Inhoudsopgave. 1.0 Informatie over het project Face2Face Lessen Bijlages Beoordelingsformulier 58

werkboek

Dit lessenpakket is ontwikkeld om jou en je klasgenoten kennis te laten maken met de millenniumdoelen, mensenrechten en in het bijzonder vrouwenrechten. Hierbij staat met name de vrouwenrechtensituatie in de Democratische Republiek Congo (DR Congo) en Somalië centraal. Naast het maken van opdrachten die je individueel of in groepjes gaat uitvoeren, bestaat dit lessenpakket ook uit het leggen van contacten met leeftijdsgenoten in DR Congo en Somalië en ga je samen met je klasgenoten een groot Public Event organiseren.

Inhoudsopgave 1.0 Informatie over het project Face2Face

3

3 3 3 3 3

1.1 Uitleg over het project 1.2 Doelen van het project 1.3 Opbouw project 1.4 Bijlagen 1.3 Beoordeling

2.0 Lessen 4 Les 1 4 Les 2 7 Les 3 18 Les 4 21 Les 5 24 3.0 Bijlages 34

4.0 Beoordelingsformulier 58 Somalië

DR Congo

2

INFORMATIE OVER HET PROJECT face face 1.1 Uitleg over het project Op school krijgen jullie het vak Loopbaan, Leren en Burgerschap (LLB). Om goed in onze samenleving mee te kunnen doen, is alleen een voorbereiding op een beroep niet meer voldoende. Om die reden volg je het vak Loopbaan, Leren en Burgerschap. Bij Leren en Loopbaan leer je om zelf sturing te geven aan je eigen ontwikkeling. Burgerschap gaat in op deelname aan de maatschappij. Denk aan het maken van politieke keuzes, aan ontwikkelingssamenwerking en aan welke rol jij in deze wereld vervuld. Maar binnen burgerschap krijg je ook te maken met wereldburgerschap. Een wereldburger staat niet alleen stil bij gebeurtenissen in zijn eigen dagelijkse leven, maar ook bij zaken die zich heel wat verder van zijn bed afspelen. Face2Face wil dit wereldburgerschap aanmoedigen via vorming en educatie. Daarom nemen we je in dit project mee naar Somalië en DR Congo. We gaan het hebben over de millenniumdoelen, over mensenrechten en over wat jij “hier” kunt doen om de leefsituatie voor mensen ‘’daar’’ te verbeteren.

1.2 Doelen van het project zijn dat je: • • •

• • • •

•

•

•

inzicht krijgt in de millenniumdoelen. inzicht krijgt in mensenrechtenkwesties (met name vrouwenrechten) in Afrika. inzicht krijgt in de link tussen armoede en vrouwen (zowel het lijden als wel de weerbaarheid van vrouwen). je kunt verplaatsen in de leefsituatie en cultuur van leeftijdsgenoten in Afrika. je bewust wordt van de impact van conflict op het leven van jongeren (met name meisjes). je bewust wordt van je eigen verantwoordelijkheden als wereldburger. kennis maakt met de rol die hulporganisaties spelen bij het verbeteren van de levensomstandigheden van bevolkingsgroepen. kennis neemt van de beleidsbeïnvloeding en initiatieven die in Nederland en de EU ondernomen worden ten aanzien van vrouwenrechten in Nederland en de EU. wordt bewogen om een standpunt in te nemen en actie te ondernemen ten aanzien van de verbetering van vrouwenrechten. samen met je klasgenoten een Public Event organiseert.

1.3 Opbouw project Tijdens dit project ga je verschillende opdrachten maken. Dit werkboek gebruik je voor de opdrachten die je tijdens het project gaat doen. Soms maak je de opdrachten individueel, soms in groepjes. Elke les start én sluit je af met de Storytelling Game. Wat de Storytelling Game precies is, kun je hieronder lezen. Naast de gewone opdrachten in je werkboek leg je ook je eigen portfolio aan. In het portfolio komen opdrachten te staan waarvoor je van je docent een cijfer kan krijgen. Het is dus belangrijk dat je deze opdrachten serieus en nauwkeurig maakt. De portfolio-opdrachten zijn te vinden op de website www.f-2-f.eu onder de kop opdrachten. De portfolio opdracht is een opdracht waarin we je vragen een soort samenvatting te maken van alle opdrachten die je in die les hebt gemaakt. Om die reden is het dan ook belangrijk dat je alle opdrachten in dit werkboek serieus maakt, alleen dan kun je je portfolio opdrachten ook goed afsluiten. Storytelling Game Tijdens dit project ga je het leven van het Somalische meisje Bilan volgen. Dit ga je doen aan de hand van een Storytelling Game (STG). Een STG is een verhaal waarvan jij, door het maken van keuzes, bepaalt hoe het verhaal verder zal gaan verlopen. Op die manier kun jij tijdens het project invloed uitoefenen op de verhaallijn en daarmee op de gebeurtenissen die Bilan mee gaat maken en de kansen die zij krijgt in haar jeugd. Aan het begin van elke les krijg je een kort introductiefilmpje te zien en een kort verhaal te lezen waarin Bilan centraal staat en waarbij het thema van elke les wordt geïntroduceerd. Dit filmpje kun je zien door in te loggen op de website van www.f-2-f.eu. Van je docent krijg je een toegangscode. Aan het einde van elke les log je weer in op de site en ga je een dagkeuze voor Bilan maken. Het kan dus zijn dat jij een andere keuze maakt dan je klasgenoten. Op die manier schrijf jij als het ware je eigen verhaal en bepaal jij wat Bilan allemaal mee gaat maken! Om deze keuze goed te kunnen maken, ga je dus eerst opdrachten maken die je als handvat kunt gebruiken.

1.4 Bijlagen Bij sommige opdrachten heb je een werkblad nodig, er wordt dan verwezen naar een bijlage. Deze bijlages kan je achterin je werkboek vinden.

1.5 Beoordeling Achterin dit werkboek vind je het beoordelings formulier. Hierin kan je zien hoe je cijfer tot stand komt.

3

LES 1 Millennium doelen Doel: Kennis maken met de millenniumdoelen Tijdsduur: 20 minuten

Opdracht Collage Doel: Je verdiept je in redenen die de basis zijn voor het ontstaan van de millenniumdoelen. Tijd: 15 minuten. Benodigdheden: Kleurpotloden, papier, stiften

Je gaat nu in een groepje van 4 personen een collage maken. Het thema van jullie collage zijn de millenniumdoelen.

Benodigdheden: pen, schaar Bijlage:1 & 2

Niet alle mensen hebben dezelfde kansen. De oorzaken daarvoor kunnen zeer uiteenlopend zijn. In 2000 hebben regeringsleiders van de 189 landen van de Verenigde Naties afgesproken om vóór 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken. Er zijn toen acht concrete doelstellingen vastgelegd om een einde te maken aan armoede, veiligheid en gelijkheid: de millenniumdoelen. Ook de lidstaten van de Europese Unie hebben zich verplicht tot het behalen van de doelstellingen.

Wat is de bedoeling? • Kies samen met je groepje 1 millenniumdoel uit wat jullie extra aandacht willen geven. •

Vervolgens gaan jullie bedenken waarom het belangrijk is dat het door jullie gekozen millenniumdoel extra aandacht krijgt. Met andere woorden, aan welke problemen wil jullie millenniumdoel een einde maken en wat gebeurd er als er geen aandacht wordt geschonken aan jullie millenniumdoel?

•

Misschien kunnen jullie zo al wat oorzaken en gevolgen bedenken. Als jullie dat niet lukt, kijk dan op op de website www.millenniumdoelen.nl

•

Schrijf en/of teken op een groot vel papier de antwoorden op de volgende vragen: - Aan welk probleem wil jullie millenniumdoel een einde maken? - Waarom is het belangrijk dat dit millenniumdoel gehaald wordt in 2015? - Wat kunnen de gevolgen zijn voor veel mensen als er geen aandacht wordt besteed aan dit millenniumdoel? - Wat kunnen de gevolgen zijn voor veel mensen als dit millenniumdoel gehaald wordt?

•

Als jullie collage af is, hangen jullie hem op in de klas.

In deze opdracht ga je kennis maken met de 8 millenniumdoelen. 1. In bijlage 1 zie je de 8 logo’s staan die behoren bij de 8 millenniumdoelen. In de klas heb je besproken welke 8 millenniumdoelen er zijn. Vorm een tweetal en probeer elk logo aan het juiste millenniumdoel te koppelen. 2. Nu je weet welk millenniumdoel bij welk logo hoort, ga je naar de volgende stap. In bijlage 2 zie je een aantal strookjes staan. Op elke strookje staat een stelling, feit of citaat. Knip alle strookjes uit en plaats elk strookje onder het millenniumdoel waar het volgens jullie bij hoort. 3. Nu de strookjes onder het millenniumdoel zijn gelegd waar zij volgens jullie bij horen, gaan jullie deze opdracht klassikaal bespreken. Het is belangrijk dat jullie daarbij duidelijk aangeven waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt.

4

Wereld vrouwen

Instructie In bijlage 3 vind je een grote blanco wereldkaart die je nodig hebt voor deze opdracht. Het is de bedoeling dat je met je groepje deze kaart gaat invullen aan de hand van je groepsopdracht. Hoe ga je dat doen?

Doel: je krijgt inzicht in de positie van vrouwen en de kansen die zij wereldwijd krijgen. Tijd: 40 minuten Benodigdheden: computer, schaar, filmfragment (klassikaal) Bijlage 3

In deze opdracht over Wereldvrouwen maak je kennis met de positie van vrouwen in de wereld. Hoe is de verhouding tussen het aantal jongens en meisjes die naar school gaan? Wat zijn economische kansen voor meisjes? En hoeveel vrouwen bekleden topfuncties in de politiek? De klas krijgt eerst een kort filmfragment te zien. De klas wordt vervolgens verdeeld in vijf groepen. Elke groep krijgt een eigen onderzoeksopdracht. De resultaten daarvan vul je in op de grote wereldkaart die je in de bijlage vindt. Elke groep krijgt zijn eigen onderzoeksthema. Groep 1 gaat onderzoek doen naar het percentage meisjes in verhouding tot het percentage jongens dat naar het basis- en middelbare onderwijs kan gaan. (Millenniumdoel 2, alle jongens en meisjes naar school) Groep 2 gaat onderzoek doen naar het percentage vrouwen dat in het parlement van hun land zit. (In het parlement zit de volksvertegenwoordiging. Zij spelen een belangrijke rol bij de totstandkoming van de wetgeving). (Millenniumdoel 3, gelijke kansen) Groep 3 gaat onderzoek doen naar het percentage vrouwen dat in hun land werkzaam is buiten de landbouwsector.(Millenniumdoel 3, gelijke kansen)

Stap 1. Ga met je groepje naar de website www.millenniumdoelen.nl. Kijk eerst even op de website rond. Stap 2. Als je de website hebt bekeken ga je naar “Millenniumdoelenatlas”. Vervolgens klik je op “De millenniumdoelen Atlas”. Nu kun je het millenniumdoel uitkiezen dat bij je opdracht hoort. Als je dat gedaan hebt, zie je onder je millenniumdoel het thema dat bij jullie opdracht hoort. Stap 3. Neem de ingekleurde wereldkaart die je nu te zien krijgt over op de blanco wereldkaart uit bijlage 4. Geef de betekenis van de verschillende kleuren aan in de legenda die je onder je kaart maakt. Stap 4. Zoek de namen van de landen op die er slecht voor staan en schrijf die in je wereldkaart.

De meeste antwoorden op de onderstaande vragen 1 t/m 5 kun je vinden op de website www.millenniumdoelen.nl Af en toe wordt je eigen mening gevraagd. 1. Vul de onderstaande tekst aan. Je mag hierbij het internet gebruiken.

Groep 4 gaat onderzoek doen naar het percentage vrouwen dat sterft tijdens de bevalling. (Millenniumdoel 5, minder kraamsterfte)

Extreme armoede betekent dat iemand minder dan

Groep 5 gaat onderzoek doen naar het percentage vrouwen dat wereldwijd wel of geen toegang heeft tot professionele hulp tijdens de bevalling. (Millenniumdoel 5, minder kraamsterfte)

te besteden heeft. In 1990 leefden 1,8 miljard mensen in extreme armoede, oftewel 41,7 procent van de wereldbevolking. In ontwikkelingslanden gaan miljoenen kinderen nog niet naar school. Vaak worden zij thuis gehouden om mee te helpen in het

of om een bijdrage te leveren aan het

5

Verplicht en toegankelijk basisonderwijs is een belangrijk middel in de strijd tegen kinderarbeid. Het geeft kinderen de kans om zich verder te ontwikkelen waardoor hun kansen in het leven toenemen. Met name in

gaan minder meisjes naar school dan jongens. Waarom denk jij dat beter onderwijs voor meisjes de sleutel tot een betere wereld is? 4. Wat zou een van de reden kunnen zijn dat het percentage moedersterfte zo hoog is?

