INHOUDELIJK VERSLAG DOOR PLEIN23

INHOUDELIJK VERSLAG DOOR PLEIN23 Bekijk ook de compilatiefilm

EDUCATIE 70 JAAR OPERATION MARKET GARDEN

1

Inhoudsopgave

Aanleiding

3

Bereik in aantallen

3

1. Historisch perspectief

4

2A. Lesmateriaal ‘Wat is het je waard?’

5

2B. Leerkrachtentraining ‘Wat is het je waard?’

6

3. Documentairefilmpjes

7

4. Keuzeaanbod met tal van lokale activiteiten

8

5. Educatiewebsite

9

Wat hebben we bereikt met dit totaalprogramma?

10

Hoe werd Plein23 beoordeeld?

12

Conclusie

12


2

Aanleiding ‘Educatie 70 jaar Operation Market Garden’ Van 14 t/m 20 september vond een spectaculair evenement plaats in het kader van de herdenking 70 jaar Operation Market Garden. Veghel functioneerde als middelpunt met een Basecamp vol activiteiten waar levende geschiedenis, historie en educatie centraal stonden. Alle onderwijsbesturen (Skipov, Oog, Fioretti College, Zwijsen College) in de gemeente Veghel hadden te kennen gegeven de 70 jarige herdenking van Operatie Market Garden niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Plein23 kreeg van hen en de gemeente Veghel de opdracht om te komen tot educatief lesmateriaal, waarbij we ons richtten op groep 6 t/m 8 van het basis onderwijs en leerjaar 1-2 van het voortgezet onderwijs. De 70 jarige herdenking en alle activiteiten rondom OMG2014 dienden als aanleiding om in alle klassen daadwerkelijk het gesprek te voeren over de betekenis van OMG, dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, welke keuzes mensen moesten maken en waarom. Samenwerkingspartners, waaronder het onderwijs, zijn vanaf het begin betrokken geweest in de totstandkoming van de volgende resultaten: 1. Historisch perspectief Achtergrondinformatie voor de leerkrachten met een overzicht gebeurtenissen tijdens Operatie Market Garden in de gemeente Veghel I.s.m. Frans Govers en Bibliotheek Veghel 2. Lesmateriaal ‘Wat is het je waard?’ Lesmateriaal t.b.v. het gesprek in de klas, over waarden en keuzes. Voorafgaand voor alle leerkrachten een training over de gespreksvorm ‘morele dilemma discussie methode’. I.s.m. K2 Jeugd en Welzijn, Ernst Spek, HKV Vehchele, Kunstbalie, Erfgoed Brabant 3. Documentairefilmpjes Zes filmpjes met een destijds 8-jarige onderduikster a.d.h.v. thema’s identiteit, onderduiken, gevaar en vrijheid, incl. (ervarings)lessuggesties I.s.m. Erwin Jansen, Hanneke Gelderblom-Lankhout, Erfgoed Brabant, Max Haring en Twan Spierts 4. Keuze-aanbod met tal van lokale activiteiten In samenwerking tussen Plein23 en tal van partners werd een activiteitenaanbod samengesteld waar scholen een eigen keuze uit konden maken. I.s.m. Stichting OMG2014, HKV Vehchele, MIK Pieter Brueghel, Koninklijke Landmacht, Veteraneninstituut, Frans Govers, Hei’s Archief 5. Educatiewebsite Digitale verzamelplek voor online lesmateriaal, bronnen, nieuws en meer. Elk van deze resultaten wordt op de volgende pagina’s kort inhoudelijk omschreven en voorzien van beoordeling en reacties door scholen. Dit gebeurt a.d.h.v. de respons op de online evaluatie.

