijn er grenzen aan de uitgaven voor bloedveiligheid.
oratie, uitgesproken bij de aanvaarding van zijn hoogle
Een test tegen het onbekende en meestal onschadelijke
raarschap Bloedoverdraagbare Infecties in het Academisch
HTLV-virus werd ingevoerd, maar de kosten bedragen
Medisch Centrum in Amsterdam.
miljoenen euro’s per gewonnen levensjaar. Bij welke prijs besluiten we dat een restrisico aanvaardbaar is?
Ondanks alle inspanningen blijven er echter grenzen aan de veiligheid. Enerzijds omdat de bekende ziekteverwekkers
Nieuwe gevaren
soms toch niet aangetoond kunnen worden. Anderzijds
Door de concentratie van dieren en toediening van
omdat steeds nieuwe gevaren dreigen, bijvoorbeeld vanuit
bijzonder veel antibiotica in de Nederlandse bio-industrie
de bio-industrie. En voor nieuwe infecties bestaan soms
ontstaan nieuwe gevaren. Aan de ene kant door tot dusver
nog geen beproefde preventiemaatregelen, aldus Hans,
onbekende of onbeduidende ziekteverwekkers – zoals
die sinds 2008 de researchafdeling Bloedoverdraagbare
prionen, de Q-koorts bacterie en het hepatitis E-virus. Aan
Infecties van Sanquin Bloedvoorziening leidt.
de andere kant door resistent geworden oude bekenden – zoals MRSA, VRE en recent de multiresistente E.coli
Zeldzaam
bacterie, die urineweginfecties veroorzaakt. ‘Hervorming
De overdracht van besmettelijke ziekten door bloedtrans
van de intensieve veeteelt kan deze risico’s indammen’,
fusies in Nederland is extreem zeldzaam. Nederlandse
besluit Hans z’n pleidooi.
bloeddonors krijgen veel minder vaak hepatitis B en C dan de rest van de bevolking. Maar helemaal uitgesloten is het niet. Langer bestaande infecties worden ontdekt met – goedkope – tests, die de afweerreactie van het lichaam aantonen. Deze tests missen echter pas opgelopen infec ties. Daarvoor bestaan duurdere tests, die direct de aanwe zigheid van een virus aantonen. Jaarlijks worden hiermee enkele gevallen van hepatitis B, hepatitis C en hiv ontdekt. Dat mag wat kosten. Hans wijst erop dat bij beslissingen over veiligheid van bloed méér meespeelt dan kosten/ batenanalyses. ‘Bloedveiligheid is geen rekensom.
Mireille van Roden (l) en Theresa Guhr (r) (account managers toll manufacturing)
Sinds zij als rasechte pioniers een nieuwe afdeling hebben opgezet, loopt de communicatie met externe contractpartners op rolletjes.
38 |
Research | 39
Testkit beenmergkanker
Veilig bloed
Sanquin Bloedvoorziening heeft in samenwerking met
dan de oude tests. Een ander voordeel is dat er bij de
De plasmaproducten van Sanquin Bloedvoorziening moe
het uitgangsmateriaal gestopt van de te onderzoeken
Siemens Healthcare Diagnostics laboratoriumtests ontwik
nieuwe test geen verschillen tussen de productieseries
ten aan de strengste eisen voldoen. Vorig jaar ontwikkelde
processtap. Uitvoering van deze stap vindt op laboratori
keld om de opsporing van een vorm van beenmergkanker
meer zijn en dat monsters met extreem hoge concen
de business unit Pharmaceutical Services een methode
umschaal plaats, waarna men met behulp van een zoge
te verbeteren.
traties niet langer over het hoofd worden gezien. Die pro
om priondeeltjes te meten, afwijkende eiwitdeeltjes met
noemde Western-Blot test meet of er nog prionen aanwezig
blemen waren er bij de oude methoden wel, vertelt Roel.
ziekmakende eigenschappen. Zoals de ziekte van Creutz
zijn. Peter: ‘We zijn in staat geweest om de test zo te
feldt-Jakob (gekke koeienziekte). Om bloed- en plasmapro
optimaliseren, dat we structureel zelfs bij een verdun
ketens kappa en lambda van immuunglobulinen te kun
Voor de ziekenhuislaboratoria betekent het beschikbaar
ducten zo veilig mogelijk te maken, is het belangrijk om
ning van het materiaal met een factor tienduizend
nen meten. ‘Dit is een mijlpaal voor Sanquin’, zegt Roel
komen van deze nieuwe tests dat er een breder aanbod
zeker te weten dat er geen virussen of prionen in aanwe
nog steeds een positief testresultaat krijgen. Met deze
Melsert, managing director van de business unit Reagen
is aan diagnostiek. Artsen kunnen de ziekte sneller op
zig zijn. ‘Er bestaat echter nog geen test die gevoelig
gevoeligheid kunnen we de veiligheidsbijdrage van een
tia. ‘Er is vijf jaar aan de ontwikkeling van deze test
het spoor komen en beter volgen. Multiple myeloom treft
genoeg is om zeer kleine hoeveelheden prionen aan
processtap goed in kaart brengen en dat is belangrijk
gewerkt.’ Sanquin produceert de tests voor Siemens.
vooral ouderen. Gezien de vergrijzing is een toename van
te tonen’, zegt Peter van Mourik, tot eind 2010 managing
voor de divisie Plasmaproducten.’
