Jaarverslag 2013
Inhoud
Voorwoord 5 Lijst van afkortingen
6
Inleiding 7 1 Groen en Gezond 8 • Natuurlijk spelen • Gezonde voeding • Stadslandbouw 2 Klimaat en energie
13
3 Duurzaam in bedrijf
14
4 Leren in de stadsnatuur
15
5 Afval in de stad
17
Communicatie
18
NatuurMEdiatheek
20
Interne organisatie
23
Bijlage 1 Totaal urenoverzicht thema’s
25
Bijlage 2 Overzicht aantal deelnemende leerlingen aan het schooltuinprogramma per stadsdeel
26
© Uitgave: ANMEC Jaarverslag 2013 Plantage Middenlaan 2e, 1018 DD Amsterdam Telefoon 020 - 622 54 04 E-mail
[email protected] Website www.anmec.nl
Maart 2014
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
3
Voorwoord
Begin 2013 heeft ANMEC haar strategisch beleidsplan 2013 - 2017 gepresenteerd. Met het onderhavige jaarverslag legt zij verantwoording af over de activiteiten en werkzaamheden die zij in 2013 in het kader van dit beleidsplan heeft verricht. ANMEC concentreerde zich in 2013 op de vijf thema’s: Groen en gezond, Klimaat en energie, Duurzaam in bedrijf, Leren in de (stads)natuur en Afval in de stad. Per thema wordt verslag gedaan van de diverse projecten en activiteiten die binnen het thema hebben plaatsgevonden. Zoals u van ons gewend bent, betreft het weer een veelheid en diversiteit aan projecten. Naast deze thema’s is de exploitatie van de natuurmediatheek een van de kerntaken van ANMEC. In het jaarverslag 2013 klinken duidelijk de ambitieuze doelstellingen door die ANMEC in haar strategisch beleidsplan heeft neergelegd. Met name binnen de thema’s Klimaat en energie en Duurzaam in bedrijf ziet u op welke wijze ANMEC in wil spelen op de veranderende omgeving. Meer en meer wil zij zich met andere professionele en vooruitstrevende organisaties verbinden door samenwerkingsprojecten en strategische allianties aan te gaan. ANMEC stelt zich daarbij op als maatschappelijk ondernemer: zakelijk, professioneel, deskundig en met een goed oog voor kansen en mogelijkheden. Dat deze vele projecten en activiteiten hebben plaats gevonden, hebben wij te danken aan de grote inzet van de medewerkers van ANMEC. Met hun uitstekende kennis en kunde én hun onvermoeibaar enthousiasme hebben zij zich ook weer in 2013 ingezet voor een duurzame stad voor zowel volwassen als jeugdige Amsterdammers. Namens het bestuur wil ik daarvoor hier onze grote waardering uitspreken. Ik wens u veel leesplezier.
Liesbeth Heidstra Voorzitter van het bestuur ANMEC
4
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
5
Inleiding
Lijst van gebruikte afkortingen BSO CREM DMO DRO GGD IVN JOGG MKB Nedvang NME PABO ROC RVE Urgenda VWS ZZP-er
Buitenschoolse opvang Amsterdams bureau voor Duurzame Ontwikkeling Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Amsterdam Dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente Amsterdam Gemeentelijke Gezondheids Dienst Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid Jongeren Op Gezond Gewicht Midden en Klein Bedrijf Nederland van afval naar grondstof Natuur- en Milieu Educatie Pedagogische Academie voor het Basis Onderwijs Regionaal Opleidings Centrum Resultaat Verantwoordelijke Eenheid Actie-organisatie voor duurzaamheid en innovatie, gevestigd in Amsterdam Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Zelfstandige Zonder Personeel
ANMEC draagt bij aan een duurzame stad door initiatieven te ontwikkelen die zorgen voor een veerkrachtige, leefbare stad met veel groen. ANMEC ondersteunt kinderen, jongeren, volwassenen en organisaties die willen bijdragen aan een duurzaam Amsterdam en inspireert anderen om mee te doen. Om dit te realiseren heeft ANMEC in 2012 een nieuw strategisch beleidsplan voor de periode 2013 - 2017 opgesteld. Dit plan wordt jaarlijks vertaald in een concreet werkplan met acties en activiteiten. In dit jaarverslag verantwoorden wij de activiteiten die we in 2013 hebben uitgevoerd. Een leefbare, groene stad maak je samen. Niet alleen organisaties, maar juist ook burgers kunnen en willen hieraan bijdragen. Dat vraagt om kennis, enthousiasme, inzicht, inspiratie en een vruchtbaar netwerk. ANMEC richt zich met name op het ondersteunen van burgers, onderwijs en organisaties, door het bevorderen van kennisuitwisseling, ruimte geven aan samen leren en door natuur- en milieueducatie.
Thema’s ANMEC Goede NME gaat in op thema’s die actueel zijn in de stad en aansluiten bij de wensen en mogelijkheden van de betrokkenen. Daarom stellen we de volgende thema’s centraal voor de komende jaren: 1 Groen en gezond: • Natuurlijk spelen • Gezonde voeding • Stadslandbouw 2 Klimaat en energie 3 Duurzaam in bedrijf 4 Leren in de (stads)natuur 5 Afval in de stad
Rollen ANMEC In het strategisch beleidsplan hebben we vastgelegd welk toekomstbeeld we daarbij voor ogen hebben. Om daarop af te koersen en de koers steeds aan te kunnen passen aan veranderende omstandigheden, gaan we uit van onze eigen kracht en hebben we gekozen voor drie rollen: • Ondersteunen netwerk ‘leren voor natuur, milieu en duurzaamheid’ • Uitvoeren van activiteiten • Communicatie en uitrol In het werkplan 2013 zijn deze rollen gecombineerd beschreven in acties en activiteiten. In dit jaarverslag is per thema uitgelicht welke resultaten vanuit deze rollen zijn behaald. Daarnaast koos ANMEC voor de volgende aandachtspunten: communicatie en de NatuurMEdiatheek. De visie en ambities die in het strategisch beleidsplan zijn vastgelegd, vragen om een ander communicatiebeleid en een andere invulling van de NatuurMEdiatheek. ANMEC heeft daarom twee werkgroepen samengesteld om dit verder uit te werken: De werkgroep communicatie buigt zich over: • de naam van onze organisatie • huisstijl • opzet nieuwe website en digitale mailingen • inzet social media De werkgroep NatuurMEdiatheek nieuwe stijl buigt zich over: • uitwerking van gewenste functies • gewenste wijzigingen in de collectie • gewenste wijzigingen in de inrichting • eerste aanpassingen
6
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
7
1 Groen en Gezond
Natuurlijk spelen
We hebben hier uitvoering aan gegeven door: • de landelijke Groen Dichterbij bijeenkomst bij te wonen • de eerste lokale Groen Dichterbij bijeenkomst voor de regio Amsterdam te organiseren met de vrijwilligersconsulent van het IVN Consulentschap en de IVN afdeling. Deze bijeenkomst vond plaats in november 2013. Het programma gaf ruimte voor de presentatie van 3 Amsterdamse initiatieven en 4 verschillende workshops en een marktplaats voor vraag en aanbod. Er waren in totaal 60 deelnemers
In 2017…
Samenwerking rond het Idealenkompas en de Amsterdamse Aanpakkers
… is groen- en buurtspelen in Amsterdam de gewoonste zaak van de wereld. ANMEC heeft, met de stad(sdelen) als ‘eigenaar’ van de openbare ruimte en met partners als GGD, woningcorporaties, Greenwish, Buitenruimte voor Contact en Groen Dichterbij meer speelgroen in Amsterdam gerealiseerd. Met ons netwerk ondersteunen we initiatieven op iedere schaal om groene plekken te creëren waar bewoners, jongeren, kinderdagverblijven en scholen gebruik van maken en elkaar ontmoeten. Mensen in het onderwijs, kinderopvang en het NME-veld weten bovendien onze mediatheek te vinden voor (les-) materiaal, kennis en inspiratie.
