Inhoud
Inhoud Deel 1 Fundament Inleiding 21 1 Terreinverkenning 23 Inleiding 23 1.1 Doelstelling en plaatsbepaling 23 1.2 Anatomie + fysiologie = functionele anatomie 24
1.2.1 Functionele anatomie 25
1.2.2 Onderzoeksmethoden 26
Het maken van röntgenopnamen 26
Computertomografie 26
Magnetic resonance imaging 26
Echografie/echoscopie 28
Dopplersonografie 28
Endoscopie 28
1.3 Structuur van het boek 28 1.4 Bestuderen van de leerstof 30
1.4.1 Enkele handreikingen bij het studeren 30
1.4.2 De Terminologia Anatomica 30
1.4.3 Afkortingen 30
1.4.4 Standaardisatie 31
1.5 De mens is meer dan de som der delen 31
2 Cellen 33 Inleiding 33 2.1 Metabolisme 33
Enzymen 33
2.2 De celmembraan 35 2.3 Transport 36
2.3.1 Passief transport 36
2.3.2 Actief transport 37
Enzymatische pomp 37
Blaasjestransport 38
2.4 Organellen 38
2.4.1 Nucleus 38
2.4.2 Ribosomen 41
00_Gregoire_voorwerk.indd 1
23-01-2007 11:20:54
Inhoud
2.4.3 Endoplasmatisch reticulum 41
2.4.4 Golgi-complex 42
2.4.5 Mitochondriën 43
2.4.6 Lysosomen 44
2.4.7 Centrosoom 44
2.5 De levenscyclus van de cel 44
2.5.1 Mitose 45
2.5.2 Differentiatie en specialisatie 46
3 Weefsels 49 Inleiding 49 3.1 Dekweefsel 49
3.1.1 Eenlagig epitheel 49
Eenlagig plaveiselepitheel 50
Kubisch epitheel 50
Cilindrisch epitheel 50
Trilhaarepitheel 50
3.1.2 Meerlagig epitheel 50
Verhoornend plaveiselepitheel 50
Niet-verhoornend plaveiselepitheel 50
Overgangsepitheel 50
3.1.3 Klieren 50
Exocriene klieren 52
Endocriene klieren 52
3.2 Steunweefsel 52
3.2.1 Bindweefsel 53
Collagene vezels 53
Elastische vezels 53
Reticulinevezels 53
Straf bindweefsel 54
Losmazig bindweefsel 54
Elastisch bindweefsel 54
Vetweefsel 54
Reticulair bindweefsel 55
3.2.2 Kraakbeenweefsel 55
Hyalien kraakbeen 55
Elastisch kraakbeen 55
Vezelig kraakbeen 56
3.2.3 Botweefsel 56
3.2.4 Bloed 56
3.3 Spierweefsel 57
Dwarsgestreept spierweefsel 58
Glad spierweefsel 58
00_Gregoire_voorwerk.indd 2
23-01-2007 11:20:55
Inhoud
Hartspierweefsel 58
3.4 Zenuwweefsel 58
4 Functiesystemen 63 Inleiding 63 4.1 Functies en orgaanstelsels 64
4.1.1 Transport 64
4.1.2 Voedselvoorziening 65
4.1.3 Uitscheiding 65
4.1.4 Gaswisseling 65
4.1.5 Begrenzing 65
4.1.6 Regulatie 65
4.1.7 Integratie en interactie 67
4.1.8 Voortplanting 68
4.2 Onderscheiding, geen scheiding 68
5 Topografie 71 Inleiding 71 5.1 De anatomische houding 71 5.2 Lichaamsvlakken en doorsneden 72
Frontaal vlak 72
Transversaal vlak 72
Sagittaal vlak 72
5.3 Plaatsaanduidingen 73 5.4 Richtingaanduidingen 74 5.5 Indeling in hoofd, romp en ledematen 76 5.6 Bouwelementen, lichaamsholten, sereuze holten en vliezen 76
5.6.1 Bouwelementen 76
5.6.2 Lichaamsholten 77
Schedelholte en wervelkanaal 77
Borstholte 77
Buikholte 77
5.6.3 Sereuze holten en vliezen 77
00_Gregoire_voorwerk.indd 3
23-01-2007 11:20:55
Inhoud
Deel 2 Orgaanstelsels Inleiding 89 6 Circulatiestelsel 91 Inleiding 91 6.1 Het hart 92
6.1.1 Ligging van het hart 92
6.1.2 Bouw van het hart 93
Kleppen 94
Wand 96
