NIAZJAARBERICHT
2013
Vlaanderen en Nederland kiezen voor NIAZ-Qmentum | Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.4 of 3.0? | Een breed palet opleidingen | Samen vormgeven aan accreditatie | Een toekomstbestendige organisatie
NIAZ Jaarbericht 2013
Jaarbericht 2013 Dit jaarbericht vormt de publieke verantwoording van het NIAZ over het jaar 2013.
Colofon Het Jaarbericht 2013 is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het NIAZ-bureau.
Inhoud 3 6 8 9 11 13 14
Vlaanderen en Nederland kiezen voor NIAZ-Qmentum Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.4 of 3.0? Een breed palet aan opleidingen Samen vormgeven aan accreditatie Een toekomstbestendige organisatie Investeren in de toekomst Bijlagen
Tekst: NIAZ, Bureau Lorient Communicatie Foto’s: NIAZ, tenzij anders aangegeven Eindredactie en productiebegeleiding: Bureau Lorient Communicatie BV, Valkenburg ZH Vormgeving Drukkerij Sparta, Leiden NIAZ Churchilllaan 11, 14e verdieping 3527 GV Utrecht Postbus 4045 3502 HA Utrecht T 030 2330 380 F 030 2330 381 E
[email protected] www.niaz.nl
Onze missie Het NIAZ levert een bijdrage aan de borging en verbetering van de kwaliteit in de gezondheidszorg. Daartoe ontwikkelen we kwaliteitsnormen en passen we deze toe bij het toetsen van zorginstellingen en zorgprocessen. Aan ons judicium kunnen derden – zorgconsumenten, zorgverzekeraars, samenwerkingspartners, overheden en samenleving – het vertrouwen ontlenen dat de zorg reproduceerbaar op een adequate en veilige manier wordt voortgebracht.
NIAZ accrediteert
Vlaanderen en Nederland kiezen voor NIAZ-Qmentum Het jaar 2013 heeft in het teken gestaan van de invoering van het internationale accreditatieprogramma NIAZ-Qmentum. Waar 2013 in januari begon met informatiebijeenkomsten, eindigde het in december 2013 met het besluit om NIAZ-Qmentum niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Nederland in te voeren. Maar liefst 75% van de Nederlandse NIAZ-ziekenhuizen had op dat moment al besloten om NIAZ-Qmentum te gebruiken als basis voor hun accreditatie. De resterende 25% besluit in de loop
van 2014 en 2015 of de volgende audit op basis van NIAZ-Qmentum of nog op basis van de bestaande Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.4 zal plaatsvinden.
Qmentum van invloed op keuze voor NIAZ Het NIAZ heeft in 2013 een groot aantal nieuwe accreditatieovereenkomsten gesloten. De groei van het aantal aangesloten ziekenhuizen is gedeeltelijk te danken aan NIAZ-Qmentum. Dit programma kijkt nadrukkelijk naar de resultaten van
de zorg en het werk van de professional. Zorginstellingen waarderen dit. Een andere belangrijke factor is, dat de Vlaamse overheid accreditatie sterk stimuleert en dat koepelorganisatie ICURO accreditatie faciliteert. In Nederland is verder van invloed dat de overheid vereist dat zorginstellingen hun veiligheidsmanagementsysteem (VMS) aantoonbaar op orde hebben. Verzekeraars zoals Achmea stellen tenslotte accreditatie als voorwaarde voor zorgcontractering.
Hoeveel zorginstellingen kiezen voor NIAZ? Bij het afsluiten van het jaar 2013 hebben in Nederland 79 van de 94 ziekenhuizen een overeenkomst met het NIAZ. Dat betekent dat het NIAZ een marktaandeel van 84% heeft. Acht ziekenhuizen hebben specifiek het veiligheidsmanagementsysteem door het NIAZ laten toetsen. De overige ziekenhuizen hebben het veiligheidsmanagementsysteem de afgelopen jaren integraal laten toetsen via de instellingsbrede NIAZ-accreditatie. Zes ziekenhuizen hebben daarnaast een overeenkomst met het NIAZ gesloten voor een deelaccreditatie op het gebied van de oncologie, PAAZ of radiotherapie. Per eind 2013 hebben dertien overige instellingen – zoals GGZ-instellingen, thuiszorgorganisaties, zorginstellingen voor langdurig verblijf en kleine zorginstellingen – een overeenkomst met het NIAZ.
Op 13 mei 2013 hebben NIAZ-directeur Kees van Dun en directeur Accreditation Canada International Sébastien Audette een franchise-contract getekend. Hierdoor kon het NIAZ het accreditatieprogramma NIAZ-Qmentum zorgbreed gaan invoeren in Vlaanderen. Inmiddels heeft ook een groot deel van de Nederlandse zorginstellingen gekozen voor NIAZ-Qmentum.
In Vlaanderen heeft het NIAZ inmiddels met 28 ziekenhuizen een accreditatieovereenkomst afgesloten. Begin 2014 worden enkele overeenkomsten getekend met GGZ- en revalidatiecentra.
3
NIAZ Jaarbericht 2013
# instellingen in begroting 2013 # instellingen in begroting 2014
Ziekenhuizen Nederland Deelaccreditaties Nederland Overige instellingen Nederland Instellingen Vlaanderen Totaal aantal instellingen
78 6 13 8 105
79 6 13 28 126
Aantal instellingen dat in de begroting van het NIAZ is opgenomen
Hoe scoren Nederlandse ziekenhuizen bij accreditatie? Peildatum 13 december 2013 Positief besluit Negatief besluit Failliet Totaal
Instellingsbreed 67 2 1 70
VMS Totaal 7 74 1 3 0 1 8 78
Per eind 2013 hebben 74 van de 78 aangesloten ziekenhuizen een (VMS-) accreditatie. Alle 78 ziekenhuizen die met het NIAZ een accreditatieovereenkomst hebben, hebben een besluit over hun VMS. Bij drie ziekenhuizen is het VMS nog niet op orde. Deze ziekenhuizen zijn dan ook onder verscherpt toezicht gesteld van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
In 2013: 41 accreditatiebesluiten 4
In 2013 heeft het NIAZ 41 besluiten genomen over accreditatietrajecten: 33 instellingsbrede (vervolg)accreditatietrajecten (waarvan 3 keer een uitgesteld besluit), 2 oncologische deelaccreditaties en 6 VMS-deelaccreditaties (waarvan 1 keer een uitgesteld besluit). Daarnaast zijn instellingen getoetst op voortgang van het actieplan. De ‘Toetsen Uitgesteld Besluit’ zijn uitgevoerd in instellingen die niet voldeden aan de voorwaarden voor het toekennen of continueren van de accreditatiestatus.