Netwerk Natuurlijk spelen Amsterdam ANMEC heeft contact met mensen en organisaties die zich inzetten voor meer natuurlijke speelplekken in Amsterdam. We kijken met hen hoe zij elkaar en wij hen kunnen ondersteunen en leggen daarbij verbanden met landelijke netwerken en met initiatiefnemers van nieuwe natuurspeelterreinen. Acties in 2013: • gesprek met projectleider NatuurWeb Noord-Holland over mogelijk vervolg. Na 2013 stopt dit NME-arrangement over speelnatuur waarvan ANMEC een van de ondersteunende partners is. ANMEC heeft gepleit voor de voortzetting van de bijeenkomsten voor kennisuitwisseling en -inspiratie, met name op gebied van veiligheid, beheer en waterkwaliteit. Helaas heeft de provincie Noord-Holland aangegeven andere prioriteiten te stellen waarmee duidelijk werd dat het arrangement in deze vorm geen vervolg gaat krijgen. Mogelijk biedt de nieuwe aanpak van het landelijk netwerk Springzaad met regionale coördinatoren dat waarschijnlijk in 2014 van start gaat, een goed alternatief hiervoor • twee presentaties gegeven over de educatieve mogelijkheden van groene speelpleinen: aan het team van basisschool ‘t Gein en wegens succes herhaald bij de nabijgelegen BSO. Dit ter inspiratie voor de ontwerpplannen van een nieuw speelplein • contact met initiatiefnemer natuurspeeltuin Zuid-As over hun ideeën en de mogelijke educatieve invulling. ANMEC heeft hen in contact gebracht met kinderopvangorganisaties in de buurt die uitgenodigd zijn om mee te denken over de invulling van het terrein. Ook zijn zij uitgenodigd voor bijeenkomsten van Groen Dichterbij • contact gehad met medewerkers DMO over herinrichting schoolplein tot gezond schoolplein en de mogelijkheden voor natuurlijk spelen • natuurspeeltuinen gericht op bewegen geïnformeerd over de mogelijkheid om bij VWS subsidie aan te vragen • inspiratie dag bijgewoond van Groene Schoolpleinen (Podium Mozaïek)
Het Idealenkompas is een initiatief van Greenwish. Het Idealenkompas is een maatschappelijke marktplaats, waar goede ideeën gematcht worden aan potentiële financiers én aan inhoudelijke ondersteuning. Greenwish wilde ook graag een fysieke marktplaats organiseren en zocht partners. ANMEC heeft hieraan bijgedragen, net als de Protestantse Diaconie. In 2013 is de bijeenkomst ‘Amsterdamse Aanpakkers’ voorbereid en deze vindt plaats eind januari 2014.
De rollen uitgelicht ANMEC is bij dit thema in alle drie de rollen actief: we zitten goed in het netwerk rondom het onderwerp Natuurlijk spelen. Dit blijkt onder andere uit initiatieven en organisaties die hierover met ons contact zoeken. Daarnaast worden we gevraagd om expertise te delen, presentaties te geven en bij te dragen aan uitwisseling. En tot slot kunnen we een grote bijdrage leveren in het onder de aandacht brengen van goede voorbeelden en financieringsmogelijkheden.
Promotie en prijsvraag Scharrelkids In september 2012 lanceerden IVN en Jantje Beton de film Scharrelkids en daarbij een jaarlijkse prijsvraag voor het omvormen van een schoolplein tot scharrelplein. Er deden drie scholen uit Amsterdam mee, waarvan twee scholen een kleine bijdrage hebben gekregen. Het initiatief Scharrelkids is na 1 jaar gestopt, maar is voortgezet onder de noemer Gezonde Schoolpleinen. Met het IVN is afgesproken dat we kennis delen, meewerken aan de educatieve invulling en de publiciteit en scholen in Amsterdam ondersteunen met ons netwerk en bij. In 2013 hebben we scholen aangedragen voor de pilot, een workshop “educatief gebruik buitenruimte” bijgewoond en advies gegeven over inrichting plein van de geselecteerde Brede School. Verder hebben we het project onder de aandacht gebracht bij Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht (DMO).
Promotie en samenwerking rond Groen Dichterbij Groen Dichterbij is een landelijke campagne van IVN, het Oranje Fonds, Buurtlink.nl en SME Advies. De campagne heeft als doel ‘groene’ bewonersinitiatieven met elkaar te verbinden en zo een landelijk lerend netwerk te vormen. Wij onderschrijven de doelstellingen van het project en brengen het onder de aandacht van bewonersinitiatieven in Amsterdam. Wij richten ons op het versterken van het netwerk in en om Amsterdam en het individueel ondersteunen van Amsterdamse initiatieven. Daarbij hebben we oog voor wat er landelijk speelt.
Natuurlijk Spelen, Woeste Westen 8
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
9
Gezonde voeding In 2017… … eten Amsterdammers gezond en verspillen ze geen voedsel meer. Schooltuinen en buurt(moes)tuinen bloeien als nooit tevoren en zijn stevig verankerd in het ANMEC-netwerk. We zijn bovendien een gewaardeerde partner in het JOGG-netwerk. In samenwerking met scholen, winkelketens, de voedselbank en woningbouwcorporaties, hebben we de waarde van gezonde voeding op de kaart gezet.
Kwaliteit schooltuinwerk We blijven met stadsdelen en schooltuinmedewerkers werken aan de kwaliteit van het Amsterdamse schooltuinwerk. Voor 2013 was er extra budget om het Kwaliteitstraject schooltuinwerk voort te zetten zoals dat in de periode 2010-2012 heeft plaatsgevonden. Wij coördineerden het kwaliteitstraject, stelden rapportages op, organiseerden 3 stadsbrede overleggen voor leidinggevenden en 6 overleggen met schooltuinmedewerkers. Er zijn dit jaar 5 schouwen uitgevoerd van schooltuincomplexen en de kwaliteit coördinatie is gemeten.
Traject 1 Stad 1 Opgave, financiële taakstelling schooltuinwerk In de ambtelijke organisatie van Amsterdam vindt een reorganisatie plaats, die na de bestuurlijke wijziging, het verdwijnen van de stadsdelen in maart 2014, zijn definitieve vorm moet krijgen. In de aanloop daar naar toe is in 2013 het traject ‘1 Stad 1 Opgave’ ambtelijk ingezet. Uitgangspunt is het centraliseren van de consensusvoorzieningen, waaronder het schooltuinwerk. Voor het schooltuinwerk, samen met stadsdeel-NME, is de insteek gekozen om dit organisatorisch te bundelen in één Resultaat Verantwoordelijke Eenheid ( RVE), onder het cluster Sociaal. Het voorstel is inmiddels behandeld en vastgesteld in het bestuurlijk overleg van de stadsdelen. ANMEC heeft gesprekken gevoerd met diverse ambtenaren die zijn belast met onderdelen van deze reorganisatie. Zoals met het waarnemend hoofd ‘beleidsteam stad’ en de verantwoordelijke ambtenaar voor het traject ‘1 Stad 1 Opgave’ (beiden DRO). Daarnaast hebben we steeds intensief overlegd met de projectleider van ‘1 Stad 1 Opgave, maatregel schooltuinwerk’ (vanuit stadsdeel Nieuw-West). ANMEC heeft het traject ondersteund met het aanleveren van informatie en het organiseren van twee bijeenkomsten met de schooltuinmedewerkers. ANMEC organiseert en faciliteert daarnaast het leidinggevendenoverleg van de schooltuinen. In dit overleg is hier ook regelmatig aandacht aan besteed. We denken mee met de positionering van het schooltuinwerk binnen de gemeentelijke organisatie. In het kader daarvan is vanuit ANMEC ook een verkennend gesprek gevoerd met de directeur van het Amsterdamse Bos, met de intentie om elkaar als organisaties te versterken.
Bijeenkomst Het Gewicht van de Schooltuin, met VUConnected en de schooltuinen
Daarnaast heeft ANMEC samen met het Platform Eetbaar Amsterdam input geleverd over de plaats van stadslandbouw, van buurtmoestuinieren tot innovatieve projecten in leegstaande gebouwen. In januari 2014 is de gemeentelijke notitie ‘Voedsel en Amsterdam, een visie en een agenda voor de inzet van voedsel’ vastgesteld door de gemeenteraad. In 2014 volgt de uitvoering, met voor 2014 een budget van totaal € 200.000,-. ANMEC is gevraagd een offerte uit te brengen als trekker voor het thema Voedseleducatie en we zijn nauw betrokken bij het opzetten van een ander onderdeel van de notitie: een Voedselinformatiepunt.
Mijn Eten Uit het arrangement Gezonde Voeding en Biodiversiteit is het programma ‘Mijn Eten’ ontstaan. Dit is een educatief aanbod waarin bestaande educatieve programma’s: Boerderijeducatie, Waar komt de chocolade vandaan, De Smaak te Pakken en Jump-in zijn gecombineerd. Ook de schooltuinen zijn daar inmiddels aan gekoppeld. In 2013 hebben we meegedacht over de voortgang van dit programma: hoe kan het worden gecoördineerd, gefinancierd en gecommuniceerd. Er is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld met de agrarische natuurvereniging Water, Land & Dijken over boerderijeducatie. Ook is het project ingebracht in het traject rondom de voedselvisie van de gemeente Amsterdam. Direct gekoppeld aan de uitvoering van ‘Mijn Eten’ heeft ANMEC bemiddeld in de afspraken en de facturatie geregeld voor 2 scholen. Zij konden met een extra subsidie van stadsdeel Oost het project uitvoeren. Voor de afsluiting van het NME arrangement Gezonde Voeding en Biodiversiteit, waaruit ‘Mijn Eten’ is ontstaan, hebben we meegewerkt aan de eindrapportage die door de Dienst Ruimtelijke Ordening is opgesteld. Ook hebben we meegedacht over een voedseleducatieproject van Amstelveen.
