deZandloper Informatiebulletin over afscheid nemen en verder leven. Een uitgave van de Coöperatieve Uitvaartvereniging ‘De Volharding’ U.A.
Maar het betekent wel: goed investeren & op de kas letten
6
‘Tumult bij de Uitgang’ en ‘Na dit leven’ Twee boeken van artsen, die met de dood vertrouwd zijn
8
nummer 25
Doe mee met onze unieke ledenactie!
Verdien een bioscoopbon met onze lid-maakt-lid actie
Vereniging
2
Minder sterfgevallen, dat mag wat kosten!
Maart 2014
UItzicht op de hemel, recht omhoog vanuit het atrium van het nieuwe hoofdkantoor van ‘The co-operative’ in Manchester. Een werkbezoek leverde veel ideeën op voor De Volharding.
Meer dan een uitvaartvereniging
Voordelen met de De Volharding ledenpas Behalve dat uw ledenpas het hele gezin voordeel geeft, spaart u door aankopen te doen ook punten die aan het einde van het jaar kunnen worden ingezet voor extra korting. Daarnaast kan het opgebouwde saldo vanaf € 20 desgewenst ook worden worden bijgeschreven op uw depositorekening. De Volharding ledenpas wordt per adres uitgegeven. Wonen er meer leden op één adres, dan ontvangt u dus één pas met daarop het lidnummer van
www.devolhardinguitvaartzorg.nl
de hoofdinschrijver. Deze pas kan echter door het hele gezin gebruikt worden! Op pagina 4 van deze Zandloper kunt u meer informatie vinden over de nieuwe ledenpas, en u treft daar ook de eerste twee reisaanbiedingen, speciaal voor leden van De Volharding.
Rek in het leven Verder vindt u in dit nummer van de Zandloper verschillende bijdragen over de ‘rek’ die in het leven zit.
Bijvoorbeeld over het bereiken van de 100-jarige leeftijd, iets wat heel normaal lijkt te gaan worden; over levensverlengende ontwikkelingen in de medische wetenschap; de bijnadoodervaring van een arts die zweert het hiernamaals gezien te hebben; en het world wide web, de gevaren of het plezier van blijven bestaan op internet, ook na het overlijden.
Dit is uw Volharding ledenpas
Met dit nummer van de Zandloper ontvangt u een ledenpas met uw lidmaatschapsnummer. Het is onder meer een bonuskaart die korting geeft op de diensten van De Volharding, zoals 10 tot 15 procent op artikelen uit de Volharding Voordeelwinkel, op Volhardingsreizen en bijvoorbeeld het laten opstellen van een testament bij de notariskantoren waarmee onze coöperatie samenwerkt.
deZandloper
Vereniging
2 Teruggang in uitvaarten
Bestuur weer op sterkte
Een jaar van bezuinigen en verantwoord investeren
Gerard van Otterloo is uit het bestuur van de coöperatie De Volharding getreden vanwege gezondheidsproblemen. Het zal nog lange tijd duren voordat hij weer volledig hersteld is. Bulent Aydin is op de laatste Ledenraadsvergadering gekozen als zijn vervanger. Bulent werkt in het Laakkwartier en heeft goede kennis van de stad. Het is vooral zijn maatschappelijke betrokkenheid die wij als een versterking van het bestuur zien.
Bij het nieuwe jaar past ook even terugkijken op het afgelopen jaar, hoe het verlopen is en of de verwachtingen die wij hadden ook helemaal zijn uitgekomen. Wat duidelijk is geworden, is dat voor de mensen op de werkvloer de samenvoeging van CUVO met DLE uitstekend is verlopen. De medewerkers hebben hun draai gevonden in het nieuwe bedrijf Eer en Volharding. Dat is voor iedereen prettig, ook voor onze klanten, die gebaat zijn met goede en betrokken dienstverlening. De kwaliteitscijfers voor 2014 matchen die van 2013: onverdeeld hoog een 8.9 op een schaal van 10! Terugkijkend op het hele jaar 2013 valt wel een conclusie te trekken. Ondanks de crises en de strenge winter zijn er minder mensen overleden dan we verwacht hadden. Het laat zien dat de gezondheidszorg in Nederland op een hoog peil staat. En daar zij we gelukkig mee. Voor het bedrijf betekent dit echter wel dat we scherper op de uitgaven moeten gaan letten.