Bereik in aantallen Plein23 bereikte met deze resultaten 94 schoolgroepen in de gemeente Veghel. Dat zijn zo’n 2350 leerlingen die intensief met het onderwerp aan de slag zijn gegaan in de klas. Afkomstig van 18 basisscholen: 55 groepen 6-7-8, Fioretti College: 19 groepen 2e jaars leerlingen (mavo, kb en bb), Zwijsen College: 20 groepen leerjaar 1 en 2. Het inhoudelijk verslag is enkel gebaseerd op Veghelse aantallen en gegevens. Daarnaast was er buiten de gemeente Veghel ook animo voor het lesmateriaal. Dit geldt ook voor diverse lokale activiteiten die via collega marktplaatsen Stichting C, Plaza Cultura, Curioso en CultuurBox werden verspreid. EDUCATIE 70 JAAR OPERATION MARKET GARDEN

3

1. Historisch perspectief Dr. Frans Govers stelde in opdracht van Plein23 voor de scholen een summary samen uit zijn boek ‘Corridor naar het Verleden: Veghel, snijpunt in Oost-Brabant 1940-1945’. Dit historisch perspectief biedt leerkrachten achtergrondinformatie over Operatie Market Garden en de rol van Veghel. Het bestaat uit drie delen en werd voorzien van digitale bronnen: 1. Summary 2. Veghel van dag tot dag 3. Veghel na de bevrijding Toepassing: Werd gebruikt als achtergrondinformatie, bronnenboek. Een greep uit de reacties van de scholen: + De geschiedenis werd nu heel dichtbij gehaald – Interessant - Meer weten over eigen leefomgeving – Ik wist er zelf weinig van, zo kon ik het de kinderen beter uitleggen – Een opfrissing – Als bronnenboek een meerwaarde – Welkome aanvulling op informatie die ik al had. +/- Een enkeling vermeldt dat het niet paste bij het niveau van de leerling: dat klopt want het betreft achtergrondinformatie voor leerkrachten. Beoordeling door leerkrachten: Totaal aantal reacties (27) Uitstekend (3) Goed (16) Voldoende (7) Matig (1)


4

2A. Lesmateriaal ‘Wat is het je waard?’ Men was het er snel over eens dat de vele activiteiten rondom de 70 jarige herdenking vooral als aanleiding zouden dienen voor de lessen. Daadwerkelijk zou het moeten gaan om het gesprek in de klas. Het besef dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Vragen als: “Welke keuzes zijn er gemaakt?“, “Wat had jij gedaan in zo’n situatie?” en “Is denken in goed en fout niet heel makkelijk, nu we de uitkomst weten?” Wat de werkgroep wilde was een gesprek dat actueel is en blijft en jaarlijks terug kan keren in de lessen Wereldoriëntatie/ Geschiedenis, Leefstijl/ Maatschappijleer en Burgerschapsvorming. Doel Het doel van deze lessen is het bevorderen van het reflecterend vermogen. Doordat leerlingen zich bewust worden van hun eigen waarden en die van anderen, kunnen onderling begrip en respect groeien. Een tweede en even belangrijk doel is het bevorderen van historisch besef: beter begrijpen van en kunnen inleven in dat wat mensen in Nederland - en specifiek in de eigen regio tijdens de oorlog hebben meegemaakt. Door gebruik te maken van lokale bronnen over de oorlog werken de leerlingen met immaterieel erfgoed: in dit geval de kennis binnen een gemeenschap, die wordt overgedragen van de ene generatie op de andere. De lesbrief ‘Wat is het je waard?’ bestaat uit een serie van drie lessen van 60 minuten. De lessen hebben een onderlinge samenhang maar kunnen naar wens ook ieder als afzonderlijke les worden Toepassing: Leerkrachten maakten zelf een keuze uit de lessen die als diepgang werden toegevoegd aan de geschiedenislessen. Een greep uit de reacties van de scholen: + Prettig om te weten hoe je nu dieper in kunt gaan op bepaalde zaken zonder zelf een oordeel te geven – Interessant – Goed van opbouw om beslagen ten ijs te komen – Goed uitgewerkt: kant en klaar – Duidelijk en makkelijk om mee te werken – Heeft lkr. en lln. aan het denken gezet – Stond dicht bij kinderen – Ruimte voor eigen zienswijze van lln. – Hele leuke gesprekken – Bewustwording van lastige keuzes – Helemaal top. +/- Voor groep 6 misschien wat hoog gegrepen, aan de start van het schooljaar – Best pittig. Beoordeling door leerkrachten: Totaal aantal reacties (27) Uitstekend (5) Goed (19) Voldoende (3)