Verspilling van voedsel Het tegengaan van verspilling van voedsel is een nieuw thema voor ANMEC. Belangrijke onderwerpen: over de datum eten, voedselbank, schooltuinoogst. Daarvoor is er een workshop bijgewoond bij de NIBI Conferentie voor het PO. In 2013 is in overleg met Food Cabinet en de Dienst Milieu en Bouwtoezicht van de gemeente Amsterdam dit thema opgenomen in de Voedselvisie en in het programma ‘Mijn Eten’. ANMEC heeft het Damn Food Waste evenement van de Youth Food Movement op Museumplein bijgewoond. Dit thema wordt in 2014 verder opgepakt met de Youth Food Movement en Foodcabinet.
De rollen uitgelicht Hier is te zien dat ANMEC bij het ondersteunen van het netwerk én bij de uitvoering van vervolgtrajecten in het kader van gezonde voeding actief is. Nu de Voedselvisie, waar ANMEC nauw betrokken is geweest bij de totstandkoming, is vastgesteld door de gemeente en we gevraagd zijn het onderdeel Voedseleducatie voor onze rekening te nemen, is de verwachting dat in 2014 vanuit ANMEC ook op de communicatie en uitrol de nodige inzet zal plaatsvinden.
VUConnected, een afdeling van wetenschapscommunicatie van de VU, nam begin dit jaar contact op in het kader van hun project Slim Eten (met voorbeeld-tuin op de Dr. L. Alma Schooltuin). Dit contact resulteerde in een bijeenkomst in november waar hoogleraar Voeding en Gezondheid, J. Seidell een presentatie gaf over de meerwaarde van schooltuinen en NME op gezondheid en voedingsbewustzijn van kinderen. Daarna is in twee sessies gebrainstormd over een toekomstbestendige organisatie van het schooltuinwerk in Amsterdam. De VU heeft aan het project ‘Slim eten’ een vervolg gegeven in een onderzoeksvoorstel over de effecten van stadslandbouw op de gezondheid.
Jongeren op Gezond Gewicht werd Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Na een pilot van het programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) in één wijk in Amsterdam Nieuw-West, koos Amsterdam voor een stadsbrede aanpak om alle kinderen in 2033 op een gezond gewicht te hebben. Daarvoor werd een nieuw programma geschreven met de titel Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht. Als partner van JOGG woonde ANMEC de slotbijeenkomst van JOGG bij. Aansluitend is met vertegenwoordigers van DMO een gesprek gevoerd over de nieuwe stadsbrede aanpak. In het werkplan 2014 is opgenomen hoe ANMEC daar een bijdrage aan gaat leveren.
Voedselvisie Amsterdam ANMEC is in 2013 gevraagd te participeren in de projectgroep voor de Voedselvisie van Amsterdam. We hebben samen met Food Cabinet input geleverd om het onderdeel educatie goed uit te werken. Hiervoor is een fiche gemaakt, ten behoeve van de netwerkbijeenkomst Voedselvisie op 28 mei in Pakhuis de Zwijger. Daar heeft ANMEC onder andere een workshop over het thema ‘voedsel op school’ verzorgd. Op die dag was ook een ambtswoninggesprek waar ANMEC een pitch mocht houden over het thema voedsel op school en het belang van schooltuinen. 10
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
Mijn Eten
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
11
2 Klimaat en energie
Stadslandbouw In 2017… … is stadslandbouw een bekend begrip geworden in Amsterdam. Iedere bewoner die zijn eigen voedsel wil verbouwen, weet ANMEC te vinden voor praktische adviezen of een cursus stadstuinieren. We helpen stadstuinders bovendien om buurtkinderen te laten genieten en leren van die groene oases. ANMEC heeft de directe omgeving van de stad in zijn netwerk opgenomen. Gezond en lekker hoeft zo niet meer van ver te komen!
Netwerk Eetbaar Amsterdam In 2012 is het netwerk Platform Eetbaar Amsterdam (PEA) opgericht dat Amsterdamse initiatieven op het gebied van stadslandbouw met elkaar verbindt. De samenwerking met PEA is in 2013 geïntensiveerd door het faciliteren van de werkzaamheden, het ter beschikking stellen van materialen en ruimte van de NatuurMEdiatheek en strategisch overleg over de Voedselvisie van de gemeente. Ook is er regelmatig contact met initiatiefnemers zoals bij de zomerborrel van PEA, de opening van de Tugelatuin, de bijeenkomst van DRO over groene daken in de grachtengordel en met Farming the City over de mogelijkheden van stadslandbouw.
Tuinieren bij school In stadsdeel Oost hebben wij een concept uitgewerkt voor tuinieren bij school en op twee scholen uitgevoerd. De As Siddieq (2 klassen) ontving 5 buitenlessen in moestuinbakken en educatief materiaal voor in de klas. Op de Daltonschool Neptunus gaf ANMEC 2 gastlessen en heeft ze begeleid bij het aanleggen van een ontdektuin voor kleuters. De hoofdlijn van het programma en de ervaringen zijn vastgelegd in het boekje ‘Tuinieren bij School’. Vanuit extra projectsubsidies van stadsdeel Oost is er op 3 scholen getuinierd: Valentijn, Achthoek en Laterna Magica kregen drie lessen in de ontdektuin en educatief materiaal voor in de klas. Leerlingen en docenten waren hier erg enthousiast over. Door het late voorjaar kon helaas niet alles geoogst worden voor de vakantie.
Cursus stadstuinieren
… zijn woningen en maatschappelijke instellingen vergaand verduurzaamd, dankzij trainingen, kennisuitwisseling en ondersteunende projecten die ANMEC samen met woningbouwcorporaties, (zorg)instellingen en hun bewoners organiseert. Amsterdammers doen graag mee met energiebesparing en duurzame energieopwekking, omdat ze weten hoe het werkt en wat het hen en de samenleving oplevert. ANMEC is als kenniscentrum dé vraagbaak voor lokale duurzame energieprojecten.
Plek onder de zon In 2013 is het programma ‘Plek onder de zon’ uitgevoerd met 15 groepen van 7 verschillende scholen, met in totaal 223 leerlingen. Het project gaat over de kracht van zonne-energie hier in Amsterdam en in de derde wereld. ANMEC heeft 10 gastlessen gegeven en de afsluiting georganiseerd. In de loop van 2013 is met de samenwerkingspartners (woningbouwcorporatie de Alliantie, PicoSol en de Diaconie van de Lutherse kerk) besloten nog een jaar vervolg te geven aan dit project.
Duurzaamheid in de zorg De Gemeente Amsterdam heeft een convenant afgesloten met zorginstellingen om hun locaties te verduurzamen. In 2013 heeft ANMEC een flyer gemaakt over de educatieve mogelijkheden daarbij. Op dit moment heeft dit nog een puur technische insteek en is gericht op de medewerkers van de zorginstelling. ANMEC heeft op een bijeenkomst Duurzaamheid in de Zorg van Green Metropole contact gelegd met Royal Haskoning over hun project duurzaamheid in ziekenhuizen en bedrijven. In vervolggesprek is geconstateerd dat ANMEC daaraan een bijdrage kan leveren als het gaat om de gedragscomponent.
Duurzame kinderopvang
Stadslandbouw Afrikanerplein
In 2013 zijn er op verschillende plaatsen in Amsterdam cursussen stadstuinieren georganiseerd. Wij hebben deze cursussen en workshops ontsloten via onze site en Facebook. Daarnaast hebben we met Platform Eetbaar Amsterdam een uitgebreide cursus Moestuinieren ontwikkeld en uitgevoerd, die bestond uit 8 bijeenkomsten. De bijeenkomsten vonden verspreid over het jaar plaats en volgden de seizoenen, en daarmee de werkzaamheden op een tuin. ANMEC verzorgde zelf één van de bijeenkomst over het opstellen van een zaaikalender en het educatief gebruik van een buurtmoestuin. Daarnaast namen we deel aan de twee fietsexcursies langs buurtmoestuinen in de stad, waarbij men ook ervaringen kon uitwisselen met experts van de vorige bijeenkomsten. Als spin-off van de cursus is een initiatief ondersteund rond buurtmoestuinen in Nieuw-West om met kinderen te tuinieren in het kader van de Brede School. ANMEC nam deel aan een brainstorm over de gewenste opzet en bracht met de initiatiefnemers en NME Nieuw-West een bezoek aan de locaties om ter plaatse advies te geven over de mogelijkheden voor NME. Ook heeft ANMEC voor het project ‘Op de schop’ bij de opening van Kavel 1 een inloop activiteit georganiseerd, die door zo’n 40 kinderen en buurtbewoners werd bezocht.
