Inhoud RAVELS. Energie- en klimaatactieplan

Inhoud

RAVELS Energie- en klimaatactieplan

Inhoud

INHOUD I

INLEIDING .................................................................................. 1

VI

TERTIAIRE SECTOR EN INDUSTRIE ............................................. 23

1 2 3

Achtergrond ............................................................................................... 1 Ambitie en visie van de gemeente ............................................................. 2 Opbouw en uitvoering plan ........................................................................ 2

II

SITUATIE EN UITDAGINGEN.......................................................... 4

1 2 3 4

Situatie (Nulmeting) ................................................................................... 4 Uitdagingen................................................................................................ 5 Verwachte CO2-besparingen................................................................... 5 Opvolging................................................................................................... 7

1 2 3 4 5

Inleiding ................................................................................................... 23 Actuele toestand ...................................................................................... 23 Doelstelling .............................................................................................. 24 Parameters .............................................................................................. 24 Actieplan .................................................................................................. 25

VII

LANDBOUW ............................................................................. 28

III

GEMEENTE ALS ORGANISATIE ..................................................... 8

1 2 3 4 5

Inleiding ..................................................................................................... 8 Actuele toestand ........................................................................................ 8 Doelstelling ................................................................................................ 8 Parameters ................................................................................................ 8 Actieplan .................................................................................................... 9

1 2 3 4 5


VIII

PARTICIPATIE .......................................................................... 31

IV

WONEN ................................................................................... 13

1 2 3 4 5


1 2 3 4

Inleiding ................................................................................................... 31 Actuele toestand ...................................................................................... 31 Doelstelling .............................................................................................. 31 Actieplan .................................................................................................. 32

IX

LIJST AFKORTINGEN ................................................................ 34

V

MOBILITEIT .............................................................................. 18

1 2 3 4 5


Ravels – energieen klimaatactieplan

IOK

duurzaamheidsteam

I Inleiding 1 Achtergrond

I

INLEIDING

1

Achtergrond

het Vlaamse gezinsbudget, wat in tijden van crisis een steeds groter aantal gezinnen in de problemen brengt. Een beleid dat zich richt op CO 2-reductie heeft daardoor ook een belangrijk sociaal luik. Verder bouwen op succesvolle lopende initiatieven

Begin 2014 besliste de gemeente Ravels net zoals alle andere 28 Kempense gemeenten het Burgemeestersconvenant te ondertekenen en uit te voeren. IOK zal, in partnerschap met de distributienetbeheerders, VITO en de provincie Antwerpen de gemeentebesturen hierbij ondersteunen. De officiële ondertekening vond plaats op 21 maart 2014. Het Burgemeestersconvenant is een initiatief van de Europese Commissie waarbij ze de lokale overheden uitdaagt om de Europese doelstelling om tegen 2020 20% CO2-besparing te realiseren of zelfs te overtreffen op het gemeentelijk grondgebied. CO2 is het belangrijkste broeikasgas en ontstaat bij verbranding van fossiele brandstoffen. CO2 besparen betekent dus energie besparen, wat finaal neerkomt op kosten besparen. Dit actieplan is niet enkel gericht op het gemeentelijk patrimonium, maar op alles wat er zich binnen de grenzen van de gemeente afspeelt. Minder CO 2 uitstoten, biedt daarom kansen voor de gemeente als organisatie, de burger, de ondernemer,… Daarbij kan zowel ingezet worden op minder CO2 produceren als op groene energieproductie.

De afgelopen jaren heeft de gemeente diverse acties m.b.t. energie en klimaat gelanceerd. Deze acties hebben vandaag hun succes bewezen en zijn maatschappelijk en politiek sterk ingeburgerd. Voorbeelden zijn Energie Infotoer, Klimaatscholenproject, Duurzaamheidskrant, samenaankopen dak- & muurisolatie. Daarnaast kan verwezen worden naar provinciale initiatieven zoals de samenaankoop groene stroom. Dit vormt uiteraard een zeer interessante uitgangspositie om het energieen klimaatbeleid nu ook een gezicht te geven door de opmaak van een klimaatactieplan. Door verder te bouwen op deze bestaande initiatieven worden immers al significante CO2-reducties gerealiseerd. Burgemeestersconvenant als sterk, internationaal beleidskader –

20% lokale CO2-reductie is een haalbaar en betaalbaar engagement Naast de subsidieerbaarheid van het energieen klimaatbeleid, is de uitvoering van het beleid zelf ook financieel interessant: –

–

Gebruik maken van ‘quickwins’. De terugverdieneffecten van energiebesparende maatregelen bieden kansen in tijden van budgettaire beperkingen. De sterk groeiende kennis rond energiebesparing en de stijgende energieprijzen maken dat 20% reductie in CO2-uitstoot tegen 2020 technisch haalbaar, betaalbaar en financieel interessant is. Investeren in CO2-reductie op het eigen grondgebied is meer investeren in de eigen economie. Het leidt bovendien tot een grotere energie-onafhankelijkheid en geeft een antwoord op de stijgende energieprijzen en energieschaarste.

Er is nog een groot potentieel voor CO2-reductie met netto besparingen voor de gezinnen Mobiliteit en (private) woningen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de CO2-uitstoot. Daarbij komt dat de Vlaamse woningen, in vergelijking met de ons omringende landen, nog veel groeipotentieel hebben op vlak van CO 2-reductie. Het gemiddeld energieverbruik voor woningverwarming ligt hier ruim 50% hoger dan in Nederland. Naast het feit dat de Vlaming ruimer woont en veelal in een eengezinswoning, is vooral een ontoereikende isolatie hiervoor verantwoordelijk. Met de stijgende energieprijzen neemt de energiefactuur een steeds grotere hap uit


IOK

–

–

–

duurzaamheidsteam

Ontwikkeling van een proactief energieen klimaatbeleid: het Burgemeestersconvenant biedt een interessant kader om ook op lokaal niveau beleid te ontwikkelen dat proactief inspeelt op de gevolgen van klimaatverandering. Onderzoek wijst uit dat tijdig ingrijpen goedkoper is dan een te sterk afwachtend beleid, waarbij pas ingegrepen wordt wanneer de gevolgen van de klimaatwijziging zich acuut (en scherper!) op het terrein manifesteren. Een proactief beleid anticipeert op nakende verplichtingen vanuit Europa die op de gemeenten afkomen, bijvoorbeeld de Europese richtlijn Energieprestatie van gebouwen bepaalt dat vanaf 2019 nieuwe overheidsgebouwen en vanaf 2021 alle nieuwe gebouwen bijna-energieneutraal moeten zijn. Het voordeel van een ondubbelzinnige beleidskeuze: het Burgemeestersconvenant heeft het voordeel van de duidelijkheid: het biedt een duidelijke beleidskeuze die alle collega-mandatarissen en –ambtenaren engageert voor een gericht, langlopend beleid, een gemeenschappelijke focus in de vele grote en kleine duurzaamheidsacties, een gezamenlijke vlag die, mits doordachte participatieve aanpak, de levende lokale krachten enthousiasmeert en bundelt (bedrijven, middenveld, bevolking …). Een actueel beleid voeren: steeds meer besturen zijn overtuigd van de kansen die het Burgemeestersconvenant biedt. Sedert de aftrap begin 2009 hebben meer dan 5.500 Europese gemeenten getekend. In Vlaanderen hebben inmiddels meer dan 80 gemeentebesturen ingetekend, heeft VVSG een ‘Vlaams Netwerk Burgemeestersconvenant’ opgericht, hebben 5 Vlaamse streekontwikkelingsintercommunales en 3 provinciebesturen het coördinatorschap rond het Burgemeestersconvenant opgenomen. Vele handen maken licht werk: een gezamenlijk doel creëert de opportuniteit van een breed partnerschap. Een gemeenschappelijk beleidsdoel heeft als voordeel

1

dat verschillende actoren rond dit doel ondersteuning (gaan) aanbieden. Het leidt tot vereenvoudigde samenwerking (met de buurgemeenten, met essentiële partners als distributienetbeheerders, VITO, provincie Antwerpen …) waarbij IOK in een coördinerende rol zal optreden.

2

Ambitie en visie van de gemeente

Met dit klimaatplan engageert de gemeente zich om: –

Een CO2-reductie te realiseren tegen 2020 van minimaal 20%, door het verhogen van de energie-efficiëntie en de inzet van duurzame energiebronnen.

3

Opbouw en uitvoering plan

3.1

Opbouw

Naast de inventarisatie van de huidige situatie en het definiëren van de uitdagingen voor de gemeente, bestaat het grootste deel van dit plan uit een overzicht van acties die het gemeentebestuur wil uitvoeren om de doelstelling te behalen. De acties zijn thematisch ingedeeld. Volgende thema’s komen hierbij aan bod: – Gemeente als organisatie – Wonen – Mobiliteit – Tertiaire gebouwen – Industrie – Landbouw – Participatie Per thema wordt een situatieschets van de actuele toestand, de gemeentelijke doelstelling en de uit te voeren acties beschreven.

Interne organisatie Intern wordt het voltallige college van burgemeester en schepenen en gemeentesecretaris, alsook alle gemeentelijke diensten betrokken, met in het bijzonder: – Dienst Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu – Technische dienst – Dienst communicatie/onthaal Het college en vertegenwoordigers van de gemeentediensten brainstormden thema per thema rond het klimaatvriendelijker maken van de gemeente. Tijdens de brainstorm werden knelpunten en kansen aangehaald en concrete acties bedacht om deze knelpunten aan te pakken. De knelpunten en mogelijke acties werden teruggekoppeld aan het bestuur en acties werden opgelijst voor uitvoering. De milieuambtenaar Josée Slegers (eventueel te vervangen door nieuw aan te werven diensthoofd Ruimtelijk Ordening en Leefmilieu) wordt ingezet als lokaal aanspreekpunt voor het gemeentelijk energieen klimaatbeleid. In die functie werkt het aanspreekpunt boven de lokale diensten en coördineert hij/zij de uitvoering van het klimaatbeleid op het terrein. Daarnaast wordt per actie een verantwoordelijke ambtenaar aangeduid. Hij/zij is niet noodzakelijk de initiatiefnemer van de acties, maar neemt wel voor de aan hem/haar toegewezen acties de verantwoordelijkheid op zich dat die acties tot uitvoering komen. Met een kernwerkgroep (bestaande uit gemeentesecretaris Jozef Van Gils, schepenen Eric Van Gestel en Hans Heylen, milieuambtenaar Josée Slegers, Technische dienst en diensthoofd Ruimtelijke ordening en Leefmilieu) wordt halfjaarlijks samengezeten om de implementatie van het plan te overlopen en nieuwe acties te bespreken. Tweejaarlijks zal in de vorm van een workshop een breder overleg herhaald worden en kunnen de lopende acties ook toegelicht worden. Met deze werkwijze wordt een maximale organisatiebetrokkenheid beoogd. Externe organisatie

3.2

Organisatie en financiële aspecten uitvoering plan

3.2.1

Organisatie

Om een succesvol klimaatbeleid uit te werken is het creëren van een groot draagvlak noodzakelijk. De gemeente organiseert zich daarom zowel intern als extern.