NIAZ-Qmentum draagt bij aan realisatie Meerjarenbeleidsplan Het NIAZ stelde in 2013 een Meerjarenbeleidsplan op. In dit plan formuleert het NIAZ doelen op het gebied van de resultaten van zorg (doel 1), de inzet van meerdere middelen (doel 2), herinrichting van het accreditatieproces (doel 3) en het aansluiten op de elektronische snelweg (doel 4). De introductie van het internationale accreditatieprogramma NIAZ-Qmentum heeft fors bijgedragen aan de realisatie van deze doelen. NIAZ-Qmentum legt namelijk sterk de nadruk op de resultaten van de zorg (doel 1) en richt het accreditatieproces geheel opnieuw in (doel 3). Ook maakt NIAZ-Qmentum gebruik van moderne middelen, waaronder
de elektronische snelweg (doel 4). Wel vraagt de introductie van NIAZ-Qmentum zoveel aandacht en energie, dat het invullen van het NIAZ als Kenniscentrum wat achterblijft bij de verwachting. Het NIAZ is echter wel op de goede weg. Zo komen er steeds meer goede voorbeelden op de NIAZ-website beschikbaar (doel 2). Hiervoor is inmiddels een format vastgesteld, waar ook de International Society for Quality in Health Care (ISQua) belangstelling voor heeft. Het format, waarbij een zorginstelling een aantal vaste vragen over haar goede voorbeeld beantwoordt, zorgt ervoor dat de tijd die verloopt tussen het auditbezoek en plaatsing van het voorbeeld op de website beperkt blijft. De voorbeelden worden achter een login geplaatst. Contactpersonen van zorginstellingen hebben er toegang toe. Ze kunnen per normrubriek en op woord naar passende voorbeelden zoeken. n Resultaten van zorg
Meerdere middelen
Herinrichting accreditatieproces
Automatisering
Top 6 2013 Verbeterpunten Wat kan er beter? Uit dertig instellingsbrede auditrapporten heeft het NIAZ onderstaande Top 6 Verbeterpunten 2013 afgeleid. 1 Uitvoeren prospectieve risicoanalyse (PRI) voorafgaand aan: • Aanschaf nieuwe apparatuur (421.06); • Verandering van een (zorg)proces (514.12); • Invoeren van technische, procedurele of organisatorische veranderingen (514.13, 514.12 in KZi 2.4). 2 Medicatieveiligheid: • Voorschrijven en toedienen geneesmiddelen, medicatiebewaking van opname tot en met ontslag (431.11); • Logistiek beheer van geneesmiddelen (431.10).
3 Begeleiden medewerkers: • Elke medewerker heeft jaarlijks een gesprek over het individuele functioneren (321.06); • Elke medisch specialist heeft periodiek een gesprek over het individuele functioneren (321.07). 4 Benutten van (geaggregeerde) uitkomsten op P&O-gebied (tevredenheidsonderzoeken, jaargesprekken, verzuimregistratie, RI&E) bij het actualiseren van het (strategische) personeelsbeleid en veiligheidsbeleid (311.07). 5 Borgen van veiligheid patiënten, medewerkers en bezoekers, met name bij processen die door de Inspectie en de aansprakelijkheidsverzekeraar als risicovol zijn aangemerkt (514.11). 6 Controle per individuele medewerker en medisch specialist van geldigheid diploma’s en actualiteit inschrijving in één of meer beroepsregisters (311.09).
Marc Somville, algemeen directeur ICURO
“Kwaliteitszorg en patiëntveiligheid essentieel” ICURO is de koepel van 23 ziekenhuizen met publieke partners in Vlaanderen. De organisatie werkt nauw samen met Zorgnet Vlaanderen als koepel in de social profitsector. Algemeen directeur Marc Somville van ICURO: “Samen met Zorgnet Vlaanderen ondersteunt ICURO Vlaamse ziekenhuizen bij het verder verbeteren van de zorg. Kwaliteitszorg en patiëntveiligheid zijn daarin essentieel.”
In het nieuwe toezichtmodel van de Vlaamse overheid kiezen 60 van de in totaal 65 ziekenhuizen voor accreditatie in plaats van voor het systeemtoezicht door de Vlaamse overheid. Somville: “Volgens de laatste cijfers uit juni 2014 kiezen 23 ziekenhuizen voor JCI, 28 voor NIAZ-Qmentum en hebben 9 nog geen beslissing genomen.” ICURO adviseert ziekenhuizen niet in de keuze tussen JCI en NIAZ. Somville: “Daar blijven we volstrekt neutraal in. We zijn vooral blij dat er een keuzemogelijkheid is om de vrijstelling van systeemtoezicht te bereiken. Dat geeft ziekenhuizen de mogelijkheid om de zaak in eigen hand te houden. Onze neutraliteit staat overigens goede en intensieve contacten tussen ICURO en NIAZ allerminst in de weg. ”
Stimulans Vrijstelling van systeemtoezicht is een van de voordelen van accreditatie, maar ziekenhuizen waarderen accreditatie ook als een belangrijke stimulans voor de organisatie. “Accredita-
tie wordt gezien als een middel om de betrokkenheid bij elkaar en bij het werk te vergroten”, aldus Somville. “Ziekenhuizen vinden het bovendien positief dat de doorlichting van het kwaliteitssysteem niet op zichzelf staat, maar ook de structuren, processen en interne controlemechanismen tegen het licht houdt.” Naar buiten toe maakt accreditatie duidelijk dat een organisatie voldoet aan belangrijke kwaliteitseisen. “Een accreditatiebewijs wordt gezien als een kwaliteitslabel.” Maar accreditatie kost ook geld. “We schatten de jaarlijkse reguliere kosten voor de Vlaamse ziekenhuizen op 3,3 miljoen euro per jaar”, zegt Somville. ICURO heeft de Vlaamse overheid gevraagd hoe die kosten kunnen worden meegenomen in de ziekenhuisfinanciering, want dat is tot op heden nog niet geregeld. “Effectieve kwaliteitszorg is overigens ook een belangrijk instrument voor het betaalbaar houden van de zorg. Het is goed om in de discussie over dat universele thema over de grenzen heen te kijken en een boom op te zetten met bijvoorbeeld partijen in Nederland.”
Margot van der Starre, directeur NVZ: “Patiënt moet centraal staan” “Een accrediterende instantie moet de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid op de voet volgen om meerwaarde te hebben en behouden. NIAZ-Qmentum past daarbij. Bij een NIAZaccreditatie ‘oude stijl’ zijn de procedures (op papier) goed geregeld, maar wordt nog te weinig gekeken naar hoe dat in de praktijk uitpakt en wat de patiënt ervan ervaart. Het is goed dat NIAZQmentum de patiënt centraal stelt. Daarnaast is het prettig dat met Qmentum de ervaringen van een internationaal accreditatiesysteem samengevlochten worden met Nederlandse standaarden en richtlijnen.” (Quote uit interview NIAZ Nieuws 01 2014)
foto NVZ
5
NIAZ Jaarbericht 2013
Het NIAZ en de norm
Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.4 of 3.0? Zorginstellingen die voor een (her)accreditatie staan, kunnen kiezen of ze met de NIAZ Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.4 of 3.0 geaccrediteerd willen worden. tietrajecten in de GGZ, Langdurige Zorg en kleine zorginstellingen.
NIAZ en NOREA ondersteunen informatiebeveiliging In Nederland is de NEN7510 de norm voor informatiebeveiliging in de zorg. Na de introductie bleek er behoefte te bestaan aan objectieve en open landelijke toetsingscriteria. Hiermee kunnen de invoering en naleving van de NEN7510 in de praktijk ondersteund en getoetst worden. Ook kunnen ze desgewenst gebruikt worden om een instelling te accrediteren of te certificeren.