2014 is het jaar van de Groene Kinderopvang. In een bijeenkomst met Veldwerk Nederland en Cailin Partners voor NME organisaties en kinderopvangorganisaties, heeft ANMEC het idee van een Amsterdamse campagne Groene Kinderopvang gelanceerd. In een aantal netwerkbijeenkomsten met NME aanbieders is dit idee uitgewerkt in een voorstel ‘Groene Kinderopvang 2014’, waar uiteindelijk geen extra financiering voor is gevonden. Daarom is het in een minimumvariant voortgezet. ANMEC is partner geworden van het jaar van de Groene Kinderopvang na contact met de initiatiefnemer Groen Cement. Kennis over het NME werkveld en GroenGelinkt is gedeeld. Uiteindelijk blijkt ‘Het jaar van de Groene Kinderopvang’ zich enkel te richten op natuurbeleving en buiten spelen, niet op een bredere duurzame insteek. In 2014 kijken we hoe we dit op kunnen schalen naar Duurzame Kinderopvang. In opdracht van kinderopvangorganisatie AKROS heeft ANMEC een studiedag verzorgd over natuurbeleving voor 100 pedagogisch medewerkers die werken met kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar.
Contacten algemeen • met het initiatief ‘Wij krijgen kippen’ over duurzame energie. Dit is één van de acht projecten van het Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden van Agentschap NL. Bijzonder is dat ‘Wij krijgen Kippen’ vanuit burgers en bedrijven is gestart, en omarmd is door stadsdeel Zuid dat het project faciliteert en monitort • met stadsdeel Zuidoost adviesgesprek gehouden over de mogelijkheden van duurzame energie en educatie
De rollen uitgelicht
De rollen uitgelicht Bj het thema stadslandbouw zit ANMEC goed in het netwerk, dit heeft concreet ook al geresulteerd in onze bijdrage aan de cursus stadstuinieren. Niet alleen in de communicatie maar ook door mee te helpen in de voorbereiding van en uitvoering te geven aan 1 van de 8 modules van de cursus. Met onze partners uit het netwerk in de Amsterdamse stadslandbouw, hebben we in 2013 gezamenlijk opgetrokken bij de projectgroep voor de tot standkoming van de Voedselvisie, de netwerkdag in Pakhuis de Zwijger. Dit zorgt er ook voor dat we bijvoorbeeld bij het op te richten Voedselinformatiepunt (VIP) worden gevraagd als partner.
12
In 2017…
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
Een deel van het netwerk weet ons te vinden op dit thema. Dit blijkt ook uit het feit dat we activiteiten zelf uitvoeren in het thema Klimaat en energie, zoals het scholenproject Plek onder de zon dat we samen met diverse partners hebben ontwikkeld en uitvoeren. En omdat we bij de kinderopvang-sector in Amsterdam goed bekend zijn door ons aanbod, kunnen we ook een effectieve rol spelen bij de communicatie en uitrol van het jaar van de Groene Kinderopvang 2014.
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
13
3 Duurzaam in bedrijf
4 Leren in de (stads-) natuur
In 2017…
In 2017…
… heeft ANMEC het onderwijs en bedrijfsleven in Amsterdam bij elkaar gebracht als het gaat om duurzaamheid. We hebben het thema op de kaart gezet in het onderwijs en hebben de regionale (koploper)bedrijven in kaart gebracht. Kennisuitwisseling tussen mbo, hbo en bedrijven in bijvoorbeeld stages en Groene Bedrijfsdagen zijn gemeengoed. ANMEC organiseert zulke ontmoetingen en zorgt voor inhoudelijke, inspirerende duurzaamheidsdossiers voor het voortgezet onderwijs en ROC’s.
… is er meer Amsterdamse stadsnatuur en bruist het er van de activiteiten. ANMEC is daar als netwerk-organisatie nauw bij betrokken en stelt kennis en materiaal ter beschikking. Samen met andere NME-organisaties en -locaties koppelen we natuurbeleving aan kennis en inzichten die kinderen en jongeren de tools geven om bewuste, duurzame keuzes te maken.
Ondersteuning schooltuinwerk
Leren voor een duurzame toekomst In het laatste trimester van 2012 hebben we de mogelijkheden om jeugd en jongeren meer bij duurzaamheid te betrekken in kaart gebracht. We hebben gekeken naar de kansen en mogelijkheden die het bedrijfsleven, de beroepsopleidingen en maatschappelijke stages daarbij bieden. De denkrichting is bevestigd in de NME Oriëntatiedagen (februari 2013).
ANMEC vervult in opdracht van de gemeente een bindende rol in het Amsterdams Schooltuinwerk. Zo organiseren wij de overleggen van de educatief medewerkers en tuinlieden, verzorgen de nieuwsbrieven, deskundigheidsbevordering en het schooltuinboek. In 2013 zijn er 6 schooltuinoverleggen georganiseerd, waarbij experts van buiten zijn uitgenodigd. Zoals iemand van de patiëntenvereniging van de ziekte van Lyme over teken en de projectleider van 1 Stad 1 Opgave. Er zijn 4 Schooltuin-nieuwsbrieven uitgegeven en er is besloten om deze digitaal te verspreiden. Het schooltuindiploma is vernieuwd. Er is een personeelsuitje georganiseerd over NME in Amsterdam West. Er waren 45 deelnemers voor 3 activiteiten (Eten uit de Natuur; natuurspeeltuin het Woeste Westen en Wandelen in Westerpark) met afsluitend een duurzaam buffet op de schooltuin Mr. A. de Roos.
We hebben de tweede helft van 2013 gebruikt om onderzoek te doen naar waar kansen liggen bij dit thema in Amsterdam. Daaruit bleek dat in veel sectoren duurzame alternatieven beschikbaar zijn (grafische vormgevers, kappers, toerisme, horeca, etc.) maar in de praktijk kennen medewerkers deze alternatieven vaak nog niet en/of weten ze er niet altijd goed mee om te gaan. Dit hebben ze niet geleerd in de opleiding. ANMEC wil in Amsterdam stimuleren dat duurzaamheid een betere plek krijgt in het MBO, en we zien onszelf als schakel die bedrijven (de koplopers) en MBO opleidingen met elkaar verbindt. Bij dit onderzoek is eerst de sector met de verschillende domeinen in beeld gebracht, vervolgens is bekeken waar mogelijkheden liggen in samenwerking tussen MBO en bedrijven. Er zijn verschillende aanvliegroutes mogelijk voor het benaderen van bedrijven: via koplopers op duurzaamheidsgebied, ondernemersverenigingen of brancheorganisaties. De insteek naar het MBO kan in het kader van het vak ‘loopbaan en burgerschap’, de interne bedrijfsvoering of het verduurzamen van de MBO school zelf. ANMEC kiest een sector waar we al affiniteit mee hebben, zoals voedsel of afval. En we gaan kijken of aansluiting bij Topsectoren zin heeft; voor elke topsector is een ambitie voor het verduurzamen van onderwijs op dat gebied uitgeschreven. In 2013 hebben we een aantal contacten gelegd met bedrijven zoals L’Oreal en MBP Horeca. Ook zijn er contacten gelegd met opleidingen (MBO Groen, via de conferentie Vooruit in de Vergroening) en met de directeuren van het Wellant en Clusius college. Samenwerking lijkt kansrijk.
In 2011 is gestart met het project Oogst Rekenen en Taal om het schooltuinwerk beter te benutten voor reken- en taalonderwijs en zo aan te sluiten op de schoolse situatie. Het is de bedoeling dat alle schoolwerktuinen in Amsterdam gaan werken met de ontwikkelde materialen. In 2013 zijn de materialen aangevuld en aangepast naar aanleiding van de praktijk. Er zijn 8 begrijpend lezen teksten gemaakt met verwerkingsformulieren, de handleiding voor de schooltuinmedewerkers is aangepast en er is een handleiding gemaakt met alle materialen voor de leerkrachten. Eind 2013 is het verzoek gekomen om een terugkombijeenkomst te organiseren voor zowel rekenen als taal. Deze zijn gepland voor januari en februari 2014. De medewerkers van ANMEC hebben in januari 2013 de bijscholing over taalonderwijs gevolgd. Bij de conferentie Duurzame Pabo is dit project ook onder de aandacht gebracht bij netwerkcontacten. In Den Haag en Rotterdam zijn de schooltuinen gestart met dit traject. Het krijgt waarschijnlijk nog vervolg in NME projecten in Noord-Holland.
Green Metropole en Duurzaam MKB
Groen Gelinkt
De ontwikkelingen op het gebied van duurzaam ondernemen worden gevolgd door deelname aan netwerkbijeenkomsten. Samen met CREM (bureau op het gebied van duurzame ontwikkeling), VHC de Jongens (groothandel voor horeca) en ‘Vital 4 skool’ (duurzame schoolcatering) onderzoeken we de mogelijkheden voor financiering van een project voor jongeren (12-18 jaar) om een gezonde(re) leefstijl te bevorderen op school.
