Inhoud Woordwolk door Margriet van Bebber Bestemd voor groep Blz. Inleiding
1
2
3
4
5
6
7
8
6-8
Kunst- en Cultuurmenu
9
Driejarenplan K&C-menu's
10
Programma K&C-menu's 2013-2014
11
Deelnemende scholen K&C-menu
12
K&C-menu
*
Solo Simpel
1
13
Een vaas voor de prinses
1
13
Frans & Fietje
2
16
Eén miljoen vlinders
2
16
Jazz4kids op reis
1
14
De gulle boom
1
14
Jij en ik
2
17
Terug in de tijd met een dienstmeid
2
17
Slepstik
1
15
Kunst van het ontdekken
1
15
Der Baloenenknakker
2
18
Olle en andere honden
2
18
Cold case: Willem van Oranje
1+2
19
Kijken naar keramiek
1+2
19
Verhalen vertellen met film
1+2
20
Een regen van woorden
1+2
20
Wolfgangs wondere wereldreis
1+2
21
Doornroos
1+2
21
Alleen op de wereld
1+2
22
Oorlogsgeheimen
1+2
22
1
2
3
4
*De cijfers verwijzen naar het K&C-menu
5
6
7
8
7
8
1
2
3
4
5
6
(B)
24
Dans
(D)
25
Erfgoed
(E)
26
Literatuur
(L)
27
Muziek
(M)
28
Theater
(T)
29
Keuzemenu: KIK's Algemeen
30
Batik-KIK
30
Tegel-KIK
30
Schrijvers-KIK
31
Componisten-KIK
31
Spelletjes-KIK
31
Feest-KIK
31
lk
23
Beeldend
4
lk
Bestemd voor groep
Keuzemenu: K&C-koffers Algemeen
lk
1
2
3
4
5
6
7
8
lk
Inhoud - vervolg Bestemd voor leerkrachten van groep Keuzemenu: Na- en bijscholing leerkrachten
Blz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Algemeen
32
Workshop Kinderboekenweek 2013
ws
33
U-can ukulele
kc
34
The guitar is the song
kc
34
Creatief schrijven
kc
34
Wonderlijke verhalen
kc
34
Hoe geef ik een dansles
kc
35
Hoe geef ik een muziekles
kc
35
Eerste hulp bij theater # 2
kc
36
Cultuureducatie met kwaliteit
37
Aanbod voor ICC'ers
38
ws = workshop - kc = korte cursus
Bestemd voor groep
Plusmenu Algemeen
39
De VAK-docent op school
40
Tekenen en schilderen met fantasie
kc
41
Scrap art
kc
41
Keramiek: werken met klei
kc
42
Stop-motion
kc
42
Klassefilm
filmvoorstelling
Ik mis je zo
project
Algemene gegevens
43-44 45
1
2
3
4
5
6
7
8
46
Colofon
Foto: Stefan Segers
5
INLEIDING
Aanbod kunst- en cultuureducatie voor de scholen Creativiteit, de toekomst van het onderwijs Voor u ligt het nieuwe aanbod Kunst- en cultuureducatie 2013-2014. We hebben het met veel plezier en grote zorgvuldigheid samengesteld en bevat opnieuw hele mooie kunsteducatieprojecten. Het is tevens het laatste kunst- en cultuurmenu in deze vorm. Volgend schooljaar kunt u een vernieuwd basisaanbod kunst- en cultuureducatie verwachten. Met de opdracht van de Gemeente Delft aan De VAK, DOK, Theater de Veste en Erfgoed Delft om een gezamenlijk basisaanbod uit te brengen voor primair en voortgezet onderwijs, slaat de afdeling kunsteducatie van De VAK volgend schooljaar een nieuwe weg in. Wij zijn komend schooljaar trekker om met deze instellingen een gezamenlijk basisaanbod voor kunst- en cultuureducatie te ontwikkelen. In dit basisaanbod willen we de verworvenheden van de afgelopen jaren behouden en de expertise van de verschillende instellingen bundelen. Daarnaast zal het motto Creativiteit, de toekomst van het onderwijs, met daarin opgenomen de zogenaamde 21st century skills, zorgen voor een nieuwe eigentijdse impuls aan de programmering. Cultuureducatie met kwaliteit Kinderen van nu zijn de volwassenen van de toekomst. Deze toekomst stelt eisen die wij nu nog niet kennen. Om succesvol te zijn in een steeds veranderende maatschappij hebben mensen specifieke vaardigheden nodig. Deze worden ook wel de 21st century skills genoemd; vaardigheden, zoals samenwerken, probleemoplossend vermogen, burgerschap, kritisch denken, ICT-geletterdheid, communicatie, creativiteit en ondernemingszin. Deze 21st century skills zijn een speerpunt in het programma Cultuureducatie met kwaliteit van het Fonds Cultuurparticipatie, dat De VAK de komende vier jaar uitvoert. Hierin wordt toegewerkt naar vernieuwing en verdieping van kunst- en cultuureducatie. Met dit programma wil De VAK kunst- en cultuureducatie een plek geven in het hart van het onderwijs, waarin kunst- en cultuureducatie vanzelfsprekend deel gaat uitmaken van een rijke leeromgeving. Kunst geïntegreerd in het onderwijs zorgt voor een effectiever, creatiever en interessanter leerproces. Bovenal willen we met kunst en cultuur bijdragen aan het succesvol participeren van leerlingen in een toekomstige wereld, door het ontwikkelen van de zogenaamde 21st century skills. Cultuureducatie met kwaliteit wordt gefinancierd door het Fonds Cultuurparticipatie en de Gemeente Delft. Wij zijn blij dat de Gemeente Delft wil blijven investeren in kunst- en cultuureducatie in het onderwijs. In dit kunst- en cultuurmenu zijn al veranderingen opgenomen. Zo zijn er meer keuzemogelijkheden voor de groepen 7 en 8 en is er een vernieuwde samenwerking met DOK voor de workshop Kinderboekenweek. De leerdoelen zijn aangepast aan het programma Cultuureducatie met kwaliteit; met het accent op creativiteitsontwikkeling. Ook is de focus gericht op maatwerk, passend bij de specifieke behoefte van de school. Kunst- en Cultuurmenu Alle K&C-menuonderdelen zijn volwaardige lesprojecten. Bij een aantal programma's bieden wij extra's aan in de vorm van een gratis workshop voor leerkrachten of een les op school tegen een gereduceerd tarief (50% korting). De groepen 7 en 8 kunnen kiezen uit vier bijzondere voorstellingen. Nieuw dit schooljaar is dat ze ook kunnen kiezen uit vier projecten. Keuzemenu Het keuzemenu bestaat uit de K&C-koffers, de KIK's (Kunst In de Kar) en de na- en bijscholing voor individuele leerkrachten en schoolteams.
6
INLEIDING
Aanbod kunst- en cultuureducatie voor de scholen - vervolg Plusmenu Het Plusmenu omvat het aanbod dat de Delftse kunst- en cultuurinstellingen naast het K&C-menu te bieden hebben. Het Plusmenu vindt u op de website van De VAK: www.vak-delft.nl onder 'Kunst en school'. In dit aanbod is opgenomen het eigen aanbod van De VAK met workshops en lessenseries voor het onderwijs, naschoolse kunsteducatie en twee programma's waarvoor ingeschreven moet worden: het aanbod Klassefilm en het project Ik mis je zo. Maatwerk Wij maken ook projecten op maat. Met de contactpersoon van De VAK, die in juni de school bezoekt, kunt u uw maatwerkwensen bespreken. Erfgoedprogramma In dit aanbod zijn twee erfgoedprogramma's opgenomen. Deze vinden plaats in Museum Het Prinsenhof en Museum Lambert van Meerten. Informatie en bezoek contactpersoon Uw contactpersoon van De VAK komt in juni persoonlijk op school om het programma toe te lichten en flexibele en maatwerkprogramma's te bespreken. Voor vragen over het programma kunt u tot de inschrijfdatum telefonisch contact opnemen met de afdeling Kunsteducatie, tel.: 06-52739038. Kunst- en Cultuurmenu Kunst- en cultuureducatie richt zich op de zes kunstvakken: muziek, theater, dans, beeldende kunst, literatuur en audiovisueel (geluid/film/foto/video/media) en op erfgoed. Het programma wordt bekostigd uit de gemeentebegroting, de leerlingbijdragen via de schoolbesturen en bijdragen uit het Fonds Cultuurparticipatie. Kendoelen De programmaonderdelen opgenomen in dit aanbod voldoen aan de kerndoelen voor Kunstzinnige oriëntatie: · Kerndoel 54: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. · Kerndoel 55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. · Kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Bij de verschillende onderdelen staan de specifieke doelen vermeld. Inschrijven Wij verzoeken u het inschrijfformulier uiterlijk 28 juni 2013 te sturen naar De VAK, Afdeling Kunsteducatie. Groepsindeling De programma's zijn afgestemd op groepen 1-2, groepen 3-4, groepen 5-6 en groepen 7-8. Bij combinatiegroepen 2/3, 4/5 of 6/7 graag op het inschrijfformulier aangeven bij welke indeling deze groepen horen, eventueel in overleg met de Afdeling Kunsteducatie. NB: Uit ervaring met vorige K&C-menu's weten we dat de programma's vaak te moeilijk zijn voor een lagere groep dan is aangegeven; hoger is meestal géén probleem. Wijziging Indien u om dringende redenen het rooster wilt wijzigen, kunt u uiterlijk 14 dagen van tevoren met de afdeling Kunsteducatie overleggen of dit mogelijk is.
7
INLEIDING
Aanbod kunst- en cultuureducatie voor de scholen - vervolg Deelname en annulering De activiteiten van het K&C-menu zijn kostbaar. Een concert of voorstelling kost tussen de € 10 en € 20 per leerling. Als er ook busvervoer nodig is, kost één activiteit al gauw honderden euro's. Wij verzoeken u daarom dringend tijdig te overleggen als een geplande activiteit in de knel komt en niet zonder bericht weg te blijven. Mocht dit toch het geval zijn, zijn wij genoodzaakt de gemaakte kosten in rekening te brengen bij de school. In een dergelijk geval zal de directie van ons hierover bericht ontvangen. Busvervoer Busvervoer wordt alléén aangeboden bij het K&C-menu voor groep 1 t/m 6. De groepen 7 en 8 komen op de fiets. Wij verzoeken u óók lagere groepen, die met de fiets naar de programma's kúnnen komen (bijvoorbeeld vanaf groep 5), geen gebruik te laten maken van busvervoer. Met de busmaatschappij zijn afspraken gemaakt over de opstapplaatsen. Het is belangrijk dat u zich aan deze opstapplaatsen houdt. Indien u hierin verandering wilt aanbrengen, dient u, om misverstanden te voorkomen, contact op te nemen met onze afdeling. Spoorzone In verband met werkzaamheden aan de spoortunnel zijn De VAK aan de Westvest en Museum Het Prinsenhof aan de Phoenixstraat slecht bereikbaar. Wij raden u aan op de website (www.SpoorzoneDelft.nl) te checken hoe deze locaties te bereiken zijn. Op de site van De VAK (www.vak-delft.nl) vindt u de actuele stand betreffende de Westvest en de Phoenixstraat. Verzekering De verzekering van de leerlingen, ook tijdens het busvervoer, is te allen tijde de verantwoordelijkheid van de school. Nadere inlichtingen hierover bij het team Maatschappelijke voorzieningen van de Gemeente Delft. Samenwerking In dit programma-aanbod werken wij weer samen met diverse instellingen, zoals Erfgoed Delft, Museum Paul Tetar van Elven en Theater de Veste. Voor Klassefilm werken we samen met Pathé Delft. Gedrag Ook dit jaar vinden verschillende bezoeken plaats buiten de school, onder andere in de musea en het theater. Wij verwachten dat de leerkrachten van tevoren met de leerlingen de regels doornemen ten aanzien van hun gedrag ter plaatse. En dat ze op het gedrag van de leerlingen letten en ingrijpen als dat nodig is. Lof & kritiek Het programma-aanbod is weer met zorg samengesteld. Als u echter kritiek of opmerkingen heeft op het aanbod, de inhoud of de kwaliteit van programmaonderdelen, horen wij dit graag. U kunt daarvoor de evaluatieformulieren gebruiken of op een andere manier reageren. Ook positieve reacties zijn welkom. Evaluatie Opmerkingen en suggesties, die ons bereiken via de evaluatieformulieren, worden altijd door de betreffende consulent bekeken. U kunt er van op aan dat wij naar aanleiding daarvan direct zinvolle verbeteringen en aanvullingen aanbrengen.