6
De Kwaliteitsnorm Zorginstelling is inmiddels geëvolueerd tot versie 2.4. Deze versie wijkt niet veel af van de versie 2.3. Dat was een bewuste beslissing van het NIAZ, vanwege de gelijktijdige invoering van NIAZ-Qmentum. De norm die hieraan ten grondslag ligt is de ‘Kwaliteitsnorm Zorginstelling 3.0’. Omdat het hierbij gaat om een fundamentele wijziging, kiest het NIAZ voor het hogere begincijfer 3 – zoals ook gebruikelijk is bij software. Als over enige tijd de norm zal zijn geëvalueerd en aangepast, is er sprake van een nieuwe versie van NIAZ-Qmentum. Die zal dan KZi 3.1 heten.
De veiligheid en betrouwbaarheid van ICT is belangrijk. In het Arnhemse Rijnstate Ziekenhuis is ‘ICT’ benoemd tot één van de acht risicodomeinen in een systeem voor integraal risicomanagement. (Foto Rijnstate Ziekenhuis)
Sinds 2011 heeft het NIAZ sectorspecifieke normen voor de GGZ, de Langdurige Zorg en Kleine Zorginstellingen ontwikkeld. Deze normen zijn in 2012 vastgesteld en ook in 2013 gehanteerd binnen accredita-
Het NIAZ en de Nederlandse Orde van Register Edp-auditors (NOREA) namen daarom in december 2010 het initiatief om een Toetsingskader voor de Informatieveiligheid in de Zorg te ontwikkelen. Projectnaam was ‘ZekereZorg3’. Dit leidde in 2013 tot het ‘Toetsingskader Informatiebeveiliging in de zorg’. Dit toetsingskader wordt in 2014 geïmplementeerd. Het NIAZ zal het kader gaan gebruiken bij de audits vanaf 2015. n
Prof. dr. Kristof Eeckloo, UZ Gent:
Interesse in kwaliteitsmanagement uitstralen op de afdelingen Het Universitair Ziekenhuis Gent is op weg naar accreditatie volgens NIAZ 3.0 Qmentum. Kwaliteitsmanagement leeft volgens prof. dr. Kristof Eeckloo op de afdelingen. Om de medewerkers te tonen dat ze bij die interesse niet alleen staan, gaan directieleden voortaan mee op de veiligheidsrondes door het ziekenhuis.
Eeckloo leidt de Strategische Beleidscel van het Universitair Ziekenhuis in Gent. Hij ziet verschillende voordelen aan accreditatie: “De Vlaamse overheid voert een andere vorm van inspectie uit bij ziekenhuizen die een accreditatietraject volgen, dan bij ziekenhuizen die dit niet doen. Bovendien vormt accreditatie een kwaliteitslabel richting derden.” Toch ligt de belangrijkste motivatie volgens hem intern: “Accreditatie brengt coherentie in het kwaliteitsbeleid, zoals bijvoorbeeld de drie niveaus van prioritering in NIAZ-Qmentum duidelijk maken. Bovendien leggen de audits door externen een positieve druk op de organisatie om vooruitgang door te voeren.”
Informatiehonger Het UZ Gent ging voor accreditatie, maar volgens welk systeem? Eind 2011 viel de keuze op het NIAZ. Eeckloo: “Kort na onze beslissing bleek NIAZ voor Qmentum te kiezen. We hebben toen snel onderzocht wat dat voor ons zou betekenen. Conclusie: de Qmentum-normen zijn
nog iets concreter op de inhoud van de zorg toegespitst. Daar waren we blij mee, want daardoor kan de accreditatie onder artsen en verpleegkundigen nog meer gaan leven.” Er ontstond in 2013 een flink enthousiasme en een informatiehonger vanuit de organisatie naar het komende accreditatietraject. Eeckloo: “Die honger konden we op dat moment moeilijk stillen, want we konden nog geen informatie over Qmentum aan de werkvloer geven terwijl wijzelf ons die informatie nog eigen moesten maken. Hetzelfde geldt eigenlijk voor het NIAZ. Het heeft veel accreditatieervaring, maar is eigenlijk pas recent met NIAZ-Qmentum op de markt en volgt daarin een leercurve. Dat maakt het spannend.”
“Het behoort bij de kenmerken van een universitair ziekenhuis om nieuwe ontwikkelingen snel op te pakken. Dat proberen we ook met accreditatie te doen” moet worden: het houdt de druk en de ‘awareness’ op het proces. Gelukkig was de uitkomst een bevestiging van de verwachting. Verrassingen bleven uit.”
Belangrijk signaal Audits en assessments Kwaliteitszorg leeft binnen de ziekenhuismuren, weet Eeckloo. “Al twee jaar vinden kwaliteitsaudits plaats. Daar hebben we positieve ervaringen mee op de afdelingen.” Naast audits kent het UZ Gent de – veel kortere – veiligheidsrondes. Een team van tien specialisten in bijvoorbeeld ziekenhuishygiëne en voedselveiligheid voert daarbij een audit van een uur uit. Eeckloo: “Elke afdeling ondergaat minstens één keer per jaar zo’n veiligheidsronde. Zo monitoren we objectief meetbare zaken om te weten waar we staan. De uitgebreide kwaliteitsaudits dienen ook om van elkaar te leren.” Recent heeft het UZ Gent het self-assessment afgerond. Eeckloo: “Dat maakt duidelijk wat nog op orde gebracht Kristof Eeckloo (Foto UZ Gent)
Op de veiligheidsrondes zullen voortaan ook leden van de directie meegaan. Eeckloo: “Het toont de interesse in kwaliteitsmanagement. Die interesse wordt niet alleen beleden, de directie straalt dat zo ook concreet uit op de afdelingen. Dat is een belangrijk signaal.” Het UZ Gent gaat verder alles op alles zetten voor zaken waar nog geen procedures of beleid voor bestaan. “We mikken erop eind 2015 geaccrediteerd te zijn.” Andere zorginstellingen volgen de ontwikkelingen bij het UZ Gent op de voet. “Andere ziekenhuizen, zeker onze partnerziekenhuizen, kijken naar ons en proberen de lessen die wij leren te vertalen naar hun situatie. Het behoort bij de kenmerken van een universitair ziekenhuis om nieuwe ontwikkelingen snel op te pakken. Dat proberen we ook met accreditatie te doen.”
7
NIAZ Jaarbericht 2013
Het NIAZ leidt op
Een breed palet aan opleidingen In 2013 heeft het NIAZ geen functionarissen uit zorginstellingen opgeleid tot externe NIAZ-auditor. Wel heeft het NIAZ elf opleidingen voor interne auditoren verzorgd. Aan deze opleidingen namen steeds zo’n zestien personen deel. NIAZ en Kerteza hebben daarnaast instellingen de mogelijkheid van open inschrijving voor individuele personen aangeboden. In 2013 zijn twee opleidingen tot intern auditor op basis van een open inschrijving verzorgd. Hiervan maakten ruim twintig mensen gebruik.
Freek van der Heijden
8
Het NIAZ heeft in 2013 bovendien besloten zich niet meer alleen te richten op opleidingen voor interne en externe auditoren, maar ook op andere opleidingen die van belang zijn om adequaat te kunnen werken met het internationale accreditatieprogramma NIAZ-Qmentum. Dit heeft geleid tot een samenwerkingsovereenkomst met Kerteza, NIAZ’ vaste partner bij opleidingen. Inmiddels bieden NIAZ en Kerteza 21 opleidingen en trainingen aan. Het opleidingsprogramma wordt in de loop van 2014 verder ingevuld.