Scholen en kinderopvangorganisaties die op zoek zijn naar goede materialen, activiteiten en locaties kunnen deze alleen vinden via GroenGelinkt wanneer de landelijke database goed is gevuld. ANMEC is lid geworden van de klankbordgroep en heeft geadviseerd ook aanbod voor bewoners en mbo op te nemen. We hebben meegewerkt aan een inspiratiesessie voor de volgende fase. Het aanbod van ANMEC dat in de database is gezet, is nagelopen en we hebben een conversie aangevraagd voor de expertscore van de producten. Dit betekent dat van de gescreende producten de waardering van de NME kwaliteitsmeter zichtbaar is in de database. De database is opnieuw ingebouwd in onze nieuwe website. ANMEC heeft een terugkomdag bijgewoond voor de screeners en daar is gezamenlijk een product gescreend.
De rollen uitgelicht Voor dit thema staan we nog aan het begin van het realiseren van onze ambities. Het is voor ANMEC een relatief nieuw thema, dat is ook de reden dat we 2013 hebben gebruikt om eerst een inventarisatie te maken van de kansen en mogelijkheden. En van de samenwerking die we gestart zijn met de partners (CREM, VHC etc.) zal in 2014 duidelijk worden of dit kansrijke initiatieven zijn die zich laten vertalen naar activiteiten en uitrol.
Oogst Rekenen en Taal
Training Kinderopvang ‘Touw volgen’ 14
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
15
5 Afval in de stad
Meer NME, ANMEC helpt mee Scholen en kinderopvangorganisaties die meer aandacht willen besteden aan NME worden bij ANMEC op maat geholpen. Wij beschikken over geschikte materialen en projecten, kennen mensen en locaties voor het uitvoeren van activiteiten en trainen en adviseren leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Gesprekken met initiatiefnemers van buurtmoestuinen, educatieve boerderij en kinderboerderijen • met initiatiefnemer kinderboerderij IJburg • met Stichting Nowhere over de kinderboerderij Jeugdland • groene educatieve activiteiten in stadsdeel West • met initiatiefnemer van een buurtmoestuin in Oost die school- en kindertuinen wil aanbieden • samenwerking met de Nederlandse Opera rondom BOOM op IJburg • samenwerking met stichting Ecokids geïntensiveerd en afspraken gemaakt over gebruik van materialen vanuit de NatuurMEdiatheek • in opdracht van stadsdeel Oost 2 keer zomeractiviteit georganiseerd bij de Batavia Speeltuin (21 deelnemers) NME in Oost • in 2013 zijn er in totaal 189 lessen en excursies gegeven, variërend van afvalprojecten, bodemdieren, bollenplantlessen, kabouterpaden, seizoenswandelingen tot waterexcursies • drie verschillende seizoenspakketten uitgegeven (69 Paddenstoelen in de klas, 15 Amsterdams Vogelrestaurant en 28 Kiemgroenten) • twee succesvolle natuurburenactiviteiten gedaan • aanbod voor volgend schooljaar verstuurd aan alle scholen • projectaanvraag NME aanbod scholen 2013-2014 geschreven en beschikt gekregen • afgerond programma geëvalueerd en gerapporteerd aan het stadsdeel VO Middelpolder 6 groepen van het Hervormd Lyceum Zuid, een school voor Voortgezet Onderwijs uit Amsterdam, hebben in 2013 de Fietsexcursie Middelpolder uitgevoerd, met ondersteuning door Amstelveen.
Onderwijs de onderwijzers In Amsterdam worden leerkrachten, klassen- en onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers opgeleid. Wij willen graag een waardevolle bijdrage leveren aan hun onderwijs en tegelijk ons aanbod aan scholen en kinderdagverblijven met hun hulp verbeteren. Daarvoor hebben we in 2013 studenten van twee opleidingen ontvangen in de NatuurMediatheek. Van de EHvA hebben we twee groepen (in totaal 50 studenten) rondgeleid. Van de Universitaire PABO in drie groepen (in totaal 70 studenten). Met ABC onderwijs adviseurs hebben we de mogelijke samenwerking onderzocht voor docenten die meer willen en zich georganiseerd hebben in een netwerk. Dit is nog niet concreet gemaakt. Na een gesprek hebben we docenten van Kolom, school voor praktijkonderwijs, informatie gestuurd zodat zij kunnen tuinieren met leerlingen.
De rollen uitgelicht Dit is van oudsher het thema waarbij ANMEC nog een groot deel van de activiteiten zelf ontwikkelt en uitvoert. Dit is bijvoorbeeld te zien aan de 189 lessen die we gegeven hebben in 2013. Wat betreft onze rol in het netwerk, weten ook van oudsher scholen, kinderopvang organisaties, studenten, schooltuinen, opleidingen en kinderboerderijen de weg naar ANMEC goed te vinden. De uitrol zit hem vooral in de door ons mede-ontwikkelde succesvolle producten zoals de opbrengst van ‘Oogst Rekenen en Taal’.
In 2017… … zijn de Amsterdamse (school)pleinen en straten schoon dankzij afval- en recyclingprogramma’s voor het onderwijs en buurtbewoners die ANMEC samen met partners heeft ontwikkeld. We hebben scholen met (koploper) bedrijven in contact gebracht om onderwijsprojecten over afval te voorzien van inspirerende praktijkvoorbeelden. Zo geven scholen hun leerlingen de kennis en inzichten mee die nodig zijn voor de duurzame wereld van morgen. Bovendien werkten en leerden bewoners met hen mee.
(Zwerf) afval We organiseren in opdracht van stadsdelen (zwerf) afvalprojecten op basisscholen. In overleg met scholen, wijk- en buurtcentra en het stadsdeel kijken we of en op welke manier er een verbreding naar wijkbewoners plaats kan vinden. • in 2013 hebben we in opdracht van stadsdeel Oost een lessenserie ontwikkeld over Papier en Recycling en in totaal 16 lessen gegeven op 3 verschillende scholen Aan deze lessenserie heeft ANMEC op verzoek van stadsdeel Oost een vervolg gegeven, onder de noemer “Recyclen is simpel”. Dit is een uitbreiding naar lessen E-waste en kleding. Er is één extra les ontwikkeld voor de papierlessen, en er zijn 2 nieuwe E-waste lessen ontwikkeld, die in 2014 door ANMEC worden uitgevoerd op de scholen. • in het voormalig stadsdeel Zeeburg zijn er 4 papierlessen gegeven op 2 verschillende scholen en was er aandacht voor zwerfafval tijdens seizoenswandelingen. Drie andere groepen hebben in totaal 8 lessen over zwerfafval, afval scheiden en recycling gekregen • in opdracht van stadsdeel Zuid hebben we het Project ‘Zuid, te mooi om vuil te zijn’ uitgevoerd. In totaal hebben 4 groepen van 3 scholen meegedaan. ANMEC heeft initiatief genomen voor een vervolg van het project. Door de ontwikkelingen in de stad (reorganisatie ambtelijke organisatie en opheffing stadsdelen in 2014) kon dit nog niet concreet gemaakt worden • ANMEC heeft een afspraak gehad met GGD over het vervolg van het project ‘Anders Voeren’. ANMEC heeft het educatieve materiaal aangepast • in opdracht van stadsdeel Nieuw-West is een les ontwikkeld over zwerfafval voor het Hervormd Lyceum West. Er zijn 8 gastlessen gegeven aan 3 mavo, havo en vwo In 2013 is de financiering van Zwerfafval projecten in Nederland veranderd. Binnen de raamovereenkomst verpakkingen is vastgelegd dat de gemeenten hiervoor zelf jaarlijks budget aan kunnen vragen bij Nedvang. Een van de beleidsinstrumenten die ingezet mag worden is communicatie, en daarmee educatie. Dit biedt kansen voor een stadsbrede, integrale aanpak van zwerfafval in Amsterdam, waarbij ook het aanbod van ANMEC ingezet kan worden. Met deze ontwikkeling op het netvlies organiseerde ANMEC een bijeenkomst voor stadsdeelmedewerkers die in Amsterdam actief zijn op het terrein van afvaleducatie. Hierbij waren ook Gemeenten Schoon, de beleidsmedewerker van de Dienst Ruimtelijke Ordening op het gebied van afval, en aanbieders van afvaleducatie aanwezig. Vanuit deze groep zijn uitgangspunten genoemd die door ANMEC zijn verwerkt in een notitie ‘Zwerfafvaleducatie in Amsterdam – een gezamenlijke aanpak’. Deze notitie is goed ontvangen door de deelnemers en is aangeboden aan de opstellers van de Amsterdamse Nedvang aanvraag. Deze aanvraag is eind 2013 ingediend. In 2014 wordt duidelijk in hoeverre deze wordt gehonoreerd en hoe dit binnen Amsterdam wordt opgepakt. ANMEC heeft ter ondersteuning van dit traject deelgenomen aan bijeenkomsten van een landelijke NME-werkgroep zwerfafval.