8
KUNST- EN CULTUURMENU
Kunst- en Cultuurmenu Wat is het K&C-menu? Het K&C-menu is een samenhangend programma voor kunst- en cultuureducatie volgens een driejarenplanning, waarbij alle kunstdisciplines (muziek, dans, theater, beeldende kunst, literatuur, geluid/film/foto/video) en erfgoed aan bod komen. Voor het erfgoedprogramma werken Erfgoed Delft en De VAK samen. De leerlingen komen in hun schoolloopbaan minimaal twee keer met alle kunstvakken en erfgoed in aanraking. Vanaf volgend jaar krijgt u het basisaanbod kunst- en cultuureducatie van de Delftse instellingen DOK, Theater de Veste, Erfgoed Delft en De VAK. Waarom het K&C-menu? Met het K&C-menu wordt bereikt dat kunst en cultuur voor het onderwijs uit de sfeer komen van een incident of toevallige bijkomstigheid. Kunst en cultuur worden wezenlijke onderdelen van de gehele schoolloopbaan. Wat is het doel van het K&C-menu? De belangrijkste doelstellingen van het K&C-menu zijn: 1. Het programma van voorstellingen, concerten, films en tentoonstellingen wordt opgebouwd met een doordacht aanbod per leeftijdscategorie. 2. Koppeling tussen receptieve, reflectieve en actieve kunst- en erfgoededucatie. 3. Kunst- en cultuurconfrontatie; leerlingen worden in contact gebracht met professionele kunstuitingen en Delfts erfgoed. Deze doelstellingen worden bereikt door een programma-samenstelling, waarbij alle kunstdisciplines aan bod komen; die is afgestemd op de leeftijd en interesse van de leerlingen; waarbij keuzes gemaakt worden op artistieke gronden. Kwaliteit, ter beoordeling aan de consulenten van de afdeling Kunsteducatie, is de doorslaggevende factor om te bepalen of een productie in het aanbod wordt opgenomen; met een evenwichtige opbouw: naar leeftijd; van eenvoudige vormen van kunst en cultuur naar meer complexe; van kunst en cultuur in de klas naar kunst en cultuur in de kunst- en cultuurinstelling; met gebruikmaking van de mogelijkheden van Delftse kunst- en erfgoedinstellingen; op basis van evaluatie van zowel de scholen als de afdeling Kunsteducatie. Suggesties voor programmering van de zijde van de scholen worden door de afdeling in overweging genomen. Hoe werkt het K&C-menu? Groep 1 t/m 6 krijgt elk jaar twee programma's met verschillende kunstvakken en/of erfgoed. Het jaar daarop andere vakken en zo verder, zodat in drie jaar tijd alle kunstvakken en erfgoed aan bod zijn geweest. Voor groep 7 en 8 liggen de disciplines niet vast, zodat we kunnen inspelen op actuele en/of multidisciplinaire programma's. Wat zijn de voordelen van het K&C-menu? Participatie: álle groepen van de school nemen deel. Planning: de programmaopbouw is jaren tevoren bekend, zodat het K&C-menu in het schoolwerkplan kan worden opgenomen. Het K&C-menuprogramma wordt vóór de zomervakantie bekend gemaakt. Dit stelt u in staat K&C-menuonderdelen in het activiteitenplan op te nemen. De leerlingen maken kennis met álle kunstdisciplines en bezoeken Delftse kunst- en erfgoedinstellingen. Voor wie is het K&C-menu? Het K&C-menu is voor álle Delftse scholen voor basis- en speciaal onderwijs. In K&C-menu 1 zitten 19 scholen/locaties en in K&C-menu 2 zijn dat er 16. De indeling van de scholen vindt u op blz. 12. Scholen voor speciaal onderwijs bekijken in hoeverre het standaardmenu bruikbaar is. Zo nodig kan in overleg met de afdeling Kunsteducatie op onderdelen 'à la carte' gekozen worden binnen de betreffende discipline. Scholen met principiële bezwaren tegen een K&C-menuonderdeel op grond van levensbeschouwing hebben dezelfde mogelijkheid. 9
DRIEJARENPLAN K&C-MENU
K&C-menu 1 SCHOOLJAAR
GROEP 1-2
GROEP 3-4
GROEP 5-6
theater
muziek
dans
erfgoed
literatuur
beeldend
muziek
dans
theater
literatuur
beeldend
erfgoed
dans
theater
muziek
beeldend
erfgoed
literatuur
2013-2014
GROEP 7-8
diverse
2014-2015
diverse
2015-2016
diverse
K&C-menu 2 SCHOOLJAAR
GROEP 1-2
GROEP 3-4
GROEP 5-6
muziek
dans
theater
beeldend
erfgoed
literatuur
dans
theater
muziek
erfgoed
literatuur
beeldend
theater
muziek
dans
literatuur
beeldend
erfgoed
2013-2014
diverse
2014-2015
diverse
2015-2016
Foto's: Stefan Segers
10
GROEP 7-8
diverse
PROGRAMMA K&C-MENU 2013-2014
GROEP 7-8
GROEP 5-6
GROEP 3-4
GROEP 1-2
Programma K&C-menu 1 theater
erfgoed/beeldend
Solo Simpel
Een vaas voor de prinses
clownsvoorstelling op (gast)school
project, inclusief boek en les op school
muziek
literatuur
Jazz4kids op reis
De gulle boom
muziekvoorstelling op (gast)school
project, inclusief lespakket en les op school beeldend, theater, dans, muziek
dans
Kunst van het ontdekken
Slepstik project, inclusief dvd en les op school
inspiratieles op school en dagproject in De VAK
Keuze uit één van de projecten:
Keuze uit één van de voorstellingen in Theater de Veste:
erfgoed: Cold case: Willem van Oranje beeldend/erfgoed: Kijken naar keramiek audiovisueel: Verhalen vertellen met film literatuur/beeldend: Een regen van woorden
muziekconcert Mozarts wonderlijke wereldreis danstheatervoorstelling Doornroos danstheatervoorstelling Alleen op de wereld muziektheatervoorstelling Oorlogsgeheimen
GROEP 7-8
GROEP 5-6
GROEP 3-4
GROEP 1-2
Programma K&C-menu 2 muziek
beeldend
Frans & Fietje
Eén miljoen vlinders
muziekvoorstelling op (gast)school
project, inclusief boek en les op school
dans
erfgoed
Jij en ik
Terug in de tijd met een dienstmeid
project, inclusief les op school
museumles in Lambert van Meerten
theater
literatuur
Der Baloenenknakker
Olle en andere honden
clownsvoorstelling en les op (gast)school
project, inclusief boek en les op school
Keuze uit één van de projecten:
Keuze uit één van de voorstellingen in Theater de Veste:
erfgoed: Cold case: Willem van Oranje beeldend/erfgoed: Kijken naar keramiek audiovisueel: Verhalen vertellen met film literatuur/beeldend: Een regen van woorden
muziekconcert Mozarts wonderlijke wereldreis danstheatervoorstelling Doornroos danstheatervoorstelling Alleen op de wereld muziektheatervoorstelling Oorlogsgeheimen
11
DEELNEMENDE SCHOLEN K&C-MENU
Deelnemende scholen primair onderwijs De scholen zijn als volgt ingedeeld: K&C-menu 1 Hof van Delft Voordijkshoorn Voorhof Buitenhof Zie blz. 13 t/m 15 en blz. 19 t/m 22.
De Delftse Daltonschool Basisschool De Eglantier Voorhof Freinetschool Delft, locaties Hugo de Groot, Libel en Margriet Freinetschool Delft, locatie Jac. P. Thijsse Basisschool De Omnibus Basisschool De Schatkaart Basisschool De Bouwsteen (SBO), locatie Griegstraat Mgr. Bekkersschool Titus Brandsmaschool Gabriëlschool Gabriëlschool-Harnaschpolder Laurentiusschool (SBO) Basisschool De Horizon, locatie Brahmslaan Basisschool De Horizon, locatie A. v.d. Leeuwlaan Basisschool Het Mozaïek, locatie Hof van Delft Basisschool Het Mozaïek, locatie Voordijkshoorn Rembrandtschool Delftse Montessorischool Maurice Maeterlinckschool (SBO)
K&C-menu 2 · Binnenstad · Vrijenban · Tanthof · Wippolder Zie blz. 16 t/m 22.
Montessorischool Jan Vermeer, locatie Raam Montessorischool Jan Vermeer, locatie Maria Duystlaan Simon Carmiggeltschool Basisschool De Eglantier Tanthof Basisschool De Bouwsteen (SBO), locatie Maria Duystlaan Bernadette-Mariaschool Cornelis Musiusschool Basisschool De Oostpoort Basisschool De Bonte Pael Regenboogschool Basisschool De Ark Basisschool De Bron Basisschool Max Havelaar Prins Mauritsschool Delftsche Schoolvereeniging Herman Broerenschool (SBO)
12
K&C-MENU 1 - GROEP 1 EN 2
Solo Simpel Discipline: theater Clownsvoorstelling op school Uitgevoerd door: Clown Zapp (Ruut van Hooft) Plaats: in het speellokaal van de eigen school of een gastschool in de buurt Data voorstellingen: donderdag 16 en 23 januari 2014 donderdag 13 en 20 februari 2014 donderdag 20 maart 2014 Doel: · Leerlingen doen mee in een interactieve theatervoorstelling. · Leerlingen kunnen na afloop over de inhoud van de voorstelling vertellen. · Leerlingen kunnen onderdelen uit de voorstelling op hun eigen manier naspelen.
Clown Zapp is op weg naar het circus. Maar omdat hij helemaal opgaat in de muziek van de fanfare is Zapp afgedwaald. De kinderen helpen hem om de weg terug te vinden. Maar ook onderweg wordt Zapp door van alles afgeleid. Met alles wat voor handen is, van oude kranten tot aan een stuk elastiek, maakt Clown Zapp er een humoristische voorstelling van. In het programma Solo Simpel betrekt de acteur Ruut van Hooft de leerlingen op een heel directe manier. Hij kleedt zich om voor de ogen van de kinderen en wordt langzaam maar zeker Clown Zapp. Zo wordt de angst voor de clown op een subtiele manier weggenomen en kunnen de leerlingen met volle teugen genieten van de voorstelling.
Thema's: · Clowns · Emoties Tijdsduur: Een voorbereidende en afsluitende les van 45 minuten, gegeven door de eigen leerkracht. Voorstelling: 55 minuten.
Een vaas voor de prinses Discipline: erfgoed/beeldend Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: oktober en november 2013, januari en februari 2014 Doel: · Leerlingen werken mee aan een groepswerkstuk. · Leerlingen kunnen vertellen hoe Delfts blauw gemaakt wordt. Thema's: · 17e eeuw · Ambacht van vroeger en nu Tijdsduur: Voorlezen van het boek en uitvoeren activiteiten uit de lesbrief. Les op school: 1 uur. Het boek Delfts blauw - Een vaas voor de prinses hoort bij de tentoonstelling Delfts blauw in het Gemeentemuseum Den Haag.
De inspiratiebron van dit project is het prentenboek Delfts Blauw - Een vaas voor de prinses van Ingrid & Dieter Schubert. Lin reist uit China naar Delft om zijn vriendje Titus te bezoeken. Titus woont in het huis van 'de beste pottenbakker van de stad'. De pottenbakker werkt aan een grote vaas voor de prinses. Als deze breekt, is er een groot probleem…. De leerlingen stappen tijdens de beeldende les in de rol van de muizen in de fabriek en maken samen een nieuwe vaas. Aan de hand van het verhaal ontdekken de leerlingen de geschiedenis van Delfts blauw. Het voorlezen van het boek, het zingen van een lied en het maken van een Chinese hoed is de voorbereiding voor de interactieve les met de VAKdocent. Deze maakt met de leerlingen duimpotjes, die samen een nieuwe vaas vormen. Illustratie: Ingrid & Dieter Schubert
13
K&C-MENU 1 - GROEP 3 EN 4
Jazz4kids op reis Discipline: muziek
Pak je koffers en ga mee op reis met Jazz4kids!
Muziekvoorstelling op school Uitgevoerd door: Jazz4kids Plaats: in het speellokaal van de eigen school of een gastschool in de buurt Data voorstellingen: 6, 7, 13 en 14 maart 2014 Doel: · Kijken, luisteren en actief meedoen met een (jazz) muziekvoorstelling. · Leerlingen kunnen vertellen wat improvisatie is. · Leerlingen kunnen eenvoudige ritmische patronen meespelen bij liedjes.
In de interactieve voorstelling Jazz4kids op reis gaan de leerlingen op reis door de wereld van de jazzmuziek. Met muziek kun je emoties van uiteenlopende aard uitdrukken. Jazz, een muziekstijl waarbij improvisatie een centrale plaats inneemt, is bij uitstek een middel om dit te ontdekken. Hoe klinkt het als je bang bent of juist blij? De leerlingen horen hoe de muzikanten dit doen. Op een speelse en interactieve manier ervaren de leerlingen wat improvisatie is. In de lesbrief met cd staan liedjes die in de klas vooraf ingestudeerd kunnen worden. Tijdens de voorstelling zingen de leerlingen mee, klappen ritmes en enkelen mogen met de muzikanten improviseren. Bij dit project ligt de nadruk op plezier, samenspel, improvisatie en actief leren: leren door doen. Extra: Op aanvraag kan tegen een gereduceerd tarief door de zangeres van Jazz4kids een extra les in de klas gegeven worden, waarin leerlingen gaan improviseren. Kosten: € 30,00 per les
Thema's: · Emoties · Verschillende muziekinstrumenten · Improviseren · Reizen Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief met cd. Concert: 50 minuten.
De gulle boom Discipline: literatuur Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: januari t/m juli 2014 Introductieworkshop voor leerkrachten: maandag 13 januari 2014 van 16.00 tot 17.30 uur Doel: · Leerlingen praten samen over vriendschap. · Leerlingen verwerken hun gedachten tot tekst en beeld. Thema: Vriendschap Tijdsduur: Voorlezen van het boek, het maken van een 'klassenboom', het voeren van een groeps/filosofisch gesprek, de gastles door een VAK-docent en eventuele verwerkende lessen. Les op school: 1 uur. De gulle boom is overgenomen van Kunstbalie in Tilburg.
14
'Er was eens een boom... en hij hield van een kleine jongen.' Zo begint het verhaal van een bijzondere vriendschap tussen een jongen en een boom. Arthur Japin vertaalde dit jeugdboek, dat al jaren erg populair is in Amerika. Het boek en de lessen in dit project bieden leerlingen de gelegenheid om het thema vriendschap op speelse wijze te onderzoeken. Vervolgens geven de leerlingen hun gedachten vorm in tekst en beeld: een zelfgemaakte groepsboom groeit tijdens het project in de klas uit tot een gulle boom. Losse woorden en zinnetjes, tekeningen en korte gedichten sieren de takken als boomblaadjes en appels als het project klaar is. Voor de leerkrachten is er een introductieworkshop. Samen met een VAK-docent voeren ze de beeldende les uit en krijgen ze inhoudelijke informatie over het project.
K&C-MENU 1 - GROEP 5 EN 6
Slepstik Discipline: dans
Duikelen en struikelen! Vallen en weer opstaan! In Slepstik kijken de leerlingen naar fragmenten uit de hilarische film Modern Times van Charlie Chaplin. Zij onderzoeken welke timing, bewegingen, expressie en confrontaties ervoor zorgen dat een alledaagse scène tot slapstick wordt. De rol van de choreograaf wordt duidelijk gemaakt in fragmenten van de humoristische voorstelling I've got the money van dansgezelschap Meekers. De leerlingen bedenken een alledaagse situatie en zetten deze om in een slapstickdans, die ze aan elkaar presenteren.
Dansproject op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: november 2013, februari, maart en april 2014. Doel: · Leerlingen kunnen vertellen wat slapstick is. · Leerlingen kunnen alledaagse bewegingen tot slapstick maken. · De leerlingen maken hun eigen slapstickduet en laten die aan elkaar zien.
Het project bestaat uit vier lessen, waarvan de eerste les een gastles is, gegeven door een dansdocent van De VAK. De leerkracht geeft aansluitend drie lessen aan de hand van de lesbrief.
Thema's: · Humor · Samenwerken Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief met dvd. Les op school: 1 uur. Slepstik is overgenomen van Kunstgebouw.
Kunst van het ontdekken Discipline: gecombineerd (beeldend, theater, dans, muziek)
In Kunst van het ontdekken zijn de leerlingen een dag lang kunstenaar in De VAK, centrum voor de kunsten. Ze maken een eigen kunstwerk, dans-, toneel- of muziekstuk. Het project is geënt op authentieke kunsteducatie, waarin kinderen op dezelfde onderzoekende manier werken als in de 'echte kunstwereld' gebruikelijk is. Dit project wordt zo gewaardeerd dat het opnieuw in het K&C-menu is opgenomen.
Project op school en in De VAK Uitgevoerd door: consulenten en docenten van De VAK, centrum voor de kunsten Plaats: op school en in De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9
Het project begint met een inspiratieles op school door een VAKdocent. De leerlingen kijken daarin naar verschillende kunstvormen en wisselen gedachten over kunst uit. Na de les komen ze naar De VAK om hun eigen kunst te maken. Ze kiezen daarbij voor dans, theater, beeldende kunst of muziek. De leerlingen worden begeleid door kunstdocenten van De VAK. De resultaten van de dag zijn op de website Kunst van het ontdekken te zien.
Periode: november 2013 t/m mei 2014 Het bezoek aan De VAK vindt plaats op een maandag van 09.30 tot 14.00 uur Introductieworkshop voor leerkrachten: maandag 14 oktober 2013 van 16.00 tot 17.30 uur Doel: Leerlingen werken vanuit hun eigen ideeën en maken samen of alleen een kunstwerk. Leerlingen presenteren hun werk en reflecteren op eigen en elkaars werk.