5

2B. Leerkrachtentraining ‘Wat is het je waard?’ Het lesmateriaal ‘Wat is het je waard’ is gebaseerd op de Morele Dilemma Discussie Methode. Het is een lessenserie die op zichzelf staat en door elke leerkracht is toe te passen naar eigen wens en inzicht. De training biedt de leerkracht een professionele houding t.a.v. kennis en vaardigheden om op te treden als neutraal gespreksleider in je klas. We gaan dieper in op de Morele Dilemma Discussie Methode en gebruiken het lesmateriaal daarvoor (slechts) als aanleiding. De betekenis van deze vorm van gespreksvoering is inzicht krijgen wat je zelf van waarde vindt, wat anderen van waarde vinden en inzicht krijgen in de gedachten van anderen. Dit nodigt de leerlingen uit tot begrip voor keuzes van anderen en reikt hen een nieuw handelingsalternatief aan. Daarnaast worden ze zich door deze reflectie bewust van eigen gedrag en /of verantwoordelijkheid. In de training werden o.a. de volgende tools aangereikt: Het stellen van open vragen, Het achterwege laten van je eigen mening, Echtheid van leerlingen naar boven brengen, Diepte aanbrengen in een groepsgesprek, Activeren van je leerlingen: échte betrokkenheid middels interactie, Leerlingen in beweging zetten met een inhoudelijk programma, Geschiedenis inzetten om het uiteindelijk te hebben over eigen waarden van leerlingen, Conflicterende waarden herkennen, Een eigen casus ontwerpen. Toepassing: Alle leerkrachten van groep 6-7-8 (totaal 55) volgden elk één trainingsmiddag. Ook nam een aantal collega-marktplaatscoördinatoren, Kunstbalie en MIK Pieter Brueghel deel. Met als doel dat deze gespreksvorm ook ná OMG2014 gebruikt wordt en toegepast kan worden bij andere onderwerpen, thema’s, aanleidingen op school. Een greep uit de reacties van scholen: + Bewustwording – Open mind – Niet alleen voor deze lessen waardevol – Goede voorbereiding op de lessen – Fijn dat het didactiek betreft die OMG overstijgt – Aan het denken gezet op een dieper niveau – Zeer interessant – Boven verwachting – Kan nu een bewuste keuze maken uit de lessen. +/- Lastig om zelf dilemma’s te bedenken – Veel luisteren – Voelde als een verplichting aan het begin van het schooljaar. Beoordeling door leerkrachten: Totaal aantal reacties (27) Uitstekend (5) Goed (19) Voldoende (3) Vier scholen hebben aangegeven interesse te hebben in een vervolg.


