inhaalrace
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 1
17-08-10 16:42
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 2
17-08-10 16:42
Rob Kamphues
Inhaalrace Over snelheid, vrijheid en ware liefde
2010 uitgeverij thomas rap
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 3
17-08-10 16:42
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 4
17-08-10 16:42
PROLOOG
Ik heb een midlifecrisis. Zeggen mijn vrienden. Het zal wel. Maar waarom doet iedereen daar zo lacherig over? ‘Ach jongen, dat gaat vanzelf weer over,’ zegt mijn moeder alsof twee daagjes onder de wol met een hete kruik me ervan af gaat helpen. Mannelijke collega’s grinniken samenzweerderig. ‘Wij snappen het wel,’ zeggen ze. ‘Voor je je kist in gaat nog één keer een lekker jong ding versieren, een Harley total loss rijden, op een cursus kunstschilderen in Toscane en alles neuken wat naakt voor je wil poseren. En dan weer terug naar moeder de vrouw. Heerlijk een half jaartje vrij van het echte leven.’ Maar ik wil helemaal geen half jaar vrij. Ik wil het echte leven. Vierentwintig uur per dag, driehonderdvijfenzestig dagen per jaar, de rest van mijn leven. ‘De midlifecrisis bestaat helemaal niet,’ zegt de psychologe die ik raadpleeg wanneer mijn vrienden mij vertellen dat ik er middenin zit. Zie je wel? Altijd al geweten. ‘Dat wat mensen de midlifecrisis noemen, is gewoon een van de vele beslissende momenten in een mensenleven waarop alles bij elkaar komt en je je afvraagt welke kant het op moet,’ zegt ze. Gelijk heeft ze. Ik weet zo al drie beslissende momenten in mijn leven waarop ik dacht: hoe moet het in vredesnaam verder met mij? Op mijn zestiende belde de klassenleraar mijn ouders om te vertellen dat hij zich zorgen maakte over mijn schoolprestaties. Dat was in dezelfde week dat mijn eerste vriendinnetje het uit5
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 5
17-08-10 16:42
maakte. Wij zouden gaan samenwonen. Zij wilde witte kleerhangertjes aan de kapstok, ik zwarte. ‘Witte,’ zei zij. ‘Zwarte,’ zei ik. Toen stond ze op, en zei: ‘Ik heb er genoeg van. Ik ben je zat. Ik wil je nooit meer zien.’ Dubbel jammer omdat ze net was begonnen met het slikken van de pil en ik nog maagd was. De tweede grote crisis in mijn leven brak uit toen mijn toenmalige schoonmoeder in spe terloops vroeg wanneer haar dochter en ik aan kinderen zouden beginnen. Ineens schoot het door me heen: maar ik wil helemaal geen kinderen van jouw dochter. Een heel venijnig inzicht dat ik direct onderdrukte, maar het kwaad was al geschied. Ik had ook net een cabaretoptreden achter de rug in een jongerencentrum in Roelofarendsveen. De enige drie bezoekers kwamen een half uur na aanvang opdagen, zetten zich aan de flipperkast en schreeuwden door het optreden heen of het wat zachter kon omdat ze de flipperkast niet konden horen. De derde crisis, daar zit ik nu dus middenin. Ik ben gescheiden, woon in een aftandse caravan, ben verliefd geworden op een veel te jonge vrouw en heb besloten om voor mijn vijftigste alsnog professioneel autocoureur te worden. Vooral dat laatste vinden mensen tamelijk belachelijk. ‘Jij droomt te groot,’ zeggen ze. Ik heb altijd groot gedroomd. Wat is daar mis mee? Iedereen heeft toch weleens gedacht dat hij de nieuwe Jezus was? Ik in ieder geval wel. Oké, dat is misschien een vreemde gedachte, maar dat kwam zo. Mijn leraar op de lagere school zei op een dag dat Jezus terug zou komen op aarde. En als Hij terug zou keren, dan zouden we hem niet direct herkennen. ‘Want Hij komt in de gedaante van een heel gewoon iemand.’ 6
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 6
17-08-10 16:42