Ad Patres en Ockenburghstraat Maar alleen bezuinigen, dat is niet voldoende. Binnen Eer en Volharding zal ons merk Ad Patres meer nadruk gaan krijgen. Ad Patres heeft een rouwcentrum aan de Frederik Hendriklaan 7. Vanuit deze vestiging zullen wij onze dienstverlening beter kunnen richten op bepaalde wijken en buurten van Den Haag. Te denken valt dan aan Statenkwartier, Belgisch Park, Wassenaar, Marlot, de Archipelbuurt en het Benoordenhout. Ook wordt geïnvesteerd in onze hoofdvestiging aan de Ockenburgstraat, de eerste fase van de verbouwing zit er bijna op. Eind april staat stap twee gepland. En
ondertussen gaat het werk gewoon door. De nabestaanden ondervinden bij een rouwplechtigheid geen hinder van de bouwwerkzaamheden. Met ons crematorium zijn we verder gekomen. We gaan ervan uit dat medio dit jaar wij u daarover kunnen berichten.
aangekondigd dat we met meerdere diensten voor de leden zullen komen. Telkens, per Zandloper, een nieuwe dienst of voordeel actie. Ik hoop van harte dat u allen een goed en gezond jaar tegemoet gaat.
Ledengroei Verder is het goed om te zien dat de coöperatie De Volharding weer groeit, we hebben 800 nieuwe leden kunnen inschrijven. Zo een 600 leden zijn ons ontvallen en wij hebben voor hen de uitvaart gedaan. Wij zien de groei van de coöperatie als een teken van vertrouwen. De Volharding is in deze tijd nog steeds een werkend concept dat in de belangstelling van de mensen staat en waardering oogst.
In de vacature van Noortje van Kooperen in de Ledenraad werd voorzien door daarin te benoemen de heer Cengiz Muharrem. De heer Muharrem werkt bij de UWV en is zeer actief in het sociale maatschappelijk leven. Op deze wijze is de ledenraad weer op oude sterkte gekomen. De heer Bovenlander werd herbenoemd, evenals de heer Martini als voorzitter, allebei tot 2019.
Dag van De Volharding
Ledenpas en ledenvoordeel Als het goed is, dan heeft u de pas bij deze Zandloper toegezonden gekregen. De pas is vooral een kortingspas. U kun op veel artikelen van de Volharding Voordeelwinkel extra korting krijgen. Ook op reizen die voor u geselecteerd zijn. We hebben al eerder
Gerard van Otterloo, oud-bestuurslid
Constant Martini, voorzitter
Uit de ledenraad zijn geen suggesties gekomen voor een idee voor de Dag van De Volharding 2014, het jaarlijkse evenement voor alle leden. Als u suggesties heeft dan houden wij ons daarvoor aanbevolen. U kunt deze kenbaar maken per e-mail of per post versturen naar Antwoordnummer 891, 2507 WK in Den Haag.