Vrouwen zijn vooral werkzaam in de

sector en minst stabiele banen. 2. Noem twee redenen waarom ouders, in sommige landen, onderwijs voor hun dochters minder belangrijk vinden dan onderwijs voor hun zonen. Reden 1:

Reden 2:

Wat vind jij hiervan?

3. In ontwikkelingslanden werken de meeste vrouwen in de landbouwsector. Waarom maakt dit werk vrouwen kwetsbaar?

6

5. In welk werelddeel is het aantal vrouwen dat sterft in het kraambed het hoogst?

LES 2

1. Schrijf eens op aan welke kenmerken of eisen jouw ideale partner moet voldoen. Zowel uiterlijke kenmerken als karaktertrekken mag je opschrijven. A B

BEELDIGE VROUWEN

C D E

Doel: Je leert wat vooroordelen zijn en wat de gevolgen daarvoor zijn

F

Tijd: 25 minuten Benodigdheden: Beamer

G In de Storytelling Game van vandaag heb je kunnen zien dat Bilan vaak lastiggevallen wordt door mannen. Deze mannen zien haar als onzedelijk en onrein en dat enkel omdat ze niet besneden is. Met deze vooroordelen krijgt Bilan dagelijks te maken. In deze opdracht over ‘Beeldige Vrouwen’ maak je kennis met hoe vrouwen in beeld worden gebracht, hoe ze zichzelf presenteren en hoe ze door anderen en door ons worden bekeken. Daarnaast vragen we je je te verplaatsen in een andere cultuur en de daarbij behorende andere culturele opvattingen. De foto’s die je te zien krijgt, bekijk je aan de hand van de onderstaande vragen.

H 2. Wie is jouw ideale man of vrouw en waarom?

Discussievraag: Zijn voor jou uiterlijke kenmerken of karakter trekken van een persoon belangrijker? En waarom? Heeft dit invloed op de manier waarop je de persoon in eerste instantie beoordeeld? 3. Bekijk nu de foto’s die bij deze opdracht horen. Je docent laat ze zien via de slideshow. Geef bij elke foto aan welke reactie de foto bij je oproept en hoe je de vrouw op de foto zou omschrijven (zowel qua uiterlijk als qua innerlijk) Foto 1 Welke reactie roept deze foto bij je op?

Hoe zou jij deze vrouw omschrijven?

7

8

Foto 2 Welke reactie roept deze foto bij je op?


















4. Welk foto sprak je het meeste aan en welke het minste en waarom? Foto

sprak mij aan omdat

Foto

sprak mij niet aan omdat

5. De eerste indrukken van mensen zijn vaak gebaseerd op vooroordelen. Wat betekent dit woord?

7. Lees het verhaaltje hieronder. Yasmin is een meisje uit Somalië. Al op jonge leeftijd leert Yasmine hoe ze zich als meisje hoort te gedragen. Zo is het niet gepast voor een jong meisje om spontaan met jongens om te gaan. Yasmin slaat dan ook altijd haar ogen neer als een jongeman haar aanspreekt, want flirten met een jongen is niet gepast. Yasmin mag dan ook geen vriendjes hebben vòòr haar huwelijk. Op een dag brengt haar vader een gast mee, Zade. Zade is een oude vriend van vader en logeert voorlopig bij de familie in huis. Zade is een vriendelijke man en Yasmin ziet hem als een soort oom. Op een dag verteld Yasmin’s vader aan Yasmin dat zij spoedig met Zade zal trouwen. Yasmin protesteert hier tegen, maar het heeft geen zin. Yasmin wordt uitgehuwelijkt aan de 25 jaar oudere Zade. Dat een jong meisje als Yasmin wordt uitgehuwelijkt aan een veel oudere man is heel normaal in Somalië. De bruiloft van Yasmin en Zade is prachtig, iedereen heeft zijn best gedaan om er mooi uit te zien. De vrouwen hebben zich van top tot teen gehuld in kleurrijke gewaden. Yasmin blijft veel binnen maar als ze naar buiten gaat, hult ze zich van top tot teen in een kleurrijk gewaad. Het is namelijk niet gepast voor een vrouw om haar lichaamsvormen te tonen aan mensen die niet tot haar familie behoren. Yasmin probeert een goede echtgenote te zijn en gehoorzaamt haar man daarom goed. Ze zorgt ervoor dat Zade’s eten klaar staat als hij thuis komt van zijn werk en dat het huis dan is opgeruimd. Op die manier blijft er weinig tijd voor Yasmin over om bij haar vriendinnen langs te gaan of om wat te studeren. 8. Verplaats je nu eens in een inwoner van Somalië en bekijk de foto’s nog eens. Hoe zou een inwoner uit Somalië tegen deze vrouwen aankijken? Om deze opdracht te kunnen doen moet je je Westerse bril afzetten. Hiermee bedoelen we dat je je verplaatst in iemand die niet in het westen woont. Dit kan erg lastig zijn, maar probeer het toch eens. Op die manier leer je je te verplaatsen in een ander. Foto 1 Welke reactie roept deze foto bij je op?

6. wat is het verschil tussen een vooroordeel en een stereotype beeld van een persoon?


Gespreksvraag: Heb je zelf wel eens met vooroordelen te maken gehad? Hoe voelde je je toen en hoe reageerde je toen?

9





Foto 7 Welke reactie roept deze foto bij je op? Foto 3 Welke reactie roept deze foto bij je op?

Hoe zou jij deze vrouw omschrijven? Hoe zou jij deze vrouw omschrijven?





10


Percentage besneden vrouwen > 75% 50 - 75% 25 - 50% < 25%


0%

9. Welke verschillen vallen je op in vergelijking met je antwoorden van opdracht 3? A

EER EN SCHANDE Doel: Je leert wat er met familie-eer wordt bedoeld en welke rol vrouwen hierbij spelen. Tijd: 20 minuten Benodigdheden: beamer

B

C

Bijlage: 4

In sommige culturen is de familie-eer erg belangrijk. De familie of de gemeenschap is hier belangrijker dan het individu. Ze hebben hechte familiebanden en dat is vaak prettig. Maar er zijn ook minder prettige kanten. Familieleden zijn ook afhankelijk van elkaar in het hebben van eer. De eer van de familie hangt af van het respect dat de gemeenschap heeft voor de familie. Als je eer bezit, zullen de anderen je met respect behandelen. Als je eer verloren dreigt te gaan, verlies je het respect van de gemeenschap. Soms schaadt één familielid de familie-eer. Dit betekent dat álle familieleden hun eer verliezen. Het is daardoor belangrijk dat je leeft volgens de (ongeschreven) regels van de gemeenschap. 1. Wat denk jij dat er wordt bedoeld met familie-eer? Schrijf hieronder een aantal punten op. A

B

C

D

E

11

2. Vind jij de mening van je ouders belangrijk als het gaat om de jongen of het meisje waar jij een relatie mee hebt? Waarom wel/niet?

3. Heb jij wel eens een relatie gehad met iemand terwijl je ouders hier helemaal niet gelukkig mee waren? Hoe reageerde jij hierop?

4. Zou jij een relatie aangaan met iemand die voor jou al meerdere relaties heeft gehad? Waarom wel/niet?

6. Lees de twee teksten die hieronder staan door. Het zijn fragmenten uit het boek Als niemand luistert, verhalen van allochtone meisjes op een zwarte school van Hans Krikke. Fragment 1: Op de middelbare school combineerde Fatima twee levens. Er was een Fatima voor school en een Fatima voor thuis. Soms had ze het gevoel dat ze twee levens leidde: een openbaar leven en een geheim leven. Maar welke keus had ze met een moeder die analfabeet is en haar niet kan begrijpen, en die gekke, depressieve vader. (..) Fatima’s probleem was dat ze vrij en moslima, een assertieve scholiere en een zorgzame en dienstbare dochter was. Zichtbaar en onzichtbaar. Flirterig en zedig. Maar de anderen stonden dat niet toe. Ze moest kiezen. Wat als ze zou kiezen voor het vrije meisje? Zou dat dan niet een keuze tegen haar ouders zijn? En omgekeerd? Zou ze dan niet een ander deel van zichzelf verloochenen? Fragment 2: Het had met haar vader te maken. Die was al sinds ze op de middelbare school zat haar – meedogenloze - bewaker. Nog steeds brengt hij haar elke dag naar school en haalt haar ook weer op. Lestijden, vakanties, vriendinnen, alles wordt gecontroleerd. Als Hatifa naar de bibliotheek moet, gaat hij mee, of stuurt een van haar broertjes mee. Zelfs een gesprek op het schoolplein wordt geregistreerd. (Beide fragmenten uit: Als niemand luistert, verhalen van allochtone meisjes op een zwarte school van Hans Krikke)

5. Bespreek nu in de klas kort de bovenstaande opdrachten. Vallen je verschillen op in de antwoorden van de jongens en de meisjes? Zo ja welke?

Tegen welke problemen lopen de meisjes uit beide fragmenten aan?

Antwoorden jongens:

Waarom controleert de vader van het meisje zijn dochter zo nauwlettend denk je?

Antwoorden meisjes:

Begrijp jij dat het meisje zich gevangen voelt door haar vader? Waarom wel/niet?

12

8. Wat vind je ervan dat meisjes zich kuis moeten ge dragen om de eer van de familie in stand te houden?

Kan jij het gedrag van de vader begrijpen? Waarom wel/niet?

Heb jij zelf ook wel eens meegemaakt dat iemand jou zo nauwlettend in de gaten hield en hoe reageerde je daarop?

Seksuele eer is in een eercultuur heel belangrijk. Daarbij is de eer van mannen afhankelijk van het gedrag van de vrouwen die tot zijn familie behoren. De vrouwen worden gezien als eervol als zij zich kuis gedragen en geen seksueel contact hebben voor het huwelijk. Wanneer de seksuele eer van vrouwen is geschonden, is daarmee de eer van de hele familie, en van de mannen in de familie geschonden. In een eercultuur is het de taak van de mannen in de familie om deze eerschendingen te voorkomen of te herstellen. De familie-eer is geschonden wanneer een meisje bijvoorbeeld niet kuis genoeg is. Maar ook wanneer de familie niet voldoende reageert als de eer van de familie op het spel staat. Een familie die eerloos is, wordt door de gemeenschap buitengesloten. De familieleden worden niet meer gegroet, zijn nergens meer welkom, er wordt geen zaken meer met ze gedaan, er wordt over de familie geroddeld en kwaadgesproken. Het kan ook zover gaan dat familieleden worden uitgescholden, bespuugd of mishandeld, of dat vrouwen uit de familie worden lastig gevallen. 7. Waarom is het volgens de bovenstaande tekst belangrijk dat meisjes zich kuis gedragen?

9. Merk jij dat je anders wordt opgevoed dan je broertjes of zusjes, enkel omdat je een ander geslacht hebt? Waar merk je dat aan en wat vind je daarvan?

10. In sommige landen, zoals bijvoorbeeld in Somalië, willen de familieleden van een meisje hun familieeer veilig stellen door meisjes op jonge leeftijd te laten besnijden. Dit overkomt veel meisjes uit Somalië. Lees de twee verhalen uit bijlage 4 en maak daarna de onderstaande vragen.

11. Waarom worden meisjes in Somalië besneden? Noem drie redenen Reden 1

Reden 2

Reden 3

12. Bilan, de hoofdpersoon uit de Storytelling Game is niet besneden, omdat haar moeder besnijdenissen vrouwenmishandeling vindt. Hoe denk je dat de dorpsgenoten van Bilan het vinden dat zij niet besneden is?

13

13. Denk eens terug aan de opdracht over vooroordelen. Vind je dat Bilan te maken krijgt met vooroordelen? Waarom wel/niet?

14. Wat zijn de gevolgen voor een onbesneden meisje in een samenleving waar besnijdenissen veel voorkomen?

DEBAT Doel: Je leert een standpunt in te nemen en deze te onderbouwen met argumenten. Tijd: 15 minuten Bijlage: 4 en 5

15. Wat denk je dat er gebeurt als een meisje in Somalië seksueel contact heeft vóór het huwelijk?

16. Denk je dat het voor een meisje als Bilan makkelijk is om tegen haar familie te vertellen dat ze is lastiggevallen door een groep jongens? Waarom wel/niet?