“Aan de slag met het nieuwe normenkader” Met de komst van NIAZ-Qmentum groeit de behoefte aan opleidingen. Naast opleidingen en trainingen rond de Kwaliteitsnorm Zorginstelling 2.3 en 2.4, bieden NIAZ en Kerteza nu ook opleidingen op het gebied van NIAZ-Qmentum. Senior adviseur Freek van der Heijden: “Een nieuw normenkader, een nieuwe toetsingsmethodiek en nieuwe taken voor de kwaliteitsorganisatie van zorginstellingen vragen om een nieuw opleidingsaanbod. Zo helpen we auditoren en zorginstellingen hun taken adequaat op te pakken.” In 2013 was het niet nodig om nieuwe externe NIAZ-auditoren op te leiden, vertelt Van der Heijden. “Onze huidige auditorenpool is voor dit moment toereikend. En als we nieuwe auditoren opleiden, dan willen we ze ook snel kunnen inzetten.” In 2014 verwacht de senior adviseur weer externe auditoren op te gaan leiden of bij te scholen, maar dan met de NIAZ Kwaliteitsnorm Zorginstelling 3.0. “Het normenkader verandert en de auditoren gaan werken met een rapportagetool. Ook gaan de auditoren solo werken, wat andere competenties vraagt dan wanneer je, zoals nu, in tweetallen op stap gaat.” Vanaf 2014 bieden NIAZ en Kerteza ook een groot aantal opleidingen en trainingen aan voor contactpersonen in zorginstellingen. “De trainingen richten zich bijvoorbeeld op kennis van het nieuwe normenkader of op het werken met de tracermethodiek. Ze zijn laagdrempelig en modulair van opzet”, vertelt Van der Heijden. “Soms is een enkele module voldoende om weer helemaal bij te zijn, soms is uitgebreidere (bij)scholing nodig.” Het overzicht van de opleidingen is te vinden op www.niaz.nl.
NIAZ verbindt en informeert
Samen vormgeven aan accreditatie Het NIAZ vindt het belangrijk dat iedereen die betrokken is bij accreditatie in zorginstellingen goed geïnformeerd is. Daarom heeft het NIAZ ervoor gekozen zich te ontwikkelen tot kenniscentrum: het NIAZ ondersteunt zorginstellingen bijvoorbeeld met goede voorbeelden en een forum op de NIAZ-website en organiseert informatieve bijeenkomsten. Ook wil het NIAZ een netwerkorganisatie zijn: als mensen elkaar weten te vinden, kunnen ze elkaar bijstaan bij het optimaliseren van de kwaliteit van zorg in hun eigen instelling. Samen geven ze vorm aan het NIAZ. Kennismaken met NIAZ-Qmentum In 2013 organiseerde het NIAZ vier informatiebijeenkomsten in Nederland en Vlaanderen, waar het veld zijn mening kon geven over een eventuele aansluiting bij het Qmentum-accreditatieprogramma van Accreditation Canada International. Daarnaast organiseerde het NIAZ in beide landen demonstratiebijeenkomsten, waar contactpersonen uit zorginstellingen meer in detail kennis konden maken met het Canadese accreditatieprogramma. Vrijwel alle bij het NIAZ aangesloten zorginstellingen hebben één of meerdere van deze bijeenkomsten bijgewoond. Na de bijeenkomsten was 75-90% van mening dat Qmentum een verbetering is. Dat was een belangrijke voorwaarde voor het NIAZ om definitief te kiezen voor Qmentum.
Op 12 september 2013 vond in het Imelda Ziekenhuis in Bonheiden de eerste NIAZondersteuningsdag in Vlaanderen plaats. Veertig deelnemers uit twintig instellingen die met NIAZ-Qmentum (willen) gaan werken, kregen hier informatie over het accreditatietraject met NIAZ-Qmentum.
9
Themabijeenkomsten helpen zorgsector op weg In de zorg doen zich voortdurend nieuwe vraagstukken en uitdagingen voor. Sommige instellingen krijgen daar eerder mee te maken dan andere en vinden dus ook eerder een manier om er mee om te gaan. Andere beschikken over bepaalde expertise die hen helpt vraagstukken te benaderen. Zorginstellingen die specifieke kennis hebben over nieuwe thema’s, zijn vaak
Imelda Ziekenhuis, Bonheiden bereid die te delen met andere. Het NIAZ organiseert bijeenkomsten waar nieuwe thema’s besproken worden met zorginstellingen die vooroplopen in zo’n thema. Die kennis koppelt het NIAZ terug naar andere zorginstellingen. In 2013 zijn twee themabijeenkomsten georganiseerd. Eén had betrekking op integraal risicomanagement en de ander op informatievoorziening aan de Raad van Toezicht.
Informatiebijeenkomst in Nieuwegein
NIAZ Jaarbericht 2013
NIAZ-website bron van informatie In 2013 heeft het NIAZ de website aangepast om zorginstellingen makkelijker toegang te geven tot informatie die voor hen relevant is. Het NIAZ voegt bovendien voortdurend informatie toe aan de website. Zo is onder een log-in code een groot aantal goede voorbeelden beschikbaar. Die focussen vooral op normelementen waarvoor de instellingen tenminste een
3-4 score moeten halen. Van de 71 normelementen waar een eis 3-4 voor geldt, heeft het NIAZ bij 41 normelementen een good practice of uitgewerkt voorbeeld beschikbaar (58%). Bij 12 van de 94 normen waarvoor een eis 1-2 geldt, is eveneens een good practice of uitgewerkt voorbeeld beschikbaar (13%).
NIAZ-NING Ook heeft het NIAZ op de website het NING-platform ingericht, waar meer dan 75 contactpersonen informatie en ideeën uitwisselen. In 2014 wordt de website verder aangepast om de veelheid van informatie over NIAZ en NIAZ-Qmentum eenvoudiger terug te kunnen vinden. n
Goed Voorbeeld
Zorgpad Palliatieve Zorg
10
Eén van de goede voorbeelden op de NIAZ-website komt uit het IJsselland Ziekenhuis in Capelle aan de IJssel. Het gaat om het Zorgpad Palliatieve Zorg, opgezet in samenwerking met de eerste lijn. Het zorgpad leidt de palliatieve zorg structureel in goede banen: het zorgt ervoor dat ziekenhuis, huisarts en de thuiszorg de palliatieve zorg goed op elkaar afstemmen en dat ze de patiënt en zijn naaste goed begeleiden. De verpleegkundig specialist is de spin in het web. Het palliatieve zorgpad in Capelle aan de IJssel geeft patiënten duidelijkheid – en daardoor rust. Ook verbetert het de samenwerking tussen de eerste en de tweede lijn. Dat komt niet alleen de palliatieve zorg zelf ten goede, maar heeft ook een positief effect op andere onderwerpen. Voordat het zorgpad grootschalig werd geïntroduceerd, is eerst een kleine pilot georganiseerd. De resultaten hiervan waren zó positief dat het zorgpad nu breed wordt geïmplementeerd. Ook wordt onderzocht hoe de palliatieve expertise in de organisatie geborgd kan worden. De huidige werkwijze is daarbij het uitgangspunt.