De Volharding maakt de cirkel rond Met veel plezier ben ik actief als lid van de Ledenraad van de Volharding. Van huis uit heb ik meegekregen dat elk mens een afscheid verdient met respect en waardigheid. Het is echt nog niet zo lang geleden dat dat uitsluitend gold voor de rijkere mensen in Den Haag. De Volharding maakt dat waar en is wat mij betreft een onmisbaar onderdeel van de Rode familie. Sport en bewegen maken mensen gelukkiger en gezonder. Elke week zorgen 20.000 sportvrijwilligers in Den Haag voor ontmoeting, beweging en plezier voor 80.000 sporters. Een belangrijk onderdeel daarvan vormt de jeugd. In Scheveningen is Duindorp SV daarvan een belangrijk voorbeeld. Onder de rook van het grotere SVV Scheveningen zorgen de mensen van Duindorp SV voor het toegankelijk zijn en blijven voor kinderen van de gewone gezinnen uit Scheveningen en omstreken. Daarom fluit ik op de landelijke vrijwilligersdag altijd een jeugdwedstrijd. Volgens de kenners minder succesvol, echter wel met veel lol en enthousiasme onder de spelers en speelsters. De Volharding maakt het mogelijk € 1000,- te schenken aan een maatschappelijke organisatie. De keuze voor SV Duindorp is voor mij dan eenvoudig. Daarmee maakt De Volharding ook contact met de jeugd en maakt daarmee de cirkel rond. Gerard Verspuij, bestuurslid van De Volharding Scheidsrechter Gerard Verspuij tussen jeugdige speelsters van SV Duindorp
www.devolhardinguitvaartzorg.nl
Doorleven op internet of alles laten afsluiten? Uw leven in cyberspace
De PC, een tablet als een iPad en een moderne smartphone, veel ouderen hebben er tegenwoordig wel eentje. In het gebruik ervan zijn veel mensen vaak ook lid geworden van platforms als Facebook en Google+; ze hebben zelfs vaak ‘apps’ geïnstalleerd van hun bank, om betalingen te kunnen doen en hun rekeningen te controleren. Maar wat gebeurt er met hun honken op internet en met al die toepassingen bij een onverwacht overlijden? Blijven we doorleven in cyberspace, kunnen anderen misbruik maken van hun digitale nalatenschap? overzicht
teveel soesa te voorkomen blijft het het beste iemand toegang te geven tot uw gebruikersnamen en wachtwoorden, dan kan uw vertrouweling uw lidmaatschappen beëindigen zoals u dat zelf bij leven had gekund.
Oplossing van Google Een interessant alternatief wordt geboden door Google. Als u bent ingelogd is het wel even zoeken naar ‘inactiviteitsvoorkeuren’. Daar kunt u
een periode van inactiviteit instellen (tussen de 3 tot 18 maanden), waarna er automatisch bepaalde acties worden uitgevoerd. Dat kan bijvoorbeeld zijn het waarschuwen van familieleden of vrienden, het wissen van documenten of het geheel verwijderen van uw lidmaatschap (‘account’ genoemd). Zulke opties worden inmiddels veel gebruikt door mensen die willen zekerstellen dat zij na hun overlijden niet blijven ‘spoken’ als Google-lid op internet.
Ga ook uitvaartsparen!
Rendementvast uitvaartsparen én € 210 gestort op uw depositorekening
Voor veel dingen met betrekking tot het regelen van zaken die nodig zijn bij overlijden, kunnen van te voren voorzieningen worden getroffen, bijvoorbeeld via de ‘ Internet Kluis’ van De Volharding, door zaken vast te leggen bij de notaris, door afspraken te maken met familie of goede vrienden en soms nog met een ‘executeur testamentair’ - die sinds 2003 trouwens niet meer eenvoudig door een codicil kunnen worden benoemd, maar codicillen die zijn opgemaakt vóór 2003 blijven nog wel geldig.
