Inhoudsopgave Het jaar in vogelvlucht Het jaar in cijfers Voorwoord Missie en visie
2 4 5 7
Een organisatie in ontwikkeling Organisatie zet bakens uit Impuls aan dienstverlening (On)tevreden huurders Lokaal investeren
8 11 11 12 13
Wonen voor iedereen Waar wij werken Passend verhuren Goed wonen Actief incasseren Verkopen met beleid
16 16 18 21 22 22
Duurzaam investeren in kwaliteit Dagelijks onderhoud De drie P’s Planmatig onderhoud Projecten Strategisch voorraadbeleid
24 25 26 28 29 31
SSW maakt het verschil Bewonerscommissies Bewonersvereniging Woonspraak Gemeente De Bilt Regionale en landelijke belangenhouders Dialoog belanghouders
32 33 34 34 34 35
Werken aan duurzaam wonen Aanspreekpunt in de wijk Achter de voordeur Bijzondere activiteiten
36 36 37 37
Maatschappelijk betrokken ondernemen Stijgende vraag wonen met zorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Gespecialiseerde woonvormen MENS
40 40 41 41 42
Investeren in volkshuisvesting Huurinkomsten Verbindingen met andere rechtspersonen Integriteit Financieel beleid en beheer Financieringen Ontwikkeling vermogen Financiële positie
44 44 45 45 46 48 49 50
Verslag van de Raad van Commissarissen Samenstelling Raad van Commissarissen Relatie strategie, missie en prestaties Taken Raad van Commissarissen Extern en intern toezicht Corporate governance/goed bestuur Visitatie Risicomanagement Jaarlijkse zelfevaluatie Reguliere raadsvergaderingen Honorering Raad van Commissarissen per 31 december 2011 Persoonlijke gegevens Raad van Commissarissen in 2011
52 53 54 54 55 56 58 57 58 60
Verslag van het bestuur Persoonlijke gegevens bestuur per 31 december 2011 Tegenstrijdige belangen Beloning van het bestuur Verklaring van het bestuur
64
62 63
64 64 65 65
Jaarrekening 2011 Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening Activa en passiva Winst-en-verliesrekening
66 69 73 82
Overige gegevens Resultaatbestemming 2010 Accountantsverklaring Resultaatbestemming 2011
86 86 86 87
1
Het jaar in vogelvlucht In gesprek over duurzaamheid Dinsdag 15 februari stond bij SSW in het teken van duurzaamheid en energiebesparing. Ruim 60 medewerkers van SSW, experts en vertegenwoordigers van bewonerscommissies en Woonspraak, debatteerden deze middag over energievraagstukken. De bijeenkomst was bedoeld om input te krijgen voor het te ontwikkelen energiebeleid van SSW.
collen 5 aannemers uitgenodigd om hun prijs voor het CEC af te geven. Begin 2012 heeft Woonstichting SSW officieel opdracht gegeven aan Hegeman bouwgroep Almelo uit Almelo voor de bouw van het CEC. Op 10 oktober 2011 is het informatiepunt Project Melkweg officieel geopend door de gemeente en SSW. Omwonenden en andere belangstellenden kunnen hier wekelijks terecht voor vragen.
Digitale woningaanbieding In februari is SSW gestart met het digitaal aanbieden van haar woningen. Het aanbieden van een nieuwe woning gaat dan geheel per e-mail of telefoon. Komt een woningzoekende in aanmerking voor een woning dan gaat het contact via email en internet of telefoon in plaats van per post. Het proces verloopt daarmee veel sneller.
Medewerkersonderzoek Onderzoeksbureau Schouten en Nelissen onderzocht de werkbeleving van de medewerkers. De vragen gingen onder andere over steun en gedrag van leidinggevenden en collega’s, autonomie en werkdruk. 82% van de medewerkers deed mee. Belangrijkste conclusies: Het is goed gesteld met de werkbeleving van medewerkers. Stress en energiebronnen zijn in balans. Leidinggevenden en directe collega’s worden positief beoordeeld. De communicatie tussen de afdelingen kan beter.
Start nieuwbouw Westbroek en Nieuwstraat In Westbroek is gestart met de nieuwbouw van zes eengezinswoningen. Ook de nieuwbouw van zes jongerenappartementen aan de Nieuwstraat in De Bilt is gestart. Vanwege het schaalvoordeel zijn beide projecten in één keer aanbesteed. Voor beide projecten is veel belangstelling. NL Doet Op 18 maart (tijdens de vrijwilligersactie NL Doet) zijn medewerkers van SSW als vrijwilliger aan de slag geweest bij het Leendert Meeshuis (verpleeghuis op antroposofische basis in Bilthoven). Zij hebben de bewoners iets extra’s geboden door samen met ze koffie te drinken, een gebakje te eten, of activiteiten met hen te ondernemen. Opening Sociaal Warenhuis Na een half jaar operationeel te zijn, is het Sociaal Warenhuis op 9 juni 2011 officieel geopend door wethouder H.P. Mittendorff en Ad van Zijl (directeur-bestuurder van SSW) Er is een gevelbord onthuld en de gasten konden kennismaken met de activiteiten van de verschillende gebruikers. Met het Sociaal warenhuis biedt SSW Biltse maatschappelijke organisaties de mogelijkheid om elkaar te treffen en samen te werken. Cultureel Educatief Centrum (CEC) Het ontwerp voor het CEC is definitief vastgesteld. Na enkele maanden van voorbereiding zijn op basis van de Europese aanbestedingsproto-
2
Koperdiefstal Planetenbaan Tot tweemaal toe werden dieven op heterdaad (door oplettende huurders) betrapt toen zij de koperen bliksembeveiliging wilden verwijderen op het dak van de Planetenbaan. Hiervan is aangifte gedaan bij de politie. Start renovatie Abt Ludolfweg Na de draagvlakmeting in oktober 2011 is gestart met de renovatiewerkzaamheden aan de Abt Ludolfweg. Onder de bewoners van de identieke woningen aan de Samuel van Houtenweg was onvoldoende draagvlak. De renovatie voor deze woningen is daarom opgeschort. Nieuwe aannemers Besloten is om Vios Bouwgroep en Bouwbedrijf Van den Berg te selecteren voor het dagelijks- en mutatieonderhoud bij SSW. De selectie is gebaseerd op een aantal belangrijke aspecten zoals: kwaliteit, service/klantvriendelijkheid, bereikbaarheid, omzet, ervaring, prijs, KWH-eisen en lidmaatschap van SBIB (Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid).
Fairtrade gemeente Op 15 juni is bekend gemaakt dat de gemeente De Bilt het label ‘Fairtrade gemeente’ mag voeren. Hiervoor is een campagne gevoerd met als doel bij lokale winkels, bedrijven, verenigingen en instellingen het bewustzijn rond eerlijke handel te vergroten en deze organisaties te bewegen Fairtrade producten af te nemen. Ondertekening overeenkomst Op 7 juli 2011 is de overeenkomst tussen Gemeente De Bilt, Burgland Projectontwikkeling BV, Antroposofische Woonzorggroep Antroz en Woonstichting SSW ondertekend. Met de ondertekening is een eerste stap gezet naar de ontwikkeling van een nieuw woonzorgcomplex met 110 wooneenheden voor Antroz, de nieuwbouw van 10 sociale huurappartementen en 14 vrije sectorwoningen op de voormalige maïsakker naast het J.J.P. Oudkwartier in De Leijen Zuid. SSW is geen opdrachtgever voor de vrije sectorwoningen. GPR-gebouw Heemstrakwartier en CEC GPR gebouw maakt prestaties of uitgesproken ambities op het gebied van duurzaamheid inzichtelijk. Voor twee projecten heeft SSW de prestaties laten meten volgens deze methodiek: De gemiddelde GPR-score van het CEC komt op dit moment uit op een 7.5. Dit ligt ruim boven de ambities in het Dubo-convenant van de gemeente. Voor de renovatie van het Burgemeester van Heemstrakwartier komt de GPR-score gemiddeld op 7.1 of 7.2 (afhankelijk van het woningtype). Het ambitieniveau ligt op 6.3, 6.6, of 6.4 (afhankelijk van het woningtype).
Oplevering dagcentrum Reinaerde Op 23 november is in Maartensdijk het dagcentrum voor cliënten van Reinaerde feestelijk geopend. In het dagcentrum werken 20 cliënten in de wasserij, assemblage en verpakken, de keukengroep, het magazijn of de receptie. Nieuwe gemeentelijke structuurvisie SSW is gevraagd deel te nemen aan de maatschappelijke klankbordgroep voor het opstellen van een nieuwe structuurvisie voor de gemeente. Basis voor de structuurvisie is het Bilts manifest waarin de lange termijn visie van de gemeente tot 2030 is vastgelegd. Daarin worden drie ontwikkelingsrichtingen geschetst: innovatie en creatie, vitalisatie en recreatie. De structuurvisie is begin 2012 vastgesteld. De uitkomsten zijn belangrijk voor de nieuwe Woonvisie. Draagvlakmeting Heemstrakwartier Na het vaststellen van de renovatieplannen voor het Heemstrakwartier is onder de bewoners een draagvlakmeting gehouden. De bewoners is gevraagd of zij akkoord gaan met de renovatie, de bijbehorende huurverhoging, het Sociaal Plan en het Sociaal Maatwerk. Ruim 75% van de bewoners heeft zich vlak voor de kerst positief uitgesproken voor de renovatieplannen.
Ondernemingsplan Naar aanleiding van opmerkingen van de visitatiecommissie is SSW in 2011 gestart met het opstellen van een nieuw ondernemingsplan. De ambities van SSW worden teruggebracht tot 5 a 6 essentiële speerpunten. Deze moeten passen bij de lengte van de financiële polsstok van SSW. De ‘houtskoolschets’ van het ondernemingsplan is medio januari 2012 in een strategiebijeenkomst met de Raad van Commissarissen besproken. Gemeentehuis Maartensdijk Het paramedisch centrum (voormalig administratiekantoor van het gemeentehuis) is opgeleverd. Na diverse advertentiecampagnes zijn de meeste ruimtes verhuurd.
3
Kerncijfers 2011
2010
2009
2008
2007
* eengezinswoningen
1.991
1.991
1.990
1.964
1.962
* meergezinswoningen
2.904
2.904
2.885
2.881
2.789
1
1
1
* Nieuwstraat 95 6 appartementen in aanbouw
6
1
1
1
1
* Westbroek 2 huur- en 4 koopwon.in aanbouw
6
* gezinsverv.huis Massijslaan (aantal plaatsen)
* Thomashuis woning beheerder * woningen in aanbouw
20
12
12
12
12
9
* jongerencentrum Maartensdijk Dorpsweg
1
1
1
1
1
* Dagcentrum Reinaerde Maartensdijk Dorpsweg
1 8
1
1
8
8
* zorgcentrum De Reiger (aantal plaatsen)
26
26
* zorgcentrum Rinnebeek (aantal plaatsen)
28
28
28
28
28
* idem dagopvang, huisartsen en Rode Kruis
3
3
3
3
3
* zorgcentrum gemeentehuis Maartensdijk
9
* Thomashuis Maartensdijk (aantal plaatsen)
* zorgcentrum Jachtlaan Bilthoven * garages * bedrijfsruimten
1
1
280
280
280
280
224
13
13
13
13
12
* MBO locatie Van Erpweg 2
1
1
* eigen kantoor Waterman
1
1
1
1
1
* regentenkamer kosterswoning
1
1
1
1
1
Totaal aantal verhuureenheden
5.293
5.272
5.224
5.186
5.032
598
405
449
404
504
Kwaliteit kosten niet-planmatig onderhoud per woning
(€)
kosten planmatig onderhoud per woning
(€)
aantal reparatieverzoeken
782
778
800
916
484
3.164
3.171
2.995
3.190
3.146
kosten per reparatieverzoek
(€)
314
280
171
171
230
kosten reparatieverzoeken per woning
(€)
203
181
105
112
152
299
341
287
335
333
aantal mutaties mutatieonderhoud per mutatie
(€)
4.452
3.006
2.732
2.149
2.495
mutatieonderhoud per woning
(€)
272
209
161
149
175
goedkope eengezinswoningen (< € 517,64)
22,5%
43,5%
46,8%
47,9%
48,2%
goedkope meergezinswoningen (< € 517,64)
50,2%
89,3%
92,7%
93,7%
94,0%
verhuren van woningen
Aantal woningen met een huur boven € 652,52
108
huurachterstand in % van de jaarhuur
0,83
0,77
0,59
0,51
0,52
huurderving in % van de huurontvangsten
1,23
1,01
0,85
0,66
0,47
1,02
0,07
0,26
0,11
0,47
financiële continuïteit liquiditeit (current ratio) solvabiliteit (EV/BT)
7,0
10,4
12,6
13,1
13,9
31,5
27,0
25,4
25,6
29,1
(€)
2.634
8.250
10.029
6.740
7.382
eigen vermogen
(€)
3.170
4.307
5.780
5.537
5.704
voorzieningen
(€)
600
334
0
45
0 988
solvabiliteit op basis van bedrijfswaarde interne financiering per woning balans en resultatenrekening per woning in euro
onderhoudskosten
(€)
1.380
1.183
1.249
1.320
jaarresultaat voor belasting
(€)
-1.265
-1.278
362
-376
739
huuropbrengst
(€)
5.669
5.536
5.357
5.222
5.113
gemiddelde boekwaarde per woning
(€)
39.722
40.181
41.009
36.253
36.273
gemiddelde WOZ-waarde per woning
(€)
215.699
223.670
225.960
222.320
202.588
gemiddelde bedrijfswaarde per woning
(€)
50.473
46.717
45.905
41.539
42.476
4
Verspil niet de kansen van een goede crisis De wereldeconomie verandert. In veel landen is de prijs van geld - de rente - bijna teruggebracht tot 0 procent. Volgens de klassieke economische theorie betekent goedkoop geld, dat bedrijven meer gaan investeren en dat burgers meer gaan consumeren. Maar investeren en consumeren de motor van de economische groei - blijven uit. Economie is voor 90 procent gebaseerd op vertrouwenspsychologie en die lijkt in geen velden of wegen te bekennen. Er heerst een overwegend negatief sentiment. In zijn roman De Avonden omschrijft Gerard Reve dit sentiment als volgt: ‘Het gaat slecht, maar verder gaat het goed.’ De woningmarkt In onze sector zien we het gebrek aan vertrouwen terug in een compleet vastgelopen woningmarkt. Ook vanwege de Europese regelgeving neemt de doorstroming af, middeninkomens vallen tussen wal en schip (te rijk om te huren, te arm om te kopen) en de hypotheekrenteaftrek lijkt nog steeds een onderwerp waarop een taboe rust. Daar staat tegenover dat zeker in onze regio de druk op de huurwoningmarkt onverminderd groot is, met lange wachttijden tot gevolg en geen plek voor specifieke doelgroepen. Het is, gelet op die situatie op de woningmarkt, onbegrijpelijk dat het kabinet op de valreep van 2011 het plan deponeerde waarbij corporaties werden verplicht om 75 procent van hun woningen te verkopen aan huurders tegen 90 procent van de marktwaarde. Een paar opmerkingen hierover: Grootschalige verkoop betekent grootschalige onteigening van privaat bezit. Maatschappelijk gebonden vermogen geven we met een Sinterklaasactie (korting van ten minste 10 procent) weg aan de huurders. Keuzevrijheid van huurders lijkt mooi, maar is een valse noot. De vrijheid van een financieel sterkere huurder gaat ten koste van de vrijheid van een financieel zwakkere huurder. Het kabinetsbeleid gaat dwars tegen de trend in. Voor huurwoningen staan woningzoekenden in de rij, voor een koopwoning niet. Het bezit van corporaties versnippert door deze opgelegde verkoop. Daardoor hebben
corporaties minder invloed hebben op evenwichtig samengestelde wijken en buurten. Dat maakt een zorgvuldig portefeuillebeleid onmogelijk. Veelal zal na verkoop het onderhoud het kind van de rekening blijken te zijn omdat het betalen van de hypotheeklasten voorrang krijgt. Begrijpelijk, maar achterstallig onderhoud en verpaupering liggen dan op de loer. En uiteindelijk roomt de overheid de verkoopwinsten (hogere kasstroom) weer af wat de investeringscapaciteit van corporaties verder beperkt. Overigens kan verkoop een goed instrument zijn als het voortvloeit uit de keuzes die de corporatie zelf maakt. Crises? Vanwege het negatieve sentiment dat alom heerst, zien we ons geconfronteerd met een financiële crisis, een aandelencrisis, een Eurocrisis, een ecologische crisis, een bankencrisis, een consumentencrisis, een politieke crisis, een leiderschapscrisis, een landencrisis en een Brusselcrisis. En ik vergeet er vast nog wel een paar. Ondanks al die crises mag het een klein wonder heten dat de meeste dingen nog gewoon functioneren. In de Chinese taal heeft het woord crisis twee betekenissen: 1. Een bedreiging. Vertrouwde kaders gaan schuiven, krijgen een andere betekenis, er ontstaat onzekerheid. Wat zal het nieuwe ons brengen en wát is dan het nieuwe? 2. Een kans. Een mentale instelling waarbij een crisis juist wordt aangegrepen om los te komen van het bestaande, om nieuwe dingen te doen, om innovaties door te voeren en om op een andere manier naar de nieuwe werkelijkheid te kijken. Geen defensieve reactie dus, maar kijken naar de mogelijkheden die de crisis biedt om bijvoorbeeld de bedrijfsvoering te verbeteren. Om het bedrijf sterker te maken voor de toekomst. Op tijd de bakens te verzetten en op tijd voor te sorteren op een toekomst waarvan weliswaar de contouren zichtbaar zijn, maar waar er nog veel ruimte is
5
voor eigen inkleuring. De oplossing schuilt in het elimineren van knelpunten en het benutten van kansen. Creatiever omgaan met de mogelijkheden. In beweging komen dus en de onderneming aanpassen aan de nieuwe realiteit.
keuzes maken waarbij de lengte van de financiële polsstok bepalend is. Niet alles is meer mogelijk en ook onze manier van werken moeten we veranderen. Dat is lastig omdat de samenleving nog steeds heel veel verwacht van corporaties.
Samengevat: verspil de kansen van een goede crisis niet.
Wat betekent dit concreet? Voor SSW betekent dit dat het zwaartepunt in ieder geval komt te liggen op meer bedrijfsmatig en kostenbewust werken zonder dat we vergeten wat onze kerntaak is. Daarbij zijn er drie ‘knoppen’ waaraan we kunnen draaien: 1. Onze inkomsten (lees: de huren) 2. Onze investeringen 3. Onze bedrijfslasten.
Ondernemerschap Ondernemen met de wind in de rug is makkelijk. Echt ondernemerschap toon je pas als organisatie wanneer de wind pal van voren komt. Dan komt het erop aan of je in staat bent om de organisatie sterker te maken dan vóór de crisis. Corporaties hebben lang de (financiële) wind mee gehad. Daardoor namen corporaties steeds meer taken op zich en allerlei instanties begonnen de corporaties te zien als de pinautomaat om de eigen doelstellingen te verwezenlijken. En zo kon het gebeuren dat slechte ideeën werden omgetoverd in leuke projecten met soms dramatische gevolgen. De SS Rotterdam is daarvan inmiddels het klassieke voorbeeld. Het imago van de corporaties is door dergelijke projecten fors beschadigd. En met de derivatenkwestie bij Vestia (en alles wat daarna nog gebeurde) heeft dat imago opnieuw een deuk opgelopen. Waar blijft het geld Ook bij SSW ondervinden we de gevolgen van het gure economische klimaat. Ons huishoudboekje raakt aardig in de war. De inkomsten stijgen nauwelijks vanwege het inflatievolgende huurbeleid. De uitgaven stijgen sterk door de invoering van overheidsheffingen zoals de vennootschapsbelasting (nota bene winstbelasting over sociale activiteiten) en de bijdrage aan de huurtoeslag (in 2014 een extra uitgave van 1.5 miljoen euro). Geld dat we niet meer kunnen besteden aan investeringen in projecten. Hier ligt voor ons de grote uitdaging, want ondernemen met een lege portemonnee kan niet. Het veiligstellen van onze financiële continuïteit heeft daarom topprioriteit. Want wij willen geen afbreuk doen aan onze maatschappelijke opgave: investeren in stenen én in mensen. Een corporatie, en dus ook SSW, heeft juist ruimte nodig om te investeren. En die investeringsruimte glipt door onze vingers en belandt in de grote staatskas door de rijksheffingen en belastingen. We moeten dus maatregelen treffen om een betere balans aan te brengen tussen inkomsten en uitgaven. En daarbij moeten we soms pijnlijke
6
We moeten de keuze maken aan welke knoppen we het meest draaien. Met andere woorden: we moeten zoeken naar een goed evenwicht tussen het sociale hart en het zakelijk hoofd. Een meer afgewogen besluitvorming dus over maatschappelijke doelstellingen. Welke investeringen zijn nodig, binnen welke financiële randvoorwaarden en hoe heeft de risicobeoordeling plaatsgevonden? Nieuw ondernemingsplan Het is duidelijk. SSW kan niet met de armen over elkaar blijven zitten. Als uitvloeisel van het visitatierapport zijn we vorig jaar gestart met een nieuw ondernemingsplan. Daarin zijn speerpunten en randvoorwaarden benoemd die van SSW een sterker en efficiënter bedrijf maken. Een bedrijf dat ook in de toekomst zijn maatschappelijke opdracht kan waarmaken. In het ontwerp van het nieuwe ondernemingsplan zijn twee belangrijke lijnen te ontdekken: 1. Geld bepaalt het tempo, niet de koers 2. Minder kostenrechtvaardiging en meer kostenbewust werken. Het zorgdragen voor een structureel positieve kasstroom is dé randvoorwaarde voor het uitvoeren van de voorgenomen maatschappelijke activiteiten. Een situatie waarin er (structureel) meer geld uit de kas gaat dan erin komt, leidt uiteindelijk tot het faillissement van de corporatie. Bij het streven naar een betere exploitatie is de combinatie van hogere huuropbrengsten en lagere onderhoudslasten onvermijdelijk. We kunnen niet alles meer uitvoeren op het kwaliteitsniveau dat we gewend waren en (extra) kwaliteit vertalen we in een kostprijsdekkende huur. Kortom, we kiezen voor een gedegen combinatie van beleid en centen. Een combinatie waarin we zelf vertrouwen hebben, maar die ook het vertrouwen
heeft van externe instanties zoals het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Plannen voor 2012 We hebben geen behoefte aan doemdenken, pessimisme en elkaar de put in praten. Daar wordt niemand wijzer van. Bovendien leidt dat makkelijk tot verlamming. Juist nu is er behoefte aan beweging, uitdaging, realisme en creativiteit. En ondanks dat het investeringsklimaat guur is, gaan we dit jaar weer mooie en spannende dingen doen. Er staat een gevarieerd spectrum aan projecten op stapel. De levensduurverlengende renovatie van 190 woningen in het Burgemeester Van Heemstrakwartier waarmee we in 2012 van start gaan, is er één van. Een andere is de hoogniveaurenovatie van de 26 woningen aan de Abt Ludolfweg. Deze woningen leveren we in 2012 op. En de oplevering van 6 nieuwbouwwoningen aan de Nieuwstraat en 6 in Westbroek staat ook voor dit jaar op ons programma. Daarnaast maken we, na jaren van voorbereiding, een begin met de eerste fase van het project Melkweg: de bouw van een multifunctioneel centrum voor 12 participanten met 20 schoolwoningen voor de Vereniging Groepswonen van Ouderen als ‘kers op de taart’. Dit Cultureel Educatief Centrum (CEC) is straks het kloppend hart van Brandenburg. In opdracht van Antroz (Antroposofische Woonzorggroep) is gestart met de voorbereidingen van de bouw van een woonzorgcomplex in De Leijen, in combinatie met circa 10 sociale huurwoningen. Een goede bedrijfscultuur is belangrijk om ‘buiten de deur’ goede prestaties te leveren. Daarom krijgt de dienstverlening aan onze klanten, na de teleurstellende resultaten van de KWH-meting in 2011, extra aandacht. En aan de hand van de uitkomsten van het medewerkersonderzoek werken we aan onderlinge samenwerking en interne dienstverlening.
Missie en visie SSW is een maatschappelijke onderneming met een publieke taak gericht op het wonen in de zes kernen van de gemeente De Bilt. Wonen in de breedste zin van het woord. Een leefbare en duurzame woonomgeving hoort hier bij. SSW wil niet alleen een maatschappelijk ondernemer zijn, maar wil ook maatschappelijk ondernemend. In onze missie en visie kiezen wij daarbij nadrukkelijk voor een brede maatschappelijke oriëntatie die bestaat uit: Een fysieke component waarbij het realiseren van sociale woningbouw en maatschappelijk vastgoed centraal staat; investeren in stenen. Een sociaal-maatschappelijke component waarbij wij mede bijdragen aan een goed en duurzaam woon- en leefklimaat in wijken en buurten; investeren in mensen. Perspectief bieden, transparantie, verbinden en ondernemen behoren tot onze kernwaarden en zijn als zodanig uitgangspunten voor onze kwaliteit van dienstverlening en het maatschappelijk ondernemerschap. SSW wil hiermee hét verschil maken. SSW kent als maatschappelijke onderneming geen aandeelhouders. Ook keert SSW geen winst uit. Op het beschikbaar kapitaal rust echter wel een bestemmingsplicht, namelijk investeren in volkshuisvesting, maatschappelijk vastgoed en leefbaarheid. Onze maatschappelijke opdracht is dan ook zorgdragen voor goed, betaalbaar en veilig wonen voor brede groepen in het algemeen en mensen met een (financieel) zwakke positie op de woningmarkt in het bijzonder. Wij gebruiken ons kapitaal binnen onze doelstelling: doelgericht en efficiënt.
Onze boodschap is helder. Wij verspillen de kansen die een goede crisis biedt niet én we zorgen ervoor dat SSW ook in de toekomst haar maatschappelijke opdracht waarmaakt! De Bilt, 15 april 2012 Ad van Zijl, directeur-bestuurder
7
Een organisatie in ontwikkeling Perspectief bieden, transparantie, verbinden en ondernemen. Dat zijn onze kernwaarden en daarmee uitgangspunt voor onze kwaliteit van dienstverlening en het maatschappelijk ondernemerschap. SSW wil hiermee hét verschil maken. Wij gebruiken ons kapitaal binnen onze doelstelling: doelgericht en efficiënt. Speerpunten 2011 resultaat Organisatie ontwikkeling
bereikt
Nieuw ondernemingsplan
+/-
Beschrijven en vastleggen processen en procedures
+/-
Goed opdrachtgeverschap
Algemene voorwaarden
+
Duurzaamheid
Optimalisering automatisering
+
Duurzaam gebruik bedrijfsmiddelen (papier, auto’s, facilitair) Maatschappelijk betrokken ondernemen
Kader voor vrijwilligerswerk medewerkers
+ doorlopend proces +
Organisatie zet bakens uit SSW heeft zich in 2011 bezonnen op haar rol als woningcorporatie. De veranderingen in de buitenwereld en de aanbevelingen van de visitatiecommissie waren daarvoor de aanleiding. Dit heeft geresulteerd in een nieuw ondernemingsplan dat begin 2012 in concept is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. SSW consulteert in het voorjaar van 2012 de diverse belanghouders (zoals medewerkers, huurdersvereniging, gemeente, zorg- en welzijnsorganisaties) over dit ondernemingsplan. Hun input speelt een belangrijke rol bij de verdere uitwerking.
8
Aan de uitwerking van deze ambities hebben we twee voorwaarden verbonden: 1. Financiële continuïteit en vindingrijkheid 2. Doelmatige organisatie. Ondersteunt door het strategisch voorraadbeleid en het duurzaamheidsbeleid zet SSW met het ondernemingsplan de bakens uit voor de komende jaren. In 2010 hebben we na de reorganisatie de procedures en processen binnen SSW verder ontwikkeld. In 2011 zijn we begonnen met het vastleggen van deze procedures en processen volgens de Sensusmethode. Daarbij maken we onderscheid tussen primaire processen, ondersteunende processen en sturende processen. Via interviews leggen we de processen vast in stroomschema’s. De medewerkers Na de afronding van de reorganisatie hebben we enkele al bestaande vacatures ingevuld. Daarnaast zijn voor nieuwe functies nieuwe medewerkers aangetrokken. Hierdoor is het medewerkersbestand in 2010 met ongeveer één derde vernieuwd. In 2011 zijn twee medewerkers vertrokken en drie medewerkers in dienst gekomen. Personeelscijfers 2011
2010
37,1
36,2
Totaal aantal medewerkers
40
39
mannen
25
26
vrouwen
15
13
fulltime
27
26
parttime
Totaal aantal fte
13
13
Verloopcijfer in procenten
5
8,5
aantal medewerkers in dienst
3
11
aantal medewerkers uit dienst
Gemiddelde leeftijd Ziekteverzuim in procenten
2
3
46
45 jaar
8,6
6,1
82.025
83.383
Personeelskosten per VHE
545
519
Aantal VHE per fte
138
141
Opleidingskosten totaal in euro
Het ziekteverzuim is gestegen door enkele langdurig zieke medewerkers. Het kortdurend verzuim is erg laag.
Een organisatie in ontwikkeling
Onder het thema ‘evenwicht tussen ons sociale hart en zakelijke hoofd’ hebben we drie ambities geformuleerd: 1. Dynamiek in de lokale woningmarkt 2. ‘Normaal’ wonen 3. Duurzaamheid voor woning en bewoner.
9
Raad van Commissarissen
Ondernemingsraad
Directeur bestuurder
Directiesecretaressen
Onafhankelijk Klachtencommissie Bewonersvereniging Woonspraak
Beleid & Communicatie
P&O medewerker
Middelen
Klant & maatschappij
team Wonen
Vastgoed
team Wijken
Duurzaamheid Duurzaamheid was voor SSW het jaarthema. En ook binnen de werkorganisatie heeft dat thema aandacht gekregen. Alle medewerkers hebben de belanghoudersbijeenkomst over duurzaamheid bijgewoond. Door de aanschaf van vijf energiezuinige auto’s hoeven medewerkers niet meer met de eigen auto naar het werk te komen. Het aantal medewerkers dat nu op de fiets komt is daardoor gegroeid. Verder is gekeken naar zaken als standaard dubbelzijdig printen en het gebruik van Fairtrade producten. Dit vanuit de gedachte dat ook kleine stappen bijdragen aan een beter milieu. Door meer Fairtrade artikelen te gebruiken hebben wij eraan meegewerkt dat de gemeente De Bilt het Fairtrade label heeft behaald. Optimaliseren van de aanwezige automatisering en verder digitaliseren van processen stimuleert efficiënter werken. Daarom hebben we in 2011 het mutatieproces geautomatiseerd en verder gewerkt aan de digitalisering van het archief en de poststromen. Het huurdersarchief hebben we enkele jaren geleden al gedigitaliseerd. Dit traject is in 2011 in gang gezet voor de algemene post en voor bijvoorbeeld alle documenten van projecten. Dit moet het papierverbruik nog verder terugdringen. Doordat documenten digitaal goed toegankelijk zijn, werkt dit systeem ook efficiënter.