2

IOK

Extern wordt de gemeente bijgestaan door een breed partnerschap, gecoördineerd door IOK. De netbeheerders, VITO, provincie en IOK hebben voor het streekproject Burgemeestersconvenant een gezamenlijke ambitie en een partner specifieke begeleiding aan gemeentebesturen afgesproken. Dit engagement is geformaliseerd in een engagementsverklaring die alle hoofdpartners ondertekenden op 21 maart 2014. Elke partner blijft zijn in house relatie met de gemeente behouden. Om de verschillende acties binnen het streekproject te stroomlijnen komen de partners op regelmatige basis samen in een partneroverleg. Terugkoppeling over de afspraken

duurzaamheidsteam


I Inleiding 3 Opbouw en uitvoering plan

binnen het partneroverleg naar de gemeenten gebeurt via het streekoverleg, nieuwsbrief en extranet.

3.2.2

Kempens woonplatform, bedrijventerreinmanagement (in totaal 3,9 VTE), specifiek voor het streekproject Kempen2020 - Burgemeestersconvenant; berekend a rato van proportionele verdeling a rato van inwoneraantal betekent dit voor Ravels de inzet van 0,12 VTE, wat overeenkomt met 12.568,26 euro; – bijkomende middelen die IOK samen met partners en de gemeente zal aantrekken (bv. Europese middelen); – inzet van personeel vanuit de verschillende partners binnen het streekproject. Gemeente Ravels voorziet een totaal investeringsbedrag van € 10.195.347 voor de planperiode 2014 tot en met 2019 voor uitvoering van dit actieplan. Daarnaast voorziet de gemeente bijkomend € 744.560 aan exploitatiekosten (nietinvesteringen) verbonden aan de uitvoering van dit actieplan in de planperiode 2014 tot en met 2019.

Financiële aspecten

Rekening houdend met de globale CO2-uitstoot van de gemeente op dit moment en het verwachtte resultaat van reeds geplande inspanningen, moet geconcludeerd worden dat de komende jaren extra inspanningen nodig zijn om de gestelde ambities/doelstellingen ook daadwerkelijk te verwezenlijken. Het budget om dit klimaatplan te realiseren bestaat uit: – – – – –

gemeentelijke personele inzet voor coördinatie van gemeentelijke acties; gemeentelijke investeringen in eigen patrimonium en vloot om voorbeeldfunctie uit te oefenen; gemeentelijke investeringen in infrastructuur, aanleg en onderhoud van fietsen voetpaden… quickwins die de gemeente realiseert, worden opnieuw ingezet voor energieen klimaatbeleid; Regionale inzet van middelen via werking kostendelende verenigingen en industriële dienstverlening in de schoot van IOK, nl intercommunale milieudienst,


IOK

duurzaamheidsteam

3

II

SITUATIE EN UITDAGINGEN

1

Situatie (Nulmeting)

Om doelstellingen voor CO2-reductie te kunnen formuleren en de effecten van het klimaatbeleid te kunnen opvolgen, is inzicht nodig in de grootte en bronnen van de huidige CO2-uitstoot op het grondgebied van de gemeente. Daarvoor is een gemeentelijke emissie-inventaris opgemaakt. De emissie-inventaris geeft voor elke sector zijn aandeel in de totale CO2-uitstoot weer. Het gehanteerde referentiejaar is 2011. De inventaris werd uitgevoerd met behulp van de generieke tool die VITO ontwikkelde in opdracht van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid, aangevuld met gemeentespecifieke data. De gehanteerde emissie-inventaris is gebaseerd op het energieverbruik van het gemeentelijk patrimonium (gebouwen, vloot en openbare verlichting OV), de huishoudens (verwarming en elektriciteit), de tertiaire sector, industrie (exclusief ETS-bedrijven) en landbouw, particulier en commercieel vervoer in de gemeente (exclusief vervoer op snelwegen), openbaar vervoer (exclusief treinvervoer) en gewestelijke openbare verlichting. De niet-energiegebonden uitstoot van broeikasgassen is niet opgenomen in deze inventaris. De focus van deze inventaris ligt met andere woorden op het lokale energieverbruik en de daaraan gekoppelde uitstoot van CO2 van die sectoren waarop lokaal beleid een zekere invloed kan uitoefenen. Uit de emissie-inventaris blijkt dat in het jaar 2011 in Ravels 86.510 ton CO2 werd uitgestoten.

Figuur 1 : Aandeel sectoren in totale CO2-uitstoot voor de gemeente Ravels (2011)

De landbouwsector neemt met 31,7 % het grootste deel van de CO2-uitstoot in de gemeente voor zijn rekening. Daarnaast zijn de woningen verantwoordelijk voor 30,6 % van de gemeentelijke CO2-uitstoot. 15,4 % is toe te schrijven aan het wegverkeer. De tertiaire sector (kantoren, handelszaken, horeca, zorgsector …) neemt 5,5 % voor zijn rekening, de industrie 13,9 %. Het aandeel openbaar vervoer en gewestelijke openbare verlichting in Ravels is relatief klein. De werking van de gemeentelijke diensten vertegenwoordigt 2,1 % van de CO2-uitstoot in de gemeente. In vergelijking met een gemiddelde Kempische gemeente is het aandeel landbouw in de gemeente Ravels groter. Industrie en de tertiaire sector zijn kleiner. Het aandeel van de huishoudens en particulier en commercieel vervoer in Ravels is vergelijkbaar met het Kempense gemiddelde.

4

IOK

duurzaamheidsteam


II Situatie en uitdagingen 2 Uitdagingen

Minder gemotoriseerd verkeer is minder files en CO2 Verkeer draagt met 16% aanzienlijk bij tot de uitstoot van CO 2 in de gemeente. De uitdaging is om voor personenvervoer het aantal verplaatsingen te voet, met de fiets of het openbaar vervoer te verhogen. Optimaal benutten van productiepotentieel hernieuwbare energie De hernieuwbare energieproductie is de laatste jaren in stijgende lijn, maar blijft al bij al nog zeer bescheiden. Het potentieel is echter groot. De productie van hernieuwbare energie (zonne- en windenergie en waterkracht) stoot zo goed als geen CO 2 uit. Andere vormen zoals energie uit biomassa, warmtekrachtkoppeling of diepe geothermie stoten minder CO2 uit dan fossiele bronnen. Door in te zetten op de productie van hernieuwbare energie neemt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af. Verduurzamen van de lokale economie op het gemeentelijk grondgebied De lokale economie (landbouw, industrie en grotendeels de tertiaire sector) is goed voor zowat 50 % van de CO2-uitstoot op het gemeentelijk grondgebied. Ondernemers bewust maken van het probleem, goede praktijken aanreiken en netwerkmomenten faciliteren zijn taken die het gemeentebestuur op zich kan nemen met IOK als actor. Figuur 2:

2

Aandeel sectoren in totale CO2-uitstoot (exclusief ETS) voor een gemiddelde Kempense gemeente (2011)

Uitdagingen

Uit de emissie-inventaris kunnen we afleiden op welke terreinen het klimaatbeleid best kan inzetten. De gemeente wil met haar klimaatbeleid volgende uitdagingen aangaan. De gemeentelijke werking energiezuiniger maken

Het klimaatbewustzijn van de burgers, de bedrijven en de organisaties actief op het grondgebied van de gemeente is de afgelopen jaren gestegen. Toch is er voor bepaalde doelgroepen in de maatschappij nog te weinig informatie beschikbaar en ligt er nog een grote uitdaging in het creëren van een gemeenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel.

3

De gemeentelijke werking vertegenwoordigt 2 % in de totale CO2-uitstoot. Het gaat om de uitstoot verbonden aan de verwarming en werking van het gemeentelijk patrimonium, de gemeentelijke openbare verlichting en gemeentelijk wagenpark. Bij elk van deze energieverbruikers bevindt zich nog besparingspotentieel. Benutten van het besparingspotentieel van woningen en gebouwen Het woningbestand in de gemeente is relatief oud en vele woningen zijn nog niet voldoende geïsoleerd. Een groot gedeelte van het energieverbruik van de tertiaire sector is gerelateerd aan gebouwen: kantoren, handelszaken, horeca, scholen, …. Ook het kantorenbestand in de gemeente is relatief oud. Het besparingspotentieel in gebouwen is dus nog groot.


Verhogen van het maatschappelijk bewustzijn en een effectieve verandering van gedrag

IOK

Verwachte CO2-besparingen

De hieronder beschreven besparingen werden berekend op basis van de door VITO (in opdracht van LNE) ontwikkelde ‘maatregelentool’ (zie http://aps.vlaanderen.be/lokaal/burgemeestersconvenant/burgemeestersconven ant.htm). De besparingen zijn berekend t.o.v. het ‘BAU’-scenario in het jaar 2020. Het BAU (‘business as usual’) scenario geeft een inschatting van het energieverbruik en de gerelateerde CO2-emissies voor 2020, indien geen bijkomende acties door de lokale overheden worden genomen. Het scenario houdt wel rekening met autonome evoluties en beslist Europees beleid.

duurzaamheidsteam

5

3.1

Gemeente als organisatie

3.4

De gemeente zal gedurende de planperiode (2012 tot 2020) investeren in haar patrimonium, gemeentelijke vloot en openbare verlichting opdat deze energiezuiniger worden. Hierdoor zal ze 370 ton CO2 besparen of 20 % t.o.v. het BAU-scenario.

3.2

Wonen

De gemeente zal, samen met de verschillende partners in dit project, inzetten op sensibilisatie- en andere acties om haar bevolking aan te zetten om energiezuiniger te wonen en bouwen. Door deze acties zullen naar schatting 20% van de huishoudens (i.e. 1.290 huishoudens): – Dakisolatie plaatsen: 1.128 ton CO2-reductie – Muurisolatie plaatsen: 1.189 ton CO2-reductie – Betere beglazing plaatsen: 757 ton CO2-reductie Dit betekent dat puur door investeringen aan de gebouwen 3.074 ton CO2reductie gerealiseerd kan worden. Verder zal nog bijkomende CO2-reductie mogelijk zijn door gedragsverandering bij de inwoners, waardoor binnen de sector wonen 5% of 1.448 ton minder CO2 uitgestoten worden. De verwachte CO2-besparing binnen de sector Wonen wordt daarmee geraamd op 4.522 ton of 15,6% t.o.v. het BAU-scenario.

3.3

Mobiliteit

De gemeente zal, samen met de verschillende partners in dit project, inzetten op sensibilisatie acties en infrastructuurwijzigingen opdat haar inwoners zich op een meer duurzame manier kunnen en zullen verplaatsen en dit volgens het STOP-principe. Door deze mentaliteitswijziging kan ervoor gezorgd worden dat 10% van de kilometers die in 2011 met personenwagen werden gereden, tegen 2020 worden vervangen door fiets of te voet. Hierdoor zal een CO2-reductie van 879 ton gerealiseerd kunnen worden. Verdere CO2-reductie is mogelijk door meer en efficiëntere inzet van openbaar vervoer, technologische vernieuwingen in het wagenpark en overstap naar alternatieve brandstoffen. Hierdoor zal 10% of 1.302 ton minder CO2 uitgestoten worden. De verwachte CO2-besparing binnen de sector Mobiliteit wordt daarmee geraamd op 2.181 ton of 16,8% t.o.v. het BAU-scenario.