Siemens zorgt vervolgens voor wereldwijde distributie en
het aantal patiënten te verwachten. De ziekte gaat vaak
director Pharmaceutical Services.
verkoop. In december 2010 zijn de tests in een aantal Euro
gepaard met botpijnen door de woekering van plasma
Bij bloedtransfusies zijn risico’s alleen te verkleinen door
Optimaal profijt
pese landen geïntroduceerd, waaronder Nederland. Tijdens
cellen in het beenmerg. Soms treden zelfs spontane
bepaalde groepen donors uit te sluiten. In het productie
Tot nu toe was de divisie afhankelijk van een beperkt
de eindontwikkeling is samengewerkt met het Klinisch
botbreuken op, evenals bloedarmoede en een verlaagde
proces van plasmaproducten is meer mogelijk, omdat hier
aantal Europese bedrijven dat de validatiemethodiek
Chemisch en Hematologisch laboratorium van het Jeroen
afweer. Met de juiste behandeling kan de ziekte soms
meer verschillende processtappen plaatsvinden. Van één
onder het vereiste kwaliteitssysteem kon aanbieden.
Bosch Ziekenhuis in Den Bosch.
jaren onder controle gehouden worden.
van die processtappen, een virusverwijderende techniek
Volgens Peter hebben de collega’s van de divisie Plasma
Het is een nieuwe test om in bloed de zogeheten vrije lichte
door middel van nanofiltratie, is inmiddels aangetoond
producten nu geen last meer van lange wachtlijsten en
Betrouwbaarder
dat hiermee ook prionen kunnen worden verwijderd.
wordt optimaal geprofiteerd van de bestaande voorzienin
De test is bedoeld voor de beenmergkanker multiple mye
Peter: ‘Om het prionverwijderend vermogen van een
gen bij Pharmaceutical Services. ‘Maar ook wijzelf pluk
loom, ook bekend als de ziekte van Kahler. De ziekte ont
processtap in kaart te brengen moet je allereerst over
ken de vruchten van de nieuwe ontwikkeling. Andere
staat uit een woekering van plasmacellen, afweercellen die
een betrouwbare test beschikken en ook over materiaal
bedrijven hebben al belangstelling getoond voor deze
antistoffen (immuunglobulinen) produceren. Door deze
met een voldoende hoge concentratie prionen. Vorig
methodiek. Bovendien kan dit weer tot nieuwe samen
woekering komen losse deeltjes van die immuunglobuli
jaar kregen we het voor elkaar een degelijke valida
werking op andere gebieden leiden.’
nen in het bloed terecht – waaronder ook de zogenoemde
tiemethodiek te ontwikkelen op basis van deze beide
vrije lichte ketens.
Publicaties
De nieuwe test spoort die vrije lichte ketens gemakkelijker,
componenten.’ Per 31-12-2010
betrouwbaarder en preciezer op dan oudere tests. Dat wil zeggen dat de vrije lichte ketens al bij geringere hoeveel
Aantal proefschriften
heden aantoonbaar zijn, én dat er minder vaak sprake is van een vals alarm. ‘Deze tests zijn geautomatiseerd’,
Aantal publicaties (peer reviewed)
zegt Roel. ‘Bovendien zijn ze gevoeliger en specifieker
Aantal overige publicaties
Per 31-12-2009
11
10
131
122
18
19
Veilig De methode voor het meten van prionverwijdering bestaat uit een aantal stappen. In een notendop: prionen worden eerst vermenigvuldigd totdat hoge concentra ties kunnen worden geoogst. Vervolgens worden ze in
40 |
| 41
Pasquale di Scala (hoofd donoradministratie Bloedbank Noordwest)..
Pasquale is bijzonder vindingrijk in het. zoeken naar creatieve oplossingen. Meer dan eens heeft hij in het weekend een handig programma ontworpen.
42 |
Verslag Raad van Bestuur | 43
Verslag Raad van Bestuur De Wet inzake bloed voorziening beoogt de kwaliteit, veiligheid en beschikbaarheid van bloed en bloedproducten in Nederland zeker te stellen. Deze doelstelling heeft Sanquin overge nomen.