10
Ondernemingsraad De Ondernemingsraad van SSW telt drie leden. De OR en de directeur-bestuurder hebben in het verslagjaar vier keer met elkaar om de tafel gezeten. Bij één vergadering was ook de voorzitter van de Raad van Commissarissen aanwezig. Belangrijke overlegpunten waren: Wijziging openingstijden kantoor en arbeidstijden medewerkers; op verzoek van de OR is onder een deel van de huurders een enquête over de openingstijden van het kantoor uitgevoerd. Als resultaat daarvan verruimen we de openingstijden per 01 april 2012 met een half uur per dag. De arbeidstijden passen we hierop aan. Beoordelings- en beloningssysteem in het kader van prestatiegericht werken. Medewerkersonderzoek door Schouten & Nelissen, Werving & Selectie nieuwe leden Raad van Commissarissen; de komende twee jaar ontstaan er drie vacatures. De OR heeft hierin een adviserende rol. Ondernemingsplan SSW. Integriteit binnen SSW. Update ABC van SSW; een boekje met alle afspraken over het werken bij SSW. Prestatiegericht werken In 2011 is de beoordelingssystematiek, na een evaluatie met de OR, officieel ingevoerd. De systematiek bestaat uit drie gesprekken. Een doelstellingsgesprek, een voortgangsgesprek en een beoordelingsgesprek. In het doelstellingsgesprek maken we naast persoonlijke, resultaatgerichte afspraken ook collectieve afspraken. De collectieve afspraak voor 2011 was gericht op het verbeteren van de onderlinge samenwerking. De resultaten worden gedurende het jaar gevolgd en aan het eind van het jaar beoordeeld. De salarisstijging en eindejaarsuitkering zijn gekoppeld aan de resultaten die zijn behaald op de individuele prestatieafspraken. Integriteit verankerd De P&O-medewerker vervult eveneens de rol van intern vertrouwenspersoon. Onze klokkenluidersregeling staat op intranet en op onze website onder de button SSW/Goed bestuur. In 2011 heeft de vertrouwenspersoon geen meldingen ontvangen. In 2011 heeft de directeur-bestuurder het rapport Vergelijking landelijke uitkomsten onderzoek Integriteit Centraal Fonds en Individuele Positionering van Woonstichting SSW opgesteld. Met de uitkomsten van dit rapport werken we in 2012 verder. De rapportage is met de OR besproken.
Medewerkersonderzoek Bureau Schouten & Nelissen heeft in 2011 onderzoek gedaan onder de medewerkers van SSW naar hun werkbeleving en de gewenste bedrijfscultuur. Ruim 80 procent van de medewerkers heeft de enquête ingevuld. De belangrijkste conclusies zijn: De werkbeleving van de medewerkers is positief; stress- en energiebronnen zijn in balans. Medewerkers zouden meer uitdaging in hun werk kunnen gebruiken. Leidinggevenden en directe collega’s worden positief beoordeeld. Communicatie tussen de afdelingen kan beter. Dit laatste onderdeel nemen we mee bij de klantgerichtheidstraining die alle medewerkers krijgen in 2012. Impuls aan dienstverlening SSW hecht veel waarde aan de kwaliteit van haar dienstverlening en is daarom al in 2004 lid geworden van KWH (Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector). Doel van het KWH-lidmaatschap is het continu verbeteren van de dienstverlening. SSW laat haar dienstverlening daarom graag meten door KWH. De aanbevelingen uit die metingen leveren goede aanknopingspunten op voor verbetering. De resultaten van de KWH-meting in 2011 vielen tegen. Het onderdeel Corporatie bellen is onder de norm gezakt, Klachten afhandelen zit nog net binnen de norm. Daarvoor is wel een verklaring, maar uiteindelijk telt alleen het resultaat. Dus doen we in 2012 herexamen, maar voor een volledig vernieuwd Huurlabel. Daarin tellen de ervaringen van onze huurders zwaarder dan het voldoen aan allerlei voorschriften. Hoe dit voor ons uitpakt, moeten we natuurlijk afwachten. In ieder geval hebben de KWH-resultaten ervoor gezorgd dat de dienstverlening weer hoog op onze agenda staat. Voor het verbeteren van de dienstverlening is een aanvalsplan opgesteld. We kijken daarbij naar: herkenbaar klantvriendelijk Telefonische bereikbaarheid huur vriendelijke correct huur betalen Klantgerichtheid van medewerkers (intern en extern) Afspraken met uitvoerende bedrijven duidelijk behulpzaam degelijk Klantinformatie.
goed
tevreden deskundig
Meetresultaten KWH Labelonderdelen
Meting 2010
Meting 2009 Vorige meting
corporatiebezoeken
Meting 2011
7,6
7,7
woning zoeken
7,5
7,7
woning betrekken
7,7
8,2
huur betalen
7,9
8,2
reparatie uitvoeren
7,8
7,7
corporatie bellen
6,8
7,6
7,9
woning onderhouden
7,6
7,5
7,5
klachten afhandelen
6,5
7,1
7,2
woning verlaten
8,5
8,7
8,2
rond de woning
6,6
6,4
Duidelijke afspraken SSW wil als opdrachtgever duidelijk zijn naar uitvoerende bedrijven over wat zij verwacht van het werk dat zij uitvoeren en de manier waarop zij dat doen. Daarom hebben we de algemene voorwaarden voor werkzaamheden die bedrijven in opdracht van SSW uitvoeren, geactualiseerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om zaken als aansprakelijkheid, betaling en arbeidsomstandigheden. Maar ook de normen van KWH voor de omgang met de huurders zijn
11
hierin verwerkt. Daarmee is het voor alle partijen duidelijk wat ze van elkaar kunnen en mogen verwachten. De algemene voorwaarden zijn onderdeel van de evaluatiegesprekken met vaste leveranciers of opdrachtnemers over de voortzetting van het contract. (On)tevreden huurders We zien natuurlijk het liefst dat onze huurders tevreden klanten zijn. Maar dat lukt niet altijd. Voor die gevallen heeft SSW een onafhankelijke Klachtencommissie. Deze commissie adviseert de directeur-bestuurder bij geschillen tussen SSW en haar huurders. De werkwijze van de Klachtencommissie is vastgelegd in een reglement. Daarin staan ook zaken als behandeltermijnen en zittingsduur van de leden beschreven. De commissie bestaat uit vier leden die bij toerbeurt functioneren als voorzitter. Drie leden behandelen de klachten. De Klachtencommissie opereert dus steeds in een wisselende samenstelling. Leden Klachtencommissie per 31-12-2011 Naam
Besluit: SSW neemt het advies over. 2. Communicatie rond onderhoudswerkzaamheden Klager heeft een klacht ingediend over de afwijzing van zijn verzoek aan SSW om dubbelglas te plaatsen. Het gaat hierbij niet alleen om de afwijzing, maar ook om het gebrek aan communicatie. De eerste brief van klager hierover dateert van december 2009. Advies: De Klachtencommissie is van mening dat 01-01-2008 01-01-2016 de klacht gegrond is. 15-06-2001 01-01-2013 Klager en SSW hebben 15-06-2001 01-01-2013 met elkaar gesproken 01-08-2011 01-08-2015 over het onderhoudsbeleid van SSW. Dit tot tevredenheid van de klager. Aangezien tussen SSW en klager vervolgafspraken zijn gemaakt, brengt de Klachtencommissie geen advies uit.
Functie Benoemd per Aftredend per
de heer mr. S.M. van Luijk
voorzitter
mevrouw mr. W. Tideman
lid
de heer prof.dr. T. Willemse
lid
mevrouw mr. B.M. Vos
lid
In 2011 kreeg de Klachtencommissie zeven klachten binnen. Daarvan is één klacht doorverwezen naar de Huurcommissie. Vier klachten zijn afgerond. De behandeling van één klacht, over de renovatie van het Burgemeester Van Heemstrakwartier, is uitgesteld tot na de draagvlakmeting onder de huurders. Na de positieve resultaten hiervan besloot de klager de klacht (voorlopig) in te trekken. De laatste klacht kwam eind december 2011 binnen. De afhandeling van de klacht gebeurt in 2012 en is daarom niet in het overzicht opgenomen. Behandelde klachten in 2011 1. Communicatie rond huisuitzetting Klager is ontevreden over de communicatie van SSW rond een dreigende huisuitzetting. SSW is van mening dat klager achteraf (bij de ingangsdatum van het huurcontract) niet voldoet aan de voorwaarden die zijn gesteld bij de toewijzing van de woning. SSW heeft de zaak uit handen gegeven aan een advocaat. Uiteindelijk heeft SSW besloten de juridische procedure in te trekken. Advies: De Klachtencommissie is van mening dat, gezien de impact van een dreigende huisuitzetting, een gesprek tussen SSW en de klager wenselijk was geweest. SSW had daarvoor meer
12
moeite moeten doen. SSW heeft, na het intrekken van de juridische procedure, de huurder geen zekerheid gegeven en ook geen excuusbrief verstuurd. De Klachtencommissie adviseert SSW daarom via een brief aan de klager de onzekerheid weg te nemen en ook per brief excuses te maken. Verder adviseert de Klachtencommissie SSW een protocol op te stellen voor dreigende uithuiszetting en de terminologie in overeenkomsten en bij woningtoewijzing concreter te maken.
3. Communicatie rond renovatieplan Klager is ontevreden over de geplande renovatiewerkzaamheden voor het complex waar zij woont. Het gaat om een aantal zaken rond de renovatie. Advies: De Klachtencommissie kan zich alleen uitspreken over de vraag of SSW in dit project correct is opgetreden naar de betreffende huurders. Er zijn geen aanwijzingen dat de communicatie van SSW over de voorgenomen renovatie in redelijkheid tekortgeschoten is. Renovatie gaat immers altijd gepaard met een zekere mate van overlast en vermindering van het woongenot. Besluit: Het advies wordt overgenomen. 4. Huur inhouden vanwege overlast Klagers hebben een klacht ingediend over de afhandeling van overlast door SSW. Zij willen dat SSW erkent dat het afhandelen van de klacht te lang geduurd heeft en dat de communicatie tussen SSW en hen niet goed verlopen is. Ook vinden zij het redelijk dat zij een compensatie ontvangen voor het verminderde woongenot.
Advies: De Klachtencommissie vindt de klacht op alle punten gegrond. De Klachtencommissie adviseert SSW om bij overlast effectiever te werk te gaan en sneller juridische stappen aan te kondigen. Daarnaast adviseert de Klachtencommissie om tijdens een proces als dit, ook de klagers tussentijds op de hoogte te houden van de inspanningen van SSW om het probleem op te lossen. De Klachtencommissie is van oordeel dat het verzoek van klagers terecht is om een (beperkte) compensatie te ontvangen voor het verminderde woongenot. Besluit: SSW neemt het advies over. De klagers van wie de zaak in behandeling is genomen, zijn telefonisch benaderd voor een tevredenheidsenquête. Alle vier de klagers hebben meegewerkt. Enkele opmerkingen en aanbevelingen die daaruit voortkwamen, zijn: Klagen kan zinvol zijn, maar dat is afhankelijk van de aard van de klacht en de eigen overtuiging. Klagers voelen zich gehoord door de Klachtencommissie en dat is belangrijk. Klagers verwachten van SSW een professionelere houding bij het voorkomen van klachten, de omgang met klachten en de uitvoering van besluiten. Begin 2011 heeft de Klachtencommissie gesproken over een betere presentatie van haar onafhankelijkheid. Dit heeft geresulteerd in: Een nieuwe naam, namelijk Klachtencommissie voor huurders van SSW Eigen publicaties (website, brochure) herkenbaar aan een eigen logo Eigen mailadres en postbusnummer Hoorzittingen op een neutrale locatie. Huurcommissie Bezwaarschriften die bij de Huurcommissie terechtkomen, zijn ook klachten. Bezwaarschriften kunnen gaan over de jaarlijkse huurverhoging, maar ook over onderhoudsgebreken of de afrekening servicekosten. De huurders die een bezwaar hebben ingediend naar aanleiding van een onderhoudsklacht, zijn in het gelijkgesteld. Bij hen is de huur verlaagd totdat de onderhoudsklacht was verholpen. De huurder die bezwaar aantekende tegen de afrekening servicekosten is niet in het gelijkgesteld.
Lokaal investeren Maatschappelijk betrokken ondernemen (MBO) betekent ook het inzetten van personeel voor vrijwilligersactiviteiten voor de lokale gemeenschap. Sinds 2007 doet SSW mee aan lokale initiatieven op het gebied van maatschappelijk betrokken ondernemen, zoals Samen voor De Bilt en het Platform respectvol samenleven. In 2011 is er een beleidsmatig kader opgesteld om deze activiteiten structureel in te bedden in de organisatie. SSW biedt haar medewerkers de mogelijkheid om zich tijdens werktijd op vrijwillige basis in te zetten voor de samenleving. In 2011 heeft bijna 30 procent van de medewerkers uit naam van SSW een bijdrage geleverd aan instanties of doelgroepen waarmee we een band hebben. Op deze manier geven wij invulling aan onze kernwaarden perspectief biedend, verbindend en ondernemend. Voor de medewerkers betekent deelname aan MBO kennismaken met een van de instanties of doelgroepen waarvoor SSW zich inzet. Horizonverbreding en loyaliteitsgevoel zijn hierbij belangrijke uitgangspunten. NL Doet SSW doet jaarlijks mee aan de nationale vrijwilligersdag NL Doet. In samenwerking met Samen voor de Bilt zoeken we ieder jaar naar een activiteit bij een organisatie waarmee SSW een band heeft. In 2011 is gekozen voor Antroz, eigenaar van het Leendert Meeshuis in De Bilt. Met Antroz ontwikkelen we een nieuw verpleeghuis voor somatische en psychogeriatrische cliënten. In 2011 hebben zeven vrijwilligers van SSW een verwendag verzorgd bij het Leendert Meeshuis. De bewoners kregen een dag extra aandacht en konden deelnemen aan diverse activiteiten. Tegelijkertijd gaf deze ‘kennismaking’ onze medewerkers een goed beeld van de doelgroep van onze nieuwe samenwerkingspartner. Roefeldag Tijdens de landelijke Roefeldag kunnen basisschoolleerlingen een kijkje nemen ‘in de keuken’ van bedrijven. Drie kinderen van De Groen van Prinsterenschool uit De Bilt hebben een woensdagmiddag bij ons ‘gesnuffeld’. Ze kregen een rondleiding door ons kantoor, mochten een huurcontract tekenen en op de computer hun eigen keuken samenstellen.
Zaken Huurcommissie 2011 Onderwerp
Aantal zaken In behandeling
Afgehandeld
Bezwaar n.a.v. onderhoudsklacht
2
2
2
Afrekening servicekosten
1
1
1
Gastlessen De wijkconsulenten hebben vanuit hun functie regelmatig te maken met huurders met een flinke huurachterstand. Vaak
13
is ook sprake van andere schulden. Vanuit het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ geven medewerkers van SSW jaarlijks drie gastlessen aan derdejaars VMBO-scholieren van het Groenhorst College in Maartensdijk. Tijdens de lessen onderzoeken de leerlingen hun inkomsten en uitgaven, hoeveel zakgeld krijg je? wat kost een scooter?, hoeveel geef je uit aan make up of uitgaan? Met deze vragen maken ze de leerlingen meer kostenbewust. Met respect Tijdens de Dag van het Respect op 10 november hebben medewerkers van SSW samen met leerlingen van groep 7 van Basisschool Wereldwijs in Bilthoven leefregels opgesteld voor een plezierige omgeving. Een paar voorbeelden van leefregels die de kinderen belangrijk vonden: We zeggen goedemorgen als we de buurvrouw of buurman ’s morgens tegenkomen als we naar buiten gaan. We pesten geen andere kinderen uit de flat. We gooien geen propjes op de grond. We vinden dat er in de lift of de hal niet gerookt mag worden. Deze leefregels hebben ze samen met de kinderen opgehangen in drie flats van SSW.
me aan activiteiten is SSW bereid om, binnen vooraf gestelde kaders, een financiële bijdrage te leveren aan activiteiten van lokale organisaties. We vragen wel altijd een passende tegenprestatie, meestal in natura (beeldmateriaal, naamsvermelding of toegangskaartjes). In 2011 zijn er meer sponsorverzoeken (zeventien tegenover tien in 2010) binnengekomen. Van de zeventien aanvragen hebben we er vijftien gehonoreerd. SSW wil zich graag langdurig verbinden aan een lokale, maatschappelijke organisatie. In dat kader hebben we in 2011 een aantal gesprekken gevoerd met Transition Town De Bilt. Transition Towns is een wereldwijde beweging van mensen die zich zorgen maken over de eindigheid van energiebronnen en over de klimaatverandering. Als antwoord daarop werken ze samen om op een positieve manier tot oplossingen te komen. De leden nemen zelf het voortouw en gaan op lokale schaal aan de slag. Die doelstelling past goed bij SSW, maar Transistion Towns is vooral een vrijwilligersbeweging en wil dat ook blijven. Het aangaan van een formele relatie met ons past daarom niet goed. We hebben dan ook besloten op incidentele en informele wijze samen te werken.
Sponsoring Naast het inzetten van medewerkers en deelna-
Sponsoring 2011 Wie
Wat
Euro’s Bijzonderheden
Dansstudio Femtastic
Adverteren in programmaboekje om een avond te realiseren.
250 Eenmalig
Muziekschool
Advertentie in de programmakrant
345 Eenmalig
FC Groningen – Stichting Doe een wens
Advertentie in een huis-aan-huiskrant in de gemeente De Bilt.
280 Eenmalig
Openbare bibliotheek De Bilt
Adverteren op digitaal bord
250 Jaarlijks
Mobiel: De Bilthuysen
Reclame op nieuwe auto De Bilthuysen
TriaCon
Fietsen voor KiKa
Stichting Stoute Schoenen
tienjarig jubileum Stichting Kinderen met autisme
250 Eenmalig
Het Nieuwe Lyceum
Stuntdag eindexamenklassen
250 eenmalig
Lions Club
ondernemersprijs en landgoederenfietstocht
250 jaarlijks
Roulette FM
Adverteren in presentatiekrant
215 eenmalig
500 5 jarig contract n.v.t. Niet gehonoreerd
Stichting Tileng
Financieel
Stichting Eet mee
Eet mee! De Biltenaren aan tafel
GVT De Leijen
25-jarig bestaan
Roulette FM jaarkrant
Adverteren in jaarkrant
210 Eenmalig, jaarlijks terugkerend
MS-lotgenoten De Bilt-Bilthoven
Adverteren in jubileumboekje
250 Eenmalig
10 jaar Lugtensteyn
Relatiebeheer
1.000 Eenmalig
Boek Natuurbad De Biltsche Duinen
Relatiebeheer
350 Eenmalig
Totaal
14
n.v.t. niet gehonoreerd 800 Eenmalig 1.000 Eenmalig
6.200
15
Wonen voor iedereen Ieder mens wil graag goed, betaalbaar en veilig wonen. Het leveren daarvan ziet SSW dan ook als haar maatschappelijke opdracht. Zij doet dat voor een brede doelgroepen, maar in het bijzonder voor mensen met een (financieel) zwakke positie op de woningmarkt. Uitgangspunt is dat iedereen bij SSW passende woonruimte kan vinden. Jongeren vragen in ons werkgebied extra aandacht. Speerpunten 2011 resultaat
bereikt
Beter woonklimaat
Contractgesprekken met nieuwe huurders
+
Dienstverlening
Digitalisering woningaanbieding
+
Huurincasso
Terugdringen huurachterstand
-
Duurzaamheid
Deelname Beter Peter
+
Energiebesparing algemene ruimten
-
Uitbreiding woningbezit
Start nieuwbouw Westbroek
+
Start nieuwbouw Nieuwstraat De Bilt
+
Besluit overname woningwagenlocatie
+
Waar wij werken De gemeente De Bilt bestaat uit zes kernen: Bilthoven, De Bilt, Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek. Er wonen ruim 42.000 mensen in ruim 18.000 woningen. De Bilt is een aantrekkelijke en gewilde gemeente. De vraag naar woonruimte is dan ook veel groter dan het aanbod. Met name voor mensen met een laag inkomen - vaak starters en jonge gezinnen - is het financieel lastig een woning te kopen of te huren in De Bilt. Consequentie daarvan is dat de bevolkingsopbouw een dip laat zien is in de leeftijdscategorie twintig- tot veertigjarigen. Dat betekent een afname van het
16
Overige kenmerken van de gemeente zijn: Het woningbestand bestaat uit 64 procent koop- en 36 procent huurwoningen. Van alle huurwoningen heeft SSW 73 procent (4.895 woningen) in haar bezit. Tot 2030 wordt er een groei verwacht van 1.274 huishoudens. De verwachte groei staat op gespannen voet met de beperkte mogelijkheid om het aantal woningen uit te breiden: - 670 woningen tot 2025 (gebaseerd op bestaande woningbouwplannen) - 875 woningen tot 2030 volgens de nieuwste gemeentelijke structuurvisie Vooral het aantal oudere huishoudens neemt toe. Vergelijking w oningvoorraad De Bilt, BRU en provincie Utrecht
De Bilt
BRU
Utrecht (pv)
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Koop <=215.000
Koop 215.000-350.000
Koop >=350.000
Huur tot kw aliteitsgrens
Huur tot aftoppingsgrens
Huur >= liberalisatiegrens
De Bilt heeft weinig dure huurwoningen (5 procent) vergeleken met de regio en de provincie (beide ruim 10 procent), maar wel veel dure koopwoningen (35 procent) vergeleken met de regio en de provincie (23 procent dure koopwoningen). Woningbezit SSW De kenmerken van ons bezit zijn: Ons bezit bestaat voor 41 procent uit eengezinswoningen, voor 26 procent uit appartementen met lift en voor 32 procent uit appartementen zonder lift. Het huurniveau van onze woningen ligt op 68 procent van de maximaal redelijke huur (landelijk is dit 72 procent). SSW heeft besloten om met ingang van 1 januari 2012 voor nieuwe huurder de huur te verhogen naar 72 procent van de maximaal redelijke huur (mits de huur onder de huurliberalisatiegrens blijft). Op basis van de punten in het woningwaarderingsstelsel zijn huurprijzen mogelijk die boven de liberalisatiegrens (in 2011: 652,52 euro) liggen. Dit geldt voor 34 procent van onze eengezinswoningen. Van de huidige huurders van SSW heeft ruim 20 procent een huishoudeninkomen boven 43.000 euro.
Wonen voor iedereen
aantal kinderen in de komende jaren. Net als alle andere gemeenten vergrijst De Bilt. Het tempo van vergrijzing ligt echter lager dan in de ons omringende gemeenten.
17
Kwaliteit en huurprijzen woningbezit SSW SSW 2010
Referentie
Landelijk
Gemiddelde woningwaardering
142
139
130
Gemiddelde puntprijs
3,14
3,05
3,15
Gemiddelde huurprijs
443
424
410
69
68,2
71,5
225.587,-
177.371,-
159.816,-
% maximaal redelijke huur WOZ-waarde bron: Corporatie in perspectief 2011
Passend verhuren Goed wonen is meer dan een dak boven het hoofd. Het gaat om een goed huis dat past bij het huishouden (grootte en inkomen), fijne buren en voldoende voorzieningen in de buurt. Daar hoort een gevarieerde bevolkingssamenstelling bij zowel qua achtergrond, opleiding, cultuur als inkomen. Volgens de EU-norm mogen we sociale huurwoningen alleen toewijzen aan mensen met inkomen lager dan 33.614 euro. Dat kan de differentiatie belemmeren. Voor huishoudens met een inkomen boven deze norm zijn weinig alternatieven voorhanden in de gemeente. Zij kunnen daardoor niet verhuizen en dat zorgt ervoor dat de doorstroming stokt. In 2011 is van 299 woningen de huur opgezegd. Een deel van deze woningen hebben we niet verhuurd vanwege renovatie van het complex of vrijgehouden om als wisselwoning in te zetten. Over de overige toewijzingen staat elders in dit hoofdstuk informatie. Uiteindelijk zijn 231 woningen verhuurd via de Woningkrant waarvan één woning met een huur boven de huurtoeslaggrens.
Toewijzingen 2011 volgens de Europese Beschikking Inkomen
Aantal toewijzingen
Percentage
213
92,2
< € 33.613,> € 33.613,-
9
3,9
onbekend
8
3,5
huur > 652 euro
1
0,4
bron: WoningNet
SSW mag 10 procent van de vrijkomende woningen toewijzen aan woningzoekenden met een inkomen tussen de 33.613 euro en 43.000 euro. Wij zijn hier voorzichtig mee omgegaan omdat wij deze 10 procent willen gebruiken voor huurders binnen renovatieprojecten die willen doorstromen, maar daarvoor eigenlijk een te hoog inkomen hebben. Die verhuisstroom is in 2011 nog niet echt op gang gekomen.
SSW opereert in een regionale woningmarkt. De verhuur van de woningen verloopt via het regionale aanbodsysteem van WoningNet. Dit systeem is volop in ontwikkeling. Vanaf februari 2011 verloopt de woningaanbieding digitaal. De eerste kandidaat krijgt een mailtje of telefoontje en moet binnen 24 uur aangeven nog geïnteresseerd te zijn in de woning.
Overzicht resultaten verhuurde woningen via de Woningkrant 2011
2010
2009
Aantal woningen
231
258
229
Gemiddeld aantal reacties per woning
125
157
137
Aanbiedingsresultaat (excl. woningtoewijzing aan urgenten)
5,2
4,9
4,1
Gemiddelde wachttijd in jaren (excl. woningtoewijzing aan urgenten)
8,6
9,1
8,8
Woningen in kernvoorraad*
189
217
188
Woningen in marktvoorraad
42
41
41
156
160
142
Aantal doorstromers
75
98
87
Aantal urgent- woningzoekenden
57
67
47
Aantal nieuwe huurders uit De Bilt
108
109
99
Aantal starters
*Grens kernvoorraad: € 517,65
18
Volgt geen reactie, dan gaat de aanbieding automatisch door naar de volgende. Via de post was hiermee altijd een paar dagen gemoeid. Kandidaten die niet op tijd reageren, tellen mee bij het aanbiedingsresultaat en daarom is dit gestegen. In de loop van 2012 verdwijnt de Woningkrant. Het woningaanbod is dan nog alleen digitaal via internet te bekijken. Dit heeft veranderingen in het verhuurproces tot gevolg, bijvoorbeeld doordat het aanbieden van woningen niet meer gekoppeld is aan de verschijningsdata van de Woningkrant. SSW bepaalt dan zelf wanneer zij een woning aanbiedt. Woningtoewijzing Eind 2011 telt de regio Utrecht meer dan 200.000 woningzoekenden. In de gemeente De Bilt staan per 31 december 2011 7.011 woningzoekenden ingeschreven. Van hen zijn er ongeveer 900 actief op zoek naar een woning. Een groot deel van de (actief) woningzoekenden is tussen 23 en 35 jaar, heeft een inkomen tot 21.625 euro en is alleenstaand. Biltse woningzoekenden hadden in vergelijking tot woningzoekenden in de regio in 2011 een hogere slaagkans bij het vinden van een woning. Biltse woningzoekenden zoeken gemiddeld wel langer naar een woning dan de gemiddelde woningzoekende in de regio (4,3 jaar respectievelijk 3,9 jaar). Biltse jongeren (onder 23 jaar) maken nauwelijks kans op het vinden van een woning. Ouderen daarentegen hebben over het algemeen snel succes als zij willen verhuizen. In het Besluit Beheer Sociale Huursector (de regelgeving voor woningcorporaties) staan inkomensgrenzen en huurniveaus voor verschillende huishoudens- en leeftijdscategorieën. In de tabel is de woningtoewijzing volgens de BBSH-normen weergegeven.
Aantal toewijzingen in 2011 volgens de BBSH-normen 1-persoon < 65 > 65 jaar
Inkomen in euro’s
Huur <= 361,66 euro
Huur 361,67 t/m 517,64 euro
Huur > 517,64 euro
< 21.625
24
27
3
>= 21.625
6
36
4
46
< 20.325
4
14
1
19
>= 20.325 Subtotaal 2-personen < 65 > 65 jaar
< 29.350
54
0
3
2
5
34
80
10
124
Huur <= 361,66 euro
Huur 361,67 t/m 517,64 euro
Huur > 517,64 euro
Totaal
5
27
5
37
>= 29.350
0
3
5
8
< 27.750
1
2
1
4
>= 27.750
0
3
0
3
6
35
11
52
Huur <= 361,66 euro
Huur 361,67 t/m 554,76 euro
Huur > 554,76 euro
Totaal
4
14
12
30
Subtotaal
>=3 personen < 65
Totaal
< 29.350 >= 29.350
0
7
4
11
< € 27.750
0
0
0
0
>= € 27.750
0
0
0
0
Subtotaal
4
21
16
41
onbekend
4
4
0
8
48
140
37
225
> 65 jaar
Totaal bron: WoningNet
19
Jongeren voorrang Omdat jongeren een lage slaagkans hebben bij het vinden van een woning, verdienen zij onze speciale aandacht. Die krijgen ze van ons via nieuwbouw specifiek voor jongeren. De zes appartementen aan de Nieuwstraat in De Bilt zijn daarvan een voorbeeld. Dit project ging in 2011 eindelijk van start. De oplevering is in het voorjaar van 2012. 25 jongeren uit De Bilt hadden belangstelling voor deze appartementen. Dat is veel aangezien de huur boven de huurtoeslaggrens voor jongeren ligt. Alle woningen hebben dan ook een huurder afkomstig uit De Bilt gekregen. In 2011 hebben zes jongeren (onder de 23 jaar) een huurcontract getekend met SSW. Van hen kwamen er vijf uit De Bilt. In totaal zijn acht Biltse jongeren gehuisvest (drie buiten de eigen gemeente). Voor de woningen met zorgindicatie is de toewijzing als volgt verlopen: Aantal vrijgekomen woningen Dijckstate
Nieuwe bewoners met zorgindicatie 6
6
Toutenburg
6
0
Planetenbaan
6
2
bron: WoningNet
Bijzondere toewijzingen: Statushouders Woningruil Doorschuiven binnen een complex Groepswonen van ouderen Hardheidsclausule Herplaatsing (vanwege renovatie)
Service aan ouderen Voor ouderen heeft SSW een gevarieerd aanbod aan woningen. In het merendeel van deze woningen wonen ouderen zelfstandig. De gemeente De Bilt ontwikkelt in samenspraak met welzijns- en zorgorganisaties zogenaamde woonservicewijken. Wijkbewoners kunnen, indien nodig, een beroep doen op voorzieningen of krijgen ondersteuning zodat zij langer zelfstandig in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. In de wijk Weltevreden in De Bilt en in Maartensdijk zijn inmiddels wijkservicecentra ingericht die deze diensten leveren. De komende jaren krijgen ook andere wijken een wijkservicecentrum. Daarnaast heeft SSW de woningen in woonzorgcentrum Dijckstate en de Planetenbaanflats en Toutenburg levensloopbestendig gerenoveerd. De bewo26 ners kunnen gebruikmaken van een zorg- en welzijnsaan5 bod in de directe woonomgeving. In 2011 zijn 34 woningen 8 toegewezen aan 65-plussers. De helft van deze woningzoe2 kenden verhuisde naar zelfstandige woonruimte, al dan niet gelabeld voor senioren. 7 3
Statushouders In 2011 moest SSW volgens de taakstelling van het ministerie 26 statushouders huisvesten. Dat is gelukt. Soort urgentie maatschappelijke indicatie
Aantal 5
medische indicatie
17
sociale indicatie
16
volkshuisvestelijke indicatie
12
overig / hardheidsclausule Totaal bron: WoningNet
20
7 57
Urgenten Soms hebben woningzoekenden met voorrang een woning nodig, bijvoorbeeld als een ouder met de zorg voor kinderen dakloos dreigt te worden. Deze urgent-woningzoekenden krijgen een urgentieverklaring. In het algemeen wijzen we 20 tot 25 procent van de vrijkomende woningen toe aan urgent-woningzoekenden. Het merendeel (26) van de huurders die via een urgentie een woning kregen, is afkomstig uit De Bilt. zeventien komen uit Utrecht en zeven uit Zeist.