Best practice-ziekenhuizen 2013
Participantenraad
Zorginstellingen die voor meer dan 95% voldoen aan de NIAZ-normen, komen in aanmerking voor het NIAZ-predicaat ‘best practice’. In 2013 hebben vier ziekenhuizen dit bijzondere predicaat verdiend:
Het NIAZ kent een Participantenraad waarin eerstverantwoordelijken zitting hebben van instellingen die bij het NIAZ zijn aangesloten. Ultimo 2013 hebben 43 instellingen aangegeven dat zij graag uitgenodigd willen worden voor de bijeenkomsten van de Participantenraad. De Participantenraad is een platform voor informatie-uitwisseling en bestuurlijke opiniëring. De Participantenraad is in 2013 tweemaal bijeengeweest en heeft met name stilgestaan bij de invoering van NIAZ-Qmentum.
1. St. Jansdal, Harderwijk 2. Rijnstate, Arnhem 3. azM, Maastricht 4. St. Anna Ziekenhuis, Geldrop.
Het NIAZ
Een toekomstbestendige organisatie Het NIAZ wil bijdragen aan een betere kwaliteit van zorg. De medewerkers van het NIAZ-bureau ondersteunen zorginstellingen die zich voorbereiden op accreditatie en begeleiden externe auditoren en zorginstellingen gedurende een accreditatietraject. Ook ontwikkelen zij, samen met vertegenwoordigers uit het zorgveld, normenmateriaal. Verder draagt het NIAZ-bureau bij aan het detecteren, verspreiden en bespreken van goede voorbeelden. Tenslotte leidt het NIAZ functionarissen uit zorginstellingen op tot auditor.
In 2013 was de gemiddelde formatie 11.6 fte, verdeeld over acht senior adviseurs, drie medewerkers op het secretariaat en een directeur. De formatieruimte is volledig bezet geweest, zonder verloop. Het ziekteverzuim in 2013 bedroeg 3.6%.
NIAZ managet risico’s Net als de zorginstellingen, managet ook het NIAZ de risico’s. Wat waren in 2013 de belangrijkste activiteiten op het gebied van het risicomanagement? • Inhoudelijk heeft het NIAZ aansluiting
gezocht bij het internationale accreditatieprogramma van Accreditation Canada International. Dat vergroot de aantrekkelijkheid van het NIAZ voor zorginstellingen sterk; • Beleidsmatig heeft het NIAZ de ISQuaaccreditatie op het gebied van de organisatie behaald, hetgeen een voorwaarde is voor accreditatie in Vlaanderen. Daarnaast is er een groot aantal nieuwe accreditatieovereenkomsten afgesloten. De inspanningen uit de voorgaande jaren zijn geoogst; • Financieel is de begroting van het NIAZ
inmiddels vrijwel helemaal gebaseerd op structurele inkomsten.
NIAZ opnieuw geaccrediteerd door ISQua In 2013 heeft de International Society for Quality in Health Care (ISQua) dus besloten de vervolgaccreditatie toe te kennen aan het NIAZ voor het onderdeel ‘organisatie’. Daarnaast is er in 2013 hard gewerkt aan het zelfevaluatierapport voor het onderdeel ‘normen’. Dit rapport is begin 2014 naar ISQua gestuurd. n
Niaz-organen Raad van Bestuur
Het College Kwaliteitsverklaringen
College van Beroep
De Raad van Bestuur (RvB) is het statutaire orgaan dat is belast met het formele bestuur van de organisatie. De RvB staat onder toezicht van de Raad van Toezicht, die de RvB met raad en advies bijstaat. De RvB bestaat uit één persoon. Directeur/bestuurder is ir. Kees van Dun MCM.
Het College Kwaliteitsverklaringen (CKV) adviseert de Raad van Bestuur van het NIAZ over het toekennen of continueren van een accreditatiestatus aan een zorginstelling. Het CKV bestaat uit twaalf leden, waaronder een voorzitter en een vicevoorzitter. In 2013 leidden tien bijeenkomsten van het CKV tot eenenveertig adviezen: vijfendertig maal adviseerde het CKV het NIAZ de accreditatiestatus toe te kennen of te continueren. Drie keer adviseerde het CKV om de accreditatiestatus niet toe te kennen. Drie keer adviseerde het CKV om het besluit uit te stellen.
Wanneer een instelling beroep aantekent tegen een accreditatiebesluit van de Raad van Bestuur, wendt ze zich tot het College van Beroep. Het kan bijvoorbeeld gaan om een besluit over het al dan niet toekennen of opschorten van de accreditatiestatus van de instelling. Het College van Beroep doet een uitspraak op grond van het reglement dat is vastgesteld door de Raad van Toezicht. In december 2012 is één casus bij het College van Beroep aangemeld. Deze casus is in maart 2013 weer ingetrokken.n
Raad van Toezicht Het NIAZ kent een Raad van Toezicht die is belast met het toezicht op de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken binnen het NIAZ. De Raad van Toezicht biedt de Raad van Bestuur ook advies.
11
NIAZ Jaarbericht 2013
Hans Fiolet, voorzitter College Kwaliteitsverklaringen
“Er hangt voor een instelling veel af van ons oordeel” Directeur Patiëntenzorg van het academisch ziekenhuis Maastricht Hans Fiolet is voorzitter van het College Kwaliteitsverklaringen (CKV) van het NIAZ. “Het NIAZ heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een transparante organisatie die werkt volgens strakke kaders”, zegt hij. Hij is blij met de overstap op NIAZ-Qmentum. “Het is goed om naar een internationale norm te gaan en belangrijk om de patiënten centraal te stellen”, zegt hij.
12
De zorg is geen exacte wetenschap. Daarom is het belangrijk dat auditoren uit de sector komen. “De gezondheidszorg vereist zoveel vakmanschap dat je de kwaliteit en veiligheid niet alleen met prestatie-indicatoren kunt meten”, zegt Hans Fiolet. “Ook de cultuur is belangrijk en die moet je van binnenuit kennen.” ‘Peer review’ is een prima toetsingsprincipe, mits subjectieve, persoonsgebonden variabelen zoveel mogelijk uit het oordeel van de auditor worden geweerd. “Daarin heeft het NIAZ de afgelopen periode grote stappen gezet. De nadruk is op normatieve, kwantificeerbare uitkomsten komen te liggen en dat is een goede zaak.”
Bijna vreugdevol De keuze van het NIAZ voor normenkader NIAZ-Qmentum sluit hierbij aan. Fiolet is ook blij met de internationalisering en de focus op de uitkomsten voor de patiënt die volgen uit de keuze. “NIAZ-Qmentum beziet de kwaliteit en veiligheid van zorginstellingen volledig vanuit het patiëntenperspectief en dat is een grote stap vooruit.” NIAZ-Qmentum biedt ook zorginstellingen die al meerdere accreditatiecycli hebben doorlopen een uitdaging, zegt hij. “Als ik naar het azM kijk: wij zijn inmiddels vier keer geaccrediteerd. Het is bijna vreugdevol om naar een nieuw niveau over te kunnen stappen.”