“Het is ontzettend pijnlijk, maar ik heb mijn drie dochters laten besnijden uit liefde. Willen zij een goede huwelijkspartner vinden en geaccepteerd worden binnen de Somalische gemeenschap dan is besnijdenis een vereiste. Een culturele traditie als deze kan niet van de één op de andere dag afgeschaft worden, daar zal veel tijd overheen gaan. De Somalische kinderen die in Nederland opgroeien en naar MTV, “goede tijden, slechte tijden” en andere westerse programma`s kijken zullen deze traditie volgens mij toch niet lang in stand kunnen houden. De traditie past niet meer in deze tijd, maar dat betekent niet dat de Nederlandse overheid deze traditie zomaar kan verbieden. Het zal generaties kosten voordat vrouwenbesnijdenis niet meer voorkomt in onze cultuur maar daar zullen onze eigen kinderen over moeten beslissen en niet de Nederlandse overheid”. Bron: Besnijdenis van Somalische vrouwen in Nederland: Behandelt als hoofdvraag; ‘Hoe is de sociale, juridische en politieke situatie rondom de besnijdenis van Somalische vrouwen in Nederland?’ - 2006 A. Bos & A. A. van Dijk

Tussen de 100 en 132 miljoen vrouwen in de wereld zijn besneden en daar komen er elk jaar nog eens 2 miljoen bij. Het besnijden van vrouwen komt vooral voor in Afrikaanse landen zoals Soedan, Somalië en Ethiopië. Vanaf eind jaren ‘80, maakte Nederland kennis met Somaliërs. De groep Somaliërs in Nederland zijn gevlucht voor de burgeroorlog in het Oost-Afrikaanse land. Binnen de Somalische cultuur is vrouwenbesnijdenis een traditionele gebeurtenis. Al eeuwen lang worden Somalische meisjes vanaf 7 jaar besneden.

14

Bekijk bijlage 5. 1. Neem een standpunt in. Onderbouw je standpunt met argumenten uit de tabel die je vindt in bijlage 5. Je mag natuurlijk ook je eigen argumenten gebruiken. 2. Ga de discussie aan met je medestudenten die een ander standpunt ingenomen hebben. 3. Onderstreep vervolgens in bijlage 4 die passages die een bevestiging zijn van één of meer van de door jou ingenomen argumenten.

schande te brengen en de eer van de familie kapot te maken. Verkrachte vrouwen worden vaak door familie en vrienden verstoten omdat zij in hun eer zijn aangetast. In veel oorlogen wordt seksueel misbruik ingezet als oorlogswapen. Het gebeurde op grote schaal tijdens de Bosnische oorlog (1992-1995) en in de Democratische Republiek Congo is het nog steeds aan de orde van de dag. Daders worden zelden gestraft. In 1960 werd het gebied dat nu de Democratische Republiek Congo heet onafhankelijk van België. Kort na de onafhankelijkheid brak er een groot conflict om de macht in de republiek uit. De legerleider Joseph Mobutu kwam als winnaar uit dit conflict tevoorschijn in 1965. De republiek werd een eenpartijstaat waar Mobutu aan het hoofd stond als dictator. In 1994 braken er onrusten en verschillende burgeroorlogen uit. In de oorlog in DR Congo wordt seksueel geweld tegen vrouwen structureel ingezet. Sinds 1996 zijn er zeker 200.000 vrouwen en meisjes slachtoffer geworden van seksueel geweld. De vrouwen worden verkracht en verminkt, waarbij familie en dorpsgenoten soms gedwongen moeten toekijken. De verkrachte vrouwen worden door hun mannen verstoten, en voor de ernstig toegetakelde slachtoffers is de kans om te trouwen of nog kinderen te baren heel erg klein. Zo raakt de Congolese samenleving compleet ontwricht. 1. Je gaat nu naar een filmfragment kijken uit Fighting the Silence. Hierin komen vrouwen en mannen aan het woord die elk op hun eigen manier het slachtoffer zijn geworden van seksueel oorlogsgeweld. Beantwoord tijdens het kijken de volgende vragen.

VERKRACHTING ALS OORLOGS WAPEN

A. Wat is de reden dat de rebellen de vrouwen verkrachten?

Doel: Je krijgt inzicht in hoe seksueel geweld tegen vrouwen wordt gebruikt om families en zelfs hele samenlevingen te ontwrichten Benodigdheden: filmfragment

B. Welke gevolgen hebben de seksuele vernederingen voor de vrouwen?

Meisjes en vrouwen moeten zich, met name in bepaalde culturen, kuis gedragen. Een meisje dat zich niet kuis en zedelijk gedraagt kan met haar gedrag de familie-eer op het spel zetten. In dit onderdeel staat het seksuele oorlogsgeweld tegen vrouwen centraal. Seksueel geweld tegen vrouwen wordt helaas vaak ingezet als oorlogswapen, als daad van terreur. De daders zijn niet uit op seksueel plezier, maar op het ontwrichten van de gemeenschap. Vrouwen en meisjes worden vaak voor de ogen van hun familie en de gemeenschap verkracht en mishandeld om hen zo ten

C. Welke relatie is er te leggen tussen het eergevoel van een familie en het seksuele geweld dat tegen vrouwen wordt gebruikt in oorlogstijden?

Tijd: 45 minuten

15

Niet alleen in DR Congo wordt seksueel geweld tegen vrouwen gebruikt als oorlogswapen. Ook dichter bij huis is dit helaas geen onbekend verschijnsel. Zo was Bosnië van 1992 tot en met 1995 verwikkeld in een oorlog waarbij vele Moslim meisjes en vrouwen zijn verkracht door Servische militairen.

Veel verkrachters in deze oorlog lopen nog steeds vrij rond. Gelukkig heeft het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag ook verschillende misdadigers kunnen veroordelen tot celstraffen wegens verkrachting, marteling en het in slavernij houden van Moslimvrouwen tijdens de oorlog in Bosnië. Hieronder zie je drie van deze veroordeelde mannen. Lees hun paspoort door én de getuigenverklaring van een van de slachtoffers.

Zoran Vukovic Nationalite it Bosnische S erviër Dragoljub Kunarac Nationaliteit iër Bosnische Serv Vonnis 01 veroordeeld Op 22 februari 20 het ngenisstraf door tot 28 jaar geva rechtshof in Den Internationaal ge Haag. Misdaad rie bij een ‘nachtmer Hij was betrokken j de uiting’, waarin hi van seksuele uitb kte ui br is m n opsloot, vrouwen in huize n door andere en liet misbruike tsen t hij hen overplaa soldaten. Ook lie t n, ‘terwijl hij wis naar andere huize n.’ de or w racht zouden dat ze daar verk

Vonnis Op 22 februa ri 2001 veroor deeld tot 12 jaar gevang enisstraf door het Inter nationaal gere chtshof in Den haag. Misdaad Schuldig bev onden aan d e verkrach ting van een 15-jarig meisj e en bedreigde haa r met ‘nog er gere dingen’. Het ‘volledig ontb re ken van wroegin g’ liet het ho f zw aar meewegen in zijn veroordel ing.

Radomir Kovac Nationaliteit Bosnische Serviër Vonnis tot Op 22 februari 2001 veroordeeld Inter het r doo f stra enis 20 jaar gevang g. Haa Den in f nationaal gerechtsho Misdaad sueel Schuldig bevonden aan het sek sje mei een misbruiken van o.a. ac van 12 jaar. Later verkocht Kov het meisje voor 500 D-mark aan dsdien Montenegrijnse militairen. Sin is ze spoorloos.

16

Een huiveringwekkende nachtmerrie Getuigenverklaring het verhaal van FWS-87 (codenaam) 15 jaar FWS-87 was 15 jaar en maagd toen ze werd opgepakt in juli 1992. Volgens de aanklager was FWS-87 ten minste 8 maanden lang het slachtoffer van marteling (o.a. serieverkrachting) en slavernij. Schuldig aan die misdaden waren Kovac, Vukovic, Kunarac en vele anderen.

Discussievraag: De verontwaardiging van de internationale gemeenschap leidde tot het Verdrag van Rome in 2002. Dit VN-verdrag erkende seksueel geweld op vrouwen als misdaad tegen de menselijkheid en leidde tot de oprichting van het Internationaal strafhof. 1. Iedereen heeft bepaalde rechten, gewoon omdat hij of zij een mens is. Vrouwen zijn ook mensen. Wat vind je ervan dat er naast de algemene mensenrechten ook nog een aparte wet is opgenomen om de rechten van vrouwen veilig te stellen?

De middelbare school Tussen 3 en 13 juli 1992 werd FWS-87, samen met ten minste 72 andere moslims overgebracht naar de middelbare school van Foca. FWS-87 was één van de vele vrouwen die vanaf de tweede dag van hun verblijf daar elke avond seksueel werden misbruikt door groepen soldaten ofwel in de klaslokalen ofwel in appartementen in de buurt. Vukovic was één van de daders. Tijdens diezelfde periode werd FWS-87 vijf keer overgebracht naar het appartement van Zelenovic. Daar werd ze verkracht door Zelenovic en Vukovic. Seksslavinnen Op 2 augustus 1992 werd FWS-87 samen met andere moslimvrouwen overgebracht naar een huis in Foca. Daar bleven ze tot 30 oktober 1992. FWS-87 en de andere vrouwen werden daar als seksslavinnen gebruikt. Ze werden er ook toe verplicht uniformen te wassen, te koken en het huis te onderhouden. FWS-87 bleef spelen met de gedachte een eind aan haar leven te maken.

2. In deze les hebben we het gehad over Eer en Schande en over seksueel geweld tegen vrouwen. Meisjes die het slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld kunnen daar vaak moeilijk over praten met anderen. Bedenk eens een aantal redenen waarom zij hier moeilijk met anderen over kunnen praten?

500 mark Tussen 31 oktober 1992 en 25 februari 1993 werd FWS87 als seksslavin en huissloof gebruikt door Radomir Kovac. Op 25 februari werd FWS-87 verkocht voor 500 mark, dat is 260 Euro, aan 2 soldaten uit Montenegro.

3. Welke mensen en/of instanties zouden deze meisjes en vrouwen kunnen helpen en waarom?

17

LES 3 In deze 3e les ga je kennis maken met het werk dat hulporganisaties doen in ontwikkelingslanden en welke rol zij kunnen spelen om de millenniumdoelen in 2015 gerealiseerd te hebben. Naast de lokale overheden, kunnen ook deze organisaties een grote rol spelen in het verbeteren van de leefomstandigheden van mensen. Een ander woord voor hulporganisatie is NGO. Dat is de afkorting voor Niet Gouvernementele Organisatie wat wil zeggen dat zo’n organisatie niet afhankelijk is van de overheden.

Handen uit je mouwen steken Doel: Je kijkt kritisch naar je eigen motieven om iemand te helpen. En je krijgt inzicht in wat de internationale gemeenschap kan doen om mensen te helpen. Tijd: 15 minuten Bijlage: 6 Benodigdheden: schaar

Je hebt vast wel eens iemand geholpen omdat die persoon jouw hulp op dat moment erg goed kon gebruiken. Misschien heb je wel eens op moeten passen op je kleinere neefje of nichtje, of je hebt een goede vriend geholpen toen hij ziek was en niet naar school kon gaan. Maar misschien heb je ook wel eens geld overgemaakt naar een goed doel of werk je als vrijwilliger voor een organisatie.

18

1. In bijlage 6 vind je een blanco vel. Op dit vel teken je je eigen hand over. Als je dat gedaan hebt knip je deze uit. • Geef op de voorkant van je hand antwoord op de vraag “Hoe, wanneer, voor wie… heb jij je handen al eens uit je mouwen gestoken?” Als je hier antwoord op hebt gegeven, ga je je antwoord klassikaal bespreken. Zorg dat je goed kunt aangeven wat je motivatie was om iemand te helpen. • Draai je uitgeknipte hand nu om. Op de achterkant geef je antwoord op de vraag “Wanneer heeft iemand jou geholpen” of “Wanneer had je hulp willen hebben?”. Ook deze antwoorden bespreek je weer kort klassikaal.