Het mission statement van Sanquin luidt:
De Stichting verzorgt op non-profitbasis de bloedvoorziening en bevordert transfusie geneeskunde zodanig dat wordt voldaan aan de hoogste eisen van kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid. Zij levert producten en diensten, verricht wetenschappelijk onderzoek en verzorgt onderwijs, opleidingen, bij- en nascholing. Behalve de volgens de wettelijke voorschriften opgestelde jaarrekening van Sanquin zijn in dit verslag ook de finan ciële resultaten van de CAF-cvba te Brussel en Sanquin Oy te Helsinki geconsolideerd. De CAF is de Belgische plasmafractioneerinrichting waarvan Sanquin sinds 2008 50,01% van de stemmen bezit. De overige 49,99% is in handen van het Belgische Rode Kruis en het Franse LFB. Sanquin Oy is een kleine Finse dochteronderneming die de contacten met de Finse afnemers onderhoudt.
Raad van Bestuur De Raad van Bestuur bestond in 2010 uit: dr. ir. T.J.F. Buunen (voorzitter) drs. H.J.C. de Wit (vice-voorzitter) prof. dr. E. Briët (tot 1 augustus) prof. dr. R.A.W. van Lier (vanaf 1 september) Secretaris: mw. mr. H.M.H. de Bruijn-van Beek In verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd trad prof. dr. E. Briët af. In de vacature werd voorzien door benoeming van prof. dr. R.A.W. van Lier.
44 |
| 45
Externe contacten Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
• Vereniging Spierziekten Nederland
In 2010 vond zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau
• Patiënten vereniging voor Hereditair Angio Oedeem
veelvuldig overleg plaats. Belangrijke gespreksonderwerpen waren onder andere de wijziging van de structuur van de donorinbreng, de navelstrengbloedbank, de rol van San
en Quincke’s Oedeem • ITP (Idiotypische Trombocytopenische Purpera) Patiëntenvereniging Nederland
quin bij de bloedvoorziening op Bonaire, maatregelen van
• Stichting Zeldzame Bloedziekten
Sanquin om de bloedproducten veiliger te maken en het door
• Stichting StiKa (Ziekte van Kawasaki)
VWS geëntameerde (vervolg)onderzoek naar de doelmatig
• Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
heid van het publieke deel van de organisatie en de kosten van de plasmageneesmiddelenvoorziening door Sanquin.
Internationaal • Patient Association for Hereditary AngioEdema International
Ministerie van Defensie
• European Haemophilia Consortium
Evenals in vorige jaren onderhield Sanquin contact met
• US HAE Association (HAEA)
het Ministerie van Defensie over de bloedvoorziening
• Thalassaemia International Federation
van de krijgsmacht. Bij de besprekingen stond de vraag centraal hoe Sanquin en de Militaire Bloedbank hun
Gebruikers van bloedproducten
samenwerking kunnen intensiveren.
Op regionaal niveau functioneren gebruikersraden, waarin vertegenwoordigers van ziekenhuizen en vertegen
Europese samenwerking
woordigers van Sanquin zitting hebben. Vertegenwoor
Sanquin is vertegenwoordigd in de European Blood Alliance
digers van ziekenhuizen hebben eveneens zitting in de
(EBA) en de International Plasma Fractionation Association
Landelijke Gebruikersraad, die ook in 2010 de Raad van
(IPFA). Drs. Jeroen de Wit, vice-voorzitter Raad van Bestuur,
Bestuur adviseerde over logistiek en dienstverlening.
is voorzitter van de Executive Board van de EBA. Medewerkers
Belangrijke gespreksonderwerpen waren: beperking van
van Sanquin werken met Europese collega’s samen in de
het gebruik van 0-negatieve rode bloedcellen, transfusies
actualisering van de ‘Guide to the preparation, use and quality
buiten het ziekenhuis, de beschikbaarheid van gepooled
assurance of blood components’ van de Council of Europe.
normaal plasma, het gebruik van de 18 digit barcode op bloedzakken, het gebruik van omzakken bij rode
Patiëntenverenigingen
bloedcelpreparaten, het nader typeren van bloedgroepen
Sanquin onderhoudt met een groot aantal patiëntenvereni
bij donors en weekmakers in plastic bloedzakken.
gingen constructief contact. Dat zijn de volgende verenigingen:
Sanquin is in zowel de Nederlandse Vereniging van
Nationaal
Hemofiliebehandelaars als in de Interuniversitaire
• Stichting AfweerStoornissen
Werkgroep voor de Behandeling van Immuundeficiënties
• Nederlandse Vereniging van Hemofilie Patiënten
vertegenwoordigd.
Ed Bakker (hoofd laboratorium pré-analyse en virusserologie SDI)
Ed was de sturende kracht bij het veilig stellen van de continuïteit door het screeningslaboratorium samen te laten werken met de bloedbank in Leuven.
46 |
| 47
Bert van den Berg (l) (webmaster), Tjipke Schouten (m) (coördinator digitale media) en Debbie van Rijk (r) (webredacteur)
Met z’n drieën vormen zij de motor achter de spetterende nieuwe website van Sanquin.