Prikkelgeleidingssysteem van het hart 96
6.1.3 Functie van het hart 98
Actie-rustcyclus 99
Bloeddruk in het hart 101
Het elektrocardiogram 101
Hartcapaciteit 102
Hartcirculatie 103
6.2 Bloedvaten 105
6.2.1 Topografie van de grote bloedvaten 106
Truncus pulmonalis en aorta 106
Grote arteriën 106
Arteriolen, capillairnetwerken, venulen 110
Venen 110
Vaatsystemen 110
6.2.2 Bouw en functie van de bloedvaten 113
De grote arteriën 113
Kleine arteriën en arteriolen 114
Capillairen 114
Venulen en venen 114
6.3 Bloeddruk in het lichaam 115
6.3.1 Bloeddruk in de lichaamscirculatie 115
6.3.2 Bloeddruk in de longcirculatie 117
6.3.3 Bloeddrukregulatie 118
Neurale regulatie 118
Hormonale regulatie 118
6.4 Bloed 118
6.4.1 Bloedcellen 119
Erytrocyten 119
Leukocyten 119
Trombocyten 121
Bloedstelping 121
00_Gregoire_voorwerk.indd 4
23-01-2007 11:20:55
Inhoud
6.4.2 Bloedplasma 122
Water 122
Elektrolyten 122
Plasma-eiwitten 123
Bloedgassen 123
Passageaire stoffen 123
6.5 Uitwisseling van stoffen tussen capillair en weefselvocht 123
6.5.1 Bloeddruk en osmotische druk 124
6.5.2 Weefselvocht 124
6.6 Lymfatisch systeem 125
6.6.1 Lymfe en lymfevaten 125
6.6.2 Lymfoïde organen 126
Lymfeknopen 126
Ring van Waldeyer-Hartz 127
Plaques van Peyer 127
Thymus 128
Milt 128
6.7 Afweer 128
6.7.1 Aspecifieke afweer 129
Eerste afweerlinie 129
Tweede afweerlinie 130
Ontsteking 131
6.7.2 Specifieke afweer: immuniteit 132
Vorming van lymfocyten 132
B-lymfocyten 133
Immunoglobulinen 133
Primaire en secundaire immuunreactie 135
T-lymfocyten 135
6.7.3 Immunisatie 138
6.7.4 Bloedgroepen 138
AB0-bloedgroepsysteem 138
Resusbloedgroep 139
7 Spijsverteringsstelsel 141 Inleiding 141 7.1 Voedingsstoffen 142
7.1.1 Koolhydraten
Indeling van koolhydraten 142
Afbraak van koolhydraten 143
7.1.2 Lipiden 143
Indeling van de lipiden 143
Afbraak van lipiden 145
7.1.3 Eiwitten 145
00_Gregoire_voorwerk.indd 5
23-01-2007 11:20:56
Inhoud
Indeling van eiwitten 145
Afbraak van eiwitten 146
7.1.4 Mineralen 147
7.1.5 Vitaminen 147
7.1.6 Water 148
7.2 Spijsverteringskanaal 150
7.2.1 Algemene bouw van de wand van het spijsverteringskanaal 150
7.2.2 Mondholte 151
Begrenzing van de mondholte 151
Spijsvertering in de mondholte 151
Kauwen en slikken 154
7.2.3 Keelholte 156
7.2.4 Slokdarm 157
Bijzondere kenmerken van de wand 157
7.2.5 Maag 157
Bijzondere kenmerken van de wand 158
Maagsap 158
Maagsapsecretie 159
Voedselbewerking 160
Maaglediging 160
7.2.6 Dunne darm 160
Bijzondere kenmerken van de dunne darmwand 161
Kneding en transport 162
De secretie van verteringssappen 162
Verteringssappen 163
Resorptie 163
7.2.7 Dikke darm 164
Bijzondere kenmerken van de dikkedarmwand 165
Resorptie, transport en opslag 165
Ontlasting 166
7.3 Spijsverteringsklieren en galwegen 166
7.3.1 Alvleesklier 166
7.3.2 Lever 167
Bloedvoorziening 168
Bouw 169
Functies 170
Suikerstofwisseling 170
Vetstofwisseling 170
Eiwitstofwisseling 171
Stapeling (opslag) 171
Ontgifting 172
