Informatiemaatschappij College 5 Aandacht en economie
College 5
Aard van het college
Nieuws uit de IMIJ
Dit college gaat niet over harde feiten. We kijken naar de ideeën van een aantal visionaire denkers over het nu en de (nabije) toekomst van de economie van de IMIJ.
Nieuws uit de IMIJ
• Nederlandse thuiswinkelbranche groeit naar 5 miljard
Nieuws uit de IMIJ
• OV-chipkaart valt veel duurder uit [NOS, 7 oktober 2008]
[webwereld, 1 oktober 2008]
1
Literatuur van deze week • Cuilenburg, J. (2002). Aandacht, aandacht ... Over overvloed en tekort in de informatiesamenleving. Commissariaat voor de Media
• Goldhaber, M.H. (1997). The attention economy and the net.
Economie van de IMIJ
Hoe wordt er (in de toekomst) verdiend?
Waar liggen de kansen?
Michael H. Goldhaber
Communicatiemarkten
De markt
Communicatiemarkten • Prijsmechanisme – Wat zijn de effecten van prijsdalingen en – stijgingen?
• Waaruit bestaat de prijs? • geld + inspanning + aandacht
Wat is het ruilmechanisme? • Informatie tegen aandacht • Deelnemers zijn tegelijkertijd aanbieder en vrager • (vb. reclame)
2
Wat is aandacht?
Aandacht
Everyone knows what attention is. It is the taking possession by the mind in clear and vivid form, of one out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought... It implies withdrawal from some things in order to deal effectively with others. (William James, 1890)
Wat zijn de deelaspecten van aandacht?
Enkele cijfers • De dagelijkse editie van de New York times bevat net zoveel informatie als een burger in de 17e eeuw gedurende zijn hele leven tegenkwam.
1. concentratie
2. selectie
Informatieverwerking
Tijd = (Informatie * Aandacht) / Snelheid
• Een manager – – – –
krijgt gemiddeld 75 emails per dag, 25.000 per jaar. ontvangt gemiddeld per dag 18 telefoontjes en plaatst er 15 is blootgesteld aan een kleine 3000 advertenties per dag besteedt 40 procent van zijn tijd aan het verwerken van informatie met behulp van IT – vindt in minder dan de helft van de gevallen datgene wat hij zoekt
Informatieverwerking
Aandacht = (Tijd * Snelheid) / Informatie
3
Problemen met aandacht
Problemen met aandacht
Aandachtseconomie
Informationoverload
Aandachtseconomie Twee basiswetten: 1. aandacht wordt altijd duurder 2. aandacht is altijd scheef verdeeld
•
Uitgangspunt: #aandacht is beperkt
Twee bronnen van aandacht 1. de eigen aandacht
# aandacht om te geven is beperkt
2. de aandacht van een ander
# aandacht om te krijgen in principe onbeperkt
4
Verschillende communicatiestrategieën 1. meer, meer, meer
2. anders, anders, anders
Wat zijn mogelijke nieuwe strategieën? • fluisteren i.p.v. schreeuwen • permissie i.p.v. interruptie • aandacht krijgen door aandacht te geven
Inzicht
Rijkdom in de aandachtseconomie • Wie zijn de nieuwe rijken? Wie de nieuwe armen? • Hoe word je succesvol?
5
Economie van de toekomst
The attention economy
• Er vindt momenteel een (stille) economische revolutie plaats. • Het internet en cyberspace vereisen een geheel nieuwe manier van economisch denken. [Michael H. Goldhaber, 1997]
ICT & economie •
Welke gevolgen heeft ICT en het internet op de economie? 1. mensen veranderen
Waar gaat de nieuwe economie over? • niet over materiële goederen • maar ook niet over immateriële goederen zoals informatie.
2. nieuwe economische wetten vervangen de oude
Wat is economie? • The science which studies human behaviour as a relationship between ends and scarce means which have alternative uses
Het internet
informatie
aandacht
[Lionel Robbins, 1932]
6
Aandacht • Aandacht is een intrinsiek schaars goed.
Aandacht • Daarbij: (respectvolle) aandacht is gewild, gewenst, waardevol.
• Probeer maar: – luisteren naar 3 sprekers tegelijk – luisteren naar 1 spreker 2 uur lang
Geboeid zijn
Denk nu even niet aan een pandabeer
• Bezit van iemands aandacht brengt een mate van macht met zich mee: – invloed op de gedachten van de ander – invloed op het gedrag van de ander
Bezit van aandacht
Dit geldt ook voor de controle over de eigen aandacht!
7
Drijvende economische kracht Aandacht is: 1. waardevol
•
Maar: – niet iedereen wil zo veel mogelijk aandacht
2. schaars
Behoefte aan aandacht
Welke behoeften hebben mensen?
• Maar: iedereen heeft een basisbehoefte aan aandacht.
pyramide van Abraham Maslow
Persoonlijke communicatie
“Hoe gaat het met je?”
aandacht
aandacht
8
Informatiestress
Aandacht vragen
Massacommunicatie
Is aandacht verhandelbaar?
aandacht
denkbeeldige aandacht
Is het een nieuwe economie? • We hebben altijd in een aandachtsecomie geleefd.