Internationale Hulporganisaties Doel: Je krijgt inzicht in het werk dat hulporganisaties kunnen doen Tijd: 45 minuten Bijlage: 7 en 8

Een hulporganisatie is een organisatie die zich inzet voor het verlenen van hulp aan mensen die dat nodig hebben. Vaak zijn deze organisaties werkzaam in ontwikkelingslanden, conflictgebieden of in gebieden waar een (natuur)ramp heeft plaats gevonden. In deze opdracht ga je bekijken wat voor soort hulp deze organisaties kunnen leveren.

1. Gebruik voor deze opdracht bijlage 7. Je ziet in de bijlage 4 afbeeldingen staan en 6 korte portretten van verschillende vrouwen. Bekijk de afbeeldingen en lees de portretten goed door. Geef daarna antwoord op de volgende vragen: • “Wat zie je op de afbeelding of lees je in het portret?”, • “Wat zou hier het probleem zijn?” • “Zou jij daar iets aan kunnen doen?” 2. Kijk nu eens naar de motieven die op het bord zijn geschreven. Dit waren de motieven die jullie hadden om iemand hulp aan te bieden. Denk je dat je die motieven ook kunt inzetten om mensen in ontwikkelingslanden te helpen en zo ja, hoe dan?

afbeeldingen kunnen helpen? Hoe zouden zij die hulp aan kunnen bieden? Afbeelding 1:

Afbeelding 2:

Afbeelding 3:

Afbeelding 4:

Afbeelding 5: 3. Het volgende onderdeel van deze les gaat over het werk dat door NGO’s wordt gedaan. NGO staat voor Niet - Gouvernementele Organisatie. Dat wil zeggen dat zij onafhankelijk van de overheid opereren en zich op de een of andere manier richten op maatschappelijke kwesties zoals bijvoorbeeld gezondheid, milieubescherming, ontwikkelingswerk of mensenrechten. Vaak houden NGO’s zich bezig met ontwikkelingssamenwerking.

Portret 1:

Portret 2:

4. Misschien ken je al een paar NGO’s. Schrijf hieronder dan de namen op. Portret 3:

Portret 4:

5. a. Bekijk de logo’s die in bijlage 9 staan. Zet de naam van de organisatie onder elk logo. b. Op welke thema’s richten deze NGO’s zich?

6. Bekijk nu nog eens de afbeeldingen en de portretten uit bijlage 7. Welke hulporganisaties uit bijlage 8 zouden de mensen op de afzonderlijke 19

Uitleg VideoDagboek Doel: Inzicht krijgen in de leefwereld van leeftijdsgenoten in DR. Congo en Somalië. Tijd: 30 min. Benodigdheden: camera (of telefoon met camera functie).

Via de website www.f-2-f.eu heb je de afgelopen lessen al kunnen chatten met jongeren uit de DR Congo en Somalië. In deze opdracht wordt je uitgelegd hoe je samen met je klas een zelfgemaakte video kunt versturen naar jongeren uit de DR Congo of Somalië!

• •

•

Plaats het filmpje op de website. De jongeren in het door jullie gekozen land krijgen het filmpje te zien en sturen hun antwoord naar jullie toe. Dit doen zij ook aan de hand van een zelfgemaakt filmpje. Het filmpje mag ongeveer 2 minuten duren.

Je kiest dus als klas een themaonderwerp uit en jullie bedenken daarbij samen een vraag. Vervolgens kiezen jullie de mensen uit die het filmpje gaan maken (en misschien bewerken). En bespreken jullie hoe jullie het gaan filmen. Het filmen kun je eventueel doen in een zelfstudie uur of buiten school om. 1. Voor welk thema heeft je klas gekozen?

2. Op welke vraag wil je klas een antwoord krijgen?

Hoe ga je dat doen? •

•

•

Op de website www.f-2-f.eu vind je de knop FORUM. Via deze omgeving kan je kiezen of je met jongeren uit de DR Congo óf met jongeren uit Somalië videofragmenten wilt uitwisselen. Maak samen met je klas een keuze. Als jullie een land hebben gekozen, krijg je 6 verschillende thema’s te zien. Kies samen met je klas welk themaonderwerp centraal zal staan in jullie zelfgemaakte video. Verzin nu binnen dit thema een vraag die je als klas stelt aan jongeren die wonen in het door jullie gekozen Afrikaanse land.

Bijvoorbeeld: Jouw klas wil weten wat Somalische jongeren in hun vrije tijd doen. Jullie kunnen je vraag dan ondersteunen door met je klas een filmpje te maken waarin een aantal klasgenoten laten zien wat zij in hun vrije tijd doen. Bijvoorbeeld voetballen, dansen, muziekles, vrijwilligerswerk enz. Van deze activiteiten maak je dan een kort filmpje. Je klasgenoten kunnen dan vertellen hoe duur hun hobby is, hoeveel tijd ze eraan besteden, waarom ze juist voor deze hobby hebben gekozen enz. enz. •

20

Zorg dat jullie in je filmpje wel engels spreken (anders kunnen de Afrikaanse jongeren je niet verstaan!).

3. Bedenk in je groepje wat jullie zelf als antwoord op de vraag zouden geven. Schrijf jullie antwoord hieronder op.

4. Bedenk nu eens hoe je jullie antwoord zou kunnen verfilmen: • Welke boodschap willen jullie overbrengen? • Kunnen jullie elkaar interviewen of moet je daar iemand anders voor interviewen? • Op welke locatie gaan jullie filmen? • Heb je speciale materialen nodig? 5. Neem jullie filmpje in les 4 weer mee. Dan wordt het filmpje verzonden naar Afrika. Je kunt dan in de klas het filmpje eerst gezamenlijk bekijken. Tijdens het Public Event worden zowel de filmpjes die jullie hebben verstuurd naar Afrika als ook de filmpjes die jullie teruggekregen hebben, vertoond.

LES 4 MICROKREDIETEN Doel: Je leert wat microkredieten zijn

1. Wat is denk je het voordeel van het krijgen van een microkrediet? Kies hieronder het juiste antwoord.

Tijd: 20 minuten.

Als je op dag 3 in de Storytelling Game ervoor hebt gekozen om Bilan een microkrediet te geven dan is Bilan nu een succesvolle zakenvrouw geworden. Als je net als Bilan een succesvolle carrière op wilt bouwen dan moet je ook plannen maken en kijken hoe je je geld het beste kunt besteden. In deze les gaan we kijken hoe de Westerse landen en hulporganisaties mensen in ontwikkelingslanden kunnen helpen bij het opzetten van een eigen onderneming.

A. Ze krijgen geld en bouwen daar een eigen bedrijfje mee op. B. Het geleende geld kunnen de mensen besteden aan het huishouden. C. De mensen lenen geld en kunnen daarmee een eigen bedrijfje opstarten. Voor het geleende geld hoeven zij geen onderpand te geven. D. Met het geleende geld kunnen de mensen meteen andere schulden afbetalen die ze al hadden.

2. Waarom kunnen arme mensen vaak geen lening krijgen bij een gewone bank?

3. Hieronder zie je stukjes uit het leven van Bilan. Alleen het begin uit het leven van Bilan klopt, de andere stukjes staan niet in de juiste volgorde. Plaats deze stukjes tekst in de juiste volgorde. Hallo ik ben Bilan, een jonge vrouw van 17 jaar uit Somalië. Ik moet hard werken om genoeg geld te verdienen om mijn man en mezelf in leven te houden. Ik zou graag een eigen handeltje opzetten in het verkopen van melk. 1. Ik ga nu elke dag naar de markt met mijn melk om deze te verkopen aan de vrouwen die naar de markt komen om hun spullen te kopen. In ontwikkelingslanden kunnen mensen een kleine lening krijgen. Met dat geld kunnen ze hun eigen bedrijf beginnen. Zo’n kleine lening heet een microkrediet. Als het bedrijf goed loopt, moet het geleende bedrag weer terug worden betaald. Normaal gesproken wil de bank een onderpand hebben als zij geld leent aan mensen, voor het geval dat het geleende bedrag niet terugbetaald wordt. Bij een microkrediet vraagt de bank geen onderpand, omdat de mensen dat vaak niet hebben.

2. De zaken gaan erg goed. Ik maak steeds meer winst. Met dat geld kan ik eten kopen voor mezelf en mijn man. 3. Met al dat geld met ik nu op de markt verdien, kan ik de lening die ik heb gekregen terugbetalen. 4. Ik heb van een bank een microkrediet gekregen van €50,- Met het geld dat ik op die manier leen, kan ik 2 koeien kopen en kan ik een stal voor ze laten bouwen. 5. Ik heb mijn schulden terugbetaald. 6. Ik kan nu zelfs mijn schoonzusje in dienst nemen die samen met mij de kannen naar de markt brengt en ze daar verkoopt. 21

Ik zou mijn microkrediet zeker NIET investeren in

De goede volgorde is:

omdat 4. Bekijk de afbeeldingen hieronder. Wat is volgens jou een goede investering met een microkrediet om een eigen bedrijf op te richten in Nederland?

5. Waarom help je mensen in ontwikkelingslanden meer met het geven van een microkrediet dan met het geven van geld? Fietsverhuurbedrijf

Landbouwbedrijf

Verkoop van zonnepanelen ICT-bedrijf

Kinderdagopvang

Ik zou mijn microkrediet investeren in

omdat

22

Ondernemingsplan Doel: Je schrijft je eigen bedrijfsplan Tijd: 30 minuten. Bijlage: 9

Nu je weet wat microkredieten zijn, ga je zelf je eigen bedrijfsplan schrijven. Als investering wil je aan de bank een microkrediet vragen. Hiervoor moet je natuurlijk wel eerst een bedrijfsplan schrijven. Je moet dus met een goed plan komen want je moet de bank ervan kunnen overtuigen dat je het geleende microkrediet na een paar jaar weer terug kunt betalen! 1. Lees het onderstaande verhaaltje.

Jasmiin is een jonge vrouw uit Mogadishu, de hoofdstad van Somalië. Jasmiin is tot haar 6e naar school gegaan, daarna heeft ze thuis moeten helpen in de huishouding. Nu is Jasmiin getrouwd en heeft ze drie kinderen Twee dochtertjes van 4 en 6 jaar en een zoontje van bijna 3. Haar man heeft een goede baan, maar Jasmiin zou zelf ook graag een baantje krijgen zodat ze zelf ook wat geld kan verdienen en niet de hele dag thuis hoeft te zitten.

2. Je gaat nu, samen met een andere klasgenoot een ondernemingsplan schrijven voor Jasmiin. Als jullie een goed ondernemingsplan schrijven maakt Jasmiin kans op een microkrediet. Hoe gaan jullie te werk? In bijlage 9 vinden jullie een format dat jullie kunnen gebruiken bij het schrijven van jullie ondernemingsplan. Jullie mogen onderling taken verdelen. Iemand kan bijvoorbeeld de opdrachten maken over “motivatie” en de ander over “kwaliteiten”.

Jasmiin kan erg lekker koken. De hele buurt is dol op haar Samusa, een soort deegrolletjes met vlees erin. Dit brengt Jasmiin op het idee om een eigen handeltje op te zetten in het maken van kleine snacks die ze kan verkopen op de lokale markt. De schoonzus van Jasmiin heeft ook een eigen bedrijfje opgezet, zij kan haar vast helpen met het opzetten van een eigen bedrijfje en heeft vast goede tips. Jasmiin gaat bij de bank langs om te horen hoe zij in aanmerking kan komen voor een microkrediet. De bank vertelt haar dat zij eerst een goed ondernemingsplan moet opzetten zodat de bank precies kan zien wat haar plannen zijn. Bovendien is het belangrijk dat Jasmiin daarin aangeeft hoelang het duurt voordat zij het geleende bedrag weer aan de bank kan terug betalen.

23

LES 5 U2-zanger Bono zet zich in voor meer hulp aan arme landen en bezoekt Afrika. Actirce Angelina Jolie is ambassadrice voor de vluchtelingenorganisatie van de VN. En Marco Borsato voert campagne tegen het inzetten van kindsoldaten voor de organisatie War Child. Tijdens de live 8-concerten in 2005 traden honderden, wereldberoemde artiesten belangeloos op om aandacht te vragen voor honger en armoede in de wereld. Maar ook om druk uit te oefenen op de regeringen van de rijke landen. In 2007 traden Snow Patrol, Madonna, Foo Fighters, Snoop Dog, Alicia Keys en Shakira en vele anderen op tijdens de Live Earth-concerten. Ze waren georganiseerd door Al Gore om mensen bewust te maken van de gevolgen van het broeikas effect en om politieke druk uit te oefenen. Miljarden mensen keken wereldwijd naar de concerten op tv.