Diezelfde avond zei mijn vader aan tafel: ‘Robbie, hou nou eens je grote mond! Je moet echt niet denken dat je bijzonder bent, je bent echt maar een heel gewoon jongetje.’ Dus ik dacht: hé, misschien ben ik wel de nieuwe Jezus. De weken erna ben ik er ook naar gaan leven. Ik deed ineens heel aardig tegen mijn broer terwijl hij dat niet verdiende, ik hielp mijn moeder met afwassen en aan de jongens op school die me pestten schreef ik een brief waarin ik ze beloofde dat ik het ze zou vergeven als ik later de nieuwe Jezus zou worden. Dat kostte me een bloedneus op het schoolplein, maar ja, Jezus had het in het begin ook niet makkelijk. Ik geloofde dat allemaal echt, tot een andere jongen uit de klas, Mathijs genaamd, naar me toe kwam en zei: ‘Zal ik je iets verklappen? Ik denk dat ik de nieuwe Jezus ben.’ Ik dacht: dat is één Jezus te veel in dit dorp. En als iemand het wordt, dan zal hij het wel zijn, want zijn vader is koster en Mathijs bezoekt ook elke week de hoogmis. Op dat moment besloot ik mijn risico te spreiden: ik word de nieuwe Jezus en anders cabaretier of autocoureur. Eigenlijk denk ik er nog steeds zo over. ‘Je lijdt aan het Peter Pan-syndroom,’ zegt een andere vriend. ‘Je wilt niet volwassen worden, je wilt klein blijven omdat je het echte leven eng vindt. Omdat je ook zo met je lengte worstelt…’ Ik worstel niet met mijn lengte, anderen worstelen ermee. Die vinden mij te klein. En ik vind het leven helemaal niet eng. Ik ben juist doodsbang dat straks blijkt dat ik helemaal niet geleefd heb. ‘Dan ben je een jongensman,’ vindt een collega. ‘Dat is dat je geen verantwoordelijkheden durft te nemen. Net als Matthijs van Nieuwkerk.’ Alsof het dagelijks presenteren van een talkshow geen verantwoordelijkheid is. En verder dan Matthijs komt nooit iemand. 7
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 7
17-08-10 16:42
Matthijs van Nieuwkerk is de enige jongensman in de hele wereld. ‘Het maakt niet uit hoe je het noemt,’ vindt mijn psychologe, ‘als je maar uitzoekt waar het vandaan komt.’ Dus dat ga ik doen. Ik ga van alles uitzoeken. En ik ga dromen, heel veel dromen, over wat ik word als ik later groot ben.
8
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 8
17-08-10 16:42
JEUGD
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 9
17-08-10 16:42
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 10
17-08-10 16:42
THE GREAT RACE
Ik heb een geheim. Niemand op school weet ervan. Behalve Paultje. Paultje is mijn beste vriend. Omdat Paultje net zo is als ik. Dit is mijn geheim: ik ben zestien en ik speel nog met autootjes. Geen speelgoedautootjes, hè. Maar modellen van racewagens die ik zelf maak. Van oude Matchbox-autootjes gebruik ik het onderstel en de wielen. Van karton bouw ik de carrosserie. Met hobbyverf beschilder ik ze precies zoals de formule 1-wagens in de blaadjes bij de sigarenboer. Daarom is het niet stom of kinderachtig. Integendeel. Binnenkort geef ik me op voor Stuif es in en dan word ik heel beroemd. Maar tot die tijd is het beter dat niet te veel mensen ervan weten. Mijn moeder maakt zich al genoeg zorgen: om mijn schoolcijfers – ‘De meester zegt dat je nog zo speels bent,’ gadverdamme – en nog meer over de vraag wanneer ik naar meisjes ga kijken. Ik kijk allang naar meisjes. Heel veel. Maar ik heb wel wat beters te doen dan de hele dag wachten wanneer ik een keer aan de beurt ben om te tongzoenen met Esther-die-het-niet-zo-nauw-neemt. Het is namelijk de week van The Great Race. Op school tel ik de uren af dat ik weer naar huis mag, zodat ik verder kan met The Great Race. Aan The Great Race doen meer dan tachtig auto’s mee: toerwagens, prototypes en mijn zelfgebouwde formule 1-auto’s. Alle topcoureurs zijn aanwezig: Niki Lauda, Emerson Fittipaldi en zelfs de stripheld Michel Vaillant is van de partij. The Great Race is het grootste autosportevenement ter wereld en het vindt elk jaar plaats bij mij thuis. Op de vloer van mijn slaapkamer. 11
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 11
17-08-10 16:42
