meer jaren plan
inhoudsopgave
1. Inleiding en aanleiding
3
4. Ondernemingsdoelstellingen
11
2. Positionering G.A.N.G. 6 2.1 Missie en doelstellingen 2.2 Hoe realiseert GA.N.G. dat? 3. De organisatiestructuur 8 en juridische constructie 4.1 Aanbod 4.2 Financiën 4.3 Markt en partners 4.4 Communicatie 5. Het aanbod van G.A.N.G.
5.1 Activiteiten in Showroom Arnhem 5.2 Projecten in ‘de buitenruimte’ 5.3 Activiteiten voor marktpartijen
12 13
14 18 24
1 Inleiding en aanleiding
G.A.N.G. is een cultureel projectbureau dat opereert op het snijvlak van beeldende kunst, architectuur en ruimtelijk ordening. G.A.N.G. werkt vanuit een vast teamverband dat bestaat uit Hans Jungerius, Rob Groot Zevert, July Ligtenberg en Caro Delsing. G.A.N.G. initieert zelf activiteiten en werkt in opdracht.
Vanuit de subjectieve waarneming van de beeldende kunst houdt G.A.N.G. zich gevraagd en ongevraagd bezig met het publieke domein en de ruimtelijke ordening. Het ervaarbaar maken van processen en tendensen die het aanzien van onze omgeving beïnvloeden, is daarbij een belangrijk doel. Dit doet G.A.N.G. door projecten te ontwikkelen waarin de kunsten centraal staan. Deze projecten dragen bij aan een andere manier van beschouwen en duiden van de omgeving. Daardoor kan de omgeving ‘vrijer’ worden geïnterpreteerd en kunnen nieuwe visies ontstaan. Voorbeelden zijn projecten als P-Reizen, Leisure Resort Parallel//weg, het Snelwegmuseum, Parkscapes A1 en Brachen-Siedlung. Projecten vinden meestal op locatie plaats waarbij G.A.N.G. altijd samenwerkt met andere professionals, zowel uit de kunsten als daarbuiten. G.A.N.G. heeft als vaste standplaats Arnhem maar opereert ook daar buiten. In Arnhem beschikt G.A.N.G. over een (zelf ontwikkelde) vaste projectlocatie in de binnenstad: SHOWROOM ARNHEM. Deze ruimte van circa 600 m2 wordt gedeeld met O-P-A (Ontwerp Platform Arnhem) en CASA (Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Arnhem). SHOWROOM ARNHEM functioneert als cultureel platform, podium voor voorstellingen, lezingen, tentoonstellingen e.d.
3
4
Aanleiding Meerjarenplan
G.A.N.G. bestaat ruim 10 jaar. Anno 2011 is er het nodige veranderd ten opzichte van 2000, het jaar dat G.A.N.G. werd opgericht. Vooral cultuurbeleid is de laatste paar jaar aan grote veranderingen onderhevig met de nodige verschuivingen als gevolg. Provinciaal gezien waren er in 2011 de verkiezingen, verdween het Centrum Beeldende Kunst Gelderland en wordt van de Gemeenschap Beeldende Kunst Gelderland een grotere rol verwacht die nog nader moet worden ingevuld. Op lokaal niveau leidde de gemeenteraadsverkiezingen in Arnhem tot een nieuw bestuur, wethouder en raad en een nieuwe cultuurnota in de maak. Landelijk en vooral internationaal, ziet G.A.N.G. dat er op cultureel vlak een natuurlijke behoefte is aan meer samenwerking, terwijl deze in de praktijk lastig blijkt te concretiseren. Bovenal signaleert G.A.N.G. - ingezet door de recessie - op vrijwel alle terreinen een zoektocht naar duurzame oplossingen en nieuwe verbindingen met een nadruk op experiment en maatwerk. Vooral vanuit dat perspectief ziet G.A.N.G. voor zichzelf de komende jaren nieuwe mogelijkheden. Want niet alleen beweegt G.A.N.G. zich van nature makkelijk tussen de onderscheidbare niveaus, ook is G.A.N.G. sterk in samenwerken, in het verbinden van partijen en het stimuleren van visies. Daarbij heeft G.A.N.G. een oog voor kansen buiten de begaande paden. De projecten van de laatste jaren laten dat zien.