Tijdsduur: Introductieworkshop voor leerkrachten: 1½ uur. Inspiratieles op school: 1 uur. Bezoek aan De VAK: 4½ uur.
Foto: Stefan Segers
Thema's: Kunst Filosofie
15
K&C-MENU 2 - GROEP 1 EN 2
Frans & Fietje Discipline: muziek Muziekvoorstelling op school Uitgevoerd door: Theater ZieZo Plaats: in het speellokaal van de eigen school of een gastschool in de buurt Data voorstellingen: 23 en 28 januari 2014 5, 14 en 19 februari 2014 11 en 21 maart 2014 Doel: · Leerlingen kunnen verschillende sprookjes en/of sprookjesfiguren benoemen. · Leerlingen kunnen de emoties benoemen die de sprookjes oproepen.
Frans en Fietje zijn tijdens hun middagdutje door hun ouders achtergelaten in het bos. In deze muziekvoorstelling leidt de stoere Frans zijn jongere zusje dapper door het grote, donkere woud. Daar komen ze een aantal merkwaardige figuren tegen: Sneeuwwitje die de spiegeltic van haar stiefmoeder heeft overgenomen, het overmoedige geitje, het hebberige Luie Zusje, de dreigende Wolf, een Deftige Fee, Hendrik-Jan de Reus en anderen. Ten slotte komen Frans en Fietje hongerig aan bij het koek- en snoephuisje van de heks. Frans wordt gepakt en opgesloten, maar dankzij zijn inventieve zusje wordt hij net op tijd gered. De leerlingen beleven op muzikale wijze de verschillende sprookjes in een voorstelling vol spanning, humor, knipogen en onverwachte situaties. De liedjes zijn speciaal voor de voorstelling geschreven en staan in de lesbrief en op de cd.
Thema's: · Familie · Sprookjes · Emoties · Tegenstellingen Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van een lesbrief met cd. Voorstelling: 50 minuten. Foto: Hilke Zoontjens
Eén miljoen vlinders Discipline: beeldend Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: maart t/m juni 2014 Doel: · Leerlingen maken samen één groot driedimensionaal kunstwerk. · Leerlingen denken samen na over de betekenis van het verhaal. Ze kunnen in een gesprek daarover een actieve of passieve bijdrage leveren. Thema's: · Gevoel (verliefdheid, lief vinden) · Beeldspraak · Opgroeien · Dieren
Olifantje Stach ziet overal vlinders… als hij alleen is. Zijn pappa en mamma zeggen dat het tijd is. Maar tijd waarvoor dan? Stach begrijpt er niets van. Een beetje ongerust trekt hij in zijn eentje de wijde wereld in. Totdat… Eén miljoen vlinders is een wonderlijk prentenboek over een jonge olifant die één miljoen vlinders achternagaat. Een boek over opgroeien, loslaten, verliefd worden en weer thuiskomen. De leerkracht vertelt het verhaal van Stach aan de hand van het rijk-geïllustreerde prentenboek. Daarna komt de VAK-docent naar school om met de leerlingen vlinders te maken, die uiteindelijk met Stach een 3D-kunstwerk vormen. Het prentenboek nodigt uit om te kijken, praten, tekenen, schilderen en plakken. En vooral ook om te genieten van één miljoen vlinders in allerlei kleuren! Eén miljoen vlinders is een boek van Edward van de Vendel en Carll Cneut. Extra: Bij dit project kan tegen een gereduceerd tarief een extra dansles worden aangevraagd. In deze les beleven leerlingen elementen van het verhaal aan de hand van fysieke opdrachten. Leerlingen leren zichzelf uit te drukken door middel van dansexpressie. Kosten: € 30,00 per les.
Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van de lesbrief en het boek. Les op school: 1 uur.
Foto: Stefan Segers
16
K&C-MENU 2 - GROEP 3 EN 4
Jij en ik Discipline: dans Dansproject op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: januari t/m april 2014 Doel: · Leerlingen kunnen vertellen hoe het voelt om een bepaalde rol te spelen. · De leerlingen kunnen verschillende verhoudingen tussen mensen onderling benoemen. · Leerlingen kunnen na de gastles een eigen dans maken en uitvoeren. Thema's: · Gezin · Vroeger en nu · Identiteit Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief. Les op school: 1 uur.
Het klinkt zo logisch, jij en ik. Maar wat ben jij en wat ben ik? Ben jij de leider en ik volg? Zijn we gelijk aan elkaar? En waarom is dat eigenlijk zo? Is dat omdat jij de oudste bent of beter of misschien wel gewoon de juf/meester bent? In dit project kijken we in een dansles naar de rol die je kunt hebben als je samen met een ander bent. Eerst praten de leerlingen in de klas met de eigen leerkracht over het gezinsleven nu en vroeger aan het eind van de 19e eeuw. Aan de orde komen de rollen en verhoudingen die mensen hebben, zoals ouder-kind, kind-kind, maar ook meester-dienstmeid. Natuurlijk komt ook de dans in deze periodes ter sprake. Vervolgens is er op school een gastles dans. Tijdens deze les ontdekken de leerlingen aan de hand van de opdrachten hoe het is om de leider te zijn of juist de volger. Of hoe je samenwerkt als niemand de baas is. Uiteindelijk zal er een groepsdans ontstaan. De afsluitende les wordt weer door de leerkracht zelf gegeven. Het dansproject Jij en ik en het erfgoedprogramma Terug in de tijd met een dienstmeid hebben een gezamenlijk thema: de onderlinge verhoudingen en de omgangsvormen die daarbij horen.
Terug in de tijd met een dienstmeid Discipline: erfgoed Museumles in Lambert van Meerten Uitgevoerd door: medewerkers van Erfgoed Delft Plaats: Museum Lambert van Meerten, Oude Delft 199 Periode: januari t/m april 2014, niet op maandag Doel: Leerlingen kunnen verschillen benoemen tussen het leven in een 19e eeuws huishouden en het leven van nu. Leerlingen kunnen over hun eigen leefomgeving vertellen en over de producten die ze gebruiken. Leerlingen kunnen verschillen tussen arm en rijk in de 19e eeuw benoemen. Thema's: 19e eeuw Wonen en werken Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van een lesbrief. Bezoek Museum Lambert van Meerten: 1 uur.
Tijdens deze museumles neemt de dienstmeid de leerlingen mee op ontdekkingsreis door het woonhuis van Lambert van Meerten. Lambert van Meerten was een vermogende Delvenaar en hartstochtelijk verzamelaar. Terwijl ze samen de tafel dekken en het ene na het andere klusje doen, vertelt Johanna over haar leven en dat van haar meneer en wijst ze de leerlingen op bijzondere objecten in het huis. Spelenderwijs ontdekken de leerlingen dat dingen die voor hen volkomen vanzelfsprekend zijn, zoals de stofzuiger, de wc, de verwarming en de wasmachine, uitvindingen zijn die enorm veel tijd besparen. Samen met Johanna stellen ze het menu samen voor het diner van meneer. Als dank voor hun hulp maken de leerlingen aan het eind van de les samen een tableau vivant. Door deze museumles maken de leerlingen kennis met erfgoed uit hun eigen omgeving. In de les ontdekken ze onder andere hoe Johanna, de dienstmeid, haar meester Lambert van Meerten en de mensen om hen heen met elkaar omgaan. Hierbij worden voorwerpen, gebruiken en omgangsvormen uit het verleden met het heden vergeleken.
17
K&C-MENU 2 - GROEP 5 EN 6
Der Baloenenknakker Discipline: theater Clownsvoorstelling en workshop op school Uitgevoerd door: Ruut van Hooft Plaats: in het speellokaal van de eigen school of een gastschool in de buurt Data voorstellingen: 6, 7, 14 en 20 november 2013 14, 15, 21 en 22 mei 2014 4, 5, 18 en 19 juni 2014 Doel: · Leerlingen kunnen vertellen wat ze in de voorstelling hebben gezien. · Leerlingen kunnen vertellen wat een grap is en hoe een grap wordt opgebouwd. · Leerlingen maken een clownsact en laten die zien. Thema's: · Humor · Clowns Tijdsduur: Totaal 70 minuten in twee delen: · Voorstelling: 25 minuten. · Workshop: 45 minuten.
Het valt niet mee om van een ballon een hond te maken en al helemaal niet om met een breinaald (der breiesteck) door een Steckballoen (ballon) te steken. Der Baloenenknakker, een clownscreatie van Ruut van Hooft, doet het in een doldwaze straattheater-act. Met zijn mislukte ballonencapriolen en zijn Duitse/Deense manier van praten (dialect), een door alle nationaliteiten te volgen eigen taaltje, won Der Baloenenknakker ooit de eerste prijs op het Lachfestival in België. In dit schoolprogramma speelt Ruut Der Baloenenknakker voor drie groepen in het speellokaal of in de gymzaal. De act duurt ongeveer 25 minuten. Na de voorstelling volgen de leerlingen per groep na elkaar een workshop. De workshop bestaat uit drie delen. Een analyse van de voorstelling op basis van de ervaringen van de leerlingen: wat is een grap, hoe werkt het bij jou, hoe bouw je een act op? In het tweede en derde deel van de workshop krijgen de leerlingen een clownswarming-up en spelen daarna zelf kleine acts, waarbij de eigen creativiteit, behendigheid, samenwerking en het bewustzijn van het publiek de sleutelwoorden zijn.
Olle en andere honden Discipline: literatuur Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: november 2013 en februari t/m april 2014 Doel: · Leerlingen kunnen verschillende manieren van communiceren benoemen. · Leerlingen praten samen over de band tussen mensen en huisdieren. · Leerlingen schrijven op basis hiervan een prozatekst in dialoogvorm en een gedicht dat zij op beeldende wijze vormgeven. Thema's: · Communicatie · Afscheid · Fantasie · Huisdieren Tijdsduur: · Voorlezen van het boek Olle. · Uitvoeren van lessuggesties uit de lesbrief. · Les op school: 1½ uur. 18
De meeste kinderen lezen graag over dieren. Auteur Guus Kuijer vertelt in Olle het levensverhaal van hond Olle. Olle is geen gewone hond. Hij is slim en eigenwijs, maar het meest bijzondere aan Olle is dat hij kan praten. Dat levert ontroerende en hilarische momenten op, bijvoorbeeld als er een makelaar in verzekeringen op bezoek komt, in wie Olle helemaal geen vertrouwen heeft… Guus Kuijers sterke inlevingsvermogen in de verschillende dieren uit het boek vormt een mooie inspiratiebron voor de leerlingen; ook zij gaan verschillende soorten dierenteksten schrijven. Zij maken tijdens de gastles van de VAK-docent een schakelgedicht waarin ze hun eigen ideeën over huisdieren onderzoeken en verwoorden. Daarna verwerken ze hun tekst beeldend. In de lesbrief voor de leerkracht staan suggesties om met de leerlingen verschillende tekstsoorten uit te proberen.
K&C-MENU 1 EN 2 - GROEP 7 EN 8
Cold case: Willem van Oranje Discipline: erfgoed
Tijdens deze museumles doen de leerlingen zelf onderzoek naar de moord op Willem van Oranje en vergelijken ze hun bevindingen met de resultaten van het officiële moordonderzoek. Er is door Museum Het Prinsenhof uitgebreid onderzoek gedaan naar Willem van Oranje en de gebeurtenissen op 10 juli 1584, de dag van de moord.
Museumles in Het Prinsenhof Uitgevoerd door: medewerkers van Erfgoed Delft Plaats: Museum Het Prinsenhof St. Agathaplein 1
Voor dit onderzoek gebruiken de leerlingen diverse informatiebronnen en onderzoeksmethoden. Aan de hand van hoogtepunten uit de museumcollectie komt de moord op Willem van Oranje dichterbij. Na het onderzoek kruipen de leerlingen in de huid van verschillende historische personages, verkleden zich en reconstrueren met een kort toneelspel de moord. Zo komt de canon tot leven en wordt de geschiedenis tastbaar gemaakt. In het filmtheater is een compilatie te zien van het officiële moordonderzoek.
Periode: eind september t/m november 2013, niet op maandag Doel: · Leerlingen kennen het belang van Willem van Oranje voor de geschiedenis van Nederland. · Leerlingen zijn zich bewust van het feit dat geschiedenis relevantie heeft voor het heden. · Leerlingen kunnen vertellen hoe de moord op Willem van Oranje is gegaan.
Deze les sluit aan bij het tijdvak Tijd van ontdekkers en hervormers en het venster Willem van Oranje.
Thema: · Ruimte en tijd
Extra Met de K&C-koffer Willem van Oranje kunt u het project uitbreiden. Deze koffer is te huur voor een periode van vier weken. Zie voor meer informatie blz. 26. Kosten: € 30,00 per huurperiode.
Tijdsduur: Voorbereiding door middel van een lesbrief: 1 uur. Bezoek aan Museum Het Prinsenhof: 5 kwartier.
Kijken naar keramiek Discipline: beeldend en erfgoed
Waar kun je beter iets leren over Delfts Blauw dan in het huis van een echte kunstenaar? Aan de Koornmarkt woonde de kunstschilder en verzamelaar Paul Tetar van Elven. Nu is het een museum, maar het ziet er nog precies zo uit als in de negentiende eeuw. In zijn tijd was Tetar van Elven (1820-1896) een bekende Delftenaar. Hij gaf tekenles aan de Polytechnische school (TU), schilderde zelf en maakte kopieën van schilderijen uit de gouden eeuw. Zelfs De Nachtwacht schilderde hij na. En hij verzamelde van alles: schilderijen, kostuums, porselein uit China en Japan, maar natuurlijk ook ons eigen beroemde aardewerk, Delfts blauw.
Museumles in Paul Tetar van Elven Uitgevoerd door: medewerkers van het museum Plaats: Museum Paul Tetar van Elven Koornmarkt 67 Periode: november 2013 t/m april 2014 op maandag- of dinsdagochtend Doel: · Leerlingen kennen kunst (kunstnijverheid en schilderijen) uit de 17e en 19e eeuw. · Leerlingen hebben een oud Delfts grachtenpand bezocht. · Leerlingen kennen de geschiedenis en het fabricageproces van Delfts blauw.
Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van een lesbrief. Bezoek aan Museum Paul Tetar van Elven: 1½ uur.
Foto: Stefan Segers
Thema's: · Wonen · Mens aan het werk · Ruimte en tijd
De leerlingen gaan in het museum op onderzoek uit. Johannes de Kort, een weesjongen die opklom tot VOC-kapitein, vertelt ze meer over de geschiedenis van de VOC. Ze komen te weten wat het verschil is tussen porselein en aardewerk en waarom ons Delfts blauw wereldberoemd is geworden. De les sluit af met een quiz. Tijdens het bezoek laat een echte plateelschilder zien hoe aardewerk beschilderd wordt. Deze les sluit aan bij het tijdvak Tijd van burgers en stoommachines en Tijd van de VOC. 19
K&C-MENU 1 EN 2 - GROEP 7 EN 8
Verhalen vertellen met film Discipline: audiovisueel Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en een docent van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: oktober, november 2013, januari en maart 2014
In dit project krijgen leerlingen inzicht en ervaring in het maakproces van een film. Hoe kun je met film iets echt laten lijken, wat niet echt gebeurt? De leerlingen kijken naar een filmfragment. De opnames worden stap voor stap geanalyseerd en leerlingen maken kennis met het begrip montage. Leerlingen krijgen inzicht in het principe dat een film uit aan elkaar geplakte losse opnames bestaat. Hierdoor kun je iets wat niet echt gebeurt, toch echt laten lijken.
