ING BudgetBarometer December 2013
Accijnsverhoging zet aan tot hamsteren
ING BudgetBarometer naar 86 punten De ING BudgetBarometer is in het vierde kwartaal van 2013 uitgekomen op 86 punten. Daarmee ligt de stemming over de eigen portemonnee ruim boven die van vorig jaar. Voor het eerst sinds 2009 laat de koopkracht weer een plus zien. December blijkt lang niet voor iedereen de ‘geefmaand’. Een op de acht huishoudens (12%) doneert in december zelfs minder dan normaal. De aangekondigde accijnsverhoging beweegt een vijfde (19%) van de huishoudens tot hamsterpraktijken. Vooral inwoners van de grensprovincies kopen in 2014 extra vaak drank in het buitenland.
Budgetbarometer naar 86 punten De stemming onder Nederlandse huishoudens over hun eigen portemonnee is eind 2013 een stuk beter dan een jaar geleden. De stand van de ING BudgetBarometer is in het vierde kwartaal uitgekomen op 86 punten, tegen 75 punten vorig jaar). Een stand onder de 100 punten betekent wel dat er onder Nederlandse huishoudens nog altijd meer pessimisten dan optimisten zijn.
ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
Stand ING BudgetBarometer 95 90 85 80 75 70
Prijsstijgingen minder hoog Ruim een derde (34%) van de Nederlandse huishoudens geeft aan geld over te houden terwijl een kwart (23%) zegt geld tekort te komen. Bijna één op de vijf (18%) vindt het nu lastiger om rond te komen dan drie maanden terug. Van de groep huishoudens die moeilijker kunnen rondkomen, noemde vorig jaar ruim vier op de tien (43%) huishoudens de stijgende prijzen nog als belangrijkste reden. Nu wijst nog maar 29% de inflatie als belangrijkste oorzaak aan. De gemiddelde prijsstijging is de recent fors afgenomen en ligt nu in de buurt van de gemiddelde loonstijging. Bescheiden koopkrachtplus in 2014 Nederlandse huishoudens zijn positiever over hun portemonnee in 2014. Een kleine meerderheid (52%) verwacht er volgend jaar financieel niet op achteruit te gaan. Vier op de tien (40%) denkt volgend jaar minder goed af te zijn als nu. De koopkracht staat al vier jaar lang flink onder druk. Zo daalde de gemiddelde koopkracht van alle huishoudens in 2013 met 1%. Volgend jaar valt er naar verwachting voor het eerst sinds 2009 weer een koopkrachtplus te noteren. De bezuinigingen voor 2014 zijn minder omvangrijk dan de afgelopen jaren en zullen huishoudens minder hard in hun portemonnee raken.
Kerstuitgaven 120 euro per huishouden Alle feestdagen samen maken van december een dure maand voor veel huishoudens. Bijna de helft van de huishoudens (46%) verwacht dat zij van alle feestdagen het meeste uitgeven aan de kerst. De Kerstman wint het daarmee van Sinterklaas. Iets meer dan een kwart (26%) verwacht dat de Sint het duurst uitpakt en 7% denkt het meest te besteden aan oudjaar. Bij gezinnen met meerdere kinderen is het naar verwachting toch de verjaardag van de goedheiligman die de Kerstman aftroeft. Kerstvierders geven gemiddeld zo’n 120 euro per huishouden uit. Bijna één op de vijf (18%) verwacht tussen de 1 en 50 euro uit te geven. Een kwart (25%) rekent op een budget tussen de 51 en 100 euro, 30% denkt tussen de 101 en 200 euro te besteden en 12% houdt rekening met een bedrag tussen de 201 en 400 euro. Verwachte uitgaven met kerst (% v/d ondervraagden, excl. geen idee)
Meer dan vorig jaar (8,8%)
Evenveel als vorig jaar (68,6%) Minder dan vorig jaar (22,6%)
Krappe kerst Een eenvoudiger menu of minder (dure) cadeaus onder de boom: ook op de kerstviering wordt bezuinigd. Het vertrouwen onder consumenten is weliswaar verbeterd, maar is ook deze feestdagen nog altijd laag en velen willen (of moeten) het zuiniger aan doen. Eén op de vijf huishoudens (20%) is van plan dit jaar minder uit te geven aan kerst dan vorig jaar. Van de groep die geld tekort komt en de kerst wel viert, is meer dan de helft (51%) van plan dit jaar op de kerstuitgaven te bezuinigen. Iets meer dan zes op de tien (61%) denkt evenveel uit te geven als vorig jaar. Een groep van 8% is van plan om dit jaar in financieel opzicht groter uit te pakken dan vorig jaar. December niet in alle opzichten geefmaand Dankzij Sinterklaas en Kerstmis is december een echte geefmaand. Toch kan niet iedereen evenveel geschenken verwachten. Goede doelen moeten rekening houden met minder vrijgevigheid onder een deel van de bevolking. Ruim één op de acht (12%) huishoudens zegt namelijk dat zij in december minder aan goede doelen geven dan in de andere maanden van het jaar. Deze groep is ruim twee keer zo groot als de groep die zegt meer te geven in december (5%).
ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
2
De helft (50%) van de huishoudens zegt in december evenveel te geven als in de andere maanden van het jaar en een kwart (25%) zegt helemaal niet te geven aan goede doelen. Onder jongeren is het aandeel nietgevers hoger dan gemiddeld. Van de huishoudens tussen 18 en 25 jaar geeft zelfs meer dan helft (54%) niet aan goede doelen. Aan goede doelen geeft ik in december in vergelijking met andere maanden… Meer (5%) Evenveel (50%)
Minder (12%) Ik geef niet aan goede doelen (25%) Geen idee (8%)
Vrijgevigheid beïnvloed door financiën Geven doen we vanuit ons hart, maar ook vanuit onze portemonnee. Ruim de helft van alle huishoudens (54%) zegt dat zij minder geven aan goede doelen als hun financiële situatie verslechtert. De groep huishoudens die in december minder geeft dan in de andere maanden noemt daarvoor hun financiën als voornaamste reden. Ruim twee derde (69%) geeft naar eigen zeggen minder weg, omdat zij zelf minder geld overhouden in december. Hoewel sommige werknemers in december een dertiende maand of eindejaarsbonus krijgen, kunnen de uitgaven aan de feestdagen er toch voor zorgen dat huishoudens relatief krap bij kas zitten. Bijna een kwart (24%) van de huishoudens die minder geven, zegt de rest van het jaar al voldoende te hebben gegeven. Voor 11% is de overvloed aan goede doelen in december reden om minder vrijgevig te zijn. Mogelijk is een deel van de huishoudens dit jaar ook terughoudender in december, omdat zij in november al hebben gedoneerd aan de inzamelingsactie voor de Filipijnen. Het land werd begin november getroffen door een tyfoon. Meer geven vanwege kerstgedachte De kerstgedachte kan reden zijn om tegen het einde van het jaar juist meer te geven aan goede doelen. Van de huishoudens die meer geven in december, zegt iets meer dan een derde (34%) dat zij dit doen vanwege de kerstgedachte. Volgens een ongeveer even grote groep (31%) is er in december meer gelegenheid om te geven. Rond kerst komt er in veel huishoudens lekker (en veel) eten op tafel en liggen er cadeaus onder de boom. Die uitbundigheid kan een schuldgevoel opleveren. Bijna één op de tien (9%) huishoudens die meer geven in december, noemt hun schuldgevoel als motivatie voor hun extra vrijgevigheid.
Accijnsverhoging: hamsteren! De accijns op alle alcoholhoudende dranken gaat per 1 januari 2014 omhoog met 5,75%. Winkeliers berekenen de accijnsverhoging vrijwel zeker door in hun prijzen en dus worden bier, wijn en sterke drank duurder. Bijna één op de vijf huishoudens (19%) is van plan om vanwege de accijnsverhoging nog voor de jaarwisseling extra drank in te slaan. Mannen (21%) hebben vaker plannen om extra alcohol in te kopen dan vrouwen (15%). Vaker van plan om in 2014 drank over de grens te kopen (% van de hh die drinken) lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfflllll Limburg Gelderland Overijssel Drenthe Noord-Brabant Zeeland Flevoland Groningen Friesland Noord-Holland Zuid-Holland Utrecht 0%
20%
40%
60%
Bron: TNS
Door de accijnsverhoging kan het vanaf 2014 (nog) aantrekkelijker worden om alcohol over de grens te halen In Duitsland is drank nu al zo’n 10% goedkoper dan in Nederland en ook in België liggen de prijzen lager. Bijna een kwart (23%) van de huishoudens waar alcohol wordt gedronken is van plan om in 2014 vaker drank te kopen in het buitenland. Huishoudens uit de (grens)provincies Limburg, Brabant en Zeeland zijn dit bovengemiddeld vaak van plan.