Op de achterkant van een oud stuk vloerbedekking heb ik met viltstift een gigantische baan getekend en in vakken verdeeld. Elk autootje mag zo veel vakjes vooruit als hij ogen met de dobbelsteen gooit. Het is een heel karwei om tachtig autootjes honderd ronden te laten afleggen en ik ben er dan ook een week mee bezig. Niemand mag intussen mijn slaapkamer in. Mijn moeder al helemaal niet. Mijn moeder is de grootste bedreiging voor The Great Race. Eén keer had ze gestofzuigd en de hele baan omgegooid en toen moest het evenement worden afgelast. Ik heb voor straf een week niet tegen haar gepraat. Dit jaar is het een heel mooie baan geworden. Het mooiste is de snelle knik, precies onder mijn driehoekige bureau door, meteen gevolgd door een lang recht stuk waar je goed kunt slipstreamen. In The Great Race slipstream je wanneer je na het gooien van een dobbelsteen precies achter een ander autootje uitkomt, dan krijg je er twee vakjes bij omdat je profiteert van de zuiging achter de andere auto. Maar gebeurt dat net voor de smalle haarspeldbocht, dan ga je te hard en beland je naast de baan en moet je een beurt overslaan. Gooit een deelnemer drie keer dubbel één, dan valt hij meteen uit. Afijn, het is een hele administratie die ik elk jaar zorgvuldig bijhoud in het grote Great Race-logboek. Af en toe komt Paultje kijken hoe het ervoor staat. Hij heeft zo zijn eigen favorieten en neemt af en toe het gooien van mij over zodat ik de administratie kan bijwerken. Eén keer heeft hij op school gevraagd of zijn favoriete autootje, de Tyrrell 007 van Jody Scheckter, nog in de race was. Ik heb hem direct de mond gesnoerd. Als ze op school erachter komen dat ik nog met autoo tjes speel, kan ik wel inpakken. Ik lig toch al niet zo lekker in de groep. Misschien komt dat ook wel omdat Paultje en ik onze brom12
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 12
17-08-10 16:42
mers in de kleuren van formule 1-wagens hebben geschilderd. Wij hebben formule 1-Puch maxi’s. Bovendien hebben we om onze brommerhelmen brandvrije kragen geplakt. Dat is een rage, tenminste in de formule 1. Het spul dat ze daarvoor gebruiken lijkt veel op de stof waar slaapzakken van gemaakt worden. Dus hebben Paultje en ik een stuk van een slaapzak om onze helm geplakt. Het is niet te hopen dat iemand ze gaat testen, want als er een aansteker in de buurt komt, zitten de brandvrije kragen voorgoed om onze nek geschroeid. Sommige mensen vinden Paultje een beetje raar. Ik niet. Of misschien ook wel, alleen noem ik het niet raar, maar leuk. Als Paultje wil dat je opschiet, schreeuwt hij heel hard ‘Vandaaaaag’ in je oor. Dat vinden sommige mensen niet zo leuk. Ik wel. We bedenken ook quizvragen waar alleen wij het antwoord op weten. Bijvoorbeeld: ‘Noem een formule 1-coureur wiens achternaam met een A begint.’ Dan volgt er in staccato een rij namen. ‘Alboreto.’ ‘Ascari.’ ‘De Angelis.’ ‘Telt niet, die begint met een D.’ ‘Andretti.’ ‘Alesi.’ En zo gaat het verder tot we bij de Q komen. Dan roepen we allebei zo snel mogelijk ‘Dieter Quester’ omdat het de enige formule 1-coureur is wiens naam met een Q begint. Afgelopen week had iemand Paultjes brandvrije kraag dichtgeniet. Hij kwam er pas achter toen hij zijn helm opdeed, en de hele aula gierde het uit. Ik merk steeds vaker dat er gegrinnikt wordt als ik met blokkerende wielen precies bij de fietsenstalling tot stilstand kom. 13
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 13
17-08-10 16:42