• Deze wordt nu alleen veel belangrijker.
• Ja, aandacht kan worden overgedragen, van persoon op persoon.
In welke economie leef ik zelf? • Hoeveel beslissingen op een dag: – waar gaat mijn geld heen?
ten opzichte van: – waar gaat mijn aandacht heen?
9
Productie en consumptie
Menselijke ontwikkeling • Enerzijds: Steeds minder mensen benodigd voor de productie.
Niet meer met elkaar in balans – consumptie kan de productie nauwelijks bijhouden
• Anderzijds: En toch zijn mensen drukker dan ooit. • Goldhaber zegt: Dat is logisch! – Dat is precies de nieuwe economie in werking: de competitie om aandacht.
Denkbeeldige aandacht
De rol van rolmodellen
• Tv-programma’s etc. geven mensen denkbeeldige aandacht.
• Mensen op televisie zijn juist vaak ook zelf mensen die op zoek zijn naar aandacht.
• Er ontstaat steeds meer behoefte aan echte aandacht.
• Als deze mensen als rolmodel worden gezien wordt de behoefte aan aandacht daarmee alleen nog maar groter.
Een rolmodel
Organisaties in de aandachtseconomie • In de aandachtseconomie zijn organisaties meer tijdelijk van aard. • Organisaties zijn podia waarop mensen kunnen excelleren • Vooral in de vorm van projectteams
10
De aandachtseconomie draait om:
Succes in de aandachtseconomie • In een aandachtseconomie zijn de winnaars degenen met zoveel mogelijk aandacht.
grenzeloze creativiteit.
Aandacht is geen standaardproduct.
• Want: – aandacht is macht.
Nieuwe vorm van rijkdom • Materiële goederen zijn in de aandachtseconomie secundair. • Waar is de rijkdom?
Imprint • Iets of iemand aandacht geven is niet over als het gebeurd is. • Aandacht resulteert in een ‘imprint’. • En op deze imprint kan verder gebouwd worden: – meer aandacht van dezelfde persoon – groter publiek
Rijkdom • Aandacht is rijkdom, want
Eigendom Vanuit het perspectief van aandacht:
Vanuit het perspectief van informatie:
– het is blijvend – er kan steeds aan toegevoegd worden
• Waar is het? – in het hoofd / de geest van de aandachtgevers
11
Aandacht en geld
Aandacht en geld • Fans doen alles voor hun sterren. • Sterren hebben geen moeite om geld te verzamelen. • Kortom: geld stroomt mee met aandacht
Geld en aandacht • Andersgezegd: rijkdom uit de oude economie stroomt naar de succesvollen in de nieuwe. • Maar andersom geldt het niet noodzakelijk: het kopen van aandacht is problematisch
Wat te doen?
Populariteit via internet • Het wordt steeds gemakkelijker om aandacht te krijgen zonder een ondersteunende organisatie. • bijv: Esmee Denters
Reputation is the new currency
• in de aandachtseconomie heeft het geen zin om zoveel mogelijk geld te verzamelen. • investeer in je eigen populariteit
• http://www.freedomlab.org/2007/04/03/chrisanderson-publicist-and-editor-wired-magazine/
12
Maar: • Er is ook nog de eigen aandacht. • Datgene waaraan je aandacht geeft groeit. • Waaraan je aandacht besteden?
The great copy machine
Better than free • When copies are free, you need to sell things which can not be copied [Kevin Kelly, 31 jan 2008]
Better than free [http://www.kk.org/thetechnium/archives/2008/01/better_than_fre.php]
• Dus waaraan je aandacht besteden?
Wat is lastig kopieerbaar en dus waardevol in de nieuwe economie? 1. vindbaarheid
5. toegankelijkheid
2. authenticiteit
6. ‘embodiment’
3. personalisatie
7. onmiddellijkheid
4. interpretatie
8. betrouwbaarheid
Slotopmerkingen I •
“On the one hand information wants to be expensive, because it's so valuable. The right information in the right place just changes your life. On the other hand, information wants to be free, because the cost of getting it out is getting lower and lower all the time. So you have these two fighting against each other.”
•
[by Stewart Brand at the first Hackers' Conference in 1984 ]
13
Slotopmerkingen II "...in an information-rich world, the wealth of information means a dearth of something else: a scarcity of whatever it is that information consumes. What information consumes is rather obvious: it consumes the attention of its recipients.
Hence a wealth of information creates a poverty of attention and a need to allocate that attention efficiently among the overabundance of information sources that might consume it." [Herbert Simon, 1971]
Slotopmerkingen III 1. Selectie – de juiste keuze maken
2. Concentratie – niet laten afleiden
Hartelijk dank voor jullie aandacht. Succes!
3. Dosering – niet te veel, niet te weinig
Website
Bekijk regelmatig: http://www.cs.uu.nl/docs/vakken/imij
14