‘Geen zorg’ Natuurlijk zijn er ook onder de leden van De Volharding mensen die het ‘geen zorg’ is wat er na hun dood gebeurt. Omdat ze geen partner, kinderen en familie meer hebben; omdat ze niks waardevols nalaten of geen goed doel voor ogen hebben. Maar meestal is het anders; zelfs goed geregeld via de notaris. Kinderen en kleinkinderen missen bij het overlijden van hun (groot)ouders echter vaak het volledige overzicht van hun digitale bestaan op internet, zeker als ze niet zo’n nauwe
band meer hadden met hen. Meestal wordt het wel geweten als (groot)vader of -moeder actief was op bijvoorbeeld Facebook, Google+ of Twitter. Soms echter deden ze ook dingen, als een gokje wagen, die zij stilletjes hielden om kritiek of verwijten uit de weg te gaan. Daarbij kan gevoelige informatie in het spel zijn (geweest), als bijvoorbeeld verstrekte gegevens van creditcards. Dat kan ook bij ‘onschuldige’ abonnementen het geval zijn, als op digitale kranten en tijdschriften. Het is zaak om er samen met de bank(en) van de overledene voor te zorgen dat periodieke afschrijvingen niet eindeloos blijven doorlopen en de rekeningen te sluiten zodra die niet meer nodig zijn.
In vertrouwen Het is voor een normaal mens niet te doen om precies uit te zoeken wat een actieve internetter allemaal had lopen op het world wide web. Daarom is het verstandig hen daarbij op voorhand te helpen, door een vriend of familielid die handig is met computers in vertrouwen te nemen, en ervoor te zorgen dat hij of zij weet waar na uw overlijden een
overzicht is te vinden van alle toepassingen op internet die in gebruik waren, inclusief uw gebruikersnamen en de daar bijhorende wachtwoorden! Zo’n overzicht zou u bijvoorbeeld kunnen opbergen in een digitale internetkluis als De Volharding gratis beschikbaar heeft voor alle leden.
Eerlijk en rendementvast sparen voor uw uitvaart? Open een depositorekening bij De Volharding en profiteer van de jaarlijkse rentebijschrijving. Voorletter(s):
M V
Achternaam: Geboortedatum: Mijn lidnummer:
Ik ben nog niet lid
Adres:
Bewijs van overlijden
Postcode:
Hoewel internetbedrijven als Facebook, Google en Yahoo zeggen dat ze erg zorgvuldig willen omgaan met privacy, vinden familieleden het vaak rampzalig moeilijk om de lidmaatschappen van een overledene te beëindigen. Zo is Yahoo bijvoorbeeld pas bereid om daaraan mee te werken als het een officieel overlijdenscertificaat ontvangt. Bij LinkedIn moet eerst een heel formulier worden ingevuld, en bij Facebook moet ook bewijs van overlijden worden overgelegd. Maar bij Facebook is het vervolgens ook mogelijk om de pagina van een overleden familielid in stand te houden als ‘herinneringspagina’, die alleen nog is te bezoeken door een selecte groep van familieden en vrienden. Om
Woonplaats: Telefoon: E-mail: Mijn partner wil ook een depositorekening openen: M V
Voorletter(s): Achternaam: Geb. datum: Lidnummer partner:
Mijn partner is niet lid
Handtekening: Stuur deze coupon ongefrankeerd naar: uwDe instellingenpagina, maar wat u 891, 2501 WK te Den Haag Volharding, Antwoordnummer daarop aantreft is onder meer de optie
Waart u straks als een spook rond over het internet?
Achtergronden
3
deZandloper Vereniging
4
De Volharding ledenpas
Uitbreiding van onze dienstverlening Op de voorkant van deze Zandloper heeft u als het goed is een ledenpas aangetroffen. Een pas op lidnummer, die ook is te gebruiken t.b.v. anderen in uw gezin op uw adres. Per adres wordt één ledenpas verstrekt, ongeacht het aantal leden in uw gezin van De Volharding. De ledenpas kan ook van nut zijn in contacten met De Volharding en het Depositofonds. Verstop hem niet thuis!
Met de ledenpas willen wij het mogelijk maken om extra kortingen mogelijk te maken. Tijdens het inspirerende werkbezoek dat vorig jaar is afgelegd bij de grootste en oudste coöperatie ter wereld, de COOP in het Engelse Manchester, hebben we gezien wat er zoal met een ledenpas gedaan kan worden. In de eerste plaats is de pas een kortingskaart zoals de beroemde bonuspas van de AH. De Volhardingspas zal voorlopig nog kleinschalig zijn. Alle aanschaffen via onze webwinkel Volharding Voordeel leveren ofwel direct korting op de prijs op
of het levert spaarpunten op. Ook de reizen die de Volharding aanbiedt vallen onder de werking van de ledenpas.
