Inhoud. Op de omslag. Jan Beekman tijdens een lezing over honingbijen in Zoetermeer. Colofon

t

<

Inhoud Beste microscoopvrienden

Voorzitter

1

Simpel en toch eenvoudig!

Ron Peelen

2

Rassenkenmerk van honingbijen (II)

8

Hans van Eik

20

LED-verlichting voor dummies Kant-en-klaar

6

Goorhuis

Levend bloedbeeld M. T. Alweer verhuizen ...

fan Beekman

Henri Schlótt

Frits Claus

24 28

Boekbespreking Jan Parmentier

32

Op de omslag. Jan Beekman tijdens een lezing over honingbijen in Zoetermeer

Colofon Eindredactie Redactiemedewerkers

Lambert Scheepers Frits Claus, Stijn Coccoris, Rob van Es, Frank Harteveld, Hans Loncke, Jan Parmentier, Henri Schlötz.

Vormgeving Druk

Lambert Scheepers Drukkerij Dunnebier, Nederhorst den Berg

Advies Nederlands

Marjorie Schlötz

Aanleveren van kopij in elke vorm, zoals word, mail, cd, etc. Foto's apart meezenden (jpg, tiff, etc), wél graag van voldoende kwaliteit! Liever niet in zwart/wit en in zo groot mogelijke definitie (dus graag rechtstreeks van het digitale fototoestel en liever niet verkleinen!) Een goede methode om verwisseling van onderschriften te voorkomen is het verwerken van het onderschrift in de filenaam (b.v. foto 1, Micrasterias fantasia) Heeft u veel fotomateriaal (dus lange files) stuur het materiaal dan naar: [email protected], Daar kan 5 Gb op (het bespaart u het sturen van een CD.).

Beste microscoop-vrienden! Voori#er Ik heb een hoop te vertellen en steek dus maar gelijk van wal! Als hoofdredacteur zou je zo nu en dan eens iets méér willen doen dan het, iedere keer, obligate "bedankt voor je bijdrage aan Microwereld". Zo kwam het idee bij me op om eens iets extra's te doen. Een fles wijn met een speciaal voor dit doel ontworpen etiket. Om een grens te trekken heb ik gesteld: iedereen waarvan in 2009 minimaal twee stukjes in Microwereld zijn verschenen krijgt zo'n fles. Zes mensen voldeden aan de criteria en kregen, zeer tot hun verbazing begreep ik later, rond nieuwjaar deze, als blijk van waardering, thuisbezorgd. Het is natuurlijk niet gezegd dat we dat ieder jaar kunnen volhouden (want het kost geld), maar ik voel er veel voor om voor dit jaar te stellen: iedere nieuwe schrijver die het voor elkaar krijgt minimaal twee stukjes in Microwereld te plaatsen, krijgt iets (weet nog niet wat, blijft verrassing!). Dan nog even een tamelijk droeve mededeling voor onze financiën: twee adverteerders hebben afgehaakt. Optech en Zeiss. Van zo'n toonaangevende firma als Zeiss is het toch wel bijzonder jammer dat ze "de amateur in de microscopie" nu links laten liggen! Toegegeven, we kunnen geen hoge omzet genereren, maar een stukje goodwill en naamsbekendheid is toch nooit weg, zou je zeggen! Gelukkig hebben we er één nieuwe adverteerder voor terug, of liever drie verwante ondernemingen op één pagina. Bekijk eens de internetadressen die in de advertenties genoemd worden, uw wereld zal er groter door worden!

En dan nogwat: Stijn Coccoris maakt ieder jaar een inhoudsopgave van alle nummers van Microwereld, op chronologische volgorde, alfabetisch op schrijver en alfabetisch op trefwoorden. Lijkt mij héél nuttig om een keer te downloaden en af te drukken! U vindt het op onze website: Mikros - informatie - microwereld - en dan kunt u kiezen tussen Word-format of PDF-format. Wanneer u op een van beide kijkt, komt het op uw scherm en kunt u het afdrukken. We hebben een nieuwe service voor onze leden gevonden. De vereniging heeft een abonnement op het Duitse blad Mikrokosmos. Daar maken maar weinig mensen gebruik van. Nu heeft Henri Schlötz het volgende bedacht: zet op de website de inhoudsopgave van een jaargang Mikrokosmos. Wil nu een van de leden een bepaald artikel lezen dan kan men een mailtje sturen naar Henri. U ontvangt daarna het artikel via e-mail in PDF-formaat. Ik heb een aantal mededelingen over leden die een prijs hebben gewonnen naar het volgende nummer moeten verschuiven wegens ruimtegebrek. Dat houdt u natuurlijk nog te goed! Ik word overigens goed verwend door de schrijvende leden maar vergeet niet ik heb een niet te stillen honger naar artikelen! En tenslotte: mijn houdbaarheidsdatum als voorzitter verloopt op 31-12-2010 om 00:00 uur! Voelt u er voor om eens uw schouders te zetten onder het besturen van een genootschap? U zult beslist een aantal ervaringen rijker worden en bovendien, het staat heel goed op uw CV!

Simpel en toch eenvoudig! Ron Peelen Het resultaat van het uiteindelijke beeld dat waargenomen wordt, wordt naast de kwaliteit van de optiek ook voor een groot deel bepaald door de verlichting In de meeste microscopen zit de verlichting ingebouwd, doch degenen die werken of gewerkt hebben met een externe lichtbron zijn allen bekend met de resultaten van scheef invallende lichtbronnen.

20, NA040 170,rn, 4.0 200 A 21-00-00

.

Closferium çt. Er ontstaat dan naast ogenschijnlijk meer contrast ook een vorm van 3D-effect waarbij het object iets boven de achtergrond komt te liggen. -

-

0

Mt

/

;

20x NAO40 I2Suin I130c. F42 200ASA modder vijver Steenderen 12 -(18- 08 Hybride Controt

Amoeben

'1

.

.