Doel: · Leerlingen kunnen de basisbegrippen uit de film, als camerastandpunt, beeldgrootte en montage uitleggen. · Leerlingen kunnen een storyboard maken. · Leerlingen vertellen een verhaal met film. Thema's: · Kijken · Filmen en monteren (stoppen, andere positie of beeldkader en doorgaan) Tijdsduur: Uitvoeren van lessuggesties uit de lesbrief. Les op school: 1½ uur. Met dit project kan worden aangesloten bij een thema of een onderwerp van de school.
In de gastles krijgen de leerlingen uitleg over camerastandpunten en de set. Ze maken een eigen verhaallijn in een storyboard met als uitgangspunt een set met twee stoelen en twee personages en nemen stap voor stap een korte scène op. Daarna kijken ze samen naar wat ze gemaakt hebben en herhalen de begrippen 'beeldkader', 'kijkrichting', 'camerapositie', 'montage in de camera' en 'verhaallijn met beeldkaders' (storyboard).
Een regen van woorden Disciplines: literatuur en beeldend Project op school Uitgevoerd door: de leerkracht en docenten van De VAK, centrum voor de kunsten Periode: maart, april en mei 2014 Doel: · Leerlingen schrijven zelf een poëtische tekst die zij op beeldende wijze vormgeven. · Leerlingen kunnen in de tekst woorden in een eigen, nieuwe, poëtische context plaatsen. · Leerlingen kunnen synoniemen voor woorden gebruiken in een tekst. · Leerlingen weten wat typografie is. Thema's: · Verbeeldingskracht · Woordenschat · Poëzie · Typografie Tijdsduur: Les op school: 1½ uur Met dit project kan worden aangesloten bij een thema of een onderwerp van de school.
20
Veel leerlingen denken dat gedichten altijd rijmen. En dat gedichten saai zijn. Het tegendeel is waar. We lezen een gedicht van Gerrit Kouwenaar, over het verlangen het onmogelijke te kunnen: het zacht maken van stenen het vuur maken uit water het regen maken uit dorst Kan dat, stenen zacht maken? Of vuur uit water? Vandaag is een bijzondere dag. Vandaag kan het onmogelijke. Er vallen geen regendruppels, maar heel andere dingen uit de lucht! Wat zou er uit een regenwolk kunnen vallen als we onze fantasie gebruiken: edelstenen, theekopjes, limonade… En wat zou het effect daarvan zijn? Tijdens de gastles leren leerlingen op zoek te gaan naar synoniemen voor woorden die ze al kennen, ze verwerken die vervolgens tot een kort gedicht en krijgen les in typografie. Het resultaat: een regen van woorden!
K&C-MENU 1 EN 2 - GROEP 7 EN 8
Wolfgangs wondere wereldreis Discipline: muziek Muziekconcert Uitgevoerd door: RBO Sinfonia Plaats: Theater de Veste, Vesteplein 1 Datum en tijd concert: maandag 30 september 2013 om 10.00 uur en 11.10 uur Doel: · Leerlingen kunnen instrumenten uit het symfonieorkest benoemen. · Leerlingen kunnen de klanken van de verschillende instrumenten benoemen. · Leerlingen kunnen enkele composities van Mozart noemen. Thema: · Muziek van Mozart · Leven in de 18e eeuw · Familie Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief met cd. Voorstelling: 50 minuten.
Wolfgangs wondere wereldreis vertelt het verhaal van één van de beroemdste muzikale wonderkinderen aller tijden: Wolfgang Amadeus Mozart. In de eerste scène vertelt een volwassen Mozart aan zijn zoon over zijn eigen jeugd. Dan brengt een grote bijzondere reiskoffer ons terug in de tijd, toen de kleine Wolfgang met zijn vader door Europa reisde… Een leven vol muziek, avontuur, maar ook van hard werken en eenzaamheid. De leerlingen leren over het leven en werk van één van de grootste componisten uit de muziekgeschiedenis. Het verhaal wordt verteld door twee acteurs, die verschillende personages spelen. Op het podium speelt een echt symfonieorkest tijdens het verhaal twintig van Mozarts meest bekende composities. Soms als achtergrond en ondersteuning bij het acteren, dan weer treedt de muziek op de voorgrond en krijgt alle aandacht.
Doornroos Disciplines: dans en theater Danstheatervoorstelling Uitgevoerd door: Danstheater Adrento Plaats: Theater de Veste, Vesteplein 1 Datum en tijd voorstelling: maandag 4 november 2013 om 11.00 en 13.30 uur Doel: Leerlingen kunnen vertellen welke onderdelen van de voorstelling hen aansprak. Leerlingen kunnen hun eigen ervaringen met betrekking tot de thema's uit de voorstelling herkennen en benoemen. De leerlingen kunnen theatrale middelen, zoals de dans, de muziek en videobeelden, herkennen en benoemen. Thema's: · Dromen · Vriendschap Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van een lesbrief met cd. Voorstelling: 50 minuten.
Dans, theater en animaties komen samen in deze voorstelling, gebaseerd op het prachtige boek Brieven aan Doornroosje van Toon Tellegen. Drie slapende meisjes ontvangen onverwacht een brief van dé prins. 'Ik kom eraan, P'! Nu ze weten dat de prins onderweg is om hen wakker te kussen, kunnen ze nergens anders meer aan denken… Doornroos is een danstheatervoorstelling over ergens in geloven en daar vastberaden naar op zoek gaan. Een sprookje, onvoorspelbaar zolang het nog niet is afgelopen. De voorstelling speelt zich af tegen de achtergrond van een multimediadecor.
Fotografie: Erica Baltimore
21
K&C-MENU 1 EN 2 - GROEP 7 EN 8
Alleen op de wereld Discipline: theater en dans Danstheatervoorstelling Uitgevoerd door: Maas dans en theater Plaats: Theater de Veste, Vesteplein 1 Datum en tijd voorstelling: dinsdag 1 april 2014 om 10.30 en 13.30 uur Doel: · Leerlingen kunnen vertellen welke onderdelen van de voorstelling hen aansprak. · Leerlingen kunnen hun eigen ervaringen met betrekking tot de thema's uit de voorstelling herkennen en benoemen. · De leerlingen kunnen theatrale middelen, zoals de dans en videobeelden, herkennen en benoemen.
Het kinderleven van Remi verandert totaal als hij ontdekt dat zijn moeder niet zijn echte moeder is. Hij wordt verkocht aan Vitalis, een oude man met drie honden en een aap, en gaat een zwervend bestaan leiden met eindeloos veel tegenslagen. Maar Remi houdt moed, steeds opnieuw. En dan, na een droevige reis, wacht een beloning… Alleen op de wereld vertelt over de spannende reis van Remi met veel dans, muziek en video. Een ensemble jonge dansers zorgt samen met de acteurs voor een ontroerend, beeldend spektakel. Extra Tegen een gereduceerd tarief kan een workshop worden aangevraagd. Stel je voor: in je eentje moet je de wereld door. Wie is je lievelingsvriend, wie kan je helpen? En waar ben je goed in? Kan je je eigen geld verdienen? Kan je goed praten, bewegen, zingen, tekenen of juist mensen helpen, met dieren praten of een eitje bakken? We presenteren al je talenten als circusacts en maken er één grote circusparade van. De workshop, verzorgd door een docent van Maas theater en dans, kan een aantal dagen na de voorstelling in de klas worden gegeven. Kosten: € 30,00 per workshop.
Thema's: Eenzaamheid Avontuur Fantasie Moraal Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van een lesbrief. Voorstelling: 80 minuten.
Foto: Noa Verhofstad
Oorlogsgeheimen Discipline: theater en muziek Muziektheater Uitgevoerd door: Van Engelenburg Theaterproducties Plaats: Theater de Veste, Vesteplein 1 Datum en tijd voorstelling: dinsdag 6 mei 2014 om 11.00 uur en 13.30 uur Doel: · De leerlingen kunnen over de onderdelen en de emoties uit de voorstelling vertellen. · Leerlingen kunnen het effect van de gebruikte theatrale middelen benoemen. · Leerlingen kunnen vertellen over belangrijke elementen van de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging in Nederland. Thema's: · Tweede Wereldoorlog · Emoties · Geheimen · Helden Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief. Voorstelling: 60 minuten. 22
Het is 1943. Het Zuid-Limburgse dorp, waar de elfjarige Tuur woont, is bezet door de Duitsers. Tuur en zijn buurmeisje Maartje vinden dit in het begin wel spannend. Maar langzaam maar zeker komen de kinderen erachter dat de bezetters in staat zijn tot de ergste dingen. De volwassenen proberen zoveel mogelijk voor hen geheim te houden: de Engelse piloot die op zolder verstopt zit, wie de Duitsers helpen (zoals hun eigen meester) en wie in het verzet zitten. Op een dag vertelt Maartje aan Tuur dat zij zelf ook een groot en gevaarlijk geheim heeft…. Met minimale middelen spelen twee acteurs het verhaal van twee kinderen in de Tweede Wereldoorlog. Decor, acteren en geluidseffecten geven samen een indringend beeld; hierdoor ervaren de leerlingen ontroering én spanning. De voorstelling is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jacques Vriens. Het verhaal is meer dan waard om verteld te worden. Niet alleen omdat het over misschien wel de belangrijkste periode uit de Nederlandse geschiedenis gaat, maar vooral omdat de problemen en emoties zo universeel en van alle tijden zijn. illustratie: Gerrie Hondius
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - ALGEMEEN
K&C-koffers In dit aanbod zijn van alle koffers een korte omschrijving en de thema's opgenomen. Op de website van De VAK is uitgebreidere informatie te vinden (beschrijving, inhoud van de koffer, het formaat en gewicht): www.vak-delft.nl / Kunst en school / Primair Onderwijs / K&C koffers. Disciplines Het aanbod K&C-koffers is ingedeeld per discipline: Beeldend - Dans - Erfgoed - Literatuur - Muziek – Theater. Inhoud van de K&C-koffers Elke koffer bevat een handleiding en/of lesbrief voor de leerkracht, lesbrief en/of werkbladen voor de leerlingen, materialen en gereedschappen die niet tot de gebruikelijke inventaris van de school gerekend kunnen worden. Een aantal koffers bevat ook tentoonstellingsmateriaal. Per koffer ontvangt u van tevoren één exemplaar van de lesbrief. Er zijn drie formaten: Groot: ± 70 x 40 x 22 cm - Middel: ± 45 x 33 x 19 cm - Klein: ± 40 x 35 x 13 cm. Huur K&C-koffers kunt u het gehele schooljaar bij ons huren. Kosten: € 30,00 per huurperiode (is ± 4 weken). Reserveren kan per periode: · van september tot december; · van januari t/m april; · van mei tot de zomervakantie. Per periode ontvangt u een nieuw inschrijfformulier. U ontvangt zo spoedig mogelijk een bevestiging van uw reservering. Als u koffers wilt gebruiken tijdens bijvoorbeeld projectweken, dan kunt u die alvast bij ons reserveren. Huurtermijn De koffer kunt u ten hoogste vier weken in uw bezit houden. De kosten voor beschadigde en/of zoekgeraakte materialen en koffers worden in rekening gebracht. De koffer bevat een inventarislijst als controlemogelijkheid voor u, als u de koffer huurt, en voor ons, als u de koffer terugbrengt. Begeleiding Het is mogelijk, tegen betaling, bij de K&C-koffers begeleiding door een consulent/museumdocent te krijgen. Deze begeleiding wordt aangeboden om enerzijds inzicht te krijgen in het gebruik van de koffer en anderzijds hulp bij dat gebruik te bieden, bijvoorbeeld bij museumbezoek. Voor of tijdens de periode waarin de koffer op school is, kunt u contact opnemen met de afdeling Kunsteducatie of het betreffende museum. Uitgiftebalie De uitgifte en het onderhoud van de K&C-koffers wordt verzorgd door de afdeling Beheer van De VAK. De vaste uitgiftedagen zijn: ophalen op dinsdag en terugbrengen op donderdag. Inschrijven Het inschrijfformulier kunt u sturen naar: De VAK, Afdeling Kunsteducatie, Westvest 9, 2611 AX Delft. De uiterste inschrijfdatum staat vermeld op het formulier. Informatie Voor vragen over de K&C-koffers kunt u telefonisch contact opnemen met de afdeling Kunsteducatie, tel.: 06-52739038 (b.g.g.: 015-260 2840) of e-mail:
[email protected]. Vervoer/parkeren In verband met het formaat en het gewicht van de koffers is het raadzaam deze met een auto te vervoeren. Het formaat en gewicht van de koffers staan vermeld op de website van De VAK. De uitgiftebalie zit achter in het gebouw. Links naast het gebouw is een inrit. Hier kunt u de auto (achteruit) inrijden tot de slagboom om koffers in of uit te laden. In verband met werkzaamheden aan de spoortunnel raden wij u aan op de website (www.SpoorzoneDelft.nl of www.vak-delft.nl) te checken hoe de Westvest te bereiken is. Op deze sites vindt u de actuele stand. 23
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - BEELDEND
Beeldend Bestemd voor: groep 1 t/m 8 Discipline: beeldend
Kennismaken met beeldende kunst vraagt een manier van kijken en van doen. Daarom zijn de beeldende koffers onderverdeeld in drie categorieën: · beeldelementen, zoals kleur en vorm; · het eigen maken van een bepaalde techniek; · kijken en werken naar een bepaalde kunstenaar.
B.1 Fleur houdt van kleur Bestemd voor: groep 1 en 2 Thema's: Dieren, kleur, kunst
Aan de hand van Fleur houdt van kleur, een kort verhaal met illustraties en attributen, leren de leerlingen de primaire kleuren beter kennen door er mee te werken. Zij leren onder andere werken in een gemengde techniek: rollers en verf in combinatie met tekenen met krijt.
B.2 Kakelbonte kunst Bestemd voor: groep 3 en 4 Thema's: Dieren, kleur, kunst
De leerlingen leren de werking van de kleuren kennen naar aanleiding van het prentenboek De kakelbonte kameleon van Eric Carle. In een aantal lessen worden de verschillende functies van kleuren verduidelijkt en gaan de leerlingen aan het werk met een aantal beeldende technieken, zowel in kleur als in vorm.
B.3 Papier scheppen Bestemd voor: groep 5 en 6 Thema: Techniek
Deze 'koffer' (cementbak) bevat een praktische workshop waarin leerlingen zelf op ambachtelijke wijze papier gaan scheppen. Als de leerlingen de techniek beheersen, kunnen zij experimenteren door er andere materialen aan toe te voegen.
B.4 Compositie en perspectief Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Kunst, compositie, perspectief
Hoe 'bouwt' een kunstenaar zijn schilderij? Hoe komt een beeld tot stand? Hoe kan het dat je in sommige schilderijen lijkt te kunnen wandelen, terwijl andere juist heel plat lijken? De leerlingen gaan aan de hand van opdrachten werken aan verschillende soorten composities en perspectief. Verder krijgen ze een beknopt overzicht van de kunstgeschiedenis van de afgelopen tweeduizend jaar.