6

IOK

Tertiaire sector

De gemeente zal, samen met de verschillende partners in dit project, inzetten op sensibilisatie- en andere acties om de tertiaire sector aan te zetten om hun gebouwenpatrimonium energiezuiniger te maken. Door deze acties zal naar schatting in 20% van de oppervlakte gebouwen maatregelen uitgevoerd worden. Voorbeelden van deze maatregelen zijn onder andere isoleren, plaatsen van zonwerende beglazing, mechanische ventilatie of natuurlijke ventilatie, condenserende ketel, compressiekoelmachine en ventilo-convectoren voor verwarming en koeling, energiezuinige verlichting met aanwezigheidsdetectie en daglichtsturing. Dit betekent dat puur door investeringen aan de gebouwen 273 ton CO2reductie gerealiseerd kan worden. Verder zal er nog CO2-reductie mogelijk zijn door gedragsverandering bij de gebruikers van deze gebouwen. Hierdoor zal 5% of 228 ton minder CO2 uitgestoten worden. De verwachte CO2-besparing binnen de Tertiaire sector wordt aldus geraamd op 501 ton of 11% t.o.v. het BAU-scenario.

3.5

Industrie

De gemeente zal, samen met de verschillende partners in dit project, inzetten op sensibilisatie- en andere acties om de industrie aan te zetten om hun gebouwenpatrimonium en procesvoering energiezuiniger te maken. Dit betekent dat puur door investeringen aan de gebouwen en processen 603 ton CO2-reductie gerealiseerd kan worden. Verder zal er nog CO2-reductie mogelijk zijn door gedragsverandering bij de gebruikers van deze gebouwen. Hierdoor zal 5% of 603 ton minder CO2 uitgestoten worden. Samen levert dit een geraamde CO2-besparing binnen de sector Industrie van 1.206 ton of 10% t.o.v. het BAU-scenario

3.6

Landbouw

De gemeente zal, samen met de verschillende partners in dit project, inzetten op sensibilisatie- en andere acties om de landbouwers aan te zetten om hun gebouwenpatrimonium en procesvoering energiezuiniger te maken. Samen met energiewinsten door gedragsverandering levert dit een CO2-reductie van 10% of 2.742 ton CO2.

duurzaamheidsteam


II Situatie en uitdagingen 4 Opvolging

3.7

Hernieuwbare energie

Daarnaast zal de gemeente, samen met haar partners, het gebruik van hernieuwbare energie promoten (bv. het plaatsen van PV-panelen, zonneboilers, warmtepompen, windmolens, gebruik van warmte uit diepe geothermie en biomassa) waardoor de CO2-uitstoot verder daalt. Voor het volledige grondgebied van de gemeente zou hierdoor de CO2-uitstoot verder met 7.129 ton kunnen dalen.

3.8

Totaal

Al deze maatregelen samen zullen minstens 18.651 ton CO2-reductie realiseren t.o.v. het BAU-scenario. Dit komt overeen met 20% reductie ten opzichte van het referentiejaar 2011.

4

Opvolging

Om de uitvoering van de geplande acties en maatregelen, de reductie van de CO 2uitstoot en het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen op te volgen, wordt er monitoring en rapportage voorzien. In het kader van het Burgemeestersconvenant wordt er op regelmatige basis teruggekoppeld over de voortgang van het gemeentelijk klimaatbeleid. Jaar

Soort rapport

2016

Voortgangsrapport

2018

Implementatierapport

2020

Voortgangsrapport

2022

Implementatierapport

Een voortgangsrapport bevat een kwalitatieve opvolging van acties. Een implementatierapport bevat gekwantificeerde informatie over de genomen maatregelen, de impact op het energieverbruik en de CO 2-uitstoot en een analyse van de implementatie van het klimaatbeleidsplan met aanvullende maatregelen die genomen moeten worden, indien nodig


IOK

duurzaamheidsteam

7

III

GEMEENTE ALS ORGANISATIE

1

Inleiding

–

Brandstofverbruik eigen vloot (per gezin)

De gemeentelijke werking vertegenwoordigt x % in de totale CO2-uitstoot. Het gaat om de uitstoot verbonden aan de verwarming en werking van het gemeentelijk patrimonium en gemeentelijk wagenpark. Bij elk van deze energieverbruikers bevindt zich nog besparingspotentieel.

2

Actuele toestand

De gemeente doet nu al een aantal inspanningen in deze sector: – – – – – –

Energie-efficiënte maatregelen uitvoeren in het eigen gebouwenpatrimonium; Energieboekhouding bijhouden van de eigen gemeentelijke gebouwen; De gemeente heeft een intern milieuzorgsysteem; Dienstfietsen ter beschikking stellen van het personeel; Energie-efficiëntie opnemen in de bestekken bij aankoop van elektronica; …

De gemeente zal deze bestaande, succesvolle acties ook in de toekomst verderzetten.

3 – – –

4

Doelstelling minstens 20% reductie van de CO2-uitstoot bij gemeentelijke gebouwen; minstens 20% reductie bij het gemeentelijk wagenpark; minstens 20 % reductie van de CO2-uitstoot bij openbare verlichting.

Parameters

Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd: – – –

8

Elektriciteitsverbruik gemeentelijke gebouwen (per gezin) Elektriciteitsverbruik OV (per km openbare weg) Aardgasverbruik (+stookolie) gemeentelijk patrimonium (per gezin) IOK

duurzaamheidsteam


III Gemeente als organisatie 5 Actieplan

5

Actieplan

5.1

Gemeentelijke gebouwen

Verlagen van energieverbruik in gemeentelijke gebouwen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

1.

Oudere gemeentegebouwen worden gerenoveerd of ingrijpend gewijzigd. Onderhoud en optimalisatie patrimonium (2015, 2017, 2019, telkens 100.000 euro) in functie van energiebesparende ingrepen, op basis van energiezorgplan EANDIS

Technische dienst

EANDIS

2015, 2019

2.

Het gemeentebestuur investeert in nieuwe, duurzame schoolgebouwen in veilige schoolomgevingen:

Technische dienst

–

Het gemeentebestuur bouwt nieuwe schoolgebouwen in Weelde (3.250.000,00 €)

- 2014

– Het gemeentebestuur werkt een masterplan uit voor de schoolomgeving Ravels: bouw school Ravels (7.500.000,00 €) –

2017,

- 2018

Studie uitbreiding schoolgebouwen Kloosterstraat en Kerkstraat

- 2018

3.

Aanpassing verwarming gemeentehuis (2014: 80.000 euro)

Technische dienst

2015

4.

Aanpassing regeling verwarmingsinstallatie De Wouwer 2013 (2014: 10.000 euro)

Technische dienst

2014-2015

5.

Renovatie pastorij Poppel- uitvoering (2018 en 2019: 1.000.000 euro) levert energiebesparing op

Technische dienst

2018-2019

6.

Vervanging verlichting sporthal ’t Molenslop (2016: 20.000 euro) op basis van lichtstudie EANDIS levert energiebesparing op

Technische dienst

EANDIS

2016

7.

Toepassen van warmtescans (infraroodstudie) op gemeentelijke gebouwen in samenwerking met EANDIS;

Technische dienst

EANDIS

2015

8.

Opmaak van energiezorgplannen voor het gemeentelijke patrimonium op basis van gekende verbruiken en audits;

Technische dienst

DNB

2015

9.

Uitvoering van energiezorgplannen., beginnend met de meest kostenefficiënte ingrepen. Ingrepen gebeuren steeds maximaal in functie van het stapsgewijs bereiken van BEN-norm voor het gebouw;

Technische dienst

DNB

2016

10.

Realiseren van BEN nieuwe gemeentelijke gebouwen om zo in te spelen op het Europese energiebeleid;

Technische dienst

11.

Het energieverbruik verlagen door aanpassing van verlichting (relighting);

Technische dienst

DNB

2016

12.

Het energieverbruik verlagen door vervanging van energievreters (vb. slecht sluitende deuren en ramen aanpakken);

Technische dienst

DNB

2011-2019

13.

Proefproject met energiemeters;

Technische dienst

2011-2019

14.

Onderzoek naar mogelijkheden centraliseren diensten en bestemming gebouwen die hierdoor vrij komen te staan (verkopen, slopen..)

Technische dienst

2016-2017

15.

Uitwerken van sensibilisatieacties gericht op gemeentepersoneel en verenigingen die gebruik maken van gemeentelijke gebouwen (vb. REG integreren in het gedrag van gebouwgebruikers, installeren van

Technische dienst

2015-2019


IOK

duurzaamheidsteam

2019

9

overwerktimers met munten). 16.

Voor nieuwe gemeentelijke gebouwen nadruk leggen op compact bouwen;

Technische dienst

2015-2019

17.

Aanstellen energieverantwoordelijke per gebouw die energieverbruik opvolgt en sensibiliseert

Technische dienst

2015-2019

5.2

Gemeentelijke vloot en mobiliteit

Duurzaam woon-werkverkeer aanmoedigen door sensibilisatie en financiële compensatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

18.

Uitbreiding aanmoedigingsmaatregelen woon-werkverkeer per fiets;

Personeelsdienst

2011-2019

19.

Terugbetaling woon-werkverkeer met het openbaar vervoer;

Personeelsdienst

Gerealiseerd

20.

Onderzoek mogelijkheden aanmoediging van carpoolen van en naar het werk;

Personeelsdienst

2011-2019

21.

Organiseren van acties zoals Autoluwe werkdag, Car Free Day, Mijn Korte Ritten …

Dienst communicatie

2011-2019

Duurzame dienstverplaatsingen aanmoedigen door sensibilisatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

22.

Partner

Timing

Stimuleren van het gebruik van de fiets voor korte dienstverplaatsingen;

Secretariaat

2015-2019

23.

Stimuleren van carpoolen naar vergaderingen, …;

Secretariaat

2011-2019

24.

Stimuleren van het gebruik van het openbaar vervoer voor verre verplaatsingen (vergaderingen, congres, studiedag,…);

Secretariaat

2011-2019

25.

Aanbieden van (opfris)cursus ecodriving voor gemeentepersoneel dat met vrachtwagens rondrijdt;

Technische dienst

2015-2019

26.

Opzetten van systeem voor periodieke bandenspanningscontrole.

Technische dienst

2015-2019

Duurzame dienstverplaatsingen door investeringen in alternatieve vervoerswijzen en de vloot Nr.

Acties

Verantwoordelijke

27.

Aankoop van dienstfietsen voor dienstverplaatsingen;

Technische dienst

28.

Aankoop van twee nieuwe dienstwagens op aardgas, inclusief plaatsing van een tankstation, in samenwerking met EANDIS

Technische dienst

29.

Gebruik maken van een autodeelsysteem i.p.v. aankoop van een aparte dienstwagen;

Secretariaat

2011-2019

30.

Onderzoek naar de mogelijkheid van het gebruik van alternatieve brandstoffen in de gemeentelijke vloot;

Technische dienst

2011-2019

31.

Oude voertuigen vervangen door nieuwe, energiezuinige exemplaren;

Technische dienst

2011-2019

32.