willen schenken dan zij aanvankelijk van plan waren. Ruim één op de acht (13%) schenkt evenveel als zij al van plan waren. De overgrote meerderheid (82%) van de huishoudens schenkt helemaal niet. Veruit de meeste huishoudens die schenken of dit van plan zijn, geven geld aan hun kinderen (71%) en/of kleinkinderen (25%). Rijke ouderen schenken vaker Ouderen schenken bovengemiddeld vaak. Onder huishoudens boven de 65 jaar zegt 31% dat zij gaan schenken of dit van plan zijn. Dat is twee keer zo hoog als gemiddeld (15%). Dat is niet zo verwonderlijk, want ouderen hebben gemiddeld meer vermogen dan jongeren. Zo blijkt uit de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat het vermogen van jongeren tussen de 25 en 45 jaar zo rond de 6.000 euro ligt terwijl het vermogen van huishoudens van 65 jaar en ouder rondom de 100.000 euro ligt. Ouderen hebben langer kunnen sparen en ze bezitten ook vaker een eigen huis dat (grotendeels) is afbetaald. Bovendien heeft deze groep vaak een aanzienlijke overwaarde op hun huis, omdat zij hebben kunnen profiteren van jaren met forse prijsstijgingen op de huizenmarkt. Natuurlijk is een vermogen in bakstenen niet even gemakkelijk te schenken als een geldbedrag. Maar ook als we de vermogens bekijken, afgezien van de huizen, hebben ouderen gemiddeld meer om weg te geven dan jongeren. Zo ligt het vermogen exclusief de eigen woning, voor huishouden boven de 65 rond de 26.000 euro en voor jongeren (25-45) op 10.000 euro. Totaalbedrag van plan om te schenken (onder hh die gaat schenken) kkkkkkkkk 0-20.000
20.001-40.000
Vrijstelling schenkbelasting tijdelijk verruimd Bij het geven aan naasten gaat het vaak om grotere bedragen. Het kabinet heeft de vrijstelling van de schenkbelasting zelfs tijdelijk verruimd. Tussen 1 oktober 2013 en eind 2014 kan iedereen aan iemand anders een bedrag tot 100.000 euro belastingvrij schenken. Voorwaarde is dat de begunstigde het geld gebruikt voor de aankoop of verbetering van een eigen huis of voor het aflossen van een restschuld. Voor dat laatste doel is de verruiming overigens blijvend. De verruiming moet een steuntje in de rug vormen voor de woningmarkt. Effect van het schenken De tijdelijke verruiming lijkt (een beperkte) invloed op het schenkgedrag van huishoudens te hebben. 2% van de huishoudens zegt zich te laten beïnvloeden door de maatregel bij de keuze om te schenken. De helft van deze groep (1%) zegt nu juist wel te gaan schenken tussen 1 oktober 2013 en eind 2014, terwijl zij dit eerst niet van plan waren. De andere helft zegt nu meer te ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
3
40.001-60.000 60001-80.000 80.001-100.000
>100.000 Weet nog niet 0
15
30
45
60
Bron: TNS
Schenken vooral tot 20.000 euro Dat de invloed van de verruiming beperkt zal zijn, blijkt uit het bedrag dat huishoudens willen schenken. De overgrote meerderheid (63%) van de huishoudens die schenken (of dit van plan zijn) schenkt niet meer dan 20.000 euro. Een groep van 30% weet het bedrag nog niet en slechts een beperkte groep geeft aan meer dan 20.000 euro te schenken. Vóór de tijdelijke verruiming mochten ouders al maximaal 51.407 euro belastingvrij schenken aan hun kinderen. Slechts een klein deel van de schenkers maakt dus daadwerkelijk gebruik van de verhoging van het maximale bedrag.