Maar voordat we dat gaan doen, gaan we eerst eens kijken hoe veel en hoe vaak jij op een dag te maken krijgt met politiek. Ook door de producten die je eet of de kleding die je draagt, heb je te maken met de rest van de wereld. Want de producten die je gebruikt en de kleding die je draagt komen meestal niet uit Nederland. Weet jij bijvoorbeeld waar het t-shirt dat je draagt gemaakt is? Of die gympen? Door wie? Onder welke omstandigheden? Door te beseffen dat jouw wereld veel groter is dan alleen Nederland, laat je al zien dat je internationaal betrokken bent. En hoe doet de Nederlandse regering dat? En de Verenigde Naties, de organisatie waar 192 landen lid van zijn, bedoeld om de wereldvrede te bewaken, wat doen die? 1. Ga eens voor jezelf na hoe vaak jij, sinds je vanochtend opstond tot nu, te maken hebt gekregen met de politiek en waar dat was. Tijdens je ontbijt

De kleding die je draagt

Politiek is overal

De medicijnen die je neemt

Doel: je krijgt inzicht in de invloed van de politiek op het dagelijkse leven. Tijd: 15 min.

Popartiesten vragen aandacht voor politieke problemen, maar ze zijn niet de enige die dat doen. Een inwoner van Amsterdam is boos over de drugsoverlast in zijn buurt en wil dat de gemeente er iets tegen gaat doen. Hij haalt handtekeningen op in zijn buurt om zijn verzoek kracht bij te zetten. Amnesty International strijdt al sinds 1961 tegen het schenden van de mensenrechten. En Greenpeace vraagt met zijn acties aandacht voor het milieu. In deze les gaan we bekijken hoe jij invloed uit kan oefenen op de politiek.

24

Je reis van huis naar school

2. Waar komen al deze producten vandaan denk je?

1. Welke van de bovenstaande middelen werkt volgens jou het beste en waarom?

2. Heb je wel eens gebruik gemaakt van een van deze middelen?

3. Mogen producten uit het buitenland zomaar ons land binnen komen? Waarom wel/niet?

3. Heb jij wel eens actie gevoerd omdat je het ergens niet mee eens was? Dit kan op school, thuis, op de sportclub zijn enz.

Je ziet dat je politiek overal tegenkomt in het dagelijkse leven. Misschien is het wel veel meer dan je in eerste instantie dacht! Als burger kun je veel doen om de aandacht te krijgen van de politiek. Hieronder staan enkele voorbeelden: •

•

•

•

•

Stemmen. Dit is de meest bekende manier om invloed uit te oefenen op de politiek. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer is er vaak een hoog opkomingspercentage. Maar voor de gemeente en de provincie komen veel minder mensen stemmen. Gebruik maken van het spreekrecht. Bijvoorbeeld door tijdens hoorzittingen in de Tweede Kamer of op vergaderingen van de gemeenteraad in je gemeente je mening te laten horen. Contact opnemen met politici. De meeste wethouders houden wekelijks een spreekuur. Maar ook gemeenteraadsladen, Kamerleden en ander politic zijn vaak makkelijk per e-mail te bereiken. De media inschakelen. Je kunt kranten een brief of persbericht sturen om jouw mening te laten horen. Verder maken veel mensen een eigen website of weblog. Demonstreren en handtekingen ophalen. Hoe meer mensen je mening delen, hoe overtuigender je over komt bij politici.

4. Hoe pakte je die actie aan? Speelde je bijvoorbeeld in op de emoties van de ander of gebruikte je vooral argumenten om je punt te maken?

5. Wat was het resultaat van je actie?

25

6. Stel dat bij jou in de buurt helemaal geen uitgaansgelegenheden zijn. Noem drie middelen die jij en de andere jongeren in je buurt het beste kunnen kiezen om aandacht te krijgen voor dit probleem. Motiveer je antwoord

1. Kun jij een aantal pressiegroepen noemen?

2. Weet je ook waar deze groepen actie tegen voeren? 7. Leg uit wat er bedoeld wordt met de term “kennis is macht”.

3. a. Leg in je eigen woorden uit wat er met pressiegroepen wordt bedoeld.

Pressie groepen Doel: Je krijgt inzicht in wat pressiegroepen zijn en het nut dat zij hebben in een samenleving.

b. Leg in je eigen woorden uit wat een lobbyist is.

Tijd: 25 min.

Pressiegroepen zijn groepen die bepaalde belangen nastreven en invloed proberen uit te oefenen op de politieke besluitvorming. Ze proberen de politiek onder druk te zetten (pressie = druk) door contact te zoeken met politici. Dat noemen we lobbyen, het steun vragen aan politieke bestuurders. Lobbyen betekend dus eigenlijk dat je niet meteen het conflict zoekt en harde actie gaat voeren, maar je doel probeert te bereiken door te praten. Deze groepen praten met politici, maar als dat niet helpt halen ze handtekeningen op, richtten ze blokkades op of ketenen ze zichzelf vast.

Op geweld tegen vrouwen wordt in veel landen dikwijls slap gereageerd door de plaatselijke overheid. Totdat er internationale kritiek wordt geuit, want dan komt men vaak wel in actie. Dat is de reden dat Amnesty International constant brieven stuurt naar de autoriteiten van bepaalde landen. Danzij de email is het versturen van brieven tegenwoordig een simpel werkje. Sluit je daarom ook aan bij het vrouwen schrijfnetwerk van Amnesty. Actie helpt. Bron: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/internationaal/51037kom-per-email-in-actie-voor-vrouwenrechten.html

Bekijk de bron hierboven en bekijk het filmpje dat je docent je laat zien. 26

4. a. Wat voor soort pressiegroep is Amnesty International?

Tientallen gewonden bij protesten Iran

5. b. Op welke manier wil Amnesty International de politiek beïnvloeden?

c. Noem drie andere manieren die deze groep kan gebruiken om haar doel te bereiken?

6. Heb jij wel eens ergens voor gelobbyed? Waar was dat voor?

7. a. Lees het artikel hiernaast. Let vooral op de rol van de media. b. Welke maatregelen heeft de regering van Teheran getroffen om te zorgen dat er zo min mogelijk informatie uit hun land naar de rest van de wereld wordt gecommuniceerd? Noem er minstens twee.

TEHERAN (ANP) - De Iraanse politie heeft maandag in de hoofdstad Teheran hard opgetreden tegen duizenden aanhangers die betoogden tegen de regering van president Mahmoud Ahmadinejad. Volgens ooggetuigen gebruikten ordetroepen traangas en wapenstokken om de actievoerders uiteen te drijven. Tientallen demonstranten zouden gewond zijn geraakt. Volgens de oppositie zijn er ook waarschuwingsschoten gelost, maar ooggetuigen konden dat niet bevestigen. Betogers scandeerden slogans als ,,Dood aan de dictator’’. Meerdere demonstranten zouden zijn opgepakt. Aanhangers en tegenstanders van het islamitische regime gingen met elkaar op de vuist. Iran herdacht maandag op de Dag van Student de dood van drie studenten in 1953. Zij werden omgebracht door veiligheidstroepen van de sjah, die in 1979 ten val werd gebracht. Tegenstanders van het huidige regime grepen de herdenkingsdag aan om de straat op te gaan. Ook eerder dit jaar waren er al massale protesten tegen de herverkiezing in juni van Ahmadinejad, die volgens de oppositie kon winnen door fraude. De politie arresteerde bij eerdere protesten na die verkiezing honderden mensen; ook vielen er zeker dertig doden. De autoriteiten verboden daarna betogingen van de oppositie. Ook maandag mocht er niet worden gedemonstreerd. Volgens hervormingsgezinden zijn in de afgelopen dagen tientallen studenten opgepakt. Bovendien heeft het regime internationale media verboden verslag te doen van de protesten. Ook is de toegang tot het internet in Teheran beperkt. E-mailen is niet mogelijk en websites van oppositiefiguren zijn geblokkeerd. Daarnaast zou het netwerk voor mobiele telefonie in Teheran zijn platgelegd om de communicatie tussen aanhangers van oppositieleider Mir Hossein Mousavi te bemoeilijken. Om rellen te voorkomen, omsingelden honderden agenten de Universiteit van Teheran. Ondanks die voorzorgsmaatregel raakten de ordetroepen daar slaags met actievoerders. Volgens de oppositie hielden ordetroepen betogers tegen die het terrein van de universiteit wilden verlaten. De politie zou zo willen voorkomen dat de studenten elders in de stad gingen demonstreren. Bron: Brabants Dagblad 7-12-09

27

c. In het bericht staat dat het mobiele netwerk is platgelegd zodat demonstranten niet met elkaar kunnen communiceren. Welke andere reden kun je bedenken waarom de regering van Teheran niet wil dat de mobieltjes werken?

Wat zou jij doen? 7. In het krantenartikel “Tientallen gewonden bij protesten Iran” is te lezen dat de Iranese bevolking niet openlijk mag zeggen wat zij van hun regering vinden. Op die manier kunnen zij geen actie voeren tegen het beleid van hun regeringsleiders. Waarom is het denk je belangrijk om altijd te mogen zeggen wat je ergens van vindt?

Doel: Je krijgt inzicht in wat je kunt doen om een situatie te veranderen. Tijd: 25 min. Bijlage: 10

Niet alle pressiegroepen hebben dezelfde mogelijkheden om de politieke besluitvorming te beïnvloeden. Zo heeft bijvoorbeeld een grote, goed georganiseerde belangengroep als Amnesty International of Warchild meer invloed dan een kleine actiegroep. Verder is het belangrijk dat de plannen van een groep aansluiten bij het overheidsbeleid. Hoe meer de overheid het eens is met dit beleid, hoe minder actie er gevoerd moet worden.

8. Zijn pressiegroepen denk je belangrijk in een democratie? Leg je antwoord uit!

9. In een land als Iran hebben pressiegroepen veel minder bewegingsruimte dan lobbyisten in Nederland. Leg uit hoe dat komt? 1. Bekijk de cartoon hierboven. a. Waar gaat de cartoon over?

10. Wat zou je in Nederland kunnen doen om pressiegroepen in Iran bij te staan en te steunen in hun acties?

28

b. Wat wil de maker van deze cartoon duidelijk maken?

3. a. Bepaal bij elke bron een onderwerp of een probleem waarvan jij en je buurman/vrouw vinden dat daar de politiek meer aandacht aan kan besteden. b. Bepaal op wie je je richt: op de gemeente, op de landelijke politiek of op de Europese Unie. c. Kies ten minste twee manieren die jullie willen gebruiken om aandacht te vragen voor het probleem.

2. Bekijk de bronnen in bijlage 10. Je ziet hier verschillende afbeeldingen staan en korte artikeltjes. Bekijk ze goed en lees ze door.

d. Leg uit hoe jullie actie eruit komt te zien.

Bron 1. Welk probleem willen jullie onder de aandacht brengen?

Op wie richten jullie je: gemeente/landelijke politiek/ Europese Unie?

Beïnvloedingsmogelijkheid

Wat ga je precies doen?

1.

2.

29





1.

2.



Beïnvloedingsmogelijkheid 1.

2.

30






1.

2.

BeInvloed ingsmogelijk heden Doel: Je leert hoe je invloed uit kunt oefenen op het beleid. Tijd: 45 min. Bijlage: 13

Je hebt in de afgelopen 5 lessen kennis gemaakt met de positie van vrouwen in de DR Congo en Somaliland. Voor deze opdracht kies je een onderwerp uit waar jij je boos over maakt omdat je vindt dat mensen niet rechtvaardig worden behandeld. Hiervoor ga je vervolgens een plan schrijven over hoe jij een verandering voor deze mensen te weeg kunt brengen. De enige beperking die je hebt is dat de verandering in het voordeel moet zijn van de mensen (liefst vrouwen) in DR Congo of Somaliland. De strategie moet 3 pagina’s lang zijn en moet drie weken voor les 6 worden ingeleverd.

Gebruik de volgende stappen om tot een strategie te komen: 1. Bedenk een doel dat je graag zou willen bereiken – iets dat je graag zou willen veranderen in DR Congo of Somalië waar de EU invloed op zou kunnen hebben. 2. Bedenk een plan om dit doel te bereiken bestaande uit een aantal activiteiten en een budgetje. Voorbeelden van activiteiten zijn: een brief aan een beleidsmaker schrijven, een media campagne voeren, een film maken, publieksacties organiseren (demonstraties, handtekeningenactie). Bekijk voor enkele voorbeelden van beleidsbeïnvloeding initiatieven in bijlage 13. De vijf beste studenten zullen hun strategie/idee kort presenteren tijdens het evenement. Een jury zal op die dag twee winnaars kiezen die een dagje naar Brussel winnen, om daar kennis te maken met een Europarlementariër en misschien wel hun strategie echt kunnen uitvoeren.