Brillen en gehoorapparaten Wilt u voor uw uitvaart sparen? Ook dat kan: door eenmaal per jaar uw verzamelde punten te verzilveren en op uw depositorekening te storten. Geleidelijk zullen wij de diensten en boodschappen uitbreiden. Net als in Engeland willen wij (para)medische diensten gaan aanbieden. Daar onze leden veelal boven de vijftig zijn zullen wij ook brillen en gehoorapparaten in
de toekomst met korting of rechtstreeks gaan aanbieden. Wat we nu met de ledenpas aan het doen zijn lijkt nog het meest op de coöperatie van 1935.
of steun rondom het overlijden van een dierbare. De Volharding heeft hiermee definitief een nieuwe weg ingeslagen, om onze leden nog beter te kunnen helpen
om door de economische crisis heen te komen, door materieel en immaterieel meer mogelijk te maken.
Catalogus Om een goede start mogelijk te maken hebben wij een catalogus samengesteld waarin u een grote selectie van goederen en producten vindt. Ook hebben we een speciaal en betaalbaar reisaanbod gemaakt, exclusief voor de leden van De Volharding. Met de ledenpas kunt u in de komende maanden ook inschrijven op sociale diensten als rouwverwerking
- ADVERTENTIE -
Spanje
Portugal 8-dagen volpension vanaf € 399,- p.p.
8 daags arrangement vanaf € 379 p.p.
Lente in Benidorm Een zonnige strandwandeling, sangria met tapas op het terras of in een authentieke Spaanse bar, leuke souvenirwinkels aan de boulevard en Hollandse gezelligheid. Dát is winter en voorjaar in bruisend Benidorm! De Nederlandse reisleiding neemt u mee op stap. Zo maakt u een wandeling, bezoekt u de markt en proeft u de lekkerste chocolade in het pittoreske Villajoyosa en u maakt kennis havenstad Alicante, inclusief rondrit en kasteelbezoek. RH Victoria **** U geniet in het elegante hotel van comfortabele kamers, een uitstekende keuken en ideale ligging, slechts ca. 400 m van het strand en de sfeervolle oude binnenstad.
Natuurlijk Azoren Deze Portugese eilandengroep, gelegen in de Atlantische Oceaan op ca. 1500 km ten westen van Portugal, is een waar paradijs voor de actieve natuurliefhebber. Geniet van de vele wandelmogelijkheden, een zacht klimaat, leuke kleine strandjes en natuurlijk de walvissen en dolfijnen, die er in grote getale voor-komen, wel meer dan 20 soorten! U vliegt naar het grootste eiland van de Azoren, São Miguel, met Ponta Delgada als grote stad, bekend om zijn oude herenhuizen, charmante pleintjes, historische kerken en levendige boulevard. Canadiano*** Middenin het gezellige centrum van Ponta Delgada gelegen. Het hotel beschikt over nette en ruime kamers ingericht met warme rode tinten wat direct een prettige sfeer oproept. Naast een eigen restaurant beschikt het hotel over een sfeervolle bar.