In 2010 bestond G.A.N.G. 10 jaar. Een terugblik op 10 jaar G.A.N.G., gekoppeld aan een nieuwe samenstelling van het team, vormde de aanleiding voor dit Meerjarenplan 2011-2014. De afgelopen tien jaar maakten duidelijk wat G.A.N.G. graag doet, wat haar sterke punten zijn en waar kansen liggen. De tijd is daarmee rijp geworden voor een aangescherpte visie en richting: het Meerjarenplan. In dit Meerjarenplan wordt eerst ingegaan op de missie, doelstellingen en thematiek. Daarna worden de organisatiestructuur en de ondernemingsdoelstellingen kort beschreven. Vervolgens wordt ingezoomd op het aanbod van G.A.N.G. waarbij er een onderscheid is gemaakt tussen activiteiten die in Arnhem plaatsvinden (SHOWROOM) en daarbuiten (de buitenruimte).
nh Ar
em
Ni
g ur
0
01
2 HR RU
jm
isb
Du
en eg
Kunst– und Kultur Festival
em nh Ar g ur
en
eg
jm
m
e nh
0
01
2 HR RU
Ni
g ur
en
eg
jm
isb
Du
isb
Du
0
01
2 HR RU
Ni
Ar
Ar
m
e nh
0
01
2 HR RU
Ni
g ur
en
eg
jm
isb
Du
Programma Nijmegen Hunnerpark 10 t/m 12 september em
nh
Ar
g ur
en
eg
jm
isb
Du
0
01
2 HR RU
Ni
em
nh
Ar g ur
en
eg
0
01
en
eg
jm Ni
2 HR RU
jm
isb
Du
0
01
2 HR RU
Ni
m
g
n ge me
–Brachen Siedlung D
10
0 R2
em nh Ar
jm Ni
g ur
en
eg
isb
Du
0
01
2 HR RU
e nh Ar
em nh
Ar
en
eg
jm
isb
Du
0
2 HR RU
Ni
g ur
u
isb
Du
10
em nh
Ar
en
eg
isb
Du
0
01
2 HR RU
jm Ni
g ur
2 Positionering G.A.N.G.
2.1
Missie en doelstellingen
Missie G.A.N.G. G.A.N.G. streeft naar het verbeteren van de kwaliteit van de (leef-) omgeving en het vergroten van inzicht in tendensen die daarop betrekking hebben, door middel van een prominente inzet van de beeldende kunst.
6
2.2
Doelen G.A.N.G. stelt zich ten doel om: bij te dragen aan een brede publieke bewustwording van onze omgeving door kansen in het openbaar gebied te signaleren, te verkennen, te analyseren, ervaarbaar te maken en te beïnvloeden met interventies vanuit de beeldende kunst de positie en potentie van beeldende kunst te versterken binnen de sectoren van architectuur, stedenbouw, landschap en erfgoed een brug te slaan tussen de abstractie van de professionals en de burger m.b.t. de ruimtelijke ordening/omgeving en daarmee ook de maatschappelijke betekenis van (beeldende) kunst te vergroten.
** *** ** ***
Hoe realiseert G.A.N.G. dat?
*
** * * *
Binnen G.A.N.G. is deskundigheid gebundeld op het brede gebied van de openbare ruimte. Daardoor kan G.A.N.G. snel en adequaat de potenties van gebieden en gebiedsontwikkelingen inschatten en omzetten naar concrete planontwerpen en uitvoeringsprojecten. Zowel in beleid als in uitvoering maakt G.A.N.G. gebruik van creatieve en onorthodoxe methoden. G.A.N.G. is van oorsprong een kunstinitiatief en dat is zichtbaar.
G.A.N.G. onderscheidt zich van andere organisaties door: concrete ideeën te ontwikkelen en uit te voeren op veelal ongewone locaties te zoeken naar niet voor de hand liggende oplossingen te werken vanuit een onconventionele aanpak ruimte te creëren voor de subjectieve waarneming vanuit de kunsten samen te werken met een breed scala aan partners en in te zetten op cross-overs op een frisse manier visie-ontwikkeling te stimuleren.
** * ** ** **
G.A.N.G. kijkt met de blik van de kunstenaar en beschouwer naar de omgeving. In alle projecten van G.A.N.G. speelt deze blik en de positie die G.A.N.G. inneemt een grote rol. Of het nu gaat om projecten die ingaan op actuele vragen zoals leegstand en herbestemming, of om projecten die de grens tussen cultuur en natuur onderzoeken. Belangrijk voor de insteek is dat G.A.N.G. onze omgeving beschouwt als een levend en dynamisch archief waarin zich telkens afwisselende en opeenvolgende maatschappelijke opvattingen en zienswijzen weerspiegelen. G.A.N.G. gelooft dat inzicht hierin (en visies daarop) gestimuleerd kan worden door, veel meer dan nu het geval is, ruimte te creëren voor de subjectieve waarneming vanuit de kunsten. ‘Beleven’ is daarbij een sleutelwoord: De projecten van G.A.N.G. gaan bijna altijd over ‘in het echt beleven’, op de plek zélf waar het om gaat. Deze benadering heeft als bijkomend voordeel dat uiteenlopende groepen zich makkelijk aangesproken voelen. Bovendien sluit het aan bij de roep om meer authenticiteit die in een globaliserende wereld toenemend klinkt en waardoor er steeds meer belangstelling is voor het lokale, de eigen omgeving en ‘identiteit’. De projecten van G.A.N.G. laten deze insteek zien. Bij projecten neemt G.A.N.G. wisselend de rol in van initiatiefnemer, opdrachtgever, opdrachtnemer, curator of aanjager. G.A.N.G. werkt veel samen en maakt vrijwel altijd gebruik van de inbreng van derden. Door de jaren heen is zo een nationaal en internationaal netwerk opgebouwd. Binnen zowel de beeldende kunst, als bij vakdisciplines met betrekking tot de openbare ruimte.