Uitscheiding 172
Warmteproductie 173
00_Gregoire_voorwerk.indd 6
23-01-2007 11:20:56
Inhoud
Galproductie 173
7.3.3 De galafvoerwegen 173
Enterohepatische kringloop van galzure zouten 173
7.4 Buikvlies 174
7.4.1 Extra- en intraperitoneale organen 174
7.4.2 Mesenterium en omentum 174
7.4.3 Peritoneale ruimten 175
8 Urinewegstelsel 179 Inleiding 179 8.1 Nieren 179
8.1.1 Bouw van de nier 180
8.1.2 Doorbloeding van de nier 181
8.1.3 Nefronen 181
8.1.4 Werking van de nier 183
Ultrafiltratie 183
Reabsorptie 183
Excretie 185
8.1.5 Regeling van de water- en zoutenuitscheiding 185
8.1.6 Zuur-basenhuishouding 187
8.1.7 Controle op de aanmaak van erytrocyten 187
8.2 Urine 187 8.3 Urinewegen 188
8.3.1 Nierkelken, nierbekken en urineleider 189
8.3.2 Urineblaas 190
8.3.3 Urinebuis 190
8.4 Urinelozing 191
9 Ademhalingsstelsel 193 Inleiding 193 9.1 Luchtwegen 193
9.1.1 Neusholte 194
Bouw van de neusholte 194
Functies van de neusholte 194
9.1.2 Mondholte 196
9.1.3 Keelholte 196
9.1.4 Strottenhoofd 196
Stembanden en stemvorming 198
9.1.5 Luchtpijp en hoofdbronchiën 199
9.1.6 Bronchi en bronchioli 201
9.1.7 Longblaasjes 201
9.1.8 Longvlies 201
9.1.9 Doorbloeding van de longen 202
00_Gregoire_voorwerk.indd 7
23-01-2007 11:20:57
Inhoud
9.2 Gaswisseling 202
9.2.1 Gaswisseling in de longblaasjes 202
9.2.2 Gaswisseling in de weefsels 203
9.3 Ademhalingsbewegingen 204
9.3.1 Inspiratie 204
9.3.2 Expiratie 205
9.3.3 Regulatie van de ademhaling 206
9.3.4 Onderbreking van het ademautomatisme 206
9.4 Longfunctie 208
9.4.1 Ademhalingsgrootheden 208
9.4.2 Ademhalingsfrequentie 209
9.4.3 Dode ruimte 209
9.4.4 Gasanalyse 209
10 Huid 211 Inleiding 211 10.1 Functies van de huid 211 10.2 Bouw van de huid 212
10.2.1 Opperhuid 212
10.2.2 Lederhuid 214
10.2.3 Onderhuids bindweefsel 215
10.2.4 Bijzondere epidermale structuren 215
10.3 Bloedvoorziening van de huid 218 10.4 Temperatuurregulatie via de huid 219
10.4.1 Lichaamstemperatuur 219
10.4.2 Warmteproductie en warmteoverdracht 220
10.4.3 Regulatie 220
11 Hormonaal stelsel 223 Inleiding 223 11.1 Algemene werking van hormonen 223
11.1.1 Steroïdhormonen en peptidehormonen 224
Steroïdhormonen 224
Peptidehormonen 225
11.1.2 Regelkringen 225
11.2 Het hypothalamushypofysesysteem 225
11.2.1 Neurohypofyse 226
Antidiuretisch hormoon 226
Oxytocine 227
11.2.2 Adenohypofyse 227
Glandotrope hormonen 227
Effecthormonen 229
11.3 Pijnappelklier 229
00_Gregoire_voorwerk.indd 8
23-01-2007 11:20:57
Inhoud
11.4 Schildklier 230 11.5 Bijschildklieren 231 11.6 Eilandjes van Langerhans 231 11.7 Bijnieren 232
11.7.1 Bijnierschors 233
11.7.2 Bijniermerg 235
11.8 Geslachtsklieren 235 11.9 Juxtaglomerulaire cellen 236 11.10 Weefselhormonen 236
Erytropoëtine 236
Gastrine 236
Secretine 236
Cholecystokinine 236
Histamine 237
Prostaglandines 237
12 Zenuwstelsel 241 Inleiding 241 12.1 Algemene functies 241
Regulatie van activiteiten van weefsels en organen 241
Coördinatie van activiteiten van weefsels en organen 242