Deelnemen aan proefproject elektrische wagens;

Technische dienst

33.

Onderzoek naar het laten rijden van elektrische wagens op groen stroom, indien gebruik gemaakt wordt van

Technische dienst

10

IOK

duurzaamheidsteam

Partner

Timing

2011-2019 EANDIS

DNB

2014

2013 2011-2019


III Gemeente als organisatie 5 Actieplan

elektrische wagens; 34.

Milieuvriendelijke wagens herkenbaar maken.

Technische dienst

2015-2019

Dienst ICT

2015-2019

Bereikbaarheid gemeentelijke diensten optimaliseren 35.

E-government

5.3


De gemeente investeert in hernieuwbare energiebronnen voor het eigen patrimonium Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

36.

Aankoop van groene stroom voor de gemeentelijke gebouwen;

Technische dienst

DNB

2014-2019

37.

Uitvoeren van zonne-audits voor de eigen gebouwen;

Technische dienst

2013

38.

Investering in zonnepanelen en zonneboiler op de eigen gebouwen;

Technische dienst

2013-2019

39.

Onderzoek naar investering in systemen die werken op biomassa;

Technische dienst

2015-2019

40.

Onderzoeken naar mogelijk gebruik van warmte van diepe geothermie in gemeentelijke gebouwen;

Technische dienst

2015-2019

41.

Onderzoek naar de mogelijkheid om als gemeente te investeren in windenergie.

Technische dienst

2015-2019

42.

Onderzoeken van mogelijkheid om duurzame brandhoutwinning uit gemeentelijke bossen optimaal energetisch te valoriseren.

Technische dienst

2015-2019

5.4

Openbare verlichting lokale overheid

Invoeren van energiezuinige openbare verlichting Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

43.

Aanpassing brandregime openbare verlichting, mogelijkheid van terugschakeling verlichting ’s nachts onderzoeken.

Technische dienst

EANDIS

2012,2014

44.

Uitvoeren van quickscan;

Technische dienst

DNB

Juni 2014

45.

Opmaak van een masterplan openbare verlichting;

Technische dienst

DNB

Noorderkempen: 2014-2015

46.

Investering in energiezuinige openbare verlichting en nieuwe technieken (vb. lichtgevende verf);

Technische dienst

DNB

2015-2019

47.

Organisatie van de Nacht van de Duisternis of Earth Hour.

Josée Slegers


IOK

duurzaamheidsteam

2011-2019

11

5.5

Energiezuinige overheidsaankopen

Creëren van draagvlak voor energiezuinige overheidsaankopen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

48.

Overleg met betrokken diensten organiseren en communicatie naar personeel over energiezuinige overheidsaankopen;

Dienst communicatie

2015-2019

49.

Communicatie van goede voorbeelden naar bevolking;

Dienst communicatie

2015-2019

Aankoop van energiezuinige toestellen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

50.

Partner

Timing

Aankoop van energiezuinige elektrische apparaten voor gemeentelijke (kantoor)gebouwen

Technische dienst

51.

Aankoop van energiezuinige feestverlichting.

Technische dienst

DNB

2013

Partner

Timing

2015-2019

Organiseren van klimaatvriendelijke activiteiten Nr.

Acties

Verantwoordelijke

52.

Aandacht voor klimaataspecten bij gemeentelijke evenementen en activiteiten

Secretariaat

12

IOK

duurzaamheidsteam

2015-2019


IV Wonen 1 Inleiding

IV

WONEN

1

Inleiding

referentiegebieden. Ook is het woningbestand in de gemeente relatief oud en vele woningen zijn nog niet voldoende geïsoleerd. Het aandeel recente woningen van na 1981 bedraagt 42 %, evenveel woningen (42 %) dateren uit de periode 1946-1981, terwijl 16 % van de woningen stamt van voor 1946. De gemeente doet nu al een aantal inspanningen in deze sector:

De gemeente kiest voluit voor duurzaam bouwen, niet alleen voor haar eigen patrimonium. De gemeente wenst via sensibilisatie en het faciliteren van duurzame (ver)bouwen de huishoudelijke gebouwen te verduurzamen. Duurzaam bouwen is een manier van bouwen waarbij de milieu- en gezondheidseffecten over de volledige levensduur van het bouwproject tot een minimum worden beperkt. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende principes, met steeds het economisch optimum als norm: –

– – –

– – –

Bouwen over generaties heen. Niet alleen door duurzame materialen te gebruiken maar ook door comfortabele leefomgevingen te creëren waar mensen graag vertoeven. Efficiënt ruimtegebruik. Hoe dichter mensen bij elkaar wonen, hoe minder oppervlakte er bebouwd wordt, en hoe meer natuur behouden blijft. Een dichte bebouwing beperkt de verplaatsingsafstand en het vergemakkelijkt een efficiënte infrastructuur en openbaar vervoer. Rationeel energiegebruik. Zowel tijdens het bouwproces als tijdens de levensduur van de woning. Essentiële voorwaarden hiervoor zijn: compact en zuid georiënteerd bouwen, een luchtdichte afwerking, grondig isoleren, efficiënte verwarmingsinstallatie op hernieuwbare energie, … Het gebruik van duurzame materialen met een zo laag mogelijke milieu-impact, waarbij de volledige levenscyclus in acht wordt genomen. Een goede waterhuishouding. …

–

Organiseren van infoavonden over diverse thema’s van duurzaam bouwen (Energie Infotoer i.s.m. IOK); – Participeren aan het Kempens woonplatform voor 2de-lijnsondersteuning bij het vormgeven van het lokaal woonbeleid (sinds 2009), met belangrijke focus op duurzaam wonen en bouwen; – Gemeentelijke premie voor hernieuwbare energie; – Stimuleren van energiebesparende maatregelen via het organiseren van samenaankopen (i.s.m. IOK en de provincie Antwerpen); – Promoten van energiescans van de Energiesnoeiers; – Doelgroepenwerking OCMW’s, o.a. rond energiearmoede; – Promotie van het gratis Bouwadvies van Kamp C; – Bekendmaken van het aanbod aan premies en belastingvoordelen voor energiebesparing verleend door de distributienetbeheerder, de Vlaamse overheid, Federale overheid…; – Samenwerking met Sociale huisvestingsmaatschappijen en sociaal verhuurkantoren; – … De gemeente zal deze bestaande, succesvolle acties ook in de toekomst verderzetten.

3 –

2

Actuele toestand

4

Doelstelling minstens 20% reductie van de CO2-uitstoot van woningen

Parameters

De sector wonen (dit omvat het energieverbruik voor verwarming en elektriciteit in particuliere woningen) had in 2011 een aandeel van 30,6 % op de totale CO2uitstoot in de gemeente.

Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd:

Het besparingspotentieel in gebouwen is nog groot. Anno 2009 bestaat het woningpatrimonium in Ravels uit 89 % eengezinswoningen en uit 11 % appartementen. Opvallend is het hoge aandeel eengezinswoningen in open bebouwing (62 %) in vergelijking met de omliggende buurgemeenten en de hogere

– – –


IOK

duurzaamheidsteam

Totaal energieverbruik sector wonen Totale CO2-uitstoot sector wonen Gemiddeld energieverbruik (per gezin)

13

– – – – – – – –

14

Aantal zonneboilers (per gezin) Aantal warmteboilers (per gezin) Energiearmoede: aantal ingeschakelde budgetmeters elektriciteit Energiearmoede: aantal ingeschakelde budgetmeters aardgas Energiearmoede: aantal afgesloten huishoudelijke toegangspunten elektriciteit (LAC-dossiers) Energiearmoede: aantal afgesloten huishoudelijke toegangspunten aardgas (LAC-dossiers) Gemiddeld kengetal van EPC voor bestaande residentiële gebouwen Gemiddeld E-peil van nieuwbouwwoning

IOK

duurzaamheidsteam


IV Wonen 5 Actieplan

5

Actieplan

5.1

Particuliere woningen

Particulieren stimuleren om particuliere woningen energiezuinig te maken door sensibilisatieacties Nr.

Acties

53.

Verantwoordelijke

Partner

Organisatie van samenaankopen (hernieuwbare condensatieketels, groene energie, …);

Josée Slegers

IOK, Antwerpen

54. 55.

Bestaande subsidies voor o.a. isolatie, … kenbaar maken;

Josée Slegers

Eandis/Infrax

2011-2019

56.

Organisatie van de jaarlijkse Energie Infotoer (BEN en elektriciteit besparen);

Josée Slegers

IOK

2011-2019

Onderzoeken of het organiseren van een samenaankoop warmtescans van woningen zinvol is, door het instrument eerst in de gemeentelijke gebouwen toe te passen;

Josée Slegers

IOK

2016-2019

57.

Promoten van de goedkope energielening energieK

Josée Slegers/OCMW

IOK, OCMW

2011-2019

58.

Promoten van gratis planadvies Kamp C;

Joke Mateusen

Kamp C

2011-2019

59.

Wooninfoloket uitbouwen met duurzaam bouwadvies;

Joke Mateusen

Kamp C

2011-2019

60.

Promoten van de gratis energiescans voor de sociale doelgroep;

OCMW

Eandis/Infrax, Kringwinkel Zuiderkempen, Web

2011-2019

61.

Organisatie van woonbeurs voor bouwers, architecten, projectontwikkelaars mbt duurzaam bouwen en ontwikkelen.

Joke Mateusen Kamp C investering, sensibilisatie

2016

62.

Uitwerken van sensibilisatieacties gericht op verlagen energieverbruik aan de hand van maatregelen en mentaliteitswijziging- acties gekoppeld aan concrete voorbeelden;

Josée Slegers

IOK

2011-2019

Partner

Timing

energie,

isolatie,

energiezuinige

toestellen,

Timing

Provincie

2011-2019

Particulieren stimuleren om particuliere woningen energiezuinig te maken door investeringen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

63.

Promotie van initiatieven duurzaam bouwen en verbouwen door middel van premies en subsidies aan gezinnen (aangepaste premie vanaf 2015, 20.000 jaarlijks). Dit komt ter vervanging van toelage plaatsing pvinstallaties (tot en met 2014: 20.000 euro)

Josée Slegers

64.

Onderzoek naar introductie van warmtenetten in wijken;

Hoofd Technische dienst

Eandis/Infrax

2014-2019

65.

Uitvoering van een wijkrenovatie in samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappij (de Ark,..);

Joke Mateusen

IOK, sociale huisvestingsmaatschappijen, Kamp C

2014-2019


IOK

duurzaamheidsteam

Vanaf 2015-2016

15

Energiearmoede aanpakken Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

66.

Opstarten vrijwilligersnetwerk energiemeesters (onder voorwaarde dat pilootproject Retie-Dessel succesvol is): – Lanceren van een oproep naar vrijwilligers die energiemeesters willen worden; – Organiseren van een opleiding voor energiemeesters;

Joke Mateusen

IOK (initiatiefnemer), huisvestingsmaatschappijen, SVK’s, privéverhuurders, energiesnoeiers, EANDIS, BBL, Kamp C

2016-2019

Deze energiemeesters kunnen op allerlei manieren ingezet worden ter ondersteuning van energiebesparing van gezinnen in energiearmoede. In een tweede fase kan het project verbreed worden, vb. door Energiemeesters bekend te maken bij het brede publiek; Energiemeesters inschakelen voor renovatieprojecten;… 67.