7
3 De organisatiestructuur en juridische constructie
In hoofdstuk 5 vindt u een beschrijving van de concrete plannen van G.A.N.G. Bij nieuwe plannen hoort een organisatievorm die goed past bij de werkstructuur. In 2011 stapt G.A.N.G. daarom over van een stichtingsvorm naar een model Raad van Toezicht met een directeur-bestuurder.
8
De Raad van Toezicht gaat op afstand werken en advies geven op hoofdlijnen. De Raad van Toezicht wordt gevormd door Marten Hendriks (kunstenaar en docent), Wiebe Gerritsma (financieel adviseur) en Erna aan de Stegge (kunsthistoricus en adviseur). Statutair directeur wordt Rob Groot Zevert. Namens stichting G.A.N.G. is de statutaire directeur:
** *
eindverantwoordelijk voor het financiële beleid (en de resultaten) eindverantwoordelijk voor het inhoudelijke beleid eindverantwoordelijk voor het Marketing- en PR-beleid.
De dagelijkse organisatie blijft bestaan uit het vaste team van freelancers: de statutaire directeur wordt inhoudelijk, zakelijk en beleidsmatig gesteund door Hans Jungerius, Caro Delsing en July Ligtenberg die ervaring hebben op de genoemde terreinen. Daarnaast werkt G.A.N.G. ten behoeve van verdieping met ad hoc programmaraden en gastcuratoren.
Opbouwen in Nijmegen; de Mobiele Bar van Rob Voerman
4 Ondernemingsdoelstellingen
G.A.N.G. wil uitgroeien tot een rendabele organisatie die met frisse ideeën nieuwe markten bedient, bijzondere projecten en activiteiten ontwikkelt en daarover helder communiceert. Om dit te bereiken zijn, naast een goede organisatievorm, ook ondernemingsdoelstellingen nodig. G.A.N.G. heeft er vier geformuleerd.
Onderscheidend aanbod
De kracht van G.A.N.G. zijn de projecten. Het projectenaanbod blijft de ruggengraat van G.A.N.G. Met oog voor concurrentie, gaat G.A.N.G. haar aanbod vanuit haar niche gericht verder ontwikkelen. De projecten in de ‘buitenruimte’ vormen de komende jaren daarbij de motor. In hoofdstuk 5 leest u hier meer over. Nieuw is dat bij de ontwikkeling van projecten voortaan ook bedrijfsmatige doelstellingen – zoals gezonde financiën - gehanteerd gaan worden als leidraad.
Verbeteren financiële positie
G.A.N.G. gaat haar financiële positie verbeteren. Momenteel werkt G.A.N.G. met een subsidie van de gemeente Arnhem van € 30.000 per jaar. Dit is onvoldoende om projecten te financieren. Deze worden op twee manieren gerealiseerd. Ten eerste vanuit betaalde opdrachten. Ten tweede doordat G.A.N.G. zelf projecten bedenkt en voor de realisatie vervolgens partners en financiers zoekt. Deze werkwijze blijft gehandhaafd. Nieuw is dat G.A.N.G. haar financiële basis gaat versterken door pro-actief betaalde opdrachten te werven. Daarnaast gaat G.A.N.G. zich, ook met de zelf geïnitieerde projecten, sterker richten op de professionele markt (zie 4.3) en gaat G.A.N.G. haar aanbod aanbieden aan culturele instellingen elders. Gevolg: meer opdrachten, lagere kosten, hogere verkoopprijs en meer inkomsten.
4.1 11
4.2
4.3
In het kader van een gezonde bedrijfsvoering, vertaalt G.A.N.G. tot slot voortaan ieder jaar dit Meerjarenplan naar een concreet Werkplan met een uren- en productbegroting.
Uitbreiden markt en partners
Het creëren van draagvlak is voor G.A.N.G. essentieel. Hier wordt de komende jaren nog sterker op ingezet (zie ook 5.3). Vaak zijn partners ook afnemers. Wanneer men kijkt naar de markt, dan heeft G.A.N.G. twee afnemersgroepen: - particulieren / bezoekers - professioneel / business to business.