Regulatie en coördinatie van vegetatieve functies 242
Coördinatie van contacten met de buitenwereld 242
Coördinatie van de psychische functies 242
Sensorische input 242
Verwerking 242
Motorische output 242
12.2 Indelingen 243
12.2.1 Anatomische indeling 243
12.2.2 Fysiologische indeling 243
Integratie 243
Benamingen en hun beperkingen 245
Hiërarchie 246
Richting van het signaal 246
12.3 Zenuwweefsel 246
12.3.1 Neuronen 247
Sensibele neuronen 248
Interneuronen 248
Motorische neuronen 248
12.3.2 Steuncellen 248
Gliacellen 248
Cellen van Schwann 250
12.3.3 Witte stof en grijze stof 250
00_Gregoire_voorwerk.indd 9
23-01-2007 11:20:57
10 Inhoud
Zenuwen 250
Banen 251
Zenuwknopen en kernen 251
12.3.4 Membraanpotentiaal en impulsopwekking 251
Membraanpotentiaal 251
Actiepotentiaal 252
Impulsgeleiding 252
Refractaire periode 253
12.3.5 Impulsoverdracht 253
Neurotransmitters 254
Versterking of verzwakking van het signaal 254
12.4 Grote hersenen 255
12.4.1 Uitwendige bouw 255
12.4.2 Inwendige bouw 256
Holten en kernen 257
12.4.3 Functies 258
Motoriek 258
Sensoriek 260
Emoties 262
Geheugen 263
Slapen 264
12.5 Tussenhersenen 265
12.5.1 Thalamus 266
12.5.2 Hypothalamus 266
12.6 Hersenstam 267
12.6.1 Middenhersenen 267
12.6.2 Pons 268
12.6.3 Verlengde merg 268
12.6.4 Formatio reticularis 269
12.6.5 Hersenzenuwen 271
12.7 Kleine hersenen 272 12.8 Ruggenmerg 275
12.8.1 Bouw 275
Grijze stof 275
Witte stof 277
12.8.2 Functies 277
Efferente routes: piramidebanen en extrapiramidale banen 277
Afferente informatie 278
Horizontaal verlopende informatie 279
12.8.3 Ruggenmergzenuwen 280
Armzenuwen 282
Beenzenuwen 282
Rompzenuwen 282
00_Gregoire_voorwerk.indd 10
23-01-2007 11:20:58
Inhoud 11
12.9 Reflexen 282
Onvoorwaardelijke en voorwaardelijke reflexen 283
Reflexboog 284
12.9.1 Hersenstamreflexen 285
12.9.2 Spinale reflexen 285
12.10 Vegetatief zenuwstelsel 286
12.10.1 Sympathicus en parasympathicus 288
12.10.2 Bouw en ligging 288
Centraal deel van de sympathicus 288
Perifeer deel van de sympathicus 288
Centraal deel van de parasympathicus 289
Perifeer deel van de parasympathicus 289
12.11 Hersen- en ruggenmergvliezen 289
Dura mater 290
Arachnoidea mater 291
Pia mater 291
12.12 Ventrikels en liquor 292
12.12.1 Hersenventrikels 292
Ventriculi laterales cerebri 292
Ventriculus tertius cerebri 293
Ventriculus quartus cerebri 294
12.12.2 Hersenvocht 294
Liquorstroming 294
Functies van liquor 294
12.13 Vascularisatie 295
A. carotis interna 296
A. vertebralis 296
13 Sensorisch stelsel 297 Inleiding 297 13.1 Sensoren 297
13.1.1 Indeling 297
Exteroreceptoren 298
Interoreceptoren 298
Chemoreceptoren 298
Mechanoreceptoren 298
Thermoreceptoren 298
Fotoreceptoren 299
Pijnreceptoren 299
13.1.2 Algemene kenmerken 299
Uniforme vertaling van prikkels in impulsen 299
Specifieke gevoeligheid 300
Specifieke gewaarwording 300
00_Gregoire_voorwerk.indd 11
23-01-2007 11:20:58
12 Inhoud
Specifiek bereik 300
Adaptatie 300