Kleine-kernen Vanwege de lange wachttijden voor een woning en de vitaliteit van dorpen is voor de kleine kernen van de regio Utrecht (minder dan 2.000 inwoners) een speciale toewijzingsregeling ingesteld. Woningzoekenden uit het eigen dorp krijgen voorrang krijgen bij de woningtoewijzing (kernbinding). Woningzoekenden die via deze regeling een woning krijgen, moeten daar ongeveer 3,5 jaar op wachten. Door deze regeling kunnen startende huishoudens in hun eigen dorp blijven wonen. In de gemeente De Bilt is deze voorrangsregel van toepassing in Groenekan, Hollandsche Rading en Westbroek. Kleine-kernen Vrijgekomen woningen
Toegewezen op basis van kernbinding
Groenekan
4
4
Hollandsche Rading
4
4
Westbroek
1
1
bron: WoningNet
Overname woonwagenlocatie SSW had de intentie woonwagenlocatie Maartensdijk (grond en opstallen) over te nemen. Woonwagens vallen onder het BBSH, dus tot het werkterrein van SSW. De gemeente heeft aangegeven dat het bestemmingsplan nu ruimte biedt voor drie wagens, maar gezien de overlast wil de gemeente dat de woonwagens verdwijnen. Gezien deze ontwikkeling ziet SSW hier voor haar geen rol meer weggelegd. We zien dan ook af van overname van de woonwagenlocatie Maartensdijk. Goed wonen SSW zet zich in voor goed wonen voor haar huurders. Met nieuwe huurders voeren we daarom altijd een contractgesprek waarin de bijzonderheden van de nieuwe woning en de nieuwe woonomgeving aan de orde komen. Huurcontracten sloten we altijd al persoonlijk bij ons op kantoor af, maar we geven steeds meer inhoud aan het gesprek daaromheen. In bijzondere gevallen vindt, voordat we de woning officieel aanbieden, een aanbiedingsgesprek plaats. Dat doen we bijvoorbeeld als de vorige huurder veel overlast heeft veroorzaakt of als een jonge huurder in een complex gaat wonen waar vooral senioren wonen. Het aanbiedingsgesprek is voor SSW een moment om in te schatten of de kandidaat past in de nieuwe woonomgeving. Goed wonen heeft ook te maken met de kosten van het wonen. De energielasten maken daarvan een steeds belangrijker deel uit. Om die kosten voor onze huurders zoveel mogelijk te beperken, voert SSW bij onderhoudsprojecten energiebesparende maatregelen uit zoals het plaatsen van isolerende beglazing of van HR-combiketels. Maar bewoners kunnen zelf ook veel doen aan energiebesparing. Om hen daarbij te helpen, heeft SSW een digitale energiebespaarcoach aangeschaft: Beter Peter. Hij geeft huurders tips en adviezen en helpt een actieplan op te stellen om energie te besparen. Daarnaast informeert hij bij de huurders regelmatig naar de vooruitgang en geeft eventueel nieuwe tips. Ondanks dat we een vrij uitvoerige informatiecampagne hebben gevoerd, valt de belangstelling van onze huurders voor Beter Peter tegen.
21
Actief incasseren SSW voert een actief incassobeleid en probeert zo huurachterstand zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken. Vergeleken met andere corporaties is de huurachterstand bij SSW niet hoog, maar loopt wel op, terwijl het doel voor 2011 was de huurachterstand terug te dringen. Dat is dus helaas niet gelukt. Het percentage van 0,77 ( 2010) is in 2011 gestegen naar 0,83. We denken dat de economische recessie daarvan de belangrijkste reden is. Mensen hebben immers minder te besteden. Voor SSW is de stijgende huurachterstand wel reden om vanaf het voorjaar 2012 de incassoprocedure aan te scherpen. Huurders die niet op tijd hun huur betalen, gaan sneller een incassotraject in. Wie aangeeft financiële problemen te hebben, krijgt nadrukkelijk hulp aangeboden. Dit onder het motto: streng maar rechtvaardig en met nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van de huurder. Belangrijk element in de nieuwe incassoprocedure is het maandelijks overleg tussen SSW, budgetbegeleiding, maatschappelijk werk en de deurwaarder over huurders met een achterstand. In dit overleg bepalen we samen welke huurders worden overgedragen aan de deurwaarder en welke huurders hulp krijgen aangeboden. Huur betalen Huurachterstand in procenten van de incasseren huur
2011
2010
0,83
0,77
Deurwaarder, aantal dossiers afgehandeld als voldaan
58
49
Deurwaarder, aantal dossiers afgehandeld als niet voldaan
15
12
5
4
Ontruiming aantal woningen wegens huurachterstand
Schuldhulp en schuldsanering Voor huurders die schuldhulp of schuldsanering willen, werkt SSW samen met de Regionale Sociale Dienst in Zeist. Het betrokken aantal huurders is beperkt en vrijwel gelijk gebleven aan vorig jaar. schuldhulp in aantal huurders 2011
2010
Schuldsanering afgesloten
2
3
Schuldsanering actief
6
4
Schuldhulp afgesloten
4
5
Schuldhulp actief
21
20
Totaal
33
32
Verkopen met beleid In de regio Utrecht is de vraag naar koopwoningen groot. Bovendien staat de regio al jaren aan de top waar het gaat om de prijzen van koopwoningen. Huurders benaderen ons wel eens met de vraag of zij hun huurwoning kunnen kopen. Ook het regeringsbeleid, waarin een verkoopplicht voor corporaties is opgenomen, dwingt ons over deze vraag na te denken. Ons beleid was altijd dat verkoop van bestaande woningen niet aan de orde was vanwege de grote vraag naar sociale huurwoningen en de beperkte mogelijkheden tot nieuwbouw. Bovendien was er geen financiële noodzaak om te verkopen. Maar het financiële klimaat is veranderd en SSW denkt inmiddels wel na over de verkoop van bestaande woningen. Het beleid hiervoor krijgt in 2012 vorm.
22
Bij nieuwbouwprojecten is meestal sprake van een combinatie van huur en koop. SSW verkoopt die woningen onder het label KoopGoedkoop. De grond onder de woningen geven we, met een forse korting, in erfpacht uit aan de kopers. De erfpacht wordt in 10 jaar afgebouwd. Verhuist de koper, dan heeft SSW terugkooprecht en kan de woning onder dezelfde voorwaarden aanbieden aan de nieuwe koper. Deze woningen zijn speciaal bedoeld voor starters op de (koop)woningmarkt. Wij stellen daarom voorwaarden aan het inkomen van de kandidaten. In Westbroek bouwen wij zes eengezinswoningen voor Westbroekse woningzoekenden. De kandidaten konden zelf bepalen of zij de woning willen huren of kopen. Voor deze woningen hebben zich 27 belangstellenden gemeld. De woningen zijn toegewezen op basis van wachttijd. Vier 4 woningen zijn verkocht en twee verhuurd. De oplevering is in het voorjaar van 2012.
23
Duurzaam investeren in kwaliteit Niet alleen het realiseren van woningen is een taak van SSW, maar ook het zorgen voor een goede kwaliteit. Daarom investeren we in onze woningen om ervoor te zorgen dat ze er kwalitatief goed bij staan en de toekomst aankunnen. Duurzaamheid speelt daarbij een steeds prominentere rol. Speerpunten 2011 resultaat Dienstverlening
bereikt
Serviceabonnement
+/-
Goed opdrachtgeverschap
Aannemersselectie
Duurzaamheid
Duurzaamheidsbeleid
Kwaliteit van wonen
Conditiemeting alle woningen
+ +/+
Strategisch voorraadbeleid
+/-
SSW besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van haar woningen. Of het nu gaat om een individueel reparatieverzoek of een uitgebreide onderhoudsbeurt, we willen dat graag snel en goed regelen voor de huurders. SSW heeft geen onderhoudsmedewerkers in dienst, maar besteedt alle werkzaamheden uit. Voorbereiding, controle en toezicht gebeuren wel in eigen huis. Onderhoudskosten in euro per gewogen verhuureenheid SSW 2011*
SSW 2010
Vergelijkbare corporatie
Landelijk woningcorporaties
Reparatieverzoeken
314
177
282
306
Mutatieonderhoud
272
205
165
195
Planmatig onderhoud
794
774
1.039
821
1.380
1.156
1.486
1.322
Totaal onderhoud Bron: Corporatie in perspectief 2011, * eigen cijfers
24
In 2011 heeft SSW na een zorgvuldige selectieprocedure twee nieuwe onderhoudsbedrijven gecontracteerd die de meeste reparatieverzoeken voor ons afhandelen. Naast de kwaliteit van het werk en de prijs was de klantgerichtheid van de bedrijven een belangrijk selectiecriterium. We hebben daarom gedurende een aantal maanden huurders gebeld bij wie een reparatie was uitgevoerd. Zo kregen we een goed beeld van de klantgerichtheid van deze bedrijven. De resultaten van deze telefonische enquêtes bespreken we regelmatig met de betreffende bedrijven. Wij merken dat het kwaliteitsbewustzijn en daarmee ook de prestaties van de bedrijven verbeteren. Is verbetering nodig, maar treedt die niet op, dan nemen we afscheid van het bedrijf. Omdat in 2012 de vernieuwde KWH-meting is gestart en KWH continu het afhandelen van reparatieverzoeken meet, zijn we met onze enquête gestopt. Serviceabonnement SSW heeft voor de meeste onderhoudswerkzaamheden die voor rekening van de huurder komen, een serviceabonnement ontwikkeld. Er was al een abonnement voor het onderhoud van dakgoten en het ontstoppen van de riolering. Voor de ontwikkeling van het serviceabonnement hebben wij in december 2011 bij de huurders (van wie het e-mailadres bij ons bekend is), de wensen gepeild voor een dergelijk abonnement. Het ging om ongeveer 1.500 huurders. Uiteindelijk hebben zo’n 250 huurders de enquête ingevuld. Daaruit bleek dat er genoeg belangstelling te bestaan voor het serviceabonnement. Ook gaven deze huurders aan bereid te zijn daarvoor een redelijk bedrag te betalen. De resultaten van de enquête zijn verwerkt in het serviceabonnement. Vanaf het voorjaar van 2012 kunnen onze huurders zich hiervoor aanmelden. De prijs bedraagt 5 euro per maand. Mutatieonderhoud Bij een huuropzegging plannen we zo snel mogelijk een afspraak met de huurder voor de vooropname en eindcontrole. Bij de vooropname maken we afspraken over de oplevering van de woning en wat de huurder daarvoor eventueel moet doen. We geven de huurder zo inzicht in de kosten (die hij moet betalen) als SSW de werkzaamheden uitvoert. Werkzaamheden en kosten leggen we ter plekke digitaal en op papier vast. Met ingang van 1 januari 2011 is het interMutatieonderhoud ne mutatieproces volle2011 dig geautomatiseerd. Bij het mutatieonderMutatieonderhoud in euro’s € 1.330.426 houd krijgt de binnenzijPer mutatie in euro’s € 4.452 de van de woning steeds Aantal mutaties 299 meer aandacht. HuurPer verhuureenheid in euro’s € 272 ders konden al kiezen voor een keuken met inbouwapparatuur. Voor de badkamer zijn er nu ook diverse keuzemogelijkheden zoals kranen en tegels.
Duurzaam investeren in kwaliteit
Dagelijks onderhoud Huurders kunnen hun reparatieverzoek 24 uur per dag melden via een formulier op de website. Wie het formulier invult, kan direct zien of het reparatieverzoek voor rekening van SSW is of dat een eigen bijdrage moet worden betaald. Klanten die bellen over een reparatieverzoek, verbinden wij meestal direct door met het bedrijf dat de reparatie gaat doen zodat direct een afspraak kan worden gemaakt voor de reparatie. Reparatieverzoeken Dit is één van de afspra2011 ken die SSW met de Reparatieverzoeken in euro’s 993.396 onderhoudsbedrijven Per reparatieverzoek in euro’s 314 gemaakt heeft om de Aantal 3.164 gang van zaken rond de Per verhuureenheid in euro’s 203 reparatieverzoeken KWH-proof te maken.
25
Showroom en ZAV Wil een huurder zelf wat veranderen in zijn woning, dan geven we daarvoor alle ruimte. Voor deze zelfaangebrachte veranderingen (ZAV) hebben we beleid en voorwaarden geformuleerd. Afhankelijk van aard en ouderdom geeft SSW een vergoeding voor de verandering als de bewoner gaat verhuizen. Een bewoner die zijn woning wil veranderen, kan dat zelf (laten) doen. Maar bijvoorbeeld een keukenverbetering kan SSW ook uitvoeren voor de bewoner. Huurders kunnen in de showroom hun keuze maken. Afhankelijk van de keuze leidt dit al dan niet tot een huurverhoging Het onderhoud van de inbouwapparatuur is uitbesteed. Daarvoor geldt een garantie van 20 jaar. In 2011 hebben 137 huurders (in 2010: 133) de showroom bezocht en een andere keuken besteld. Voor 110 huurders betekende dit een huurverhoging van gemiddeld 23 euro per maand. Dat het aantal bestellingen iets hoger is dan in 2010 komt mogelijk door de extra aandacht die we bij mutatieonderhoud hebben voor de binnenkant van de woning. De drie P’s Bij duurzaamheid horen drie begrippen: People, Planet, Profit. Voor SSW zijn die begrippen vertaald naar werkbare omschrijvingen. Die zijn: het beheersen van de woonlasten voor de huurders (People) het reduceren van CO2-uitstoot (Planet) waardeontwikkeling van het vastgoed (Profit). Deze drie uitgangspunten zijn de basis voor het duurzaam vastgoedbeleid van SSW zoals we dat in 2011 hebben vastgesteld. In februari organiseerde SSW een bijeenkomst over duurzaamheid en energiebesparing. Doel was input te krijgen voor het te ontwikkelen energiebeleid. Experts op energiegebied, leden van bewonerscommissies, Bewonersvereniging Woonspraak en medewerkers van SSW voerden aan de hand van stellingen een debat over energievraagstukken. Stelling 1: SSW moet koploper zijn op energiegebied. De aanwezigen zien het aanpakken van de bestaande voorraad als prioriteit, maar wel met aandacht voor innovaties en alternatieve energiebronnen. Het advies is dan ook: ontwikkel een visie voor de toekomst, doe dat op een positieve manier en betrek hierbij huurders en deskundigen. Stelling 2: Huurders moeten betalen voor een
26
energiezuinige woning. De aanwezigen vonden het heel reëel dat huurders meebetalen aan energiebesparende maatregelen als de woonlasten (huur en energiekosten) maar niet stijgen. En als huurders en SSW elkaar tegemoetkomen, valt er veel te bereiken voor de toekomst. Stelling 3: SSW moet energieverspillende huurders aanspreken. Uit de discussie bleek dat coachen, adviseren en stimuleren tot de verantwoordelijkheid van SSW wordt gerekend. Aanspreken op gedrag is op zijn plaats als het om excessen gaat. Bewoners belonen zichzelf door energiezuinig gedrag, de lagere kosten zijn de bonus. Aan de hand van de uitkomsten zijn de uitgangspunten voor het energiebeleid geformuleerd: 1. Verbetering energielabel van gemiddeld D naar C. In de periode 2012-2018 verbetert SSW het gemiddelde energielabel van de bestaande voorraad van D naar C. Dit betekent een besparing van 35 procent op het gasverbruik van bewoners en een reductie van CO2-uitstoot van 26 procent. Hiermee is een investering gemoeid van zo’n 10 miljoen euro. 2. Investeringsdekking door huurverhoging. De investeringskosten voor de energiebesparende maatregelen berekent SSW kostendekkend door in de huur. 3. Pilots energiezuinige nieuwbouw. Voor nieuwbouwwoningen verlaagt SSW de komende jaren de Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) stapsgewijs van 0,6 nu naar 0 in 2020. Voorafgaand aan de wettelijke eisen voert SSW per stap een pilotproject uit om uit te zoeken hoe we deze verlaging kunnen realiseren. 4. Actief stimuleren bewoners tot energiezuinig gedrag. Het voorlichten van bewoners via tips over relatief eenvoudige manieren om energie te besparen. Daarvoor maken we gebruik van Beter Peter, de onafhankelijke energiebespaarcoach. Daarnaast krijgen nieuwe huurders bij de ondertekening van het huurcontract een boekje met energiebespaartips. 5. Besparen in eigen bedrijf. Onder het motto Goed voorbeeld doet goed volgen werkt SSW aan energiebesparing in haar eigen kantoor en bedrijfsvoering. Dit is ook een middel om een positieve houding ten opzichte van energiebesparing bij medewerkers van SSW te bevorderen.
6. Toepassen duurzame energieopwekking. Of toepassing van duurzame energie mogelijk is, bekijkt SSW per project. Waar zich kansen voordoen bij renovatie of nieuwbouw onderzoeken we of duurzame technieken zoals warmtepompen of zonneboilers technisch en financieel haalbaar zijn. Met de voorgestelde energetische maatregelen aan de woningen en bij toepassing van duurzame energiesystemen in 5 procent van ons woningbezit in de komende 6 jaar, voldoet SSW aan de eisen voor het behalen van het systeemcertificaat Klimaatcorporatie. Convenant duurzaam bouwen De gemeente De Bilt, de provincie Utrecht, Bouwend Nederland afdeling Amersfoort, BNA afdeling Centrum, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en SSW hebben in 2010 het convenant Duurzaam Bouwen afgesloten. Hierin geven de partners hun ambities voor duurConcreet is de berekening GPR-gebouw voor Cultureel zaam bouwen helder en concreet weer. Om de ontwerpEducatief Centrum gegevens van een gebouw om te zetten in kwaliteits- en Ambitie Resultaat duurzaamheidsprestaties maken we gebruik van een eenEnergie 7,0 7,4 duidig instrument: het GPR-gebouw. De thema’s waarop Milieu 6,5 6,6 gemeten wordt zijn energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De score op deze thema’s Gezondheid 6,5 7,5 wordt uitgedrukt in een cijfer van 1 tot 10. Voor elk van de Gebruikskwaliteit 6,5 8,7 thema’s zijn ambities geformuleerd. De ambities in het Toekomstwaarde 6,5 7,5 DuBo-convenant liggen voor alle thema’s van het GPRGemiddeld 6,6 7,5 gebouw tussen het cijfer 6 en 8 voor nieuwbouw. Energie moet minstens een 7 scoren. Bij renovatie of verbouw van woningen is de methodiek dezelfde, maar liggen de waarden anders. Voor deze categorie zijn de ambities een gemiddelde verbetering van twee punten en een CO2-reductie tussen 30 en 50 procent. Voor de renovatie van het Burgemeester van Heemstrakwartier gelden de volgende uitgangspunten: huidig
ambitie
na ingreep
verschil
Energie
3,4
5,4
6,1
2,7
Milieu
3,3
5,3
7,0
3,8
Gezondheid
4,8
6,8
7.7
2,9
Gebruikskwaliteit
5,4
7,4
7,7
2,3
Toekomstwaarde
5,3
7,3
7.4
2,1
Gemiddeld
4,4
6,4
7.2
2,8
Vanuit het oogpunt van duurzaamheid: plaatst SSW bij het vervangen van kozijnen altijd HR++-glas. Tegelijkertijd optimaliseren we de ventilatie en leggen zonodig mechanische ventilatie aan. vervangt SSW cv-ketels na 17 jaar standaard door een hoogrendementsketel. Huurders kunnen de ketel tegen een huurverhoging laten uitrusten met een warmwatervoorziening. De boiler (grootverbruiker van stroom) of de geiser vervalt in dat geval. gebruikt SSW bij alle onderhoudswerkzaamheden zoveel mogelijk duurzame producten. Daarom heeft SSW in 2007 het landelijk convenant voor het gebruik van FSC-hout ondertekend.
27
Gelabeld Eind 2008 heeft SSW haar woningen op basis van referentiewoningen laten inspecteren voor het energielabel. Onze woningen hebben een gemiddelde energieprestatiecoëfficiënt van 1,72 punten. Dat komt overeen met het D-label. Voor de te slopen woningen in Maartensdijk hebben we geen EPA-label meer aangevraagd en voor monumenten is een EPA niet verplicht. Bij een mutatie meten we de woning opnieuw in en als het nodig is passen we het label aan.
inventarisatie gemaakt. Daaruit is geconcludeerd dat het met de brandveiligheid van onze eengezinswoningen wel in orde is. Voor de gestapelde bouw is nader onderzoek nodig. Dit gebeurt in 2012. In 2011 is in diverse complexen onderhoud uitgevoerd zoals schilderwerk en houtrotherstel, dakgoten vernieuwen, dakbedekkingen van bergingen vernieuwen, brandgangen bestraten en voegwerk vernieuwen. Bij enkele complexen zijn asbesthoudende platen vervangen.
EPA-labels woningen SSW Label A
01-01-2011
31-12-2011
in procenten
22
22
0,46
B
881
914
18,38
C
1.012
1.056
22,41
D
1.571
1.644
32,87
E
886
779
17,30
F
286
274
5,70
G totaal
169
138
2,88
4.827
4.827*
100,00
* Woningen die na 2002 zijn gebouwd, hoeven niet ‘gelabeld’ te zijn. Deze woningen moeten standaard voldoen aan een EPC-norm die vergelijkbaar is met ten minste het A-label. Planmatig onderhoud In 2010 hebben we een plan opgesteld om het proces rond planmatig onderhoud te optimaliseren. Basis daarvan was een conditiemeting van het hele bezit, waarbij de woningen steekproefsgewijs ook van binnen zijn beoordeeld. De conditiemeting, die is gedaan volgens een gekwalificeerde methode (NEN2767), is in de eerste helft van 2011 uitgevoerd. Deze meting heeft een realistisch beeld opgeleverd van de staat waarin ons woningbezit verkeert en daarmee ook van het te verwachten onderhoud voor de komende 10 tot 15 jaar. De resultaten hebben we verwerkt in de onderhoudsbegroting 2012 en verder.
De woningen aan de Molenwiek en Bovenkruier in Maartensdijk hebben een stevige onderhoudsbeurt gekregen. De werkzaamheden zijn begonnen in 2010 en opgeleverd in 2011. Omdat de bewoners de nodige overlast hebben gehad van het reinigen van de gevels en het vernieuwen van het voegwerk hebben we hun ter afsluiting van de werkzaamheden een barbecue aangeboden.
De uitgaven voor planmatig onderhoud bedragen in 2011 2.804.722 euro. Bij een intensieve schilderbeurt of bij renovatie brengt SSW inbraakwerend hang-en-sluitwerk aan dat voldoet aan de normen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Het streven is dat uiterlijk in 2016 al onze woningen zijn voorzien van inbraakwerend hang-en-sluitwerk.
Sociaal Plan Bewoners krijgen heel wat te verduren bij een ingrijpende onderhoudsbeurt of renovatie. Om een en ander correct te regelen zijn in het Sociaal Plan de rechten en plichten en de positie van de bewoners en SSW vastgelegd. Vanzelfsprekend is de huidige wet- en regelgeving daarvoor de basis. Het Sociaal Plan biedt een werkbare basis. Daarnaast levert SSW per onderhouds- of renovatietraject maatwerk. Dat leggen we vast in een plan Sociaal Maatwerk. Na elk project evalueert SSW het Sociaal Plan en stelt dit zo Politie Keurmerk Veilig Wonen nodig bij. Daarin nemen we vanzelfsprekend Stand per aantal PKVW percentage van de eventueel gewijzigde wet- of regelgeving voorraad mee. Het Sociaal Plan is na overleg met de 1-1-2011 3.535 72,1 Biltse bewonersvereniging Woonspraak vast80,5 31-12-2011 3.941 gesteld op 20 mei 2011. Woonspraak had instemmingsrecht. In 2011 is ook gestart met een onderzoek naar de veiligheid van onze woningen in geval van brand. Een gespecialiseerd bureau heeft eerst een grove
28
Projecten Renovatie Abt Ludolfweg, Samuel van Houtenweg en Henrica van Erpweg Bij de aankoop in 2008 van 92 appartementen aan de Abt Ludolfweg, Samuel van Houtenweg en Henrica van Erpweg in De Bilt was al duidelijk dat de woningen achterstallig onderhoud hadden. Besloten is tot een plan voor de Abt Ludolfweg en de Samuel van Houtenweg dat bestaat uit: volledige opknapbeurt (vervanging en herstel) van de buitenkant van de woningen verbeteren van de ventilatie in de woning renoveren van douche, keuken en toilet als keuzemogelijkheid. In de plannen is veel aandacht voor de energetische kwaliteit van de woningen. Vloeren, buitenmuren en het dak worden geïsoleerd, er wordt HR++ glas geplaatst en de woningen krijgen geluidsisolerende plafonds. De woningen hebben nu een G- of F-energielabel. Door deze maatregelen promoveren ze naar een C- of D-label. We hebben de plannen in april 2010 gepresenteerd aan de bewoners. Aan de hand van hun vragen en reacties zijn de plannen verfijnd. In december 2010 hebben de bewoners het bewonersinformatieboek ontvangen met de definitieve plannen. Ook konden zij de modelwoning bezoeken. Gezien de inhoud van de plannen hadden we de instemming nodig van 70 procent van de bewoners. De plannen stuitten echter op weerstand onder de bewoners. Vooral het uitvoeren van de werkzaamheden in bewoonde staat was voor een deel van de bewoners onacceptabel. Uiteindelijk vonden we bij de bewoners van de Abt Ludolfweg wel voldoende draagvlak. Daarom hebben we besloten het project te ‘knippen’ en alleen de woningen aan de Abt Ludolfweg te renoveren. De werkzaamheden zijn hier in september 2011 gestart en de eerste woningen zijn alweer opgeleverd. De leegkomende woningen aan de Samuel van Houtenweg gebruiken we als wisselwoning voor de bewoners van het Heemstrakwartier.
veerd. De buurt kent huur- en koopwoningen. De bewoners zijn zeer betrokken bij hun buurt. Daarvan willen we ‘gebruikmaken’ en daarom hebben we voor de planvorming gekozen voor een interactief proces met de bewoners. Tijdens dit proces zijn door bewoners de sterke en zwakke kanten, de kansen en bedreigingen van de wijk geïnventariseerd. De uitkomsten zijn voorgelegd aan de bewoners en waren voor hen heel herkenbaar. De opbrengst hiervan is vertaald in een programma van eisen voor de architect. Deze heeft bovendien de opdracht gekregen om historiserend te renoveren onder het motto Wijkkracht/ Vertrouwen in de Buurt. Ook bij de eerste renovatie is al veel rekening gehouden met de wensen van bewoners. Daardoor zijn er twintig verschillende woningtypen ontstaan. De grote differentiatie in woningen en bewoners is voor zowel bewoners als SSW één van de sterke kanten van de wijk. Met het oog op de toekomst zijn minimumeisen aan woningplattegrond en uitrusting van de woningen bepaald. Op basis van deze eisen is het plan verder uitgewerkt tot een ingrijpend renovatieplan. Iedere woning krijgt een nieuwe indeling met een nieuwe keuken, nieuwe badkamer en nieuw toilet. We bouwen de woningen uit of ze krijgen een groot balkon, we vervangen deuren en kozijnen en er is aandacht voor geluidsisolatie. In het plan zijn veel energiebesparende maatregelen opgenomen zodat de energiekosten voor de huurder flink zullen dalen. Door deze maatregelen gaan de woningen naar energielabel A. De GPR-score voor het Heemstrakwartier was 4,4 en gaat naar 7,2. De huurders kunnen tijdens de werkzaamheden niet in de woning blijven.
De woningen aan de Henrica van Erpweg zijn van een recenter bouwjaar. Voor deze woningen ontwikkelt SSW in een later stadium een plan.
Het voorlopige ontwerp is voorjaar 2011 besproken met de bewonerscommissie, bewonersvereniging Woonspraak en bewoners. De reacties zijn verwerkt in het definitieve ontwerp. Na de presentatie daarvan aan de bewoners hebben we huisbezoeken georganiseerd. Daarbij zijn de plannen en de gevolgen daarvan besproken en is aan de bewoners gevraagd of zij tijdelijk naar een wisselwoning willen verhuizen of liever definitief verhuizen met een stadsvernieuwingsurgentie. Vrijwel alle bewoners hebben meegewerkt aan de huisbezoeken.
Renovatie Burg. van Heemstrakwartier De 190 huurwoningen in deze karakteristieke wijk zijn begin jaren tachtig voor het eerst gereno-
Uiteindelijk is in december 2011 de officiële draagvlakmeting gehouden. Ruim 75 procent van de bewoners heeft ingestemd met de plannen.