12
Particulieren / bezoekers Bij veel activiteiten heeft G.A.N.G. te maken met bezoekers. Deze handelen op basis van beschikbare tijd, kennis, vaardigheden en statusoverwegingen. Tijd is de belangrijkste factor. Tegelijkertijd is er erg veel aanbod, binnen en buiten cultuur. G.A.N.G. moet sterk concurreren met andere vrijetijdsbestedingen. Dat betekent dat G.A.N.G. bij iedere activiteit haar doelgroepen scherp moet definiëren en helder moet communiceren. In het verleden gebeurde dit te ‘los’, dat gaat veranderen (zie ‘Communicatie’).
G.A.N.G. gaat ook beter kijken wáár activiteiten het beste (en wanneer) kunnen plaatsvinden. Desalniettemin zal meer bezoek niet direct leiden tot een betere financiële positie. Een andere optie, het vragen van een hogere toegangsprijs, zal waarschijnlijk een negatief effect hebben op bezoek. De kans op meer subsidie op korte termijn is tot slot ook klein. Conclusie is dat de professionele markt de meeste kansen biedt.
Professioneel / business to business (b2b) G.A.N.G. heeft binnen de professionele markt interessante partijen in kaart gebracht. Bij elke nieuwe activiteit zoekt G.A.N.G. voortaan vanaf de start gericht partners op waardoor kansen beter kunnen worden ontsloten. De belangrijkste (markt)partners zijn: 1. Overheden en overheidsinstanties: lokaal, provinciaal, landelijk en grensoverschrijdend (o.a. Duitsland). Belangrijk als partners, afnemers en voor het beïnvloeden van visievorming. G.A.N.G. gaat zich binnen dit segment bewuster richten op de verschillende aandachtsgebieden zoals stedelijke ontwikkeling, RO, welzijn, toerisme en economische zaken.
2. (Culturele) instellingen/initiatieven: van belang voor samenwerking en het afnemen van projecten. Daarbij gaat het om zowel lokale, landelijke als internationale culturele instellingen zoals GBK, Plaatsmaken, SKOR, Stroom en Kunstenlab en om festivals zoals de Biënnale en Sonsbeek. 3. Hoger en universitair onderwijs: interessant voor samenwerking en verdieping, en voor kansen als het in gezamenlijkheid ontwikkelen van activiteiten als summerschools. 4. Bedrijfsleven: van projectontwikkelaars en woningbouwcorporaties tot lokale middenstand zoals het Arnhems Smaakcollectief. Hier liggen kansen voor samenwerking en voor opdrachten. 5. Internationaal: vooral Duitsland biedt kansen. G.A.N.G. heeft de laatste jaren fors haar vleugels naar de oosterburen uitgeslagen. Hans Jungerius is bekend om zijn excursies naar het Ruhrgebied en is actief binnen een sterk aan G.A.N.G. verwant Duits initiatief, Stichting Legenda. Ook organiseerde G.A.N.G. in het najaar van 2010 het spraakmakende Brachen-Siedlung. Dit was een reizende manifestatie n.a.v. RUHR 2010/Culturele hoofdstad waaraan ruim 30 professionele instellingen uit Arnhem en Nijmegen deelnamen met voorstellingen, installaties en kunstwerken rondom drie speciaal ontwikkelde mobiele bouwwerken (een podium, bar en expositieruimte). Door deze activiteiten in Duitsland heeft G.A.N.G. een stevig netwerk opgebouwd en liggen er veel mogelijkheden.
Communicatie
Met de ontwikkeling van G.A.N.G. van kunstinitiatief tot professionele organisatie die zich wil verhouden tot marktpartijen en overheden, is de tijd rijp voor een andere manier van communiceren, verantwoorden en verslag leggen. G.A.N.G. gaat de interne en externe communicatie verbeteren en (mede daardoor) efficiënter werken. In 2011 maakt G.A.N.G. een communicatieplan. Belangrijk doel is het versterken van de missie en het verbeteren van het imago, vooral door een duidelijker profiel neer te zetten in het aanbod en de corporate communicatie. Dit moet leiden tot meer betrokkenheid en draagvlak bij publiek, bestuur en bedrijfsleven en meer mediaaandacht. Aandachtspunten binnen de communicatie zijn verder: het vertalen van de kernactiviteiten naar een heldere communicatie en een heldere huisstijl, een up to date adresbestand en een efficiënte inzet van middelen zoals publicaties, ladders, website en nieuwsbrieven.
4.4
13
5 Het aanbod van G.A.N.G.
G.A.N.G. wil een sterk aanbod neerzetten. Voor 2011-2014 kiest G.A.N.G. drie speerpunten: Activiteiten in Showroom Arnhem Projecten in ‘de buitenruimte’ Activiteiten voor marktpartijen.