31

LES 6 Het Public Event Doel: Je leert hoe je een evenement kunt organiseren en van de gastspreker leer je hoe je een beleidsbeïnvloedingstrategie kunt uitvoeren Tijd: 3 uur Benodigdheden: Gastspreker Gasten/Publiek (3 per leerling) Podium Licht en Geluid Beamer met scherm Hapjes en drankjes Strategieën

De gastspreker Jullie krijgen vandaag te horen hoe je beleid of de mening van beleidsmakers concreet kan veranderen. Een gastspreker zal een presentatie geven en uit eigen ervaring vertellen hoe hij/zij een initiatief heeft ontwikkeld dat invloed heeft gehad op beleidsmakers/ beleid/ de algemene bewustwording rondom een thema. Jullie kunnen daarna in gesprek gaan met deze persoon, door hem/haar vragen te stellen over hun werk. And the winner is… In het tweede deel van dit event zullen de vijf beste leerlingen hun beleidsbeïnvloedingstrategie/idee kort presenteren. Een jury zal dan twee winnaars kiezen die een dagje naar Brussel winnen, om daar kennis te maken met een Europarlementariër . Deze leerlingen krijgen misschien wel de kans om hun strategie echt uit te voeren!! Voorbereiding voor les 6: Ter voorbereiding op les 6 vragen we jou het volgende te doen: • Lees op internet achtergrondinformatie over de gastspreker (zijn/haar eigen achtergrond, zijn/haar werk) • Bedenk goede vragen voor deze persoon, die je tijdens het publieksevenement aan hem/ haar kan stellen. • Communiceer met de jeugd in Somaliland/ DRC via het forum over dit evenement en vraag hen wat zij vinden van het werk/het initiatief van deze persoon.

32

Daarnaast wordt jou ook gevraagd mee te werken aan de aankleding van het publieksevenement (les 6). Je hebt de volgende taken: • Nodig ten minste 3 personen uit je directe omgeving uit voor dit publieksevenement (je ouders, vrienden, familie, buren,etc). • Bespreek met je klas en docent wat nog meer geregeld moet worden om dit een geslaagde dag te laten worden en verdeel de taken onderling. Voorbeelden van eventuele taken zijn: regelen van licht en geluid, een beamer met scherm, hapjes en drankjes, podium/ tafels/stoelen, kraampjes.

33

BIJLAGE 1 Opdracht Millenniumdoelen

1

2

34

3

4

5

35

6

7

8

36

BIJLAGE 2 Opdracht Millenniumdoelen

77 miljoen werkende mensen leven in extreme armoede in ontwikkelingslanden

870 miljoen mensen op de wereld kunnen niet lezen of schrijven. 70% hiervan is vrouw

93 miljoen school gerechtigde kinderen kunnen niet naar school. De meeste onder hen zijn meisjes.

2,6 miljard mensen leven zonder goede sanitaire voorzieningen

Elk uur sterven 450 pasgeboren baby’s en elke 3 seconden sterft een kind onder de 5 jaar aan een ziekte, ondervoeding of vervuild drinkwater

In de landbouwsector in Togo staan de vrouwen buiten spel. Vrouwen kunnen hier geen land erven waardoor ze afhankelijk zijn van mannen.

11 miljoen kinderen in Oost- en Zuidelijk Afrika gaan nooit naar school door conflicten, politieke onrust en natuurrampen. Ook kinderen die normaal wel naar school gaan, zijn hierdoor vaak gedwongen om (tijdelijk) thuis te blijven.

De meeste meisjes in ontwikkelingslanden trouwen rond hun 16e levensjaar. Hierna werken ze vooral in het huishouden. Om die reden vinden de ouders goede scholing voor hun dochter vaak niet nodig of zelfs overbodig.

Er komen dagelijks 7000 nieuwe HIV besmette mensen bij

Een bevalling zonder complicaties en met professionele hulp, blijft een voorrecht voor de rijke bevolking

De grootste sloppenwijk ter wereld ligt vlak bij de Keniaanse hoofdstad Nairobi. Het afvalwater en het vuilnis komen er op straat terecht. Dit water zit vol ziektekiemen en door het vuil op straat lopen er veel ratten rond die ziektes makkelijk kunnen verspreiden. De kinderen die hier wonen en op straat spelen, lopen meer risico om te sterven dan kinderen die in straten spelen waar wel riolering is.

Volgens een door de Verenigde Staten in het leven geroepen ‘denk-tank’, zijn er wereldwijd vijf landen waar het hiv/aids virus extreem snel om zich heen grijpt. Rusland is er één van, evenals India, China, Nigeria en Ethiopië.

Voor miljoenen is het inkomen van boeren is erg afhankelijk van de oogst. Bij een goede oogst is er overproductie en dalen de prijzen. Als de oogst tegenvalt stijgen de prijzen. Wanneer de prijzen dalen is dat een ramp voor de boeren. Als de boeren minder geld verdienen dan het kost om hun boerderij te runnen, hebben ze het heel zwaar. Voor deze boeren is het erg moeilijk om eten te kopen of om hun kinderen naar school te sturen.

Vincit is een kraamverzorgster uit het dorp van Bilan. Dagelijks loopt ze enorme afstanden om de vrouwen die in ver afgelegen dorpen wonen te helpen bij de bevalling. Het is erg zwaar werk, maar als Vincit deze vrouwen niet helpt is de kans groot dat deze vrouwen sterven op het kraambed. Sommige zwangere vrouwen proberen op karren kleine ziekenhuizen te bereiken. Ze zijn dan vaak dagen onderweg met alle gevolgen van dien. Door alle kuilen in de weg zijn de wegen slecht begaanbaar waardoor miskramen vaak voorkomen.

Bij Bilan op school zijn een paar toiletten. Een toilet is een groot woord, want het is niet meer dan een klein gebouwtje met een gat in de grond. Erg hygiënisch zijn de toiletten dus niet. Vooral als meisjes ongesteld zijn is het belangrijk dat zij zich op een hygiënische plaats kunnen verschonen. Veel meisjes gaan dan ook niet naar school op de dagen dat zij ongesteld zijn en missen daardoor maandelijks erg veel lessen op school.

Om het huishouden draaiende te houden moet Bilan meehelpen in het huishouden. Elke dag moet zij, voordat ze naar school kan gaan, water halen bij de rivier omdat er geen geld is om een waterput te slaan. Het kost erg veel tijd om water te halen omdat de rivier ver weg van huis is. Als het heel lang niet heeft geregend moet Bilan nog verder lopen om bij een grotere rivier te komen. Ze kan dan niet naar school.

37

BIJLAGE 3 Opdracht Wereldvrouwen

38

Bijlage 4

Verhalen over vrouwenbesnijdenis

Verhaal 1, een meisje uit Somaliland vertelt: Oma regelde onze besnijdenis. Er kwamen bekende en onbekende tantes bij ons logeren om samen met ons de besnijdenis te vieren. Op de dag dat het zou gebeuren was ik niet bang, alleen nieuwsgierig. Ik had geen idee wat mij te wachten stond, maar er hing een feestelijke sfeer in huis. Ik zou samen met mijn zusje gereinigd worden zodat we een goede echtgenoot zouden kunnen trouwen! Ik was als eerste aan de beurt. Oma zei: “Zodra de clitoris bij jou en je zusje zijn weggehaald, zijn jullie rein’.Uit haar woorden en gebaren begreep ik dat die afschuwelijke clitoris die blijkbaar tussen mijn benen zat ooit zo lang zou zijn dat hij heen en weer zou zwaaien. Mijn grootmoeder trok me op de grond en legde me met gespreide benen neer. Zij hield mijn hoofd in haar schoot en twee andere vrouwen hielden mijn benen vast. De man die mij zou gaan besnijden pakte een schaar en ging vervolgens op zoek naar een plekje tussen mijn benen. Toen hij dat gevonden had begon hij eraan te trekken zoals oma deed als ze een geit molk. ‘Dat is hem, dat is je clitoris,’ zei één van de vrouwen. Toen verdween de schaar tussen mijn benen en knipte de man mijn binnenste schaamlippen en mijn clitoris er af. Ik hoorde het. Het klonk net als wanneer de slager een reep vet van een stuk vlees snijdt. Er schoot een stekende pijn door me heen. Een onbeschrijfelijke pijn! En ik begon heel hard te gillen. Vervolgens werd ik dichtgenaaid. De lange botte naald werd door mijn bloedende buitenste schaamlippen gehaald. Met alle kracht die ik nog in me had stribbelde ik tegen. Mijn oma mompelde troostende woorden en zei: dit hoeft maar één keer in je leven te gebeuren. Je moet flink zijn. Het is bijna voorbij.’ Na mij werd mijn zusje besneden. Ik herinner me het gekrijs. Hoewel zij de jongste was moet ze zich enorm verzet hebben. De man sneed een paar keer in haar dijen omdat ze niet stil lag. Die littekens zijn altijd gebleven. Ik moet uiteindelijk toch vrij snel in slaap gevallen zijn, want pas veel later die dag merkte ik dat mijn benen aan elkaar gebonden waren om te voorkomen dat ik ze zou bewegen. Beweging is slecht, want dan kan de wond niet zo snel genezen. Ik was die nacht nat van het zweet en rilde. Mijn benen zaten onder het bloed. Mijn blaas stond op springen, maar ik durfde niet te gaan plassen, want dat deed pijn. Alles deed pijn. Als ik stil lag was het een zeurende pijn. Als ik plaste was de pijn even scherp als bij het knippen… Het duurde een week of twee voordat ik beter was. Oma verzorgde ons de hele dag en nacht heel lief en toegewijd. Naar de wc gaan was een martelgang. Daarna werden onze benen weer bij elkaar gebonden en moesten we weer doodstil liggen. Anders zou

de wond weer open scheuren. Na een week kwam de man die ons besneden had weer terug om ons te inspecteren. Ik was voldoende hersteld. De man gebruikte een pincet om de draad uit de wond te trekken. Hij trok hard en het was opnieuw erg pijnlijk. En weer moest ik door oma en twee andere vrouwen vastgehouden worden. Daarna had ik een dik en bobbelig litteken tussen mijn benen dat pijn deed als ik me teveel bewoog. Maar mijn benen hoefde niet meer aan elkaar gebonden te worden. En ik hoefde ook niet meer de hele dag stil te liggen. Mijn zusje moest opnieuw worden dichtgenaaid. Haar wond was tijdens het plassen en het verzet tegen oma opengescheurd. We hoorden haar weer schreeuwen toen ze opnieuw werd dichtgenaaid. Deze hele gebeurtenis was een marteling voor ons allemaal Maar voor mijn zusje was het verschrikkelijk. Na de besnijdenis is ze nooit meer helemaal de oude geworden. Ze had wekenlang koorts en werd heel mager. Ze had afschuwelijke nachtmerries en liep overdag regelmatig boos weg om alleen te zijn. Mijn altijd vrolijke speelse zusje was veranderd. Soms zat ze urenlang voor zich uit te staren. Die feestelijke sfeer rondom de besnijdenis hebben wij nooit begrepen. (Vrij vertaald uit: “Mijn vrijheid” van Ayaan Hirsi Ali)

Verhaal 2, een moeder uit Somaliland vertelt: In Somaliland worden meisjes, net als in veel andere landen in Afrika en het Midden-Oosten, rein gemaakt door hun schaamdelen weg te snijden. Na de besnijdenis worden de meisjes van onderen dichtgenaaid maar er wordt een klein gaatje open gehouden om door te plassen. Ikzelf ben ook besneden, net als al mijn zusjes, nichtjes en vriendinnen. Dat is heel normaal bij ons. Ook mijn eigen dochter heb ik laten besnijden. In de dagen die vooraf gingen aan de besnijdenis van mijn dochter heb ik haar bij me geroepen. Ik nam haar op schoot en streelde haar mooie haren. “Over een paar dagen zal je geen klein meisje meer zijn” zij ik tegen haar. “Wat bedoel je mama?”, vroeg mijn dochter. “Als je besneden bent” legde ik mijn dochter uit, “zal iedereen je zien als een respectabele jonge vrouw. Het is een eerste stap naar volwassenheid.” Mijn dochter keek me glazig aan, ze begreep me nog niet helemaal. Dat was ook niet erg want kleine meisjes denken nog niet aan hun toekomst. Ze willen lekker buiten spelen in de schaduw van de mangoboom en houden zich niet bezig met trouwen en het opvoeden van kinderen. Maar als moeder moest ik wel aan de toekomst van mijn eigen dochter denken. De schaamlippen en de clitoris van een meisje worden namelijk als iets mannelijks beschouwd en dus moeten die eerst worden weggehaald om een echte vrouw te kunnen worden. Gebeurde dat niet, dan zou ik mijn dochter belemmeren in het vervullen van haar toekomstige taken als vrouw, zoals trouwen en kinderen krijgen. Een onbesneden meisje is niet 39

rein en wordt niet als een volwaardige, volwassen vrouw gezien. En wie wil er nu trouwen met een onrein meisje? Niemand! Een besneden meisje biedt haar toekomstige man de zekerheid dat ze nog maagd is. Want een meisje wordt weer open gemaakt tijdens de huwelijksnacht. Op die manier weet haar echtgenoot zeker dat hij de eerste man is die seks met haar heeft. Alleen dan zullen mijn man en ik dan een goede bruidsprijs voor onze dochter krijgen. Als mijn dochter niet zou trouwen, zou iedereen in het dorp denken dat er iets goed mis met haar zou zijn. Om al deze redenen heb ik mijn dochter laten besnijden. De pijn die ze voelde was maar van korte duur en het feest dat we hielden ter ere van haar besnijdenis deed hielp haar bij het vergeten van de pijn. Laten zal ze me dankbaar zijn omdat ik met deze kleine ingreep haar toekomst heb weten veilig te stellen!

