Inhoudsopgave
1.
Uw vermogen nu en later . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.
1.2.
2.
1
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1.1. Vermogen tijdens leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1.2. Hoe is het vermogen vergaard? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1.3. Wat gebeurt er met uw vermogen na overlijden? . . . . . . 1 1.1.4. Het onderwerp van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Hoe is dat zo gekomen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.2.1. De situatie vóór 1923 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.2.2. Het wettelijk erfrecht ná 1923 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.2.3. Veranderde opvattingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.2.4. De ouderlijke boedelverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.2.5. Nieuw erfrecht met ingang van 1 januari 2003 . . . . . . . . 5 1.2.6. Het nieuwe huwelijksvermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2.7. Gemeenschap van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.2.8. Wat behoort tot het gemeenschappelijk vermogen? . . . . 6 1.2.9. Wat behoort niet tot het gemeenschappelijk vermogen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.2.10. Dus: misschien tóch drie vermogens . . . . . . . . . . . . . . . 11 1.2.11. Huwelijkse voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.2.12. Mogelijkheden voor huwelijkse voorwaarden . . . . . . . . 17
Goed om vooraf te weten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9.
26 26 26 27 27 28 28 29 29 29 30 30 31 31 31 31
2.10. 2.11.
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is ‘erven’ nou eigenlijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geen testament: het wettelijk erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wél een testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Opvragen van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uitsluiting na moord of bedreiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wél een testament, tóch wettelijk erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verplicht geldende (= dwingende) wettelijke bepalingen . . . . . . . Bestaan of niet bestaan; dat is de kwestie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.9.1. De erfgenaam moet bestaan! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.9.2. De uitzondering op de bestaanseis . . . . . . . . . . . . . . . . Alleen personen kunnen erven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De testamenttekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.11.1. Testamenten zijn niet altijd duidelijk! . . . . . . . . . . . . . . . 2.11.2. Is de hoedanigheid van de erfgenaam van belang? . . . 2.11.3. Voorkómen van onduidelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
I
Inhoudsopgave
Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX
2.12.
Inhoudsopgave
Tijdstip van overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.12.1. Gelijktijdig overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.12.2. Wél verschil in tijdstip van overlijden . . . . . . . . . . . . . . . Geregistreerd partnerschap en erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Samenwoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.14.1. Samenwoners en erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.14.2. Tóch een fiscaal voordeel voor samenwoners . . . . . . . .
32 32 32 33 34 34 34
Wat als u niets regelt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36
3.1.
36 36 36 36 37 38 38 38 39 39 40 42 43 44
2.13. 2.14.
3.
3.2.
4.
Wat erft de langstlevende echtgenoot? 4.1. 4.2.
4.3.
4.4.
II
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1. Bloedverwanten; geen áánverwanten . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2. Wie zijn ‘bloedverwanten’? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.3. Familierechtelijke betrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.4. Vaststelling van het vaderschap door de rechter . . . . . . Vier groepen van erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Het belang van de groepsindeling . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Plaatsvervulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. Niet alle erfdelen gelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.4. De eerste groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.5. De tweede groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.6. De derde groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.7. De vierde groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.8. Alleen op de wereld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 45
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De wettelijke verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Uitgangspunt: gelijkheid van erfgenamen . . . . . . . . . . . 4.2.2. De langstlevende krijgt alles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.3. De langstlevende krijgt ook alle schulden . . . . . . . . . . . 4.2.4. Een voorbeeld ter verduidelijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.5. Mag de langstlevende alles opmaken? . . . . . . . . . . . . . 4.2.6. Kunnen de kinderen zich daartegen verzetten? . . . . . . De vorderingen van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Vaststelling van de grootte van de vorderingen . . . . . . . 4.3.2. De boedelbeschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.3. De boedelbeschrijving soms verplicht . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4. Opeisbaarheid van de vorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.5. Testamentaire aanvulling op de opeisbaarheidsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.6. Rente over de vorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.7. Fiscaal voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.8. De vorderingen van de kinderen en de inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De wettelijke verdeling ongedaan maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.1. Slechts drie maanden de tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.2. Wat is daarvan het gevolg? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
45 45 45 45 46 46 47 48 48 48 48 49 49 50 50 51 51 52 52 53
5.
Het gevaar van de stieffamilie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. De wilsrechten van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.3. Vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.4. De draad van het wilsrecht weer opgepakt . . . . . . . . . . 4.5.5. Het tweede wilsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.6. Het derde wilsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.7. Het vierde wilsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.8. De wilsrechten kunnen worden geblokkeerd! . . . . . . . .