Kansarmen proberen toe te leiden naar samenaankopen;

OCMW

OCMW, huisvestingsmaatschappijen

2011-2019

68.

De V-test bekend maken bij kansarmen;

Sociale dienst OCMW

OCMW, huisvestingsmaatschappijen

2011-2019

69.

Kansarmen proberen toe te leiden naar EnergieK

OCMW

IOK, OCMW, huisvestingsmaatschappijen

2011-2019

70.

Organiseren van infosessies op maat van de doelgroep;

OCMW

OCMW, Samenlevingsopbouw

2011-2019

71.

Organiseren van een vorming voor de maatschappelijk werkers om energiearmoede op te sporen en aan te pakken;

OCMW

OCMW, Kempen

2011-2019

72.

Deelname aan de energiejacht met workshops (via OCMW) voor de kansengroepen;

OCMW

Bond Beter Leefmilieu

2015-2019

73.

Sensibiliseren van eigenaars-verhuurders in verband met mogelijke premies en ingrepen aan huurwoningen;

Joke Mateusen

Kempens Woonplatform/ Stadsregio

2014-2019

74.

Samen met de sociale huisvestingsmaatschappijen sensibilisatieacties opzetten naar huurders.

OCMW

Sociale Huisvestingsmaatschappijen, Kempens woonplatform

2015-2019

Partner

Timing

Welzijnszorg

Richtlijnen voor duurzaam ruimtegebruik Nr.

Acties

Verantwoordelijke

75.

Opstart intergemeentelijke kwaliteitskamer: hier wordt ook steeds focus gelegd op het thema energie

Els Croonen

2015

76.

Bij herziening gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (2017): focus op linken en kansen inzake klimaatbeleid

Els Croonen

2017

77.

Onderzoek leefbare verdichting (vb. compacter wonen…)

Els Croonen

2011-2019

16

IOK

duurzaamheidsteam


IV Wonen 5 Actieplan

78.

Implementatie van richtlijnen voor duurzaam ruimtegebruik (compacte bouwvormen, meervoudig ruimtegebruik, minimaliseren van de milieu-impact in alle fasen (ontwikkeling, bouw, wonen, afbraak));

Els Croonen

IOK

2011-2019

79.

Hanteren van normen voor energieprestaties van verkavelingen en gebouwen. De gemeente maakt een richtlijnenboek (protocol) op dat projectontwikkelaars nu al verplicht worden om duurzame wijken te realiseren

Els Croonen

IOK

2015-2019

5.2


Stimuleren van investeringen in hernieuwbare energie voor en door particulieren Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

80.

Ondersteunen van infoavonden en samenaankoop PV panelen;

Josée Slegers

Provincie Antwerpen (initiatiefnemer), IOK

2014

81.

Organiseren van infoavonden over warmtekrachtkoppeling, zonneboilers, warmtepompen, pelletkachels, …, vb. in het kader van de Energie Infotoer

Josée Slegers

IOK

2011-2019

82.

Onderzoeken en bekend maken van locaties voor proefproject geothermie (voormalig militair vliegveld in Weelde?) en mogelijkheden van warmtenetten (vanuit onderzoek warmtekaarten);

Technische dienst

VITO, IOK

2014-2019

83.

Organiseren van samenaankopen (zonneboiler, ...);

Josée Slegers

IOK (initiatiefnemer)

2011-2019

84.

Voorbeeldprojecten rond hernieuwbare energie in de kijker zetten;

Dienst communicatie

IOK

2011-2019

85.

Onderzoeken van de mogelijkheid voor oprichting van een coöperatieve en effectieve oprichting ifv een concreet project;

Technische dienst

86.

Onderzoeken van mogelijkheden tot het optimaliseren van houtwinning uit particuliere bossen.

Technische dienst

87.

Efficiëntie gebruik hout voor woningverwarming verhogen (rendement houtkachels verhogen…)

Dienst communicatie


IOK

duurzaamheidsteam

2015-2019 IOK, Bosgroepen

2015-2019 2015-2019

17

V

MOBILITEIT

1

Inleiding

Duurzame mobiliteit zoekt het evenwicht tussen bereikbaarheid, economie, leefmilieu en klimaat. Duurzame mobiliteit draagt naast de verminderde CO2-uitstoot ook bij aan betere luchtkwaliteit (fijn stof, NO2,…), verkeersveiligheid, minder geluidsoverlast, meer beschikbare open ruimte en economische winst.

– – – – – – – –

Aantal voertuigkilometers (per km openbare weg) Aantal kilometers personenwagens (per km openbare weg) Aantal kilometers zware vrachtwagens (per km openbare weg) Aantal kilometers personenwagens op niet-genummerde wegen Aantal kilometers zware vrachtwagens op niet-genummerde wegen Gereden buskilometers per gezin Aantal verkeersongevallen Aantal verkeersongevallen met fietsers

Als strategie wordt het STOP-principe toegepast. Hierbij wordt voorrang gegeven aan voetgangers (stappen), fietsers (trappen) en openbaar vervoer en wordt het autoverkeer (privé-vervoer) verminderd. Zowel woon-werkverkeer, vrijetijdsverkeer als logistiek verkeer zijn aandachtspunten.

2

Actuele toestand

In 2011 droeg verkeer voor 16 % bij aan de totale gemeentelijke CO2-uitstoot. Deze uitstoot wordt voornamelijk veroorzaakt door het gebruik van personenwagens. De gemeente doet nu al een aantal inspanningen in deze sector: – Onderhouden en nieuw aanleggen van fietspaden; – Fietsknopennetwerk uitwerken; – Organiseren van STRAP-dag op school; – … De gemeente zal deze bestaande, succesvolle acties ook in de toekomst verderzetten.

3 –

4

Doelstelling 20% CO2-reductie binnen sector mobiliteit

Parameters

Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd: – –

18

Totaal energieverbruik sector mobiliteit Totale CO2-uitstoot sector mobiliteit

IOK

duurzaamheidsteam


V Mobiliteit 5 Actieplan

5

Actieplan

5.1

Particulier vervoer

Infrastructuur voor fietsers en voetgangers uitbreiden en gebruiksvriendelijker maken Door dergelijke veilige en comfortabele fietsinfrastructuur en voetpaden te voorzien wordt het fietsgebruik aantrekkelijker voor bewoners en bezoekers, zeker voor korte verplaatsingen (uitbouw functioneel en recreatief fietsroute-netwerk, voorzien fietsenstallingen, bewegwijzering, fietsdoorsteken (‘short-cuts’)…). Een belangrijke maatregel met impact gezien het grote aandeel van korte verplaatsingen. Nr.

Acties

Verantwoordelijke

88.

Voorzien fietsenstalling: – ter hoogte van gemeentehuis en OCMW; – bij uitbreiding parking Sportpark Ravels (uitvoering 2016): voorzien veilige fietsenstalling

Technische Goossens

dienst

Roel

2013-2014

89.

Investeren in veilige fietspaden, o.a. in functie van het uitwerken van een functioneel en recreatief fietsroutenetwerk. Missing links die verbinding maken met lokale en bovenlokale fietsnetwerken worden opgespoord en aangelegd: – Aanleg fietspad N12 (Ravels-Turnhout)- subsidies uitvoering (100% Vlaams gewest) (2017-2018: 700.000 euro) – Aanleg recreatief fietspad (Grens)- subsidies uitvoering (40% provincie) (2019: 48.000 euro) – Aanleg fietspad N12 (Turnhoutseweg)- module 13- subsidies (100% Vlaams gewest) (2015: 650.000 euro) – Aanleg fietspad N119 (Bredaseweg)- subsidies uitvoering (100% Vlaams gewest) (2016: 750.000 euro) – Aanleg fietspad N137-N118 (Kerkstraat-Moleneinde-module 13-subsidies uitvoering (100% Vlaams gewest)) (2017-2018: 3.100.000 euro) – Aanleg fietspad N119 (Bredaseweg)- subsidies grondaankopen (100 % Vlaams gewest) (2016: 800.000 euro – Aanleg recreatief fietspad (Tulderheyde-Hulsel)- subsidies uitvoering (40% provincie) (2017: 48.000 euro) – Aanleg fietspad N118 (Arendonksesteenweg) - module 13- subsidie (80% Vlaams Gewest) (2014-2016: 1.360.000 euro) – Aanleg fietspad en heraanleg wegdek N135 (Steenweg Baarle)-subsidie Vlaams gewest (wegovername) (2015: 2.258.005,00 €) – Heraanleg fietspad en weg Geeneinde- Merksplasseweg- fase 3-subsidies uitvoering (80% provincie fietspad) (2017: 100.000 euro) – Studie ontdubbeling fietspad N12 (Ravels-Turnhout) 2013 (2014-2015: 17.425,00 €) – Aanleg fietspad N118 (Arendonksesteenweg)- module 13- uitvoering (2014-2015-2016: 1.700.000 euro) – Ereloon aanleg fietspad N137-N118 (Kerkstraat-Moleneinde-module13): 2014-2018: 94.144,00 €) – Studie aanleg recreatief fietspad Buitendijk (Gewestbossen) (2014: 10.000 euro) – Aanleg recreatief fietspad Buitendijk (gewestbossen) - ingebruikname/toelating ANB/grondaankopen (2018: 5.000 euro) Ereloon aanleg fietspad Turnhoutseweg 2013 (2014-2016: 20.373,00 €) – Aanleg fietspad N119 (Bredaseweg)- uitvoering (2016: 750.000 euro) – Aanleg fietspad N12 (Turnhoutseweg)- module 13- uitvoering (2015: 650.000 euro) – Aanleg recreatief fietspad (Grens)- uitvoering (2019: 120.000 euro)

Technische Goossens

dienst

Roel

2011-2019


IOK

duurzaamheidsteam

Partner

Timing

19

– Ereloon aanleg fietspad Steenweg Baarle (2014-2016: 71.997,00 €) – Heraanleg fietspad en weg Geeneinde- Merksplasseweg- fase 3-uitvoering (2017: 600.000 euro) – Aanleg fietspad N137-N118 (Kerkstraat-Moleneinde-module 13-onderhandelingen (ereloon IOK)) (20152016: 40.000 euro) – Aanleg fietspad N119 (Bredaseweg)- grondaankopen (2014-2015: 1.000.000 euro) – Aanleg recreatief fietspad (Moesdijk-Schootseweg)- in uitvoering (2018: 120.000 euro) – Aanleg recreatief fietspad (Tulderheyde-Hulsel)- uitvoering (2017: 120.000 euro) – Ereloon aanleg fietspad Nieuwe Stationsstraat 2013 (2014: 250 euro) – Aanleg fietspad N12 (Ravels-Turnhout)- uitvoering (2017-2018: 700.000 euro) – Heraanleg fietspad en wegdek Geeneinde (2014: 10.000 euro) – Aanleg fietspad en heraanleg wegdek N135 (2015-2016: 2.258.005,00 €) – Aanleg fietspad N119 (Bredaseweg)- onderhandelingen (ereloon IOK) (2014-2015: 25.000 euro) – Studie aanleg fietspad N118 (Arendonksesteenweg) 2013 (2014-2016: 77.852,00 €) – Studie aanleg fietspad N119 (Bredaseweg) 2013 (2014-2016: 71.244,00 €) – Aanleg fietspad N137-N118 (Kerkstraat-Moleneinde-module 13-uitvoering) (2017-2018: 3.100.000 euro) – Aanleg fietspad Hof ten Bergestraat- fase 2- uitvoering (2017: 75.000 euro) 90.