29
In maart 2012 heeft de Raad van Commissarissen zijn definitieve goedkeuring gegeven aan de benodigde investeringen en is de aannemersselectie gestart. We verwachten dat de werkzaamheden na de bouwvak 2012 kunnen starten. Prins Clauslaan De 37 appartementen aan de Prins Clauslaan in Maartensdijk zijn gebouwd in 1973 en toe aan een grondige renovatie. Ook de woonomgeving kan wel een opknapbeurt gebruiken. In 2011 zijn hiervoor plannen ontwikkeld. Door te werken met een klankbordgroep is de betrokkenheid van de bewoners bij de plannen gegarandeerd. De onderhoudswerkzaamheden in de woning bestaan uit: Vervangen douchedeur indien noodzakelijk Vervangen hang-en-sluitwerk van de kasten Aan de buitenzijde gaat het om: Reinigen stenen gevels en waar nodig herstellen voegwerk Aanbrengen waterafstotende laag op de gevels Vervangen geïsoleerd glas in ramen en deuren door HR++-isolatieglas Schilderen balkonplafonds en balkonhekken Opknappen van de entreekozijnen in de algemene ruimtes Uitvoeren van energiebesparende maatregelen zoals het plaatsen van een individuele cvketel, vloer- en muurisolatie en mechanische ventilatie.
De woningen hebben straks energielabel B. De bewoners betalen hiervoor weliswaar een huurverhoging, maar verdienen die ruimschoots terug door de verlaging van hun energiekosten. De verwachting is dat de bewoners ondanks de huurverhoging tussen de 10 en 25 euro per maand goedkoper uit zijn. Daarnaast kunnen bewoners kiezen voor verschillende, individuele verbeterpakketten voor de keuken en badkamer. Daarvoor betalen ze een kostendekkende huurverhoging. De werkzaamheden starten in 2012. Albert Schweitzerweg/Cornelis Heijmanweg Aan de buitenzijde van de 51 woningen van dit complex is enkele jaren geleden uitgebreid onderhoud uitgevoerd. Er is nu een plan ontwikkeld voor de binnenzijde van de woningen waardoor ze straks weer 35 jaar meekunnen. De plannen zijn in 2011 in nauwe samenwerking met een klankbordgroep van bewoners ontwikkeld.
30
Het basisplan bestaat uit: Houten buitenkozijnen herstellen waar nodig en schilderen Groepenkast vernieuwen en aardlekschakelaar aanbrengen Keuken, toilet en badkamer geheel vernieuwen; Brandmelder plaatsen in de gang Wasmachine aansluiting aanbrengen Zachtboard in de zolderslaapkamer vervangen voor gipsplaten.
Voor de uitbreiding en verbetering van de installaties betalen de bewoners een huurverhoging. Daarnaast kunnen de bewoners kiezen uit enkele verbeterpakketten. Daarvoor betalen zij een kostendekkende huurverhoging. Het gaat om: Plaatsen van een wand tussen woonkamer en keuken Aanbrengen trapkast; Verplaatsen woonkamerwand en aanbrengen trapkast Plaatsen hangend toilet Uitbreiden keuken met apparatuur en extra kastjes. De woonomgeving knappen we in overleg met de gemeente op. De werkzaamheden starten in 2012 Gemeentehuis Maartensdijk Sinds de gemeentelijke herindeling in 2001 stond het administratiekantoor van het voormalige gemeentehuis van Maartensdijk leeg. De locatie ligt ingeklemd tussen een snelweg, provinciale weg en spoorweg. Op deze locatie staan eveneens zeven eengezinswoningen en acht gestapelde woningen. In samenwerking tussen SSW, de gemeente en een projectontwikkelaar is een plan uitgewerkt. Om een haalbaar woningbouwplan te ontwikkelen zijn de bestaande woningen bij de planontwikkeling betrokken. Dit bestaat uit de nieuwbouw van 42 appartementen, waarvan achttien appartementen voor senioren, en twee vrijesectorwoningen aan de Dorpsweg. Het administratiekantoor is verbouwd tot een (para)medisch centrum. Het historische gemeentehuis zelf krijgt een kantoorfunctie. De verbouw van het administratiekantoor is in het najaar van 2010 gestart en in de tweede helft van 2011 opgeleverd. In 2012 slopen we de bestaande woningen. Voor de bewoners is een sociaal plan opgesteld. Zij hebben inmiddels andere huis-
vesting gevonden. Na de sloop start de bouw van de nieuwe woningen. Toewijzing van de appartementen gebeurt op basis van lokaal maatwerk. De twee vrijstaande woningen verkopen we via een makelaar. Strategisch voorraadbeleid Het ontwikkelen van strategisch voorraadbeleid heeft in 2011 prioriteit gekregen in samenhang met de ontwikkeling van ons nieuwe ondernemingsplan. Een strategisch-voorraadbeleidsplan geeft inzicht in de opgaven van SSW voor de komende jaren. Het is daarmee een goed instrument bij de besluitvorming over onderwerpen als doelgroepen, bouwprojecten, planmatig onderhoud, woningverbetering, woonruimteverdeling, duurzaamheidsmaatregelen, huurbeleid, leefbaarheidsvraagstukken en de verdere uitwerking van maatschappelijk ondernemerschap. Begonnen is met een analyse van de woningmarkt waarin SSW werkzaam is. Daarbij is gekeken naar: demografische ontwikkelingen woningzoekenden en hun woonvoorkeuren. Daarna zijn doelen voor het strategisch voorraadbeleid benoemd en vervolgens is de vastgoedportefeuille geanalyseerd op basis van: verdeling van onze voorraad hoofdlijnen van de veranderopgave. SSW ziet een stevige opgave op de woningmarkt en binnen de eigen woningvoorraad op zich afkomen. En dat onder lastige omstandigheden. Welk deel van de opgave we uiteindelijk realiseren, hangt af van de keuzes die we maken voor de wijken/complexen en de financiële randvoorwaarden die we stellen. De financiële realiteit bepaalt het tempo en de omvang waarin we maatregelen kunnen uitvoeren. Onze portefeuillestrategie hebben we eind 2011 afgerond. Nu volgen wijkstrategieën en complexbeheerplannen. Deze werken we in 2012 uit.
31
SSW maakt het verschil Perspectief bieden, transparantie, verbinden en ondernemen zijn de kernwaarden van SSW. Het zijn deze uitgangspunten die de kwaliteit van onze dienstverlening en ons maatschappelijk ondernemerschap (mede)bepalen. Hiermee maakt SSW duidelijk het verschil. Speerpunten 2011 resultaat Bewoners betrekken bij ontwikkeling projecten
Nieuwe participatievormen
Klantenpanel
bereikt + +/-
Draagvlak renovatie Heemstrakwartier
+
Dialoog belanghouders
Input ophalen voor energiebeleid
+
CEC-participanten
Gebruikersraad instellen
+
De belanghouders van SSW zijn instellingen en groepen mensen die – maatschappelijk of als groep – direct of indirect belang hebben bij de doelen die SSW nastreeft. De reden is dat zij SSW nodig hebben om al dan niet samen met SSW de eigen doelen te realiseren. SSW onderscheidt verschillende groepen belanghouders die in meer of mindere mate invloed kunnen uitoefenen op het beleid van SSW: Belanghouders van SSW Bewoners
Bewonersvereniging Woonspraak, bewonerscommissies
Gemeente De Bilt
Burgemeester en Wethouders, gemeenteraad, ambtenaren, politie en brandweer
Zorg- en welzijnspartijen
Stichting De Bilthuysen, Stichting Reinaerde, Cordaan, Beeuwkes Thuiszorg, Stichting Vitras, Stichting Kwintes, Stichting De Opbouw, Zideris, Antroz, Stichting Welzijn Ouderen ‘De zes kernen, Stichting Animo, VVSO-WvT
Lokale platforms
Platform Respectvol Samenleven, Samen voor De Bilt
Belangenbehartigers
Ouderenbonden, Gehandicaptenplatform
Maatschappelijke partners vastgoed
Stichting Delta de Bilt, Kunstenhuis De Bilt/Zeist, Stichting Kinderopvang De Bilt, Stichting Openbare Bibliotheken De Bilt, Stichting Openbaar Onderwijs Rijn-en Heuvelland
Collegacorporaties
RWU (regionale woningcorporaties Utrecht)
Brancheorganisaties
Aedes, KWH
Regionale en landelijke overheid
32
Acht bewonerscommissies waren in 2011 (in meer of mindere mate) actief: Burgemeester van Heemstrakwartier Centrum II Brandenburg West Wijkraad De Leijen Bewonersvereniging Planetenbaan Bewonerscommissie Grote en Kleine Beer Bewonerscommissie Clauslaan Vereniging voor groepswonen van ouderen Lugtensteyn Minimaal eenmaal per jaar vindt overleg plaats tussen de afzonderlijke bewonerscommissies en SSW. Deze formele vorm van belangenbehartiging slaat echter niet meer zo aan bij bewoners. Daarom is SSW in het verslagjaar op zoek gegaan naar andere vormen van bewonersparticipatie. Meer informatie hierover staat onder het kopje Alternatieve participatievormen. Met de bewoners van Toutenburg en de cliëntenraad van Dijckstate vindt een keer per jaar een gesprek plaats om te horen wat allemaal speelt in het complex. SSW ondersteunt bewonerscommissies met een financiële bijdrage. Deze is gebaseerd op het aantal woningen dat de bewonerscommissie vertegenwoordigt. Daarnaast kunnen bewonerscommissies een beroep doen op het leefbaarheidsbudget van SSW voor speciale activiteiten, zoals een kinderspelmiddag, een buurtkerstboom of een buurtbarbecue. De bewonerscommissies ontvangen een bijdrage per woning per jaar. In 2011 is in totaal 5.764 euro uitgekeerd aan de bewonerscommissies. Alternatieve participatievormen Bij de onderhoudsprojecten Prins Clauslaan en Albert Schweitzerweg hebben wij gewerkt met klankbordbijeenkomsten. Geïnteresseerde bewoners konden via de klankbordgroep meedenken over het onderhoudsplan voor hun woning. Bewoners die deelnemen in een klankbordgroep hebben geen vertegenwoordigende rol. SSW is en blijft verantwoordelijk voor de terugkoppeling naar de bewoners van het complex. Door bewoners op deze manier te laten meedenken en ideeën te laten aandragen, was het mogelijk om tot een plan te komen waar de bewoners en SSW enthousiast over zijn. Een nieuwe manier van werken die ons allemaal goed is bevallen. We hebben huurders met een e-mailadres gevraagd deel te nemen aan een digitaal klantenpanel voor de ontwikkeling van het serviceabonnement (voor huurdersonderhoud). We hebben de reacties van het klantenpanel meegenomen bij de verdere invulling hiervan. Het complex Vredestein in Maartensdijk wordt voornamelijk bewoond door jongere starters. Samen vormen zij een mailgroep met wie we overleggen over zaken die het complex aangaan.
SSW maakt het verschil
Bewonerscommissies Bewonerscommissies behartigen de belangen van bewoners uit één of meerdere wooncomplexen. Zij zijn voor SSW het aanspreekpunt in de wijk.
In 2011 zij wij gestart met het opzetten van een klantenpanel over de leefbaarheid van de flats aan de Kometenlaan. We hebben gekozen voor de systematiek van Luitsterpunt, waarbij huurders - onder leiding van een onafhankelijke voorzitter - met elkaar in gesprek gaan. Via een videoverbinding
33
kunnen medewerkers van SSW wel meekijken en meeluisteren, maar niet met de huurders in discussie gaan. Ter voorbereiding interviewen we een aantal huurders en sleutelfiguren zodat we tijdens het klantenpanel kwesties gericht aan de orde kunnen stellen. In het voorjaar van 2012 komt het klantenpanel bijeen. Bewonersvereniging Woonspraak Bewonersvereniging Woonspraak is de belangenbehartiger van alle huurders van SSW en daarmee één van onze belangrijkste gesprekspartners. Woonspraak heeft ruim 800 leden. SSW vergaderde in 2011 vier keer met Woonspraak. Onderwerpen van gesprek waren: de begroting en het jaarverslag van SSW het huurplan en de huurverhoging 2011. Woonspraak heeft hierop gekwalificeerd adviesrecht. Zij heeft het voorstel, gezien de beperkte huurverhoging van 1,3 procent (inflatievolgend) en de onzekere financiële tijden voor woningcorporaties, met een positief advies voorgelegd aan haar leden. De ledenvergadering heeft ingestemd met het advies KWH- resultaten Europadossier diverse projecten vacature klachtencommissie werving en selectie vacatures Raad van Commissarissen, invulling twee huurderszetels. Een vertegenwoordiger van Woonspraak neemt deel aan de selectiegesprekken Bewonersvereniging Woonspraak ontving in 2011 een bijdrage van 9.875 euro van SSW. Gemeente De Bilt SSW en de gemeente zijn samen verantwoordelijk voor de sociale volkshuisvesting in de gemeente. Door het maken van prestatieafspraken maken wij deze verantwoordelijkheid concreet. We hebben in 2009 voor vijf jaar prestatieafspraken gemaakt. De hoofdonderwerpen zijn: het huisvesten van doelgroepen de kwaliteit van het woonaanbod afstemming van wonen, zorg en welzijn leefbaarheid van buurten en wijken betrekken van bewoners bij beleid en beheer Jaarlijks stellen we op basis van de prestatieafspraken een actieplan op waarin we de afspraken voor dat jaar vertalen naar concrete doelstellingen. Twee tot drie keer per jaar vindt op ambtelijk niveau overleg plaats over de voortgang van het actieplan. In het verslagjaar is besloten dat de Woonvisie van de gemeente De Bilt moet worden
34
geactualiseerd in 2012. In aansluiting daarop worden de prestatieafspraken eveneens vernieuwd. De directeur-bestuurder en de wethouder(s) spreken elkaar regelmatig. In 2011 is onder meer gesproken over: (nieuw)bouwprojecten van SSW, zoals het Gemeentehuis Maartensdijk, Cultureel Educatief Centrum Melkweg, het woonzorgcentrum De Leyen en de herbestemming van het voormalige SSW-kantoor aan de Burgemeester de Withstraat de renovatie van het Burgemeester Van Heemstrakwartier het jaarlijks activiteitenoverzicht de overdracht van de woonwagenlocatie Maartensdijk aan SSW de effecten van de Europese beschikking, de 90-procentnormering en de toewijzing van de overige 10 procent de nieuwe gemeentelijke structuurvisie en woonvisie het rijksbeleid over de verkoopplicht van corporatiewoningen het digitaal aanbieden van woningen en het afschaffen van de Woningkrant de opvang van dak- en thuislozen regionale ontwikkelingen In het verslagjaar is de gemeente gestart met het opstellen van een nieuwe structuurvisie. Dit is een integrale ontwikkelingsvisie voor de hele gemeente. De gemeente gebruikt de structuurvisie om bouwplannen te toetsen en afgewogen ruimtelijke keuzes te maken. In de structuurvisie is onder andere opgenomen dat er in de gemeente De Bilt tot 2025 nog ruimte is voor het ontwikkelen van 875 nieuwbouwwoningen. SSW is betrokken bij de ontwikkeling van de structuurvisie, met name waar het gaat om de paragraaf Wonen. De gemeenteraad stelt de structuurvisie in het voorjaar van 2012 vast Regionale en landelijke belangenhouders RWU De gemeenten in de regio Utrecht werken samen in het BRU (Bestuur Regio Utrecht). BRU heeft een belangrijke portefeuille op het terrein van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en woonruimteverdeling. Als afgeleide hiervan werken de regionale woningcorporaties samen in het RWU (Regionale Woningcorporaties Utrecht). RWU heeft een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. In verband met de continuïteit is een directeur aangetrokken die ambtelijk wordt ondersteund. De bestuurder van SSW maakt zowel
deel uit van het algemeen bestuur als van het dagelijks bestuur. Met de corporaties en regiogemeenten is onder meer gesproken over: de realisering van bouwopgaven het Europadossier en doelgroepen het souterrain van de woningmarkt (dak- en thuislozen) een duurzaam businessmodel voor alle regiocorporaties waardoor een regionaal beeld ontstaat van de opgaven en de financiële haalbaarheid het regiobeeld van het Centraal Fonds Volkshuisvesting de vereenvoudiging van de Regionale Prestatieafspraken de derivatenkwestie het werkplan 2012 De woningbouwproductie wordt jaarlijks gevolgd in de regionale woningbouwmonitor. Uit de monitor 2011 blijkt dat de productie achterblijft bij de planning. Door de economische recessie zijn corporaties voorzichtiger met hun nieuwbouwplannen. Daarnaast belemmeren knelpunten, zoals onvoldoende locaties, bestemmingsplannen en procedures, de productie. Stichting Woonruimteverdeling Utrecht De samenwerking tussen 26 corporaties in de regio Utrecht (waaronder SSW) en WoningNet is geformaliseerd in de Stichting Woonruimteverdeling Regio Utrecht. Deze stichting is namens de aangesloten corporaties opdrachtgever voor WoningNet. Hiervoor is een dienstverleningscontract opgesteld tussen de corporaties uit de regio Utrecht en WoningNet. De Stichting houdt toezicht op de uitvoering van de woonruimteverdeling door WoningNet. In 2011 is gewerkt aan de verdere digitalisering van het woningaanbod inclusief afschaffing van de papieren Woningkrant (klantvriendelijke match). De ‘werkvloer’ van de deelnemende corporaties is nauw betrokken bij de invoering van digitale Woningkrant en de communicatie met alle betrokkenen. Aedes Hoewel wij ons focussen op onze lokale opgaven sluiten wij ons niet af voor wat er landelijk gebeurt. SSW levert een actieve bijdrage aan de discussies, vooral via brancheorganisatie Aedes. De directeur-bestuurder is actief in de Nederlandse Vereniging Bestuurders Woningcorporaties, een platform van Aedes voor corporatiedirecteuren.
Dialoog belanghouders SSW wil beïnvloedbaar en transparant zijn voor haar omgeving. Ze heeft haar kerndoelstelling voor de dialoog met belanghouders als volgt geformuleerd: het versterken van de positie van SSW in de Biltse samenleving en het (be)vestigen van haar reputatie om haar maatschappelijke prestaties als woonstichting te optimaliseren. In gesprek met SSW In februari 2011 vond een expertmeeting plaats over het thema duurzaamheid. Het doel van de bijeenkomst was informatie verkrijgen voor ons energiebeleid. Daarom waren naast experts op het gebied van bouwen en energiebeleid (professionals van adviesbureaus, gemeente, provincie en Aedes), ook Bewonersvereniging Woonspraak, bewonerscommissies, de Woonbond en alle medewerkers van SSW uitgenodigd. Na twee korte inleidingen werd in de vorm van een Lagerhuisdebat stevig gediscussieerd over een aantal stellingen. De resultaten hiervan zijn te vinden op pagina 26. Antroz heeft SSW benaderd om gezamenlijk een woon-zorgcomplex te ontwikkelen op De Maïsakker, in De Leyen Zuid in Bilthoven. Als voorbereiding op het ontwerpproces is voor de betrokkenen van Antroz en SSW een workshop duurzaamheid georganiseerd. Gastspreker was mevrouw Anke van Hal, professor duurzaamheid aan de TU Delft. Na de lezing konden de aanwezigen een van de twee workshops volgen. De thema’s waren: duurzaamheid en de binnenkant van het woon -zorgcomplex de buitenkant in relatie met de omgeving en duurzaamheid De bevindingen zijn door mevrouw Van Hal verwerkt in een duurzaamheidsadvies voor dit project. Schrijven over duurzaamheid In het najaar verscheen de tweede editie van ons relatiemagazine In Gesprek. Uiteraard was dit nummer gewijd aan duurzaamheid, met de focus op ons energiebeleid. Dit nummer van In Gesprek bevat onder meer voorbeelden van maatregelen die SSW toepast bij renovaties en nieuwbouw van maatschappelijk vastgoed. Daarnaast geven we een doorkijk naar de toekomst. Hoe zou het er over vijftig jaar uitzien? Zijn dan de huidige alternatieve energiebronnen (wind, water, zon) geen alternatief meer, maar gewoon de normale hernieuwbare energiebronnen? En is het exit fossiele brandstoffen (gas en olie)? Diverse deskundigen hebben hun licht laten schijnen op deze vragen.
35
Werken aan duurzaam wonen In onze missie en visie kiezen wij nadrukkelijk voor een brede maatschappelijke oriëntatie. Deze bestaat onder meer uit een sociaalmaatschappelijke component wat inhoudt dat wij bijdragen aan een goed en duurzaam woon- en leefklimaat in wijken en buurten. We investeren dus eigenlijk in mensen. Speerpunten 2011 resultaat
bereikt
Schone complexen
Resultaatgericht schoonmaken
-
Wijkontwikkeling
Opstellen complexvisies
+
Kwaliteit van wonen
Invoering overlastprocedure
+
Aanspreekpunt in de wijk SSW heeft twee fulltime wijkbeheerders. Zij zijn werkzaam op het snijvlak van woning en woonomgeving. De wijkbeheerders zijn het aanspreekpunt voor bewoners als het gaat om veiligheid, vernielingen, graffiti, zwerfvuil, het aanbieden van huisvuil en het gebruik van de algemene ruimtes in de flats. Met Raad en daad ondersteunen de wijkbeheerders bewoners met initiatieven die de leefbaarheid bevorderen. Ze hebben veel contacten met andere organisaties, zoals de gemeente, het jongerenwerk, buurthuizen en de politie. De aspecten schoon, heel en veilig staan centraal in hun werk. De functie van wijkbeheerder is in nauwe samenwerking met de gemeente tot stand gekomen.
36
De wijkbeheerders zijn bovendien actief bij renovatie- en bouwprojecten, zoals het Burgemeester van Heemstrakwartier, Cultureel Educatief Centrum Melkweg en de Prins Clauslaan. Ze zijn vaak aanwezig in deze wijken om te praten met de bewoners, hen gerust te stellen en voor te bereiden op de verbouwing en de eventuele tijdelijke verhuizing. Achter de voordeur Twee wijkconsulenten houden zich bezig met de leefbaarheid achter de voordeur. Het gaat daarbij om bemiddeling in burenconflicten, bewoners die (dreigen te) vervuilen of bewoners met psychische klachten die voor overlast zorgen. In 2010 is de procedure over de behandeling van overlast uitgewerkt. Deze is in 2011 geïmplementeerd. We investeren veel tijd en aandacht in bewoners met psychosociale problemen. Het is immers onze taak om alle bewoners een ongestoord woongenot te verschaffen, maar ook om de meest kwetsbare groepen in de samenleving te huisvesten. Dit wil nog wel eens met elkaar botsen. SSW heeft een uitgebreid netwerk van hulpverleningsinstanties die bewoners met een hulpvraag goed kunnen begeleiden. Bijzondere activiteiten Complexvisies In 2010 is de afdeling Klant & Maatschappij gestart met het opstellen van complexvisies. Hierin zijn de sterke en zwakke punten van een complex opgenomen. Deze punten hebben betrekking op zowel de verhuurbaarheid van de woningen als de leefbaarheid in het gebied. De complexvisies hebben we vervolgens gebruikt als input bij het opstellen van het strategisch voorraadbeleid en bij het planmatig onderhoud. In 2011 zijn voor alle complexen visies opgesteld.
Werken aan duurzaam wonen
De wijkbeheerders hebben verschillende beheerprojecten onder hun hoede: Zwerfvuilteams: deze teams bestaan uit kinderen die onder begeleiding van volwassenen maandelijks het zwerfvuil in hun eigen wijk opruimen. De kinderen krijgen hiervoor een kleine vergoeding. Een schone wijk draagt bij aan een veilige en prettige woonomgeving voor iedereen. Schoonmaken: het schoonmaakwerk in de algemene ruimtes van complexen valt onder de verantwoordelijkheid van het wijkbeheer. Wekelijks controleren ze via steekproeven elk schoonmaakbedrijf minimaal een keer. Hierdoor is de kwaliteit van het schoonmaakwerk aanzienlijk verbeterd. Het afkeuren van schoonmaakwerk komt vrijwel niet meer voor en de huurders klagen zelden. Het is in 2011 nog niet gelukt om met de schoonmaakbedrijven afspraken te maken over resultaatgericht schoonmaken. Dit pakken we in 2012 verder op. Aanwezigheid in de wijken: het meeste effect behalen de wijkbeheerders door hun dagelijkse aanwezigheid in de wijk. Meestal zijn ze lopend of op de fiets waardoor ze goed aanspreekbaar zijn voor de bewoners. Servicegesprekken: nieuwe huurders krijgen bezoek van een wijkbeheerder. Het doel van deze servicegesprekken is tweeledig. Enerzijds het bespreken van de gang van zaken rond het huren van de woning, anderzijds het informeren van de huurder over het complex en de woonomgeving. Om kennismaking met de buren te stimuleren, ontvangen nieuwe huurders een tegoedbon voor een vlaai met het verzoek om deze samen met hun buren op te eten. Nieuwe huurders hebben veel waardering voor dit initiatief.
37
Sociaal warenhuis Diverse maatschappelijke organisaties zijn gehuisvest in een voormalig bedrijfspand aan de Molenkamp 48 in De Bilt. SSW stelt deze ruimte kosteloos ter beschikking. Wij noemen dit pand een sociaal warenhuis. De volgende organisaties zijn hier te vinden: Tafeltje Dekje: uitvalsbasis voor bezorging van warme maaltijden aan huis bij mensen die niet meer zelf kunnen koken. Wereldwinkel: extra magazijnruimte voor de winkel die op loopafstand ligt. Voedselbank: uitgiftepunt voor voedselpakketten bestemd voor mensen die financieel niet of nauwelijks in staat zijn om in hun levensonderhoud te voorzien. Bovendien voorkomt de Voedselbank hiermee verspilling van voedsel. Stichting Leergeld: kantoorruimte voor deze organisatie die een sociaal isolement of uitsluiting door financiële redenen bij schoolgaande kinderen wil voorkomen. Dorpskerk De Bilt: opslagruimte voor goederen die op de jaarmarkt worden verkocht. Stichting Eet mee!: kantoorruimte voor deze Stichting die ontmoetingen tussen inwoners van de gemeente wil stimuleren. Het Sociaal warenhuis krijgt veel waardering uit de lokale gemeenschap. Het pand is in juni feestelijk geopend door de wethouder en de directeurbestuurder van SSW. Leefbaarheidsbudget SSW heeft een leefbaarheidsbudget en stelt jaarlijks 45 euro per woning beschikbaar. Uit het budget betalen we onder meer het herstel van vandalisme en graffiti, de zwerfvuilteams en bewonersinitiatieven, zoals een kerstboom in een portiek of een buurtbarbecue. Verder heeft SSW met folders en een aankondiging op onze website een bijdrage geleverd aan de communicatie rond het Multicultureel Festival in de wijk BrandenburgWest. Daarnaast hebben wij het festival financieel ondersteund. Bewonersgroep Lugtensteijn vierde haar tienjarig bestaan. SSW leverde aan dit lustrumfeest een financiële bijdrage. De bewoners van Dijckstate ontvingen een bijdrage voor de aanschaf van planten voor de gemeenschappelijke binnentuin. In 2011 hebben wij intensief contact gehad met enkele bewoners van de Beatrixlaan over het opzetten van een buurtfeest en mogelijk zelfs een bewonersvereniging. In 2012 praten we verder met hen over het concretiseren van deze initiatieven.
38
Project Melkweg Rond de Melkweg in Bilthoven zijn drie scholen (waarvan inmiddels twee gefuseerd), een sportzaal, een kinderdagverblijf en een kinderboerderij met hertenkamp gevestigd. De scholen zijn dringend aan vernieuwing toe en daarnaast wil de gemeente op dezelfde locatie een Cultuurhuis bouwen. Door het samengaan van de scholen in een gebouw (Brede School) komt grond vrij voor woningbouw. Het gaat om ongeveer 170 nieuwbouwwoningen voor verschillende doelgroepen: starters, doorstromers, cliënten van zorgcentrum Reinaerde en Vereniging Groepswonen van Ouderen. Het gaat om eengezinswoningen en appartementen en huur- en koopwoningen in verschillende prijsklassen. We bepalen de verdeling tussen huur- en koopwoningen onder meer op basis van de ontwikkelingen in de woningmarkt. SSW en de gemeente ontwikkelen het plan in nauwe samenwerking met de toekomstige participanten. SSW heeft vanwege de complexiteit van het project externe deskundigheid ingehuurd bij adviesbureau Van Keulen en Van Zutphen. Spil in het plan is het Cultureel en Educatief Centrum (CEC) met de huisvesting van de twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een peuterspeelzaal, de buitenschoolse opvang, de bibliotheek, het Kunstenhuis en het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het CEC wordt het kloppende hart van de wijk. Op de bovenste verdieping van het gebouw komen negentien appartementen en een gemeenschappelijke ruimte voor de Vereniging Groepswonen van Ouderen. De samenwerking tussen de gemeente, SSW en de participanten is vastgelegd in twee overeenkomsten. Op 21 december 2009 tekenden SSW en de gemeente de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) en de Participatieovereenkomst (POK). In de SOK is vastgelegd dat beide partijen met elkaar de ontwikkeling van de Melkweg, het Cultureel en Educatief Centrum, woningbouw en de bijbehorende openbare ruimte realiseren. In de POK staan afspraken tussen de hoofdgebruikers van het gebouw, de SSW en de gemeente De Bilt over het toekomstige gebruik van het CEC. In 2011 is de POK verder uitgewerkt. Dit heeft geleid tot het instellen van een gebruikersraad die uiteenlopende praktische afspraken over het gebruik van het gebouw en de financiering maakt. Architectenbureau Group A uit Rotterdam heeft de opdracht gekregen voor het ontwerp van het Cultureel Educatief Centrum. Het ontwerp is in november 2010 aan bestuurders en participanten
gepresenteerd. In samenspraak met de participanten is het voorlopig ontwerp definitief gemaakt. Dit is door de Welstandscommissie van een positief advies voorzien. De gemeenteraad heeft begin 2011 de benodigde wijzigingen van het bestemmingsplan goedgekeurd. Duurzaamheid Bij het CEC speelt duurzaamheid een belangrijke rol. Het krijgt daarom een Warmte- en Koudeopslag (WKO). Deze techniek zorgt voor het verwarmen en/of koelen van het gebouw. Naast de WKO monteren we gasketels voor het opvangen van piekbelastingen. Mede door de hoge isolatiewaarde van de gevel van het gebouw leidt de WKO tot een reductie van de CO2-uitstoot van 24 procent ten opzichte van een traditionele ketel. Eind 2010/begin 2011 zijn de voorbereidende werkzaamheden voor het bouwrijp maken van start gegaan: de herten zijn verhuisd naar een hertenkamp in Zeist en enkele bomen zijn gekapt. In 2011 zijn de benodigde overeenkomsten tussen gemeente, SSW en verschillende participanten getekend. Dit was de aftrap voor de sloop van enkele gebouwen, waaronder de sportzaal. De omgevingsvergunning is aangevraagd. Deze hebben we uiteindelijk eind januari 2012 ontvangen. Na de Europese aanbesteding (met achttien aannemers) kreeg de aannemer begin februari officieel de opdracht voor de bouw van het CEC (plus negentien woningen voor de Vereniging Groepswonen van Ouderen). We verwachten dat het CEC in oktober 2013 in gebruik wordt genomen. Speciale website We brengen regelmatig nieuwsbrieven uit voor belangstellenden en omwonenden. Daarnaast is een speciale website opgezet over het project (www.melkwegdebilt.nl). In 2011 is een informatiecentrum ingericht in een van de scholen; hier kunnen mensen terecht met vragen over het project.