53 53 54 55 57 59 60 60 61
In de wet verankerde rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
5.1. 5.2.
63 63 64 65 66 67 68 68
5.3. 5.4.
6.
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wettelijke rechten van de langstlevende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Het recht van gebruik van woning en inboedel . . . . . . . 5.2.2. Het recht van vruchtgebruik van woning en inboedel . . . 5.2.3. Het vruchtgebruik van het overige vermogen . . . . . . . . Een bedrag ineens voor de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een bedrag ineens als uitgesteld loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4.1. Meewerkend kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wat kunt u nu in uw testament regelen? 6.1. 6.2.
6.3.
6.4.
. . . . . . . . . . . . . . . 71
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 6.2.1. Wat is een testament? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 6.2.2. De vorm van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 6.2.3. Wat u zonder notaris mag regelen: het codicil . . . . . . . . 73 6.2.4. Wie kunnen er een testament maken? . . . . . . . . . . . . . 75 6.2.5. Sommige personen kunnen niet erven! . . . . . . . . . . . . . 75 6.2.6. Het testament kan worden herroepen . . . . . . . . . . . . . . 76 De inhoud van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 6.3.1. Erfgenamen aanwijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 6.3.2. Legaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 6.3.3. Begunstigingen buiten het testament om . . . . . . . . . . . 81 6.3.4. Het opleggen van een last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 6.3.5. Wat kan er in een testament over de toekomst? . . . . . . 85 Wat kunt u nog meer regelen in een testament? . . . . . . . . . . . . . 87 6.4.1. Wie gaat dat regelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 6.4.2. Erfgenaam onder controle via bewind . . . . . . . . . . . . . . 90 6.4.3. Voogdij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 6.4.4. Geen geld naar aangetrouwde! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 6.4.5. De rampenclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 6.4.6. Overlijden binnen 30 dagen: géén erfgenaam . . . . . . . 100 6.4.7. Het flexibele- of combinatietestament . . . . . . . . . . . . . 101
© Uw vermogen nu & later,
III
Inhoudsopgave
4.5.
7.
Het onterfde kind en wat is legitiem? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
103
7.1. 7.2.
103 104 104 104 105 105 105 106 106 107 107 108
Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is de legitieme portie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.1. De helft van het wettelijk erfdeel . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.2. Het onterfde kind moet wél actie ondernemen . . . . . . 7.2.3. Een vorderingsrecht op de erfgenamen . . . . . . . . . . . Wie hebben recht op de legitieme portie? . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.1. In de eerste plaats de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.2. In sommige gevallen óók de kleinkinderen . . . . . . . . . 7.3.3. Een voorbeeld ter verduidelijking . . . . . . . . . . . . . . . . . Berekening van de legitieme portie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.1. Giften tellen mee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.2. Andere bevoordelingen tellen óók mee . . . . . . . . . . . . 7.4.3. Bevoordelingen aan het onterfde kind komen in mindering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slechts de legitieme portie? Goed, maar dan ook zonder beperkingen! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.1. De legitieme portie onbezwaard . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.2. Maar: tóch weer beperkingen! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De (niet-)opeisbaarheid van de legitieme portie . . . . . . . . . . . . . 7.6.1. De hoofdregel: eerder uitzondering dan regel . . . . . . . 7.6.2. De langstlevende echtgenoot heeft geen last van het onterfde kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6.3. De legitimaris door het testament in de ijskast . . . . . . 7.6.4. Niet alleen moeder, maar óók zijn vriendin! . . . . . . . . . 7.6.5. Monica Lewinsky doet óók mee . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uitbetaling van de legitieme portie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.7.1. Eerst komen de erfgenamen aan de beurt . . . . . . . . . 7.7.2. Maar ook inkorting van giften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.7.3. Het probleem van de stiefkinderen . . . . . . . . . . . . . . .
111 111 112 112 114 114 114 115
Bedrijfsopvolging en overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117
8.1. 8.2.
117 117 117 119 122 122 123 123 123 124 125 125 126
Inhoudsopgave
7.3.
7.4.
7.5.
7.6.
7.7.
8.
8.3.
IV
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meer mogelijkheden in het nieuwe erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.1. Overdracht van bedrijfsgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.2. Wat als het bedrijf in een BV zit? . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.3. Van de legitimaris geen last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.4. Een redelijke betalingsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bedrijfsopvolging in het testament geregeld . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.2. Legaat van bedrijfsgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.3. Toedeling van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.4. Botsing met het wettelijk recht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.5. Betaling in termijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.6. Waarom de bedrijfsopvolger als executeur? . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
108 109 109 109 110 110
Andere (on)mogelijkheden om de bedrijfsopvolging te regelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.2. De eenmanszaak: helaas! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.3. De maatschap of vennootschap onder firma . . . . . . . . 8.4.4. De besloten vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
127 127 127 127 128 130
Meer schuld dan bezit? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131
9.1.