1

20x NAO.40 213wn 113( >sec. F=4.0 200A5A Hybride Con trast 07 - 08 - 08 vijver Stemder en

Ckste,ium In artikelen van Stijn Coccoris in april 2004 en Henri Schlötz in april 2008 wordt nader ingegaan op deze "scheve verlichting". Ik werd pas enthousiast over deze techniek 20, NA-040 00,,, 1 '30,,, F-4 0 200ASA

toen ik n.a.v. een boekbespreking door Jan Kros in januari 2008 dit bewuste boek heb aangeschaft. Hierin is een schat aan prachtige foto's verzameld, die gemaakt zijn met de Differential Interference Contrast (DI methode. Nu valt een dergelijke microscoop buiten het budget van menig amateur, doch is met de methode Hybride Contrast, beschreven door Henri Schlötz, een heel goed resultaat te behalen dat aardig lijkt op die van DIC.

pb,g,vij,, IS - OS - OS Hybrid

Con0,s

Cbaetonotus 3

Reacties graag naar:

20. NA ,40 100,m I130,o F40 200ASA Hyb6do Co.0ot o0pl08j0 vp00 15-08-08

Ron Peelen: [email protected]

Hybride Contrast wordt beschreven in April 2008 (nr. 52) Red.

Links: Coleocbaete OX 50=0.25 35flm 1 F40 2084ÇA 26-08-08 poo1

K000,00,00doncn

llbndo C000oX

Ik heb de procedure voor het maken van het filter gevolgd. Hierbij wat voorbeelden van foto's die ik met deze methode gemaakt heb. 3-

Rechts: Mosselkreeftje

20x NA=O.40 8um l(Ssec F5.1 200ASA IcItebJadvijv

4

21-08-08 bybrideconlraot

<--Links: Cosmarium

Arbo en Milieuadvisering. • Asbestadvisering • Legionella-advisering • Bodemadvies • Risico inventarisaties en -Evaluaties • Arbo-cursussen Nobeistraat 25 3262 PL Oud Beijerland [email protected]

Projectbegeleiding Social Enterprice Tel.+31 (0)186-619555 Fax +31 (0)186-622189

www. am-p ni .

M.M. LAB ivlilieumetingen • Asbestidentificaties • Visuele inspecties • Asbestluchtmetingen

Materiaal Metingen •

2e lijns-inspectie afvalinzamelsystemen

Middelstraat 6 3262 PK Oud-Beijerland Tel. +31 (0)187-643933 Fax +31 (0)187-643934 [email protected]

www..wonenenwerkenindewijk.nl www.mmlab.nl

een goede stap naar de toekomst!

5

Rassenkenmerk van honingbijen (II) Men verwijdert alle aanhangsels en spieren, zodat alleen de as van de zuigslurf overblijft. (De tonglengte wordt gemeten vanaf de scheiding tussen onderkin en kin tot aan het lepeltje, zie tekening 1 en foto)

JanBeekman

(Vervolg deel II)

(zie nummer 59)

Voor de werkelijke meeting legt men de tong, met de gebogen zijde naar boven, op een objectglaasje, voeg een druppel gelatine toe en legde tong mooi recht. Let er op dat de gelatine mooi om de tong loopt.

Bepalen van de tonglengte Als raskenmerk van Honingbijen is al genoemd de C.I. (cubitaalindex in de vleugel). Ook de tonglengte wordt dikwijls genoemd als rassenkenmerk en voor meer verfijnde selectie is de meting er van ook wel van belang. Er wordt echter onderscheid gemaakt tussen een meting van de gemiddelde diepte die de bijen met hun zuigslurf kunnen bereiken en de exacte morfologische meting van de tonglengte.

Dek het geheel af met een dekglaasje.

Exacte morfologische meting van de tonglengte. Dit kan met de volgende methode: De bijen worden met ether of in kokend water gedood. Door deze methode wordt de zuigslurf goed zichtbaar, gestrekt. Zie tekening 1 voor de verschillende monddelen. Om de tong uit te prepareren neemt men de bij met de linkerhand tussen duim en wijsvinger met de kop naar beneden en de buikzijde naar rechts. Ter hoogte van de onderkin trekt men nu alle monddelen tegelijk weg en op een witte ondergrond prepareert men nu de eigenlijke tong vrij. Het is wenselijk om te werken met twee pincetten, van klein formaat.

Tom

L---

De moacSd.4,t ,.e de hcn.fl.Qb

Tekening 1 6

Umm

lornm

I,S

Prnm

-

701 C

*

Perspex blokje Booropening

2j

40

S 1 S

*

$7$

$001

2 3 4

0 2 2 1 90 90

156 x £0 x 6 mm 2,0 mm

Principelekenlng van de tongmete (volgens FALKENBERG) Tekening 2

Na enkele minuten is de gelatine verhard en kan men de tong meten. Dit kan via een meetoculair, of PC scherm, als men gebruik maakt van een fototoestel dat het beeld van de microscoop overbrengt naar het scherm. Let bij het laatste op de vergroting. (millimeterpapier gebruiken).

Tongmeter volgens Falkenberg Om de gemiddelde tonglengte te bepalen kunnen we een tongmeter maken volgens het principe van Falkenberg. Een dergelijke meter kan gemakkelijk door een handige imker zelf gemaakt worden. Zie tekening 2. Van belang is de boordiameter van de gaatjes, namelijk 2 mm. Op de zijkant van het blokje worden twee lijnen aangebracht, schuin op/aflopend. De gaatjes worden gevuld met honingwater of suikerwater in een oplossing van lopi.

Het blokje wordt tussen twee met, bijen, bezette raten gehangen. De bijen zuigen het mengsel op en men kan op de zijkant aflezen hoe diep de bijen met hun tong, in het gaatje, bij de vulling zijn gekomen. De 6 mm dikte van het blokje is nodig omdat de bijen een z.g. bijen ruimte kennen. Dit is de ruimte waar zij goed door heen kunnen lopen. Is de ruimte groter dan maken de bijen deze kleiner met was, is de ruimte kleiner dan 6mm dan bouwen ze deze dicht ook met was. Men moet het blokje precies na tien minuten uit het bijenvolk halen, aflezen, vullen en weer terug hangen. Dit een aantal keren herhalen. Natuurlijk is dit geen nauwkeurige meting, maar het is een hanteerbare methode.

Wordt vervolgd. 7

Levend bloedbeeld een objectieve kijk op gezondheid M. T Goorhuis

Inleiding

1. Morfologie van bloedcellen

Bloed is een essentiële substantie in het lichaam. Bloed circuleert door het gehele lichaam en staat zo in directe verbinding met alle organen en alle weefsels.

In een uitstrijkpreparaat van een druppel bloed worden de verschillende celdelen gekleurd met een mengsel van de kleurstoffen May-Grunwald/ Giemsa.

Vorm, rangschikking en kleur van de bloeddeeltjes geven duidelijke aanwijzingen over de gezondheidstoestand. Door bloed te testen op kwalitatieve en kwantitatieve afwijkingen, alsmede op de aanwezigheid van mogelijke micro-organismen, kan inzicht in de gehele fysiologie worden verkregen.