5.1 14
** *
Activiteiten in Showroom Arnhem
Showroom Arnhem is de vaste plek van G.A.N.G. in Arnhem. De komende jaren worden enkele activiteiten hier voortgezet en andere nieuw ontwikkeld. Verder wordt 2011 gebruikt om te onderzoeken of Showroom Arnhem geïmplementeerd moet worden in de huidige stichting G.A.N.G. of zelfstandig verder gaat. Meegenomen wordt daarin dat eind 2012 een verhuizing voor de deur staat i.v.m. een geplande supermarkt op de locatie van Showroom. In 2011-2014 richt G.A.N.G. zich voor Showroom Arnhem op: A. Opzet Beeldende Kunst Platform B. Tentoonstellingen C. Ad Hoc activiteiten / performances D. Gezamenlijke activiteiten in Showroom Arnhem.
Ad. A. Opzet Beeldende Kunst Platform Showroom Arnhem is de culturele hotspot in het hart van Arnhem. Dit wordt versterkt doordat er in Arnhem weinig presentatieplekken zijn voor professionele (beeldende) kunst. G.A.N.G. deelt de ruimte met O-P-A en CASA. G.A.N.G. programmeert in Showroom activiteiten op het gebied van de beeldende kunst of disciplines die daar aan verwant zijn. Goede samenwerking is o.a. opgebouwd met Plaatsmaken, ArtEZ, To be present, DAI en met festivals zoals De Wintertuin. G.A.N.G. heeft de ambitie om de programmering van beeldende kunst in Showroom op een structurele basis te spreiden over een grotere
Brachen-Siedlung Arnhem; de M.I.R. van Alphons ter Avest (TT)
groep initiatieven. G.A.N.G. wil daartoe een Beeldende Kunst Platform oprichten. In 2010 startte G.A.N.G. al een nauwe samenwerking met Subwalk (www.subwalk.nl) en voerde zij gesprekken met het GBK (www.gbk.nl). Gedachte is dat deelnemers aan het BK platform vanuit hun eigen identiteit acte de presence kunnen gaan geven in Showroom met tentoonstellingen, symposia, lezingen en bijeenkomsten. Het platform kan ook verantwoordelijk worden voor de jaarlijkse activiteit ‘20 x 20’ die momenteel nog georganiseerd wordt door G.A.N.G. i.s.m. O-P-A en CASA. Het BK Platform kan tot slot ook resulteren in een gemeenschappelijke marketing met een landelijke uitstraling met inzet van middelen als een website, activiteitenladder, advertenties en mailingen. Voor het BK Platform worden Arnhemse professionele partners in de beeldende kunst uitgenodigd waaronder SuzeMaySho, Subwalk, GBK, Plaatsmaken, MMKA, Tape, Nachtkerk en Artez.
Ad. B. Tentoonstellingen G.A.N.G. wil in Showroom Arnhem ieder jaar minimaal één kwalitatief hoogwaardige tentoonstelling organiseren. Deze moet aansluiten op de missie en op grote activiteiten die elders in de regio plaatsvinden zoals Made in Arnhem, Biënnale Gelderland en de Sonsbeektentoonstelling. Ieder jaar nodigt G.A.N.G. een gastcurator uit om een tentoonstellingsconcept te maken. Gastcuratoren worden gevraagd op basis van hun signatuur en aansluiting bij het profiel van G.A.N.G. Voor 2011 heeft Flos Wildschut (kunsthistoricus en tevens curator van Made in Arnhem 2012) toegezegd. Voor 2012 architectuurhistoricus en publicist Lukas Feireiss. De titel van de tentoonstelling die Flos Wildschut eind 2011 voor G.A.N.G. gaat samenstellen is ‘Proeftuin’. Inhoudelijk sluit dit nauw aan op het concept dat Flos Wildschut voor Made in Arnhem 2012 ontwikkelde en dat handelt over de drie landschappen van Arnhem die zichtbaar worden in de drie parken Sonsbeek, Meijnerswijk en Lingewaard. Het thema ´Proeftuin´ is een mooie variant daarop en past uitstekend bij de focus van G.A.N.G. Bovendien is G.A.N.G. een tweede hoofdlocatie binnen het festival Made in Arnhem.
Ad. C. Ad Hoc activiteiten / performances Als extra onderdeel in Showroom Arnhem wil G.A.N.G. ad hoc activiteiten zoals performances programmeren. Met dit onderdeel creëert G.A.N.G. ruimte om in te springen op de actualiteit. Uitgangspunt is dat deze ad hoc activiteiten een autonome, onderzoekende en onafhankelijke insteek hebben en handelen over onze omgeving (cross-over). Voor 2011 gaat G.A.N.G. samenwerken met o.a. Stichting Performance uit Amsterdam en ArtEZ.