De schulden zijn voor de erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.1. Welke schulden worden bedoeld? . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.2. De erfgenamen zijn aansprakelijk . . . . . . . . . . . . . . . . Ook andere verplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2.1. De overledene heeft nog een huis gekocht . . . . . . . . . 9.2.2. Overeenkomsten op naam van de onderneming . . . . . 9.2.3. Met een BV geen probleem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvaarden of verwerpen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.3.1. De zilvervloot vaart binnen! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.3.2. Een dompertje op de feestvreugde . . . . . . . . . . . . . . . De erfenis verwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.1. De schulden rijzen de pan uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.2. Een verklaring aan de rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.3. Wie zwijgt, stemt toe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.4. Wie stilzit, is beter af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Is er nog een tussenweg? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.1. Goede raad is duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.2. Aanvaarden zonder risico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.3. Drie maanden tijd om uit te rusten, of niet? . . . . . . . . .
131 131 131 132 132 133 133 134 134 134 135 135 135 136 136 137 137 137 138
Hoe kan het ook anders via ‘estate planning’? . . . . . . . .
139
10.1. 10.2.
139 139 139 140 141 142 143 144 144 145 146 146 146 147
8.5.
9.
9.2.
9.3.
9.4.
9.5.
10.
10.3.
10.4.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pensioen-, lijfrente- en andere voorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.1. Hoe regel je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.2. Uitkeringen ten behoeve van de nabestaanden . . . . . 10.2.3. Ook mogelijk: de levensverzekering . . . . . . . . . . . . . . 10.2.4. Voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.5. Waarmee moet u wel rekening houden? . . . . . . . . . . . Schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.1. Geld schenken, hoe doe je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.2. Op papier schenken kunt u zelf . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.3. Of tóch bij notariële akte? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.4. Wat kunt u nog meer schenken? . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.5. ‘Eens gegeven blijft gegeven’ of toch niet? . . . . . . . . . Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
V
Inhoudsopgave
8.4.
11.
De nalatenschap op orde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
11.1.
De onverdeelde erfenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.1. Gezellig samen met de familie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.2. De notaris wordt ingeschakeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.3. Nog even voor alle duidelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.4. Een legaat kan problemen voorkomen . . . . . . . . . . . . Terug naar de erfenis van oom Jan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.1. Niemand mag iets alleen doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.2. Hoeveel zijn de spullen waard? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.3. Wie krijgt wat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdwingen van een verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.1. Dwarsliggers heb je (bijna) altijd . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.2. Verdeling door de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verklaring van erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verklaring van executele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149 149 149 150 150 151 151 152 152 153 153 154 155 156
Wat nu met de (gewijzigde) erfbelasting? . . . . . . . . . . . . .
159
12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5. 12.6. 12.7. 12.8. 12.9.
Wanneer wordt nu erfbelasting geheven? . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is nu vrijgesteld voor de erfbelasting? . . . . . . . . . . . . . . . . . Aangifte erfbelasting doen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe werkt dit in de praktijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vervallen vrijstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is nu nodig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vrijstellingen erfbelasting voor kleinkinderen . . . . . . . . . . . . . . . Hoe legt u nu een goede link tussen schenk en erfbelasting? . . . Onbelaste bonus voor de erfbelasting? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
159 159 160 160 162 162 164 164 165
Erfenis en inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
167
13.1. 13.2.
Wettelijke verdeling en ouderlijke b oedelverdeling (obv) . . . . . . Vruchtgebruiktestament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2.3. Vruchtgebruik en eigenwoningregeling . . . . . . . . . . . . Onverdeelde boedel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3.1. Hoe zit dit nu voor de inkomstenbelasting? Wie moet wat aangeven? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Successieschulden in de inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . .
167 168 168 170
Uw vermogen nu: wat is (niet) belastbaar? . . . . . . . . . . . .
173
14.1. 14.2.
173 174 175 176
Inhoudsopgave
11.2.
11.3.
11.4. 11.5.
12.
13.
13.3.
13.4.
14.
14.3.