De rollen uitgelicht In dit thema zijn we in 2013 begonnen met het zoeken van de juiste contacten over afval in de Amsterdamse ambtelijke organisatie. Dit heeft in elk geval geresulteerd in een aanvraag van Nieuw West om een afval les voor het VO te ontwikkelen en uit te voeren, en een notitie met uitgangspunten voor een stadsbrede educatieve aanpak van het thema Zwerfafval. En daarnaast hopen we dat, na de verkiezingen in maart 2014, onze vers opgedane contacten nog zullen leiden tot meer activiteiten op het gebied van afval.
Schooltuinwerk geur ontdekken 16
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
17
Communicatie
Pers Persbericht verzonden over de Open Dag Schooltuinen.
NME fonds In september 2012 is de ANMEC-werkgroep communicatie gestart. Deze groep werd begeleid door een extern bureau en heeft zich gebogen over de consequenties van het nieuwe strategisch beleidsplan voor onze naamgeving, huisstijl, de in te zetten externe communicatiemiddelen en de interne communicatie.
In 2013 zijn er 25 aanvragen ingediend, voor een totaalbedrag van € 95.763,-. Hiervan zijn 5 projecten toegekend, voor een bedrag van € 18.825. De projecten zijn financieel nog niet afgerond, een aantal is nog in volle gang. Voor de verantwoording van het NME fonds wordt elk jaar door ANMEC separaat een verantwoording geschreven voor DRO.
Naamgeving en huisstijl
De rollen uitgelicht
Met het nieuwe strategisch beleidsplan was de naam Amsterdams NME Centrum niet meer toepasselijk op de rollen en activiteiten die we uitvoeren. Er is gezocht naar een alternatieve naamgeving. Er is uiteindelijk voor gekozen om ANMEC als vlag te behouden. Dit omdat ANMEC een sterk merk bleek te zijn, met veel naamsbekendheid en een positieve connotatie. We gebruiken de uitgeschreven tekst ‘Amsterdams NME Centrum’ niet meer. In plaats daarvan communiceren we de boodschap ‘ANMEC; Hart voor een Duurzame Stad’. Op basis van de naam is een nieuw logo en huisstijlboek gerealiseerd. ANMEC heeft een kaart met naams- en logowijziging per post aan al onze contacten verstuurd. Daar hebben we zeer positieve reacties op gekregen. Het relatiebestand is geheel bijgewerkt n.a.v. bericht nieuwe naam en website.
2013 stond voor ANMEC in het teken van een nieuw logo, huisstijl én een geheel nieuwe website. Die is opgebouwd rondom de thema’s en het NME-aanbod, waaronder dat van onze NMEdiatheek. Dit is een goede basis om voor het netwerk in Amsterdam activiteiten uit te rollen.
ANMEC maakt gebruik van verschillende communicatie middelen: Website www.anmec.nl De website is in 2013 geheel vernieuwd in de opzet en gevuld met alle content. Op de nieuwe site laten we duidelijk ons aanbod zien op de thema’s uit het strategisch beleidsplan. De belangrijkste veranderingen: - van Natuur- en Milieueducatie naar samen leren over: • Groen en gezond :Gezonde voeding, Natuurlijk spelen, Stadslandbouw • Duurzaamheid in bedrijf • Afval in de stad • Klimaat en energie • Leren in de stadsnatuur We hanteren een integrale aanpak: - educatie gecombineerd met gedragsbeïnvloeding of lokale actie, - verbinding met lokaal beleid en partners - aanhaken bij landelijke ontwikkelingen Daarmee is voor potentiele opdrachtgevers duidelijker te zien welke meerwaarde ANMEC heeft en waarom juist wij geschikt zijn als samenwerkingspartners/opdrachtnemer. In de zomer is de nieuwe site live gegaan. De nieuwe site levert contacten op, mensen weten ons te vinden en voelen zich uitgenodigd contact en/of samenwerking te zoeken met ANMEC. Door de omzetting naar de nieuwe site zijn helaas onze website-statistieken verloren gegaan. Vanaf 2014 worden de gegevens weer verzameld. Nieuwsbrieven In 2013 is besloten om alleen nog digitale nieuwsbrieven te verzenden • er is een algemene nieuwsbrief verzonden naar al onze contacten • een nieuwsbrief met het aanbod naar scholen in Oost • een nieuwsbrief met het aanbod naar Kinderopvangorganisaties Facebookpagina Het aantal actieve volgers is gestegen van 108 naar 142. We hebben actief in het netwerk geïnvesteerd door mensen uit te nodigen connectie met ons te maken. We zetten Facebook in voor het onder de aandacht brengen van zaken waar ANMEC zich mee bezig houdt, goede initiatieven van anderen en we ontsluiten interessante informatie aan ons netwerk. Er zijn zeer regelmatig berichten en foto’s gepubliceerd. Bijvoorbeeld over de fietstocht buurtmoestuinen met Platform Eetbaar Amsterdam en over de overgang van oude naar nieuwe site.
Geheel vernieuwde website: www.anmec.nl 18
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
19
NatuurMEdiatheek
Aantal scholen met lidmaatschap NMEdiatheek Schooljaar
Iedereen die NME-activiteiten in Amsterdam wil ontwikkelen of uitvoeren is van harte welkom in de NatuurMEdiatheek. Klanten kunnen er terecht voor persoonlijk advies, het lenen van les- en veldwerkmateriaal, het bekijken van achtergrondinformatie en het volgen van workshops. In september 2012 is de werkgroep NatuurMEdiatheek nieuwe stijl gestart. Deze groep buigt zich over de consequenties van het nieuwe strategisch beleidsplan voor de inrichting, het beheer en de collectie van de NatuurMEdiatheek. De bemensing van de NatuurMEdiatheek hebben we vanaf begin 2013 (vertrek vaste mediatheek-medewerkster) anders vorm gegeven. Het systeem (reserveren, halen, brengen, rappelleren, controleren etc.) is voor iedereen inzichtelijk gemaakt, zodat elke ANMEC medewerker in principe daarvoor inzetbaar is en ingeroosterd kan worden.
Aantal PO scholen
Aantal VO scholen
2005/2006
30
0
2006/2007
54
0
2007/2008
63
5
2008/2009
64
8
2009/2010
69
5
2010/2011
72
4
2011/2012
93
3
2012/2013
93
6
Loeppotje
In 2013 hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden in de NatuurMEdiatheek:
In totaal zijn er 141 organisaties lid van de NatuurMEdiatheek. Dit zijn bijvoorbeeld kinderopvangorganisaties (13), schooltuinen (13) en NME organisaties (15).
Uitleen van les- en veldwerkmaterialen aan scholen, kinderopvang en NME-collega’s
Vernieuwing opzet NatuurMEdiatheek
• de NatuurMEdiatheek is geopend op woensdagmiddag. Dan, en andere dagen op afspraak, kunnen klanten van de NatuurMEdiatheek langskomen voor advies, om materialen te lenen en in te zien. Er is dan een consulent aanwezig om hen te woord te staan • er zijn in 2013 in totaal 896 bezoekers geturfd, dat zijn er meer dan vorig jaar en komt daarbij weer op het gemiddelde van de jaren er voor • in 2013 zijn er in totaal 1348 items uitgeleend, waarvan 377 educatieve pakketten, 491 losse veldwerkmaterialen en 218 realia. Er is weer meer materiaal samengevoegd in kant-en-klare-pakketten • populaire producten van de uitleen zijn de spullen voor wateronderzoek, vlinderkasten en realia • in 2013 zijn er 3 verschillende ‘thematafels’ ingericht op de balie om natuurlijke materialen en educatief lesmateriaal bij leerkrachten onder de aandacht te brengen en hen te inspireren zelf de natuur in de klas te halen. Thema’s waren Gezonde Voeding (Mijn Eten), Vogels in de winter, voorjaar
De collectie
• de collectie is aangevuld met les- en activiteitenmaterialen. Voor de doelgroep kinderen van 2 tot 6 jaar zijn thematassen ontwikkeld over: herfst, winter, lieveheersbeestjes, kriebelbeestjes, boerderijdieren en vlinders en vogels. En verdere uitbereiding met een leskist Smaaklessen, BSO lesmap Smaakplezier, lespakketten Gezonde Voeding, BSO Handboek Flora, Fauna en Fun en Natuurbingo • vrijwilligster is bezig met dupliceren van lespakket Zee en Strand. Deze is begin 2014 klaar • eind 2013 waren er 157 verschillende lespakketten/kisten beschikbaar
Verkoop van seizoenspakketten voor scholen en kinderopvang
• voor basisscholen 3 pakketten: Vogelrestaurant 68 pakketten, Kiemgroenten 46 pakketten en Paddenstoelen in de klas 195 pakketten • voor de kinderopvang 3 seizoenspakketten: Vogels in de Winter: 20 exemplaren aan 14 organisaties, Zaadje tot Zonnebloem: 43 exemplaren aan 19 organisaties, Paddenstoelen: 36 exemplaren aan 17 organisaties ANMEC heeft in 2013 besloten niet langer de pakketten slakken en pieren en pissebedden in het aanbod op te nemen. Het kwam voor dat pakketten te laat werden opgehaald waardoor de dieren te lang in een onderkomen zaten dat daar niet voor bedoeld is.
