Inhoud Nieuw in de NHG‐Standaard Angst g Christine van Boeijen PAO‐H 2012
Vraag 1 • Waarmee presenteert een patient met een angststoornis zich meestal bij de huisarts? (meerdere antwoorden mogelijk) 1. traumatische ervaringg 2. angst 3. depressieve stemming 4. lichamelijke klachten 5. Vermijding 6. Verzoek om kalmeringsmiddelen
• • • • • •
Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie En verder… Wat hebt u geleerd?
Vraag 2 • Wat is het belangrijkste onderzoek wat nodig is om een angststoornis vast te stellen? 1 Anamnese 1. 2. Vragenlijsten 3. Lichamelijk onderzoek 4. Laboratorium onderzoek 5. CT scan of MRI onderzoek
Vraag 3
Nieuw in de NHG standaard in beleid
• Wat is er nieuw in de NHG standaard? (meer antwoorden mogelijk) 1. Hypochondrie is toegevoegd aan de standaard. 2. Altijd een vragenlijst afnemen bij eerste contact 3. Er wordt meer richting gegeven aan het niet medicamenteuze beleid in de vorm van stappen di b l id i d 4. Zelfhulp (begeleid) is toegevoegd als 2e stap bij een aantal angststoornissen 5. Obsessief compulsieve stoornis behandelt de huisarts zelf. 6. Bij keuze voor medicatie (SSRI en Benzo’s) volgt altijd verwijzing naar de 2e lijn GGZ.
• Stappen in de niet medicamenteuze behandeling • 1e stap alle angststoornissen en hypochondrie: voorlichting hypochondrie: voorlichting • 2e stap bij lichtere klachten: zelfhulp (CGT) • 3e stap: CGT of antidepressivum • Bij OCS en PTSS altijd doorverwijzen naar 2e lijn na voorlichting
1
2e stap ‐ zelfhulp • Voor patiënten met gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis, sociale angststoornis, specifieke fobie en hypochondrie • Patiënten snel aan de slag, geen wachtlijst • Geen medicatie • Doorverwijzing tweede lijn voor CGT niet nodig
Begeleide zelfhulp Paniekstoornis EN
Vraag 4 • Hebt u zelf reeds (begeleide) zelfhulp toegepast of een patient ernaar verwezen? 1. Zelf toegepast 2 Patiënt naar zelfhulp verwezen 2. ië lfh l 3. Patiënt nooit verwezen
Videofragment Daar word ik beter van…
Gegeneraliseerde angststoornis
Doel van de interventie
Handleiding begeleide zelfhulp
• Beter om leren gaan met angst • Leren herkennen en veranderen van gedachten die angst oproepen • Spanningsniveau verlagen S i i l • Activiteiten die men is gaan vermijden weer kunnen doen • Herwinnen van zelfvertrouwen
2
Begeleide Zelfhulp ‐ Handleiding • Effectieve behandelingselementen: – Psycho‐educatie – Cognitieve therapie • Herkennen van angstgedachten • Alternatieve gedachten aanbieden
– Applied relaxation • Ontspannings CD • Ademhalingsoefeningen
– Gedragstherapie
Vraag 5 • Wie wilt u betrekken bij zelfhulp? (meerdere antwoorden mogelijk) 1. De patiënt 2. Uzelf of een andere hulpverlener 3. Mensen uit omgeving van de patiënt 4. Ervaringsdeskundigen
• Hiërarchie maken van exposure • Exposure in vivo
Drieluik • Betrokken personen bij de zelfhulp: – Patiënt – Begeleider – Helper
Begeleider • Training, coachende rol • 5 consulten (10‐20 minuten) in 12 weken • draaiboek 1e
consult uitgebreide uitleg hoe te werken met handleiding en belang helpers – 2e tot 5e coachende consulten voor voortgang met de zelfhulp
–
Vraag 6 • Welke rol denkt u te hebben als hulpverlener bij de begeleide zelfhulp? 1. Behandelaar 2 Begeleider/coach 2. l id / h
Helper(s) • Uitleg belang van helpers • Brochure voor helpers – Informatie over angst – Informatie over begeleide zelfhulp I f i b l id lfh l – Do’s en don’ts
3
Randomised Controlled Trial • vergelijking van de effecten werd gemaakt tussen:
Twee standaard behandelingen • Cognitieve gedragstherapie ”Gouden Standaard”
– Begeleide zelfhulp – Standaard behandeling huisarts (NHG 2004) Standaard behandeling huisarts (NHG 2004) – Standaard behandeling GGZ (CGT)
– door ervaren ggedragstherapeut op g p p de polikliniek – 12 zittingen van 45 minuten – huiswerk
• 12 weken behandeling door huisarts en cognitief gedragstherapeuten • 3 en 9 maand vervolgbezoek
Conclusie RCT • Begeleide zelfhulp in vergelijking met NHG en CGT even effectief op angstklachten, met blijvend effect tijdens follow‐up. Begeleide zelfhulp beter toepasbaar dan NHG • Begeleide zelfhulp beter toepasbaar dan NHG
(“Feasibility and efficacy of treatment for anxiety disorders in primary care” BJGP 2005, 55,763‐769, van Boeijen CA et al.)
– – – – –
door de huisarts psycho educatie exposure medicatie doorverwijzing (fysiotherapie, maatschappelijk werk,psychotherapie,medi catie)
– aantal consulten facultatief
Grafiek effect
Vraag 7 • Welke interventie denkt u dat het beste effect geeft? En welke het minste? 1. NHG beter dan zelfhulp en CGT 2 Zelfhulp beter dan CGT en NHG 2. lfh l b d CG G 3. CGT beter dan Zelfhulp en NHG 4. Zelfhulp en NHG hetzelfde effect, CGT beter 5. Alle drie hetzelfde effect
• NHG‐standaard ‐2004
60
50
40
begeleide zelfhulp standaard huisarts (NHG) standaard GGZ (CGT)
30
20
10
0 pretest
3 maand
6 maand
12 maand
Implementatie • Trainingen voor medewerkers in de eerstelijnszorg – Huisartsen – Maatschappelijk werkers Maatschappelijk werkers – Sociaal psychiatrisch verpleegkundigen – POH GGZ – Psychologen
4
En verder….
Inlogpagina Online applicatie
• Uitkomsten collaborative care Trimbos ‐ PAD studie A. Muntingh e.a. • Pilot internetversie begeleide zelfhulp ‐ GGNet • RCT internet versus handleiding versus controlegroep • Vertaling Turks en Engels, implementatie in buitenland
Werkomgeving eerste pagina
Voorbeeld van een opdracht
Vraag 8 ‐ conclusie
Dank voor uw aandacht!
• Wat hebt u in deze presentatie geleerd? 1. Begeleide zelfhulp is een effectieve en goed toepasbare interventie die Nieuw is in de NHG standaard Angst g 2. Begeleide zelfhulp voor patiënten met paniekstoornis en gegeneraliseerde angststoornis is zowel in boekvorm als online ontwikkelt en wordt toegepast 3. Training is nodig om de begeleide zelfhulp goed toe te passen
• Meer informatie over: – – – – –
Inhoud begeleide zelfhulp Training Bestelling boeken Gecertificeerde hulpverleners Verdere ontwikkelingen
www.learn2dare.nl
[email protected]
5