6

3. Documentairefilmpjes We legden het verhaal vast van de Joodse Hanneke Gelderblom-Lankhout. Na diverse onderduikadressen in Veghel kwam zij op 8-jarige leeftijd terecht in Eerde, waar zij in september 1944 Operatie Market Garden meemaakte en haar vrijheid terug kreeg. Ze wilde graag haar verhaal doen, ze voelde dat ze dat aan Eerde en Veghel ‘verschuldigd’ was. Om het voor alle scholen toegankelijk te maken kozen we voor documentairefilmpjes. Het verhaal van Hanneke werd opgedeeld in vijf korte filmpjes van 5 a 8 minuten met elk een eigen thema: identiteit, onderduiken, gevaar, vrijheid terugkrijgen en een terugblik op haar latere leven na de oorlog. Als aanvulling zijn er bij elk thema lessuggesties opgesteld voor ervaringslessen in de klas. Toepassing: De filmpjes werden door de meeste scholen gebruikt als introductie op het thema. De één gebruikte ze op verschillende momenten, een ander speelde alle filmpjes na elkaar af. Een greep uit de reacties van de scholen: + Ze zijn van ‘iemand uit de buurt’, dat maakt het figuurlijk tastbaar – Leerlingen kregen een goed beeld van de lokale situatie – De filmpjes maakten veel indruk – De filmpjes waren echt, vanuit ervaring verteld – Goed te begrijpen – Zeer geschikt – Maakt meer indruk dan een gespeeld verhaal – Blijft beter hangen dan mondelinge overdracht. +/- (Nog) niet alle scholen hebben gebruik gemaakt van de filmpjes. Beoordeling door leerkrachten: Totaal aantal reacties (20) Uitstekend (4) Goed (15) Voldoende (1)


7

4. Keuze-aanbod met tal van lokale activiteiten Naast het lesmateriaal dat voor alle scholen beschikbaar werd gesteld, kon elke school de keuze maken om deel te nemen aan activiteiten die speciaal voor het onderwijs op maat werden aangeboden om dit onderwerp niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Plein23 verzorgde de inschrijving, informatie en communicatie aan scholen, totaalplanning en briefing. De activiteiten zelf werden door de aanbieder georganiseerd en uitgevoerd. Er was volop animo voor de activiteiten. Gemiddeld koos elke school 4,25 activiteiten om aan deel te nemen.  Bezoek aan het basecamp – Stichting OMG2014 1220 leerlingen van 17 scholen  Militair voertuig op school – Stichting OMG2014 485 leerlingen van 4 scholen  Expositie in Klondike – Heemkundekring Vehchele 268 leerlingen van 7 scholen  Expositie op CHV Noordkade – MIK Pieter Brueghel 480 leerlingen van 6 scholen  Workshop ‘Maak je eigen monument’ – MIK Pieter Brueghel 330 leerlingen van 6 scholen  Veteraan in de klas – Veteraneninstituut 1033 leerlingen van 16 scholen  Praten met soldaten – Koninklijke Landmacht 316 leerlingen van 7 scholen  De Bandritzer – Koninklijke Landmacht 115 leerlingen van 5 scholen  Foto-expositie ‘Oorlog en bevrijding in Mariaheide – Hei’s Archief 30 leerlingen van 1 school  Lezing voor leerkrachten: Veghel tijdens OMG – Historicus Frans Govers 6 leerkrachten van 1 school Alle activiteiten zijn apart genoemd in de evaluatie en worden met de aanbieder(s) op maat geëvalueerd.


8

5. Educatiewebsite Aangezien het zwaartepunt van OMG2014 op de maand september drukte werd al snel gekozen voor een verzamelwebsite die door alle leerkrachten op hetzelfde moment te gebruiken is. Naast de papieren versies van het lesmateriaal waren deze ook digitaal terug te vinden op de website. Alsmede de bronnen behorende bij het historisch perspectief. De documentaire filmpjes waren uitsluitend digitaal beschikbaar en ook de algemene bronnen en diverse links zijn te vinden op de educatiewebsite. De website blijft ook in de toekomst toegankelijk via de ‘OMG Veghel’-button van www.plein23.nl/home en kan jaarlijks groeien. Toepassing: De homepage, documentairefilmpjes, bronnen en links werden het vaakst bezocht. De website werd in de maand september 4287 keer bezocht, met een gemiddelde van 143 weergaven per dag. De beste dag bleek 15 september met 436 weergaven. In augustus werd de website 793 keer weergegeven, in oktober 386 keer en in november 57 keer. Een greep uit de reacties van de scholen: + Er valt genoeg te kiezen en te halen – Het werkt vlotter dan papier – Voegt duidelijk iets toe aan de les. +/- Erg veel – Moeilijk zoeken. Beoordeling door leerkrachten: Totaal aantal reacties (15) Goed (13) Voldoende (2)