Appèl-bestendig Net als het azM is Fiolet ook persoonlijk al vijftien jaar betrokken bij het NIAZ. Niet alleen is hij auditor, ook was hij achtereenvolgens lid en vice-voorzitter van het College Kwaliteitsverklaringen, voordat hij vier jaar geleden voorzitter werd. Fiolet en zijn collega’s adviseren de Raad van Bestuur van het NIAZ over het al dan niet toekennen van accreditaties. Een flinke klus: per jaar passeren zo’n achtduizend pagina’s aan auditrapporten de commissie. Bij het beoordelen gaat het CKV uiterst zorgvuldig te werk, aldus Fiolet. “Er hangt
voor een instelling veel af van ons oordeel. We willen dus ook een appèl-bestendig, degelijk gefundeerd advies uitbrengen, gestoeld op objectieve gronden.”
Veranderingen In 2013 bracht het CKV 41 adviezen uit. Drie keer stelde de commissie voor om de accreditatie uit te stellen, drie keer om de accreditatiestatus niet toe te kennen. “Dat is vaker dan in Hans Fiolet (Foto AZM) de beginfase van het NIAZ. Dat heeft er mee te maken dat de performance van organisaties na de initiële accreditatie strenger gewaardeerd wordt.” Voor de commissie staan flinke veranderingen op stapel. Ten eerste krijgt ze met NIAZ-Qmentum te maken met een nieuwe beoordelingssystematiek, ten tweede groeit het aantal deelnemende zorginstellingen. “Bovendien wil het NIAZ de doorlooptijd tussen audit en uitsluitsel fors bekorten. Dat betekent dat we misschien wel wekelijks moeten overleggen.” Fiolet heeft er zin in. Bovendien is hij bezig een symposium te organiseren over 15 jaar NIAZ in het azM. “We willen laten zien hoe het azM zich ontwikkeld heeft op het gebied van kwaliteit en veiligheid en wat het NIAZ daaraan heeft bijgedragen. Bij alle veranderingen is het goed om ook eens terug te kijken.“ Het symposium vindt plaats in het najaar van 2014.
2014
Investeren in de toekomst In 2014 zal de implementatie van NIAZ-Qmentum centraal staan. De invoering van dit internationale accreditatieprogramma zal veel aandacht vragen, ook omdat het NIAZ ervoor kiest om deze implementatie in directe samenspraak met het veld te doen. Het NIAZ verwacht dat NIAZ-Qmentum zal bijdragen aan een bestendige toekomst voor de organisatie in Nederland en Vlaanderen. Uitbreiding van het aantal aangesloten zorginstellingen is voorzien. Het NIAZ streeft daarbij ook naar meer accreditatieovereenkomsten in andere sectoren. Een begin daarvan is al gemaakt in de eerste maanden van 2014, toen een aantal GGZ-instellingen in Vlaanderen zich aan het NIAZ verbond. De overschakeling op NIAZ-Qmentum vergt niet alleen veel aandacht, maar brengt ook kosten met zich mee. Met name de licentiekosten die het NIAZ aan Accreditation Canada International moet betalen drukken op de begroting. Daar staan besparingen tegenover door een andere wijze van auditeren. Deze besparingen doen zich echter pas voor in 2015, terwijl de licentiekosten al in 2014 betaald moeten worden. Vanaf 2015 zullen de besparingen wel gerealiseerd kunnen worden. Door een stijgend aantal aangesloten zorginstellingen, nemen bovendien de opbrengsten toe. De investering in NIAZ-Qmentum zal zich niet alleen financieel terugbetalen, maar vooral ook in de vorm van continuïteit voor de NIAZorganisatie én in het borgen en verbeteren van de kwaliteit van zorg in Nederland en Vlaanderen. Ir. C.M. van Dun MCM, Directeur NIAZ
13
NIAZ Jaarbericht 2013
BIJLAGE 1
NIAZ Bureau en Organen NIAZ-bureau, samenstelling 2013: • Kees van Dun, directeur/bestuurder,
[email protected] • Cathy Bressers, senior adviseur,
[email protected] • Marièlle Claessens, secretariaat,
[email protected] • Freek van der Heijden, senior adviseur,
[email protected] • Ria van Mierlo, senior adviseur,
[email protected] • Paulien Kiezebrink, secretariaat,
[email protected] • Inge Nierop, NIAZ-Qmentum,
[email protected] • Tilly Postelmans, senior adviseur,
[email protected] • Ester Rood, senior adviseur,
[email protected] • Shama Saltani, receptioniste,
[email protected] • Jorien Soethout, senior adviseur,
[email protected] • Geert Teerling, senior adviseur,
[email protected] • Janny Tuijnder, senior adviseur,
[email protected]
14
Het College Kwaliteitsverklaringen, samenstelling 2013: • Dr. J.F.B.M. Fiolet, voorzitter • Dr. H.E.M. Haanen, vice-voorzitter • Mr. Dr. R.J. de Folter • Dr. M.F.E. Geboers • Drs. J.W. van der Linden • L. Meyers • Drs. C.G.M. de Rooy • Drs. A.A.M. Ruikes • Dr. H.J. van der Steeg • Drs. E.A.P.M. Thewessen • Drs. J.A.P. Valkenburg • Drs. A.H.B.M. van den Wildenberg • Dr. Y.L.D. Breysem
College van Beroep, samenstelling 2013: • Mr. A.H.A. Scholten, voorzitter • Dr. P. Blok • Mr. H.J. Lutgert, secretaris • Mr. drs. G.A.M. Thiadens
Raad van Commissarissen, samenstelling 2013: • Drs. F. Jaspers, voorzitter • Drs. W. Bijl • Dr. J. van Dalen • Dr. H. van Hulsteijn Er is één vacature
Nieuw logo voor ISQua ISQua is de organisatie die de kwaliteit van accreditatieorganisaties in de zorg bewaakt. In 2013 presenteerde ISQua een nieuw logo, dat jong, fris en vriendelijk oogt, zonder afbreuk te doen aan de professionele uitstraling van de organisatie.