17
5.2
18
Ad. D. Gezamenlijke activiteiten Showroom Arnhem G.A.N.G. deelt ‘Showroom Arnhem’ met O-P-A en CASA. Ieder organiseert er eigen activiteiten. Daarnaast wordt de ruimte verhuurd voor activiteiten die passen bij het profiel van Showroom en waarin cultuur en kwaliteit centraal staan. De coördinatie en beheer van Showroom worden uitgevoerd door G.A.N.G. Passende activiteiten voor Showroom Arnhem kunnen zijn: • ArtEZ eindexamententoonstellingen • jaarlijkse avond ’20 x 20!’
Projecten in ‘de buitenruimte’
G.A.N.G. is sinds haar oprichting ook buiten de stad Arnhem actief. Gaandeweg is de aandacht van G.A.N.G. van de stedelijke openbare ruimte uitgebreid naar een grotere focus op onze omgeving in het algemeen waaronder het landschap. Projecten als Showroom GANG/Arnhem (2002 -2009), Leisure Resort Parallel// weg (2003), Parkscapes A1 (2005), het Snelwegmuseum (2007-2009) en Brachen-Siedlung (2010) illustreren deze ontwikkeling. In 2011-2014 gaat G.A.N.G. zich verder profileren met projecten die vooral gaan plaatsvinden in het ‘buitengebied’, of te wel buiten de stad. Daarbij richt G.A.N.G. zich op cross-overs tussen de beeldende kunst, ruimtelijke ordening en het landschap, met het doel kansen en partners te verbinden. Strategische kansen Hoewel G.A.N.G. zich met haar activiteiten in de buitenruimte nadrukkelijk nationaal en ook internationaal richt, zijn de lokale mogelijkheden niet te onderschatten. G.A.N.G. is alert op kansen die de aanzet kunnen geven tot nieuwe visies. Zo biedt het voormalig militair terrein Kamp Konings Weg (KKN) aan de Koningweg aan de rand van Arnhem (zie hieronder bij A) een kans om Arnhem met de Veluwe te verbinden, in het bijzonder met het Kröller Müller Museum. Maar ook valt te denken aan een doorstart van de ‘Landschap Triënnale’ (gestopt na 2008). Dit kwalitatief goede project vormde een mooie verbinding tussen landschap en beeldende kunst en werd geleid door Bert van Mechelen. De Landschap Triënnale kan wat betreft G.A.N.G. goed gecombineerd worden met een Sonsbeek-tentoonstelling in een opzet waarbij deze vanuit het Sonsbeekpark de Schelmseweg oversteekt, de diffuse bossen aan weerszijden van de A12 met projecten en objecten programmeert en uiteindelijk aan de Koningsweg op KKN zou eindigen. Dit zou een begin kunnen zijn van een nauwere relatie tussen het Kröller Müller, KKN en de stad Arnhem.
Al met al ziet G.A.N.G. ‘de Achtertuin van Arnhem’ - het onduidelijke gebied tussen de Schelmseweg en de Koningsweg - als een gebied met sterke kansen voor (tijdelijke) ingrepen in het landschap. Activiteiten in het buitengebied G.A.N.G. wil in 2011- 2014 programma’s in het buitengebied realiseren rondom drie onderdelen: A. Programmering van Kamp Koningsweg Noord B. Programmering van De Bunker C. Het VELDSTATION.
Ad. A. Programmering van Kamp Koningsweg Noord In 2007 nam G.A.N.G. het initiatief voor het herontwikkelen van twee militaire terreinen aan de noordrand van Arnhem: Kamp Koningsweg Noord (KKN) en De Zeven Provinciën (ZP). Vanaf de bouw in 1940, is dit militaire terrein op de Veluwe voor het publiek ontoegankelijk geweest. Daardoor zijn de boeiende ontstaansgeschiedenis en de ontwikkelingen na WOII bij het publiek vrijwel onbekend. KKN maakte deel uit van de immense Fliegerhorst Deelen, één van de grootste militaire vliegvelden tijdens WOII. Na de oorlog bleef het terrein een militaire functie houden. Ook de (landschappelijke) ontwikkelingen van de Veluwe vóór de bouw van Fliegerhorst Deelen, vertellen veel over hoe ons denken en handelen het aanzien van onze omgeving hebben bepaald.
