Informatiefiche
Verantwoordelijkheid van de bevoegde persoon
VERANTWOORDELIJKHEID Een (ernstig) arbeidsongeval leidt zowel tot strafrechtelijke verantwoordelijkheid als burgerlijke aansprakelijkheid. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid Strafrechtelijke verantwoordelijkheid beteugelt inbreuken op regels die tot het strafrecht behoren. Partijen kunnen zich niet via een verzekeringspolis indekken tegen het risico strafrechtelijk verantwoordelijk te worden gesteld. Strafrecht is ook wettenrecht, wat betekent dat alleen gedragingen worden bestraft die vooraf uitdrukkelijk bij wet strafbaar zijn gesteld. Artikel 128 van het Sociaal Strafwetboek sanctioneert naast de werkgever ook zijn aangestelde bij een inbreuk op de Welzijnswet en de uitvoeringsbesluiten ervan met een sanctie van niveau 3. Als de inbreuk gezondheidsschade of een arbeidsongeval tot gevolg heeft gehad voor een werknemer, wordt ze bestraft met een sanctie van niveau 4. Met aangestelden in het kader van het Sociaal Strafwetboek worden de personen bedoeld die binnen de onderneming een deel van het gezag van de werkgever op zich nemen en die beslissingen nemen op het vlak van welzijn op het werk. Een werknemer kan een aangestelde zijn in de zin van het Sociaal Strafwetboek. De bevoegde persoon kan dus beschouwd worden als aangestelde (in de zin van het Sociaal Strafwetboek) als hij in het kader van zijn opdrachten een beslissingsbevoegdheid heeft. De hoedanigheid van aangestelde zal door de rechter altijd in concreto nagegaan moeten worden op basis van alle dossierelementen. Concreet betekent dit voor de bevoegde persoon als aangestelde het volgende op het vlak van sanctionering: SANCTIE: Niveau 3: inbreuk op de welzijnsreglementering Niveau 4: inbreuk op de welzijnsreglementering met een arbeidsongeval of gezondheidsschade tot gevolg
Gevangenisstraf en/of strafrechtelijke geldboete 600 - 6.000 EUR
6 maanden - 3 jaar gevangenis en/of 3.600 - 36.000 EUR
De strafrechtelijke geldboete kan vermenigvuldigd worden met het aantal betrokken werknemers. De vermenigvuldigde geldboete mag niet meer dan het honderdvoud van de maximumgeldboete bedragen.
Navb-cnac Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van navb-cnac Constructiv en duidelijke bronvermelding .
2/5
Informatiefiche-J010-07/2015
navb-cnac Constructiv Het preventie-Instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel ● constructiv.be
[email protected] ● T +32 2 552 05 00 ● F +32 2 552 05 05
Bij een (ernstig) arbeidsongeval zal naast een vervolging op grond van het Sociaal Strafwetboek vaak ook een vervolging plaatsvinden op grond van artikel 418 en volgende van het Strafwetboek wegens een gebrek aan voorzorg. Artikels 418 t.e.m. 420 van het Strafwetboek bepalen dat om het even wie strafrechtelijk vervolgd kan worden wegens onopzettelijke doding of onopzettelijke toebrenging van lichamelijke letsels. Ook een bevoegde persoon kan dus strafrechtelijk aangesproken worden wegens onachtzaamheid of nalatigheid. Burgerlijke aansprakelijkheid Naast de strafrechtelijke verantwoordelijkheid, stelt zich ook de vraag wie bij een arbeidsongeval de (materiële, lichamelijke, morele, ...) schade zal vergoeden. Het betreft hier dus de vraag naar de burgerlijke aansprakelijkheid. Als het ongeval erkend wordt als arbeidsongeval, zijn de regels uit de Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 van toepassing wat de burgerlijke aansprakelijkheid in de privésector betreft. Hierbij moet wel benadrukt worden dat de arbeidsongevallenverzekering enkel geldt tussen de werkgever en eigen werknemers. De bevoegde persoon die als werknemer een arbeidsongeval veroorzaakt waarvan zijn collega-werknemer het slachtoffer wordt, geniet burgerlijke immuniteit. Dit betekent dat het slachtoffer vergoed zal worden via de arbeidsongevallenverzekering van de gemeenschappelijke werkgever. De bevoegde persoon als werknemer kan in het gemeen recht niet meer door de collega of zijn rechthebbenden aangesproken worden voor de schade die te wijten is aan het arbeidsongeval. De situatie is anders wanneer de bevoegde persoon een arbeidsongeval veroorzaakt waarvan een werknemer van een andere werkgever (een derde) het slachtoffer wordt. In dat geval speelt de burgerlijke immuniteit in hoofde van de bevoegde persoon niet en kan het slachtoffer of kunnen zijn rechthebbenden (na vergoed te zijn geweest via de arbeidsongevallenverzekering van de eigen werkgever) de bevoegde persoon bijkomend aanspreken op grond van buitencontractuele aansprakelijkheid. Hiervoor zal het slachtoffer wel onder meer moeten aantonen dat de bevoegde persoon een zware fout heeft begaan. Artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet bepaalt immers dat een werknemer zowel contractueel als buitencontractueel alleen aansprakelijk is ten opzichte van collega’s en derden voor de schade die te wijten is aan zijn zware fout, gewoonlijk voortkomende lichte fout of bedrog. Doorgaans zal het slachtoffer zich dan ook tot de werkgever van de bevoegde persoon richten om een schadevergoeding te bekomen (in casu de werkgever als gebruiker van de steiger of het steigerbouwbedrijf).
Navb-cnac Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van navb-cnac Constructiv en duidelijke bronvermelding .
3/5
Informatiefiche-J010-07/2015
navb-cnac Constructiv Het preventie-Instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel ● constructiv.be
[email protected] ● T +32 2 552 05 00 ● F +32 2 552 05 05
WETTELIJK KADER Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978: artikel 18: ingeval de werknemer bij de uitvoering van zijn overeenkomst de werkgever of derden schade berokkent, is hij enkel aansprakelijk voor zijn bedrog en zijn zware schuld. Voor lichte schuld is hij enkel aansprakelijk als die bij hem eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt. Codex over het welzijn op het werk, met name: • • •
Koninklijk besluit van 31 augustus 2005 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte (KB ‘Werken op hoogte’) Koninklijk besluit van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen …
Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming (ARAB) Sociaal strafwetboek Strafwetboek Burgerlijk wetboek: •
•
•
•
Artikel 1382. Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden. Artikel 1383. Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door zijn daad, maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt. Artikel 1384. Men is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad maar ook voor die welke veroorzaakt wordt door de daad van personen voor wie men moet instaan, of van zaken die men onder zijn bewaring heeft. ...
Navb-cnac Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van navb-cnac Constructiv en duidelijke bronvermelding .
4/5
Informatiefiche-J010-07/2015
navb-cnac Constructiv Het preventie-Instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel ● constructiv.be
[email protected] ● T +32 2 552 05 00 ● F +32 2 552 05 05
VERBINTENISSEN bevoegde persoon
KB ‘WERKEN OP HOOGTE’ (1)
Verbintenissen bevoegde persoon
KB TMB (2)
KB “WERKEN OP HOOGTE” (1)
Verbintenissen bevoegde persoon Inhoud contract (3) KB TMB (2) KB “WERKEN OP HOOGTE” (1)