39
Maatschappelijk betrokken ondernemen SSW wil niet alleen maatschappelijk ondernemer, maar ook maatschappelijk ondernemend zijn. In onze missie en visie kiezen wij daarbij nadrukkelijk voor een brede maatschappelijke oriëntatie. Speerpunten 2011 resultaat Huisvesting bijzondere doelgroepen
bereikt
Ontwerp woonzorgcentrum Antroz
+/-
Huisvesting gezondheids- en welzijnsvoorzieningen Bestemming B. de Withstraat
-
Oplevering dagcentrum Reinaerde
+
Oplevering gezondheidscentrum Maartensdijk
+
Stijgende vraag wonen met zorg In de gemeente De Bilt wonen veel ouderen. Circa 21 procent van de inwoners is 65 jaar of ouder, landelijk is dit 15 procent. Ook voor de toekomst geldt dat het percentage senioren in De Bilt hoger is dan landelijk. En met het ouder worden van de bevolking, stijgt de vraag naar verzorging en verpleging. De Bilt heeft enkele bijzondere verzorgings- en verpleeghuizen die bewoners uit het hele land aantrekken. Uit de tabel blijkt dat vraag naar verzorging en verpleging verder zal toenemen: bijna 50 procent van de Biltse bevolking is 45 jaar of ouder (landelijk 42,6 procent). Leeftijdsopbouw per 1 januari 2011 (in procenten) 0-15 jaar
15-30 jaar
30-45 jaar
45-65 jaar
65 plus
De Bilt
17,8
14,2
17,3
29,7
21,6
Regio Utrecht
17,7
22,3
23,1
24,5
12,3
Nederland
17,6
18,3
21,0
27,9
15,3
Bron: CBS
40
Aangevraagde voorzieningen in het kader van de WMO aantal Scootmobielvoorziening Entree Trapliften/trappen Doucheruimte Keuken Verwijderen drempels in woning Totaal
7 16 4 12 1 1 41
Kleine klusjes In iedere woning moeten wel eens kleine klussen worden uitgevoerd, zoals het vervangen van de batterij van een rookmelder of een lamp, ervoor zorgen dat een deur niet meer klemt of het vastzetten van een stopcontact. Dit zijn klussen die de huurder zelf moet (laten) uitvoeren. Senioren en huurders met een lichamelijke beperking kunnen sinds de zomer van 2010 voor dit soort kleine klussen een beroep doen op de servicemedewerker van SSW. De huurder hoeft hiervoor niet te betalen. De servicemedewerker verricht zeven à negen klusjes per week voor huurders. Daarnaast voert hij kleine reparaties uit in de algemene ruimtes van woongebouwen. Gespecialiseerde woonvormen Het zijn niet alleen ouderen die zorg nodig hebben. Ook jongere mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking hebben soms zorg nodig. Vaak kan die zorg thuis worden gegeven, maar soms heeft een gespecialiseerde woonvorm de voorkeur. SSW heeft verschillende woonvormen in beheer waar zorg wordt geleverd: Wooncentrum Zideris Bilthoven: woonruimte (verschillende woningen) voor 26 volwassenen met een verstandelijke beperking. Zideris Bilthoven begeleidt ook een aantal verstandelijk gehandicapten die zelfstandig wonen Woonzorgcentrum Dijckstate: 61 zelfstandige seniorenappartementen, met de mogelijkheid van 24-uurs zorgverlening, gemeenschappelijke ruimten en een restaurant Toutenburg: 33 seniorenappartementen met zorgverlening vanuit Dijckstate en een gemeenschappelijke recreatieruimte met activiteiten verzorgd door Stichting Welzijn Ouderen Planetenbaan Zonnepleinflat: 79 levensloopbestendige appartementen (gerenoveerd) Multifunctioneel zorgcentrum Rinnebeek: huisartsenpraktijk, oefenruimte Rode Kruis, dagopvang voor cliënten met dementieverschijnselen en 28
Maatschappelijk betrokken ondernemen
Wet Maatschappelijke Ondersteuning De maatschappelijke trend is om oudere en/of hulpbehoevende mensen zo lang mogelijk in hun eigen woning te laten wonen. Soms zijn dan aanpassingen, zoals een traplift, beugels in het toilet of een douchezitje, nodig. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) vergoedt veel van deze aanpassingen. De gemeente voert ze uit. Bewoners moeten de aanpassingen zelf aanvragen. Vaak is een medische indicatie nodig. Het plaatsen van een verhoogd toilet of beugels in douche of toilet gebeurt direct. Met de gemeente zijn afspraken gemaakt over standaardprijzen voor veelvoorkomende woningaanpassingen. Na beoordeling van de aanvraag kunnen we direct opdracht geven waardoor de aanpassingen sneller klaar zijn. Plezierig is dat de gemeente steeds vaker zelf opdracht geeft voor het uitvoeren van deze voorzieningen.
41
wooneenheden voor psychogeriatrische cliënten (kleinschalige verpleeghuiszorg) Thomashuis Maartensdijk: kleinschalige woonvoorziening voor 8 bewoners met een verstandelijke (en lichamelijke) beperking De Reiger: 26 zorgappartementen voor mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking De samenwerking met zorg- en welzijnspartijen heeft aan de Planetenbaan geresulteerd in de Zonneborgh, een flat op de begane grond die verbouwd is tot een zorg- en activiteitencentrum. Hier kunnen mensen terecht voor allerlei activiteiten. Bovendien heeft het zorgteam er een post van waaruit verpleegkundige, lichamelijke en huishoudelijke zorg wordt geboden. In het plan Melkweg reserveren we een deel van de woningen voor cliënten van Reinaerde. In het plandeel West krijgen zij een aantal zorgappartementen. Mogelijk kunnen de bewoners van deze appartementen op termijn facilitaire taken uitvoeren, zoals het rondbrengen van de post, in het Cultureel Educatief Centrum. Dagcentrum Reinaerde Aan de Dorpsweg 51-53 is een dagcentrum voor Reinaerde gerealiseerd. Dit dagcentrum staat naast het jongerencentrum Sojos. In het gebouw vinden 24 mensen met een verstandelijke beperking een dagbesteding. De voorbereidingen hebben enkele jaren in beslag genomen, waarna het gebouw in 2011 is opgeleverd. Antroposofisch wonen Antroz is een Antroposofische Woonzorggroep, actief in Midden-Nederland. Antroz heeft SSW benaderd om gezamenlijk een woon-zorgcomplex te ontwikkelen op De Maïsakker, in De Leyen Zuid in Bilthoven. SSW heeft daarin de rol als opdrachtgever en Antroz huurt op termijn het gebouw. Het programma voorziet in: 110 plaatsen voor mensen met behoefte aan somatische zorg en met psychogeriatrische problemen 3 hospiceplaatsen bijbehorende voorzieningen, zoals spreekkamers, recreatieruimtes, kantine en personeelsruimte Met de gemeente zijn afspraken gemaakt over een uitbreiding met tien sociale huurwoningen. Belangrijk uitgangspunt is dat als de hoofdhuurder vertrekt het gebouw transformeerbaar is. Met beperkte aanpassingen kunnen dan zestig appartementen in de sociale huursector worden gerealiseerd. Met dit woon-zorgcomplex speelt SSW in op lokale demografische ontwikkelingen (vergrijzing en het toenemen van de zorgvraag). De Leyen heeft veel oudere bewoners en een zorgvoorziening in de wijk is een belangrijk winstpunt. Voor de realisatie van het complex zijn afspraken gemaakt met een projectontwikkelaar die op deze locatie een primaire positie heeft en die naast het woonzorg-complex woningen wil ontwikkelen Hierover heeft in 2011 veel overleg plaatsgevonden. MENS SSW is via de samenwerking met zorg- en welzijnspartijen betrokken bij de verdere uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in de gemeente De Bilt. De betrokken partijen verzorgen gezamenlijk het (digitale) zorgloket waar inwoners van de gemeente terecht kunnen met alle vragen over (aangepast) wonen, welzijn en zorg.
42
De samenwerking tussen de betrokken partijen is geformaliseerd in het project MENS, wat staat voor Meedoen, Ervaren, Nieuw en Samen. Het project biedt een integraal pakket aan diensten op het gebied van wonen, zorg en welzijn in: De Bilt West: de wijk Weltevreden met negen levensloopbestendige woningen van SSW. In deze wijk staan verder zestig zelfstandige seniorenwoningen en het verzorgingshuis Weltevreden. Maartensdijk: rond Toutenburg (seniorenwoningen met een recreatieruimte en dagopvang voor ouderen) en woonzorgcomplex Dijckstate. Uitgangspunt voor de dienstverlening is de individuele vraag van bewoners/ cliënten. De diensten zijn gericht op maatschappelijke participatie, zelfredzaamheid en het mogelijk maken mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. De diensten worden geleverd vanuit een wijkservicepunt. Het project heeft landelijke belangstelling getrokken en is in 2009 door de SEV benoemd als voorbeeldproject. Ook de provincie Utrecht is enthousiast over het project MENS en noemt het een voorbeeld van samenwerking voor andere gemeenten. De samenwerking in MENS heeft geleid tot een aantal convenanten dat SSW heeft afgesloten met een of meerdere participanten in MENS. Convenant Project MENS (gemeente, SSW, Reinaerde, Bilthuysen, Cordaan, SWO, Kwintes, Beeuwkes Thuiszorg, Gezondheidscentrum, Provincie Utrecht): de gemeenteraad van De Bilt wil het pilotproject MENS in de hele gemeente voortzetten. De gemeenteraad wil echter pas tot een verdere uitrol overgaan na herijking van het welzijnsbeleid en duidelijkheid over de gevolgen daarvan voor de welzijnsorganisaties. Convenant Mantelzorg (gemeente, SSW, Stichting Welzijn Ouderen): het convenant is erop gericht om in situaties waarin mantelzorgers en/of zorgvragers knelpunten ervaren met betrekking tot hun woonsituatie in relatie tot de mantelzorg, gezamenlijk een adequate oplossing te vinden voor het huisvestingsprobleem. Convenant wijkdiensten De Bilt (gemeente, SSW, Regionale Sociale Dienst, Bigagroep, Stichting Animo): dit convenant richt zich op de persoonlijke dienstverlening die nodig is om langer zelfstandig thuis te wonen (tuinonderhoud, het doen van boodschappen, klussen in huis), maar ook op diensten ten behoeve van de wijk (wijkrestaurant, onderhoud groen openbare ruimte). De diensten worden verleend door wijkbewoners die mogelijk via deze weg (weer) een vaste werkkring kunnen krijgen. Burgemeester de Withstraat SSW heeft samen met de gemeente een onderzoek uitgevoerd om het voormalige SSW-kantoor aan de Burgemeester de Withstraat een maatschappelijke bestemming te geven in het kader van het project MENS. Aangezien de gemeente, als gevolg van overheidskortingen, eerst het welzijnsbeleid wil herijken, is dit idee nog niet van de grond gekomen. Inmiddels zijn gesprekken gaande met het achterliggende gezondheidscentrum dat zijn werkzaamheden wil uitbreiden.
43
Investeren in volkshuisvesting SSW heeft als maatschappelijke onderneming geen aandeelhouders. Ook keert SSW geen winst uit. Op het beschikbaar kapitaal rust echter wel een bestemmingsplicht, namelijk investeren in volkshuisvesting, maatschappelijk vastgoed en leefbaarheid. Speerpunten 2011 resultaat Organisatieontwikkeling Financiële continuïteit
bereikt
Procedure investeringsbeslissingen
+
Integriteitsonderzoek
+
Huurharmonisatiebeleid
+
Huurinkomsten De belangrijkste inkomstenbron voor de corporatie zijn de huurinkomsten. De meeste huurders (81 procent) betalen hun huur via een automatische incasso. SSW stimuleert deze betaalwijze door nieuwe huurders die kiezen voor deze betaalwijze een korting te geven van 25 euro op de administratiekosten. De huuropbrengsten zijn ten opzichte van vorig jaar gestegen met ruim 0,4 miljoen euro. Dit komt grotendeels voort uit een huurverhoging van 1,3 procent in 2011 (1,2 procent in 2010). Daarnaast zijn er veel individuele verbeteringen, zoals keuken- en doucheaanpassingen, die leiden tot een huurverhoging. Bij mutaties harmoniseren we de huur (vooralsnog) niet. In het verslagjaar was de huurderving hoog. Dit is voornamelijk veroorzaakt door leegstand voorafgaand aan (groot)onderhoud. Huurtoeslag Ongeveer een kwart van de huurders van SSW ontvangt huurtoeslag om de
44
huur betaalbaar te houden. Wij informeren huurders hierover bij de ondertekening van het huurcontract en bij de aankondiging van de jaarlijkse huurverhoging. Voor hulp bij het aanvragen van huurtoeslag kunnen huurders terecht bij de medewerkers van SSW. Huurders kunnen kiezen of zij de huurtoeslag zelf ontvangen of deze direct met de huur laten verrekenen. Van deze laatste mogelijkheid maken 950 huurders gebruik. Groepsverbindingen SSW Ontwikkeling BV
WoningNet NV
Uithof III CV
Voornaamste werkzaamheden
Het voeren van bestuur over vennootschappen
Ontwikkelen en realiseren van bouwprojecten
Registratie woningzoekenden en woonruimteverdeling
Exploiteren studentenhuisvestings-complex Uithof III
Geplaatst aandelenkapitaal/ vermogen
18.000 euro
18.000 euro
Per 31-12-2008 een groepsvermogen van 6.794.000 euro
29 miljoen/ 30 miljoen euro
Jaaromzet
Nihil
Nihil
2008: 15,7 miljoen
2009: 1.686.000 euro
Verwachte resultaten
Nihil
Nihil
2009: 835.000 euro (5 procent omzetrendement)
2009: 770.1000 euro
Financiële situatie
Geen bijzonderheden
Geen bijzonderheden
Geen bijzonderheden
Geen bijzonderheden
Beperking risico’s door
Direct bestuur
Direct bestuur
Toezicht op activiteiten. Het risico is beperkt tot de kapitaalinbreng
Toezicht op activiteiten. Het risico is beperkt tot de kapitaalinbreng
Bestuurlijke betrokkenheid
SSW is 100 procent aandeelhouder
SSW is vennoot SSW Zes Kernen Holding BV voert zelfstandig directie
SSW is commanditaire vennoot
Bijzonderheden
Nog geen activiteiten ontwikkeld
Nog geen activiteiten ontwikkeld
Beheer door SSH Utrecht
Verbindingen met andere rechtspersonen SSW maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met Zes Kernen Holding BV en SSW Ontwikkeling BV In beide BV’s zijn tot heden geen activiteiten ontwikkeld. WoningNet NV Samen met andere corporaties is SSW eigenaar van WoningNet NV, met een beperkt belang van ruim 60.000 euro; hiervan is 75 procent volgestort. WoningNet verzorgt de registratie van woningzoekenden en alle activiteiten rondom de woonruimteverdeling. SSW bezit 5.000 aandelen. Uithof III CV - Project Casa Confetti Uithof III CV is opgericht op 9 februari 2005. Het doel van de vennootschap is het voor rekening van de vennoten ontwikkelen, financieren en exploiteren van het studentenhuisvestingcomplex Uithof III. Negentien corporaties nemen deel in de vennootschap; SSW is een van hen. De inbreng van SSW is 3 miljoen euro op een totaalkapitaal van 29 miljoen euro. De oplevering was in het najaar van 2008. SSH Utrecht beheert het complex. Integriteit SSW heeft meegedaan aan de integriteitsonderzoeken van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Naar aanleiding daarvan is een aantal verbeteringen doorgevoerd zowel in het instrumentarium om integer handelen binnen de organisatie te bevorderen, als in het toezicht van de Raad van Commissarissen daarop. De Raad heeft het bestuur gevraagd een vergelijking te maken tussen de uitkomsten van het CFV-onderzoek op landelijk niveau en de individuele positionering van SSW. De algemene conclusie luidt dat SSW zowel qua beleid als instrumenten het vraagstuk rond integriteit op het gewenste peil heeft.
Investeren in volkshuisvesting
SSW Zes Kernen Holding BV
45
Financieel beleid en beheer Analyse resultaat (in euro’s x 1.000) Begroting 2011
Werkelijk 2011
Werkelijk 2010
27.952
27.748
27.101 1.297
Huren
1.300
1.143
Bijdragen
Leveringen en diensten
0
0
0
Verkopen
0
8
43
289
198
292
29.541
29.097
28.733
Afschrijving
4.697
4.962
4.572
Waardeveranderingen
5.900
8.085
8.990
Overige bedrijfsopbrengsten Totaal
37
36
36
Salarissen en sociale lasten
Erfpacht
2.448
2.578
2.494
Lasten onderhoud
5.308
6.757
5.789
Overige bedrijfslasten *
4.086
4.147
3.656
Leveringen en diensten
1.300
1.143
1.297
23.776
27.708
26.834
5.765
1.389
1.899
0
73
62
94
90
90
Totaal Bedrijfsresultaat Rentebaten Opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten
8.275
7.746
8.306
Resultaat voor belasting
-2.416
-6.194
-6.255
Vennootschapsbelasting
-2.069
629
-843
Resultaat na belasting
-4.485
-5.565
-7.098
*Overige bedrijfslasten exclusief kosten leveringen en diensten.
Jaarresultaat 2011 Het boekjaar 2011 is afgesloten met een negatief resultaat voor belastingen van ruim 5,6 miljoen euro. Eigen vermogen Ultimo 2011 komt het eigen vermogen uit op 15,5 miljoen euro. Per woning is dit 3.170 euro. Resultaten 2006-2011 (gecorrigeerd met waardeveranderingen en vennootschapsbelasting) Resultaten 2006-2011 (gecorrigeerd met waardeveranderingen en vennootschapsbelasting) In euro’s x 1.000
2011
2010
2009
2008
2007
2006
-6.194
-6.255
1.766
-1.820
3.510
705
- Waardeveranderingen materiële vaste activa
8.085
8.990
1.309
4.600
1.599
2.752
Bedrijfsresultaat 'normale' bedrijfsactiviteiten
1.891
2.735
3.075
2.780
5.109
3.457
Jaarresultaat voor belasting
46
Waardeveranderingen materiële vaste activa In 2011 zijn de volgende mutaties van de bedrijfswaarde opgenomen in de jaarrekening. Bestaand bezit (door hogere lasten/lagere inkomsten of - gepland - grootonderhoud) In euro’s x 1.000 Burgemeester van Heemstrakwartier
4.170
Brandenburg-West
2.500
Iepenlaan 1-47, Bilthoven (24 app.)
164
Waterman 46-70, Bilthoven (25 app.)
308
Orionlaan 3-61 (28 app.)
333
Alf. Nobellaan 701-759 (30 app.)
397
Amalialaan, Maartensdijk (20 app.)
213
Totaal
8.085
Resultaatontwikkeling Het ‘normale’ bedrijfsresultaat kent in 2011 een terugval die vooral is veroorzaakt door de gestegen onderhoudslasten. Onderhoudslasten In euro’s x 1.000
Begroting
2011
2010
Niet-cyclisch onderhoud - Reparatieverzoeken
661
993
887
- Mutatieonderhoud
861
1.331
1.025
- Contractonderhoud
1.014
1.022
770
Planmatig onderhoud
2.322
2.807
3.038
450
604
69
5.308
6.757
5.789
SSW 2010
Corporatie vergelijkbare grootte
Landelijke corporaties
138
91
86
1.104
1.311
1.370
32,2
14,4
9,6
68.895
63.680
62.587
- Overige (waaronder ontvangen van verzekeringen/ bewoners) Totaal
In 2011 daalden de rentelasten aanzienlijk. Het gemiddelde rentepercentage van de leningenportefeuille daalde per ultimo 2011 tot 4,125 procent. In 2010 was dit nog 4,32 procent. Een verdere toelichting hierop staat onder Financieringen (kopje Financieel risico). Vennootschapsbelasting (Vpb) Door de toepassing van de ‘herbestedingsreserve door woningcorporaties’ kan het belastbaar bedrag voor de Vpb tot nihil worden teruggebracht. Dit geldt ook voor de voorgaande jaren. Hierdoor heeft een correctie plaatsgevonden in eerder (2010) opgenomen verschuldigde Vpb. De toepassing van de herbestedingsreserve is vanaf het boekjaar 2012 niet meer mogelijk. Bedrijfslasten Hoewel de bedrijfslasten voor SSW sterker zijn gestegen dan bij andere corporaties, zijn de bedrijfslasten nog altijd lager dan bij andere corporaties. SSW heeft wel een inhaalslag gemaakt. Bedrijfsvoering
Aantal verhuurbare eenheden (VHE) per fulltime equivalent (FTE) Netto bedrijfslasten (variabele exploitatielasten minus onderhoud per VHE in euro’s) Ontwikkeling netto bedrijfslasten (toename 2006-2010 in procenten) Personeelskosten per FTE (in euro’s) Bron: Corporatie in perspectief 2011
47
Financieringen Financieel risico Het beleid is gericht op het beheersen en beperken van de financiële risico’s. Dit bereiken we onder meer door het naleven van procedures en het periodiek rapporteren aan de Raad van Commissarissen. Elk kwartaal wordt in de Balanced Scorecard verslag gedaan en verantwoording afgelegd over de financiële stand van zaken bij SSW. Daarbij gaat veel aandacht uit naar onze projecten. Per balansdatum financiert SSW 90,7 procent van de materiële vaste activa door (27) leningen. Eind 2010 was dit 80,1 procent. De gemiddelde rente is voor 2011 4,125 procent (4,32 procent in 2010). Treasurybeleid In het in 2003 vastgestelde financieel statuut is opgenomen dat we financiering met vreemd vermogen zoveel mogelijk beperken. Een logisch gevolg van deze beleidsbeslissing is dat we de eigen beschikbare middelen intern beleggen door het gedeeltelijk financieren van het woningbezit. Vanwege dit treasurybeleid is er nauwelijks sprake van enige overtollige liquide middelen en daaruit volgende beleggingen.
Aflossingen 35 30 Miljoenen
25 20 15 10 5 0 2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
Derivaten Het inzetten van (zeer) risicovolle financiële constructies, zoals derivaten, past niet binnen onze maatschappelijke doelstelling. Dit is in lijn met wat hierover is bepaald in ons Treasurystatuut. Woonstichting SSW maakt dan ook geen gebruik van dergelijke constructies. Afgelost In 2011 zijn vier leningen volgens de reguliere aflossingsschema’s afgelost. Totaalbedrag van de aflossingen (exclusief normale jaarlijkse aflossingen) is ruim 15 miljoen euro. Nieuwe leningen Met stortingsdatum 1 juli 2011 is een acht jaar fixe-lening van vijftien miljoen euro afgesloten bij de Deutsche HypothekenBank. Het rentepercentage van deze lening is 3,98 procent. Later in het jaar is een tweede fixe-lening voor een bedrag van 15 miljoen euro afgesloten. Stortingsdatum is 1 december 2011. Deze lening is verstrekt door de ASN. Het is een twintig jaar fixe-lening tegen een rentepercentage van 3,67. Renteherziening In 2011 is van twee leningen de rente herzien. Een daarvan was een kleine lening van 330.000 euro. In overleg met de geldgever (Rabobank) is deze lening geheel afgelost. De andere lening (schuldrest 1,7 miljoen euro), van de Nederlandse Waterschapsbank, is weer voor tien jaar vastgelegd tegen een rentepercentage van 3,7 procent (was 5,39 procent) Roll-over-lening Per 1 oktober 2004 hebben wij een roll-over-lening met een variabele hoofdsom (700.000 euro 3.500.000 euro); driemaands Euribortarief met een kleine opslag (renterisico niet afgedekt). Geldgever is de Nederlandse Waterschapsbank.
48
Rekening-courantfaciliteit Bij de Rabobank hebben wij een rekening-courantfaciliteit van acht miljoen euro. In 2011 is hiervan - tot het aantrekken van de nieuwe leningen - regelmatig gebruikgemaakt. De maximale ‘negatief’ stand was ruim vijf miljoen euro. Voor deze faciliteit zijn geen zekerheden verstrekt. Zolang de borgstellingfaciliteit van het WSW het toelaat kan SSW deze faciliteit gebruiken. Renterisico’s Om het renterisico zoveel mogelijk te beperken, maken we jaarlijks een liquiditeitsbegroting op basis van maandelijkse inkomsten en uitgaven. Deze integreert SSW in de (meerjaren)begroting. Zo stellen we jaarlijks de benodigde externe financiering vast waarbij het totale volume van renteherziening en het aantrekken van nieuwe leningen niet mogen leiden tot onaanvaardbaar hoge risico’s. Ontwikkeling vermogen Hierna volgt de cijfermatige berekening van het gecorrigeerd weerstandsvermogen. De cijfers over de jaren 2008, 2009 en 2010 zijn door het Centraal Fonds Volkshuisvesting vastgesteld.
In euro’s x 1.000
2011
2010
2009
2008 351.557
Bedrijfswaarde en gecorrigeerd vermogen Huren
440.676
438.569
390.979
-101.596
-105.895
-81.315
-77.792
Onderhoud
-92.016
-103.993
-85.878
-72.508
Ongecorrigeerde bedrijfswaarde (kasstroom)
247.064
228.681
223.786
201.257
11.323
10.745
9.166
7.195
258.387
239.426
232.952
208.452
Algemeen beheer
Rentabiliteitswaardecorrectie leningen Boekwaarde
-194.440
-196.684
-199.919
-175.644
Overwaarde
63.947
42.742
33.033
32.808
Grondwaarde/restwaarde
10.938
10.938
7.775
8.070
Subtotaal
74.885
53.680
40.808
40.878
-918
239
-2.018
-1.547
Kapitaal en overige reserves
15.516
21.081
28.179
26.828
Bedrijfswaarde volgens eigen uitgangspunten
89.483
75.000
66.969
66.159
6.846
6.190
1.245
-11.363
-15.258
-463
-2.042
-2.197
Correctie latente belastingvordering
Uniformering bedrijfswaarde Moment van discontering (medio in plaats van ultimo van het jaar) Uniformering parameters (verhogingspercentages huur en inflatie) Elimineren Vogelaarheffing Kleine aanpassingen waaronder rentabiliteitswaardecorrectie
1.214 1.305
Uniformering levensduur (grondwaarde/restwaarde; is aangepast) Aanpassing bedrijfswaarde Gecorrigeerd eigen vermogen op basis van geüniformeerde bedrijfswaarde Betaalbaarheidsheffing - Vanaf het jaar 2014
89.483
3.163
3.417
2.087
-2.180
-7.848
77.087
64.788
58.311
14.101
Gecorrigeerd eigen vermogen op basis van geüniformeerde bedrijfswaarde
75.382
77.087
64.788
58.311
Solvabiliteit (excl. Betaalbaarheidsheffing)
31,5%
29,8%
25,0
25,6
Solvabiliteit ondergrens volgens CFV
11,0%
11,0%
10,8
9,9
49
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van onroerende en roerende zaken in exploitatie is 258 miljoen euro. Waarde onroerende zaakbelasting (WOZ) De laatste waardering is per ultimo 2011 vastgesteld. Deze was: WOZ-waarde 2011 4900 woningen
1.056.926.000
19 bedrijfspanden (w.o. eigen kantoor)
14.611.000
278 garage (excl. 2 inpandige garages
6.853.000 1.078.390.000
Per woning is de WOZ-waarde gemiddeld 215.699 euro (ultimo 2010: 223.670 euro) Marktwaarde De WOZ-waarde 2011 is een goede benadering van de marktwaarde op dat moment. Steekproefsgewijs is een aantal panden gecontroleerd met de meest waarschijnlijke marktwaarde per ultimo 2011. Daarbij is een aantal percelen aan de hoge kant gewaardeerd. In overleg met de gemeente bekijken we die waardering nog een keer. Verzekerde waarde De panden zijn verzekerd met een herbouwwaarde van 445,7 miljoen euro. Financiële positie Continuïteitsoordeel 2011 Op basis van de ingediende prognosegegevens 2011-2015 heeft het Centraal Fonds Volkshuisvesting geconcludeerd dat de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij de vermogenspositie van SSW. Dit leidt tot een A1-oordeel. Er is geen aanleiding tot een financieel onderzoek door het fonds. Voor het door het Centraal Fonds Volkshuisvesting opgestelde Continuïteitsoordeel 2011 zijn de gegevens van het boekjaar 2010 als basis gebruikt. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft alle gegevens gestandaardiseerd. Voor alle corporaties is de bedrijfswaarde berekend met dezelfde uitgangspunten (uniforme berekeningswijze met gelijkwaardige gegevens). In percentage van het balanstotaal
Continuïteitsoordeel: A1 30 25 20 15 10 5 0 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Volkshuisvestelijk vermogen incl. heffing huurtoeslag Ondergrens vermogen Volkshuisvestelijk vermogen
Oordeel: A1 De voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie van de corporatie A2 De voorgenomen activiteiten leiden tot een onvoldoende vermogens positie. 2012 passend; activiteiten 2013 en 2014 brengen financiële positie in 2014 in gevaar B1 De voorgenomen activiteiten leiden tot een vermogenspositie van de corporatie in 2012 B2 De voorgenomen activiteiten leiden tot een onvoldoende vermogens positie zowel in 2012 als in 2014 C De voorgenomen activiteiten zijn onvoldoende in relatie tot de vermogenspositie
50
51
Verslag van de Raad van Commissarissen De economie en de samenleving zijn aan grote veranderingen onderhevig. Dit uit zich onder meer in afnemend vertrouwen en minder zekerheden. Een en ander raakt uiteraard de corporatiesector en laat ook Woonstichting SSW niet onberoerd. Het veiligstellen van onze financiële continuïteit heeft daarom prioriteit gekregen, tegelijk met het realiseren van onze primaire opdracht: zorgen voor betaalbaar wonen in De Bilt. SSW past ondernemingsplannen en begrotingen aan de veranderende omstandigheden aan. De Raad van Commissarissen levert hieraan vanuit zijn statutaire en wettelijke taak een bijdrage. Dit gebeurt in de vorm van toezicht op het bestuur en de organisatie, de goedkeuring van plannen, de werkgeversrol en de klankbordfunctie voor de bestuurder. Ook andere thema’s, zoals risicomanagement, integriteit en kostenbeheersing hebben onze volle aandacht. De belangrijkste projecten in 2011 waren Melkweg, Burgemeester Van Heemstrakwartier en Woonzorgcentrum Antroz. De Raad bereidt zich voor op een wisseling in de bezetting. Dit doet hij door de profielen opnieuw vast te stellen en de werving voor drie nieuwe leden in gang te zetten. Dit verslag is een gedetailleerd overzicht van de zaken waar de Raad van Commissarissen zich in het verslagjaar mee heeft beziggehouden. De Raad bedankt het bestuur en de medewerkers van SSW voor de bereikte resultaten. Drs. H.L. Kirchner RA Voorzitter Raad van Commissarissen.