Accreditation
ORGANISATION
Bijlage 2
Presentaties 2013 Datum Titel
Door wie
14-01-2013
Qmentum: performance measures and required organizational practices
S. Audette
14-01-2013
Informatiebijeenkomst Bethesda
Th. Wiggers
15-01-2013
Informatiebijeenkomst St. Antonius Ziekenhuis
Th. Wiggers
15-01-2013
Informatiebijeenkomst Imelda Ziekenhuis
T. Postelmans
16-01-2013
Informatiebijeenkomst Catharina Ziekenhuis
Th. Wiggers
16-01-2013
Informatiebijeenkomst Provinciehuis Leuven
K. van Dun
17-01-2013
Commissie Q&S, werkgroep accreditatie
T. Postelmans
28-01-2013
Inleiding, Wit-Gele Kruis Antwerpen
K. van Dun, J. Tuijnder
27-02-2013
Introduction to Qmentum International
T. Postelmans
05-03-2013
Stuurgroep accreditering Sint-Jozefkliniek Bornem & Willebroek
T. Postelmans
07-03-2014
Presentatie Revarte
K. van Dun, G. Teerling
02-04-2013
Inleiding IKNL
K. van Dun
09-04-2013
NIAZ en Qmentum, intervisie QConsult
F. v.d. Heijden, J. Soethout
14-05-2013
Patient safety in practice, HOPE exchange program
J. Soethout
22-05-2013
Bijeenkomst met instellingscontactpersonen
K. van Dun
06-06-2013
Bijeenkomst met instellingscontactpersonen
K. van Dun
07-06-2013
Accreditatie in Vlaamse zorginstellingen met NIAZ als partner
T. Postelmans
11-06-2013
NIAZ 2.3/3.0, samen op weg naar accreditatie
T. Postelmans
11-06-2013
NIAZ, inleiding revalidatie
T. Postelmans, G. Teerling
19-06-2013
De essentie van Qmentum, St. Elisabeth Ziekenhuis
K. van Dun
11-09-2013
De essentie van Qmentum, Wit-Gele Kruis
K. van Dun
12-09-2013
Qmentum, planning van het accreditatietraject in vier fasen; Ondersteuningsdag Vlaanderen
T. Postelmans
12-09-2013
NIAZ 3.0 normen
J. Soethout
17-09-2013
Organisatie van interne audits ifv accreditatie
T. Postelmans
23-09-2013
NIAZ 3.0 Qmentum, Ziekenhuisgroep Twente
J. Soethout
09-10-2013
Accreditatie in de zorg, AZ Lokeren
T. Postelmans
22-10-2013
NIAZ accreditatie 3.0, Zorghotel de Kim
J. Tuijnder
24-10-2013
Kwaliteitsnorm 2.4, werkgroep accreditatie
T. Postelmans
13-11-2013
NIAZ accreditatie, UMC St. Radboud
K. van Dun
28-11-2013
Self assessment in NIAZ accreditation program, PaSQ, Budapest
F. v.d. Heijden
19-12-2013
Medicatiebeheer
T. Postelmans
15
NIAZ Jaarbericht 2013
Bijlage 3
Aan NIAZ verbonden zorginstellingen
Per 31 december 2013
16
Nederland • Academisch ziekenhuis Maastricht (azM) • Admiraal de Ruyter Ziekenhuis • Albert Schweitzer ziekenhuis • Antonius Ziekenhuis • Atrium Medisch Centrum Parkstad • BovenIJ Ziekenhuis • Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis • Catharina-ziekenhuis • Deventer Ziekenhuis • Diaconessenhuis Leiden • Diaconessenhuis Meppel • Diakonessenhuis • Elkerliek ziekenhuis • Erasmus MC • Flevoziekenhuis • Franciscus Ziekenhuis • Gelre ziekenhuizen • Gemini Ziekenhuis • HagaZiekenhuis • Havenziekenhuis • Het Oogziekenhuis Rotterdam • Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis • IJsselland Ziekenhuis • Ikazia Ziekenhuis • Kennemer Gasthuis • Laurentius Ziekenhuis • Lievensberg ziekenhuis • LUMC • Maasziekenhuis Pantein • Martini Ziekenhuis • Maxima Medisch Centrum • MC-Groep • Meander Medisch Centrum
• Medisch Centrum Alkmaar • Medisch Centrum Haaglanden • Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) • Medisch Spectrum Twente • Nij Smellinghe Ziekenhuis • NKI-AVL cluster radiotherapie • Ommelander Ziekenhuis Groep • Onze Lieve Vrouwe Gasthuis • Refaja Ziekenhuis • Reinier de Graaf • Rijnland Ziekenhuis • Rijnstate • Spijkenisse MC • Saxenburgh Groep • Scheper-Bethesda Ziekenhuis locatie Scheperziekenhuis (Zorggroep Leveste) • Slingeland Ziekenhuis • Slotervaartziekenhuis • Spaarne Ziekenhuis • St. Anna Ziekenhuis • St. Antonius Ziekenhuis • St. Elisabeth Ziekenhuis • St. Franciscus Gasthuis • St. Jans Gasthuis • Stichting Bronovo-Nebo • Stichting Orbis Medisch Centrum • Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB) • Tergooiziekenhuizen • Tjongerschans Ziekenhuis • TweeSteden ziekenhuis • UMC St Radboud • VieCuri Medisch Centrum • Vlietland Ziekenhuis
• VUmc • Waterlandziekenhuis • Westfriesgasthuis • Wilhelmina Ziekenhuis Assen • Zaans Medisch Centrum • Ziekenhuis Amstelland • Ziekenhuis Bernhoven • Scheper-Bethesda Ziekenhuis locatie Bethesda (Zorggroep Leveste) • Ziekenhuis Gelderse Vallei • Ziekenhuis Rivierenland • Ziekenhuis De Sionsberg • Ziekenhuis St. Jansdal • Ziekenhuisgroep Twente • ZorgSaam ZeeuwsVlaanderen • Zuwe Hofpoort Ziekenhuis • Buro3o • Centrum voor Creatief Leren • Delta Psychiatrisch Centrum (Antes) • RIAGG Zuid • RVE Psychiatrie (PAAZ Catharina-ziekenhuis) • Stichting de Windroos • Stichting TilburgMentaal • Zorgcentra Pantein • Thuiszorg Zuidwest Friesland (onderdeel Antonius Zorggroep) • Instituut Verbeeten • RISO (Radiotherapeutisch Instituut Stedendriehoek en Omstreken) • Stichting Kempenhaeghe
Vlaanderen • Algemeen Ziekenhuis Heilige Familie vzw • Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Aalst • AZ Alma (Damme en Eeklo) • AZ Gezondheidszorg Oostkust (AZ Onze-Lieve-Vrouw Ter Linden en AZ Koningin Fabiola) • AZ Sint-Lucas Brugge • AZ Vesalius • AZ Jan Portaels • H. Hartziekenhuis Mol • AZ Sint Dimpna ziekenhuis • Imeldaziekenhuis • Jessa Ziekenhuis • Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart Tienen • Revalidatie & MS Centrum Overpelt • Sint-Franciskusziekenhuis • AZ Oudenaarde vzw • algemeen ziekenhuis St Maarten (vzw Emmaüs ) • Algemeen ziekenhuis St Jozef (vzw Emmaüs ) • vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Gent • Regionaal ziekenhuis Heilig Hart Leuven • AZ Turnhout • Sint-Andriesziekenhuis • O.L.V. van Lourdesziekenhuis Waregem • Universitair Ziekenhuis Gent • AZ Jan Palfijn Gent • AZ Nikolaas • Sint-Jozefkliniek • AZ Sint-Elisabeth Zottegem • Regionaal Ziekenhuis SintMaria vzw
Bovengenoemde zorginstellingen zijn eind 2013 opgenomen in de NIAZ-begroting 2014. Hiernaast heeft het NIAZ nog met enkele zorginstellingen die pas vanaf 2015 in de begroting zijn opgenomen een overeenkomst afgesloten. Deze instellingen maken geen deel uit van dit overzicht.
Bijlage 4 - Financieel Verslag over 2013
Toelichting op de exploitatie Het jaar 2013 heeft geleid tot een positief exploitatieresultaat van € 233.292. Dat is € 206.014 meer dan begroot. Dit resultaat wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door € 122.219 aan inkomsten uit Vlaamse instellingen. Daarnaast zijn de ontwikkelingskosten € 58.447 lager uitgevallen, mede doordat een externe projectleider Qmentum is vervangen door een interne projectondersteuner. Daar tegenover staat een toename van € 32.481 aan personeelskosten. Verder zijn de overige kosten € 80.825 lager uitgevallen door een strak beheer van de uitgaven. De opleidingen hebben in 2013 €22.847 minder opgeleverd dan begroot.