VI
Het boxenstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe zit het boxsysteem in elkaar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.2.1. Wat met het gesloten boxenstelsel? . . . . . . . . . . . . . . 14.2.2. Is verrekening tussen de boxen mogelijk? . . . . . . . . . . Uw beleggingsportefeuille heeft de warme belangstelling van de fiscus! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.3.1. Aandelen in box 2 of box 3 van de inkomstenbelasting? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.3.2. Welke schulden tellen niet mee in box 3? . . . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
170 171
178 178 180
Geen ingewikkelde waarderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.4.1. Waarde van een woning in box 3 van de inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.5. Banksparen als nieuw fenomeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.6. Wat is nu het heffingsvrije bedrag? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.6.1. Hoe zitten de kinderen in box 3? . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.6.2. Aanvullende toeslag op het belastingvrije vermogen in box 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.7. Hoe zit de erfenis in box 3? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.7.1. Testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8. Wat moet u weten over box 3? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8.1. Grote uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8.2. Plannen van koop en verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8.3. Switchen met beleggingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8.4. Spaargeld fiscaal verhuizen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.8.5. Vermogen ter beschikking stellen aantrekkelijker? . . . 14.8.6. Echtscheiding en aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.9. DGA staat garant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.9.1. Borgstelling door DGA voor schulden BV . . . . . . . . . . 14.9.2. Resultaat uit overige werkzaamheden . . . . . . . . . . . . . 14.9.3. Totaalwinstbenadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.9.4. Beëindiging terbeschikkingstelling . . . . . . . . . . . . . . . . 14.10. Geen inkomstenbron voor de inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . 14.10.1. Bron van inkomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.10.2. Vermogensetiketteringsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.10.3. Afwaardering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.
Hoezo goed (uitpakkend) plan? 15.1.
15.2.
15.3. 15.4.
15.5.
182 185 186 187 187 188 188 189 189 189 190 190 191 192 193 193 194 194 194 195 195 195 195
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Goed schenkingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.1. Nu betalen, later besparen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.2. Schenkingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.3. Financiële situatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.4. Wat is er geregeld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.5. Hoe, wat en hoeveel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aandelen schenken? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.2.1. Bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.2.2. Holdingstructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.2.3. AB-heffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schenken (z)onder voorwaarden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3.1. Gevolgen herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uw kind helpen met een huis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.4.1. Medeschuldenaar of borg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.4.2. Schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.4.3. Lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nu verkopen om later te besparen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.5.1. Fictiebepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
© Uw vermogen nu & later,
181
197 197 197 198 198 198 198 199 200 201 202 202 203 203 204 205 205 205
VII
Inhoudsopgave
14.4.
15.6.
Belastingnadeel voorkomen door vestiging vruchtgebruik . . . . . 15.6.1. Vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.7. Wat geldt voor ‘zaaksvervanging’? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.8. Voordelig overnemen en dan verkopen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.8.1. Wat houdt een meerwaardeclausule in? . . . . . . . . . . . 15.9. Huwelijkse voorwaarden en vermogensoverdracht . . . . . . . . . . . 15.9.1. Formaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.10. (Hoe) de belasting (niet) betalen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.10.1. Tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inhoudsopgave
16.
Overzicht van termijnen 16.1.
17.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Overzicht van termijnen waarmee u rekening moet houden . . . . 16.1.1. Drie maanden na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1.2. Zes maanden na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1.3. Acht maanden na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1.4. Eén jaar na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1.5. Eén jaar en drie maanden na overlijden . . . . . . . . . . . 16.1.6. Vijf jaar na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1.7. 20 jaar na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
217 217 218 218 218 218 219 219
Checklist van af te werken punten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
221
17.1. 17.2.
221 221 221 222 222 223 223 224 224 224 225 225 225 225 225 226
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De bankrekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.2.1. De onbetaalde rekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.2.2. Volmacht slechts van geringe betekenis . . . . . . . . . . . 17.2.3. De en/of-rekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Laat de nabestaanden niet in het duister tasten! . . . . . . . . . . . . 17.3.1. Waar liggen de bankafschriften? . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.3.2. Ook de andere documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Enkele punten van belang na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.1. Aangifte van overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.2. Aanvraag verklaring van erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.3. Tenaamstelling wijzigen van rekeningen . . . . . . . . . . . 17.4.4. Mededeling aan pensioenfondsen . . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.5. Bericht naar verzekeringsmaatschappijen . . . . . . . . . . 17.4.6. Eventueel aflossen van hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.7. Rekeningen bewaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.4.8. Opzeggen abonnementen; intrekken van machtigingen en automatische afschrijvingen . . . . . . . 17.4.9. Aangifte voor het recht van successie . . . . . . . . . . . . . 17.4.10. Aangifte inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
226 226 226
Handige modellen, checklisten en bijlagen . . . . . . . . . . . .
227
17.3.
17.4.
18.
206 206 208 210 210 212 212 213 214
Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
VIII
© Uw vermogen nu & later,