In dit preparaat wordt een microscopische differentiële telling uitgevoerd op het aantal en soorten bloedcellen.

In dit artikel wil ik nader ingaan op het onderzoek van de bloeddeeltjes en de cellen, met behulp van de microscoop.

Tevens worden de cellen microscopisch beoordeeld op afwijkingen. Met een vergroting 10 x 50 of lOx 100 in olie-immersie vindt beoordeling plaats in een deel van het preparaat waar de cellen goed van elkaar gescheiden en intact in het gezichtsveld liggen. Hiervoor is een goede techniek voor het maken van het preparaat vereist.

Aft. 1 het gekleurde uitstrijkpreparaat

M .

AJb. 2 optimaalpreparaat ter beoordeling Belangrijk in deze techniek is: • De kwaliteit van het preparaat (niet te

dik, niet te dun, geen vervorming van cellen door te hoge druk) • Optimale verdeling van cellen in het preparaat (bij het minimaal optreden van stolling, zal er aggregatie (klontering) van cellen te zien zijn. •

Optimale kleuring (kleurstoffen, juiste buffer, voldoende gewassen, juiste kleurtijden)

Er worden 100 leucocyten gedifferentieerd op soort, terwijl rode bloedcellen en bloedplaatjes in een aantal gezichtsvelden worden beoordeeld op afwijkingen. Aanmaak van de bloedcellen vindt plaats in het beenmerg. Ook hierin vindt microscopisch onderzoek plaats om hematologische pathologie te diagnosticeren. In normale omstandigheden is er een evenwicht tussen de bloedvorming en de bloedafbraak. In dit artikel beperk ik me tot het beoordelen van cellen die in onze bloedbanen circuleren

In een microliter (0,001 ml) bloed bevinden zich bij mannen gemiddeld 5,4 miljoen rode bloedcellen, bij vrouwen gemiddeld 4,8 miljoen. Er worden maar liefst 2,4 miljoen rode bloedcellen per seconde geproduceerd in een mens. Na rijping in het beenmerg verliezen de cellen hun kern (De afsplitsing van de kern vindt trouwens alleen plaats bij zoogdieren; alle andere gewervelden hebben rode bloedcellen mét een kern.) Eenmaal in het bloed aangekomen hebben rode bloedcellen een gemiddelde levensduur van 120 dagen. Belangrijkste taak van de rode bloedcellen is zuurstoftransport voor verbranding in de weefsels. Deze functie vindt plaats door het in de rode bloedcellen aanwezige hemoglobine, een eiwit waaraan zuurstof gebonden wordt. Zuurstofrijk bloed kleurt hierdoor helder rood. Beoordeling van de erythrocyten in het perifere bloed vindt plaats op:

• Grootte van de cel

2. Erythrocyten (rode bloedcellen) Rode bloedcellen zijn schijfvormige, celkernloze cellen met een doorsnee van 7 â 8 micrometer en een dikte van 2 micrometer.

• Inhoud van de cel • Vorm van de cel • Insluitsels in de cel

9

2.1 Grootte van de cel AJb.3 Normale erjlthrofylen, waarbij een kleine wille opheldering te ijen is. Dit geeft de vulling met hemoglobine weer. (de kleine paars gekleurde .fragmenten !&n de bloedplaaijes)

Ajb. 4 Micro glaire eeythrofyten Rode bloedcel meteen diameter (<7um) kleiner dan normaal.

o

Bloedarmoede, verooraakt door Ee-gebrek of bij afwijkende hemoglobines (bv. thalassemie)

Diagnostiek:

AJbeelding-5 Macrogtaire eiythrogten Rode bloed.-el met een toegenomen diameter, (>8im), Diagnostiek: aa bij vit. B 12 deficiïntie -foliumuurdeficiëntie - alcoholisme

2.2 Inhoud van de cel Afbeelding-6 Hjpochrome eiy'i, cellen bevallen te weinig kleur (hemoglobine) Diagnostiek: Anemie (bloedarmoede) door Fe-gebrek; afwijkende hemoglobines

Ajbeelding-7 Po/ycbrome eiy's, cellen bevatten veel kleur (hemoglobine)

k 10

omokm d

Toegenomen erflropoiese, aanmaak van rode bloedcellen. Bloedingen, verhoogde afbraak.

Diagnostiek:

W

po. .. '0 S0

W

Ajbee2ng-8 Sferogtaire erjy's (kogelcellen), witte opheldering ontbreekt.

Diagnostiek: eijè4jke aráijking bemo/ytische anemieen

Afbeelding 9 Elliptogten, ovale sigaarvormige rode bloedcellen Diagnostiek-

Aangeboren vorm, beenmergstoornis, verschillende soorten anemie Ajbeelding-10 Target-celli, schietscbijfcellen Diagnostiek:

anemie (bloedarmoede) thahzsemie(aangeboren afivijkend hemoglobine), leverafwijkingen Afbeelding-1 1 Sikkelcellen Diagnostiek:

Sikkelcel anemie

2.4. Insluitsels in de cel

Q

0 1 OQ j•(lood, • 0 -Q- zware metalen Ø

Afbeelding-12 .Basofiekpunctering (blauwe aankleunng van insluitsels in de rode bloed cel) 0.3. bij vergffiigzngen met arserncum, znk)

Diagnostiek

11

Insluitsels (vervolg) AJbeelding-13 Lichaampjes van HoweilJol/y (blauwe aankleurin,g van kernresten in de rade bloedcel) Diagnostiek: Na miltextirpatie (resterende kerndelen) AJbeeldin,g-14 Ma/aria parasieten Diagnostiek: Ma/aria

AJbeelding-15 Tjpanosomia, filaria (wormacbtzge parasiet, ije pijl) Diagnostiek:S/a4iekte

3. Leucocyten (witte bloedcellen) Witte bloedcellen zijn kleurloos en groter

dan rode bloedcellen. Ze hebben wel een celkern en dus erfelijk materiaal. Een microliter bloed bevat ongeveer 5.000 tot 10.000 witte bloedcellen. We onderscheiden drie groepen: • Lymfocyten (zoals B-cellen, plasmacellen en T-cellen); • Monocyten (macrofagen); • Granulocyten (neutrofielen, eosinofielen en basoRelen).