Inflatie daalt snel verder richting de 1% De prijzen lagen in november 1,5% hoger dan een jaar geleden. Daarmee is de inflatie flink gedaald ten opzichte van drie maanden geleden. De komende maanden neemt de gemiddelde prijsstijging naar verwachting verder af. Het ING Economisch Bureau gaat ervan uit dat de inflatie dit jaar uitkomt op 2,5%. In 2014 ligt de inflatie naar verwachting veel lager. Dat beperkt het koopkrachtverlies. Belastingverhogingen verdwijnen uit de inflatie De inflatie kwam in november uit op 1,5%; dat betekent dat het leven van een gemiddelde Nederlander 1,5% duurder is dan een jaar geleden. De afgelopen drie maanden is de inflatie flink gedaald (in augustus was de inflatie nog 2,8%). De daling kwam voor een belangrijk deel doordat de btw-verhoging van twaalf maanden eerder niet meer zichtbaar is in het inflatiecijfer. Daarnaast daalde de inflatie door de gunstige prijsontwikkeling van voedingsmiddelen en brandstoffen in het laatste kwartaal. Zelfs als de voedings- en brandstofprijzen de komende maanden niet verder dalen, zullen ze de inflatie verder drukken, omdat die prijzen vorig jaar wel opliepen. Ook verdwijnt het effect van de hogere assurantiebelasting binnenkort uit de inflatie. Die vlieger gaat niet op voor de accijnsverhogingen. De accijnzen gaan per 1 januari wederom omhoog. Het effect op de inflatie blijft echter beperkt, omdat ze vorig jaar ook omhoog gingen. Al met al verwacht het ING Economisch Bureau dat de inflatie de komende maanden nog wat verder daalt richting de 1%. Mee- en tegenvallers Prijzen kunnen flink bewegen gedurende het jaar. Met de kerstinkopen voor de deur springt een aantal prijsbewegingen in het oog. Voor levensmiddelen zijn consumenten ook dit kwartaal weer iets (-1,4%) minder kwijt. Pasta werd bijvoorbeeld 1,5% goedkoper. Opvallend groot was de daling van de aardappelprijs. Piepers zijn nu 22,8% goedkoper dan drie maanden geleden en zijn in anderhalf jaar niet meer zo goedkoop geweest. De prijzen van verse groente pieken traditioneel in de winter en zijn het afgelopen kwartaal ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
4
weer aan hun jaarlijkse opmars begonnen (+2.4%). Alcoholvrije dranken daalden in prijs. Voor koffie en thee betaalden consumenten 2,1% minder dan drie maanden geleden. Alcoholhoudende dranken stegen het afgelopen kwartaal licht in prijs (+0,2%) en stijgen door de accijnsverhoging per 1 januari extra in prijs. De prijzen van pakketreizen vielen na de zomer flink terug (24,2%). Brandstof daalde 4,4% in prijs het afgelopen kwartaal. Mee- en tegenvallersllllll prijsverloop (aug 2013=100) 115 110 105 100 95 90 85 80 75 jan-12
Bron: CBS
jul-12
jan-13
jul-13
Pasta
Alcoholh. dranken
Verse groente
Pakketreizen
Brandstof
Koffie en thee
Tips om koopkracht verder op te vijzelen Door de lagere inflatie en de bijgestelde kabinetsplannen zit er voor 2014 gemiddeld een kleine koopkrachtverbetering in het vat. Zelf kunnen consumenten hun koopkracht nog verder proberen op te vijzelen door slim op veranderende omstandigheden in te spelen. Prijzen veranderen immers voortdurend en ook de regels worden (vaak per 1 januari) aangepast. Hieronder volgt een aantal concrete tips waar consumenten hun voordeel mee kunnen doen. Bespaartips 1. Sla samen in voor kerst en oudjaar 2. Slaag met een kleiner budget 3. Geef een geslaagd cadeau 4. Houd je voornemens vol met een weddenschap 5. Maak je goede voornemens concreet 6. Houd je zorgverzekering tegen het licht 7. Schenk of doneer voor 31 december 8. Verbouw voordelig tot eind 2014