48 |
Verslag Raad van Toezicht | 49
Verslag Raad van Toezicht
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestond in 2010 uit: mr. J.H. Schraven (voorzitter) mw. prof. dr. L.J. Gunning-Schepers (tot 1 september) prof. dr. F.C. Breedveld (vanaf 1 september) prof. dr. B. Löwenberg
De Raad houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken bij Sanquin. In dit jaarverslag legt hij verantwoording af over zijn werkzaamheden in 2010. Bij zijn activi teiten hanteert de Raad de Sanquin Corporate Governance Code die spelregels en omgangs vormen omvat voor goed bestuur, effectief toezicht en een heldere verantwoording.
De Raad vergaderde in 2010 vier keer. Het beleidsplan, de begroting voor 2011 en het Middellange Termijn Plan en de Strategienota 2012-2016 kwamen aan de orde. Ook werden de financiële rapportages, het jaarverslag, de jaar rekening en het verslag van de accountant besproken. De RvT stelde vast dat de bij VWS ingediende begroting voor 2011 na een correctie door de minister werd goedgekeurd. De Raad nam kennis van de start van het vervolgonder zoek op de eerder door VWS geëntameerde benchmark naar prijzen van kort houdbare bloedproducten binnen Europa, dat zich vooral zal richten op de doelmatigheid van het publieke deel van de organisatie en de kosten van de plasmageneesmiddelenvoorziening door Sanquin. De Raad liet zich informeren over de activiteiten van Sanquin op het gebied van navelstrengbloed, over de in 2010 ingevoerde verandering van de organisatie van de donor inbreng en over de reorganisatie van de aansturing van de bloedbanken (Quartslag). Ook de nieuwbouwplannen (gebouw Y) voor de divisies Plasmaproducten en Research stonden op de agenda van de Raad. De Raad nam kennis van de maatregelen van Sanquin om de kwaliteit van de bloedvoorziening te garanderen.
drs. J.C.M. Schönfeld drs. M. van Rijn
Op 1 juni sprak de voorzitter van de Raad van Toezicht met de Ondernemingsraad over de algemene gang van
In verband met haar benoeming tot voorzitter van de
zaken in de organisatie. Daar kwam ook de procedure aan
Gezondheidsraad trad prof. dr. L. J. Gunning-Schepers
de orde rondom de benoeming van een nieuw lid van de
tussentijds af. In de vacature werd voorzien door benoe
Raad van Bestuur in de vacature die was ontstaan door
ming van prof. dr. F.C. Breedveld.
het vertrek van prof. dr. E. Briët, die met pensioen ging.
50 |
| 51
Marian Terbeek-Walraven (donorassistente)
Harrie Breuker (interim project manager)
Behalve een gepassioneerde werknemer is Marian ook een gepassioneerd kunstenaar. Dat blijkt uit het schilderij dat ze speciaal voor de nieuwe
Hij had het lumineuze idee om het oude Sanquin-briefpapier naar een werkplaats voor verstandelijk gehandicapten te brengen waar er
afnamelocatie in Roermond heeft gemaakt.
mooie nieuwe dingen van gemaakt worden.
Op verzoek van VWS sprak een delegatie van de Raad
prof. dr. F.C. Breedveld benoemd. De Raad van Toezicht
van Toezicht met de minister van VWS over het salaris
evalueerde zowel zijn eigen functioneren als dat van de
van het nieuw te benoemen lid van de Raad van Bestuur.
Raad van Bestuur en constateerde dat zijn leden voldoende
Aan de hand van een tevoren opgesteld profiel werd
onafhankelijk zijn. De besluitvormingsprocedure in de
prof. dr. R.A.W. van Lier benoemd. Diens salaris werd
Raad van Toezicht is zo vormgegeven dat belangenver
initieel vastgesteld op basis van de code van de NVZT
strengeling wordt vermeden.
voor bestuurders in de zorg. Kwaliteit, veiligheid en beschikbaarheid van bloedproducten Zoals moge blijken uit de overzichten elders in dit jaar
werden in 2010 mogelijk gemaakt dankzij de grote betrok
verslag, was de samenstelling van de Raad zo, dat aan
kenheid en inzet van donors. De Raad van Toezicht is hen
de statutaire eisen van deskundigheid en ervaring ruim
en alle medewerkers van Sanquin buitengewoon erkentelijk
schoots werd voldaan. De heer mr. J.H. Schraven werd
voor de wijze waarop zij de doelstellingen van Sanquin
voor vier jaar herbenoemd als lid, tevens voorzitter.
samen hebben gerealiseerd.