Ze zijn daardoor van cruciaal belang voor de afweer tegen ziekteverwekkende microorganismen, zoals bacteriën, virussen, parasieten, schimmels en gisten. • ze helpen bij het opruimen van afgestorven cellen in het lichaam. Bij een infectie neemt het aantal witte bloedcellen in het bloed toe (Leucocytose): > lOx 109/L Er wordt onderscheid gemaakt in: • Lymfocytose (toename lymfocyten)

Witte bloedcellen hebben twee belangrijke hoofdfuncties.

--+ bij virale infecties

• ze verdedigen het lichaam tegen infecties met lichaamsvreemde stoffen en indringers.

---> bij bacteriële infecties

12

• Granulocytose (toename granulocyten)

Normaal bloedbeeld volwassenen

Granuk?fyten Eosinofielen Btuofiekn Ly,,fryten Monofyten

t'.

35-79% .0-6% :0-1% :20-50% 2-10%

3.1. Lymfocyten Lymfocyten worden aangemaakt in het beenmerg, maar rijpen in andere delen van het lichaam, zoals de lymfeklieren, de thymus en de milt. Er zijn twee functioneel verschillende typen lymfocyten: B-cellen (B-lymfocyten) en T-cellen (F-lymfocyten). B-cellen zorgen dat antistoffen in ons lichaam worden aangemaakt. T-cellen zijn verantwoordelijk voor de cellulaire immuunreacties: dat deel van de immuunreacties die niet worden uitgevoerd door antistoffen. Lymfocyten bezitten een herinneringsvermogen, waardoor bij herhaalde besmetting een z.g actieve immunisatie optreedt en men de ziekte niet voor een tweede maal doormaakt •

Celvorm: 7-15 mm 0

• Kern: rond-ovaal tot niervormig, bij grote cellen excentrisch gelegen, grof chromatinepatroon, donkere compacte kernstructuur, meestal geen nucleoli zichtbaar. •

Cytoplasma : meestal weinig tot matig ruim, bleek blauw, soms enkele azurofiele

(rode) korrels aanwezig

Ajbeelding-16 Normalè /ymfofyt

Ajbeelding-1 7 Sterke toename en jonge (blastaire) /ymfogten

o

Diagnostiek:

Acute Lynfatische leucaemie (AL1-L1) Komt m. n. voorop de kinderIftijd

-

13

Lymfocyten (vervolg) AJbee2n,g-18 Sterke toename aantal (nppe)ymfifyten Diagnostiek: ChronischeLy »~(afische Leucaemie (CLL) Komt m.n voor op hogere 1eftj/d, tenvijl de prognose gunstig £ Ajbeelding-19 Viraal beeld, toename aantal afwijkende /ymfoyten. Diagnostiek: Ziekte van Pfeiffer

3.2. Granulocyten Neutrofiele granulocyten kunnen fagocyteren en spelen daarom een belangrijke rol bij de directe afweer tegen ziektekiemen. Als zo'n 'witte bloedcel bijvoorbeeld een bacterie ontdekt heeft, vervormt ze haar cytoplasma we zeggen dat ze schijnvoetjes uitsteekt en omsluit ze de belager. Dit proces heet fagocytose of celvraat. -

-

Fagocytose L.

!w i tte bloedcel baetee$e

btoedcel de rwtrte stuit de beLage

de bacterle vernietigd

Is

schnvoet

Celvorm: 10-15 mm 0 • Kern: gesegmenteerd, gelobuleerd, met 2- 5 segmenten, aan elkaar verbonden door dun filament, zeer grof chromatinepatroon, N/C ratio 1:3 Cytoplasma : ruime hoeveelheid, roze kleur, veel fijne neutroflele en enkele azurohele (paarsrode) korrels

•

14

Ajbeelding-20

Normale neufrofielegranulogt

1 Normale eosinofielegranulo-

I

Diagnostiek: Toename wordt vooral geien bij allergieën of parasitaire infecties

AfteeIditg-22 Normale basofiele granulogt (donkerpaarse korrels) Diagnostiek:Basofiek granulogten vormen tuinder dan 2% van de kukofyten. Hun functie is niet altijd even duidelijk. Ze ijjn ook bij allergische reacties betrokken. Er .Zou een relatie bestaan met de zogenaamde mestcellen, die vooral worden aangetroffen in de slijmvlieren van neus, bronchi,darm en in de huid. De naam mestcellen is ontkend aan de talnjke in het gtoplasma voorkomende korrels die microscopisch op mestkorreljes %ken.

AJbeelding-23 Woekering (blastaire) voorlopercel van granulogten Diagnostiek: Acute Mjielode Leucaemie

0S

(AML/ M1)(uitgaand van granulogtenvormen)

15

Granulocyten (vervolg) Ajbeelding-24 Auerse staaf in voorlopercellen van granuloyten.(roek staafvormige insluitsels in het çytoplasma) Mogelijk versmelting van fytoplasmatische korrels bestaande uit /ysomaal materiaal Diagnostiek: Bewijend voor woekering van het mjeloide (uitgaand van granulofytenvormen) ysteem Ajbeelding-25 Woekering van voorlopercellen van de granulofyten, alle stadia Vn toegenomen Diagnostiek: Chronische Mjeloide Leucaemie (CIvJL) (uitgaand van granulogtenvormen)

3.3 Monocyten Monocyten zijn grote leucocyten in het bloed waarvan de diameter ongeveer tweemaal zo groot is als die van een rode bloedcel (erytrocyt). Ze zorgen voornamelijk voor het opruimen van celrestanten in het bloed (fagocytose). Celvorm: 12-24 mm 0 Kern: rond, ovaal, onregelmatige, niervormig of met lobben, licht geklumpt chromatinestructuur, meestal geen nucleoli of soms kleine nucleool, N/C ratio 4:1 tot 2:1 • Cytoplasma: ruime hoeveelheid, grijsblauw, vaak fijne aauroflele (rode) korrels/vacuolen aanwezig

AJbeelding-26 Normale monogt

16

Ajbeelding-27 W'oekering van monoyten

Diagnostiek: Monoçytenleucaemie

5)

4. Plasmacellen Normale plasmacellen zijn gelokaliseerd in het beenmerg en hebben als functie het produceren van antilichamen tegen ziekteverwekkers zoals bacteriën. In normaal beenmerg bedraagt het percentage plasmacellen ongeveer 2%.