13.2 Reukzintuig 300
Ruiken 301
13.3 Smaakzintuig 302
Proeven 302
13.4 Huidzintuigen 304
Temperatuurzin 305
Drukzin 305
Tastzin 306
Pijnzin 306
13.5 Gezichtszintuig 307
13.5.1 Bouw van de oogbol 308
Harde oogrok 308
Vaatvlies 308
Netvlies 309
13.5.2 Inwendige bouw van de oogbol 310
Lens 310
Glasachtig lichaam 310
Oogkamers 310
13.5.3 Zien 311
Lichtgeleiding 311
Accommodatie 311
Lichtverwerking 313
Beeldvorming 314
13.5.4 De hulporganen van het oog 315
Oogkassen 315
Oogleden 315
Oogspieren 317
Traanapparaat 317
13.6 Gehoorzintuig 318
13.6.1 Bouw van het oor 319
Uitwendig oor 319
Middenoor 319
Binnenoor 322
13.6.2 Horen 322
Harde en zachte geluiden 322
Hoge en lage tonen 323
13.7 Proprioceptoren 323
13.7.1 Evenwichtsorgaan 323
Vestibulum 323
Halfcirkelvormige kanalen 323
13.7.2 Spierspoelen 324
00_Gregoire_voorwerk.indd 12
23-01-2007 11:20:58
Inhoud 13
13.7.3 Sensoren in pezen en gewrichten 325
13.8 Interoceptoren 325
14 Motorisch stelsel 327 Inleiding 327 14.1 Skelet 327
14.1.1 Bouw van het bot 328
Periost 328
Substantia compacta 329
Substantia spongiosa 329
14.1.2 Botafbraak en -opbouw 329
14.1.3 Botten in soorten en maten 330
Pijpbeenderen 330
Platte beenderen 330
Korte beenderen 331
Onregelmatige beenderen 331
14.2 Botverbindingen 331
14.2.1 Bindweefselverbindingen 331
14.2.2 Kraakbeenverbindingen 331
14.2.3 Gewrichten 331
Algemene bouw 331
Indeling 333
14.3 Botten en botverbindingen van het hoofd 334
14.3.1 Hersenschedel 334
14.3.2 Aangezichtsschedel 337
14.4 Botten en botverbindingen van de romp 339
14.4.1 Wervelkolom 339
Krommingen 339
Algemene bouw van de wervel 339
Specifieke bouw van wervels 339
Tussenwervelschijven 342
Ligamenten 342
14.4.2 Ribben en borstbeen 344
14.5 Botten en botverbindingen van de extremiteiten 345
14.5.1 Schoudergordel 345
14.5.2 Arm en hand 346
14.5.3 Bekken 347
Het grote en kleine bekken 348
14.5.4 Been en voet 349
14.6 Spieren 352
14.6.1 Algemene bouw en functie 352
Actine en myosine 354
Motorische eenheid 354
00_Gregoire_voorwerk.indd 13
23-01-2007 11:20:59
14 Inhoud
Langzame en snelle spiervezels 354
Pezen en peesscheden 355
Synergisten en antagonisten 355
14.6.2 Spieren van hoofd en hals 356
Hoofd 356
14.6.3 Spieren van de romp 358
14.6.4 Spieren van de extremiteiten 367
Bovenste extremiteit 367
Onderste extremiteit 369
Spieren in de voet 371
15 Voortplantingsstelsel 375 Inleiding 375 15.1 Geslachtskenmerken 375 15.2 Geslachtsorganen bij de vrouw 376
15.2.1 Vulva 376
15.2.2 Eierstokken 376
15.2.3 Eileiders 379
15.2.4 Baarmoeder 379
15.2.5 Schede 379
15.3 Geslachtsorganen bij de man 380
15.3.1 Penis 380
15.3.2 Zaadballen 381
15.3.3 Bijballen 382
15.3.4 Zaadleider, zaadblaasjes en prostaat 382
15.4 Ontwikkeling van geslachtscellen 383
15.4.1 Meiose 383
15.4.2 Eicelontwikkeling 385
15.4.3 Zaadcelontwikkeling 387
15.5 Hormonale beïnvloeding 388
15.5.1 Menstruele cyclus 388
Menstruatiefase 390
Proliferatiefase 390
Secretiefase 390
15.5.2 Hormonale regulatie van de testes 391