G.A.N.G. wil vanuit dit perspectief vanaf 2011 (mits te financieren) op en vanuit KKN projecten, lezingen, symposia, excursies en tentoonstellingen organiseren. Als start wil G.A.N.G. de transformatie van het terrein KKN zélf en haar omgeving als uitgangspunt nemen waarbij ook de relatie met soortgelijke terreinen (voormalige militaire vliegvelden), hun (landschappelijke) betekenis en hun toekomst wordt betrokken. Sterk punt is dat daarbij kan worden samengewerkt met uiteenlopende partners. Voorbeelden van een programma zijn: • (buiten) Tentoonstellingen/projecten vanuit de beeldende kunst waarbij ingezet wordt op een internationale uitstraling. • ‘Summerschools’: door de gelaagdheid van het terrein en de uitstraling kunnen op KKN prima (internationale) summerschools worden opgezet voor studenten van Artez, de WUR (Wageningen Universiteit, Landschaps-architectuur) en Urban Design (HBO Stedenbouw, Breda). Zij kunnen gedurende een afgebakende tijd op het terrein verblijven, met als onderdelen lezingen en/of excursies waarbij ook het huidige MLT (Militair Luchtvaart Terrein) Deelen kan worden aangedaan.
19
• Netwerkdiners: G.A.N.G. denkt daarbij aan ontmoetingen rondom eten (met gastkoks) voor partijen op het gebied van landschap, ruimtelijke ordening, beeldende kunst etc. • Infopaneel: G.A.N.G. wil een grote informatiewand op KKN plaatsen die de geschiedenis van het gebied in beeld brengt en waaraan stapsgewijs de resultaten van (artistieke) onderzoeken kunnen worden toegevoegd.
20
Concreet heeft G.A.N.G. Lukas Feireiss uitgenodigd als curator voor een eerste, groot project op KKN. Dit project gaat een drietrapsopbouw kennen. Aanleiding voor het plan zijn panden die op KKN gesloopt gaan worden, waarna op die plekken in de toekomst exclusieve 'follies' moeten gaan verrijzen. Vragen daarbij zijn: Wat is de relatie natuur-cultuur-wonen? Hoe kan men omgaan met sloop, met respect voor het verhaal van de plek en het gebouwde? Wat kan op de plek behouden blijven? Hoe voeg je kwaliteit toe en welke rol kan de beeldende kunst daarbij vervullen? Deze vragen wil G.A.N.G. vertalen naar drie projectonderdelen die inhoudelijk op elkaar ingrijpen en die ruimte scheppen voor de keten studie/onderzoek, tentoonstelling (kunstenaars) en markt.
G.A.N.G. wil in de zomer van 2012 als eerste starten met een summerschool op de locatie voor studenten van hogescholen en universiteiten op de terreinen landschap, architectuur en kunsten. Uitgangspunt voor studie zijn de locatie en de concrete gebouwen. Als tweede stap wil G.A.N.G. in 2013 een tentoonstelling organiseren rondom het thema creative demolition. Gedachte is om 10 (inter-) nationale kunstenaars uit te nodigen om de aangewezen panden te bewerken/te transformeren waarbij de tentoonstelling eindigt met de werkelijke sloop. Curator hierbij is Lukas Feireiss. Na de sloop start het ontwerp en de verkoop van de 'follies'. Idee van G.A.N.G. is dat de summerschool en tentoonstelling voor het ontwerpproces inspiratie hebben aangeleverd. G.A.N.G. zou voor de ontwerpen duo’s willen samenstellen waarbij architecten worden gekoppeld aan kunstenaars. Deze maken samen, zonder inhoudelijke beperkingen, een ontwerp voor een 'follie'. Deze ontwerpen worden samengebracht in een publicatie/ideeënwaaier waarmee de projectontwikkelaar kopers kan benaderen. Kopers kiezen vervolgens hun koppel waarna er samen een definitief ontwerp wordt gemaakt.
Tentoonsteling in de M.I.R. curator: Suze May Sho (SMS)
Ad. B. Programmering van De Bunker In het verlengde van de plannen voor KKN, is G.A.N.G. ook betrokken bij de invulling van nog een ander terrein, ongeveer 1,5 kilometer verderop aan de Koningsweg, richting Otterlo. De Bunker is een brandstof-pompstation uit de Koude Oorlog. Sinds enkele jaren staat deze bovengrondse bunker leeg. Via de Dienst Vastgoed Defensie bestaat de kans dat G.A.N.G. voor enkele jaren in deze bunker activiteiten kan presenteren. Medio 2011 hoopt G.A.N.G. zekerheid te hebben over de doorgang van dit bijzondere project. De Bunker kan worden opgevat als de ‘onderbewuste’ zijde van de activiteiten van G.A.N.G. aan de noordkant van Arnhem. In tegenstelling tot activiteiten op Kamp Koningsweg Noord, zou De Bunker uitsluitend vanuit de kunsten worden geprogrammeerd. G.A.N.G. houdt een antenne voor locaties die volgens G.A.N.G. om een benadering dan wel om een ingreep ‘vragen’. Mocht de Bunker of KKN niet doorgaan, dan zoekt G.A.N.G. naar andere plekken. Ad. C. Veldstation G.A.N.G. signaleert, mede door de crisis, dat er vanuit een breed maatschappelijk veld toenemend behoefte is aan onderzoek en nieuwe visies m.b.t. de inrichting van, en het omgaan met, onze omgeving. G.A.N.G. wil vanaf 2012 een project presenteren dat hier op inspringt en geënt is op de gedachte van een mobiele artist in residence: VELDSTATION.