9

Wat hebben we bereikt met dit totaalprogramma? Wat is de bagage die leerkrachten meenemen van dit totaalproject? (alle reacties) o o o o o o o o

o o o o o

o o o o o o o o

o

We moeten blijven herdenken Hoe de oorlog in onze omgeving is verlopen Diepgaande filosofielessen en wat geschiedenis van Veghel is Werken met dilemma's Met name het inzicht dat je verwerft met de morele discussie dilemma methode De informatie rondom de lessen met morele dilemma's W.O. II is in groep 8 lang aan de orde. Aangezien Veghel betrokken was bij OMG is het wel leuk om dit toe te voegen aan de lessen Je kunt blijven herinneren en werken met de gegevens over toen. Op deze manier komt het veel dichterbij te staan en kun je veel meer teruggaan naar hoe het toen moet zijn geweest Nog wat meer achtergronden gezien. Ook de dillemma's waren aardig om te bekijken en bespreken Bewondering voor de inzet van zoveel jonge mensen die in een vreemd land voor onze vrijheid kwamen vechten Bruikbare informatie Mooi en zeer uitgebreid project! Erg goed om hier aandacht aan te besteden. Vooral omdat het over de eigen omgeving van de kinderen gaat is het zeer leerzaam en spreekt het tot de verbeelding. Hoe ik de lessen over de tweede wereldoorlog meer kan laten aanspreken Verhalen zijn belangrijk bij maatschappij gerelateerde onderwerpen Meer excursies plannen bij projecten, gastlessen zijn erg waardevol Alle materialen worden bewaard en in de toekomst weer gebruikt Je hebt van dichtbij kunnen ervaren hoe de oorlog was, vooral op dat basecamp vond ik dat erg indrukwekkend Daarnaast was de workshop over morele dilemma's erg interessant en heeft mij een betere gespreksleider gemaakt Dat de mensen tijdens de tweede wereldoorlog voor lastige morele dilemma's kwamen te staan In Boerdonk hebben we een "eigen" programma gedraaid. Een leskist van Erthepe vormde hierbij de rode draad. Ook de contacten met een oud-Boerdonkenaar en echte kenner van de oorlogsomstandigheden waren heel positief. Het geadopteerde monument kreeg zodoende meer "handen en voeten" WO II blijft belangrijk om te herdenken met kinderen

Wat hebben de leerlingen opgestoken van het totaalprogramma? (alle reacties) o o o o

De geschiedenis is weer een beetje dichterbij gehaald Hoe de oorlog in onze omgeving is verlopen Ze weten nu beter welke rol hun woonplaats speelde tijdens WOII Zijn bepaalde zaken toch anders gaan bekijken en kunnen nu tijdens de filosofielessen zaken beter van een andere kant bekijken