Tip 1: sla samen in voor kerst & oudjaar De feestdagen kunnen van december een dure maand maken. Wie zijn uitgaven wil beperken, kan samen inkopen doen. Nodig familie en vrienden uit met de kerstdagen of op oudejaarsavond en deel de kosten. Dat kan letterlijk: door iedereen een deel van de boodschappen te laten betalen. Of door iedereen iets te laten meenemen. Geef de genodigden vooraf wel een concrete aanwijzing, anders hebben jullie straks te weinig champagne en teveel snacks. Gezamenlijk vuurwerk inkopen kan ook voordelig zijn. Veel winkeliers geven korting aan klanten die (vooraf) grotere hoeveelheden in een keer bestellen. Tip 2: slaag met een kleiner budget Een goed cadeau hoeft niet duur te zijn. Gevers denken vaak ten onrechte dat de ontvanger een duurder cadeau meer waardeert. Maar uit onderzoek blijkt dat mensen die een cadeau krijgen de prijs ervan helemaal niet zo belangrijk vinden. Daar komt bij dat ook ‘hoe meer, hoe beter’ niet altijd voor cadeaus opgaat. Stel: je hebt geld voor één duurder cadeau en een tweede goedkoper cadeau. Als gever denk je misschien: twee is beter dan één. Maar volgens Amerikaans onderzoek waarderen ontvangers dat ene duurdere cadeau juist meer dan de twee cadeaus samen. Door het tweede goedkopere cadeau zien zij het totaal namelijk als minder waardevol. Tip 3: geef een geslaagd cadeau Nu de Kerstman in aantocht is, gaan veel consumenten op jacht naar cadeaus. Als gever wil je natuurlijk niet dat een cadeau weggegooid geld is. Koop daarom vooral de wensen die op iemands lijstje staan. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen het liefst cadeaus krijgen die ze hebben gevraagd. Sterker nog, een ongevraagd cadeau kan tot teleurstelling leiden. Dat geldt zeker voor de kinderen. Koop dus vooral de cadeaus die op iemands verlanglijstje prijken. Ontbreekt een wensenlijstje en heb je geen inspiratie? Dan is het goed om te weten dat veel mensen zelfs liever geld krijgen dan een cadeau dat op hun lijstje staat. Tip 4: houd voornemens vol met een weddenschap Het nieuwe jaar is voor veel mensen een mooi moment om hun leven een beetje te beteren. Maar of je nu wilt gaan sporten, stoppen met roken of afvallen; in de praktijk valt het volhouden van voornemens vaak vies tegen. Eén manier om je slagingskans te vergroten, is door kosten te verbinden aan het niet volhouden van je goede voornemen. Dat kun je bijvoorbeeld doen door een weddenschap af te sluiten. Alleen al het vooruitzicht van een mogelijk verlies kan een stimulans zijn om wel vol te houden. Zet wat leuks op het spel; bijvoorbeeld iets dat je graag wilt hebben. Je hebt dan niet alleen iets te verliezen, maar kunt ook een mooie beloning binnenhalen als je wel volhoudt. ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
5
Tip 5: maak je goede voornemens concreet De vruchten van veel goede voornemens pluk je pas op de langere termijn. Dat kan het lastig maken om goede voornemens vol te houden. Met een slim plan van aanpak kun je je slagingskans vergroten. Schrijf zo concreet mogelijk op hoe je een voornemen wilt volhouden. Als het kan, vertaal de voordelen dan ook in geld. Stop je met roken? Reken dan uit hoeveel geld je bespaart door van de sigaretten of shag af te blijven. Dat geldbedrag kan ook een extra stimulans vormen. Tip 6: houd je zorgverzekering tegen het licht Consumenten kunnen jaarlijks per 1 januari van zorgverzekeraar wisselen. Dat kan lonen, want er woedt een stevige concurrentie tussen verzekeraars. Zo biedt een aantal verzekeraars een zogeheten budgetpolis aan tegen een scherpere premie. Daar kleeft wel een nadeel aan: voor een deel van de behandelingen kun je slechts bij een beperkt aantal ziekenhuizen terecht. Verwacht je weinig zorg nodig te hebben? Dan kan het gunstig zijn voor een hoger eigen risico te kiezen. Wie nog wil overstappen, moet voor 31 december de oude verzekering opzeggen. Een nieuwe verzekeraar kiezen kan dan tot 1 februari. Tip 7: schenk of doneer vóór 31 december Ben je van plan geld te schenken of te