17
BALANS PER 31 december ACTIEF
2013 €
2012 €
356.121 205.051
313.440
VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa Materiële vaste activa
SOM DER VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA VORDERINGEN Debiteuren Nog te factureren accreditaties Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen en overlopende activa
561.172
180.200 10.918
112.265 46.258
12.882 73.807
4.169 93.707
277.807
313.440
256.399
LIQUIDE MIDDELEN 1.512.941 1.191.391 SOM DER VLOTTENDE ACTIVA 1.790.748 1.447.790 TOTAAL 2.351.920 1.761.230
NIAZ Jaarbericht 2013
Bijlage 4 - Financieel Verslag over 2013
BALANS PER 31 december PASSIEF 2013 2012 € € EIGEN VERMOGEN Algemene reserve 834.958 BESTEMMINGSRESERVES Continuïteitsreserve Reserve innovatie en ontwikkeling
548.856 155.044
524.144
548.856 232.567
703.900
781.423
SCHULDEN OP KORTE TERMIJN 16
Crediteuren Vooruitgefactureerde onderhanden werken
79.559
79.414
220.017
104.165
Belastingen en premies sociale verzekeringen
52.990
59.072
Overige schulden en overlopende passiva
460.496
213.012
TOTAAL
813.062
455.663
2.351.920 1.761.230
Bijlage 4 - Financieel Verslag over 2013
Staat van baten en lasten OPBRENGSTEN Contributies en accreditatiefees zorginstellingen Opleidingen
Werkelijk Begroting 2013 2013 € €
Werkelijk 2012 €
2.360.689 124.853
2.245.828 147.700
2.402.639 133.036
SOM DER OPBRENGSTEN
2.485.542
2.393.528
2.535.675
Directe kosten Personeelskosten Afschrijvingen Kosten kennisopbouw & ondersteuning zorginstelling NIAZ ontwikkeling Overige kosten
537.268 1.027.481 136.828
527.550 995.000 112.500
820.753 1.003.089 111.528
6.960 76.553 516.375
15.000 135.000 597.200
14.588 9.495 469.186
SOM DER EXPLOITATIEKOSTEN
2.301.465
2.382.250
2.428.639
Exploitatieresultaat Financiële baten en lasten
184.078 49.214
11.278 16.000
107.036 35.256
RESULTAAT
233.292
27.278
142.292
Voorstel resultaatbestemming: Algemene reserve Egalisatiereserve auditkosten Reserve innovatie en ontwikkeling
310.815 - -77.523
94.778 - -67.500
218.501 -76.209
Totaal
233.292
27.278
142.292
17
NIAZ Jaarbericht 2013
“Veilig handelen aantoonbaar verankerd” Zorginstellingen kiezen bewust voor NIAZ-accreditatie. Wat betekent deze accreditatie voor hen? Het Waterlandziekenhuis in Purmerend legde deze vraag voor aan collega’s uit alle geledingen van de instelling.
“Ik ben zeer tevreden over de kwaliteitsimpuls die de NIAZ-audit met zich meebracht. Bij het Waterlandziekenhuis ligt de focus altijd op kwaliteit en veiligheid. Toch was de NIAZ-audit aanleiding om de bestaande processen nog eens kritisch door te lichten en waar nodig aan te passen. De beoordeling heeft ons het vertrouwen gegeven dat we op de goede weg zijn; veilig handelen is aantoonbaar verankerd in onze dagelijkse praktijk. Wij richten ons nu op
“Meer aandacht voor vakbekwaamheid en VMS”
18
“De Verpleegkundige en verzorgende Adviesraad (VAR) wordt door de Raad van Bestuur steeds meer betrokken bij lopende beleidszaken. Als afdelingsverpleegkundige merk ik, dat er nu veel meer aandacht is voor vakbekwaamheid. Denk aan bijvoorbeeld scholing en portfolio. Ook de VMS-thema’s staan beter op de kaart. NIAZ-accreditatie heeft echt gezorgd voor een kwaliteitsimpuls. Belangrijk blijft nu de borging.” Karen Brans, VAR
“Jaarkalender sterke verbetering” “Er was net een nieuw afdelingshoofd aangetreden toen wij, als afdeling Interne Geneeskunde, door het NIAZ werden bezocht. Wij hebben er met z’n allen de schouders onder gezet en we hebben de zaken goed op orde. Vooral onze jaarkalender ervaar ik als een hele sterke verbetering: hierop staan alle belangrijke bijeenkomsten en kwaliteitsissues vermeld die er dat jaar spelen. Dat maakt het hele tijdspad voor het desbetreffende jaar duidelijk en overzichtelijk.” Luwien Eichweber, internist
zowel de borging hiervan als op de verdere ontwikkeling van onze ambities op het gebied van kwaliteit en veiligheid.” Alfred Schols, kwaliteitsfunctionaris
“Vooroplopen met interne audits” “Na de heraccreditatie gaven de NIAZ-auditoren aan dat het Waterlandziekenhuis op het gebied van interne audits vooroploopt. Wij hebben twee soorten interne auditrondes: de interne kwaliteitsrondes (waarbij we integraal kijken naar kwaliteit, hygiëne en risico’s vanuit de werkomgeving (RI&E)) en de zogeheten ‘oké-rondes’. Deze laatste lopen we meerdere keren per jaar. Ze richten zich op verschillende veiligheidsaspecten. De afgelopen jaren hebben deze rondes op de afdeling er o.a. toe bijgedragen dat er aandacht is voor de keuring van medische apparatuur, het consequent invullen van dossiers en voor registraties. Het managementteam neemt de resultaten op hoofdlijnen mee in het beleid, afdelingshoofden en medewerkers zijn zich door het meelopen of door het krijgen van feedback bewuster van een aantal veiligheidsmaatregelen en normen. Uiteindelijk moet zowel de patiënt als de medewerker hier beter van worden.” Joost de Bie, adviseur Veilig en Vitaal werken
“Betrokkenheid verpleegkundigen vergroot” “Voor de komst van het NIAZ was er wel aandacht voor kwaliteit, maar nauwelijks borging. Door het NIAZ werden we ons ervan bewust dat de VMS-thema’s bleven hangen op de managementlaag. Inmiddels zijn er aandachtsverpleegkundigen die verantwoordelijk zijn voor een thema, maken we verbeterplannen
volgens de PCDA-cyclus, organiseren we carrouselavonden en lopen we okérondes. Hierdoor is de betrokkenheid van de verpleegkundigen ten aanzien van kwaliteit en veiligheid vergroot.” Willeke de Wildt, afdelingshoofd Chirurgie
“Good practice medicatieverificatie” “Het NIAZ heeft onze ziekenhuisapotheek aangemerkt als een good practice op het gebied van medicatieverificatie. We hebben zicht op alle medicatie voor en na geplande behandelingen. We hebben dus veel bereikt, maar zijn natuurlijk nooit ‘klaar’. Daarom controleren onze eigen apothekersas-
sistenten vier keer per jaar het huis op alle actiepunten van het NIAZ. Op die manier borgen we de kwaliteit die we hebben bereikt.” Greet Markusse, afdelingshoofd Ziekenhuisapotheek foto’s Waterlandziekenhuis