B.5 In de stijl van Picasso Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Kunst, kleur, oorlog
Pablo Picasso wordt door middel van het kinderboek Op bezoek bij... Picasso voorgesteld. De stijlen van deze schilder zijn onder andere de blauwe periode en het kubisme. Schilderijen uit deze perioden en andere, zoals het beroemde schilderij Guernica, worden behandeld. Het project bestaat uit zes lessen, een dvd-les en een evaluatie.
B.6 Grafiek - Ernst, Werkman, Matisse Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Kunst, grafische techniek, kunstgeschiedenis
24
Bij beeldende kunst denken de meeste mensen aan schilderijen of beelden. Maar veel beeldend kunstenaars hebben ook gewerkt met een heel andere vorm: grafische kunst. 'Grafiek' staat grofweg voor alles waarin een afdruk is gemaakt. In deze koffer vindt u achtergrondinformatie over verschillende druktechnieken en over kunstenaars die op deze manier hebben gewerkt.
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - DANS
Dans Bestemd voor: groep 1 t/m 8 Discipline: dans
De danskoffers zijn in drie categorieën ingedeeld: Klassieke dans Hedendaagse dans Improvisatie Deze categorieën zorgen samen voor een evenwichtige en brede danservaring op zowel een actieve als een receptieve manier.
D.1 Sprookjes van hier en daar Bestemd voor: groep 1 t/m 4 Thema: Fantasie
Zeven sprookjes uit de hele wereld zijn de inspiratiebron geweest voor afgeronde lessen improvisatie. Hierbij staat het ontdekken van de eigen bewegingsmogelijkheden centraal.
D.2 Toverdansen Bestemd voor: groep 3 en 4 Thema: Fantasie
De leerlingen worden meegenomen in de wereld van tovenaars en heksen. Met dansopdrachten verkrijgen ze steeds een stukje van de puzzel. Als die is opgelost, ontvangen ze een toverdiploma. Samen zijn het vier dans/bewegingslessen.
D.3 Dansen met materialen Bestemd voor: groep 1 t/m 8 Thema's: Menselijk lichaam, beweging
Ballonnen, elastieken, sjaaltjes, plastic of lappen kunnen kinderen motiveren en stimuleren tot bewegen en zo een aanzet geven tot dans. De lessen bieden een handreiking voor leerkrachten die nog weinig ervaring hebben met dans.
D.4 Stalen neuzen Bestemd voor: groep 6 t/m 8 Thema: Natuur en techniek, vormgegeven en gebruikt in dans
De dansfilm Stalen Neuzen van Krisztina de Châtel op locatie in Hongarije is aanleiding voor een gesprek over het stuk zelf en dans in het algemeen. De dansstijl van De Châtel bevat veel bewegingsherhalingen, maakt gebruik van dagelijkse, herkenbare bewegingen en valt onder de noemer Europese moderne dans.
D.5 Dansende voeten Bestemd voor: groep 1 t/m 3 Thema's: Dieren, menselijk lichaam (zintuig 'voelen')
Met deze koffer gaat u aan de hand van dierensporen een stempelles, een dansles en een combinatieles geven. Aan het eind heeft de klas een heus kunstwerk gemaakt, dat op verschillende manieren kan worden hergebruikt.
D.6 Hiphop Bestemd voor: groep 6 t/m 8 Thema's: Geschiedenis, maatschappij en communicatie
Iedereen kent wel de term hiphop en weet wat breakdance is. Maar weinigen weten dat breakdance onderdeel is van de hiphopcultuur, net zoals de zogenaamde hiphop/streetdance. De koffer bevat een algemene inleiding in de hiphopcultuur, waaronder een graffitiopdracht en een rapopdracht, en een instructie-dvd (ook op usb-stick) met een hiphopdansles.
D.7 De stervende zwaan Bestemd voor: groep 5 t/m 8 Thema's: Emoties, geschiedenis
De Stervende Zwaan is hét symbool van klassieke dans. In deze koffer zit een dvd met lessuggesties en informatie over het ontstaan van de klassieke dans.
25
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - ERFGOED
Erfgoed Bestemd voor: groep 5 t/m 8
Dit aanbod bestaat uit een geschiedenislijn: van de Romeinse tijd tot de 20e eeuw.
Discipline: erfgoed
E.2 De Romeinen langs de Rijn - Romeinse tijd Bestemd voor: groep 5 t/m 7 Thema's: Wonen, ruimte en tijd, historische voorwerpen, mens aan het werk
De leerlingen krijgen een beeld van de veranderingen in het dagelijks leven, die optraden na de komst van de Romeinen met betrekking tot handel, geldverkeer, wonen, transport, kleding en voedsel. Deze koffer sluit aan bij het tijdvak Tijd van de Grieken en de Romeinen.
E.3 Willem van Oranje - 16e eeuw Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Ruimte en tijd, mijn wereld, wonen
De grote veranderingen en gebeurtenissen die in de 16e eeuw plaatsvonden in de Nederlanden worden belicht. Aan de hand van het leven van en de moord op Willem van Oranje komen de opstand tegen Spanje, de beeldenstorm en de 80jarige oorlog aan bod. Een onderdeel van het project vormt het bezoek aan Museum Het Prinsenhof. Deze koffer sluit aan op het tijdvak van Ontdekkers en hervormers en het venster Willem van Oranje van de canon van Nederland.
E.4 Vermeer en meer - 17e eeuw Bestemd voor: groep 5 t/m 8 Thema's: Ruimte en tijd, wonen, mens aan het werk, mijn wereld
Johannes Vermeer was schilder en leefde en werkte in Delft. De leerlingen maken kennis met de schilder, zijn leven en werken, het gilde en tijdgenoten. Bij de opdrachten komen diverse disciplines aan bod. Deze koffer sluit aan bij het tijdvak Regenten en vorsten en het venster Rembrandt van de canon van Nederland.
E.5 Delft 100 jaar geleden - 20e eeuw Bestemd voor: groep 5 t/m 8 Thema's: School, vermaak, werken, wonen
Delft in de periode 1900-1950. De leerlingen ontdekken hoe het dagelijks leven van hun leeftijdsgenoten er 100 jaar geleden in Delft uitzag. Bij de opdrachten komen diverse disciplines aan bod. Deze koffer sluit aan bij het tijdvak Wereldoorlogen en de vensters De Eerste Wereldoorlog, De televisie, Willem Drees, Anne Frank, De Tweede Wereldoorlog, De crisisjaren en De Stijl van de canon van Nederland.
26
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - LITERATUUR
Literatuur Bestemd voor: groep 1 t/m 8 Discipline: literatuur
Het aanbod aan literatuurkoffers bestaat uit: Poëzie Proza Voor elke bouw is een poëziekoffer beschikbaar. Deze koffers vormen een aanvulling op de lesmethoden. Ze vormen een uitgebreide kennismaking met poëzie voor kinderen. Naast luisteren naar en lezen van gedichten is er ook aandacht voor het zelf schrijven van gedichten en/of het praten over poëzie (reflectie). Daarnaast zijn er twee koffers voor de onderbouw over ABC-boeken.
L.1 Tante Nans zat op een gans Bestemd voor: groep 1 en 2 Thema's: Poëzie, luisteren, kijken, gedichten maken
Hoor de hakken klikke-klakken… In de gedichtenbundel Tante Nans zat op een gans staat steeds een ander onderwerp centraal: op hoge schoenen lopen, spiegeltjes in je ogen, dingen waar je veel van houdt of slapen en wakker worden. Aan de hand van deze bundel luisteren en kijken de leerlingen naar gedichten en maken zelf korte versjes.
L.2 De blauwbilgorgel Bestemd voor: groep 3 en 4 Thema's: Poëzie, luisteren, kijken, schrijven
Ik ben de blauwbilgorgel Mijn vader was een porgel Mijn moeder was een porulan Daar komen vreemde kinderen van Deze en andere gedichten uit de gedichtenbundel Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is zijn het uitgangspunt voor dit poëzieproject. Leerlingen horen en lezen gedichten, bekijken de prachtige illustraties en schrijven zelf gedichten.
L.3 Een straatje zonder eind Bestemd voor: groep 3 en 4 Thema's: Poëzie, ABC-boeken, letters, ontluikende geletterdheid
Straatje zonder eind is een ABC poëzieprentenboek. De gedichten zijn speels, ritmisch en nodigen uit om hardop voor te dragen. In de handleiding is er aandacht voor de gedichten en de illustraties en natuurlijk voor diverse letterspelletjes.
L.4 Stoepkrijt Bestemd voor: groep 5 en 6 Thema's: Poëzie, lezen en schrijven, Theo Olthuis
Het poëzieproject Stoepkrijt is gemaakt rondom de gedichten van Theo Olthuis. De gedichten in Stoepkrijt gaan over verliefdheid, ruzie, geheimen, alleen zijn, een kies verliezen en op straat met grote koeienletters schrijven Karin, ik wil met jou. De leerlingen gaan actief aan de slag.
L.5 Poëzieproject: Van hier naar hier Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Poëzie, reizen, Erik van Os
De dichtbundel Van hier naar hier is door Erik van Os speciaal voor dit project geschreven en werd geïllustreerd door Heleen van der Wusten. De bundel bevat 25 gedichten rond het thema reizen: ook reizen in je hoofd en het leven als reis snijdt Van Os als onderwerpen aan.
L.6 Letterland Bestemd voor: groep 1 en 2 Thema's: Proza, ABC-boeken, letters, ontluikende geletterdheid
ABC-boeken zijn de oudste vormen van prentenboeken. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor het leesonderwijs. In de koffer zitten klassieke en eigentijdse ABCboeken met lessuggesties bij de thema's.
27
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - MUZIEK
Muziek Bestemd voor: groep 3 t/m 8 Discipline: muziek
De muziekkoffers hebben tot doel de leerlingen een totaalbeeld te geven van muziek. Aan bod komt: klassieke/oude muziek, Europese muziek en wereldmuziek. De koffers hebben de volgende indeling: Klassieke/oude muziek Wereld- en volksmuziek Muziek maken
M.3 Mozart Bestemd voor: groep 5 t/m 8 Thema's: Familie, reizen, vervoer van vroeger, historische voorwerpen, kleding/ mode, 18e eeuw, emoties
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) is een van de bekendste componisten uit de geschiedenis. De leerlingen maken kennis met het leven en werk van dit muzikale genie. De muziek van Mozart, soms op zeer jonge leeftijd geschreven, spreekt kinderen vaak aan.
M.4 Verre muziek dichtbij Bestemd voor: groep 5 t/m 8 Thema's: Landen, reizen, familie
De leerlingen maken kennis met diverse aspecten van Indonesische muziek door luisteren, kijken en zelf muziek maken. De gamelan speelt hierbij de hoofdrol. Met de angklungs kunnen begeleidingen worden gespeeld bij de liedjes.
M.5 Slagwerk Bestemd voor: groep 3 t/m 5 Thema's: Landen, op reis, natuur en techniek (over ontstaan en voortplanting van geluid; invloed van materialen op geluid)
28
Slagwerk is een koffer om praktisch bezig te zijn met ritme en slagwerkinstrumenten. Met beeld- en geluidsmateriaal maken de leerlingen kennis met slagwerkmuziek en -instrumenten uit diverse culturen.
KEUZEMENU: K&C-KOFFERS - THEATER
Theater Bestemd voor: groep 1 t/m 8 Discipline: theater
Het aanbod bestaat uit: Themakoffers. Hierbij geeft het thema aanleiding om te dramatiseren. Centraal staat het verkennen van imaginaire situaties door middel van dramawerkvormen en de beleving ervan. Theaterkoffers. Hierbij staan theater en toneelspelen centraal.
T.1 Dodo de knuffel Bestemd voor: groep 1 en 2 Thema's: Vriendschap, knuffels, zorgen voor
Uit de koffer komen de knuffel Dodo, een pet, een schort en een vuilniszak. Ze spelen een rol in het verhaal dat de leerkracht vertelt. Dodo, de knuffel is een dramaproject over vriendschap.
Kikker en het avontuur Bestemd voor: groep 1 en 2 Thema's: Vriendschap, avonturen, emoties, verhalen Extra kosten vervoer: € 60,00
Een kist op wielen met daarin een verteltheater, vertelplaten, een poppenspel, 32 vingerpoppen, 32 stangpoppen, kikkeremotieborden en de poppen uit de verhalen van Max Velthuijs: Kikker, Varkentje, Haas, Eend en Rat. In de handleiding vijf lessen waarin u met de leerlingen verhaaltjes vertelt, maakt en speelt over bange en blije avonturen. Met instructie-dvd. In verband met het formaat van de kist kan deze op school bezorgd worden. Hier zijn extra kosten aan verbonden.
Doornroosje en de mensen in het kasteel Bestemd voor: groep 3 en 4 Thema's: Sprookjes, fantasie, rollenspel
Nieuw!
Nieuw!
In de kist vindt u 32 tekeningen van 16 karakters uit het verhaal, kaarten en voorwerpen uit het verhaal van Doornroosje. In vier lessen, met een stap-voor-stap-instructie, leren de leerlingen een rol vasthouden, met voorwerpen spelen en toneelscènes maken. De lessen zijn geschikt om naar een presentatie toe te werken.
T.2 Herman het kind en de dingen Bestemd voor: groep 3 t/m 5 Thema's: Fantasie, speelgoed, slapen gaan
Herman uit het prentenboek Herman het kind en de dingen praat als hij in bed ligt met de dingen om hem heen. In twee lessen spelen de leerlingen vanuit de fantasie van Herman met denkbeeldige voorwerpen. In de derde les maken ze een dialoog en in de vierde les een presentatie.
T.3 Piraten op avontuur Bestemd voor: groep 5 en 6 Thema's: Piraten, schatkist, zeeverhalen, samenwerking
Een geheimzinnige brief is aanleiding voor een piratenavontuur. Daarbij overleven de piraten een storm, houden scheepsberaad en ontcijferen geheimtaal. Inclusief een piratenvlag en schatkaart.
De improvisatiebus Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Creativiteit, sociale vaardigheden, taalvaardigheid
Nieuw!
In de kist vindt u een handleiding met een groot aantal improvisatieoefeningen. Daarin werken de leerlingen aan associëren, bewegen, emotionele expressie, status, accepteren en blokkeren. In de kist vindt u ook voorwerpen, maskers, spreekwoorden, een telefoonspel, mobieltjes en muziekfragmenten.