Behouden van de nog in gebruik zijnde bestaande Trage wegen;

Technische Goossens

dienst

Roel

91.

Aanleggen van voetgangersdoorsteken en fietsdoorsteken die de ‘doorwaadbaarheid’ van kernen en woonwijken vergroot, zeker ter hoogte van nieuwe verkavelingen. Ook potentiële fietsdoorsteken van woonwijken naar het centrum worden gedetecteerd en aangelegd. Deze doorsteken in kaart brengen;

Technische Goossens

dienst

Roel

2011-2019

92.

Voorzien van onderhoud van fietsen voetpaden: reinigen verhardingen (onkruidborstelen voet- en fietspaden) (jaarlijks 15.000 euro)

Technische Goossens

dienst

Roel

2011-2019

93.

Heraanleg marktplein Weelde (voetpad, kiss-and-ride ,...) met scheiding van fietsers en autogebruikers (330.000 euro)

Technische Goossens

dienst

Roel

2014-2019

94.

Fietsdiefstalpreventie door het graveren van fietsen;

Technische Goossens

dienst

Roel

2011-2019

Trage wegen vzw

2011-2019

Stimuleren van duurzaam verplaatsingsgedrag door sensibilisatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

95.

De Burgemeester gaat op de fiets;

Burgemeester

IOK

2015

96.

Samenwerken met de cultuursector rond duurzame verplaatsing naar culturele activiteiten;

Kristof Jacobs

97.

Promoten/faciliteren van duurzaam naar school: – Promoten van een autoluwe schooldag bij de scholen (vb. strapdag, Sam de Verkeersslang); – Scholen op educatief vlak ondersteunen – Een project rond duurzaam naar school uitvoeren, vb. project tijdens de verkeersactieweek

Secretariaat Accom)

98.

De hinder door auto’s aan scholen beperken door inzet wijkagent;

Secretariaat

2011-2019

99.

Organisatie verkeersactieweek (gadgets, aandenkens) (1.000 euro per jaar), in samenwerking met wijkagent en scholen, gelinkt aan duurzame mobiliteit

Secretariaat

2011-2019

20

IOK

duurzaamheidsteam

2015-2019 (Viviane

Van

Provincie Antwerpen 10op10, Mobiel 21, Octopusplan

2011-2019


V Mobiliteit 5 Actieplan

100.

Onderzoek naar samenaankoop elektrische fietsen

Technische Dienst

Eandis

2015-2019

Klimaatvriendelijk rijden stimuleren Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

101.

Communicatieactie rond het belang van de juiste bandenspanning;

Josée Slegers

Energiesnoeiers

2015-2019

Kwalitatief aanbod en efficiëntie openbaar vervoer versterken Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

102.

Buzzy Pazz en Omnipas: jaarlijkse gemeentelijjke toelage aan VVM De Lijn zorgt voor voordeliger openbaar vervoer (45.000 euro per jaar)

Kristof Jacobs

De Lijn

2011-2019

103.

De infrastructuur rond bushaltes verbeteren (bv. fietsenstalling); al uitgevoerd ter hoogte van gemeentehuis, Poppel, rusthuis, Weelde station

Technische dienst

De Lijn

2011-2019

Partner

Timing

CO2-uitstoot van particulier vervoer verlagen door bij planning rekening te houden met mobiliteit. Nr.

Acties

Verantwoordelijke

104.

Parkeerbeleid in Ravels wordt onderzocht in functie van STOP;

Technische dienst

2011-2019

105.

Bij inplanning van grotere projecten moet ook het mobiliteitsaspect in rekening gebracht worden, hetzij door een mobiliteitstoets, hetzij door een mobiliteitseffectenrapport. Er wordt uitgegaan van het STOP-principe;

Technische dienst

2011-2019

106.

Garanderen van de doorstroming van doorgaand verkeer, waar nu files zijn, vb. ter hoogte van tankstation vanuit Nederland;

Technische dienst

2014

107.

Inrichten van één of meerdere zone 30 (is al gerealiseerd).

Technische dienst

Gerealiseerd

5.2

Andere mobiliteitsmaatregelen

Ruimtelijk-ordeningsbeleid dat uitgaat van nabijheid Nr.

Acties

Verantwoordelijke

108.

Inplanting van attractiepolen nabij woonwijken en centra. Het STOP-principe toepassen bij locatie keuze van grote publiekstrekkers (winkels, sporthal, lokale bedrijvenzone, …). Vb. bij opmaak masterplan dorpskern Ravels (m.u.v.school Ravels) (2015: 15000 euro), RUP Kerkakker (2014-2015), opmaak masterplan historische kern Weelde (2014)

Els Croonen

2014-2019

109.

Overweging maken om bij zeer compacte bebouwing te voorzien in gegroepeerde parkings in plaats van individuele parking per perceel;

Els Croonen

2011-2019


IOK

duurzaamheidsteam

Partner

Timing

21

Technische en planmatige ingrepen die het milieu en de veiligheid ten goede komen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

110.

Bij de herziening van het mobiliteitsplan (2015-2016: 30.000 euro) wordt het STOP-principe zodanig geïntegreerd dat duurzame verplaatsingen een prioriteit worden in de gemeente

Technische dienst

2015-2019

111.

Alle schoolomgevingen worden in de loop van de legislatuur verder verkeersveilig gemaakt.

Technische dienst

2011-2019

112.

De gemeente blijft een plaats waar kinderen en jongeren zich veilig kunnen verplaatsen. Daarom wordt een overleg inzake mobiliteit en verkeersveiligheid voor kinderen en jongeren georganiseerd.

Secretariaat Accom)

113.

Congestie- en ongeval gevoelige punten wegwerken; actie in 2014 in bespreking

Technische dienst

AWV

2011-2019

114.

Ruimtelijke planning en mobiliteitsplanning afstemmen.

Els Croonen

IOK

2011-2019

115.

Voorzien van minder hinder bij wegenwerken via de aanbestedingen.

Technische dienst

AWV

2011-2019

Partner

Timing

(Viviane

Partner

Timing

van

2011-2019

Regelgeving en handhaving: integreren van STOP-principes in het aanvullend verkeersreglement Nr.

Acties

Verantwoordelijke

116.

Een strikte handhaving naar foutparkeren en snelheid hanteren;

Technische dienst

2011-2019

117.

Invoeren van een trajectcontrole voor doorgaand verkeer.

Technische dienst

2016-2019

Alternatieve transportmodi aansnijden Nr.

Acties

Verantwoordelijke

118.

Promoten en faciliteren van vervoer over kanaal om wegen te ontlasten

Technische dienst

5.3

Partner

Timing

2014-2019

Intergemeentelijke acties

Andere regionaal uit te werken actie-ideeën Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

119.

Organisatie van een regionale ‘Kempen fietsdag’.

Technische dienst

IOK (initiatiefnemer)

2015-2019

120.

Overlegplatform rond mobiliteit creëren in de Kempen om ideeën uit te wisselen en voor regionale aanpak van verkeersproblematiek Grensoverschrijdende koppeling fietsroutenetwerken realiseren (vb. ‘De Meet Over’ en avala-route)

Schepen van mobiliteit Technische dienst Kristof Jacobs

IOK

2015-2019

Provincie

Gerealiseerd

Intergemeentelijk overlegplatform met De Lijn. Gemeente Ravels is alvast vragende partij om het aanbod, frequentie, doorstroming en comfort van het openbaar vervoer te verbeteren + uitbouw van snelle en hoogfrequente regionale openbaar vervoerlijnen Andere regionaal uit te werken actie-ideeën…

Technische dienst

IOK, De Lijn

2011-2019

121. 122.

123.

22

IOK

duurzaamheidsteam

Technische dienst

en

2011-2019


VI Tertiaire sector en industrie 1 Inleiding

VI

TERTIAIRE SECTOR EN INDUSTRIE

1

Inleiding

engageert het bedrijf zich o.a. om een energie-audit te laten uitvoeren en op basis hiervan een energieplan uit te werken, om jaarlijks verslag uit te brengen aan het Verificatiebureau, ... In ruil legt de Vlaamse overheid aan deze bedrijven geen bijkomende maatregelen op naar energie-efficiëntie of CO2-reductie (bv. geen energie- of CO2-taks betalen).

Tertiaire sector De tertiaire sector is een zeer brede en diverse sector. Hierin zitten onder andere volgende deelsectoren vervat: – Lokale handelaars – Horeca – Kantoorgebouwen – Scholen – … Naast de specifieke acties op vlak van de verbetering van de gebouwschil zijn er verschillende acties uit te voeren typisch voor een bepaalde deelsector: – – – –

Duurzaam woon-werk of woon-school verkeer Promoten van met de fiets/te voet naar de winkel Verlagen van elektriciteitsfactuur door relighting …

Industrie Sectoren die niet onder het beleid van een gemeente vallen, moeten niet in rekening worden gebracht. Een voorbeeld zijn de EU ETS bedrijven. Deze bedrijven krijgen via een Europees emissiehandelssysteem emissierechten toegewezen. Via Europa worden deze emissierechten opgevolgd. In de Kempen gaat dit over 20 bedrijven. In de gemeente Ravels is er één ETS-bedrijf, nl. Fluxys compressiestation Weelde. De Vlaamse Regering ontwikkelde in het verleden reeds een aantal instrumenten ter verbetering van het rationeel energiegebruik binnen de Vlaamse industrie: de artikelen 6.5.1-6.5.8 van het Energiebesluit (het vroegere besluit Energieplanning), de energieconsulenten voor bedrijven, het audit- en het benchmarkingconvenant, de ecologiepremie, groene waarborg, REG-premies, energiescan voor bedrijven, ... Vanaf 1 januari 2015 kunnen bedrijven intekenen op de energiebeleidsovereenkomsten. De energiebeleidsovereenkomsten zijn de belangrijkste beleidsinstrumenten om de energie-efficiëntie van de energieintensieve industrie te verbeteren in Vlaanderen, zonder de groeikansen ervan te ondermijnen. Deze energiebeleidsovereenkomsten zijn bedoeld voor bedrijven met een primair verbruik groter dan 0,1 PJ (zowel voor ETS- als niet-ETS-bedrijven). De overeenkomsten lopen van 2015-2020. Door de overeenkomst te ondertekenen


IOK

Voor bedrijven met primair verbruik < 0.1 PJ wordt geen overeenkomst in Vlaanderen opgezet. Voor deze bedrijven (industrie, KMO’s, handelaars,…) zal de gemeente acties opzetten. Zij kunnen hen aanmoedigen om de engagementsverklaring van Kempen2020 te ondertekenen.