Rondleidingen • • •
studenten van DreamSupport, cursus Natuurbeleving ondersteuning EduScience aanpassen GLOBE, weer en klimaat gesprek met medewerkers van gemeente Heerhugowaard over ons aanbod en eventuele overname van (les)materialen
In 2013 heeft ANMEC nagedacht over en gewerkt aan een nieuwe aanpak en invulling van de NatuurMEdiatheek. Uitgangspunt is het strategisch beleidsplan 2013-2017. De medewerkers van ANMEC hebben de volgende activiteiten ondernomen om tot een nieuwe invulling te komen: • brainstormsessies NatuurMEdiatheek nieuwe stijl • deelname aan Community of Practice over Nieuwe Businessmodellen, waarbij waardecreatie en verdienmodellen aan bod kwamen We hebben delen, ruilen en leren als belangrijk uitgangspunt genomen bij het uitdenken van de nieuwe invulling van de NatuurMEdiatheek. Daarmee denken we met dezelfde middelen meer waarde te kunnen creëren: meer goede activiteiten plaats te laten vinden waar mensen kunnen leren hoe ze kunnen bijdragen aan een duurzaam Amsterdam door: • kennis te delen • samen aan de slag te gaan • natuur en milieueducatie Zo ontstaat er een netwerk van mensen met Hart voor een Duurzame stad waarvoor het gebouw van ANMEC ook een fysieke plek is om elkaar te ontmoeten. ANMEC brengt naast de kennis en expertise van de medewerkers haar locatie met werkplekken, vergader- cursusruimte, educatieve materialen, inzicht in landelijke initiatieven en communicatiemiddelen in. Wij zoeken meer ogen en oren in de stad, meer handen voor uitvoerend werk en bestaande netwerken van initiatiefnemers. In 2013 hebben we de eerste stappen gezet om dit concept uit te werken en te realiseren: • Ecokids heeft een training georganiseerd in de NatuurMEdiatheek, samen met technokids Groenland. Een medewerker van ANMEC heeft daar aan deel kunnen nemen • Wageningen Universiteit organiseerde een bijeenkomst over hun project ‘Smaaklessen’ bij ANMEC • Platform Eetbaar Amsterdam organiseerde netwerkbijeenkomsten rondom nieuwe stadslandbouwinitiatieven in de NatuurMEdiatheek • ANMEC organiseerde bijeenkomsten in kader Jaar van de Groene Kinderopvang • werkplek ter beschikking gesteld aan medewerker Platform Eetbaar Amsterdam. Dit vergemakkelijkte de samenwerking rond voedselvisie Amsterdam • materialen Ecokids opgeslagen bij ANMEC
De rollen uitgelicht De NatuurMEdiatheek is vooral een locatie waar onze klanten lesmateriaal kunnen lenen en voor advies van consulenten langs kunnen komen. Daarnaast worden er vanuit de NatuurMEdiatheek seizoenspakketten verspreid en vinden er workshops en andere ontmoetingen plaats. Aan de hoogte van de cijfers van uitleningen is te zien dat ons aanbod goed zijn weg vindt! Daarnaast is een beweging ingezet om de NatuurMEdiatheek breder in te zetten als fysieke ontmoetingsplek voor het netwerk van mensen met ‘Hart voor een duurzame stad’. NatuurMEdiatheek - Veldwerkmateriaal
20
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
21
Interne Organisatie
Educatief aanbod kinderopvang en basisscholen in Amsterdam • schooljaar 2013 - 2014
Lesmaterialen U
Anders voeren
I
Bloemen en planten
KDV
1
2
3
4
5
6
7
8
Lesmaterialen
1
2
3
4
5
6
7
8
ANMEC
•
•
•
U* Over de pot en de put
•
•
•
•
•
•
•
•
hart voor een duurzame stad
•
•
U
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Plantage Middenlaan 2e 1018 DD Amsterdam Tel. 622 54 04
[email protected]
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Paddenstoel basismap
U
Bodem
•
•
I * Paddenstoelen
I
Bodem
•
•
•
•
•
•
•
•
U
U * Bodem.nu
•
•
•
•
•
•
•
•
I * Papier
I
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Papier
U * Boerderij, basismap
•
•
U
Pieren en pissebedden
I
Boerderijdieren
•
•
•
•
•
U
Bollen, knollen en zaden
•
•
I
Bomen
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Bomen en struiken
•
•
U * Brood aan de basis
•
•
•
•
•
•
•
I
Bijen, wespen en hommels
•
•
•
•
•
•
I
Camouflage
•
•
•
•
•
•
I
Dieren bouwen en wonen
•
•
•
•
•
I
Dieren in het bos
•
•
•
•
•
U
Diersporen •
•
Bodemdieren
U * Droppie water O
Drijven en zinken
U * Een rondje zuivel
•
O
Geluid
I
Gezonde Voeding
U
Grond
I
Herfst
•
•
Ruiken
•
•
•
•
U
Sarah’s wereld
•
•
I
Slakken
•
•
•
•
•
U
Smaken verschillen
•
•
•
O* Spiegels
•
•
•
•
•
I
Spinnen
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Smaaklessen
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Stadsvogels nestkasten
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Stroomkring
•
•
I
Tanden
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
•
•
•
I
Trekvogels
•
•
•
•
•
•
U
Tuincentrum basismap
•
•
•
•
•
•
•
•
I * Uilen en roofvogels
•
•
•
•
U
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U* Vlees van fok tot kok I * Vleermuizen en andere nachtdieren
•
U * Graan voor brood U * Groene Voetstappen
Roofdieren
•
U * Eureka! techniek in de basisschool Fossielen
I O
•
U * Energie (Cevno) U * Energieke scholen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
I
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Voedsel hier voedsel daar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Vogels
•
•
•
•
I
Vogels algemeen
I
Vogels thematas
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U* Voorjaar in de klas U* Voorjaarstakken in de klas
•
•
I
Het heelal
O
Hout
I
Huid en haar domino
•
•
•
•
•
I
Huisdieren
•
•
•
•
•
•
•
I
Insecten
•
•
•
•
•
•
•
I
Jonge dieren
•
•
•
•
•
•
•
I
Kikkers
•
•
•
•
•
•
•
•
I
(Kinder)boerderijen
•
•
•
•
•
•
U* Wat zit erin mijn lunchpakket?
•
•
•
U * Kabouterpad
I
(Kinder-)boerderij thematas
U
Kleine beestjes
U
Kleine beestjes detective
I
Kip, ei en eendjes
O
Kleuren
U
Kluts biotopen
U
Kriebelbeestjes basismap
I * Kriebelbeestjes thematas
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Warme Truiendag activ. boekje
•
•
Water
•
•
•
U
Water
•
U* Water (Cevno)
•
•
•
U
Waterkringloop
I
Waterleven
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Watervogels
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Wecycle
U
Weer
I
Weer en klimaat
I
Winter
I
Winter thematas
U
Wonderweb
•
•
I
Wormen
•
•
O
Zaden
• •
•
•
O
• •
•
•
•
•
• • •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Kijk in je wijk
•
•
•
I
Zee en strand
I
Lente en zomer
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Zoogdieren
I
Lentedoosje inrichting lokaal
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Zwerfafval, mooi niet!
•
•
I
Lieveheersbeestjes
•
•
•
•
•
•
•
•
U
Zijzoentje weer en seizoenen
•
•
I
Lieveheersbeestjes thematas
•
•
I
Lucht
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Luchtvervuiling
•
•
•
O
Magneten
•
•
•
•
U
Meneer de Pauw
•
•
•
•
I
Mieren
•
•
•
•
•
•
•
•
I
Muizen en ratten
•
•
•
•
U
Natuurlijk Energie!
I
Natuurbelevingskaarten
U
Natuursurprises
U * Op voeten en fietsen naar school
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Openingstijden NatuurMEdiatheek Woensdagmiddag van 13 tot 17 uur zonder afspraak. Op afspraak: op werkdagen van 9 tot 17 uur. Telefonisch bereikbaar op maandag, dinsdag en donderdag van 15 tot 16.30 uur. Woensdag van 13 tot 17.00 uur. Mailen kan altijd. U ontvangt binnen 2 werkdagen een reactie.