Het arrangement is inclusief: Het arrangement is inclusief:
Transavia retourvlucht Transfers luchthaven - accommodatie 7 overnachtingen Volpension inclusief water en wijn 1x gratis entree subtropisch binnenzwembad Nederlandse hostess 1 excursie Villajoyosa 1 bezoek Alicante
Prijs: Reisperiode:
Retourvlucht Amsterdam - São Miguel met Arke of Sata Luchthavenbelasting en brandstofheffing Transfer van luchthaven naar accommodatie en v.v. Nederlandssprekende reisleiding 7 overnachting 7 x uitgebreid ontbijtbuffet
Prijs: Reisperiode:
vanaf € 399 p.p. vertrek op woensdag en zaterdag t/m 23 april 2014
Genoemde prijzen zijn o.b.v. 2 personen per kamer, beperkt beschikbaar op een aantal vertrekdata. Prijs is excl. reserverings-kosten van €20 bij online boeken of €29,50 per telefonische of reisbureauboeking, calamiteitenfonds €2,50 per boeking en evt. toeslagen. Boek snel, want op=op!
vanaf € 379 p.p. vertrek op maandag van 7 april t/m 20 oktober 2014 en van mei t/m september op maandag en vrijdag
Deze vanaf prijs is beperkt beschikbaar op een aantal vertrekdata, dus boek snel want op=op!
Informatie & boekingen: www.arke.nl/volharding of bel met Arke 0900 - 8847(15 cpm) of ga langs bij een Arke winkel. Op deze reizen zijn de ANVR-SGR voorwaarden van toepassing.
www.devolhardinguitvaartzorg.nl
100 jaar oud worden is straks niets bijzonders
Voor kinderen die nu worden geboren zal het bereiken van een leeftijd van 100 jaar niets bijzonders meer zijn, aldus het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI). De burgemeester komt er straks niet meer voor aan huis. Het is een reële verwachting dat van de recent geboren kinderen en zij die vanaf nu worden geboren maar liefst een derde van de jongens en de helft van de meisjes honderd jaar of ouder zullen worden. Mooi, maar het zal grote consequenties hebben!
Het NIDI trekt deze conclusies voornamelijk op basis van statistische analyse. Een belangrijke kanttekening is dat wordt aangenomen dat de toename van overgewicht op de lange termijn geen remmend effect zal hebben op de stijging van de overlevingskansen. Het percentage mensen met overgewicht is toegenomen van 27 procent begin jaren tachtig naar 41 procent rond 2010. Niet omstreden is dat dit invloed zal hebben op de gezondheidstoestand. Mensen met overgewicht hebben een groter risico op ziekten als diabetes en harten vaatziekten. Daar staat tegenover dat betere medische behandeling de sterfte aan hart- en vaatziekten de laatste dertig jaar met 60 procent heeft laten dalen.
die na 2000 zijn geboren zijn de overlevingskansen voor leeftijden boven de 100 jaar zo hoog dat kan worden verwacht dat het record zal worden gebroken.
De consequenties De sociale en economische consequenties van het veel ouder worden zullen groot zijn, aldus het NIDI. Het betekent bijvoorbeeld veel meer zorg (door o.m. de toename van het aantal mensen met chronische ziektes en lichamelijke beperkingen), het op termijn wellicht noodgedwongen verhogen van de pensioenleeftijd naar 75-jarige leeftijd of daaromtrent, en het zal een totaal nieuwe kijk vergen op het huisvestings- en werkgelegenheidsbeleid.
Onderzoek stamcellen Het al maar ouder worden heeft, tenminste in moderne Westerse landen, vanzelfsprekend te maken met steeds betere leefomstandigheden en toenemende medische wetenschap die het mogelijk maakt ziektes te voorkomen en behandelen. Neem bijvoorbeeld de vruchten van het onderzoek naar zogenaamde stamcellen of in het latijn ‘cellula praecursoria’, die waarschijnlijk de sleutel zijn om ernstige aandoeningen te lijf te gaan en onze levensverwachting aanzienlijk te verlengen.
We worden steeds dikker Een gemiddelde levensduur van rond honderd jaar voor jonge generaties betekent dat een flink deel van de mensen ouder dan honderd wordt. Er zijn immers ook altijd mensen die op jongere leeftijd overlijden, bijvoorbeeld als gevolg van ongevallen, zelfdoding of ziekten die ook in de toekomst niet goed bestreden kunnen worden.