40

Bijlage 5 Opdracht Debat

VOOR

1. Door het verwijderen van de clitoris vermindert het seksuele genot van vrouwen. 2. Het geheel of gedeeltelijk verwijderen van de clitoris en de schaamlippen komt de schoonheid van de vrouw ten goede. 3. Met verdoving niet pijnlijk. 4. De besnijdenissen maken meestal deel uit van het overgangsritueel naar de volwassenheid. 5. De pijn die het meisje bij de ingreep moet ondergaan is een goede voorbereiding voor de pijn tijdens de bevalling. 6. In Europa kunnen vrouwen hun vagina door een plastisch chirurg ook laten bijwerken zodat zij er mooier uitziet. Dat is ook niet strafbaar. 7. Als een somalisch meisje niet besneden is, zal zij nooit een geschikte man vinden om mee te trouwen.

TEGEN

7. Besnijdenis is een vorm van geweld tegen vrouwen en kinderen. 8. Het is een schending van het recht op leven. Sommige meisjes overleven de ingreep niet. 9. Het is een schending van het recht op lichamelijke zelfbeschikking. 10. Besnijdenis brengt de gezondheid in gevaar. Er is een groot risico op bloedingen en infecties. 11. Een besneden vrouw heeft minder seksueel genot tijdens het vrijen. 12. Vrouwen die besneden zijn, ondergaan de vreselijke pijnen van de besnijdenis keer op keer opnieuw als zij bloed vloeien tijdens de menstruatie en als ze moeten plassen. 13. Meisjes die besneden zijn kunnen vaak niet naar school als zij ongesteld zijn omdat de school wc’s in veel Afrikaanse landen niet hygiënisch genoeg zijn.

41

42

Bijlage 6. Handen uit de mouwen steken.

Teken op dit blad je eigen hand over en knip hem uit. Hierna kijk je in de opdracht hoe je verder ter werk moet gaan.

43

44

Bijlage 7 NGO’s

Afbeelding 1 Afbeelding 2 Wat zie je op de afbeelding? Wat zie je op de afbeelding?

Wat zou hier het probleem zijn? Wat zou hier het probleem zijn?

Zou jij daar iets aan kunnen doen? Zou jij daar iets aan kunnen doen?

45

Afbeelding 3

Afbeelding 4

Wat zie je op de afbeelding?

Wat zie je op de afbeelding?

Wat zou hier het probleem zijn?

Wat zou hier het probleem zijn?

Zou jij daar iets aan kunnen doen?


46

Portret 1 Wie: Leonza uit Congo (7 jaar, oudste dochter uit een gezin van 4 kinderen) Als oudste dochter uit het gezin moet Leonza helpen in het huishouden. Zo helpt zij mee met het eten koken, het wassen van de kleren en het halen van water. Vooral het waterhalen kost erg veel tijd. Hierdoor kan zij vaak niet op tijd op school zijn.

Afbeelding 5 Wat zie je op de afbeelding?

“Als ik ervoor kies om naar school te gaan hebben we ’s avonds geen eten. Want hoe moeten we koken zonder water? Mijn vader werkt dus hij kan het water niet halen. Bovendien is water halen een vrouwentaak. Mijn moeder is te druk met andere huishoudelijke activiteiten, dus zij kan ook geen water halen. Daarom moet ik water halen. Heel soms valt de emmer van mijn hoofd. Dan moet ik helemaal terug lopen om mijn emmer opnieuw te vullen. Dat kost erg veel tijd.”

Portret 2 Wat zou hier het probleem zijn? Wie: Rebecca uit Congo (16 jarige dochter van een alleenstaande moeder)


Tijdens de burgeroorlog in Congo zijn er in sommige maanden werden er wel 2 miljoen vrouwen verkracht. Deze verkrachte meisjes zijn vaak zwaar getraumatiseerd en hebben moeite om mee te draaien in het dagelijkse leven. “Tijdens de oorlog ben ik door zes soldaten verkracht toen zij ons dorp binnen vielen. Mijn hele familie moest toekijken, hierna hebben ze mijn broer en vader doodgeschoten. Omdat ik ben verkracht wil geen enkele man meer met me trouwen omdat ze me vies vinden. Ik ben bang dat ik geïnfecteerd ben met HIV, maar ik durf me niet te laten testen. Mensen met HIV worden vaak verstoten uit de gemeenschap.”

47

Portret 3 Wie: Janet 18 jaar (Heeft nog drie jongere broertjes) Als oudste uit het gezin stopte ze met school om haar ouders, te helpen. “Door het harde werken op het land heb ik vaak hevige rugklachten. Het terrein zelf is ook niet goed. Soms spoelt mijn oogst weg door hevige regenval. Veel kan ik hier niet tegen doen. Als ik iets tegen de erosie zou willen doen, dan zou me dat nog meer geld kosten en dat heb ik niet. Nu verdien ik net genoeg om in leven te blijven en bij een goede oogst kan ik ook mijn familie een deel van de winst geven.”

Portret 4 Wie: Vincit 35 jaar (Congolese vroedvrouw) Vincit is jarenlang verpleegster geweest. Tijdens haar werk zag ze dagelijks veel vrouwen sterven bij de geboorte van hun kind. Toen heeft ze zich, met hulp van een plaatselijke hulporganisatie om laten scholen tot vroedvrouw. “Sinds ik werk als vroedvrouw heb ik al veel vrouwen kunnen helpen bij hun bevalling. Het werk dat ik nu doe is erg belangrijk. Vaak sterven vrouwen tijdens de bevalling omdat ze geen professionele hulp krijgen. Deze vrouwen verliezen dan zoveel bloed dat ze dood bloeden of ze leven in een zeer onhygiënische omgeving waardoor zij infecties oplopen. Nu ik dankzij de hulp van een hulporganisatie deze vrouwen bij kan staan tijdens de bevalling, blijven er veel meer vrouwen in leven omdat ze nu professioneel geholpen worden bij hun zwangerschap. Maar er moeten meer vrouwen worden opgeleid tot vroedvrouw”.

48

Bijlage 8 NGO’s

Welke van de onderstaande namen hoort bij de bovenstaande logo’s? • • • • • • • •

UNHCR, The UN Refugee Agency Verenigde Naties Het Rode Kruis Unicef Stop Aids Now Halve Maan World Health Organisation Amnesty International

Naam:

Waar richten zij zich op?

Naam:

Naam:



Naam:

Naam:



49

Naam:


Naam:


Naam:


50

Bijlage 9 Ondernemingsplan Jasmiin

Gegevens ondernemer

Naam Geslacht Postcode Woonplaats Land Telefoon Mobiel E-mail Geboortedatum Nationaliteit Burgerlijke staat

0 Alleenstaand 0 Gehuwd in gemeenschap van goederen 0 Gehuwd onder huwelijkse voorwaarden 0 Samenwonend 0 Geregistreerd partnerschap 0 Gescheiden

Thuiswonende kinderen Leeftijden kinderen Komt u uit een ondernemersgezin?

0 Ja

0 Nee

Bent u eerder ondernemer geweest?

0 Ja

0 Nee

Gegevens zakelijk partner Naam Geslacht Geboortedatum

51

Persoonlijke motieven en doelstellingen

Opleiding

Diploma

0 Voortgezet onderwijs

0 Ja

0 Nee

Hierin beschrijf je waarom Jasmiin een eigen bedrijfje op wil zetten.

0 LBO

0 Ja

0 Nee

•

0 MBO

0 Ja

0 Nee

0 HBO

0 Ja

0 Nee

0 WO

0 Ja

0 Nee

•

• Werkervaring

52

Geef duidelijk aan waarom Jasmiin dit graag wil en beschrijf duidelijk wat voor bedrijfje ze graag op wil zetten. Een eigen bedrijf opzetten is niet makkelijk omdat je, vooral in het begin, vaak tegen problemen aan kunt lopen. Beschrijf dus ook tegen welke problemen Jasmiin aan kan lopen en hoe zij die denkt op te lossen. Het is belangrijk dat je aangeeft hoe de familie van Jasmiin tegenover haar plannen staat.

Persoonlijke kwaliteiten

Idee

Bij het schrijven van een ondernemingsplan is het belangrijk dat je aangeeft wat je sterke en zwakke punten zijn. Zwakheden benoemen is niet zwak. Integendeel: de ondernemer die zijn zwakke kanten kent zal ervoor zorgen dat hij of zij zich op die punten verbetert of dat anderen ze compenseren.

Dit is de kern van het ondernemingsplan! Hier draait het allemaal om. Hier leggen jullie kort maar krachtig uit wat Jasmiin wil gaan doen. Denk eraan dat Jasmiin de bank enthousiast moet maken over haar plannen. De bank moet dus na het lezen van dit stukje zin krijgen om met Jasmiin mee te gaan doen.

Ik denk dat mijn sterke en zwakke punten als volgt zijn:

De markt

Sterke punten

• Doelgroepen Het is belangrijk om aan te geven op welke doelgroep Jasmiin zich wil gaan richten. Wie zullen er bij haar snacks komen kopen? Zijn dat ouderen, jongeren, schoolkinderen? Moeten ze veel geld hebben of is dat niet noodzakelijk? Denk hier goed over na en schrijf je antwoord op.

Zwakke punten

53

• Concurrentie Wie zullen de concurrenten van Jasmiin zijn? Unieke producten zijn zeldzaam. Dus concurrenten zijn er altijd. Een goed ondernemingsplan bevat daarom altijd een concurrentie onderzoek. Laat daarom duidelijk zien dat Jasmiin hierover heeft nagedacht.

• Plaats Hier maak je duidelijk waar je jouw bedrijf vestigt of naar wat voor pand je op zoek bent. Ga je huren of kopen? Start je vanuit huis of kiest je voor een bedrijvencentrum? Beschrijf wat je nodig hebt, zowel in vierkante meters, als qua bereikbaarheid, uitstraling en voorzieningen.

• Prijs Bedenkt hoe duur de snacks zijn die Jasmiin wil gaan verkopen. Denk er wel aan dat ze betaalbaar moeten zijn voor iedereen op de markt. Met een hoge prijs trekt Jasmiin een andere doelgroep aan dan met een stuntprijs. Denk hier dus goed over na.

54

Bijlage 10 Wat zou jij doen

Bron 1.

Bron 4.

In landen als Ethiopië ondersteunt Nederland NGO’s die veilige abortussen uitvoeren, terwijl abortus in dit land verboden is. Zo bleek tijdens een werkbezoek vorig jaar. Voor 300 birr (ongeveer 30 euro) worden abortussen uitgevoerd. Ze duren slechts een paar minuten en de patiënt krijgt tien minuten de tijd om bij te komen. We spraken een meisje van ongeveer 14 jaar oud die een abortus zou ondergaan. Ze was hulp in de huishouding en door haar werkgever verkracht. Toen navraag werd gedaan naar de psychosociale hulpverlening, bleek dit totaal afwezig. Er was zelfs onbegrip over de noodzaak daarvan. Voor deze jonge meiden die zijn misbruikt, is geen erkenning voor hun seksuele rechten (ook als ze liever zouden afzien van abortus is dit voor de dader natuurlijk geen optie - en hij zal waarschijnlijk betalen). Haar rechten worden hier dus met voeten getreden. Het lijkt ons dan ook van belang dat als er al iets aan rechten gepropageerd moet worden, allereerst deze misstanden moeten worden aangepakt… Bron: http://ethiopieweblog.web-log.nl/ethiopie/2009/02/abortus-geen-ex.html

Bron 2.