2

Actuele toestand

Tertiaire sector In 2011 stond de tertiaire sector in Ravels in voor 5,5 % van de CO2-uitstoot in de gemeente. Een groot gedeelte van het energieverbruik van de tertiaire sector is gerelateerd aan gebouwen: kantoren, handelszaken, horeca, scholen, … Het gebouwenbestand in de gemeente is relatief oud en vele kantoren zijn nog niet voldoende geïsoleerd. Het besparingspotentieel in gebouwen is nog groot. Het meeste woon-werk/school verkeer wordt afgelegd met de auto. Hiervoor zijn tal van alternatieven aan te bieden. Inzetten op duurzame mobiliteit in deze sector resulteert niet alleen in een CO2-reductie, maar zorgt bovendien voor een leefbaarder (handels)centrum. De gemeente doet nu al een aantal inspanningen in deze sector: – Ondersteuning samenaankoop groene stroom voor bedrijven – Ondersteuning Milieulessen op basisscholen – … De gemeente zal deze bestaande, succesvolle acties ook in de toekomst verderzetten. Industrie De industriële sector in Ravels veroorzaakte in 2011 13,9 % van de CO2-uitstoot op het gemeentelijk grondgebied. De gemeente doet nu al een aantal inspanningen in deze sector: – – –

duurzaamheidsteam

Ontwikkelen van duurzame bedrijventerreinen; Hanteren van duurzame inrichtingsprincipes in bestaande bedrijventerreinen; Organiseren van netwerkmomenten voor bedrijfsleiders;

23

–

Verbeteren van bereikbaarheid van bedrijventerreinen (uniforme bewegwijzering); – … De gemeente zal deze bestaande, succesvolle acties ook in de toekomst verderzetten.

3 – –

4

Doelstelling minstens 20% reductie van de CO2-uitstoot van tertiaire gebouwen 20% CO2-reductie binnen sector industrie

Parameters

Tertiaire sector Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd: – –

Totaal energieverbruik tertiaire sector Totale CO2-uitstoot tertiaire sector

Industrie Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd: – –

24

Totaal energieverbruik sector industrie Totale CO2-uitstoot sector industrie

IOK

duurzaamheidsteam


VI Tertiaire sector en industrie 5 Actieplan

5

Actieplan

5.1

Tertiaire (niet gemeentelijke) en industriële gebouwen

Lokale handelaars en verenigingen stimuleren om te kiezen voor energiebesparing en –efficiëntie via sensibilisatieacties Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

124.

Via de netwerksessie Ondernemers en het op te starten Ondernemersloket wordt Kempen2020 voorgesteld aan de lokale ondernemers

Viviane Van Accom

IOK

Netwerksessie 2015 Ondernemersloket vanaf 2016

125.

Het gemeentebestuur zet in op het behoud van het landelijke en groene karakter van de gemeente, haar grootste toeristische troef. In het kader van de oprichting van een gemeentelijke toeristische dienst wordt de samenwerking tussen het gemeentebestuur Ravels en VVV Toerisme Ravels vzw geïntensifieerd. De gemeente Ravels wordt in samenwerking met lokale actoren gepromoot als "groene gemeente met grenzeloze gezelligheid" . Binnen die promotie wordt ook gefocust op fietstoerisme, wandelen en bereikbaarheid met openbaar vervoer.

Viviane Van Accom

2016-2019

126.

Uitbreiding site De Brouwerij: lokalen KSJ, OKRA,... (2015 en 2016, 350.000 euro). De voorziene huisvesting op energiezuinigere sites en afbraak van oude site levert energiebesparing op.

Viviane Van Accom

2016-2019

127.

Communicatie en informatie verspreiden over besparingsmogelijkheden en subsidies voor energiezuinige maatregelen in tertiaire en industriële gebouwen;

Viviane Van Accom

IOK BTM, UNIZO

VOKA,

2015-2019

128.

Acties van partners rond verlaging elektriciteitsverbruik bekend maken bij lokale handelaars: vb; – Promotie zelfscan energie voor KMO's (Agentschap Ondernemen); – Bedrijven stimuleren om energiebesparende maatregelen met korte terugverdientijden uit te voeren; – Stimulatie passiefrenovatie van kantoren met steun van Kamp C; – Stimulatie renovatie in kantoren (na-isoleren, hoogrendementsglas,…) via het organiseren van infoavonden en door te verwijzen naar partners; – Stimulatie bouw van passieve of bijna energie neutrale kantoren via het organiseren van infoavonden en door te verwijzen naar partners; – Promotie duurzame oplossingen op bedrijventerreinen door samenwerking tussen bedrijven (SAFE ICE project).

Viviane Van Accom

Agentschap Ondernemen, VOKA, UNIZO, Kamp C, VITO

2015-2019

129.

Scholen energiezuiniger maken door scholen aan te moedigen om deel te nemen aan actie Klimaatscholen (opmerking: meeste basisscholen in gemeente krijgen huisvesting in een recent, energiezuiniger gebouw);

Viviane Van Accom

IOK

Vanaf 2014

130.

Opmaak energiecharter voor bedrijven en oproep naar bedrijven om dit te ondertekenen;

Dienst communicatie

IOK BTM, UNIZO

VOKA,

2015-2019

131.

Communicatie over best practice voorbeelden van energiezuinige bedrijfsvoering (productieprocessen);

Dienst communicatie

IOK, BTM, UNIZO

VOKA,

2015-2019

132.

Promotie werking bedrijventerreinmanagers

Dienst communicatie

BTM IOK, VOKA


IOK

duurzaamheidsteam

2015-2019

25

133.

Voorzien van ondersteunende faciliteiten op bedrijvenzones (vb. mogelijkheden centraliseren kinderopvang, strijk-wasatelier, aanbieden lokale producten)

Els Croonen

BTM IOK

2016-2019

Ruimtelijke planning van en investeringen in duurzame bedrijventerreinen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

134.

Ontwikkeling van duurzame bedrijventerreinen;

Els Croonen

IOK

2016-2019

135.

Promoten bij bedrijven om dakoppervlakte nuttig aan te wenden voor zonnepanelen of groendaken (afkoeling).

Els Croonen

IOK

2016-2019

5.2

Hernieuwbare energie Partner

Timing

Sensibilisatie rond hernieuwbare energie naar handelaars en verenigingen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

136.

Communicatie en informatie verspreiden over potentieel hernieuwbare energie, door: – Organisatie infoavonden rond de plaatsing van zonnepanelen; – Organisatie infoavonden rond het gebruik van warmtekrachtkoppeling voor bedrijven; – Bekendmaking van geothermie bij ondernemers en bedrijfsleiders; – Voorbeeldprojecten in de kijker zetten.

Josée Slegers/Viviane Accom voor acties bedrijven)

137.

Onderzoek naar mogelijkheden kleine windturbines in bedrijvenzones;

Els Croonen

138.

Bedrijven stimuleren om 100% groene stroom aan te kopen;

Viviane Van Accom

139.

Ondersteunen organisatie samenaankoop groene stroom voor bedrijven;

Josée Slegers

POM Antwerpen, IOK BTM, VOKA, UNIZO

2013-2019

Timing

Van naar

IOK BTM, VOKA

VITO,

2011-2019

2015-2019 2015-2019

Onderzoek naar en investeringen in hernieuwbare energie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

140.

Faciliteren van mogelijke inplanting nieuwe windturbines;

Els Croonen

Ruimte IOK

141.

Onderzoek naar nieuwe locaties geothermie;

Technische dienst

VITO, IOK

2014-2019

142.

Faciliteren proefproject geothermie (indien van toepassing);

Technische dienst

VITO, IOK

2015-2019

143.

Opmaken warmtekaarten, inventarisatie mogelijkheden warmte in bepaald gebied (warmtenetten);

Technische dienst

DNB, IOK

2015-2019

144.

Faciliteren onderzoek naar mogelijkheid oprichting van een coöperatieve rond hernieuwbare energie, vb. bij de plaatsing van windturbines;

Technische dienst

26

IOK

duurzaamheidsteam

Vlaanderen,

2011-2019

2015-2019


VI Tertiaire sector en industrie 5 Actieplan

5.3

Klimaatvriendelijk rijden

Stimuleren van duurzaam vervoer door sensibilisatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

145.

Promotie duurzaam vervoer bij ondernemingen via het ondernemersloket: – Promoten autoluw woon-werk verkeer; – stimulatie van groene voertuigen bij bedrijven: promotie bij bedrijven voor opmaak plan voor het verduurzamen van de vloot; – Bedrijven aanmoedigen om een bedrijfsvervoerplan op te stellen;

Viviane Van Accom

LITC, VIM, VIL, IOK BTM

2015-2019

146.

Verspreiding resultaten en promoten toepassing studieproject PIEK2 (http://www.flanderslogistics.be/piek2/), vb. vrachtwagens IOK Afvalbeheer vermijden bij ophaling schoolomgevingen tijdens begin en einde schooluren.

Viviane Van Accom

IOK Afvalbeheer

2014-2019

147.

Indienen van pendelfondsdossier door bedrijven promoten;

Viviane Van Accom

Provincie Antwerpen, VOKA

2015-2019

Partner

Timing

Investeringen in duurzame mobiliteit Nr.

Acties

Verantwoordelijke

148.

Onderzoeken van mogelijkheden en vervolgens stimuleren van ontwikkeling ter hoogte van kanaalzone gekoppeld aan goederentransport over kanaal;

Technische dienst

149.

Voorzien van veilige fietsen voetgangersverbinding in (nieuwe) bedrijventerreinen (bv. Weelde);

Technische dienst


IOK

duurzaamheidsteam

2014-2019 IOK

2016-2019

27

VII

LANDBOUW

1

Inleiding

Ook de landbouwsector is verantwoordelijk voor broeikasgasemissies. In deze sector zijn er CO2-emissies door het energieverbruik nodig voor de landbouwactiviteiten, maar daarnaast zijn er ook emissies van andere broeikasgassen zoals CH4 en N2O. Deze gassen worden uitgestoten door de vertering van de veestapel, de mestopslag en de bodem. Binnen het Burgemeestersconvenant is het niet verplicht de niet-energiegebonden uitstoot van broeikasgassen van deze sector mee te nemen.

2

Actuele toestand

De landbouwsector was in 2011 verantwoordelijk voor 31,7 % van de CO2-uitstoot in Ravels. Voor landbouwbedrijven is de energiekost vaak een grote kost. De opportuniteiten voor emissiereductie moeten daarom gezocht worden in duurzame energieproductie. Voor de landbouw zijn WKK’s en warmtepompen kostenefficiënte maatregelen, die op termijn een winstgevende maatregel zijn door het verlagen van de energiekost. Als dergelijke installaties bovendien aangedreven worden met hernieuwbare energie, ontstaat een CO2-neutrale werking.

3 –

4

Doelstelling De CO2-uitstoot in de sector landbouw met 20% verlagen

Parameters

Om de inspanningen van de gemeente te visualiseren en evalueren, worden een aantal parameters jaarlijks opgevolgd: – –

28

Totaal energieverbruik sector landbouw Totale CO2-uitstoot sector landbouw

IOK

duurzaamheidsteam


VII Landbouw 5 Actieplan

5

Actieplan

Energieverbruik verminderen Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

150.