52
De Raad bestaat statutair uit vijf personen. Naar aanleiding van een eerdere zelfevaluatie zijn de kwaliteitsprofielen opnieuw verdeeld. De samenstelling en kwaliteitsprofielen zijn per 31 december 2011 als volgt: Naam
Kwaliteitsprofiel
Drs. H.L. Kirchner RA
Voorzitter/Financieel-economisch
Mr. drs. K. Kuiken
Markt en Marketing/Maatschappelijk ondernemerschap
E. M. Uijting MBA
Bedrijfskundig
Dr. V.M.C. van Geen
Volkshuisvestelijk/Maatschappelijk ondernemerschap
R.W.J. Wassenberg
Vastgoed en Projectontwikkeling
Bij werving- en selectieprocedures voor nieuwe leden van de Raad van Commissarissen hanteert SSW de volgende uitgangspunten: externe werving van kandidaten selectie op grond van een schriftelijk kwaliteitsprofiel deskundige ondersteuning van de werving- en selectiecommissie door een externe consultant een rol voor Bewonersvereniging Woonspraak en de Ondernemingsraad van SSW zoals in het verleden afgesproken In verband met het verstrijken van de statutaire zittingstermijn komen drie zetels in de Raad vacant. Met het oog hierop is de Raad van Commissarissen vroegtijdig gestart met het in goede banen leiden van de invulling en opvolging. De voorzitter heeft aangegeven dat hij nog twee jaar als voorzitter wil aanblijven. De Raad heeft de wens uitgesproken tijdelijk over meer zetels te kunnen beschikken om de zorgvuldige overdracht van en continuïteit in portefeuilles te kunnen waarborgen. Hiertoe zijn de statuten aangepast. Op 17 juni 2011 is bericht ontvangen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dat goedkeuring is gegeven aan de voorgenomen statutenwijziging. Over de verlenging van de zittingsduur is opgemerkt dat dit in lijn is met de nieuwe Governance Code. Hierin wordt namelijk voorzien in een overgangsregeling. De voorbereidingen voor de vervanging van drie commissarissen kwam regelmatig terug op de agenda. Tijdens de extra vergadering van 14 december 2011 zijn de volgende definitieve besluiten genomen: Vaststellen welke profielen (expertise en competenties) in de Raad aanwezig blijven na afloop van de zittingstermijn van betreffende leden. We houden hierbij rekening met de opmerkingen van de Visitatiecommissie die constateerde dat het volkshuisvestelijke profiel in de huidige bezetting onderbelicht was. Vaststellen van het algemene kwaliteitsprofiel van de Raad als geheel evenals de profielen van de afzonderlijke leden. Deze profielen zijn: Projecten Bedrijfsvoering Financieel-economisch/Risicomanagement Maatschappij en Wonen Voorzitter
Verslag van de Raad van Commissarissen
Samenstelling Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is samengesteld op basis van kwaliteitsprofielen. Deze hebben als uitgangspunt dat iedere commissaris de hoofdlijnen van het totale beleid goed moet kunnen beoordelen. Samen voldoen de leden aan de profielschets van de Raad als geheel.
53
Organiseren van de drie vacatures in een procedure, met externe ondersteuning. Houden van twee gespreksrondes met de voorkeurskandidaten. Uitwerking van de rol van Bewonersvereniging Woonspraak en de Ondernemingsraad bij de werving- en selectieprocedure. In januari 2012 is gestart met de procedure. Relatie strategie, missie en prestaties De doelstellingen en missie van SSW zijn vastgelegd in de Bestuursvisie Maatschappelijk Ondernemerschap. We toetsen periodiek de voortgang van de uitwerking van de strategie en de doelstellingen door deze vast te leggen in (kwartaal)rapportages. Het strategiedocument fungeert bovendien als uitgangspunt voor de beoordeling van de bestuurder Nieuw ondernemingsplan Op basis van de uitkomsten van de Visitatiecommissie (onder kopje Visitatie) is een plan van aanpak gemaakt voor het opstellen van een nieuw ondernemingsplan. In het nieuwe ondernemingsplan wil SSW duidelijk maken waar zij de komende vijf jaar (2012-2016) voor staat en wat de speerpunten zijn. Daarbij formuleert SSW de doelstellingen SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) zodat er een goede monitoring komt tussen de voorgenomen doelstellingen en de realisatie. De werkorganisatie wordt daarbij ondersteund door een externe partij. Het voorlopig ontwerp van het ondernemingsplan - de houtskoolschets - is op 18 januari 2012 tijdens een strategiebijeenkomst met de Raad van Commissarissen, het managementteam en het bestuur besproken. Daarna legt SSW de houtskoolschets voor aan de belanghouders en de medewerkers met de vraag of zij zich kunnen vinden in de doelstellingen. De verzamelde informatie wordt verwerkt in een definitief ondernemingsplan dat de Raad moet goedkeuren.
Taken Raad van Commissarissen De Raad: houdt toezicht op het bedrijf, de met haar verbonden verbindingen, het bestuur, de strategische doelstellingen, de financiële continuïteit, de maatschappelijke prestaties en de bedrijfsvoering van SSW is samengesteld op basis van kwaliteitsprofielen gaat uit van een generalistische werkwijze. Daarnaast heeft iedere commissaris een primair aandachtsgebied waarvoor extra aandacht en expertise wordt verwacht functioneert onafhankelijk en neemt niet een deelbelang, maar het totaalbelang van de organisatie als uitgangspunt vergadert minimaal vier maal per jaar en voert overleg met het bestuur geeft goedkeuring aan bestuursbesluiten (van aanmerkelijk belang) zoals aangegeven in de statuten overlegt een of meerdere malen per jaar met de Ondernemingsraad, Bewonersvereniging Woonspraak en de accountant over de algemene gang van zaken evalueert ieder jaar het eigen en het bestuurlijk functioneren is klankbord van het bestuur en geeft gevraagd en ongevraagd advies legt verantwoording af over de manier waarop deze taken zijn uitgevoerd. Dit verslag is daar een van de middelen voor.
Taken voorzitter van de Raad van Commissarissen De voorzitter van de Raad: stelt na overleg met de directeur-bestuurder de agenda vast van de vergaderingen van de Raad met het bestuur leidt de vergaderingen van de Raad ziet toe op het functioneren van de Raad als geheel, de commissies en de individuele leden informeert de commissarissen, in overleg met de directeur-bestuurder initieert de evaluatie van de Raad en van het bestuur is een direct klankbord voor de directeur-bestuurder. Om de zes weken vindt informeel overleg plaats tussen de voorzitter van de Raad en het bestuur. Hiervoor wordt een agenda opgesteld die bovendien ter informatie wordt verzonden naar de overige leden van de Raad.
54
Kerncommissies De heer Kirchner en mevrouw Van Geen vormen de Remuneratiecommissie. Deze commissie houdt zich bezig met het bewaken van de kwaliteit van het bestuur nu en in de toekomst en met de evaluatie en honorering van het bestuur. Vergaderingen Remuneratiecommissie In 2011 is de Remuneratiecommissie vier keer bijeen geweest. Daarbij kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: bespreking van de taken van de Remuneratiecommissie voorbereiding van het jaarlijkse functionerings- en beoordelingsgesprek met de directeur-bestuurder remuneratie en scholing van de Raad de voorbereiding van de werving- en selectie voor drie nieuwe commissarissen het opstellen en toepassen van een nieuw model voor zelfevaluatie van de Raad overleg met de ondernemingsraad en het managementteam Sinds juli 2010 is de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties van kracht. De beloningscode heeft een verplichtend karakter voor de bij Aedes, de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) en de Nederlandse Vereniging Bestuurders Woningcorporaties (NVBW) aangesloten leden. Daarbij wordt uitgegaan van een beloning die passend is bij de opgave van de corporatie en van een maatschappelijk aanvaardbaar beloningsmaximum (de zogenoemde Balkenendenorm). De nieuwe code is daarnaast transparant. Op basis van de nieuwe beloningscode heeft de Raad van Commissarissen een onafhankelijk advies laten uitbrengen door accountantskantoor Deloitte over de functiezwaarte en honorering van de zittende bestuurder. Het advies is besproken en overgenomen door de voltallige Raad en besproken met de bestuurder. Meer informatie hierover is te vinden in het Verslag van het bestuur. Extern en intern toezicht Algemeen Een samenhangend stelsel van intern- en extern toezicht houdt de organisatie op koers bij de realisering van haar missie en doelstellingen. Daarnaast volgen diverse instanties en organisaties kritisch het reilen en zeilen van de organisatie vanuit een belang of een door de wetgever opgelegde taak. Deze organisaties zijn: Gemeente (jaarlijks activiteitenoverzicht, woonvisie en prestatieafspraken) Bewonersvereniging Woonspraak dan wel de huurders Onafhankelijke Klachtencommissie Ondernemingsraad SSW Maatschappelijke belanghouders van SSW
Extern toezicht Het externe toezicht bestaat momenteel uit: Accountant Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting Waarborgfonds Sociale Woningbouw Minister van Volkshuisvesting
Woonautoriteit Uit de nieuwe beleidsregels blijkt dat het Centraal Fonds Volkshuisvesting haar greep op de woningcorporatiesector gaat versterken. Wettelijk wordt het Centraal Fonds Volkshuisvesting omgevormd tot Woonautoriteit. De Woonautoriteit regelt het externe toezicht op de financiën, de juiste uitvoering door corporaties van staatsteun, de prestaties, de be-
55
trouwbaarheid van de aangeleverde financiële informatie (prognoses en realisaties) en de governance bij woningcorporaties. Het toezicht op de rechtmatigheid is met ingang van 1 januari 2012 terug bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Sinds 2002 was deze taak gemandateerd aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Intern toezicht Het interne toezicht bestaat uit de Raad van Commissarissen. De Raad oefent het interne toezicht uit op de gang van zaken bij SSW en heeft op een aantal punten een goedkeurende bevoegdheid. Het toezichtkader bestaat uit: Statuten van Woonstichting SSW Reglement Bestuur en Raad van Commissarissen Bestuursvisie Maatschappelijk Ondernemerschap Governance Code Woningcorporaties Prestatieoordeel van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Financieel prestatieoordeel van het Centraal Fonds Volkshuisvesting Accountantsverklaring en managementletter van de accountant Treasurystatuut Opvattingen over toezicht die vanuit de branche worden ontwikkeld Corporate governance/goed bestuur Per 1 juli 2011 is de vernieuwde Governance Code van Aedes van kracht. De herziene Code besteedt meer aandacht aan risicobeheersing, de onafhankelijkheid van de Raad, de diversiteit binnen de Raad en het overleg met belanghebbenden. Drie bepalingen uit de nieuwe code zijn dwingend. Dit zijn bepalingen over: het toepassen van de Sectorbrede Beloningscode voor bestuurders de honoreringsregeling voor commissarissen de zittingstermijnen van commissarissen SSW houdt zich aan deze bepalingen. In 2012 onderzoeken we verder of SSW voldoet aan alle voorwaarden uit de nieuwe Governance Code. Dit gebeurt in combinatie met een integrale toets naar de actualiteit van de statuten in het licht van de nieuwe code.
56
Heldere organisatie De Raad van Commissarissen wil duidelijk zijn over zijn doelstellingen over ‘goed bestuur’ en plaatst daarom zoveel mogelijk documenten over dit thema op de website van SSW. Het gaat om de volgende documenten: Toelichtende tekst met betrekking tot goed bestuur Statuten Woonstichting SSW Reglement bestuur en Raad van Commissarissen Samenstelling Raad van Commissarissen Profielschets Raad van Commissarissen Jaarverslagen (volkshuisvestelijk en financieel) Jaarverslagen van de Klachtencommissie Integriteitsbeleid evenals de Klokkenluidersregeling Rapport van de Visitatiecommissie, rapport van KWH over de maatschappelijke audit en de bestuurlijke reactie op beide rapporten Integriteit De Raad van Commissarissen van SSW vindt integriteit van groot belang. Cultuur en gedrag binnen de organisatie zijn net zo belangrijk als het voldoen aan de formele regels. Het ‘morele kompas’ is vastgelegd in een integriteitsbeleid dat bestaat uit twee documenten: Bij twijfel niet inhalen Klokkenluidersregeling Daarnaast heeft SSW meegedaan aan de integriteitsonderzoeken van het Centraal Fonds Volkshuisvesting. De uitkomsten van deze onderzoeken hebben geleid tot een aantal verbeteringen zowel in het instrumentarium om integer handelen binnen de organisatie te bevorderen als in het toezicht van de Raad daarop. In het rapport Integriteit, Maatschappelijk Verantwoord van het Centraal Fonds Volkshuisvesting zijn de resultaten - totale score van alle corporaties - van de vervolgstudie naar aanleiding van de nulmeting weergegeven. Het Centraal Fonds heeft bovendien een kwantitatieve samenvatting gemaakt van de uitkomsten van het onderzoek onder bestuurders en Raden van Commissarissen. De Raad heeft het bestuur verzocht om een vergelijking te maken tussen de uitkomsten op landelijk niveau en de individuele positionering van SSW.
Dit heeft geresulteerd in het rapport Vergelijking landelijke uitkomsten onderzoek integriteit Centraal Fonds en individuele positionering van Woonstichting SSW. In dit rapport is gekozen voor een kwalitatieve benadering op basis van een groot aantal interne en externe documenten. Deze benadering levert meer inzicht in de wereld achter de cijfers, geeft inkleuring en laat zien wat is geregeld en wat nog voor verbetering vatbaar is.
Het genoemde document is op 27 november 2011 goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.
De algemene conclusie luidt dat SSW zowel qua beleid als instrumenten het vraagstuk rond integriteit op het gewenste peil heeft.
Daarnaast hoort integriteit een actief proces te zijn. In het rapport zijn daarom de volgende aanbevelingen opgenomen: Een integriteitsbeleid is alleen effectief als dit actief wordt uitgedragen naar de medewerkers. De individuele medewerker moet zich ervan bewust zijn dat hij in (verleidelijke) situaties kan komen die een juiste afweging vergen. Dilemmatrainingen kunnen daarbij helpen. Herhaling van het onderzoek van Deloitte ‘Fraudebestrendigheid SSW’ uit 2006 waarin een 360- gradenanalyse is gemaakt van potentieel kwetsbare en risicogevoelige werkgebieden binnen de corporatie. Deze gebieden zijn wonen, aan- en verkopen, aanbestedingen, treasury en informatiebeveiliging. De integriteitscode is een openbaar document. Daarom moet ook richting externe partijen duidelijk worden gemaakt wat de norm is. Concreet betekent dit dat in de Algemene Voorwaarden naar derden de verwijzing moet zijn opgenomen dat alle opdrachten en samenwerkingen plaatsvinden binnen de integriteitscode van SSW. De Algemene Voorwaarden zijn gepubliceerd op de website van SSW en zijn hier te raadplegen en downloaden. Ten aanzien van het personeelsbeleid worden de volgende mogelijkheden onderzocht: Nieuwe medewerkers vragen om een verklaring van goed gedrag Integer handelen aan de orde stellen tijdens sollicitatiegesprekken Screening van medewerkers in kwetsbare functies
Nut en noodzaak onderzoeken van het aantrekken van een externe vertrouwenspersoon in het kader van de Klokkenluidersregeling Opstellen van een procuratieregeling waarbij bepaalde bevoegdheden worden gedelegeerd aan leidinggevenden van SSW. De accountant toetst dit aan de statuten en de Governance Code. Hiermee wordt het risico voorkomen dat bevoegdheden niet bekend zijn bij medewerkers met als mogelijk gevolg dat medewerkers verplichtingen aangaan waartoe zij niet bevoegd zijn Meer structurele aandacht voor beleid en instrumenten rond integriteit binnen het managementteam en de Raad van Commissarissen Mogelijke ervaringen met dilemmavraagstukken aan de orde stellen tijdens functioneringsen beoordelingsgesprekken Ontwikkelen van beleid met betrekking tot ICT -beveiliging. Medewerkers hebben een Gedragscode Elektronische Media ondertekend. Hierbij gelden de volgende aandachtspunten: Regels over surfgedrag (bezoek ongewenste websites) Afschermen websites/uitsluitend werkgerelateerde websites Deelnemen aan publieke discussies met het zakelijke mailadres van SSW. Dit kan leiden tot imagoschade Aan de hand van de bevindingen moeten wij de Gedragscode Elektronische Media aanpassen. Het bespreken van de conceptmanagementletter met de accountant in aanwezigheid van het bestuur en het voltallige managementteam Onderzoek naar het structureel laten uitvoeren van een antecedentenonderzoek bij nieuwe leden van de Raad van Commissarissen.
Tegenstrijdige belangen Leden van de Raad moeten onafhankelijk en kritisch kunnen werken. Tegenstrijdige belangen tussen de corporatie en de Raad moeten dan ook worden vermeden. Mochten deze zich toch voordoen dan worden de aanbevelingen uit de Governance Code opgevolgd. In 2011 was geen sprake van tegenstrijdige belangen. De nevenfuncties van de Raad van Commissarissen zijn opgenomen onder het kopje Samenstelling Raad van Commissarissen.
57
Visitatie De Governance Code schrijft voor dat iedere corporatie zich een keer in de vier jaar moet laten visiteren. Het rapport van de KWH Visitatiecommissie is sinds 6 december 2010 beschikbaar. Zowel het visitatierapport als de uitkomsten van de maatschappelijke audit en de bestuurlijke reactie zijn geplaatst op de website van SSW. De belangrijkste conclusies uit de rapporten zijn door de Raad gedeeld. In het jaarverslag over 2010 is uitgebreid aandacht besteed aan de uitkomsten van de visitatie. In het verslagjaar is ruim aandacht besteed aan de implementatie van vervolgactiviteiten. Daarbij lag de focus op: realisatie ambitie bouwproductie en energiezuiniger maken van woningen beter aanwenden investeringskracht zakelijker maken van de organisatie door concretere planning, monitoring en sturing SSW is goed op koers; verbeterslagen worden gemaakt via het opstellen en uitvoeren van het nieuwe ondernemingsplan. Risicomanagement Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s die zijn verbonden aan de activiteiten van de woningcorporatie. Het bestuur rapporteert hierover aan en bespreekt de interne risicobeheersing- en controlesystemen met de voltallige Raad aan de hand van een Balanced Scorecard. Risico’s worden onderverdeeld in externe en interne risico’s. De externe risico’s zijn: Rijksoverheid (onder meer politiek beleid) Marktrisico’s (onder meer vraag en aanbodverhoudingen lokale en regionale woningmarkt) Waardeontwikkeling vastgoed (onder meer waardering van de portefeuille) Huurmarktontwikkelingen(onder meer verhuurbaarheid en huurderving wegens leegstand) Nakomingsrisico’s huurders (onder meer huurbetalingen) Nakomingsrisico’s leveranciers (onder meer nakomen van afspraken door wederpartijen) Bouwkosten (onder meer stijgende bouwkosten en doorberekening hiervan) Procesgang projectontwikkeling (onder meer vertragingen wegens planologische procedu-
58
res) Renteontwikkelingen (onder meer renterisico in relatie tot financieringsbehoefte) Technische staat van gebouwen (onder meer meerjarenprognose onderhoud en verzekeringen opstal) Milieurisico’s (onder meer bodemvervuiling en aanwezigheid asbest)
De interne risico’s zijn: Operationele risico’s (onder meer feilbaarheid en kwetsbaarheid van mensen) Continuïteit (onder meer ziekteverzuim en tijdig kunnen aantrekken van kwalitatief goede medewerkers) Gedrag (onder meer kwaliteit interne controle) Informatiesysteem (onder meer betrouwbaarheid ICT en databestanden) Strategische risico’s (onder meer aanwezigheid van een toetsingskader) Interne risicobeheersing- en controlesysteem (onder meer opstellen kwaliteitsrapportages en kwartaal- en jaarcijfers) Bestuursaansprakelijkheidsrisico (onder meer aansprakelijk zijn voor handelingen en aanwezigheid bestuurdersaansprakelijkheidsstelling).
In 2008 is in het kader van de prestatieopdracht tussen de Raad en het bestuur een studie gedaan naar risicomanagement bij projectontwikkeling en overheidsbeleid. Dit heeft geresulteerd in een algemeen toetsingskader voor investeringsbeslissingen en het monitoren van projecten die in de Balanced Scorecard zijn opgenomen. Vervolgens is in 2010 aan de werkorganisatie opdracht verstrekt om in samenwerking met de accountant een plan van aanpak uit te werken om de kwaliteit van besluitvorming bij investeringsprojecten (nieuwbouw, renovatie, maatschappelijk vastgoed) te verbeteren. In 2011 zijn de resultaten hiervan beschreven in beleid waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen projectfaseringen en de daarbij horende besluitvorming. Voor iedere investering wordt een business case opgesteld waarbij de volgende vier stappen worden doorlopen: 1. Initiatieffase Deze fase bestaat onder meer uit het definiëren van de business case, het onderzoeken van de haalbaarheid en de passendheid binnen de maatschappelijke doelstellingen. De Raad wordt over het resultaat van deze fase geïnformeerd.
2. Ontwikkelbesluit Deze stap betreft de compleet uitgewerkte business case. Het voorgenomen bestuursbesluit wordt ter goedkeuring aan de Raad voorgelegd. 3. Uitvoeringsbesluit De uitkomst van de aanbesteding wordt - gelet op de inhoud van de business case - ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad. Past het aanbestedingsresultaat binnen de afgesproken begroting, parameters en eerdere kaders dan neemt de Raad een uitvoeringsbesluit. 4. Evaluatie Na afronding wordt de realisatie afgezet tegen de business case en worden eventuele verschillen geanalyseerd. Hieruit kunnen belangrijke lessen worden getrokken voor volgende projecten. De Raad neemt kennis van de evaluatie en bepaalt of die tot de gewenste verandering in de beleidskaders leidt. Zo nodig wordt daarover een besluit genomen. Voor iedere business case is een format ontwikkeld: het toetsingskader investeringsbeslissingen. Hierin is een aparte risicoparagraaf opgenomen (geld, organisatie, tijd, informatie en communicatie, kwaliteit). Zowel het beleid als het toetsingskader zijn in maart 2011 door de Raad goedgekeurd. Jaarlijkse zelfevaluatie Jaarlijks evalueert de Raad van Commissarissen zijn functioneren. De zelfevaluatie over 2011 vond plaats op 14 december in gedeeltelijke aanwezigheid van het bestuur. Het centrale thema van deze vergadering was het functioneren van de Raad als collectief. Daarbij werd gebruik gemaakt van het rapport van de VTW ‘Evaluatie van de Raad van Commissarissen en zijn leden’. Ieder lid van de Raad evenals het bestuur is gevraagd om vooraf aandachtspunten aan te dragen. Het resultaat van de vergadering is in een verslag vastgelegd. Tijdens de zelfevaluatie kwamen de volgende onderwerpen aan bod: De balans tussen de drie rollen van de Raad (klankbord, toezichthouder en werkgeverschap) en de rol van de bestuurder. Hoe kan de Raad zich echt verantwoordelijk voelen zonder op de stoel van de bestuurder te gaan zitten? Evalueren is niet alleen een jaarlijks fenomeen. Het kan nodig zijn om tussentijds te evalueren. Continuïteit in het voeren van strategische discussies. Het regelmatiger agenderen van het onderwerp integriteit. Het bespreken van het jaarlijkse functionerings- en beoordelingsgesprek tussen het bestuur en de Remuneratiecommissie. De tijdsbesteding voor de uitoefening van de functie. Permanente educatie, met rapportage daarvan aan de voorzitter van de Raad. De Raad van Commissarissen is lid van de landelijke Vereniging van Toezichthouders Woningcorporaties. Door middel van cursussen, congressen en opleidingen wil de vereniging de kwaliteit van het toezicht verder verbeteren en professionaliseren. Leden van de Raad hebben deelgenomen aan diverse bijeenkomsten. Strategiebijeenkomst Normaal gesproken vindt de jaarlijkse strategiediscussie tussen de Raad, de bestuurder en het management in december plaats. Vanwege intensieve werkzaamheden (onder meer de voorbereiding van het ondernemingsplan en het strategisch voorraadbeleid) heeft deze bijeenkomst in 2011 niet plaatsgevonden. Een nieuwe strategiebijeenkomst is gehouden op 18 januari 2012.
59
Reguliere raadsvergaderingen In het verslagjaar hebben vier reguliere vergaderingen plaatsgevonden: op 2 maart, 26 mei, 22 september en 17 november. Tijdens deze vergaderingen zijn de volgende onderwerpen besproken: Goedkeuren besluiten van aanmerkelijk belang: beleid Goedkeuren van de jaarrekening over 2010 en het verlenen van decharge aan het bestuur. Goedkeuren van de notitie ‘Analyse begroting 2010 en de werkelijke cijfers’. De kasstroom-prognoses krijgen een prominente rol bij het toezicht. In een bijzondere algemene vergadering van aandeelhouders het goedkeuren van de jaarrekeningen van SSW Zes Kernen Holding BV en SSW Ontwikkeling BV conform artikel 21 van de statuten. Goedkeuren van het raamwerk voor een vernieuwde Balanced Scorecard. Goedkeuren van het plan van aanpak over het uitvoeren van de aanbevelingen van de Visitatiecommissie. Concreet gaat het om het opstellen van een nieuw ondernemingsplan voor de periode 20122016. Goedkeuren van een nieuw protocol ‘verbetering kwaliteit besluitvorming bij projecten’ en een bijbehorend toetsingskader investeringsbeslissingen. Het protocol voorziet in een aantal faseovergangen met bijbehorende besluitvorming. Bovendien is een risicoparagraaf opgenomen. Goedkeuren van het huurbeleid 2011. Een generieke huurverhoging van 1.3 procent is voor de woningen doorgevoerd. Voor woningen boven de liberalisatiegrens een verhoging van 2.3 procent. Er kon nog geen gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid van een extra huurverhoging voor inkomens boven de 43.000 euro. Ook is de wens uitgesproken om tot huurharmonisatie over te gaan. De voorstellen vallen onder het gekwalificeerd adviesrecht van Bewonersvereniging Woonspraak. Woonspraak is akkoord gegaan met de huurverhoging 2011. Goedkeuren van het beleidsdocument ‘Vergelijking landelijke uitkomsten onderzoek Integriteit Centraal Fonds en individuele positionering van Woonstichting SSW’ en hierbij behorende aanbevelingen. Goedkeuren van het Auditplan 2011 van accountantskantoor Deloitte. Hierin is een extra opdracht opgenomen om een externe risico-inventarisatie uit te voeren met betrekking tot het nieuwbouwprogramma huur en koop Project Melkweg. In haar brief van 21 november 2011 heeft het Waarborgfonds haar oordeel geformuleerd over de kredietwaardigheid en het faciliteringsvolume van SSW. Zij komt daarbij tot de conclusie dat de meerjarenbegroting van SSW een operationele kasstroom laat zien met een dalende tendens. Vanaf 2014 kan niet meer worden voldaan aan de 2 procent aflossingsnorm. Vanaf dat jaar is er sprake van een structureel negatieve operationele kasstroom. Het gevolg is dat de financiering van projecten niet vanzelfsprekend wordt geborgd door het WSW. Eerst moet de operationele kasstroom worden verbeterd. Besloten is om de bestaande meerjarenbegroting niet ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voor te leggen, maar om te komen met een nieuwe meerjarenbegroting waarin een aantal maatregelen is opgenomen. Door het bestuur is vervolgens een plan van aanpak opgesteld met de titel ‘In Balans, van structureel negatieve kasstroom naar structureel positieve kasstroom’. In nauw overleg met onze accountant en een extern adviesbureau is een herziene begroting opgesteld. Ondanks de economische recessie constateren we dat SSW de voorgenomen investeringsprogramma’s kan uitvoeren. De herziene begroting is in combinatie met het ondernemingsplan op 18 januari 2012 tijdens de strategiebijeenkomst door de Raad goedgekeurd. Goedkeuren besluiten van aanmerkelijk belang: projecten en verwervingen Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de gezamenlijke ontwikkeling van een woonzorgcomplex op de locatie de Leijen Zuid door SSW en Antroz. Ook wordt goedkeuring verleend voor een additioneel woningbouwprogramma van circa tien sociale huurwoningen op het terrein van het woon-zorgcomplex. Het betreft een fase-2-besluit (ontwikkelbesluit) volgens het toetsingskader investeringsbeslissingen. Het project kan worden uitgewerkt tot en met de aanbesteding. Ná de aanbesteding, maar vóór de opdrachtverstrekking volgt nog een uitvoeringsbesluit (fase 3). Het project voldoet in deze fase aan twee belangrijke randvoorwaarden: de doelgroep van Antroz sluit aan bij de doelgroepen van beleid van SSW het woon-zorgcomplex moet budgettair neutraal worden gerealiseerd Goedkeuren van de contractuele positie van Burgland Projectontwikkeling voor de realisatie van een woon-zorgcomplex in de Leijen Zuid. Daarbij is gekozen voor een maatwerkoplossing: SSW en Burgland sluiten een overeenkomst af op basis van gefaseerde binding. In iedere fase is een afstandsverklaring van toepassing voor het geval budget en calculatie niet matchen.