Het project VELDSTATION komt direct voort uit de missie van G.A.N.G. G.A.N.G. richt zich als cultureel projectbureau immers primair op cross-overs tussen de beeldende kunst, de ruimtelijke ordening en het landschap waarbij het ervaarbaar maken van grote processen die het aanzien van onze omgeving beïnvloeden een belangrijk doel is. Met VELDSTATION wil G.A.N.G. de continuïteit van landschappelijke transformaties voor een breed publiek inzichtelijk en ervaarbaar maken. Beeldende kunst zal daarbij het belangrijkste instrument zijn. VELDSTATION moet een mobiel observatorium worden voor de subjectieve waarneming van een plek, het landschap. G.A.N.G. wil VELDSTATION programmeren met beeldend kunstenaars, fotografen, denkers, schrijvers, filmmakers en andere observanten die vanuit hun eigen perspectief de omgeving goed kunnen duiden en analyseren. G.A.N.G. wil in dit project nadrukkelijk aanhaken bij actuele ontwikkelingen en verbindingen maken met partijen buiten de kunsten om zo deze zeer gescheiden werelden met elkaar te verbinden. Doel is te komen tot een caleidoscopisch en inspirerend geheel van nieuwe
23
zienswijzen die de blik van zowel publiek als professionals op de inrichting van ons land verruimen.
5.3
24
Momenteel wordt het projectplan door G.A.N.G. stapsgewijs geschreven en is gestart met het voeren van gesprekken met relevante partners. Uitgangspunt is dat het project in eerste instantie loopt tot eind 2013. In deze periode wil G.A.N.G. vier thema’s - zowel in Gelderland als daarbuiten - laten onderzoeken door in totaal 12 kunstenaars: drie per thema. Na 2013 volgt deel II, waarbij ook Duitsland kan worden aangedaan.
Activiteiten voor marktpartijen
Behalve dat G.A.N.G. eigen projecten gaat initiëren, ziet G.A.N.G. zoals gezegd ook kansen bij commerciële marktpartijen en bedrijven. Er liggen vooral mogelijkheden op het moment dat G.A.N.G. zich actief kan aanbieden om vanaf de start mee te denken in processen. G.A.N.G. denkt daarbij vooral aan actuele trajecten op het gebied van ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling. Ook projecten als VELDSTATION kunnen hierin een prominente rol spelen. Te denken valt verder aan ‘expertmeetings’ op locatie waarbij G.A.N.G. sessies met inzet van kunstenaars en betrokken partijen kan organiseren ten behoeve van visie-ontwikkeling.
G.A.N.G. wil zich daarnaast door marktpartijen laten inhuren voor dagvoorzitterschap, voor het begeleiden van panels en/of om op te treden als spreker. Tot slot heeft G.A.N.G. de ambitie om in opdracht activiteiten voor beroepsgroepen te ontwikkelen zoals symposia, presentaties, excursies en studiedagen, al dan niet gekoppeld aan eigen activiteiten en inspringend op de actualiteit. Juist door de onconventionele aanpak van G.A.N.G. liggen hier kansen. Zo organiseerde G.A.N.G. op 19 mei 2011 in opdracht van de gemeente Arnhem het hele programma rondom de presentatie van de landelijke ATLAS voor Nederlandse gemeenten van Gerard Marlet. G.A.N.G. ontwikkelde daarvoor een concept met een opvallend cultureel programma dat deze presentatie een geheel eigen insteek gaf.
G.A.N.G. gaat in 2011-2014 haar kwaliteiten voor het voetlicht brengen bij partners en opdrachtgevers. Zoals in dit Meerjarenplan is omschreven, ziet G.A.N.G. voor de komende jaren vooral kansen. Bij al haar toekomstige activiteiten zal G.A.N.G. de in dit Meerjarenplan geformuleerde missie en doelstellingen als leidraad hanteren. Op die manier wordt het voor G.A.N.G. mogelijk - meer dan voorheen het geval was - om zich als interessante partij te profileren.
25
Duisburg; het mobiele podium KAPKAR/PBS-X4 van Frank Havermans (TT)
20
colofon
tekst: Stichting G.A.N.G. Hans Jungerius, Caro Delsing, Rob Groot Zevert, July Ligtenberg beeld: TonToemen (TT) Suze May Sho (SMS) overig beeld en vormgeving: Jaap Kronenman
Stichting G.A.N.G. Postbus 1140 6801 BC Arnhem
[email protected] www.stichtinggang.org tel. (026) 351 5817 ING Banknummer 6153336 Bezoekadres: Langstraat 20 Arnhem