Mevrouw prof. dr. L.J. Gunning-Schepers trok zich terug als lid van de Raad van Toezicht in verband met haar
Amsterdam, mei 2011
benoeming tot voorzitter van de Gezondheidsraad. Als opvolger van mevrouw Gunning-Schepers werd
Raad van Toezicht
52 |
Financiële resultaten en financiële positie | 53
Financiële resultaten en financiële positie Bedrijfsopbrengsten
miljoen ten opzichte van € 12,3 miljoen in 2009. Deze
Het totaal van de bedrijfsopbrengsten steeg in 2010 met
opbrengstenpost wordt met name verklaard door de
€ 26,1 miljoen naar € 379,3 miljoen (+ 7%). De belangrijk
toename van de balanspost ‘Voorraden’.
ste ontwikkelingen met betrekking tot de bedrijfsopbreng sten kunnen als volgt worden samengevat:
Bedrijfslasten De bedrijfslasten voor incidentele posten zijn in 2010
–– Bij de Bloedbank was sprake van een omzetdaling van € 1,9 miljoen (-/- 1%). Bij een toename van de prijzen
De belangrijkste verklarende factoren hiervoor zijn:
met 1,7% wordt dit voornamelijk veroorzaakt door een
–– De kosten voor ‘Grond- en hulpstoffen’ zijn gestegen met
daling van de afzet van kort houdbare bloedproducten
€ 2,2 miljoen (+ 2%), vooral door de gestegen productie
aan de ziekenhuizen.
van plasmaproducten.
–– Leveringen van plasmaproducten hebben geleid tot
pensioenpremies zijn in 2010 toegenomen met € 8,1
Deze toename is vooral toe te schrijven aan de productie
miljoen (+ 6%). Belangrijkste oorzaak is de stijging van
van Cinryze™ voor de Amerikaanse markt.
de formatie (+ € 2,7 miljoen) in lijn met de verhoging van de omzet. Tevens zijn conform de CAO Sanquin
bloedmonsters van Nederlandse instellingen voor
2009-2011 de salarissen verhoogd (+ € 3,7 miljoen) en
gezondheidszorg groeide in 2010 met € 0,7 miljoen
zijn de sociale lasten en pensioenpremies verhoogd
(+ 4%) door een uitbreiding van de dienstverlening
(+ € 1,7 miljoen).
gecombineerd met een reguliere verhoging van de tarieven.
Amper aangenomen zette ze alles op alles om in Emmen een nieuwe vaste locatie voor de mobiele bloedbank op te starten.
–– De kosten voor lonen, salarissen, sociale lasten en
een toename van de omzet met € 20,4 miljoen (+ 14%).
–– De omzet van diagnostische dienstverlening op
Mariëlle Booi (teamleider donorzaken)
gestegen met € 19,9 miljoen naar € 349,5 miljoen (+ 6%).
–– Onderzoek en ontwikkeling kende een stijging van de omzet uit externe subsidie-inkomsten en contractresearch van € 0,5 miljoen (+ 7%). De
–– De afschrijvingen op materiele vaste activa zijn gestegen met € 2,0 miljoen (+ 11%) in lijn met het hogere investeringsniveau en de daarbij behorende hogere afschrijvingslasten. –– De overige bedrijfskosten zijn gestegen met € 7,7 miljoen
financiering van een voor de organisatie adequaat
(+8%). Belangrijkste oorzaak daarvoor is de stijging
onderzoeksprogramma vraagt nog steeds bijzondere
van de kosten voor onderhoud van de gebouwen
aandacht.
en de apparatuur, deels in lijn met de gestegen
–– De omzet van reagentia is in 2010 gestegen met
contractproductie.
€ 1,0 miljoen (+ 15%). –– In de bedrijfsopbrengsten is de post ‘Wijziging in
Resultaat
voorraad gereed product en onderhanden werk’
De stijging van de bedrijfsopbrengsten, gecombineerd met
opgenomen. Deze post bedraagt in 2010 € 16,3
een minder hoge stijging van de kosten, leidt in 2010 tot
54 |
Financiële resultaten en financiële positie | 55
een forse verbetering van het bedrijfsresultaat voor inci
De post Belastingen heeft in 2010 een negatieve invloed
Financiële positie
dentele posten naar € 29,8 miljoen (+ 26%). Belangrijkste
op het resultaat van € 1,0 miljoen. In 2009 werd de belas
De financiële positie en de liquiditeit van de Stichting zijn als gevolg van de positieve resultaten in 2010 verbeterd.
oorzaak hiervoor was de stijging van de contractproductie,
tinglast van € 7,0 miljoen bijna volledig veroorzaakt door
Het werkkapitaal van Sanquin kan als volgt worden gespecificeerd:
onder andere voor Cinryze.
de vrijval van de Tax Busquin-verplichtingen in België.
In 2009 is een incidentele post van € 19,8 miljoen verant
Het Aandeel derden van -/- € 1,4 miljoen is opgenomen
(* € 1.000 ,-)
woord in het resultaat als gevolg van de vrijval van de Tax
om het geconsolideerde resultaat van Sanquin waarin CAF
Liquide middelen
Busquin-verplichtingen in België. Dit heeft in 2010 nog tot
voor 100% is opgenomen, te corrigeren voor het minder
Kortlopende vorderingen:
een nabetaling geleid van € 0,4 miljoen.
heidsbelang in CAF dat niet in handen is van Sanquin.