60
Goedkeuren van het haalbaarheidsonderzoek business case levensduurverlengende renovatie van 190 woningen Burgemeester Van Heemstrakwartier. Met deze hoogniveaurenovatie verlengen we de levensduur (exploitatie) met vijftig jaar. Het betreft een fase-1-besluit: het haalbaarheidsonderzoek heeft de status informatie aan de Raad. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de hoogniveaurenovatie van 190 woningen Burgemeester Van Heemstrakwartier. Het betreft hier een fase-2-besluit; het zogenoemde ontwikkelbesluit. Op 8 maart 2012 is het uitvoeringsbesluit (fase 3) goedgekeurd. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de acceptatie van een koopaanbieding van zestien nieuwbouwappartementen aan de Herenweg. Naast zestien woningen in de sociale huursector zijn zestien garages en een fietsenstalling onderdeel van de overeenkomst. Het project wordt turn key afgenomen. Het betreft een fase-3-besluit, het zogenoemde uitvoeringsbesluit. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de uitvoering en realisatie van de bouw van een Cultureel Educatief Centrum en twintig sociale huurwoningen Project Melkweg. In overeenstemming met het toetsingskader investeringsbeslissingen is de uitkomst van de aanbesteding van het Cultureel Educatief Centrum ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad. De aanbesteding past binnen de afgesproken begroting, de parameters en eerdere kaders. Het betreft hier een fase-3besluit: het uitvoeringsbesluit ná de aanbesteding, maar vóór de opdrachtverstrekking. Goedkeuren haalbaarheidsonderzoek business case nieuwbouw huur- en koopwoningen evenals maatschappelijk vastgoed Blok West Project Melkweg. Het betreft een fase-1-besluit: het haalbaarheidsonderzoek heeft de status informatie aan de Raad. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit om zes nieuwbouwwoningen te realiseren in de kern Westbroek. Op verzoek van de gemeenteraad worden deze woningen (via lokaal maatwerk) eigendomsneutraal aangeboden. Belangstellenden kunnen kiezen voor een sociale koop- of huurwoning. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de nieuwbouw van zes starterswoningen Nieuwstraat. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit over de koopovereenkomst voor de verwerving van een perceel grond (2828m2) van de gemeente De Bilt in het plangebied Weltevreden. De grond is verkocht als bouw- en tuingrond. Goedkeuren van het voorgenomen bestuursbesluit met betrekking tot de koopovereenkomst voor de verwerving van een perceel grond (183m2) van de gemeente De Bilt in het plangebied Opgetogen Maartensdijk. De grond is verkocht als tuingrond.
Overige relevante beleidszaken: ter bespreking Bespreking van de managementletter 2010 van Accountantskantoor Deloitte en diverse benchmarkrapportages. De accountant concludeert ‘dat SSW in 2010 de opzet van de interne beheersing over het algemeen goed op orde heeft met nog een aantal processen waar ruimte is voor verbetering’. Bespreking van het individuele prestatieoordeel 2010 van de minister van BZK over SSW. Qua rechtmatigheid en financiële positie was er geen aanleiding voor bijzondere zaken. Wel was er een opmerking over het vestigen van het recht van erfpacht zonder voorafgaande goedkeuring van de minister. De minister vond de door SSW gegeven toelichting voldoende en beschouwt deze aangelegenheid als afgedaan. Bespreking van diverse rapporten van het Centraal Fonds van de Volkshuisvesting over de financiële positie van SSW. Over het continuïteitsoordeel concludeert het Centraal Fonds ‘dat op basis van uw ingediende prognosegegevens 2011 tot en met 2015 de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij de vermogenspositie van uw corporatie, hetgeen tot een A1-oordeel leidt’. Het solvabiliteitsoordeel wordt aangemerkt als ‘voldoende’ wat betekent dat SSW aan haar verplichtingen kan voldoen. Over de realisatie-index (planning en realisatie) merkt het Centraal Fonds op dat de geprognosticeerde aantallen voor een deel daadwerkelijk worden gerealiseerd. Het advies is om nadere analyses uit te voeren om de voorspelkracht te verbeteren. Bespreken van het jaarverslag 2010 van de onafhankelijke Klachtencommissie. Terugkoppeling van de bijeenkomst over het thema duurzaamheid op 15 februari 2011 met experts en belangenhouders. Bespreken van de gevolgen van het Staatssteundossier en de gevolgen van de invoering van de Europese Beschikking met betrekking tot de toewijzing van woningen aan de sociale doelgroep. De Raad maakt zich zorgen over de mogelijke gevolgen hiervan. Lage middeninkomens vallen door het
61
gebrek aan betaalbare (duurdere) huurwoningen en koopwoningen tussen wal en schip en het gevaar bestaat dat op termijn eenzijdige inkomensbuurten ontstaan. Bespreken van de gevolgen van de nieuwe Woningwet/Herzieningswet. Zo komen onder meer aan bod het onderscheid tussen sociale activiteiten (DAEB) en commerciële activiteiten (niet-DAEB), een scherper toezicht vanuit het Centraal Fonds op de financiën van de corporaties en het toezicht op de naleving van de regels over staatssteun. Bespreken van de brief van het Waarborgfonds. Het WSW schrijft dat SSW voldoet aan de eisen van kredietwaardigheid/onveranderd kredietwaardig. Op grond hiervan kan SSW gebruikmaken van de faciliteiten van het WSW. Op basis van de door SSW opgegeven investeringsprognose is een faciliteringsvolume beschikbaar. Bespreking van de verdere digitalisering van de woonruimteverdeling: werken aan een klantvriendelijke match waarbij woningzoekenden een online zoekprofiel krijgen met een direct overzicht van hun slaagkansen. De papieren versie van de Woningkrant wordt afgeschaft. De verwachting is dat de klant hierdoor een bewustere keuze maakt voor de woning waarvoor hij in aanmerking wil komen. Dus minder reacties, maar wel betere reacties. Het nieuwe systeem moet volgens planning in 2014 operationeel zijn. De business case wordt namens de regionale corporaties uitgevoerd door de Stichting Woonruimteverdeling Utrecht. Bespreking van de nieuwe Governance Code. Uit nader onderzoek zal blijken of SSW deze volledig toepast en of er aanleiding is om de statuten aan te passen. Bespreking van de nieuwe Balanced Scorecard. De verantwoordingsinformatie rond de perspectieven Klant en Markt, Intern proces, Financiën en Projecten is sterk gecomprimeerd. Het nieuwe model werkt volgens de stoplichtmethode, bevat veel informatie en bevordert een beter inzicht in de voortgang. Bespreking van de resultaten van de KWH-meting 2011 en het ‘aanvalsplan’ ter verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. Bespreking van de mogelijke komst van Dudok Wonen uit Hilversum als tweede toegelaten instelling in De Bilt. Aanleiding is de ontwikkeling van een particuliere locatie in De Bilt. Op basis van onderzoek ziet SSW hiervoor geen mogelijkheden, maar Dudok wel.
De Raad streeft naar unanimiteit in de besluitvorming. Tijdens de vergadering waarin het jaarverslag is goedgekeurd, heeft de accountant een presentatie gegeven over de belangrijkste bedrijfsindicatoren van SSW (waaronder solvabiliteit, bedrijfsresultaten, operationele kasstromen en investeringen). Deze cijfers zijn vergeleken met die van andere corporaties uit de regio of met corporaties van een vergelijkbare grootte (benchmarking). Vier maal per jaar staat de Balanced Scorecard op de agenda. Hierin worden de ontwikkelingen van SSW op het vlak van de vier perspectieven gevolgd. De Balanced Scorecard heeft zich ontwikkeld tot een goed besturings- en verantwoordingsinstrument. In 2011 is de Balanced Scorecard verbeterd. Naast de reguliere vergaderingen is nog drie keer vergaderd. Op 26 januari over het ontwikkelbesluit voor de bouw van een woonzorgcentrum inclusief tien sociale huurwoningen in samenwerking met Antroz. Op 5 april over de voorlopige vaststelling van nieuwe functieprofielen en kwaliteitsprofielen voor de Raad en op 14 december over het vaststellen van de definitieve functie- en kwaliteitsprofielen in combinatie met de jaarlijkse zelfevaluatie.
Honorering Raad van Commissarissen per 31 december 2011 Naam H.L. Kirchner
Vaste honorering (bruto in euro’s) 12.000
K. Kuiken
8.004
E.M. Uiting
8.004
V.M.C. van Geen
8.004
R.W.J Wassenberg Totaal
6.830 42.842
Vertegenwoordigers van de Raad hebben vergaderingen bijgewoond van de Bewonersvereniging Woonspraak. De voorzitter van de Raad heeft op 15 december 2011 een vergadering bijgewoond van het bestuur met de Ondernemingsraad van SSW. Waar nodig maakt de bestuurder gebruik van individuele competenties van leden van de Raad van Commissarissen. Ook bij andere gelegenheden heeft de Raad haar betrokkenheid bij SSW laten blijken, zoals bij de ontmoeting met experts en belangenhouders over
62
Persoonlijke gegevens Raad van Commissarissen in 2011 Naam
Drs. H.L. Kirchner RA Mr. drs. K. Kuiken
E. M. Uijting MBA
Dr. V.M.C. van Geen R.W.J. Wassenberg
Functie
Voorzitter
Lid
Lid
Lid
Lid
Geboortejaar
1954
1954
1954
1946
1960
Geslacht
Man
Man
Vrouw
Vrouw
Man
Benoemd per
1-6-2003
1-10-2006
1-6-2004
1-1-2005
24-09-2009
Aftredend per
1-6-2013 (1)
1-10-2014
1-6-2012
1-1-2013
24-09-2013
Herbenoembaar
Nee
Nee
Beroep (voormalig)
Consultant en Interim Manager HR Manager Services BAM
Kerncommissie
Remuneratiecommissie
Nee
Nee
Ja
Directeur PAUW Bedrijven
Zelfstandig ondernemer
Zelfstandig ondernemer
Remuneratiecommissie
(1) Aanpassing statuten en ministerieel goedgekeurd
Naam
Nevenfunctie(s)
Drs. H.L. Kirchner RA
Lid visitatiecommissie diverse ondernemings-pensioen-fondsen. Bestuurder DSB leven NV. Bestuurder DSB Schade NV. Bestuurder Hollands Welvaren Leven NV.
Mr. drs. K. Kuiken
Bestuurslid Arianne de Ranitz Bestuurder Familie Administratiekantoor. Lid Raad van Kerken De Bilt en omstreken.
E. M. Uijting MBA
Voorzitter Stichting Maatschappelijk Ondernemen West-Utrecht. Bestuurder Stichting PAUW Werk.
Dr. V.M.C. van Geen
Voorzitter Adviescommissie Ouderenbeleid Utrecht. Voorzitter Rekenkamer Hilversum. Voorzitter Commissie Kwaliteitszorg van de Nederlandse Vereniging Rekenkamers en Rekenkamer-commissies. Lid Stuurgroep NUZO Netwerk Utrecht Zorg Ouderen
R.W.J. Wassenberg
Lid algemeen bestuur Bouwend Nederland.
Tot besluit In dit jaarverslag treft u het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening 2011 aan zoals vastgesteld door het bestuur en gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. In de bijeenkomst van de Raad van Commissarissen van 24 mei 2012 heeft de Raad kennisgenomen van de bevindingen van de accountant en de jaarstukken goedgekeurd. Deze goedkeuring strekt tot decharge van het bestuur voor het gevoerde beleid. Het verslagjaar wordt afgesloten met een negatief resultaat van 4,1 miljoen euro. Het totaalresultaat wordt ten laste gebracht van het eigen vermogen van SSW. De Raad van Commissarissen verklaart hierbij dat zijn leden onafhankelijk hebben gehandeld.
Bilthoven, 24 mei 2012 Drs. H.L. Kirchner RA Voorzitter Raad van Commissarissen
63
Verslag van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor de continuïteit van SSW en voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie, het beleid en de resultaten. Het bestuur zorgt ervoor dat het beleid tot stand komt. Zoveel mogelijk in dialoog met onze belanghouders waarbij de belangen van betrokkenen worden afgewogen. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor de financiering van de onderneming, de naleving van wet- en regelgeving en het beheersen van risico’s. Het bestuur verschaft de Raad van Commissarissen juiste, tijdige en volledige informatie zodat deze zijn rol als toezichthouder adequaat kan uitoefenen. Persoonlijke gegevens bestuur per 31 december 2011 Naam: A.C.A.M. van Zijl Functie: directeur-bestuurder Leeftijd: 58 jaar Werkzaam bij SSW sinds 1983, in huidige functie sinds 2001. Als directeur-bestuurder is de heer Van Zijl betrokken bij: Dagelijks en algemeen bestuur RWU Nederlandse Vereniging Bestuurders Woningcorporaties Regionaal directeurencontact Aandeelhoudersvergadering WoningNet Algemeen bestuur Stichting Woonruimteverdeling Utrecht Commanditaire Vennootschap Uithof III Platform Respectvol Samenleven Raad van Advies Maatschappelijk Betrokken Ondernemingen De BiltBilthoven Diverse projectgroepen en stuurgroepen gerelateerd aan SSW Tegenstrijdige belangen Sommige nevenfuncties van de bestuurder kunnen strijdig zijn met de functie van de bestuurder. Dit kan de integriteit van SSW aantasten. In geval van tegenstrijdige belangen dan wel belangenverstrengeling in de vorm van nevenfuncties van het bestuur wordt dit voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. In 2011 was hiervan geen sprake.
64
Daarbij wordt een verbinding gelegd tussen Vast inkomen 127.233 de statutaire Variabel deel (over 2010 uitgekeerd in 2011) 13.010 opdracht van Pensioenpremies (werkgeversdeel) 24.900 Woonstichting Werkgeverslasten sociale verzekering 3.143 SSW en de Vergoeding ziektekostenverzekering 3.498 prestaties/ Auto (leasekosten/eigen bijdrage) 10.493 performances 182.277 op dit vlak. Centraal staat het begrip maatschappelijk ondernemerschap. Het functionerings- en beoordelingsgesprek over 2011 heeft plaatsgevonden op 8 februari 2012. Honorering bestuur (bruto in euro’s) 2011
Sinds juli 2010 is de sector brede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties van kracht. Op basis van de nieuwe beloningscode heeft de Raad een onafhankelijk advies laten uitbrengen door accountantskantoor Deloitte over de functiezwaarte en honorering/inschaling van de zittende bestuurder. Het advies is besproken en overgenomen door de voltallige Raad en besproken met de bestuurder. Het onderdeel van de variabele beloning is afgeschaft. Kwaliteitssysteem Kwaliteitssystemen helpen ons om onze doelstellingen doelgericht en efficiënt te realiseren. Woonstichting SSW hanteert de volgende kwaliteitssystemen: Deelname aan het KWH: een gezaghebbend en onafhankelijk meetinstituut dat de waardering van onze producten en dienstverlening - gezien door de bril van onze klanten - meet. Kwartaalrapportages met behulp van de Balanced Scorecard: een intern sturings- en verantwoordingssysteem. Resultaten van externe benchmarks, bijvoorbeeld van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting. Implementatie van de aanbevelingen uit het Visitatierapport 2010 Verklaring van het bestuur Het bestuur van Woonstichting SSW is van mening dat in 2011 op een juiste wijze inhoud is gegeven aan de verantwoordingsbevoegdheden uit het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). Zij verklaart in het verslagjaar uitsluitend werkzaam te zijn geweest op het terrein van de volkshuisvesting en voldoet conform de vereisten aan artikel 11 van het BBSH en verklaart dat de middelen conform artikel 22 van het BBSH uitsluitend bestemd zijn voor de volkshuisvesting.
Verslag van het bestuur
Beloning van het bestuur De Raad van Commissarissen stelt de beloning van het bestuur vast. Jaarlijks vindt daartoe een functionerings- en beoordelingsgesprek plaats met de leden van de Remuneratiecommissie. Hiervan wordt een verslag gemaakt. In de beoordeling komen de volgende hoofdgroepen aan de orde: Relatie Raad van Commissarissen en bestuur Resultaten intern Resultaten extern Management
Bilthoven, 1 mei 2012 drs. A.C.A.M. van Zijl directeur-bestuurder
65
Jaarrekening 2011 Balans per 31 december 2011 (x € 1.000,-) na resultaatbestemming ACTIVA
2011
2010
PASSIVA
2010
2010
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa
Eigen vermogen
onroerende en roerende zaken
overige reserves
-in exploitatie
194.440
196.684
-in ontwikkeling
4.587
7.226
-ten dienste v/d exploitatie
3.093
3.288
Voorzieningen
15.516
21.081
======
======
2.936
1.633
======
======
----------
----------
202.120
207.198
======
======
1.012
1.203
18
18
3.045
3.045
918
908
----------
----------
----------
----------
4.993
5.174
189.229
166.952
======
======
======
======
----------
----------
207.113
212.372
======
======
7.341
17.954
Financiële vaste activa
Langlopende schulden
te vorderen BWS subsidies deelneming in groepsmij overige deelnemingen latente belastingvordering
leningen overheid
0
0
188.515
166.164
waarborgsommen
406
406
overige schulden
308
382
leningen kredietinstellingen
VLOTTENDE ACTIVA Onderhanden projecten .nieuwbouw koopwoningen
330
0
======
======
233
211
Vorderingen
Kortlopende schulden
huurdebiteuren gemeente belastingen en pr. soc.verz. vordering op groepsmij overige vorderingen overlopende activa
Liquide middelen
Totaal
66
133
29
1.131
245
2
2
410
478
0
27
---------1.909
schulden aan kredietinstellingen schulden aan gemeente schulden aan leveranciers belastingen
26 1.674
394
419
0
140
3.993
4.361
----------
----------
----------
992
13.630
24.574
11.959
876
======
======
----------
----------
13.868
1.868
======
======
----------
----------
221.311
214.240
======
======
overige schulden
27 1.875
overlopende passiva
Totaal
----------
----------
221.311
214.240
======
======
Winst– en verliesrekening over 2011 (x € 1.000,-) EXPLOITATIEBATEN EN LASTEN
2011
2010
27.748
27.101
1.143
1.297
0
0
Bedrijfsopbrengsten huren vergoedingen overheidsbijdragen
8
43
198
292
----------
----------
29.097
28.733
======
======
afschrijving op materiële vaste activa
4.962
4.572
overige waardeveranderingen materiële vaste activa
8.085
8.990
resultaat verkopen nieuwbouw overige bedrijfsopbrengsten
som der bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten
36
36
1.964
1.917
sociale lasten
245
220
pensioenpremies
369
357
lasten onderhoud
6.757
5.789
overige bedrijfslasten
5.290
4.953
----------
----------
erfpacht salarissen
som der bedrijfslasten
27.708
26.834
======
======
----------
----------
1.389
1.899
======
======
rentebaten
73
62
opbrengsten financiële vaste activa en effecten
90
90
Bedrijfsresultaat
Financiële baten en lasten
rentelasten
resultaat voor belasting vennootschapsbelasting
resultaat na belasting
-7.746
-8.306
----------
----------
-7.583
-8.154
======
=====
----------
----------
-6.194
-6.255
629
-843
----------
----------
-5.565
-7.098
======
======
67
Kasstroomoverzicht (volgens de indirecte methode) Kasstroom uit operationele activiteiten
2011
2010
bedrijfsresultaat
1.389
1.899
-8
-43
aanpassen voor: resultaat verkopen nieuwbouw afschrijvingen
4.962
4.572
waardeveranderingen vaste activa
8.085
8.990
veranderingen in werkkapitaal -onderhanden projecten
-330
-mutatie vorderingen
-917
385 474
-mutatie kortlopende schulden
-331
-727
---------mutatie latente belastingvoorzieningen mutatie voorzieningen (exclusief mutatie voorziening onrendabele investeringen)
----------1.578
132
10
-224
1.303
92
----------
----------
14.163
15.418
kasstroom uit bedrijfsoperaties ontvangen rente betaalde rente betaalde winstbelasting opbrengst financiële activa en effecten
73
62
-7.746
-8.306
619
-619
90
90
----------
----------
kasstroom uit operationele activiteiten
-6.964
-8.773
----------
----------
7.199
6.645
Kasstroom uit investeringsactiviteiten investeringen in materiële vaste activa
-7.969
-10.492
desinvesteringen in materiële vaste activa: verkopen nieuwbouw (resultaat) afname/toename financiële vaste activa
8
43
181
414
verwerving in groepsmaatschappij ----------
----------7.780
kasstroom uit investeringsactiviteiten
-10.035
Kasstroom uit financieringsactiviteiten ontvangsten langlopende schulden
30.000
25.010
aflossingen langlopende schulden
-18.262
-28.919
overige mutaties langlopende schulden saldo ontvangsten/aflossingen langlopende schulden
-74
50
----------
---------11.664
-3.859
----------
----------
11.083
-7.249
======
======
Samenstelling geldmiddelen liquide middelen per 1 januari balansmutatie geldmiddelen liquide middelen per 31 december
68
876
8.125
11.083
-7.249
----------
----------
11.959
876
======
======
Toelichting op de balans en winst-enverliesrekening Algemeen Activiteiten De activiteiten van Woonstichting SSW, statutair gevestigd te De Bilt, bestaan voornamelijk uit het verhuren en beheren van woningen in de sociale huursector. De jaarrekening is opgesteld conform de richtlijnen van het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector) Dit houdt onder andere in dat dit gebeurd is overeenkomstig de verslaggevingsvoorschriften en bepalingen zoals weergegeven in Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Deze uitzonderingen zijn opgenomen in een specifieke richtlijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving van Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (645). In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst-enverliesrekening opgenomen. Voor de sector zijn specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Wij maken geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten, zoals derivaten. Groepsverhoudingen SSW te De Bilt staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Er heeft geen consolidatie plaatsgevonden omdat deze, gezien de omvang van de deelnemingen, geen invloed hebben op het beeld van de jaarrekening. Bovendien zijn er nog geen activiteiten ontwikkeld in de deelnemingen. Het gaat om de volgende deelnemingen:
Naam
gen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, nemen we in acht als zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn. Grondslagen voor de waardering van de activa en passiva Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen, bepaald op basis van de verwachte economische levensduur dan wel (naar verwachting duurzame) lagere bedrijfswaarde. Hierbij is uitgegaan van de hierna aangegeven complexindeling. De afschrijvingen zijn berekend volgens het annuïteitensysteem. Op de aanschafwaarde van de grond schrijven we niet af. Nainvesteringen activeren we als er een huurverhoging tegenover staat of een levensduurverlenging optreedt. Complexindeling De complexen die dicht bij elkaar liggen zijn tot één wijk samengevoegd. Zo is De Bilt/Bilthoven onderverdeeld in zes wijken. Binnen deze wijken zijn op basis van soort woningen en de ouderdom van de woningen complexen gevormd. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende en roerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot en met de balansdatum bestede bedragen. Indien sprake is van een onrendabel deel van de investering en/of een lagere realiseerbare waarde dan verantwoorden we dit deel al bij aanvang van de bouw onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa en nemen het bedrag er van op in een voorziening. Afschrijving vindt pas plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen.
Statutaire zetel Aandeel in het geplaatste kapitaal
Zes Kernen Holding B.V. De Bilt
100 procent
SSW Ontwikkeling B.V.
100 procent
De Bilt
Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij we bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders vermelden, nemen we de activa en passiva op tegen nominale waarde. Baten en lasten rekenen we toe aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten nemen we slechts op voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtin-
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De inventaris is gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met de daarop toegepaste – lineaire – afschrijvingen. De afschrijvingstermijnen zijn 3 (computers met toebehoren) en 5 jaar (overige). Het in 2001 in gebruik genomen kantoorpand schrijven we in 30 jaar af. De afschrijvingswijze is lineair.
69
Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Jaarlijks verminderen de te vorderen subsidies als gevolg van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) met de ontvangen termijnen en worden verhoogd met rente over het resterend saldo. Deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, maar niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde berekenen we op basis van de grondslagen van SSW. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de stichting geheel of gedeeltelijk instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen dan wel voor de verwachte betalingen door de stichting ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, waarderen we op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. WoningNet NV De opgenomen deelneming in WoningNet BV is opgenomen tegen de verkrijgingprijs. Uithof III CV De inbreng van SSW is 3 miljoen euro op een totaal kapitaal van 29 miljoen euro. SSH Utrecht verwacht een rendement van 3 procent. In 2009 is voor het eerst een uitkering gedaan. De waardering is opgenomen tegen het bedrag van de inbreng. SSW is commanditaire vennoot. De maximale aansprakelijkheid is gelijk aan de inbreng. Latente belastingvorderingen Latente belastingvorderingen hebben betrekking op tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en de fiscale boekwaarden van die posten. Latente belastingverplichtingen worden berekend per fiscale eenheid, tegen de belastingtarieven vastgesteld op de balansdatum en gewaardeerd tegen contante waarde. De latentie die voortvloeit uit het verschil tussen de nominale waarde en de fiscale waarde van de opgenomen en uitstaande leningen waarderen we tegen de contante waarde over de resterende
70
looptijd per lening. We gaan er daarbij vanuit dat amortisatie van het fiscale agio en disagio lineair plaatsvindt. Vlottende activa Onderhanden projecten De onderhanden projecten (onroerende zaken verkocht in aanbouw) in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit projectontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-enverliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten/ inspectie van het uitgevoerde deel van het project/de voltooiing van een fysiek onderscheidbaar projectonderdeel. Onderhanden projecten waarvan het saldo een debetstand vertoont, worden gepresenteerd onder de vlottende activa. Onderhanden projecten waarvan het saldo een creditstand vertoont, worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen bepalen we op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Passiva Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw brengen we als bijzondere waardeverandering in mindering op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voorzover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, vormen we voor dit meerdere een voorziening. Onder verwachte verliezen verstaan we in dit verband de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus de aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde. Voorzieningen voor pensioenen De pensioenen zijn verzekerd bij pensioenuitvoerder SPW (bedrijfstakpensioenfonds). SSW verwerkt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening. Voor zover de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie nog niet is voldaan, nemen we deze als verplichting op op de balans. Als de al betaalde premiebedragen de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie overtreffen, nemen we het meerdere op als een overlopend actief voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door de pensioenuitvoerder of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies. Jaarlijks beoordeelt SSW of, en zo ja welke verplichtingen naast de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie per balansdatum bestaan. Uit deze beoordeling vloeit voort dat geen voorziening moet worden opgenomen. Voorziening loopbaanontwikkeling Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen, in verband met individuele loopbaanontwikkelingsbudgetten van werknemers (CAO Woondiensten 2009-2010) is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. Voorziening jubilea uitkeringen Hiervoor is eveneens een voorziening gevormd van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. Langlopende schulden Opgenomen rentedragende leningen en schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Onder de overige schulden zijn opgenomen de vooruit ontvangen huurbedragen bij de aankoop van drie particuliere woningen. Deze woningen
zijn aangekocht onder het label Verzilverd Wonen. Over de resterende verwachte huurperiode zijn gelijkblijvende bedragen opgenomen. De opgenomen waarborgsommen zijn opgenomen tegen de nominale waarde. Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. Grondslagen van de bepaling van het resultaat Het resultaat bepalen we met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten verantwoorden we in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Lasten nemen we op in het jaar waarop ze betrekking hebben. Verliezen en verplichtingen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn. Bedrijfsopbrengsten Huren Betreft de netto huuropbrengsten exclusief de vergoedingen voor levering van goederen en diensten. Bij woningen aangekocht onder de constructie Verzilverd Wonen brengen we jaarlijks een deel van de afgekochte huur ten gunste van het resultaat (zakelijk recht van gebruik en bewoning). Vergoedingen Deze post betreft bijdragen van huurders en derden voor de levering van goederen en diensten voor zover deze hetzij uit de huurovereenkomsten voortvloeien hetzij boven de netto huurprijs worden betaald. Verkoop onroerende goederen De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten. Winsten worden verantwoord op het moment van economische levering (veelal passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Projectopbrengsten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. Overige bedrijfsopbrengsten Op deze post verantwoorden we de doorbelaste kosten van onder meer de wijkbeheerders en schoonmaker, de bijdrage woningzoekendenregistratie, vergoeding van administratiekosten bij het tekenen van huurcontracten en de renteopbrengst waarborgsommen die ten gunste komt van het budget leefbaarheid.
71
Bedrijfslasten Afschrijving op materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa baseren we op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen, met uitzondering van de afschrijving op de activa ten dienste van de exploitatie, vinden plaats volgens de annuïtaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Betreft de afwaardering van materiële vaste activa naar lagere bedrijfswaarde indien deze naar verwachting duurzaam lager is dan de op de verkrijgingsprijs gebaseerde boekwaarde. Salarissen en sociale lasten Deze twee posten omvatten de werkelijke lasten van het gehele personeel (inclusief directeurbestuurder) belast met de bedrijfsuitoefening. Opgebouwde en niet opgenomen vakantie/ verlofdagen zijn opgenomen in het jaar waarin deze zijn opgebouwd. Opgebouwde aanspraken op jubilea-uitkeringen zijn eveneens opgenomen op de balans. Lasten onderhoud Hieronder vallen de kosten voor het onderhoud (cyclisch onderhoud, mutatie- en klachtenonderhoud). Van het groot onderhoudsproject in de wijk Centrum II is op detailniveau geanalyseerd welke uitgaven te benoemen zijn als onderhoud en welk deel leidt tot verbetering van de woning. Het laatste deel is geactiveerd. Het deel dat we bestempelen als noodzakelijk onderhoud, is als last direct verantwoord. Overige bedrijfslasten Hieronder verantwoorden we de overige kosten die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, belastingen, verzekeringen, kosten leveringen en diensten enzovoort. Financiële baten en lasten Rentebaten Betreft de ontvangen rente op uitgezette liquide middelen, rente op vorderingen, te vorderen subsidie BWS en rente toegevoegd aan onroerende zaken in ontwikkeling. Rentelasten Betreft de rente op leningen, waarborgsommen, overige schulden en rente toegevoegd aan de egalisatierekening.
72
Vennootschapsbelasting De belasting over het resultaat berekenen we over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening, rekeninghoudend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Ook houden we rekening met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. De toepassing van de herbestedingsreserve (HBR) door corporaties is door de Belastingdienst ‘in beginsel’ toelaatbaar geacht. Het belastbaar bedrag voor de vennootschapsbelasting kan hierdoor doorgaans tot nihil worden teruggebracht. De inhoud van de aangifte Vennootschapsbelasting is nog wel relevant omdat de Belastingdienst nog wil vaststellen of het fiscale resultaat vóór toepassing van de HBR (en daarmee ook de omvang van de dotatie aan de HBR) juist is berekend. De fiscale winst die wordt toegevoegd, boeken we af op de investeringen, wat weer resulteert in een lagere fiscale boekwaarde. In de verre toekomst zal dit (kunnen) leiden tot een andere fiscale jaarwinst. Toepassing van de HBR is vanaf het boekjaar 2012 niet meer mogelijk door een wijziging in de Wet op de vennootschapsbelasting. Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht stellen we op volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en vlottende effecten. Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen dividenden evenals betaalde interest en betaalde dividenden nemen we op onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Toelichting op activa en passiva Vaste activa Materiële vaste activa
Onroerende en Onroerende en roerende zaken roerende zaken in exploitatie in ontwikkeling
Onroerende en roerende zaken t.d.v. exploitatie
Stand per 1 januari 2011 aanschafwaarde
276.147
9.794
24.675
2.568
5.155
af: onrendabel afgeboekte investering cumulatieve afschrijving
54.788 ----------
boekwaarde per 1 januari 2011
1.867 ----------
----------
196.684
7.226
3.288
======
======
======
Mutaties in het boekjaar: waardeverandering - Brandenburg –West
-2.500
- Iepenlaan, Waterman, Orionlaan, Alfred Nobellaan en Amalialaan
-1.415
- Gemeentehuis Maartensdijk, Melkweg Bilthoven en Heemstrakwartier De Bilt
-2.877
investeringen - woningverbetering en cv
755
- grootonderhoud
4.537
-2.604
- aankoop en nieuwbouw en overboeking van in ontwikkeling naar in exploitatie
1.325
2.842
- inventaris
32
Desinvestering - verkoop woning IJsselstein (Verzilverd Wonen) .afschrijvingen
Totale mutaties in 2011
-211 -4.735
-227
----------
----------
----------
-2.244
-2.639
-195
======
======
======
Eindstand per 31 december 2011 aanschafwaarde
282.553
- grootonderhoud
1.346
- Westbroek Holsblokkenweg
165
- Cultureel Educatief Centrum
2.245
- J.J.P. Oudkwartier; verpleeghuis Antroz
270
- Nieuwstraat 95
897
- Withstraat 92
207
- MBO-Raad
2.165
- gemeentehuis Maartensdijk (deelinvestering)
2.737
- inventaris
5.187 ----------
----------
----------
282.553
10.032
5.187
73
Activa en passiva Vaste activa Materiële vaste activa
Onroerende en Onroerende en roerende zaken roerende zaken in exploitatie in ontwikkeling
Onroerende en roerende zaken t.d.v. exploitatie
af: onrendabel afgeboekte investering Burgemeester De Withstraat 92-126 Maartensdijk
607 5.159
Prins Hendriklaan Bilthoven Brandenburg -west-
700 7.309
Orionlaan
158
Iepenlaan 1-47, Bilthoven (24 app.)