AJbeelding-28 Normalèplasmacel

Ajbeelding-29 Woekering van plasmacellen in het beenmerg

Diagnostiek: Ziekte van Kahier

17

5. Thrombocyten (bloedplaatjes) Bloedplaatjes of thrombocyten zijn de kleinste celfragmenten in het bloed. Het zijn stukjes verbrokkelde beenmergcellen (megacariocyten). Hun grootte wisselt tussen 1 en 3 gm en per mm3 bloed komen er ongeveer 200000 â 300000 voor. Bloedplaatjes worden gevormd uit het rode beenmerg en gaan 8 dagen mee. Wanneer ze sterven worden ze gefagocyteerd door witte bloedcellen. Ze hebben een complexe structuur maar géén kern, het zijn dus geen cellen, eerder "celafsnoeringen". Wanneer een bloedvat beschadigd is, hechten de plaatjes zich aan de binnenwand van het beschadigde vat. Dit proces heet plaatjesadhesie en vormt de eerste fase van het stollingsproces. Naarmate zich steeds meer plaatjes aan de beschadigde plek en aan elkaar hechten, vormen ze een afsluiting. Deze afsluiting is het begin van het korstje op de wond. De beschadiging van een bloedvat is de start voor de activatie van het stollingsproces. De 1 3de stollingsfactor wordt bliksemsnel geactiveerd en vervolgens - als een waterval - al de volgende. Het resultaat van deze activatie van stollingsenzymen is trombine, waardoor er fibrinedraden gevormd kunnen worden. Dit netwerk van eiwitdraden vormt samen met de bloedplaatjes en bloedcellen een roofje.

Ajb. 30 Tromboyten Alspatbologie kan een teveel of te weinig aantal bloedplaafjes voorkomen: Tbrombogtose : te veel bloedplaaies: verhoogde stollingsneiging (trombose) Tbrombopenie: te weinig bloedpiaafjes: verhoogde bloedingsnezging

EM

18

AklU IUt.

www. m Ie ro se open - s p cialist. nU nieuw - gebruikt - reparatie - onderhoud

openingstijden: woe/vrij/zat 1017.00 don 10.°°-19.°° www.abroverrekijkers.nI Internet: www.fotoabro.nI e-mail: inföfötoabrö.nI (075) 6 700 747 Zuiddijk 60 1501 CN Zaandam NVVM leden krijgen bij aankoopvn een microscoop een Interessante korting.

mini

vvvvvv.fotoabro.n

openingstijden: woe/vrij/zat 10. 1 -17.- don 10.--19,www.abroverrekijkers.nI Internet: www.fotoebro.nl e-mi: [email protected] Ir (075) 6 7iX 747 Zuiddijk 60 1501 CN Zaandam

Alweer verhuizen... Hans van Eijk

het gebouw op een A-locatie in het centrum stond...

Verhuizen is voor onze vereniging niets bijzonders. Gedurende een periode van ongeveer 20 jaar, zijn we via drie verschillende Haagsche locaties uiteindelijk terechtgekomen in een houten onderkomen van het Milieu Educatief Centrum in Zoetermeer waar we toendertijd dachten ons verdere microscopieleven te kunnen slijten.

De boel werd dus gesloopt en dure flats kwamen er voor in de plaats. Waar kennen we dit toch van?

Hoewel tamelijk primitief van bouw en enigszins verwaarloosd, had het gebouwtje - een oude bouwkeet - wel de juiste sfeer. Helaas werd de vereniging na een aantal jaren opnieuw gedwongen de spullen te pakken toen de gemeente met in het kielzog de projectontwikkelaars, ontdekten dat

Op zoek naar een nieuw tehuis voor onze spullen en bijeenkomsten, streken we neer in het parochiehuis van een katholieke kerk in de Dorpsstraat, waar enige maanden later onze gehele voorraad microscopen werd gestolen..... Omdat de eigenaar het gebouw niet wenste te beveiligen, werden we opnieuw gedwongen om te zien naar een nieuwe vergaderruimte.

De boerderij waar we moe1ijk in de toekomst naar toe Zullen verhuizen.

20

De vergaderruimte in wording oogt nu al vele malen geelllger dan onze huidige ontmoetingsplaats! Die leek voor een kort moment gevonden te zijn bij het Zoetermeerse bedrijf Weleda, dat via bemiddeling van Jan Parmentier, de kantine belangeloos beschikbaar stelde maar ons geen ruimte voor opslag van de microscopen en boeken kon bieden. We hadden dus alsnog een probleem. Gelukkig kwam het milieucentrum van de gemeente ons op het juiste moment tegemoet, want in een wijkcentrum, naast een politiebureau, was er én plaats voor onze spullen én konden we tegen een redelijke vergoeding een aantal keren per maand gebruik maken van een modern leslokaaltje. Beter en veiliger kon niet, totdat wij onlangs van de beheerder hoorde dat de politie het gehele gebouw in gebruik ging nemen en .... u begrijpt het al. We zijn de verhuisdozen al weer van zolder aan het halen, want binnen afzienbare

tijd gaat het genootschap opnieuw verkassen! Echter, dit keer naar een wel heel bijzondere plek; de nieuwe kinderboerderij annex milieucentrum De Weidemolen in de wijk Oosterheem. Gelegen aan de rand van de stad, in een park en grenzend aan een natuurgebied in aanleg, het Bentwoud! De gebouwen zijn inmiddels bijna gereed, volgens zeer strenge milieunormen gebouwd, voorzien van aardverwarming en vele 'milieugadgets' en maken een uiterst sympathieke en gastvrije indruk. Er is ruime parkeergelegenheid en voor diegenen die van buiten de stad komen, zal het sneller en gemakkelijker bereikbaar zijn. Omdat er in de zeer directe omgeving sloten en vijvers zijn aangelegd, is het tevens een ideale plek voor onze hydroliefhebbers: studiemateriaal voor het grijpen, op minder

21

Het uitricht is ook niet te versmaden! dan vijftig meter afstand van de vergaderruimte! 0p vrijdag 18 december van het vorige jaar was de NGVM uitgenodigd om kennis te maken met dit nieuwe milieucentrum en tijdens die gelegenheid maakte ik

wat foto's, zodat u zelf een beeld kunt vormen van wat ons in de nabije toekomst mogelijk te wachten staat.

GANYMEDES OPTISCHE INSTRUMENTEN Grote sortering gebruikte microscopen stereomicroscopen, objectieven, accesoires e. d. Ook nieuwe instrumenten. tevens importeur van Celestron en Vixen microscopen.