Vooral sinds ik een keer met het voorwiel van mijn Puch Maxi op een bevroren plas uitkwam en ongenadig onderuitging. Sindsdien deinst iedereen een stukje terug als ik aankom. Vorige week bij Engels pakte meester Verkammen mijn aantekeningenschrift af omdat ik erin zat te tekenen. ‘Kijk, we zijn pas halverwege het schooljaar, maar Robbies schrift is al bijna vol. Hoe zou dat nou komen?’ En toen liet hij aan de hele klas zien hoe dat kwam. Ik was voor in het schrift begonnen met het maken van Engelse aantekeningen en achter in met het tekenen van raceautootjes. Halverwege het schrift waren die twee bezigheden elkaar tegengekomen. Ja, dan is het schrift vol, logisch toch! ‘Kijk eens,’ riep Verkammen hatelijk, ‘allemaal dezelfde autoo tjes!’ Natuurlijk waren ze niet hetzelfde! Stom rund dat hij is. Ik zeg toch ook niets van zijn zenuwtics? Altijd als hij iets op het bord heeft gekalkt, veegt hij het krijt dat er niet zit van zijn revers, dan doet hij net alsof hij zijn sokken ophaalt en slaat hij twee keer achterlijk met zijn hoofd opzij om zijn haar goed te doen, terwijl hij een toupet heeft. Ik roep toch ook niet keihard door de klas: ‘Ha, ha, Verkammen heeft een toupet!’ En nee, het was helemaal niet onzinnig waar ik mee bezig was. Of speels. Gadverdamme, wat haat ik dat woord, speels. Er is niets speels aan het ontwerpen van een eigen formule 1-auto waar ik over tien jaar zelf in zit. Paultje ziet bijvoorbeeld heus de ontwikkeling die ik als ontwerper heb doorgemaakt tussen ontwerp 214 en 382. Maar Paultje is dan ook net als ik hard op weg naar de formule 1. Esther lachte trouwens heel hard om wat Verkammen allemaal zei. Veel te hard, want zo grappig was het niet. Ze riep ‘Klein kind!’ door de klas en ook ‘Homo’ wat ik niet helemaal begreep. 14
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 14
17-08-10 16:42
Gelukkig val ik niet op Esther-met-de-eerste-bh-van-de-klas, Esther-met-de-eerste-pukkeltjes-in-haar-gezicht, Esther-die flirtmet-meester-Verkammen. Ik heb meer oog voor meisjes die net als ik niet zo bijdehand doen. Sandra Buitelaar bijvoorbeeld. Sandra lachte niet toen Verkammen me voor schut zette. Sandra schrijft haar naam in mijn agenda. Met een lichtblauwe vulpen in een mooi rond meisjeshandschrift met madeliefjes erbij. Soms schrijft ze dat ik stom ben, maar ik weet dat ze dat niet zo bedoelt. Ik zou Sandra graag mee naar huis nemen en haar mijn verzameling zelfgemaakte autootjes laten zien. Maar nu met The Great Race in volle gang lijkt me dat niet zo’n goed idee. Ik vrees dat zoiets zelfs voor Sandra te ver gaat. Soms, als ik tot zes uur ’s ochtends aan een autootje bouw, stel ik me voor dat Sandra naast me aan mijn bureau zit. Het is de nacht voor de start van The Great Race. Ik bouw aan een John Player Special zodat die als verrassing voor alle deelnemers ineens aan de start staat, net als in Michel Vaillant en de Leader vaak gebeurt. Met een penseeltje met maar één haar erop schilder ik de lettertjes ‘Goodyear’ op een minuscuul bandje. Sandra kijkt bewonderend toe. Uit de buizenradio klinkt de nieuwste treiterschijf van Radio Noordzee, ‘Killer Queen’ van de nieuwe Engelse popgroep Queen. Sandra legt haar hand op mijn schouder. Zonder dat ik erom hoef te vragen geeft ze me de gereedschappen aan: de pincet, de lijm, het snijmesje en het hobbykarton. Later, als we groot zijn, lopen we hand in hand door de pits van Monaco. Paultje is er ook bij. Sandra is mijn verloofde en Paultje en ik zijn de eerste Nederlandse formule 1-coureurs sinds jaren. Thuis zitten alle jongens uit de klas die al in het bloesje hebben gegraaid van Esther-die-het-niet-zo-nauw-neemt voor de buis en roepen ‘Krijg nou wat!’ als ze ons herkennen. Meester Verkam15
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 15
17-08-10 16:42
men zal een mooie brief sturen waarin hij zijn excuses aanbiedt voor al het onrecht dat hij me heeft aangedaan. Esther-die-tegendie-tijd-al-aardig-verlept-is zal vragen of ik me haar nog herinner. Dan zal ik net doen of ik het niet meer weet, of het mij allemaal helemaal niets heeft gedaan. Ik zal zeggen: ‘Vaag weet ik nog wie je bent,’ en dan zal ik haar een foto geven, mijn handtekening erop zetten en expres verkeerd schrijven ‘Voor mijn goede vriendin Hester’.
16
Rap Kamphues Inhaalrace1e.indd 16
17-08-10 16:42