164
Waterman 46-70, Bilthoven (25 app.)
308
Orionlaan 3-61 (28 app.)
333
Alf. Nobellaan 701-759 (30 app.)
397
Amalialaan, Maartensdijk (20 app.) Vredesteijn
213 2.030
Weltevreden
3.912
Van Houtenweg en Abt Ludolfweg 56
6.800
gemeentewerf Maartensdijk (20 appartementen 2009)
500
Nieuwstraat De Bilt (6 appartementen nieuwbouw)
363
Gemeentehuis Maartensdijk (42 app nieuwbouw 2012/2013)
2.066
Cultureel educatief Centrum Melkweg Bilthoven
1.670
Groot onderhoud Burgemeester van Heemstrakwartier .cumulatieve afschrijving
boekwaarde per 31 december 2011
1.346 59.523
2.094
----------
----------
----------
194.440
4.587
3.093
======
======
======
Afschrijvingsmethoden en -termijnen De materiële vaste activa zijn complexgewijs onderverdeeld in grondkosten, bouwkosten en eventuele kosten grootonderhoud. De relatief geringe investeringen in aanleg van centrale verwarmingen, tuinaanleg, doucheaanpassingen, warmte-isolatie enzovoort, zijn opgenomen in de bouwkosten en schrijven we af gedurende de resterende afschrijvingstermijn van het gehele complex. De bouwkosten van de woningen schrijven we annuïtair af in een termijn van 50 jaar. Bij grootonderhoud is de levensduurverlenging minimaal tot 25 jaar en maximaal tot 40 jaar na de investering. Op de boekwaarde van de grond schrijven we niet af, aangezien hierbij geen sprake is van technische of economische slijtage. Het kantoorgebouw (onroerende goederen ten dienste van de exploitatie) wordt in 30 jaar lineair afgeschreven. De inventaris schrijven we in 3 (computers met toebehoren) en 5 jaar (overige) af. Vier woningen zijn aangekocht onder het label Verzilverd Wonen. Bij drie van deze woningen is de huur bij aankoop ‘afgekocht’ en in mindering gebracht op de aankoopprijs. De volledige aanschafprijs is geactiveerd en de afgekochte huur is opgenomen onder de balanspost langlopende schulden. Eén ‘verzilverde’ woning verhuren we normaal. Grond in erfpacht uitgegeven Zes woningen in het project nieuwbouw Park Brandenburg zijn verkocht op basis van het concept Koop Goedkoop. Bij dit concept verkopen we de opstallen en geven we de grond in erfpacht uit. De erfpacht is de eerste 10 jaren gelimiteerd. Zekerheden Voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa verwijzen we naar de toelichting op de langlopende schulden.
74
Verzekerde waarde De onroerende en roerende zaken in exploitatie zijn tegen herbouwwaarde verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade. Het gehele bezit is verzekerd bij Avéro Achmea. De verzekerde waarde van de woningen is 463,6 miljoen euro. Onderverzekering is uitgesloten. Waardering onroerende zaken De waarde volgens de WOZ-beschikkingen van het bezit was per 1 januari 2012 1,1 miljard euro. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de kasstromen verbonden met de toekomstige inkomsten en uitgaven over de geschatte resterende economische levensduur van de investering. De contante waarden van de baten en lasten werden door de volgende componenten beïnvloed; Verloop bedrijfswaarde In euro’s x 1.000 Bedrijfswaarde begin van het jaar (kasstromen) Autonome waarde mutatie (jaar opschuiven/jaar vervallen)
2011
2010
2009
239.426
232.952
208.452
- 4.155
- 653
- 311
Overgang methode NCW eind naar midden van het jaar
6.614
Voorraadmutaties Verbeteringen
876
630
10.589
Nieuwbouw/aankoop
1.692
8.242
9.250
Parameter- en niveauwijzigingen
6.188
5.194
2.376
Planmatig onderhoud
7.609
-1.692
Reparatieverzoeken
2.377
-2.899
Mutatieonderhoud
2.511
-2.723
-738
-2.122
-1.068
-750
Wijzigen exploitatiebeleid
-972
Onderhoud Belastingen en verzekeringen Personeelskosten Bedrijfskosten
3.143
Heffingen Overige baten Als gevolg van toevoeging nieuwbouw
-2.318 -2.094
-78
-572
26
38
257.809
237.847
Algemeen beheer Bedrijfswaarde (kasstromen) Rentabiliteitswaardecorrectie Bedrijfswaarde eind van het jaar
1.596 230.980
578
1.579
1.972
258.387
239.426
232.952
De bedrijfswaarde is per complex berekend. Onderhoudslasten zijn per complex opgenomen volgens de meerjarenprognose. De exploitatielasten zijn eveneens opgenomen volgens de begroting en zijn verdeeld naar rato van het aantal verhuureenheden. Bij de berekening van de bedrijfswaarde zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 2012
2011
2010
- 2012
2,30%
1,30%
2,25%
- 2013 en verder
2,00%
2,00%
2,25%
Jaarlijkse stijging variabele lasten
3,00%
3,00%
2,25%
Jaarlijkse stijging onderhoudslasten
3,00%
3,00%
3,25%
Rekenrente
5,25%
5,25%
6,00%
21,5 jaar
22,2 jaar
21,7 jaar
Jaarlijkse huurverhogingen
Gemiddelde restant levensduur van de woningen
75
Financiële vaste activa te vorderen BWS subsidies deelneming in groepsmaatschappij overige deelnemingen latente belastingvorderingen
stand per 31 december
2011
2010
1.012
1.203
18
18
3.045
3.045
918
908
----------
----------
4.993
5.174
======
======
1.203
1.393
50
57
Te vorderen BWS subsidies stand per 1 januari bij: rente af: ontvangsten stand per 31 december
241
247
----------
----------
1.012
1.203
======
======
18
18
45
45
0
0
----------
----------
45
45
======
======
3.000
3.000
======
======
----------
----------
3.045
3.045
======
======
908
1.132
Deelneming in groepsmaatschappij 100% van alle aandelen in SSW Zes Kernen Holding BV, te De Bilt stand per 1 januari Overige deelnemingen deelneming Woningnet N.V. Medio 2001 heeft SSW 5.000 aandelen verkregen in Woningnet N.V. Deze zijn voor 75 procent volgestort. Het deelnemingspercentage is minder dan 5%. stand per 1 januari storting / onttrekking stand per 31 december
deelneming CV Uithof III De Commanditaire vennootschap Uithof III is opgericht in 2005 en heeft als doel het realiseren van studentenhuisvesting in Utrecht. De bouwactiviteiten zijn in 2006 gestart en in 2008 is het complex opgeleverd. stand per 31 december (commanditair kapitaal)
totaal overige deelnemingen
Latente belastingvordering stand per 1 januari afname van de latentie stand per 31 december
76
10
224
---------
---------
918
908
======
======
Vlottende activa 2011
2010
onderhanden projecten Gemeentewerf Maartensdijk (project Opgetogen) - gedeclareerde kosten - gedeclareerde verkooptermijnen totaal
330
0
0
0
--------
--------
330
0
=====
=====
233
211
Vorderingen: - huurdebiteuren 2011 specificatie
2011
aantal Bedrag x € 1.000,-
- 1 maand
2010
2010
aantal Bedrag x € 1.000,-
73
22
93
- 2 maanden
6
3
9
38 5
- 3 maanden en ouder
4
2
7
7
- huurders verhuisd
24
13
33
35
- bij deurwaarder
80
114
48
82
5
12
4
2
88
46
55
30
- WS - betaalafspraken - overig
21
12
233
211
- gemeente - belastingen en premies sociale verzekeringen - vordering op groepsmaatschappij - overige vorderingen - overlopende activa
totaal
133
29
1.131
245
2
2
410
478
0
27
----------
----------
1.909
992
======
======
122
18
Specificatie vordering gemeente: - woningaanpassingen (WMO) - bijdrage kosten wijkbeheer
11
11
----------
----------
133
29
======
======
Specificatie belastingen en premies sociale verzekering: - vennootschapsbelasting 2009 (te hoog voorschot)
1.131
245
=====
=====
137
278
Specificatie overige vorderingen: - servicekosten af te rekenen met bewoners - vergoeding plaats zendmast - termijnen koopwoningen in depot - overig
totaal
6
5
97
159
170
36
----------
----------
410
478
======
======
77
Vlottende activa 2011
2010
13
7
Liquide middelen kassaldo rekening courant banken
totaal
11.946
869
----------
----------
11.959
876
======
======
21.081
28.179
Eigen vermogen overige reserves stand per 1 januari resultaat na belasting
stand per 31 december
-5.565
-7.098
----------
----------
15.516
21.081
======
======
2.824
1.531
22
12
Voorzieningen onrendabele investeringen nieuwbouw jubilea-uitkeringen loopbaanontwikkeling
90
90
--------
--------
2.936
1.633
======
======
Onrendabele investeringen nieuwbouw af te boeken op boekwaarde; project gemeentehuis Maartensdijk
936
af te boeken op boekwaarde; project cultureel educatief centrum
595
af te boeken op boekwaarde; project Burg. Van Heemstrakwartier
4.170
afgeboekte boekwaarde Burgemeester van Heemstrakwartier
1.346
0
----------
----------
2.824
1.531
======
======
12
10
stand per 31 december
Jubilea-uitkeringen stand per 1 januari mutaties Stand per 31 december
10
2
----------
----------
22
12
======
======
90
0
0
90
----------
----------
Loopbaanontwikkeling stand per 1 januari mutaties
Stand per 31 december
78
90
90
======
======
Langlopende schulden 2011 looptijd
2010 looptijd
> 5 jaar
totaal
rente%
> 5 jaar
totaal
rente%
4,12
4,32
kredietinstellingen
113.596
195.856
120.891
184.118
waarborgsommen
394
406
394
406
overige schulden
308
308
382
382
----------
----------
114.298
196.570
====== aflossingsverplichting volgend jaar
4,12
----------
----------
121.667
184.906
4,32
====== 7.341
17.954
----------
----------
189.229
166.952
======
======
verloop (exclusief aflossingsverplichting) balans per 1 januari 2010
184.906
- nieuwe leningen aangetrokken in 2010
30.000
- mutatie waarborgsommen
0
- mutatie verkregen zakelijke rechten
-74 ---------214.832
- aflossingen
18.262 ----------
balans per 31 december 2010
196.570 ======
Er is één kleine lening met een variabele hoofdsom (700.000 – 3.500.000 euro) en variabele rente (op basis van driemaands euribor). Zekerheden Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft de garantieverplichting van alle leningen overgenomen van de gemeente De Bilt. Overige schulden
zakelijke rechten van gebruik en bewoning (Verzilverd Wonen) stand per 1 januari
2011
2010
382
332
bij; verkregen rechten af: vervallen rechten door verkoop af; toerekening aan het boekjaar
stand per 31 december
87 -42 -32
-37
--------
--------
308
382
====
====
79
Kortlopende schulden schulden aan kredietinstellingen (aflossingsverplichting volgend jaar)
2011
2010
7.341
17.954
27
26
1.875
1.674
394
419
schulden aan kredietinstellingen (rekening courant Rabobank) schulden aan gemeenten schulden aan leveranciers belastingen overige schulden overlopende passiva
totaal
0
140
3.993
4.361
----------
----------
13.630
24.574
======
======
305
288
Specificatie belastingen BTW Loonbelasting - vennootschapsbelasting
89
83
0
48
----------
----------
394
419
======
======
3.335
3.623
vooruit ontvangen huren
202
238
overig (inclusief voorschotbijdragen stookkosten)
456
500
----------
----------
Specificatie overlopende passiva: niet vervallen rente leningen
totaal
3.993
4.361
======
======
Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen deelneming WoningNet N.V. (niet opgevraagde kapitaalstorting)
15
15
======
======
investeringsverplichting projecten in ontwikkeling Abt. Ludolfweg; (grootonderhoud)
1.875
Gemeentehuis Maartensdijk; 42 appartementen
8.375
Van Heemstrakwartier (grootonderhoud)
23.080
Holsblokkenweg Westbroek
324
Nieuwstraat 95 nieuwbouw 6 appartementen
388
Melkweg; cultureel educatief centrum
21.040 --------55.082 ======
80
Obligo Waarborgfonds Sociale Woningbouw Het obligo WSW betreft de verplichting om de liquiditeitspositie van het WSW te versterken, zodra het vermogen van dit waarborgfonds daalt onder het niveau dat met de rijksoverheid en gemeenten is afgesproken. Deelneming WoningNet NV Medio 2001 heeft SSW 5.000 aandelen verkregen in WoningNet NV. Deze zijn tegen verkrijgingsprijs opgenomen in de jaarrekening. De aandelen zijn voor 75 procent volgestort. Erfpachtcontracten Met het Nederlands Rode Kruis is een erfpachtovereenkomst afgesloten. Het gaat hier om eeuwigdurende erfpacht. De aanvangscanon bedraagt 29.495,71 euro per jaar. De canon kan jaarlijks per 1 juli worden herzien. De canon is gelijk aan de jaarlijkse huurverhoging die we in rekening brengen aan de hoofdgerechtigde/huurder. Pensioenverplichtingen SSW is aangesloten bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Het dekkingspercentage van het pensioenfonds is eind maart 2012 101 procent. Deze dekkingsgraad was per ultimo 2011 eveneens 101 procent. Fiscale eenheid SSW maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met Zes Kernen Holding BV en SSW Ontwikkeling BV en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel. De fiscale eenheid bestaat eveneens voor de omzetbelasting.
81
Toelichting op winst– en verliesrekening 2011
2010
28.080
27.348
32
37
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren te ontvangen huur zakelijk recht van gebruik en bewoning (Verzilverd wonen) erfpachtcanon ingevolge Koop Goedkoop
7
- derving door leegstand (voornamelijk tijdens grootonderhoud) - derving door oninbaarheid
totaal
-345
-276
-26
-8
----------
----------
27.748
27.101
======
======
Vergoedingen vergoedingen van leveringen en diensten
1.143
1.297
======
======
Verkopen verkoopopbrengsten nieuwbouw: Opgetogen Maartensdijk en Park Brandenburg
2.473
realiseringskosten
2.430
verkoopresultaat bestaande woning IJsselstein (‘Verzilverd wonen’) opbrengst bij verkoop
180
boekwaarde en reservering
-172 ----------
resultaat verkoop woningen
----------
8
43
======
======
Het project nieuwbouwkoopwoningen Opgetogen in Maartensdijk (voormalige gemeentewerf) omvat, naast twintig huurappartementen, twaalf woningen op basis van het concept Koop Goedkoop. Overige bedrijfsopbrengsten ontvangen vergoeding administratiekosten bij: - huurcontracten
19
- leveringen en diensten
18
18
8
14
vergoeding plaats (site) zendinstallatie subsidie gemeente De Bilt; wijkbeheerder
28
22
22
bijdrage woningzoekendenregistratie
1
1
doorbelasting kosten wijkbeheerder
96
102
begeleiding nieuwbouw/grootonderhoud
18
81
overig
totaal
16
26
----------
----------
198
292
======
======
2010
2010
4.735
4.343
227
229
----------
----------
4.962
4.572
======
======
BEDRIJFSLASTEN Afschrijving op materiële vaste activa woningen en woongebouwen kantoorgebouw/inventaris
totaal
82
2010
2010
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Vanwege investeringen
5.790
- Burgemeester van Heemstrakwartier
4.170
vanwege aanpassingen normen
3.200
Brandenburg-West
2.500
- Iepenlaan 1-47, Bilthoven (24 app.)
164
- Waterman 46-70, Bilthoven (25 app.)
308
- Orionlaan 3-61 (28 app.)
333
- Alf. Nobellaan 701-759 (30 app.)
397
- Amalialaan, Maartensdijk (20 app.)
213 ---------totaal
----------
8.085
8.990
======
======
36
36
======
======
1.964
1.917
======
======
Erfpacht erfpacht Rinnebeek
Salarissen lonen en salarissen
Gemiddeld aantal fte’s - directie
1,0
1,0
- directiesecretaresse en P&O
1,7
1,6
- beleid en communicatie
2,8
3,6
- middelen
7,4
6,7
16,4
15,4
7,8
7,8
------
------
37,1
36,1
====
====
- klant en maatschappij - vastgoed
In de lonen en salarissen zit begrepen de honorering van de directeur-bestuurder. (182.277 euro, inclusief de uitbetaling van het variabele deel over 2010).
Sociale lasten sociale lasten
245
220
======
======
Pensioenpremies pensioenpremies
369
357
======
======
Lasten onderhoud niet-cyclisch onderhoud: - reparatieverzoeken
993
887
-mutatieonderhoud
1.331
1.025
- contractonderhoud
1.022
770
planmatig onderhoud:
2.807
3.038
604
69
----------
----------
6.757
5.789
======
======
- overige
totaal
83
2010
2010
59
44
uitzendkrachten
281
167
overige personeelslasten
296
243
Overige bedrijfslasten bestuurskosten (inclusief Raad van Commissarissen)
huisvestingskosten
144
114
algemene kosten
1.399
1.105
belastingen
1.238
1.267
verzekeringen
90
105
contributie branchevereniging
49
50
kosten leveringen en diensten
1.143
1.297
kosten bevordering leefbaarheid
238
195
bijdrage 'Vogelaarwijken'
331
326
22
40
----------
----------
5.290
4.953
======
======
- onderzoek van de jaarrekening
39
39
- andere controleopdrachten
17
13
- advieskosten op fiscaal terrein
10
22
verhuisvergoeding
totaal
Toelichting accountantshonoraria
- andere niet-controlediensten
6
0
---------
---------
72
74
=======
=======
2011
2010
50
57
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rentebaten financiële vaste activa:rente m.b.t. te vorderen BWS subsidies liquide middelen:rente op uitgezette middelen
totaal
23
5
----------
----------
73
62
======
======
0
0
90
90
----------
----------
Opbrengsten financiële vaste activa en effecten deelneming Woningnet N.V. Medio 2001 heeft SSW 5000 aandelen verkregen in Woningnet NV deelneming CV Uithof III De CV Uithof III is opgericht in 2005 en heeft als doel het realiseren van studentenhuisvesting in Utrecht
totaal
90
90
======
======
Rentelasten langlopende schulden: 7.603
8.248
rente waarborgsommen
16
16
kosten borg WSW
68
21
rente leningen kredietinstellingen/overheid
kortlopende schulden: rente schulden aan kredietinstellingen totaal
84
59
21
----------
----------
7.746
8.306
======
======
2011
2010
-6.194
-6.255
4.575
4.183
101
91
8.085
8.990
78
62
Vennootschapsbelasting Fiscale resultaatbepaling commercieel resultaat voor belasting afschrijving correctie fiscaal lagere afschrijving (on)roerende zaak tdv exploitatie afgeboekt onrendabele investering fiscaal correctie rentelast MVA in ontwikkeling vrijval leningen
-608
-657
onderhoud begrepen in geactiveerd groot onderhoud
-855
--2.745
331
326
heffing Vogelaarwijken; geen fiscale kosten fiscaal resultaat verkoop 4 koopwoningen Westbroek overige correcties
86 101 -1.518
te verrekenen verliezen beperkt aftrekbare kosten herbestedingsreserve investeringsaftrek
Fiscaal resultaat Vennootschapsbelasting
7
7
-5.698 -9
-13
----------
----------
0
2.471
======
======
0
619
======
======
mutatie fiscaal compensabel verlies
526
mutatie latente belastingvordering leningen
516
224
-------
-------
-10
224
======
======
0
619
Vennootschapsbelasting
Jaarlast te verwachten aanslag correctie op te verwachten aanslag 2010 mutatie latente belastingvoorziening
-619 -10
224
--------
--------
-629
843
======
======
526
0
Balanspost fiscaal compensabel verlies latente belastingvordering leningen
392
908
----------
----------
918
908
======
======
Bilthoven, 24 mei 2012 drs. A.C.A.M. van Zijl, directeur-bestuurder drs. H.L. Kirchner RA, voorzitter R.v.C. E.M. Uiting MBA, commissaris dr. V.M.C. van Geen, commissaris mr. drs. K. Kuiken, commissaris R.W.J. Wassenberg, commissaris
85
Overige gegevens Resultaatbestemming 2010 Het negatieve resultaat over het boekjaar 2010 ten bedrage van 7,1 miljoen euro is, conform het voorstel van de directie, ten laste gebracht van de overige reserves. Er zijn geen statutaire bepalingen inzake de resultaatbestemming
.
Deloitte
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Commissarissen van Woonstichting SSW te De Bilt Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de, in het jaarverslag 2011 in hoofdstuk ’jaarrekening 2011’ opgenomen jaarrekening 2011 van Woonstichting SSW te De Bilt gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2011 en de winsten-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh), richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanig interne beheersings als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
86
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de aanrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Woonstichting SSW per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer socialehuursector, Richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel a, van het Bbsh melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar zijn met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder vermelden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 200803, MG 2010-03 en MG 2011-02, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04.
Overige gegevens
Resultaatbestemming 2011 De directie stelt aan de Raad van Commissarissen voor het negatief resultaat over het boekjaar 2011 ten bedrage van 4,1 miljoen euro geheel ten laste te brengen van de overige reserves. Dit voorstel is in de jaarrekening verwerkt.
Arnhem, 24 mei 2012 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: J.C.M. Hendriks RA
87
Nieuwbouwprojecten Wat
Voor wie
Start project
Dagcentrum voor gehandicapten, op terrein van jongerencentrum, samenwerking met Reinaerde Centrum voor dagbesteding
gehandicapten
2004, plan voor gezondheidscentrum
Nieuwstraat 95: aankoop voormalige ijsfabriek, sloop en nieuwbouw 6 appartementen (sociale huur)
jongeren tot en met 23 jaar uit de gemeente De Bilt
Juli 2007, aankoop pand.
Westbroek: 6 nieuwbouw eengezinswoningen, met keuzevrijheid in huur of koop 6 eengezinswoningen (eigendomsneutraal, 2 sociale huur en 4 koopgoedkoop woningen)
Westbroekse doorstromers en starters
2009
Gemeentehuis Maartensdijk: verbouw kantoor, sloop 15 woningen (koop en huur), nieuwbouw turnkey met projectontwikkelaar 24 appartementen (sociale huur)
1 en 2 persoonshuis-houdens
18 zorgappartementen (sociale huur)
senioren
2 vrijstaande woningen
vrije sector koop
(para)medisch centrum
diverse zorgaanbieders
commerciële ruimte
nog onbekend
2005, prijsvraag door de gemeente voor ontwikkeling van de locatie.
Melkweg: ontwikkeling Cultureel Educatief Centrum en woningbouw ism gemeente De Bilt en participanten Cultureel educatief centrum
2 scholen kunstenhuis kinderopvang bibliotheek centrum voor jeugd en gezin
20 (school)woningen
groepswonen van ouderen
73 appartementen
koop en huur
69 eengezinswoningen
koop en huur
24 wooneenheden
cliënten Reinaerde
2004, haalbaarheidsstudie Brede School en Cultuurhuis In 2009 samenwerkingsovereenkomst met de gemeente en participatieovereenkomst met de participanten.
De Maisakker – De Leyen Zuid: woonzorgcentrum en 10 sociale huurwoningen 110 verpleeghuisplaatsen 3 hospice plaatsen Bijbehorende voorzieningen 10 sociale huurwoningen
mensen met somatisch zorgbehoefte en geheugenproblemen, ook voor wijkbewoners
2010
Herenweg, De Bilt: 18 huurappartementen turnkey, in combinatie met winkels en 19 koopappartementen voor projectontwikkelaar Aankoop 18 appartementen (sociale huur) inclusief parkeerplaatsen
88
1 en 2 persoonshuishoudens (starters, senioren)
2006
Oplevering
Stand van zaken
Activiteiten 2011
2011
opgeleverd
bouw en oplevering
2012
opgeleverd 2e kwartaal 2012
bouwvergunning ontvangen aanbesteding afgerond start van de bouw verhuur van de woningen via lokaal maatwerk
2012
opgeleverd begin april 2012
bouwvergunning afgegeven aanbesteding afgerond start van de werkzaamheden Verhuur/verkoop van de woningen via lokaal
Eind 2013
sloopvergunning is ontvangen bestemmingsplan is goedgekeurd en
oplevering paramedisch centrum aanvraag omgevingsvergunning herhuisvesting Rode Kruis
onherroepelijk
Medio 2014
omgevingsvergunning ontvangen de bouw van het CEC is gestart architectenselectie Blok West. start risicoanalyse woningbouw afweging koop/huur woningen vanwege marktomstandigheden
Eind 2015
verworpen
opening informatiepunt aanvraag omgevingsvergunning Europese aanbesteding en opdracht gegeven tijdelijke huisvesting kinderdagverblijf sloop kinderdagverblijf en sporthal instellen gebruikersraad overleg Groepswonen van Ouderen
verkennende gesprekken tussen Antroz en SSW overleg met gemeente overleg met omwonenden en de Wijkraad stedenbouwkundig plan ontwikkeld plan is in afwijking van de rode contouren
2015
2012
bestemmingsplan is goedgekeurd en onherroepelijk bezwaren tegen bestemmingsplan door Raad van State
RvC heeft ingestemd met aankoop
hernieuwd overleg over een nieuwe invulling van het project met nieuwe uitgangspunten.
SSW heeft turnkey aanbod gekregen voor 18 appartementen (sociale huur)
89
Wat
Voor wie
Start project
MBO-raad: aankoop huishoudschool, sloop en nieuwbouwwoningen Ca. 40 woningen Tenminste 35% sociaal (huur en koop)
moet nog bepaald worden
2008
moet nog bepaald worden
2009
normale woningzoekenden
2009
Vinkenplein: vernieuwing winkelgebied Ca. 100 woningen waarvan 20 á 25% sociaal Jachtlaan: nieuwbouwwoningen Circa 20 appartementen
Onderhoudsprojecten Wat
Voor wie
Start project
Abt Ludolfweg: achterstallig onderhoud, energiebesparende maatregelen en kwaliteitsverbetering 28 appartementen aangekocht van belegger
huidige bewoners / starters op de woning- 2008, aankoop appartementen markt
Sam. Van Houtenweg: achterstallig onderhoud, energiebesparende maatregelen en kwaliteitsverbetering 28 appartementen aangekocht van belegger
huidige bewoners / starters op de woning- 2008, aankoop appartementen markt
Burg. Heemstrakwartier: 2e renovatie 190 woningen 190 boven- en benedenwoningen
huidige bewoners, 1 en 2 persoonshuishoudens, gezinnen
2009
Prins Clauslaan; groot onderhoud met levensduurverlenging, individuele verbeterpakketten Huidige bewoners: 1- En 2 persoonshuishoudens
2011
2011
Albert Schweitzerweg/ Cornelis Heijmanweg onderhoud en verbeteringen binnenzijde woningen 51 eengezinswoningen
huidige bewoners: gezinnen
2011
moet nog worden vastgesteld
2010
Tuinstraatkwartier; haalbaarheidsonderzoek 108 duplexwoningen, 71 eengezinswoningen
Antoniuspension: verbouw jongerenappartementen en voormalig kantoor Maatschappelijke bestemming. 1 loket voor zorg en welzijn
90
welzijnsorganisaties, zorgverleners
2007, haalbaarheidsonderzoek jongerenhuisvesting
Oplevering
Stand van zaken
Activiteiten 2011
2015
muziekschool huurt locatie tot opleveren
verhuur aan muziekschool
fase 1 bestemmingsplan is gestart
2014
2015 / 2016
pand is voorlopig verhuurd
onderzoek naar vergroting locatie
Oplevering project
Stand van zaken
Activiteiten 2010
April/mei 2012
eerste woningen zijn opgeleverd
draagvlakmeting onder bewoners voldoende draagvlak realisatie modelwoning start werkzaamheden
vanwege marktomstandigheden en economisch tij
draagvlakmeting onder bewoners onvoldoende draagvlak
is de renovatie voor onbepaalde tijd uitgesteld
2013
2012
75% van bewoners heeft ingestemd met renovatie aannemersselectie
uitwerken renovatieplannen opstellen sociaal plan en sociaal maatwerk overleg met bewonerscommissie en bewoners draagvlakmeting
aanbesteding
plan ontwikkelt met klankbordgroep
plan ontwikkelt met klankbordgroep
2012
2013
in afwachting van MT-besluit
haalbaarheidsonderzoek naar onderhoudsmogelijkheden.
onderzoek naar maatschappelijke bestemming
haalbaarheidsonderzoeken en gesprekken met zorg- en
91
Colofon Datum en nummer van het Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten: 27 maart 1918 nr. 124 Goedkeuring statutenwijziging: 7 juli 2011 Inschrijving Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Utrecht en Omstreken onder nummer: 30.039328 BTW nummer: 8035.84.490 B01 VROM-nummer: L0602 Aangesloten bij RWU Regioplatform Woningcorporaties Utrecht Toegelaten in de regio Utrecht Aangesloten bij Aedes Vereniging van Woningcorporaties Ondertekening Aedescode: 2007 Ondertekening Governance Code Woningcorporaties: 2007 KWH-gecertificeerd: sinds 2006 Goedgekeurd visitatierapport 2010 door Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland en Commissie Kwaliteitsverklaringen van KWH
Inhoud en eindredactie: Woonstichting SSW, met dank aan Nestas communicatie Vormgeving en productie: Woonstichting SSW Fotografie: Lighthouse Productions / Dirk Verwoerd, m.u.v. pagina 51: Jan de Vries Fotograaf
92