Middeldorpstraat 1 1182 HX Amstelveen Tel: 020-6412083/6455032 22

Science Teaching Made Easy The New Generations Choice of Innovative Microscopes

The Leica 0M500 and DM750 are designed specifically forthe versatile needs of Life Science courses as well as for professional training such as biology, medical, vetennary, and dental applications. With many user-fdendly features and high-quality construction, the Leica DM500 and DM750 are the nghttools to support science learning and teach the next generation of scientists effeclively and efficient www.leica-microsysterns.com

Living up to Life MICROSYSTEMS

23

LED-verlichting voor dummies Henri Sch/öt Nooit heb ik voorop gelopen als het ging om het binnenhalen van nieuwe technische snufjes. Toen de cd-speler in opkomst was kocht ik een cassettedeck en toen velen enthousiast werden van de harddiskrecorder kwam er bij mij nog een videorecorder in huis. Zo is het ook gegaan met Led-verlichting voor mijn microscoop. Eigenlijk was ik best tevreden met het 6V 15W lampje in mijn Zeiss Standard.

Toegegeven, de kleurtemperatuur was niet ideaal, maar met een helder blauw glaasje gaf hij toch een prettig licht. Binnen ons genootschap zag ik echter diverse mensen, die blij aan kwamen lopen met zelfgemaakte Led-verlichtingen. Het werkte allemaal goed, maar je moest er wel een elektronicus/machinebankwerker voor zijn om het te kunnen maken. Voor een amateur met een alfa-achtergrond leek dit wat al te ambitieus. Omdat ik fotografeer met o.a interferentie- en fasencontrast, was wat meer licht soms toch wel erg welkom.

Boven de oorspronkelijke gloeilamp met fitting, onder de nieuwe Led verlichting

24

De benodgheden een stukje aluminium voor de lampvoet, potmeter, stroombron, koe/lichaam en de Led

Mjjn gemoderniseerde Zeiss Standard

25

De Led verlich/ing is gereed Uit correspondentie met mede-microscopisten in Duitsland bleek echter dat er veel van wat mijn genootschapgenoten zelf hebben gemaakt, gewoon te koop is.

Zo vind je bijv. op wwwied-tech.de behalve de Led-jes, ook bijpassende koellichamen, regelbare stroombronnen en warmtegeleidende 2-componentenlijm. Dit laatste is erg handig omdat er dan niet geboord en geschroefd behoeft te worden. Het enige wat je nog zelf moet doen is een lampvoet op maat van de microscoop maken en het geheel in elkaar lijmen. Voor die lampvoet heb je wel een draaibank en enige handigheid nodig.

De stroomregelaar in een eenvoudig kasfje ingebouwd

26

ri Za eenvoudig is het; de draden in de gaatjes en klaar is de stroomregelaar

Wat ik gedaan heb, is in wezen niets anders dan een imitatie maken van een origineel Zeiss lampje in een Zeiss Standard fitting. Op de plaats van de gloeidraad komt dan het Led-je. Om het probleem van het centreren te vermijden heb ik geen los lampje gemaakt, maar lamp en fitting als één geheel uitgevoerd. De eerste stap was een lampvoet maken met de afmetingen van een Zeiss Standard fitting. Daarin moest een klein gat komen voor het snoer en aan de Led-zijde een gat van ongeveer 20mm doorsnede en 20 mm diep voor het koellichaam.

Omdat mijn Led-je 4 mmdik is en de afstand van de gloeidraad van het originele Zeiss-lampje tot de rand van de fitting 34 mm bedraagt, heb ik het koellichaam van 50 mm met het erop gelijmde ledje 20 mm (54-34) diep in de lampvoet geschoven. Het Led-je heeft evenals het koellichaam een diameter van 20 mm. Wanneer u het Led-je met de speciale 2-componentenlijm op het koeffichaan lijmt, komt het automatisch in het midden terecht. Omdat het koellichaam over langsribben beschikt, behoefden er geen gaten geboord te worden voor de bedrading. Wel moest aan de onderkant een sleufje worden gevijld. Hierin konden de draden worden weggewerkt voordat het koellichaam in de lampvoet werd vastgelijmd. Ik heb deze verlichting voor mijn Zeiss Standard microscoop gemaakt. Wanneer u echter de maten van de fitting kent en de afstand van de rand van de fitting tot de gloeidraad op meet, is op eenvoudige wijze ook Led-verlichting voor ander merken te maken. N.B. Indien u zelf niet in staat bent een lampvoet te draaien, kunt u voor een kistje witte wijn bij onze voorzitter een prachtig blijk van zijn vakmanschap bestellen.

EE 27

Kant-en-klaar Frits Claus Inleiding Een aantal jaren geleden heb ik de gewoonte ontwikkeld, om het nieuwe jaar te beginnen met een stevige vakantie van minstens drie of vier weken. M'n 'winterslaap' zoals ik het pleeg te noemen. Ik geniet altijd volop van m'n winterslaap, en ook dit keer had ik allerlei dingen bedacht om mezelf mee te vermaken. Heerlijk uren en dagen de tijd voor dingen die ik anders alleen in het weekend of soms op een avond kan doen. 'Lekker uitgebreid achter de microscoop zitten' prijkt daarbij steevast bovenaan m'n lijstje, en dit jaar was dat niet anders. Kortom: ik had mij voorgenomen om hier en daar wat slootwater te tappen en af en toe iets groens te plukken, zodat ik mooie preparaatjes kon gaan maken en materiaal verzamelen voor foto's en voor een artikeltje.

Winter Helaas. Toen ik op mijn eerste vakantiedag naar buiten keek, was er helemaal geen

haafolikels huid mens

28

herderstasje slootwater en helemaal niets groens! Er was ijs en sneeuw, en niet zo'n beetje ook. Dus daar gingen mijn fraaie voornemens: als sneeuw voor de zon (die er niet was) verdwenen. Nu ben ik niet zo snel voor één gat te vangen en aangezien er weinig lol aan was om naar buiten te gaan, ben ik lekker binnen gebleven en na gaan zitten denken over 'wat nu'. Tot mij ineens het verhaal te binnen schoot van een collega-microscoopliefhebber. Deze had mij ooit verteld hoe hij ergens in Duitsland preparaten had gekocht van diatomeeën, welke preparaten hij ook gebruikte om de kwaliteit van objectieven te beoordelen. En dat bracht mij op een idee. Als ik geen zin had om naar buiten te gaan om materiaal te verzamelen, waarom dat materiaal dan niet ergens bestellen en thuis laten bezorgen. Zo gezegd zo gedaan. Zo af en toe bestel ik wel eens iets bij Euromex in Arnhem, en ik had op hun website al eerder gezien dat zij ook kant-en-klare preparaten verkopen. Dus heb ik de twee series Histologie 1 en II besteld, en een weekje later de 'schoolseries' nrs. 3 en 5. Hoe Euromex (en de bezorgdienst) het voor elkaar hebben gekregen