[email protected]
!
Via onze website www.anmec.nl/aanbod kunt u: • lesmaterialen reserveren • zich opgeven voor projecten • seizoenspakketten bestellen
•
• •
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ANMEC blijft zich profileren als professioneel, actief en flexibel, én als maatschappelijk ondernemer. Wij expliciteren en versterken onze voorbeeldrol als milieuvriendelijke organisatie. We investeren een deel van onze structurele inkomsten in projecten met andere samenwerkingspartners om zo extra inkomsten te genereren. We blijven succesvolle producten actief vermarkten en aanbieden; zowel stadsdbreed in Amsterdam als daar buiten.
Personeel Formatie per 31 december 2013 Directie 0,89 Consulenten 1,61 NatuurMEdiatheek 0,78 Financieel medewerker 0,61 Secretariaat en ondersteuning 1,34 Projectmedewerkers 2,68 Totaal 7,91 In 2013 zijn drie projectmedewerkers in én uit dienst getreden. Het ziekteverzuimpercentage was in 2013: 9,37 %. Er was een medewerkster langdurig ziek en in 2013 aan het re-integreren. Dat begon in 2013 met een aantal uren op arbeids therapeutische basis, met als doel dit langzaam uit te breiden.
•
•
•
Herfst thematas
•
•
•
U * Voeding huisje, boompje, beestje U* Voeding de beste basis
•
Herfstdoosje inrichting lokaal
•
•
Vlinders
I
•
•
Vier Seizoenenboek
I
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Proefjes en onderzoek uitvoeren
•
Energie
•
•
Planten en mossen
•
Egels
•
I
•
I
•
U
•
I
U
U* Peuters en natuur
•
Egels
•
Paddenstoelen in de klas
•
U
KDV
Bijscholing op het gebied van professionalisering
Toelichting lesmaterialen O = Ontdekken Het lesmateriaal bestaat uit een kleine ontdekdoos met materialen en uitgewerkte lesideeën. Met dit pakket kunt u een ontdekhoek inrichten op uw groep. I = Inspireren Het lesmateriaal bestaat uit een lesmap met lesideeën, achtergrondinformatie, werkbladen en kinderboeken over het thema. Met dit pakket kunt u uw eigen natuurles samenstellen. U = Uitgewerkte lessen (* materiaal zelf verzorgen) Het lesmateriaal bestaat uit een handleiding met lessenserie en de benodigde materialen. Met dit pakket kunt u een kant en klare natuurles geven zowel buiten als op uw groep.
Er is een teamtraining gegeven over websitebeheer en het schrijven van aantrekkelijke teksten. Er is een job coach ingeschakeld voor de re-integrerende medewerkster. Een andere medewerker heeft een intervisietraject gevolgd van 6 bijeenkomsten.
Stagiairs en vrijwilligers In 2013 heeft ANMEC: • plaats geboden aan drie vrijwilligers. • een stageplaats geboden aan 1 stagiaire
Bestuur L. Heidstra S. Boerma M. van de Westeringh M. de Beus S. de Jonge
- voorzitter - secretaris - lid, met portefeuille financiën - lid, vertrouwenspersoon - lid
Eind 2012 is M. Kool afgetreden als bestuurslid. In 2013 zijn er nieuwe bestuursleden geworven. Er zijn 4 gesprekken gevoerd, 2 kandidaten hebben meegedraaid en er is uiteindelijk 1 nieuw bestuurslid aangetreden: S. de Jonge. De statuten van de stichting ANMEC zijn gewijzigd.
Natuur dichterbij!
Wilt u met uw groep naar buiten of de natuur naar binnen halen? In onze NatuurMEdiatheek kunt u ook terecht voor het lenen van opgezette dieren, zoekkaarten, vlinderkasten, wormenhotels, slakkenbakken en ander veldwerkmateriaal.
Folder educatief aanbod kinderopvang en basisscholen in Amsterdam 22
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
23
Kwaliteitszorg ANMEC werkt volgens de uitgangspunten van het ISO Kwaliteitszorgsysteem. De wensen van de klant zijn meegenomen in het strategisch beleidsplan. Hierin zijn missie, visie en strategie vastgelegd. Dit plan wordt jaarlijks vertaald in een concreet werkplan en projectplannen. Deze geven aanleiding tot actie en activiteiten. De resultaten van die activiteiten geven vervolgens aanleiding tot het bijstellen van de plannen. Zo vindt er een regelmatige controle en bijstelling op de gekozen richting plaats. Daarbij staan de volgende vragen centraal: doen we het goede en doen we het goede goed? Om deze vragen te kunnen beantwoorden voert ANMEC de volgende taken uit: • tijdschrijven en evaluatie hiervan • projectadministratie via Relatievolgsysteem NewBase • opstellen van managementrapportages en financiële rapportagesvoor bestuur en medewerkers, incl. evaluatie van de behaalde resultaten en bijsturing (eerste en tweede trimester) • jaarlijkse teamevaluatie • opstellen van jaarlijkse werkplannen en begroting • opstellen van een jaarverslag en jaarrekening • jaarlijkse bestuurs-zelfevaluatie
Bijlage 1
Totaal uren overzicht thema’s
Vervoer • woon-werkverkeer per fiets of openbaar vervoer • ANMEC beschikt over twee duurzame dienstfietsen van Roetz , een vouwfiets en een fietskar die geschikt is voor het vervoer van zware leskisten
Afval
Begrootte uren in %
Gerealiseerde uren in %
1 Groen en Gezond
26
23
2 Klimaat en Energie
9
8
3 Duurzaam in bedrijf
9
8
4 Leren in de (stads-) natuur
25
31
5 Afval in de stad
4
3
NatuurMEdiatheek
9
10
Interne milieuzorg ANMEC vindt het belangrijk haar eigen milieudruk zo laag mogelijk te houden en om een voorbeeldfunctie te hebben voor haar klanten. Duurzaam inkoopbeleid: • biologische koffie en thee • biologische catering bij bijeenkomsten • milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen • FSC keurmerk printpapier • er worden waar mogelijk biologische producten ingekocht voor het educatieve materiaal, zoals bollen, knollen en zaden • zoveel mogelijk duurzame en milieuvriendelijke kantoorbenodigdheden, led-schermen ipv CRT schermen
Thema / taak
Communicatie
18
17
Totaal
100
100
Toelichting op het urenoverzicht van de thema’s In het werkplan voor 2013 is bij het hoofdstuk over de Interne organisatie een overzicht gegeven van de begrootte ureninzet per thema, inclusief de projecten die onder deze thema’s vallen. Het gaat daarbij om de uren van de consulenten en de directeur. Dit zijn immers de uren die direct aan de thema’s en projecten worden toegerekend. De uren van de ondersteunende medewerkers zijn niet in het werkplan begroot, omdat ze een afgeleide zijn van de consulenten- en directie-uren. In de kolom ‘gerealiseerde uren’ is het percentage per thema inclusief de daaronder vallende projecten weergegeven van het aantal daadwerkelijk geschreven uren in 2013. In het overzicht is te zien dat voor de thema’s de percentages redelijk overeen stemmen. Het thema 4, Leren in de stadsnatuur, kent traditioneel een hogere ureninzet dan begroot. Dit komt door de extra projecten die ANMEC in de loop van 2013 gevraagd is te offreren en uit te voeren.
• papier en glas wordt gescheiden ingezameld en deels gebruikt tijdens educatieve activiteiten • printer is standaard ingesteld op dubbelzijdig kopiëren
Financieel verslag Het jaar 2013 kende een opbrengst van totaal € 732.235. Van de centrale stad werd in 2013 voor € 409.644 aan subsidie ontvangen. De bijdrage van de stadsdelen aan het schooltuinwerk bedroeg € 60.566.
Projectinkomsten In 2013 bedroeg het totaal aan projectinkomsten € 186.512. Dit bedrag bestaat onder andere uit het Kwaliteitstraject voor het schooltuinwerk, dat we in opdracht van de gezamenlijk stadsdelen hebben uitgevoerd en het NME-programma voor basisscholen dat we in opdracht van stadsdeel Oost hebben verzorgd.
Zwerfafval hergebruik 24
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
25
Bijlage 2
Overzicht aantal deelnemende leerlingen aan het schooltuinprogramma per stadsdeel Stadsdeel
2013 2012 2011
Centrum
497
543
562
Nieuw-West
1300
1643
1521
Noord
1031
1090
1007
Oost
427
475
471
West
1032
938
942
Zuid
1141
1199
1206
Zuidoost
890
879
1022
6318 6767 6731
Mr. A. de Roostuin 26
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
a n m e c
-
j a a rv e r s l a g
2013
27