doneren aan een goed doel? Dan kan het fiscaal gunstig zijn om dit nog voor het einde van het jaar te doen. De fiscus peilt namelijk jaarlijks op 1 januari de hoogte van het vermogen. Wie op 1 januari 2014 meer vermogen heeft dan de vrijstelling van 21.139 euro (42.278 voor fiscaal partners) moet hierover vermogensrendementsheffing betalen bij de aangifte over 2014. Door voor het einde van het jaar te schenken of te doneren, daalt het vermogen en hoef je minder af te rekenen bij de fiscus. Daar komt bij dat donaties aan goede doelen onder voorwaarden aftrekbaar zijn. Doneer je voor het einde van het jaar, dan betaal je dus ook minder belasting bij de aangifte over 2013. Tip 8: verbouw voordelig tot eind 2014 Plannen om het huis te laten verbouwen? Profiteer dan nog tot eind 2014 van het verlaagde btw-tarief. Het btwtarief op verbouwingen is dan geen 21%, maar 6%. Het verlaagde tarief zou eigenlijk tot 1 maart 2014 gelden, maar het kabinet heeft besloten de regeling (opnieuw) te verlengen. Om van het verlaagde tarief te kunnen profiteren, moet je huis ouder zijn dan twee jaar. De regeling geldt ook voor de aanleg en het onderhoud van de tuin. Reken je vooraf niet te rijk, want het verlaagde tarief geldt alleen voor de arbeidskosten en niet voor het materiaal. Op een project waarbij de arbeidskosten 5.000 euro (exclusief btw) bedragen, scheelt dat 750 euro.
Verantwoording en disclaimer ING BudgetBarometer De ING BudgetBarometer meet het oordeel van Nederlandse huishoudens over hoe zij kunnen rondkomen. De feitelijke barometerscore is gebaseerd op een aantal vragen uit marktonderzoek door TNS NIPO onder een representatieve groep Nederlandse huishoudens en geeft aan hoe zij vinden dat het huishoudboekje sluit. De ING BudgetBarometer heeft als minimale waarde 0 en kan maximaal uitkomen op 200. De neutrale stand is 100. Het aantal optimisten en pessimisten over de eigen portemonnee houdt elkaar bij die stand in evenwicht. In meting-20 (in november afgenomen onder 1086 Nederlandse huishoudens) is de BudgetBarometerscore uitgekomen op 86. De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op de door ING vergaarde informatie en door ING betrouwbaar geachte bronnen. Deze gegevens zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt. Noch de ING, noch medewerkers van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. ING aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van de publicaties of voor informatie die op of via de sites wordt verstrekt. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Niets in deze publicatie mag worden gereproduceerd, verspreid of gepubliceerd zonder de uitdrukkelijke vermelding van de ING als bron van deze informatie. De afnemer van deze informatie is verplicht aanwijzingen van de ING betreffende het gebruik van de informatie op te volgen. Nederlands recht is van toepassing. De ING is met ruim 8,9 miljoen rekeninghouders een van de grootste en meest toonaangevende financiële dienstverleners van Nederland. ING biedt klanten gemak, waar voor hun geld en persoonlijk advies. Particuliere en zakelijke klanten kunnen bij de ING terecht voor financiële producten op het vlak van betalen, sparen, lenen, hypotheken en beleggen. Daarnaast bemiddelt de ING in verzekeringen en pensioenen. De ING is een Nederlands onderdeel van de ING Groep, een wereldwijd opererende financiële instelling met meer dan 82.000 medewerkers. ING Groep verleent diensten aan ruim 61 miljoen particuliere, zakelijke en institutionele klanten in meer dan 40 landen in Europa, Noord-Amerika, Latijns-Amerika, Azië en Australië. ING Bank N.V., statutair gevestigd te Amsterdam, Handelsregister nr. 33031431. Wilt u geen persberichten meer ontvangen van ING, klik dan hier.
ING BudgetBarometer Economisch Bureau, december 2013