Handelsdebiteuren
Per saldo werden in 2010 rentelasten gerealiseerd van
Het bedrijfsresultaat, gecombineerd met bovengenoemde
Overige vorderingen
€ 0,1 miljoen (2009: rentebaten van € 0,7 miljoen). Ook
financiële baten en lasten, incidentele posten en
Voorraden
werd een eenmalige opbrengst gerealiseerd op de verkoop
belastingen, leidt per saldo tot een nettoresultaat van
Kortlopende schulden:
van aandelen CAF-DCF van € 0,1 miljoen (2009: € 1,9
€ 29,3 miljoen, ten opzichte van € 32,4 miljoen in 2009.
miljoen) gebaseerd op een actualisatie van de in 2008
31-12-2010
31-12-2009
88.256
70.537
55.719
50.103
9.513
8.668
104.859
92.770
Handelsschulden en personele verplichtingen
-/- 47.866
-/- 42.525
Overige schulden op korte termijn
-/- 22.129
-/- 20.261
188.352
159.292
ontvangen verkoopprijs als gevolg van de vrijval van de Werkkapitaal
Tax Busquin-verplichtingen. In 2010 werd bovendien een eenmalige boekwinst gereali seerd van € 1,4 miljoen met betrekking tot de verkoop van een pand in Leiden.
Met name door de verhoging van de activiteiten bij de divisie Plasmaproducten is het werkkapitaal van de Stichting met € 29,1 miljoen gestegen naar € 188,4 miljoen.
De specificatie van de stijging van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting is als volgt:
Ten aanzien van investeringen in materiele vaste activa geldt dat deze bij voorkeur gefinancierd worden met op lange termijn voor de Stichting beschikbare middelen. Uit onderstaande specificatie blijkt dat dit is gerealiseerd:
(* € 1.000 ,-) Toename som der bedrijfsopbrengsten
26.098
Toename grond- en hulpstoffen
-/- 2.151
Toename salarissen en sociale lasten
-/- 8.063
Toename afschrijvingskosten
-/- 1.993
Toename overige reguliere bedrijfskosten
-/- 7.655
Toename som der bedrijfslasten
(* € 1.000 ,-)
31-12-2009
Materiële vaste activa
133.749
130.970
Financiering met lange termijn middelen
322.101
290.262
De financiering met lange termijn middelen kan als volgt worden gespecificeerd: -/- 19.862
(* € 1.000 ,-) Groepsvermogen
Toename bedrijfsresultaat voor incidentele posten
31-12-2010
6.236
Voorzieningen Langlopende schulden Financiering met lange termijn middelen
31-12-2010
31-12-2009
281.594
250.914
9.953
10.537
30.554
28.811
322.101
290.262
Uit de balans kan worden afgeleid dat de solvabiliteit van Sanquin (Groepsvermogen / Totaal Vermogen) is gestegen van 71% in 2009 naar 72% in 2010.
56 |
Financiële resultaten en financiële positie | 57
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (voor resultaatbestemming)
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2010
31-12-2010
31-12-2009
(* € 1.000 ,-)
2010
2009
(* € 1.000 ,-) Ref.
€
€
€
Ref.
€
Activa
Netto-omzet
Vaste activa
Wijziging in voorraden gereed product en onderhanden werk
Materiële vaste activa
5
133.749
130.970
Financiële vaste activa
6
0
0
16
Overige bedrijfsopbrengsten
€
€
356.971
336.247
16.300
12.303
6.032
4.655
Som der bedrijfsopbrengsten 133.749
€
379.303
€
353.205
130.970 Kosten van grond- en hulpstoffen
Vlottende activa
92.726
90.575
Lonen en salarissen
17
111.654
105.746
Voorraden
7
104.859
92.770
Sociale lasten incl. pensioen
17
23.440
21.285
Vorderingen
8
65.232
58.771
Afschrijvingen op materiele vaste activa
21
20.003
18.010
Liquide middelen
9
88.256
70.537
Overige bedrijfskosten
22
101.633
93.978
258.347
222.078
Som der bedrijfslasten voor incidentele posten
392.096
353.048
Bedrijfsresultaat voor incidentele posten Vrijval Tax Busquinverplichtingen
26
349.456
329.594
29.847
23.611
424
19.794
Passiva Groepsvermogen
Bedrijfsresultaat
Eigen vermogen
10
262.834
233.518
Aandeel derden
11
18.760
17.396 281.594
250.914
Voorzieningen
12
9.953
10.537
Langlopende schulden
13
30.554
28.811
Kortlopende schulden
14
69.995
62.786 353.048
43.405
Opbrengst materiële vaste activa
24
1.373
0
Opbrengst financiële vaste activa
24
133
1.893
Rentebaten
24
3.161
3.594
Rentelasten
24
- 3.291
- 2.917
31.647
45.975
- 966
- 6.979
Aandeel derden
- 1.365
- 6.561
Resultaat na belastingen
29.316
32.435
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
392.096
30.271
26
58 |
| 59
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht van
een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen
Stichting Sanquin Bloedvoorziening
dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
De in dit jaarverslag op pagina 53 tot en met 57 opgeno
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter
men beknopte jaarrekening bestaande uit de balans per
verkrijging van controle-informatie over de bedragen en
31 december 2010 en de staat van baten en lasten over
de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werk
2010, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening
zaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant
van Stichting Sanquin Bloedvoorziening over 2010. Wij
toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschat
hebben op 12 mei 2011 een goedkeurende controleverkla
ten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van
ring afgegeven bij deze jaarrekening.
materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-
Verantwoordelijkheid van het bestuur
informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing
Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het
voor ons oordeel te bieden.
opmaken van het Jaarverslag 2010 en de daarin opge nomen financiële gegevens in overeenstemming met de
Oordeel
grondslagen zoals beschreven in de door ons gecontro
Naar ons oordeel is de beknopte jaarrekening in alle
leerde Jaarrekening 2010 van Stichting Sanquin Bloed
van materieel belang zijnde aspecten, op de juiste
voorziening. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor
wijze ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van
een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht
Stichting Sanquin Bloedvoorziening voor het jaar
om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken
eindigend op 31 december 2010.
zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Amsterdam, 12 mei 2011
Verantwoordelijkheid van de accountant
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
drs. N.J. van der Wal RA
over de in dit jaarverslag opgenomen beknopte jaarreke ning, ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening, op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat
Edward Przespolewski (arts unit KCD)
Mediadeskundige met engelengeduld; hij staat altijd klaar met informatie en adviezen voor een goed interview of een geslaagd radiogesprek.
60 |
Bijlage | 61
Bijlage
Prof. dr. B. Löwenberg (1946)
Raad van Bestuur
benoemd mei 2005, aftredend mei 2013, niet herbenoembaar.
Dr. ir. T.J.F. Buunen (1949)
Hoofdfunctie:
Hoofdfunctie:
–– hoogleraar Hematologie en afdelingshoofd
–– voorzitter Raad van Bestuur Sanquin.
Erasmus MC Rotterdam. Nevenfuncties:
Nevenfuncties leden Raad van Toezicht en Raad van Bestuur In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste nevenfuncties opgenomen van de leden van de Raad van Toezicht
–– lid Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW);
en de Raad van Bestuur van Sanquin.
–– bestuurslid Vereniging Nederlands Tijdschrift
Raad van Toezicht
–– wetenschappelijk directeur Skyline Diagnostics B.V.
voor Geneeskunde;
Mr. J.H. Schraven (1942)
Drs. M.J. van Rijn (1956)
–– lid van de Gezondheidsraad
voorzitter vanaf mei 2006, benoemd mei 2006,
benoemd mei 2008, aftredend mei 2012, herbenoembaar.
–– lid Internationale Wetenschappelijke Adviesraad,
aftredend mei 2014, niet herbenoembaar.
Hoofdfunctie:
Lund Strategic Center for Stem Cell Biology and
Hoofdfunctie:
–– voorzitter Executive Committee PGGM;
Cell Therapy, Lund University, Zweden
–– president-commissaris Tata Steel Nederland B.V. en
Nevenfuncties:
non executive director Tata Steel Limited (India).
–– Lid RvC Rijnland Zorggroep
–– lid External Scientific Advisory Board Tumorzentrum Ludwig Heilmeyer-Comprehensive Cancer Center, Freiburg
Nevenfuncties:
–– Lid adviesraad Nederlandse Zorgautoriteit
–– voorzitter bestuur Nederlands Normalisatie Instituut;
–– Voorzitter Raad van Commissarissen Cardea
Department of Biomedicine, Universiteit Basel
–– lid bestuur Carnegie Stichting;
–– Voorzitter Raad van Commissarissen Espria
–– voorzitter Internationale Wetenschapscommissie,
–– voorzitter bestuur Stichting International Longevity
–– lid Bestuur Stichting Steun Alzheimercentrum
–– lid International Scientific Advisory Board,
Nevenfuncties: –– voorzitter Raad van Toezicht Sanquin Oy te Helsinki (geconsolideerd in jaarrekening Sanquin) –– voorzitter Raad van Bestuur CAF te Brussel (geconsolideerd in jaarrekening Sanquin) –– bestuurslid International Plasmafractionation Association –– gedelegeerd Commissaris Euroclone b.v. te Amsterdam (geconsolideerd in jaarrekening Sanquin) –– directeur Landsteiner Stichting voor Bloedtransfusie Research –– penningmeester bestuur Stichting Medisch Centrum Slotervaart –– penningmeester Stichting Joghem van Loghem –– voorzitter Raad van Toezicht Bevolkingsonderzoek Midden-West
European School of Hematology, Parijs
Drs. H.J.C. de Wit (1953)
Centre/Zorg voor Later; –– voorzitter bestuur SEO Economisch Onderzoek
Drs. J.C.M. Schönfeld (1949)
Prof. dr. F.C. Breedveld (1950)
Hoofdfunctie:
–– lid van de raad van commissarissen van Stork B.V.,
benoemd oktober 2003, aftredend oktober 2011,
benoemd september 2010, aftredend september 2014,
–– vicevoorzitter Raad van Bestuur Sanquin.
niet herbenoembaar.
herbenoembaar.