T.5 Acteurs uit het rommelhok Bestemd voor: groep 7 en 8 Thema's: Creativiteit, sociale vaardigheden, kosteloos materiaal
"Dames en heren, mag ik u presenteren: het eierdopje, het stopcontact, de borsteltjes, de tangetjes, de meetlat en nog vele andere acteurs." Objecten uit het rommelhok komen in dit project tot leven. De koffer bevat dertien objecten die als acteur kunnen dienen en een zwart doek om direct achter te kunnen spelen, een dvd over theatergroep Tam Tam en spelvoorbeelden en een cd. 29
KEUZEMENU: KIK'S
KIK's Wat is een KIK De KIK is Kunst In de Kar. Er zijn zes verschillende KIK's, elk met een eigen thema. In de KIK vindt u materialen en lesbeschrijvingen. Van korte activiteiten voor tussendoor tot uitgebreidere projecten over een langere periode. Voor alle leeftijden en op drie niveaus: gemakkelijk, gemiddeld, moeilijk. De KIK's zijn ontwikkeld in opdracht van de Brede School voor BSO's en scholen voor primair onderwijs. Hoe werkt het De KIK huurt u voor een periode van ongeveer acht weken. In deze periode kunt u naar eigen inzicht de KIK gebruiken in alle groepen en bij de tussen- en buitenschoolse opvang. Elke KIK heeft een overzichtelijke handleiding met lessen voor alle groepen op drie niveaus. Met de KIK kunt u aandacht besteden aan een bepaald thema of een bepaalde techniek. U kunt de KIK gebruiken voor een schoolbreed project. In dit aanbod is van de KIK's een korte omschrijving opgenomen. Op de website van De VAK is uitgebreidere informatie te vinden: www.vak-delft.nl / Kunst en school / Primair Onderwijs / KIKs. Extra Voor extra verdieping of begeleiding bij de KIK's is het mogelijk om een kunstenaar in te schakelen om een (schoolbreed) project te ondersteunen. Ook zijn er workshops ontwikkeld voor leerkrachten en begeleiders die met de KIK's willen gaan werken. Kosten Huur van de KIK: € 75,00 per periode (± acht weken), inclusief vervoerskosten. Workshop voor leerkrachten en/of begeleiders: € 181,50, incl. BTW. Duur van de workshop: 1½ uur. Vervoer van de KIK Het vervoer wordt verzorgd door Evenementenburo Van der Kruit. Inschrijven Voor de KIK's kunt u zich via het inschrijfformulier aanmelden. Informatie Voor vragen over de KIK's kunt u telefonisch contact opnemen met de afdeling Kunsteducatie, tel.: 0652739038 (b.g.g.: 015-260 2840) of via e-mail:
[email protected]
Batik-KIK Met deze KIK ervaren de leerlingen in vogelvlucht de oorsprong van batikken en de uiteenlopende mogelijkheden die batikken biedt. Door te batikken maken de leerlingen kennis met de techniek en expressie van een andere cultuur. In de KIK zitten alle basismaterialen om meteen aan de slag te kunnen. Leerlingen krijgen met deze KIK de mogelijkheid unieke werkstukken te creëren om te dragen, te versturen, cadeau te geven of te exposeren.
Tegel-KIK De Tegel-KIK laat leerlingen kennismaken met de rijke tegelgeschiedenis van Delft en de Arabische cultuur. De tegelcultuur biedt een uitgelezen mogelijkheid om kinderen van Nederlandse en Arabische afkomst met een stukje gedeelde cultuur in contact te brengen. In de KIK vindt u onder andere voorbeelden van oude en nieuwe Delftse en islamitische tegels, een dvd over het maakproces, boeken over tegels en praktische lessen over patronen, symboliek en kleurgebruik met handige werkbladen voor de leerlingen. 30
KEUZEMENU: KIK'S
Schrijvers-KIK
Erfgoed Delft, foto: K.G. Spiero
Straten, pleinen en flats genoemd naar van vroeger bekende en beroemde schrijvers vind je ook in Delft. De schrijversbuurt vormde de inspiratiebron voor deze KIK met allerhande informatie over beroemde schrijvers, een ouderwetse typemachine en schrijversboekjes. De handleiding biedt lessen met activiteiten rondom letters en schrijven. Een bijzonder onderdeel is het boek De vloek van het verdwenen boek, een spannend verhaal dat zich afspeelt in de wijk Voorhof. De kinderen schrijven de ontknoping van dit verhaal.
Componisten-KIK Deze KIK is geïnspireerd op de muziek van de componisten uit de Delftse componistenwijk. De Componisten-KIK wil leerlingen in contact brengen met klassieke muziek, het plezier in muziek bevorderen, de creativiteit te stimuleren en een brug slaan tussen luisteren en doen. Naast cd's met luisterfragmenten vindt u bijvoorbeeld ook een complete methode componeren op cd-rom. Verder in de KIK: boeken met leuke verhalen en ideeën om instrumenten te maken, een viool, een Mozartpruik, een kostuum en oude handschriften van composities.
Spelletjes-KIK In elk land, in elke cultuur neemt spel een belangrijke plaats in. De Spelletjes-KIK gaat niet uit van de verschillen in culturen, maar van de overeenkomsten en wil kinderen in contact brengen met allerlei soorten spelen uit de hele wereld, van vroeger en van nu. Daarnaast wil deze KIK het plezier in spelen bevorderen en de creativiteit stimuleren. De handleiding biedt lessen en opdrachten om met de meest uiteenlopende spelletjes aan de slag te gaan en veel ideeën om met kinderen zelf spelletjes te maken.
Feest-KIK Deze KIK is een feestje op zich! De Feest-KIK heeft tot doel de multiculturaliteit op scholen te bevorderen, leerkrachten of begeleiders te inspireren en nieuwe ideeën en invalshoeken te geven voor het vieren van feesten. De feesten die in de KIK aan de orde komen vinden hun oorsprong in verschillende culturen. Een greep uit de feesten die aan bod komen: het Suikerfeest (islamitisch), Divali (Hindoestaans), dierendag, Turks kinderfeest, Carnaval en moeder/vaderdag.
31
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN - ALGEMEEN
Na- en bijscholing leerkrachten Workshops en cursussen De afdeling Kunsteducatie biedt workshops en korte cursussen aan voor individuele leerkrachten. Via het inschrijfformulier kunt u zich hiervoor aanmelden. In dit aanbod is ook een aantal korte cursussen opgenomen uit het cursusaanbod van De VAK, die interessant zijn voor leerkrachten. Hiervoor kunt u zich inschrijven via het inschrijfformulier van De VAK, centrum voor de kunsten, www.vak-delft.nl. Studiedag(deel) en teamtraining op maat Met het hele team een geheel verzorgde dag of dagdeel in De VAK, centrum voor de kunsten. Diverse Delftse schoolteams maakten al met ons een studieprogramma op maat. Wij gaan in op uw wensen met praktische workshops, waarmee de teamleden direct met de klas aan de slag kunnen. Kosten: op offertebasis. Ook teamtrainingen op school of op een andere inspirerende locatie behoren tot de mogelijkheden. De training wordt op maat gemaakt voor het team. Dat wil zeggen dat we aansluiten bij de behoefte die uw school heeft bij het invullen van kunst- en cultuurvakken. Denkt u bijvoorbeeld aan praktische workshops muziek, dans, theater, beeldend of literatuur, afgestemd op de doelgroep van uw school. Een inspiratiemiddag voor een schoolbreed project of om de schoolvakken te verbinden met kunst en cultuur. Inschrijven Voor de workshop Kinderboekenweek 2013, de korte cursussen voor leerkrachten, de studiemiddag Cultuur in de Spiegel en het aanbod voor ICC'ers kunt u zich aanmelden via de betreffende inschrijfformulieren. Voor de reguliere cursussen van De VAK kunt u zich inschrijven via de website: www.vakdelft.nl. Informatie Voor vragen over het na- en bijscholingsaanbod kunt u telefonisch contact opnemen met de afdeling Kunsteducatie, tel.: 06-52739038 of via e-mail:
[email protected].
Foto: Stefan Segers
32
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
Workshop Kinderboekenweek 2013 Discipline: gecombineerd Workshop Bestemd voor leerkrachten groep 1 t/m 8 Uitgevoerd door: consulenten en medewerkers van De VAK en DOK lezing door Harmen van Straaten
Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, datum en tijd: donderdag 19 september 2013 van 16.00 tot 17.45 uur Doel: Leerkrachten gaan op school enthousiast aan de slag met het thema van de Kinderboekenweek. Duur van de workshop: 1¾ uur Materiaal: Lesboek + cd 4 kinderboeken (keuze aangeven op het inschrijfformulier) Kosten per school: € 145,00, incl. BTW, lesboek met cd, 4 boeken, workshops en lezing.
Aansluitend aan deze bijeenkomst zal een aantal boeken van Harmen van Straaten en de zilveren griffel- en penseelwinnaars van dit jaar te koop zijn bij een stand van Boekhandel Huyser.
Klaar voor de start…! - Over sport en spel in kinderboeken. Harmen van Straaten schrijft dit jaar het kinderboekenweekgeschenk. Hij schreef al ruim vijftig boeken voor alle leeftijden. Van prentenboeken voor de allerkleinsten tot romans voor vijftienjarigen en ouder. Twee jaar geleden maakte zijn boek Super Jan deel uit van het boekenpakket voor de Kinderboekenweek met het thema 'Helden'. Behalve schrijver is Harmen van Straaten ook illustrator. In 1987 illustreerde hij zijn eerste kinderboek en sindsdien illustreerde hij zo'n vierhonderd boeken. Van Straaten is drie keer getipt door de kinderjury, hij ontving een gouden appel van Bratislava voor zijn illustraties en werd bekroond met de gouden penseel van Japan. Behalve de lezing door Harmen van Straaten bieden we u deze middag workshops vol praktische tips en inspirerende ideeën voor een bijzondere Kinderboekenweek op school. Dit jaar zal ook DOK een workshop verzorgen. Na de bijeenkomst ontvangt u het lesboek met cd. Deze sluiten aan bij acht kinderboeken. Op het inschrijfformulier van mag u vier boeken aankruisen, die wij dan voor uw school aanschaffen. Het lesboek: deelthema's en boeken Groep 1 en 2: deelthema: Met handen en voeten. In het boek Van top tot teen (van Eric Carle) vertonen alle dieren hun bijzondere bewegingskunsten en worden de jongste leerlingen uitgenodigd om mee te doen. Kun jij dat ook? Mini wil niets liever dan leren voetballen in Mini voetbalt (van Kitty Crowther). Apentrots gaat ze naar de training, maar die valt behoorlijk tegen! Er zit maar één ding op: voetbalschoenen aan en oefenen! Groep 3 en 4: deelthema: Winnen en verliezen. In het boek Arno en de bal (van Yvonne Jagtenberg) krijgt Arno een prachtige bal van zijn ouders. Hij is er heel voorzichtig mee en houdt hem stevig vast. Maar tegen een bal moet je natuurlijk wel kunnen en durven trappen! De Supervrienden uit het Elzen-Eikenbos (van Fiona Rempt & Noëlle Smit) organiseren een sportdag met de boerderijdieren. Ze wanen zich al kampioen! Groep 5 en 6: deelthema: Durven en doen. De duif die niet kon duiken (van Edward van de Vendel) is het verhaal van Telemark, die niet kan duiken. Hij kan het niet en hij durft het niet. Toch moeten alle jonge duiven die proef afleggen. Zal het hem lukken? In Met je hoofd boven water (van Gideon Samson) is donderdag de naarste dag van de week, want dan heeft Gied schoolzwemmen! Gied bedenkt van alles om er onderuit te komen. Groep 7 en 8: deelthema: De keerzijde van de medaille. In Het hanengevecht (van Hans Hagen) wil Pio niets liever dan dat zijn haan het gevecht zal winnen. Een winnende haan kan hij voor veel geld verkopen en dan kan hij weer terug naar school. Kampioen (van Corien Oranje) is het waargebeurde verhaal over Olivier van de Voort, kampioen vlinderslag. Na een vreselijk ongeluk met zijn pony lijkt zijn sportcarrière in duigen te vallen, maar Olivier vecht zich terug!
33
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
U-can ukulele Discipline: muziek VAK-docent: Paul Pleijsier Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, tijd en startdatum: 8 vrijdagavonden van 20.30 tot 21.30 uur. Startdatum: 13-9-2013 Kosten per persoon: € 133,00*, incl. BTW
Ukulele is "in". Een ukulele lijkt misschien een speelgoedgitaar, maar niets is minder waar. De uke ('joek') is een perfect begeleidingsinstrument voor zang en met maar vier snaren een stuk gemakkelijker te leren dan z'n grote broer de gitaar. De overstap van ukelele naar gitaar is heel gemakkelijk te maken. In de les leert u akkoorden en slagjes en zingt u er liedjes bij.
The guitar is the song Discipline: muziek VAK-docent: Paul Pleijsier Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, tijd en startdatum: 10 vrijdagavonden van 20.30 tot 22.00 uur Startdatum: 22-11-2013 Kosten per persoon: € 259,00*, incl. BTW
Wat is een lied zonder gitaar? Wat is een gitaar zonder lied? Met maar tien akkoorden gaat er een muzikale wereld voor u open. De cursus van tien lessen is opgezet voor absolute beginners. U leert basisakkoorden, diverse liedjes uit binnen- en buitenland, een 'slagje' en een 'tokkeltje'. Het is mogelijk om hierna een cursus van 8 lessen te volgen om wat extra vaardigheden te leren. Ideaal om het zingen met de klas extra leuk te maken. Met een paar eenvoudige akkoorden wordt het zingen een feestje voor leerlingen en leerkracht. Foto: Stefan Segers
Creatief schrijven Discipline: schrijven VAK-docent: Marja van Rossum Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, tijd en startdatum: Opstapcursus: 3 maandagavonden van 19.30 tot 22.00 uur; start: 30-9-2013 Basiscursus: 12 maandagavonden van 19.30 tot 21.45 uur; start: 28-10-2013 Kosten per persoon: Opstapcursus: € 57,00*; basiscursus: € 224,00*, incl. BTW
Creatief schrijven is één grote ontdekkingstocht, is schrijven met plezier. Het creatieve proces staat voorop en vanzelfsprekend komt de techniek daarbij. Je krijgt gevarieerde en inspirerende schrijfopdrachten. Stapsgewijs ontdek je je eigen bronnen, wat je sterke kanten zijn en ontwikkel je een eigen stijl. Ook voorlezen, luisteren en bespreken zijn belangrijke onderdelen van de cursus. Je kunt beginnen met een opstapcursus van drie lessen. Schrijfdocente Marja van Rossum stimuleerde al veel mensen om gewoon te beginnen met schrijven. Zelf schrijft zij (voorlees) verhalen en gedichten voor kinderen, artikelen en educatief materiaal.
Wonderlijke verhalen Discipline: schrijven VAK-docent: Marja van Rossum Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, tijd en startdatum: 8 donderdagavonden van 19.30 tot 22.00 uur. Startdatum: 3-10-2013 Kosten per persoon: € 179,20*, incl. BTW en 20% kennismakingskorting 34
In deze cursus gaat u aan het werk met oerverhalen, legendes en sprookjes. U experimenteert met fantasiewerelden, mythische dieren en verschillende personages. De ervaring die u tijdens deze cursus opdoet, kunt u ook gebruiken om verhalen met en voor kinderen te schrijven! Schrijfervaring is niet nodig. NB: Dit zijn reguliere cursussen van De VAK waarbij leerkrachten kunnen instromen. Meer informatie op www.vak-delft.nl. Inschrijven via het inschrijfformulier van De VAK, centrum voor de kunsten, tel.: 015-260 2840. Voor de Delftpaskorting verwijzen wij u naar de website www.Delftpas.nl. * Cursisten t/m 20 jaar betalen geen 21% BTW.