10

o

o o o o o

o o o

o o o o o o o

o o o

o o o o

Bewust zijn van de moeilijke keuzes waarvoor iedereen stond. Het besef dat mensen uit andere landen gevochten hebben voor onze vrijheid. Dat we vrijheid moeten koesteren en dat dat van iedereen wordt verwacht. Oud en jong. De activiteiten zijn denk ik erg indrukwekkend geweest Een heleboel! Naast de verschillende inzichten via de MDD Methode ook veel historisch beeldmateriaal en verhalen uit 'eerste en tweede hand' Ze hebben veel geleerd over het onderwerp. Het leefde echt in de klas Duidelijke beeldvorming over deze tijd Ze weten nu wat Market Garden was, hoe mensen zich in de oorlog hebben gevoeld en dat vrijheid iets is dat we moeten koesteren, maar dat zeker niet vanzelfsprekend is Voor groep 7 een goede voorbereiding op de geschiedenis rond de Tweede wereldoorlog. Dit komt normaal gesproken alleen in groep 8 aan bod Historisch besef, beleving, prikkeling van zintuigen wat bij vmbo-leerlingen belangrijk is; zien, ruiken, horen, voelen enz. Zij hebben een stukje meegekregen van het harde leven van toen. De beslissingen die mensen moesten maken en de moeite die dat gekost heeft. Ze hebben geleerd, dat er meer is dan alleen wat ze kunnen zien Ze hebben veel informatie over WO II opgedaan Bewondering voor de inzet van zoveel jonge mensen die in een vreemd land voor onze vrijheid kwamen vechten Dat het gedrag van mensen ook te maken heeft met de omstandigheden die er zijn Een beter beeld van de bevrijding en wat deze mensen voor ons gedaan en betekend hebben Zeker een beeld gekregen in het geheel; waren zeer betrokken Moeilijk om zo samen te vatten Het uit zich in ieder geval in een stuk respect richting het verleden. Kennis van de geschiedenis dicht bij huis. Kennis m.b.t. de oorlog die toen woedde en wat dat voor gevolgen heeft gehad Kennis over de werkzaamheden van militairen en respect richting dat wat ze doen Die weten nu veel over de tweede wereldoorlog uit deze buurt Doel was voor ons eerder kennisnemen met wat oorlog met mensen doet en niet zozeer de historische kant, daarin zijn me m.i. zeker geslaagd, ook al heb ik zelf de dilemma-aanpak niet gehanteerd Bewustwording van hoe het in de oorlog was. Dieper nadenken over morele probleemstukken Dat de mensen tijdens de tweede wereldoorlog voor lastige morele dilemma's kwamen te staan Vooral veel van de lokale situatie Dat WO II zich ook hier in de buurt heeft afgespeeld. Wat is vrijheid?


11

Hoe werd Plein23 beoordeeld? De communicatie door Plein23 werd als volgt beoordeeld (totaal 27 reacties) Uitstekend (8) Goed (16) Voldoende (3) De organisatie door Plein23 werd als volgt beoordeeld (totaal 26 reacties) Uitstekend (6) Goed (18) Voldoende (2) Met tot slot een aantal opmerkingen die men nog kwijt wilde aan Plein23: (alle reacties) o o o o o o o o o

We moeten blijven herdenken Prima communicatie vanuit Dorian. Groot compliment daarvoor Bedankt voor het maken van zo'n geweldig project! Bedankt voor de organisatie Ik vond het echt iets toevoegen. Bedank voor alle moeite Vooral bedankt voor alle denk en zoekwerk dat jullie voor ons verricht hebben! De workshop morele dilemma's was erg interessant, maar wel tijdrovend Helemaal top. Dankjewel hiervoor Een mooi initiatief! Complimenten!

Conclusie Alle inspanningen en investeringen zijn het meer dan waard geweest. Nog niet eerder heeft een onderwerp zó groots geleefd op alle basisscholen binnen de gemeente. Door de lessen en activiteiten kwam het onderwerp ook terug in heel veel gezinnen. Leerlingen die met hun klas het basecamp bezochten namen ’s avonds ouders mee om vervolgens haarfijn uitleg te geven bij de diverse displays. Andersom namen de leerlingen familieverhalen van vroeger mee naar school. 70 Jaar Operation Market Garden dient voortaan als voorbeeld, waarbij ‘aansluiting bij de lokale omgeving’ en ‘samenwerking’ de sleutel waren tot dit gezamenlijke succes. Enorm veel dank aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming en uitvoering van het totale educatieprogramma, voor ruim 2350 leerlingen! Nog even nagenieten? Bekijk de compilatiefilm met foto’s en filmbeelden van Plein23.


12

INHOUDELIJK VERSLAG DOOR PLEIN23

Recommend Documents