"00r7

--

huid mens weet ik niet - ik begreep namelijk dat er ook in Arhem behoorlijk wat sneeuw en ijs lag: een kennisje van me was fijn met d'r auto aan het sleeën- maar wat ik op maandagochtend had besteld, werd de dag daarop al bezorgd: petje af! Hoewel volgens de website van Euromex bij grotere bedragen (100 euro of meer) vooruitbetaling vereist is, werd m'n bestelling van ruim 250 euro (ik had nog wat meer spullen nodig) toch direct verzonden. Blijkbaar kent Euromex haar klanten. Zoals gebruikelijk was alles ook keurig verpakt en arriveerde alles onbeschadigd.

Kant-en-klaar En zo had ik dus pakweg 100 preparaten om mezelf mee te vermaken. En ik kan u verzekeren, dat is prima gelukt. En ik heb

*, -

j/ MOS

-

--

ook besloten om binnenkort nog wat meer kant-en-klare preparaten te gaan kopen. In dit artikeltje ga ik u vertellen waarom. De eerste aangename eigenschap van kanten-klare preparaten ligt natuurlijk voor de hand: ze zijn kant en klaar en je hoeft zelf niets anders te doen dan ernaar te kijken en ervan te genieten. Erg prettig wanneer je geen zin of tijd hebt om zelf iets in elkaar te knutselen. Al zal het 'geen zin' hebben, bij ons amateurs en liefhebbers niet echt vaak voorkomen. Tijd is iets anders. En voor de prijs hoef je het niet te laten: inclusief btw en bezorgkosten betaal je pakweg 3 euro per preparaat. En dat vind ik heel schappelijk: in m'n stamcafé betaal ik hetzelfde voor een glaasje wijn. En zelf ben ik, althans met planten, toch snel een uurtje bezig om een preparaat te maken. Van snijden tot klaar voor onder de (het?) microscoop.

Verandering van spijs doet eten Wat ik persoonlijk veel aardiger vind, en dat was ook mijn belangrijkste overweging bij m'n aanschaf, is dat je op deze manier een aantal dingen onder je neus krijgt, waar je normaal misschien niet zo eenvoudig aan kunt komen of waar je misschien niet eens aan zou denken. Mijn eigen preparaten beperken zich gewoonlijk tot sloot- en zeewater en vrij 'willekeurig gekozen planten: het is maar net waar ik tegen aan loop en wat ik zie. Honden of katten of konijnen in plakjes snijden, is niet iets waar ik persoonlijk erg warm voor loop. Stukjes mens wordt nog lastiger, zeker wanneer je een 'essentieel onderdeel' zou willen hebben zoals een lever of een mik. Los nog van het feit dat ik niet de geschikte apparatuur heb om preparaten van dierlijke of menselijke weefsels te maken en ook vanuit hygiënisch oogpunt liever niet met dierlijk materiaal werk, heb ik daar ook helemaal geen zin in. Kant-en-

29

en zo die ik bijzonder fraai vind en waar ik dus ook zelf eens preparaten van wil gaan maken.

Het verschil met zelf koken

orkander klare preparaten bekijken is echter iets anders, en ze bieden de mogelijkheid om een aantal zaken te bestuderen waar je anders misschien nooit aan toe zou komen. De twee sets histologie bevatten preparaten van alle belangrijke weefsels, organen en dergelijke van menselijk weefsel of van dieren die in dit opzicht met mensen vergelijkbaar zijn zoals konijnen en honden. De genoemde schoolseries bevatten ook botanische preparaten, preparaten van microorganismen. Bestudering van deze preparaten heeft me er ook toe aangezet om een hoop oude kennis op te frissen, en ook dit zie ik als een voordeel. Ik weet echt nog wel wat eilandjes van Langerhans zijn en wat ze beogen te doen, en ook begrippen als 'folikel' en 'motorische eindplaat' zijn mij niet helemaal vreemd. Maar het was toch wel weer even goed zoeken naar 'wat is wat' en ik heb toch heel wat keren m'n (oude) studieboeken, BINAS-tabellenboekje en het internet geraadpleegd voor ik de zaken weer helder op eenrijtje had. Het heeft me heel wat uurtjes aangenaam bezig gehouden en me de vorst en ijzel helemaal doen vergeten. En het heeft me ook op een aantal ideeën gebracht voor eigen preparaten. In de schoolseries zaten een paar botanische preparaten zoals van mossen, een herderstasje en oleander

30

Ik wilde de kant-en-klare preparaten ook hebben om me een beter idee te vormen van de kwaliteit van m'n eigen preparaten. Hoewel ik me voornamelijk bezig houd met hydrobiologie, maak ik toch ook met enige regelmaat wat preparaten van planten. En ik wilde wel eens weten of mijn kant-en-klare en —neem ik dan maar aan- professioneel vervaardigde preparaten nu echt veel beter waren dan wat ik zelf kan maken met een handmicrotoom. Ja en nee. En om met het 'nee' te beginnen, zo af en toe lukt het me om van een plantenstengel of -blad een keurig preparaat te vervaardigen. Mooi dun, niet te veel 'gerafeld' of bechadgd en netjes gekleurd. Waarbij zeker een 'fris' preparaat met Ezold veel 'vollere' kleuren heeft dan de plantencoupes van Euromex (en voor het maken van foto's is dat aangenaam). In dit opzicht kom ik een eind. Ja, de preparaten van Euromex zijn veelal ook beter dan wat ik zelf kan maken of tot nu toe in elkaar heb gepeuterd. Er zitten een paar preparaten tussen die ik heel 'netjes' vind. Iemand moet echt met een penseeltje

;

pancreas

dere met dat kleurt, dat geen zinnig mens op die informatie zit te wachten. Ikke wel dus. Want ik had gedacht om hier ook een aantal voorbeelden te hebben van verschillende manieren om iets te kleuren, en daar inspiratie en ideeën door op te doen. Helaas op een enkel preparaat na staat het er niet bij. Ach, met een beetje googelen is er een hoop uit te zoeken dus ik kom er wel achter. Maar het ware handig geweest wanneer...