15.6 Paring 391
Opwindingsfase 391
Plateaufase 391
Orgastische fase 392
Ontspanningsfase 392
15.7 Bevruchting 393
15.7.1 Op weg naar de eicel 393
15.7.2 Versmelting 393
00_Gregoire_voorwerk.indd 14
23-01-2007 11:20:59
Inhoud 15
Deel 3 Levensloop
397
Inleiding 399 16 Voor de geboorte 400 Inleiding 400 16.1 Overerving van eigenschappen 400
16.1.1 Karyogram 401
16.1.2 Allelen 401
16.1.3 Kansberekening bij overerving 402
Jongen of meisje? 402
Bloedgroepen 403
16.1.4 X-chromosomale overerving 403
Rood-groen kleurenblindheid 403
16.2 Embryonale ontwikkeling 405
16.2.1 Eerste tot vierde week 405
Innesteling 405
Drie kiembladen 407
16.2.2 Vierde tot negende week 408
Eivliezen 408
Neurale buis en segmentatie 408
16.3 Foetale ontwikkeling 411
Foetale bewegingen 411
Geboorteligging 411
De tijd is rijp 412
16.4 Aanleg, groeien ontwikkeling van de orgaanstelsels 412
16.4.1 Circulatiestelsel 413
Placenta 413
Hart en bloedvaten in het embryo 414
Foetale bloedverversing 414
Immuunsysteem 415
16.4.2 Spijsverteringsstelsel 416
16.4.3 Urinewegstelsel 417
16.4.4 Ademhalingsstelsel 418
16.4.5 Huid 419
16.4.6 Hormonaal stelsel 420
16.4.7 Zenuwstelsel 420
16.4.8 Sensorisch stelsel 421
16.4.9 Motorisch stelsel 423
16.4.10 Voortplantingsstelsel 425
00_Gregoire_voorwerk.indd 15
23-01-2007 11:20:59
16 Inhoud
17 Zwangerschap, bevallingen geboorte 427 Inleiding 427 17.1 Zwangerschap 427 17.2 Veranderingen van de orgaanstelsels tijdenszwangerschap 428
17.2.1 Circulatiestelsel 428
17.2.2 Spijsverteringsstelsel 428
17.2.3 Urinewegstelsel 429
17.2.4 Ademhalingsstelsel 429
17.2.5 Huid 429
17.2.6 Hormonaal stelsel 430
17.2.7 Zenuwstelsel 430
17.2.8 Sensorisch stelsel 430
17.2.9 Motorisch stelsel 430
17.2.10 Voortplantingsstelsel 432
17.3 Bevalling 433
17.3.1 Ontsluiting 433
17.3.2 Uitdrijving 434
17.3.3 Nageboorte 435
17.4 Geboorte 435
17.4.1 Postnatale bloedcirculatie 435
17.4.2 Apgar-score 437
17.5 De kraamvrouw 438
18 Na de geboorte 439 Inleiding 439 18.1 Ontwikkeling 439
18.1.1 Groei, rijping en leren 439
18.1.2 Beïnvloeding 440
18.1.3 Tempo 440
18.1.4 Door de eeuwen heen 441
18.1.5 Meten van ontwikkeling 441
18.2 Levensfasen 442 18.3 De orgaanstelsels 443
18.3.1 Circulatiestelsel 443
18.3.2 Spijsverteringsstelsel 445
Gebitsontwikkeling 446
18.3.3 Urinewegstelsel 447
18.3.4 Ademhalingsstelsel 447
18.3.5 Huid 448
18.3.6 Hormonaal stelsel 449
18.3.7 Zenuwstelsel 450
Slapen 450
18.3.8 Sensorisch stelsel 451
00_Gregoire_voorwerk.indd 16
23-01-2007 11:21:00
Inhoud 17
18.3.9 Motorisch stelsel 452
Lengtegroei 452
Groei van het hoofd 454
Groei van wervelkolom en ledematen 454
Motoriek 455
Afname van botmassa 455
18.3.10 Voortplantingsstelsel 456
18.4 Sterven en dood 456
Sterven 456
De overledene 457
Uitleiding 458 Verklarende woordenlijst 459 “Voorkennis”-onderwerpen 464 Studiehulpen 464 Voor- en achtervoegsels 465 Afkortingen en eenheden 467
Register 468
00_Gregoire_voorwerk.indd 17
23-01-2007 11:21:00