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
Hoe geef ik een dansles Discipline: dans (Team)training Bestemd voor leerkrachten groep 4 t/m 8 VAK-docent: Simone Siemons Plaats: De VAK, locatie De Hofstee, Sandinoweg 149 Dag, data en tijd: dinsdag 24 september, 15 oktober, 5 november en 26 november 2013 van 16.15 tot 17.45 uur Tijdsduur: 4 lessen van 1½ uur
Doel: · Inzicht en vaardigheid ontwikkelen op het gebied van dans. · Praktische dansoefeningen leren. Een (team)training boordevol informatie en opdrachten die u verder op weg helpen om zelf danslessen te kunnen geven. Na vier actieve workshops van 1,5 uur heeft u een duidelijk beeld van de danselementen en kunt u deze toepassen in een dans/bewegingsles. Met de aangeleerde voorbeelden kunt u de leerlingen een algemene basis van dans aanleren door middel van opdrachten en oefeningen. Ook leert u de basisprincipes van de opbouw van een dansles. De methode Dansspetters wordt hierbij gebruikt om de weg van thema naar dans/bewegingsles concreet en zichtbaar te maken.
Kosten per persoon: € 87,00, incl. BTW en reader
Hoe geef ik een muziekles Discipline: muziek (Team)training Bestemd voor leerkrachten groep 3 t/m 8 VAK-docent: Margreet Peekstok Plaats: De VAK, centrum voor de kunsten, Westvest 9 Dag, data en tijd: donderdagavond 26 september, 3, 10 en 17 oktober 2013 van 19.30 tot 21.00 uur; terugkomavond: donderdag 14 november 2013 van 19.30 tot 21.30 uur Tijdsduur: 4 lessen van 1½ uur en een afsluitende les van 2 uur
Doel: · Eigen muzikale vaardigheden ontwikkelen. · Leren van vaardigheden om een volledige muziekles te geven. Deze (team)training biedt vooral praktische oefeningen om eigen muzikale vaardigheden te ontwikkelen, zodat u meer handvatten heeft om zelf een muziekles te geven. De lessen zijn vooral op de praktijk gericht. Aan bod komen het zingen met de klas, het gebruik van schoolinstrumentarium en muziek maken met weinig materiaal. Maar ook: hoe zijn lessen uit een muziekmethode te gebruiken. Belangrijk is om luistervaardigheden te ontwikkelen. Hoe klinkt het? Wat kan ik doen om het nog beter te laten klinken? De eerste vier lessen zijn wekelijks. Na deze vier lessen volgt een aantal weken om het geleerde in de klas uit te proberen en toe te passen. De vijfde les is een afsluitende les, die de vragen en ervaringen uit de praktijk behandelt.
Kosten per persoon: € 116,00, incl. BTW en reader
35
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
Eerste hulp bij theater # 2 Discipline: theater Cursus Bestemd voor ICC'ers en leerkrachten groep 3 t/m 8 Uitgevoerd door: Docent van Maas theater en dans Plaats: Delft, nader te bepalen Dag, data en tijd: woensdag 8, 15, 22 en 29 januari, 5, 12 en 19 februari en 5 maart 2014 van 13.30 tot 16.30 uur Tijdsduur: 8 bijeenkomsten van 3 uur Materiaal: Handboek Eerste hulp bij theater Kosten per persoon: € 305,00, incl. BTW Handboek: € 14,95
36
Een voorstelling maken. Hoe maak je een voorstelling vanuit de leerlingen? Hoe betrek je de hele groep erbij? Theater maken op school gaat dikwijls over het kopen van een script en het verdelen van de rollen. De talentvolle leerlingen krijgen de grootste rollen, de rest is boom. Dat kan anders. Maas theater en dans heeft hiervoor het handboek Eerste hulp bij theater ontwikkeld. In de cursus Eerste hulp bij theater # 2 krijgt u in acht bijeenkomsten inzicht in de manier van werken van Maas theater en dans door het zelf te ervaren. U maakt samen met een docent/regisseur van Maas in heldere stappen een montagevoorstelling. In Eerste hulp bij theater # 2 ervaart u hoe iedereen regisseur kan zijn, met of zonder theatermaak-ervaring. Na deze cursus bent u geïnspireerd en klaargestoomd om zelf op school met uw leerlingen aan de slag te gaan met theater. Deze cursus is voor alle leerkrachten toegankelijk. Theaterervaring is niet vereist. U ontvangt na afronding van deze cursus een bewijs van deelname.
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
Cultuureducatie met kwaliteit Het kabinet wil cultuureducatie beter verankeren in het onderwijs en bij alle culturele instellingen. Daarvoor heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Halbe Zijlstra, het programma Cultuureducatie met kwaliteit gelanceerd. Het budget van de Regeling Versterking Cultuureducatie in het primair onderwijs is vanaf schooljaar 2012-2013 opgenomen in de prestatiebox. De onderwijsinspectie gaat de besteding van deze middelen monitoren. Een meerjarig cultuureducatiebeleidsplan is de basis van de verankering van kunst- en cultuureducatie op school. Deze moet voortkomen uit een heldere visie op kunst en cultuur, passend bij de school. De VAK kan scholen hierbij ondersteunen. Wie: schoolteam + 1 adviseur KE Waar: op school Duur: 2 uur Kosten: € 145,20, incl. BTW
Wat doen we eigenlijk allemaal al? Met behulp van het Cultuurkompas brengt het schoolteam de culturele en kunstzinnige activiteiten van de school in kaart. Aan de orde komen activiteiten, projecten, vakken, kerndoelen, werkvormen, materialen en technieken. Het team ontdekt zelf wat er al gebeurt op school en wat mist en kan op basis hiervan keuzes maken voor speerpunten voor komende jaren.
Wie: directie en schoolteam + 2 adviseurs KE Waar: op school Duur: 2½ uur Kosten: € 363,00, incl. BTW
Waar willen we naar toe? Workshop van een dagdeel voor het schoolteam en directie om te komen tot een gezamenlijke visie als basis voor het cultuureducatiebeleidsplan van de school. Een heldere visie op de plek van kunst en cultuur in de school, die gedragen wordt door het team, is belangrijk om het team te motiveren om in de juiste richting te bewegen.
Wie: ICC'er en/of directeur i.s.m. 1 adviseur KE Waar: op school of in De VAK Duur: in overleg Kosten: op offertebasis
Beleidsplan schrijven ICC-cursus gedaan maar is het beleidsplan blijven liggen? Of is jullie cultuureducatiebeleidsplan inmiddels aan een update toe? Graag nodigen we u uit om onder persoonlijke begeleiding het meerjarenplan kunst- en cultuureducatie te schrijven, passend bij de visie van de school.
Foto: Stefan Segers
37
KEUZEMENU: NA- EN BIJSCHOLING LEERKRACHTEN
Aanbod voor ICC'ers Themamiddag Bestemd voor: ICC'ers en hun directieen/of teamleden van PO- en VOscholen en culturele instellingen Uitgevoerd door: Jos Bol en andere adviseurs van Cultuur in de Spiegel Waar: De VAK, centrum voor de kunsten Dag, data en tijd: woensdag 20 november 2013 van 13.30 tot 17.00 uur Kosten per persoon: € 25,00, incl. BTW Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Inschrijven is noodzakelijk. Deze themadag wordt mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Fonds Cultuurparticipatie.
Themamiddag Cultuur in de Spiegel Deze themamiddag staat in het teken van Cultuur in de Spiegel. · Wat is cultuuronderwijs? · Hoe kan cultuuronderwijs beter aansluiten bij de leerlingen? · Hoe verhoudt cultuuronderwijs zich tot de rest van het onderwijs? · Hoe zorg je dat het past bij de leerling? In het onderzoek Cultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs heeft de Rijksuniversiteit Groningen een wetenschappelijk onderbouwde theorie voor cultuuronderwijs ontwikkeld. Dat is uniek en van groot belang voor de legitimatie van cultuuronderwijs op school. Daarnaast is er een ontwikkelingslijn voor kinderen van 4 tot 18 gemaakt. Samen met de SLO wordt ook een leerplankader ontworpen Het wordt een actieve middag. U maakt kennis met de theorie van Cultuur in de Spiegel. Daarna gaan we zelf aan de slag. In een verdiepende workshop naar keuze ervaart u hoe u de theorie kan toepassen in het onderwijs. Tenslotte krijgt u materiaal mee, waarmee u direct uw eigen lespraktijk door een andere bril kunt bekijken. De workshops worden gegeven door adviseurs van Cultuur in de Spiegel. Jos Bol van Kunst Centraal is de dagvoorzitter van deze middag. Op de website van Cultuur in de Spiegel vindt u veel informatie: www.cultuurindespiegel.nl
Bestemd voor: ICC'ers scholen en culturele instellingen Waar: De VAK, centrum voor de kunsten Dag, datum en tijd: woensdag 12 maart 2014 van 13.30 tot 16.30 uur Kosten per persoon: € 42,35, incl. BTW
ICC-netwerkbijeenkomst Cultuurcoördinatoren van scholen en culturele instellingen kunnen deelnemen aan een ICC-netwerkgroep. Deze bijeenkomsten zijn een combinatie van uitwisseling van ervaringen en een verdiepingsworkshop over een actueel onderwerp. Deze ICC-netwerkbijeenkomst zal ingaan op de meest actuele onderwerpen van dat moment. Hierover wordt u te zijner tijd nader geïnformeerd. Reserveert u de datum alvast.
Bestemd voor ICC'ers en leerkrachten groep 3 t/m 8
Eerste hulp bij theater # 2 Een voorstelling maken.
Dag, data en tijd: woensdag 8, 15, 22 en 29 januari, 5, 12 en 19 februari en 5 maart 2014 van 13.30 tot 16.30 uur
Hoe maak je een voorstelling vanuit de leerlingen? Hoe betrek je de hele groep erbij? In de cursus Eerste hulp bij theater # 2 krijgt u in acht bijeenkomsten inzicht in de manier van werken van Maas theater en dans door het zelf te ervaren. U maakt samen met een docent/regisseur van Maas in heldere stappen een montagevoorstelling.
Zie voor meer informatie bladzijde 36.
38
PLUSMENU - ALGEMEEN
Plusmenu Het Plusmenu omvat het aanbod dat de Delftse kunst- en cultuurinstellingen naast het K&C-menu te bieden hebben. Het Plusmenu vindt u op de website van De VAK: www.vak-delft.nl onder 'Kunst en school'. Het eigen plusaanbod van De VAK met binnenschoolse workshops en lessenseries en naschoolse kunsteducatie is in dit aanbod opgenomen. Evenals de twee programma's Klassefilm en Ik mis je zo, waarvoor apart moet worden ingeschreven. Naschoolse kunsteducatie NIEUW! Vanaf 2013-2014 kunnen scholen geen gebruik meer maken van het gratis Brede Schoolaanbod van de Gemeente Delft, dat vanwege bezuinigingen is gestopt. De VAK biedt daarom nu ook naschoolse kunsteducatie aan voor scholen die dit zelf willen organiseren en financieren. De activiteiten hebben hun oorsprong in de Brede School, maar de docenten richten zich in de lessen nog meer op het specifieke niveau van de leerlingen en richten zich, in aansluiting op de 21st century skills, nog meer op de ontwikkeling van creativiteit en presentatievaardigheden van de leerlingen. De VAK kan binnen deze programma's aansluiten bij thema's van de school, waardoor een verbinding tot stand kan komen tussen binnen- en buitenschoolse kunsteducatie. Buiten het naschoolse aanbod in dit programma is er ook de mogelijkheid om een lessenserie te ontwikkelen die helemaal aansluit bij uw specifieke wensen. Daarbij kunt u denken aan dans, toneel, muziek, beeldende kunst en media. Hiervoor gelden dezelfde prijscriteria. Wanneer u kiest voor een naschoolse activiteit voor uw school, zorgt u zelf voor een groep leerlingen. De inschrijving verzorgt u op uw eigen manier. Voor de naschoolse kunsteducatie werkt De VAK samen met Fun Science. Met deze brochure wordt een gezamenlijke flyer meegestuurd. Heeft u specifieke wensen met betrekking tot wetenschap en kunst, bijvoorbeeld een combinatie van kunst, techniek en wetenschap? Laat het ons weten. Ook in interdisciplinaire lessenseries kunnen we maatwerk leveren. Aanmelden De VAK-docent in de klas met binnenschoolse workshops en lessenseries: via het aanmeldingsformulier op de website: www.vak-delft.nl of via e-mail:
[email protected]. Naschoolse kunsteducatie: via het meegestuurde inschrijfformulier. Hierop kunt u ook uw specifieke wensen aangeven. Voor Klassefilm en Ik mis je zo kan via de meegestuurde inschrijfformulieren worden ingeschreven. Informatie De VAK, afdeling Kunsteducatie, tel.: 06-52739038 (b.g.g.: 015-260 2840) of e-mail:
[email protected].
39
PLUSMENU
De VAK-docent op school Lessenreeks of workshop op maat Bestemd voor groep 1 t/m 8 Doel: Kwaliteitsverhoging van kunst- en cultuureducatie door voorbeeldlessen, workshops en projecten in de klas. Uitgevoerd door: VAK-docenten Plaats: op school Periode: gehele schooljaar in overleg Tijdsduur: in overleg Kosten: in overleg op offertebasis Prijsindicatie: € 60,00 per uur per docent, excl. materiaal, ontwikkeling lesprogramma en 10% organisatie en bemiddeling Informatie en boeking: De VAK, afdeling Kunsteducatie Westvest 9, 2611 AX Delft tel.: 06-52739038 e-mail:
[email protected] www.vak-delft.nl
40
Lessen, workshops, projecten Decor, musicaldans- of theaterlessen voor groep 8? Een workshop beeldend of theater bij een thema van de school? Acht weken lang een dans-, drama of muziek docent voor alle leerlingen van groep 1 en 2? Steeds meer scholen willen een kunstvakdocent inhuren. En dat kan. De VAK kunsteducatie kan lessen op maat in alle kunstdisciplines verzorgen. Daarnaast heeft De VAK ook kant-en-klare workshops en projecten. Bijvoorbeeld: · Poëzieposter (workshop literatuur en beeldend) · Muzikaal zand (bijzondere workshop muziek en zandschilderen) · So you think you can dance (4 lessen modern dans) En nog heel veel meer……. Een uitgebreide beschrijving van deze workshops en projecten vindt u op de site van De VAK, onder: Kunst en School / Primair onderwijs / K&C plusmenu. Mocht uw workshop, project of thema er niet bij staan, dan kan De VAK op maat in de verschillende kunstdisciplines workshops verzorgen. Via het aanmeldingsformulier op onze site kunt u uw wensen kenbaar maken. Wij nemen contact met u op.
PLUSMENU
Tekenen en schilderen met fantasie Naschoolse kunsteducatie Bestemd voor groep 3/4, 5/6 en 7/8 Groepsgrootte: maximaal 14 Doel: Leerlingen leren hun fantasie om te zetten in beelden. Daarbij leren ze beeldelementen gebruiken en met verschillende materialen omgaan.
De fantasie van een kind kan op vele manieren geprikkeld worden. In deze cursus wordt dat op verschillende manieren gedaan. Bijvoorbeeld door ze te laten werken met materialen die ze nog niet kennen, door met ze vanuit hun belevingswereld te laten visualiseren. Het leuke aan fantasie is dat er geen goede of foute tekeningen kunnen ontstaan. De wereld die kinderen bedenken is altijd goed.