schildklier konijn

Dat smaakt naar meer! o.i.d. heel voorzichtig de poten en monddelen van bijen en sprinkhanen op een rijtje hebben gelegd, en ook de verschillende stadia van spirogyra liggen keurig naast elkaar. Dat doe ik ze niet na. De preparaten zijn ook wat 'kleurechter' dan die van mezelf. Want al zijn die van mij de eerste dagen na het maken heel aardig om te zien, na een maand of wat zijn de kleuren over het algemeen toch aanzienlijk fietser geworden. Ongetwijfeld doe ik ergens iets verkeerd. Het maakt de preparaten ook bruikbaar om bijvoorbeeld je objectieven of een foto-opstelling te vergelijken, ook als daar maanden of meer tussen zitten. Of om een foto nog eens over te maken. De preparaten zijn ook allemaal keurig van een labeltje en opschrift voorzien en in de doosjes (die handig stapelbaar zijn) zijn voorzien van een (meertalige) inhoudsopgave. Niks mis mee.

Behalve dan... Geen enkel puntje van kritiek? Uw redacteur zou geen goed redacteur zijn wanneer hij toch niet iets te zeuren en aan te merken heeft. En dat is waar het gaat om de gebruikte methode van kleuring. Misschien is het dom van me en ligt het z6 voor de hand dat je het ene ding met dit en het an-

Hoewel ik persoonlijk liever in een klein knus tentje zit dan in een snelle fast food keten (hoewel, ik geef eerlijk toe, ééns per twee of drie maanden trakteer ik mijzelf op zo'n heerlijk goor broodje visburger met patat en een klodder mayo), moet ik zeggen dat de kant-en-klaar maaltijden van Euromex mij bepaald goed zijn bevallen. Hoewel ze kant en klaar zijn, zijn ze bepaald geen snelle hap -ik ben er nog lang niet op uitgekeken- en smaken ze zeker naar meer. Dus deze liefhebber gaat binnenkort nog eens een paar doosjes halen. Ik kan het u zeker aanraden. Wellicht ziet u toch iets dat u niet eerder heeft gezien. Of komt u plots op ideeën die u niet eerder te binnen waren geschoten. Of wilt u uw oude kennis van organen en structuren weer eens opfrissen. Of gewoon om op een regenachtige namiddag een doosje te kunnen pakken met een heleboel schoons. Ik kan u van harte aanbevelen om eens een serie kant-enklare preparen aan te schaffen. Mij hebben ze al veel genoegen opgeleverd! Website: http://wweuromex.nl/n1/ P.s.: het twee keer 'ni' is geen type-fout!

31

Boekbespreking Jan Parmentier Gerhard Drebes Het handigste boekje voor het determineren van mariene diatomeeën dat ik ken kocht ik in 1974. Getiteld 'Marine Phytoplankton', geschreven door Gerhard Drebes, klein genoeg om in je binnenzak te steken en voorzien van foto's van levende diatomeeën. Dat laatste is belangrijk, want de mooie tekeningetjes in officiële deterniineerboeken zijn lang niet altijd handig. Om de fijnstructuur van de schaaltjes te zien moet je de diatomee "schoonmaken", dus ontdoen van de levende inhoud. Daarna kun je dan mooi vergelijken met de tekeningetjes, maar dat is wel een heel werk. Een diatomee ziet er met inhoud, dus met celkern en chloroplasten, toch vaak nogal anders uit. Het kleine boekje was dus mijn steun en toeverlaat en het heeft me bij het determineren van het Noordzeeplankton nooit in de steek gelaten. Op een gegeven moment viel het uit elkaar en ik heb het toen netjes laten inbinden in een blauw bandje met de titel in een gouden opdruk, zo was ik er aan gehecht. Ik was dus aangenaam verrast dat er een nieuwe en meer uitgebreide editie van dit boek is verschenen. De opzet is in principe hetzelfde gebleven, dus veel foto's van levende organismen. Maar omdat de auteurs gemerkt hebben dat de eerste druk 'misbruikt' werd voor determineerdoeleinden, zoals ik dat ook deed, (daarvoor was het eigenlijk niet bedoeld) hebben ze de wijste partij gekozen en de opzet daarbij aangepast. Er zijn nu ook rasterelektronenfoto's toegevoegd, er

32

Marine Phytoplankton E. Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 2009-11-28 ISBN 978 3 510 613922 is veel taxonomische informatie en soorten die veel op elkaar lijken worden naast elkaar gezet. 288 Soorten diatomeeën en 113 soorten dinoflagellaten worden besproken, veel meer dan de 170 soorten uit de eerste druk! Gejllustreerd met o.a. 1100 fotootjes. Ook voortplantingsstadia en parasieten worden behandeld en afgebeeld. Dit alles voor een uitermate schappelijk prijsje: € 18,80. Onnodig te zeggen dat dit boek voor iedere microscopist die zijn planktonnetje ook in zee uitgooit, onniisbaar is.

Bestuur Voorzitter L. Th. Scheepers ([email protected] ) Orionlaan 82 1223 AJ Hilversum 035 - 6830648 Secretaris J. Aardoom ([email protected]) Sinaasappelgaarde 11 2723 BT Zoetermeer 079 - 3315681 Penningmeester Mw. A. van Rheenen ([email protected] ) Sanne van Havelteplem 56 2712 EZ Zoetermeer 079 - 3169759 Bestuurslid J. Kros [email protected]) Hydra 1 3224 GL Hellevoetsluis 0181 - 311758

Website: www.niikros.nl Lidmaatschap: Contributie: 45,- euro per jaar Donateur/abonnee: 37,50 euro per jaar Bankrekening: 1420. 52. 558, Ngvm IBAN: NL55 RABO 0142 0525 58 BIC: RABONL2U Mailadres NGVM: [email protected] Het Nederlands Genootschap voor Microscopie stelt zich ten doelde kennis over de microscoop en het gebruik ervan te bevorderen. Deze doelstelling wordt nagestreefd d.m.v. lezingen, excursies, werkavonden, werkgroepen, publicaties, tentoonstellingen en contacten met verwante verenigingen in het buitenland. De vereniging richt zich zowel op beginners als gevorderden. Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Den Haag onder nummer V40410614.

U bent een gepassioneerd hobbyist?

:c

Euromex levert microscopen voor elk budget

11 ;

C) euromex microscopes holland

www.euromex.com [email protected] T +31 (0) 26 323 22 11

Leden van de NGVM krijgen 5% korting!