Nevenfuncties:
NUON Energy B.V, en BNP Paribas OBAM N.V.
Nevenfuncties:
Hoofdfunctie:
–– voorzitter executive board European Blood Alliance;
Mevrouw prof. dr. L.J. Gunning-Schepers (1951)
–– Lid Raad van Commissarissen Arcadis N.V.
–– Voorzitter Raad van Bestuur
–– Lid dagelijks bestuur van het Committee of Experts on
benoemd maart 2005, afgetreden september 2010.
–– Lid Raad van Commissarissen Draka Holding N.V.
Hoofdfunctie:
–– Lid Raad van Commissarissen S&B Industrial Minerals
–– voorzitter Raad van Bestuur AMC tot september 2010.
S.A. Athene, Griekenland
Leids Universitair Medisch Centrum Nevenfuncties:
Blood Transfusion van het EDQM (European Directorate on the Quality of Medicines) van de Raad van Europa;
–– Voorzitter Stichting Curium
–– bestuurslid Stichting IDTM;
Nevenfuncties:
–– Lid Raad van Toezicht Technische Universiteit Delft
–– Voorzitter Stichting Trombosedienst Leiden e.o.
–– bestuurslid Stichting Tekke Huizinga Fonds;
–– lid Raad van Commissarissen DSM
–– Lid Raad van Toezicht Hogeschool van Beeldende
–– Voorzitter Stichting Houdster van Aandelen Medipark B.V.
–– lid Commissie Medische Ethiek van het LUMC.
Kunsten, Muziek en Dans Den Haag
–– lid Raad van Commissarissen Arbo Unie –– voorzitter Raad van Toezicht
–– Bestuurslid “Vereniging Effectenuitgevende
Rijksakademie voor Beeldende Kunsten
Ondernemingen” (VEUO)
–– Lid bestuur Stichting Leiden Life meets Science –– Lid Raad van Toezicht Leiden-Amsterdam Centre for Drug Research (LACDR)
–– voorzitter NFU
–– Lid van AFM commissie Financial Reporting
–– Lid algemeen bestuur Leids Universiteits Fonds
–– conference Concertgebouw
–– Lid bestuur Bontius Stichting
–– lid Raad van Advies Nieuwe Kerk
–– Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Ipse de Bruggen
(tot november 2010)
62 |
Prof. dr. E. Briët (1945) Hoofdfunctie: –– lid Raad van Bestuur Sanquin tot 1 augustus 2010 Nevenfuncties: –– hoogleraar inwendige geneeskunde AMC-UvA; –– hoogleraar epidemiologie van de bloedtransfusie LUMC-UL; –– lid Gezondheidsraad; –– voorzitter Raad van Toezicht Stichting IKA –– vicevoorzitter commissie evaluatie regelgeving en vicevoorzitter commissie innovatief preventieonderzoek ZonMw;
Colofon Uitgave Stichting Sanquin Bloedvoorziening Amsterdam, juni 2011 Afdeling Communicatie & Voorlichting Plesmanlaan 125 1066 CX Amsterdam (020) 512 30 00 Concept & realisatie ZB Communicatie & Media bv (www.zbcom.nl) Vormgeving ZB/Janita Sassen i.s.m. studio DIN
–– bestuurslid Stichting Haemophilia.
Prof. dr. R.A.W. van Lier (1956) Hoofdfunctie: –– lid Raad van Bestuur Sanquin vanaf 1 september 2010 Nevenfuncties: –– hoogleraar experimentele immunologie AMC-UvA;
Teksten Sanquin, ZB Fotografie Harmen de Jong (www.harmendejong.nl) Drukwerk Modderkolk Grafische Projecten
–– bestuurslid Stichting Immunovalley –– voorzitter Nederlandse Vereniging voor Immunology –– lid van de council van de ‘International Union of Immunological Societies’ –– secretaris wetenschappelijke adviesraad MS Research –– lid wetenschappelijke adviesraad Nederlands Astma Fonds –– lid wetenschappelijke adviesraad Landsteiner Stichting voor Bloedtransfusie Research
De gegevens voor dit jaarverslag zijn met grote zorgvuldigheid verzameld. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Stichting Sanquin Bloedvoorziening hanteert de grondbeginselen van het Internationale Rode Kruis. Stichting Sanquin Bloedvoorziening Postbus 9892 1006 AN Amsterdam Tel: (020) 512 30 00 Fax: (020) 512 33 03 www.sanquin.nl
Stichting Sanquin Bloedvoorziening Postbus 9892 1006 AN Amsterdam Tel: (020) 512 30 00 Fax: (020) 512 33 03 www.sanquin.nl www.jaarverslagsanquin.nl