Promoten van de brochure ‘Landbouw, watt brengt het op?’

Viviane Van Accom/Dienst communicatie

Vlaamse overheid, Boerenbond

2015-2019

151.

Verminderen van het brandstofverbruik van machines en tractoren;


Hooibeekhoeve

2015-2019

152.

Uitvoeren energiescans in landbouwbedrijven;


Boerenbond

2015-2019

153.

Warmteverlies opsporen door uitvoering van thermische scans;


Boerenbond

2015-2019

154.

Relighting uitvoeren in landbouwbedrijven


Boerenbond

2015-2019

Hernieuwbare energie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

155.

PV-panelen plaatsen op landbouwbedrijven


Boerenbond

2015-2019

156.

Onderzoek naar mogelijke oprichting van coöperatieven of leasingformules zodat meer PV-panelen geplaatst kunnen worden op landbouwbedrijven (meer dan eigen verbruik);


Boerenbond

2015-2019

157.

Geothermische energie (laag en hoogwaardig) gebruiken in glastuinbouw;


Boerenbond, Dynak

2015-2019

158.

Installatie van warmtepompen op landbouwbedrijven promoten;


Boerenbond

2015-2019

159.

Onderzoek naar mogelijke inplanting van kleinschalige windmolen op landbouwbedrijven;


Boerenbond

2015-2019

160.

Onderzoek naar mogelijke oprichting landbouwbedrijven te plaatsen;


Boerenbond

2015-2019

161.

Promoten van een WKK op landbouwbedrijven;


Boerenbond

2015-2019

162.

Promoten van pocketvergisters op landbouwbedrijven.


Boerenbond

2015-2019


van

coöperatieve

om

kleinschalige

IOK

windmolens

op

duurzaamheidsteam

29

Inzet van streekproducten Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partner

Timing

163.

Promoten van streekproducten en lokale producten;


Boerenbond, Rurant

2011-2019

164.

Gebruik van streekproducten voor gemeentelijke activiteiten, vb. bij receptie met nieuwe inwoners.


Boerenbond, Rurant

2011-2019

165.

Faciliteren en promoten van voedselteams (via Wereldwinkel Ravels wordt locatie afhaalpunt ter beschikking gesteld door gemeente);


30

IOK

duurzaamheidsteam

2011-2019


VIII Participatie 1 Inleiding

VIII

PARTICIPATIE

1

Inleiding

Alleen door op elk van de 4 E’s in te zetten kan structurele gedragswijziging bereikt worden.

2

Onder dit thema komen acties die mogelijk al aan bod zijn gekomen bij de inhoudelijke thema’s. Hier wordt een globaal overzicht gegeven van de wijze waarop burgers en belanghebbenden betrokken worden. Om de doelstelling van het Burgemeestersconvenant te behalen, hebben we meer nodig dan enkel technologische oplossingen. Bepaalde gewoonten en technologieën zijn diep ingebed in maatschappelijke structuren. De visie en strategie van het gemeentelijk klimaatbeleid moet bijgevolg gedragen worden door de maatschappij als zodanig en moet ook voldoen aan het verwachtingspatroon van de maatschappelijke actoren. Participatie in de ruimste zin is hiervoor essentieel. De gemeente zal hier actief rond werken. De 4E-strategie (‘examplify, enable, engage, encourage’) wordt als strategie gehanteerd om als overheid een succesvolle promotie in functie van gedragsverandering richting meer duurzame levensstijl te kunnen realiseren: –

‘Enable’: het vergemakkelijken

–

Door barrières weg te nemen, informatie aan te reiken, faciliteiten en volwaardige alternatieven te voorzien, vaardigheden aan te leren, te trainen en aan te bieden. Hiermee begint alles: het heeft geen zin de bevolking te vragen om te veranderen als ze niet weet hoe, of, als ze weet hoe, dat wat nodig is niet beschikbaar is. ‘Exemplify’: de overhead neemt de leiding

–

Door naar goede voorbeelden te zoeken en die toe te passen binnen de eigen werking en in de aandacht te brengen van de bevolking; door consequente vertaling van de doelstelling naar het eigen dagelijks beleid (zowel op vlak van besluitvorming als uitvoering) ‘Engage’: realiseer betrokkenheid bij de doelgroepen

–

Informatie en korte, eenmalige campagnes leiden niet tot blijvende gedragswijziging. Het moet steeds een onderdeel zijn van een breder initiatief met burgerbetrokkenheid en -actie, samenwerking en overleg, persoonlijke contacten en enthousiasme, media campagnes/opiniemakers, netwerken ‘Encourage’: geef de juiste signalen

Actuele toestand

De gemeente betrekt nu al verschillende stakeholders in haar beleid: – milieuraad; – onderwijssector; – werkgevers en werknemers; – bouwers en verbouwers; – ondernemersloket; – landbouwers; – verenigingen (sport, jeugd, natuur,…); – … De gemeente zal deze bestaande, succesvolle samenwerkingen ook in de toekomst verderzetten. De gemeente communiceert op dit moment via verschillende gemeentelijke media: gemeentelijk infoblad, digitale nieuwsbrief, website, sociale media en elektronische infoborden. De aanpak en communicatie wordt aangepast aan de doelgroep en het thema.

3 – – –

Doelstelling Zorgen voor een zo breed mogelijk draagvlak voor het gemeentelijk klimaatbeleid; Een zo groot mogelijk publiek binnen de verschillende doelgroepen trachten te bereiken; (actieve) betrokkenheid bij de verschillende doelgroepen aanwakkeren.

De overheid beschikt over verschillende instrumenten om gedragswijziging te stimuleren (of op te leggen): prijssignalen (premies, taxen), beloningen, erkenning en sociale druk, reglementering, geldboetes, straffen en handhaving


IOK

duurzaamheidsteam

31

4

Actieplan

Voor acties waarin de gemeente een voorbeeldrol opneemt wordt verwezen naar hoofdstuk III. Instrumenten die het gemeentebestuur inzet om rationeel energiegebruik bij de doelgroepen mogelijk te maken en te belonen of te sturen, werden opgenomen in voorgaande thematische actietabellen. Regionale participatie Opbouwen van een brede, regionale participatie aan Kempen2020, waarbij maximale, actieve betrokkenheid van stakeholders wordt beoogd via samenwerking en partnerschap. Nr.

Acties

Verantwoordelijke

166.

Partners

Timing

Ideeënbus lanceren op www.kempen2020.be en bekendmaken via gemeentelijke kanalen

IOK

167.

Engagementsverklaring voor bedrijven/organisaties: een actieve betrokkenheid van regionale stakeholders realiseren door het lanceren en promoten van een engagementsverklaring Kempen2020 en publieke bekendmaking ervan via www.kempen2020.be

IOK

Gemeentebesturen, DNB’s, provincie Antwerpen, VITO

2014-2019

168.

Lanceren, bekendmaken en up-to-date houden van een regionale projectwebsite www.kempen2020.be

IOK

Hoofdpartners streekproject

2014-2019

169.

Leaflet over streekproject verspreiden onder potentiële stakeholders

IOK

2015-2019

170.

Organisatie van een startevent en vervolgens jaarlijks event voor partners en potentiële stakeholders rond het streekproject Kempen2020

IOK

21 maart 2014, vervolgens jaarlijks

2015-2019

Interne participatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partners

Timing

171.

Tweejaarlijkse workshop met bestuur en betrokken diensten rond lokaal energieen klimaatbeleid

Els Croonen en Josée Slegers

IOK, LNE en VITO, DNB

2014-2019

172.

Aanstellen van een lokaal aanspreekpunt voor het energieen klimaatbeleid. In die functie werkt het aanspreekpunt boven de lokale diensten en coördineert hij/zij de uitvoering van het klimaatbeleid op het terrein.


173.

Samenstelling van een kernwerkgroep die halfjaarlijks samenkomt om de implementatie van het plan te overlopen en nieuwe acties te bespreken, onder coördinatie van IOK


174.

Gemeentebestuur neemt de leiding door goede voorbeelden te zoeken en die toe te passen binnen de eigen werking en in de aandacht te brengen van de bevolking; door consequente vertaling van de doelstelling naar het eigen dagelijks beleid (zowel op vlak van besluitvorming als uitvoering)

Onthaal

2014-2019

175.

Communicatie (via gemeentelijke kanalen en www.kempen2020.be) van goede voorbeelden in de gemeente (vb. energiebesparing als gevolg van een renovatieproject wordt opgevolgd en gecommuniceerd)

Onthaal

2014-2019

32

IOK

duurzaamheidsteam

2015-2019

IOK

2014-2019


VIII Participatie 4 Actieplan

Externe participatie Nr.

Acties

Verantwoordelijke

Partners

Timing

176.

De gemeente optimaliseert de communicatie naar de verschillende doelgroepen, vb. door een vaste rubriek in het gemeentelijk infoblad, …

Dienst communicatie

IOK

2015-2019

177.

Onderzoeken van haalbaarheid project E-portemonnee (http://www.e-portemonnee.be/)

Josée Slegers

178.

Sensibiliserende energietool lanceren, waarmee ieder gezin haar energieverbruik kan positioneren t.o.v. andere gezinnen. Dit dient op Vlaams niveau aangekaart te worden.

Josée Slegers


IOK

duurzaamheidsteam

2016-2019 IOK, VREG

gemeenten,

2016-2019

33

IX

LIJST AFKORTINGEN

AWV

Hernieuwbaar energieproject

RESOC

Agentschap Wegen en Verkeer

IOK

Regionaal Sociaaleconomisch Overlegcomité

BAU

Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen

RMO

‘Business as usual’ BBL Bond Beter Leefmilieu BEN Bijna Energie Neutraal BTM Bedrijventerreinmanagement CH4 Methaan CO2 Koolstofdioxide DNB Distributienetbeheerder DYNAK Dynamisch Actieplan Kempen energieK Goedkope energielening Kempen EPC Energie Prestatiecertificaat ETS Emissions trading system EU Europese Unie HE-project

34

KMO

Rijdende melk ontvangst RURANT

kleine of middelgrote onderneming KWP

Platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen

Kempens Woonplatform

STOP

LAC Lokale Adviescommissie

Stappen, Trappen, Openbaar en collectief vervoer, Personenwagen

LiTC

STRAP

Logistiek Innovatie Trainingscentrum

Stappen en trappen

MJP

SVK

Gemeentelijk Meerjarenplan (2014-2019)

Sociaal verhuurkantoor

N2O

UNIZO

Lachgas

Unie van Zelfstandige Ondernemers

OV

VIL

Openbaar vervoer

Vlaams Instituut voor de Logistiek

OVAM

VIM

Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij

Vlaams Instituut voor Mobiliteit

PJ

VITO

Pico Joule

Vlaamse Instelling Voor Technologisch Onderzoek

POM

VOKA

Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij

Vlaams netwerk van ondernemingen

PV-panelen

V-test

Fotovoltaïsche zonnepanelen

Vergelijkende test voor elektriciteit en aardgas

REG

WKK

Rationeel Energiegebruik

Warmtekrachtkoppeling

IOK

duurzaamheidsteam


Inhoud RAVELS. Energie- en klimaatactieplan

Recommend Documents