VAK-docent: Carine Hooykaas of Hilke Zoontjens Plaats: op school Periode: gehele schooljaar in overleg Tijdsduur: 5 lessen van 90 minuten Kosten: € 495,00 Materiaalkosten: € 50,00
Scrap art Naschoolse kunsteducatie Bestemd voor groep 5/6 en 7/8 Groepsgrootte: maximaal 14 Doel: Door materialen te leren kennen en te combineren, visuele, creatieve en technische vaardigheden ontwikkelen. VAK-docent: Carine Hooykaas of Hilke Zoontjens Plaats: op school Periode: gehele schooljaar in overleg
Door op een andere manier te kijken naar bestaande spullen, ontwikkelen kinderen een open blik naar de wereld en wordt hun creativiteit gestimuleerd. In de lessen worden de leerlingen gestimuleerd om vanuit hun verbeelding te kijken naar bijvoorbeeld een lekke bal, een kapotte schoen, petflessen, karton, stukken leer en lege tubes. Door te combineren, te zagen, te knippen, te plakken, te schilderen, te lijmen, te stapelen en te vormen verwerken ze de objecten tot nieuw fantasievolle objecten. Er kan gewerkt worden naar aanleiding van een thema van de school. Een expositie op school, waarbij de leerlingen hun werk presenteren, behoort tot de mogelijkheden.
Tijdsduur: 5 lessen van 90 minuten Kosten: € 495,00 Materiaalkosten: € 50,00
41
PLUSMENU
Keramiek: werken met klei Naschoolse kunsteducatie Bestemd voor groep 5/6 en 7/8 Groepsgrootte: maximaal 14 Doel: In verschillende technieken vormgeven aan verbeelding, hierop reflecteren, het werk presenteren. VAK-docent: Margreet Koelewijn
Klei is natte aarde en heeft verschillende kleuren, afhankelijk van de soort. Met de handen geven kinderen in klei vorm aan de verbeelding. Als de klei droog is, wordt het beschilderd met glazuur en vervolgens gebakken in de oven. Dit is een bijna magisch proces. Er kan gewerkt worden naar aanleiding van de seizoenen, kunst of een thema van de school, bijvoorbeeld de middeleeuwen of de stad Delft.
Plaats: op school Periode: gehele schooljaar in overleg Tijdsduur: 5 lessen van 90 minuten
Er kan gewerkt worden aan individuele werkstukken of een groepswerkstuk. Een expositie op school, waarbij de leerlingen hun werk presenteren, behoort tot de mogelijkheden.
Kosten: € 495,00 Materiaalkosten: € 75,00
Stop-motion Naschoolse kunsteducatie Bestemd voor groep 7/8 Groepsgrootte: maximaal 12 Doel: Leerlingen leren een filmpje maken door met beeldende technieken een decor te maken, een draaiboekje van een eigen verhaal en beelden te fotograferen. VAK-docent: Marieke Thiescheffer Plaats: op school Periode: gehele schooljaar in overleg Tijdsduur: 5 lessen van 90 minuten Kosten: € 495,00 Materiaalkosten: € 50,00
42
De leerlingen leren om een verhaal te visualiseren. Ze bedenken en maken een decor, maken figuurtjes van klei of ander materiaal en creëren met de poppetjes betekenisvolle beelden. Ze leren om een foto te kadreren en hoe ze vanuit foto's een animatiefilmpje kunnen maken. De leerlingen ontwikkelen hun visuele, creatieve en mediavaardigheden. Er kan gewerkt worden naar aanleiding van een thema van de school. Een presentatie van de filmpjes op school behoort tot de mogelijkheden.
PLUSMENU
Klassefilm Filmvoorstelling Bestemd voor groep 3 t/m 8 Uitgevoerd door: EYE, De VAK, centrum voor de kunsten, en Pathé Delft Plaats: Pathé Delft, Vesteplein 5 U dient zelf voor vervoer te zorgen Periode: 13 t/m 28 januari 2014 Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking door middel van de Klassefilmkrant. Kosten: Klassefilm Basis: € 1,95 per leerling Klassefilm Plus: € 2,20 per leerlingen Inschrijven via het inschrijfformulier Informatie: De VAK, centrum voor de kunsten contactpersoon: Anne Boer tel.: 06-52739038 e-mail:
[email protected] Een uitgebreidere beschrijving van de films en een inschrijfformulier wordt met dit aanbod meegestuurd. Trailers van de films kunt u bekijken op www.klassefilm.nl/docenten
Doorlopende leerlijn De leerdoelen van Klassefilm sluiten aan bij de Doorlopende Leerlijn Mediawijsheid. Met Klassefilm kunnen leerlingen hun kennis over en vaardigheden met film jaar na jaar ontwikkelen. In combinatie met de lesmethode Avonturen in het donker leren leerlingen, ook los van een specifieke titel, over alle basisprincipes van film. De verschillende lessen passen binnen kunsteducatie, maar ook bij andere schoolvakken. Zie 'mediawijsheid.nl/ doorlopende-leerlijn' voor meer filmprojecten die passen binnen mediawijsheid.
Film is een laagdrempelige kunstvorm waar kinderen in hun vrije tijd graag naar kijken. Toch zijn kinderen zich er niet altijd van bewust hoe film werkt en wat film met hen kan doen. Het is belangrijk kinderen te leren hoe media gemaakt zijn, hoe ze zelf media kunnen gebruiken en welke (kritische) houding daarbij past. Zo worden kinderen mediawijs! Klassefilm is een leuke en aansprekende manier om aan mediaonderwijs te doen. Leerlingen worden uitgedaagd om hun mening te geven en te luisteren naar andermans mening. Zo realiseren ze zich hun eigen voorkeuren en kunnen beter kiezen wat ze wel en niet willen zien. Met Klassefilm Plus vergroten leerlingen bovendien hun kennis van en inzicht in filmtaal en verhogen zo hun niveau van mediawijsheid. Meer informatie hierover vindt u in de brochure en op de website van Klassefilm. Klassefilm selecteert kwaliteitsfilms en biedt ze aan met lesmateriaal en een vertoning van de film in een bioscoop. Zo zorgt Klassefilm voor een optimale beleving. Voor slechts € 1,95 (Klassefilm Basis) of € 2,20 (Klassefilm Plus) per leerling kunt u zich inschrijven. U bezoekt dan met uw leerlingen de film van uw keuze in Pathé Delft. Het programma bestaat uit de volgende films: Groep 3 en 4: Ernest en Célestine (Frankrijk / Animatie / 80 minuten / Nederlands gesproken) Dit verhaal gaat over de vriendschap tussen een klein muisje dat geen tandarts wilde worden en een grote beer die geen notaris wilde worden. Een lieve film, die niet geschikt is voor bange muizen! Ernest en Célestine is gebaseerd op de boekenserie 'Brammert en Tissie' van Gabrielle Vincent. De avonturen van de ongewone vrienden worden prachtig weergegeven in handgeschilderde aquareltekeningen in een eigenzinnige en grappige animatie. Belangrijk thema: vriendschap. Groep 3 en 4: Brammetje Baas (Nederland / Speelfilm / 83 minuten / Nederlands gesproken) De energieke Brammetje gaat naar groep 3 en stuit daar op de ouderwetse en strenge meester Vis. Brammetje Baas is voor kinderen zeer herkenbaar, vanwege het onderwerp naar school gaan, maar ook door de manier waarop de film is gemaakt. Speciale animatietechnieken worden gebruikt om Brammetjes wondere gedachten in beeld te brengen. Belangrijk thema: anders zijn.
43
PLUSMENU
Klassefilm - vervolg Groep 5 en 6: Tony 10 (Nederland, Duitsland, België / Speelfilm / 85 minuten / Nederlands gesproken) Tony gaat op zoek naar zijn verdwenen vader, die misschien wel verliefd is geworden op de koningin. In Tony 10 worden serieuze thema's op een positieve manier aangekaart. Het is een vrolijke film over een verdrietige situatie van ouders die niet meer bij elkaar blijven. Belangrijk thema: familie.
Ernest en Célestine
Tony 10
Brammetje Baas
Foto: Victor Arnolds
Foto: Jaap Vrenegoor
Groep 7 en 8: Nono, Het Zigzag Kind (Nederland / Speelfilm / 94 minuten / Nederlands, Frans en Engels gesproken / Nederlands ondertiteld) Nono, Het Zigzag Kind is het verhaal van de 13-jarige Nono. Zijn moeder is overleden toen hij één jaar was. Zijn vader, inspecteur Feierberg, is 'de beste politie-inspecteur ter wereld'. Nono, Het Zigzag Kind speelt op een bijzondere manier met verleden en heden, fantasie en werkelijkheid. Het verhaal is energiek en avontuurlijk en de retro-look geeft een speciale sfeer. De film is gebaseerd op het boek van de bekende Israëlische schrijver David Grossman. Belangrijke thema's: boekverfilming, volwassen worden, avontuur.
Chimpanzee
Nono, Het Zigzag Kind
Kauwboy
44
Groep 5 en 6: Chimpanzee (Tanzania, VS / Natuurdocumentaire / 80 minuten / Nederlandse voice-over) In Chimpanzee maken we kennis met de kleine Oscar, een speelse en nieuwsgierige chimpansee. De Afrikaanse bossen zijn een speeltuin voor de kleine enthousiaste Oscar en zijn mede jonge chimpansees. Chimpanzee is een natuurdocumentaire, die met veel geduld en vakmanschap gedurende vier jaar in het Afrikaanse regenwoud is opgenomen. De mooie luchtopnames worden afgewisseld met detailshots, waardoor de intieme relatie tussen de mensapen onderling en die met hun omgeving wordt geïllustreerd. Belangrijke thema's: natuur, volwassen worden.
Foto: Daniël Bouquet
Groep 8: Kauwboy (Nederland / Speelfilm / 78 minuten / Nederlands gesproken De 10-jarige Jojo neemt op een dag een jonge kauw mee naar huis. Hij houdt 'm voor zijn vader Ronald verborgen, want die wil geen dieren in huis. Kauwboy is een bijzondere film, omdat het grote thema verdriet vanuit het perspectief van een kind wordt verteld, door onder andere de cameravoering letterlijk vanuit diens perspectief te nemen. De film was de Nederlandse inzending voor de Oscars en won vele belangrijke internationale prijzen. Belangrijke thema's: familie, afscheid.
PLUSMENU
Ik mis je zo Project literatuur, filosofie, theater, beeldend en erfgoed Bestemd voor groep 7 en 8 Uitgevoerd door: Marja van Rossum van Groot Denkraam, VertelPloeg Delft, medewerkers van Begraafplaats Jaffa Plaats: Op school en Begraafplaats Jaffa, Jaffalaan 10 Periode: 18 maart t/m 24 april 2014 Op dinsdag- of donderdagochtend. Doel: · Leerlingen maken kennis met levensverhalen over afscheid nemen. · Leerlingen delen hun ervaringen over afscheid nemen en missen in een filosofisch gesprek. · Leerlingen verwerken hun ervaringen door middel van creatieve schrijfopdrachten en het maken van een afscheidsmonumentje.
Al een aantal jaar bieden wij het succesvolle project Ik mis je zo aan. Ook komend schooljaar kan dankzij subsidie het project weer voor een klein bedrag (€ 50,00 per groep) worden aangeboden. Ik mis je zo is een project over afscheid nemen voor leerlingen van groep 7 en 8. Het is een project over 'missen' in de ruimste zin van het woord. Op school maken de leerlingen en de leerkracht met het project kennis via een dvd. Ze praten met elkaar over missen en afscheid nemen en schrijven een gedicht dat ze meenemen als ze de begraafplaats bezoeken. Het bezoek begint met een wandeling over Begraafplaats Jaffa. Een medewerker vertelt over de geschiedenis van de begraafplaats, bijzondere graven en bijzondere mensen. Tijdens de wandeling ontmoeten de leerlingen twee vertellers. Deze vertellen een persoonlijk verhaal over afscheid nemen en missen.
Thema: · Afscheid nemen · Missen · Erfgoed
In een aparte ruimte in de aula filosoferen de leerlingen over missen en afscheid nemen. Ze maken een afscheidsmonumentje dat ze, samen met het gedicht, achterlaten voor bezoekers van de aula. Het programma op Begraafplaats Jaffa duurt 2¼ uur.
Tijdsduur: Voorbereiding en verwerking met behulp van een lesbrief en dvd: 2½ uur. Bezoek aan Begraafplaats Jaffa: 2¼ uur.
In 2007 won het project Ik mis je zo de Jan Kassiesprijs. Deze prijs wordt één keer in de twee jaar uitgereikt aan het meest bijzondere kunsteducatieproject voor scholen.
Kosten: € 50,00 per bezoek Inschrijven via het inschrijfformulier Informatie: De VAK, centrum voor de kunsten contactpersoon: Anne Boer tel.: 06-52739038 e-mail:
[email protected]
Ik mis je zo is overgenomen van de SKVR in Rotterdam.
Dit project is onderdeel van het gemeentelijk cultuurprogramma Kunst in de Wijken. Informatie:
[email protected] of www.kunstindewijken.nl
45
ALGEMENE GEGEVENS
De VAK, centrum voor de kunsten Westvest 9 2611 AX Delft Tel.: 015-260 2840 Fax: 015-260 2841 E-mail:
[email protected] www.vak-delft.nl VAKDelft @VAKDelft
De VAK heeft een uitgebreid buitenschools aanbod met betrekking tot cursussen, lessen en workshops op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst, theater, schrijven, media en mode. Voor kinderen is er een speciale cursusfolder, die via de scholen wordt verspreid. Deze folder en het cursusboekje met het gehele aanbod zijn telefonisch op te vragen (tel.: 015-260 2840) en bij de receptie van De VAK verkrijgbaar. Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 22.00 uur en op zaterdag van 09.00 tot 14.00 uur. Het aanbod is ook in te zien op de website van De VAK: www.vakdelft.nl. Ook het aanbod en de activiteiten van de afdeling Kunsteducatie staan op deze site onder 'Kunst en School'.
Afdeling Kunsteducatie voor de scholen Westvest 9 2611 AX Delft Tel.: 06-52739038 E-mail:
[email protected]
46
De samenstelling van het team is als volgt: Ann Meijer: coördinator kunsteducatie onderwijs, consulent theater, tel.: 06-52739034, e-mail:
[email protected] Anne Boer: coördinator primair onderwijs, tel.: 06-52739038, e-mail:
[email protected] Peet van Duijnhoven: coördinator voortgezet onderwijs, tel.: 06-52739018, e-mail:
[email protected] Miriam Bosman: projectcoördinator (o.a. ICC en Cultuureducatie met Kwaliteit), tel.: 06-52739039, e-mail:
[email protected] Margrith Barnhoorn: consulent erfgoed, tel.: 06-52739019, e-mail:
[email protected] Hélène de Grood: consulent dans, tel.: 06-52739035, e-mail:
[email protected] Anja Jager: consulent beeldend, tel.: 06-52739033, e-mail:
[email protected] Lucie Moerman: consulent muziek, tel.: 06-52739013, e-mail:
[email protected]
Colofon Uitgave De VAK, centrum voor de kunsten Afdeling Kunsteducatie voor de scholen Westvest 9 2611 AX Delft Vormgeving voorkant: KEPCOM Creatieve Communicatie Foto's voorkant: Stefan Segers