Bron 3. ‘Huiselijk geweld is geweld dat gebruikt wordt in huiselijke kring. Huiselijk geweld vindt plaats in alle sociale lagen van de bevolking en binnen alle culturen. Wereldwijd worden vrouwen het vaakst slachtoffer van huiselijk geweld. Het ondergaan van huiselijk geweld is een schending van de mensenrechten van het slachtoffer, zoals vastgelegd in het Verenigde Naties Verdrag inzake de Rechten van het Kind, het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten en het VN-Vrouwenverdrag.’ Bron: http://www.aimforhumanrights.nl/thema-s/ mensenrechten-van-vrouwen/huiselijk-geweld/

55

Bijlage 11

op het eiland. De manifestanten reageerden daarmee op een oproep van Amnesty International.

Voorbeelden van initiatieven

Voorbeelden lobby 1. Lobbyinitiatief NIZA Niza oefent druk uit op de Nederlandse vertegenwoordiger bij de VN om te komen tot een speciale rapporteur voor schending van mensenrechten door internationale bedrijven. Zodat arme en kwetsbare groepen in landen als Zuid-Afrika hun klachten kwijt kunnen en er strengere richtlijnen voor die bedrijven komen. Via de campagnesite kunnen bezoekers lobbybrieven ondertekenen richting autofabrikanten, financiële instellingen en de overheid om op die manier Niza te ondersteunen in haar acties. 2. Lobby initiatieven AMREF In 2008 ondernam AMREF diverse activiteiten, waarbij ze aandacht vroegen voor de problematiek van de seksuele gezondheid van jongeren en zwangere vrouwen in oostelijk Afrika. Ze bereidden onder andere schriftelijke vragen aan het ministerie van Buitenlandse Zaken voor, naar aanleiding van de begrotingsbehandeling en ondertekenden verschillende lobbybrieven.

Voorbeelden Protestacties 1. Actie MISA De situatie in Zimbabwe verslechtert zienderogen. De oppositie wordt op een gewelddadige manier onderdrukt, de persvrijheid wordt met vérgaande wetten aan banden gelegd, buitenlandse journalisten mogen het land niet meer in. Op EU-niveau probeert men invloed uit te oefenen, maar Mugabe (de leider van Zimbabwe) lijkt weinig gevoelig voor deze druk. Het Media Institute for Southern Africa (MISA) heeft daarom op haar website een Zimbabwe Protestactie gestart. Kijk op www.misa.org/zimprotest en: • Stuur een fax aan President Mugabe • Discussieer mee in het forum • Onderteken een petitie MISA maakt zich hard voor persvrijheid en onafhankelijke en pluriforme media in Zuidelijk Afrika en werkt samen met mediaorganisaties in elf landen in Zuidelijk Afrika. 2. Amnesty International houdt protestactie voor Cubaanse ambassade 21/03/09: Voor de Cubaanse ambassade in Ukkel (België) hebben zowat veertig mensen actie gevoerd en de vrijlating geëist van zevenenvijftig dissidenten, die op 18 maart 2003 opgepakt werden en nog steeds gevangen zitten 56

Naar aanleiding van de zesde verjaardag van de “repressie” van maart 2003 tegen politieke militanten en verdedigers van de mensenrechten op Cuba, vraagt Amnesty International de Cubaanse regering om het recht op vrije meningsuiting en het recht op vrijheid van verenigingen te respecteren. 3. Petitie Artsen Zonder Grenzen In Zuid-Afrika zijn op dit moment meer dan 4 miljoen personen besmet met het aids-virus: één op vijf volwassenen. De overgrote meerderheid kan zich geen aids-remmende geneesmiddelen veroorloven aangezien de patenthoudende bedrijven te hoge prijzen hanteren. Zuid-Afrika wou deze noodtoestand in 1997 aanpakken door een nieuwe wetgeving goed te keuren die ondermeer de productie of invoer van goedkopere (merkloze) geneesmiddelen mogelijk zou maken Volgens de Wereldhandelsorganisatie is dat toegestaan aangezien het om een nationaal noodgeval gaat. Maar de farmaceutische industrie diende in 1998 klacht in tegen de overheid wegens schending van het intellectueel eigendomsrecht. Artsen Zonder Grenzen heeft gebruik gemaakt van een petitiecampagne, waarin ze de 39 betrokken farmaceutische bedrijven oproept om zich uit het proces terug te trekken en Zuid-Afrika niet langer te blokkeren in haar pogingen om de aids-epidemie onder haar bevolking aan te pakken. Met de petitie wilde AZG voorkomen dat de farmaceutische industrie haar economische winst boven het menselijk leed stelt.

Voorbeelden Publieke acties 1. Stichting Sundjata heeft een scholierenstaking en een geldophaal actie bedacht De scholierenstaking Op 30 november 2010 vindt er een landelijke solidariteitsstaking plaats onder alle scholieren van Nederland om aandacht te vestigen op het feit dat veel kinderen in Afrika niet naar school kunnen gaan. De eis Met de oproep om te gaan staken, willen de scholieren steun vragen voor de bouw van scholen in Afrika. Als er vòòr 30 november minimaal €50.000 is ingezameld, zal de oproep om te staken worden ingetrokken. Tips om geld op te halen. Behalve het stakingsmailtje zijn er nog andere dingen die gedaan kunnen worden om geld op te halen voor de actie. • Neem contact op met profvoetballer Diouf. En laat iedereen bij jou in de buurt - tegen betaling natuurlijk - een potje met ‘m voetballen. • Bak Senegalese koekjes: Cinq Centimes. En verkoop ze bij jou in de buurt. • Organiseer een les in djembé, de typische

•

•

Afrikaanse trommelmuziek. Zoek een djembéleraar bij jou in de buurt. En nodig iedereen uit om - tegen leuke donatie - een les te volgen. Bel effe naar Akon. En wie weet organiseert hij een concert bij jou op school. De opbrengst gaat dan natuurlijk naar zijn geboorteland Senegal. Maak kerstkaarten in Afrikaanse stijl. En verkoop ze bij jou in de buurt. Met de feestdagen voor de deur moet dat geen probleem zijn.

leerlingen van basisscholen zoveel mogelijk geld bij elkaar voor een waterproject van Plan. Daarbij laten ze zich sponsoren door familie, buren of vrienden. De opbrengst van de actie is dit jaar bestemd voor schoon drinkwater voor kinderen en hun omgeving in Burkina Faso. In vergelijking met vorig jaar is de actie nu al succesvol; er doen dit jaar 20 extra scholen mee.

2. Actie TU Delft Aan de TU Delft werd op dinsdag 6 november 2007 ‘Het beste idee voor Afrika’ gekozen. Teams van basisscholieren maakten voor deze wedstrijd technische ontwerpen om concrete problemen in Afrika op te lossen. Wie heeft er nu eens een echt goed idee, het beste idee voor Afrika? Met die opdracht gingen teams van basisscholieren in de regio Haaglanden aan de slag. De ontwerpen moesten een technische component hebben, concreet en enigszins realiseerbaar zijn, waarbij ook zoveel mogelijk rekening moest worden gehouden met de lokale omstandigheden in Afrika. De ideeën van de scholieren werden gepresenteerd in de Aula van de TU Delft. Dit gebeurde tijdens het Lustrumsymposium van de TU Delft ‘Sustainable Solutions, focus on Africa’. Het Lustrumjaar 2007 stond bij de TU Delft in het teken van duurzaamheid, met daarbij speciale aandacht voor de noden van Afrika. 3. Basisscholen sparen afgedankte apparaten voor sanitair in ontwikkelingslanden Leerlingen van ruim 800 basisscholen in Nederland gaan sparen voor speciale ‘Elephant toilets’ in Afrika. De spaaractie maakt onderdeel uit van de Wecycle scholencampagne waarbij scholieren kleine apparaten inzamelen voor recycling. Bij inzameling van vijftig afgedankte apparaten ontvangt een school een ‘olifantmunt’. Met de contante waarde daarvan financiert de stichting Pump Aid – Water for Life vervolgens de bouw van een toilet op een school in Afrika. Doel van de actie ‘Wecycle voor Afrika’ is om dit jaar in totaal 1.000 toiletten te financieren is samenwerking met Nederlandse basisscholen. 4. Scholieren schaatsen voor water in Afrika De landelijke scholierenactie ‘Schaatsen en Zwemmen voor Water’ van ontwikkelingsorganisatie Plan Nederland start op 5 november. In heel Nederland schaatsen en zwemmen ruim 43.000 kinderen voor een waterproject in Afrika. Zij laten zich sponsoren per geschaatst rondje of gezwommen baantje. In Tilburg starten 800 leerlingen op ijsbaan Stappegoor. De officiële start in Tilburg is op 6 november. Dan starten 800 leerlingen in ijssportcentrum Stappegoor om 9.00 uur, nadat Willem II speler Jose Valencia het startschot heeft gegeven. Ook op donderdag 8 november wordt er geschaatst vanaf 9.00 tot 11.45 uur en vrijdag 8 november van 9.00 tot 10.15 uur. Dit jaar is het de 10e keer dat Plan Nederland de scholierenactie organiseert. Er doen ruim 500 scholen in Nederland aan mee. In het kader van de actie schaatsen en zwemmen 57

BEOORDELINGs FORMULIER

Beïnvloedingsbetoog 40 punten In les 5 heb je de opdracht “Beïnvloedingsmogelijkheden” gemaakt. Voor dit betoog kan je in totaal 40 punten krijgen. Totaal te behalen punten: 100 punten

Voor dit project moet je verschillende opdrachten maken. Deze staan zowel in je werkboek, en op de website www.f-2-f.eu. Voor een aantal van deze opdrachten krijg je een cijfer. Hieronder staat uitgelegd hoe deze beoordeeld worden. Opdrachten in je werkboek: De opdrachten uit je werkboek worden niet beoordeeld voor een cijfer. Alleen de opdracht “Beïnvloedingsmogelijkheden” uit les 5 wordt wel beoordeeld (zie hieronder).Dit wil niet zeggen dat je alle andere opdrachten niet hoeft te maken! Je hebt deze opdrachten namelijk nodig om de opdrachten die op de website www.f-2-f.eu staan goed uit te voeren. Zorg er dus voor dat je al deze opdrachten netjes en serieus maakt. Portfolio Je portfolio is een belangrijk onderdeel uit het project Face2Face. Dit portfolio is een verzameling van al je activiteiten die je op de website www.f-2-f.eu hebt gedaan. Zo kan je in je portfolio je antwoorden op de startquiz, de keuzes die je hebt gemaakt bij de storytelling game én de door jouw gemaakte opdrachten per dag terug vinden. Aan het einde van het project print je je portfolio uit en lever je het in bij je docent. Je docent geeft hier een cijfer voor. Hoe wordt het cijfer voor je portfolio opgebouwd? 20 pnt. Storytelling game: Elke dag heb je de storytelling game bekeken en je keuze ingevuld. In je portfolio komen deze vier dagkeuzes te staan. Voor elke dagkeuze die je hebt ingevuld krijg je 5 punten. Als er een dagkeuze ontbreekt gaan er voor dit onderdeel automatisch 5 punten van het totaal te behalen aantal punten af. 20 pnt. Opdrachten: Op de website vind je onder de knop “Opdrachten” de opdrachten die je bij elke les moet maken. Bekijk goed wat je moet doen want als je een opdracht incompleet of niet inlevert kost je dat punten. Voor elke opdracht die je compleet en voldoende inlevert krijg je 5 punten. 20 pnt. Video uitwisseling: In les drie heb je de opdracht gekregen om in een groepje een filmpje te maken en die via de computer op te sturen naar je leeftijdsgenoten in Congo of Somaliland. Je krijgt 20 punten voor dit onderdeel als je dit filmpje serieus hebt gemaakt en het op de website upload.

58

Inhoudsopgave. 1.0 Informatie over het project Face2Face Lessen Bijlages Beoordelingsformulier 58

Recommend Documents