Een stamcel is een cel die (nog) in staat is in een ander celtype te veranderen, hij ‘weet’ als het ware nog niet wat hij gaat worden. In tegenstelling tot mensen en dieren kunnen planten dankzij het zogenoemde meristeem voortdurend nieuwe organen (als stengels, bloemen en blad) vormen uit de altijd in hun fysiek aanwezig blijvende stamcellen.
Record Hoewel het bereiken van de honderdste verjaardag steeds minder een uitzondering zal zijn, zal het breken van het record van de maximale levensduur voorlopig wel iets heel bijzonders blijven. Zoals eerder opgemerkt staat het Nederlandse record op 115 jaar en is het gevestigd in 2005. Internationaal geld 122 jaar als record. In 1997 overleed Jeanne Calment op die leeftijd. Volgens het compressiescenario blijft het breken van het Nederlandse record iets heel uitzonderlijks. Pas bij de generaties
Een menselijke stamcel Het laat zich raden natuurlijk waarom de medische wetenschap zich al lang met stamcellen bezighoudt. Als processen zoals bij planten in bepaalde
In bovenstaand overzicht is te zien dat ‘gekweekte’ stamcellen gebruikt kunnen worden voor diverse medische doeleinden.
mate na te bootsen zijn bij mensen, dan zouden bijvoorbeeld nu nog vaak fatale aandoeningen als aan de nieren en andere vitale organen zijn te ‘repareren’. Meer onderzoek naar vooral embryonale stamcellen bij mensen kan ook nieuwe behandelingen opleveren voor ziektes als diabetes, Parkinson en Alzheimer.
Embryos Maar het gebruik van stamcellen uit embryos - die nog veel meer opties hebben dan stamcellen bij al geboren kinderen - voor onderzoek stuit maatschappelijk op veel morele bezwaren. Adulte stamcellen kunnen maar tot een beperkt aantal celtypen uitgroeien. Vermoedelijk hebben embryonale stamcellen de potentie om in het laboratorium, als men de juiste groeien differentiatiefactoren toevoegt, uit te groeien tot ieder gewenst celtype. Steeds meer onderzoekers willen daarom embryonale stamcellen gebruiken om aftakelende weefsels en organen een verjongingskuur te geven. Toch bevinden er zich in het volwassen organisme ook nog goed bruikbare stamcellen. Beenmergcellen bijvoorbeeld. Ze maken bloedcellen, maar ze blijken ook het vermogen te bezitten bloedvaten te maken. Leukemie wordt al dertig jaar behandeld met ‘beenmergtransplantatie’, wat neerkomt op de transfusie van stamcellen.
Recente doorbraak Onlangs meldde het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Nature een hele belangrijke doorbraak in het onderzoek naar stamcellen. Japanse wetenschappers zijn er namelijk in geslaagd om met een verbijsterend eenvoudige techniek nieuwe stamcellen te produceren - zij het van muizen, nog niet van mensen. Het is ze gelukt om een fijn gedoseerd licht zuurbad samen te stellen waarin ondergedompelde bloedcellen van muizen binnen een half uur (!) terugkeren tot hun stamcelstadium, waarna ze weer alles kunnen worden. De techniek is veel goedkoper dan bestaande methodes en kan leiden tot een in theorie eindeloze productie van stamcellen waarmee organen kunnen worden gerepareerd of zelfs gekweekt. De eerste pogingen om menselijke stamcellen te kweken in een zuurbad zijn echter mislukt, maar de wetenschappers hebben er goede hoop op dat nader onderzoek ook oplossingen gaat bieden voor het ‘kweken’ van menselijke stamcellen.
Achtergronden
5
deZandloper Boeken
6
‘Tumult bij de uitgang’ en ‘Na dit leven’ Ditmaal belicht de Zandloper twee boeken die beide zijn geschreven door een arts. Het zijn alle twee bijzondere boeken waarvan er geen dertien in een dozijn gaan, niettemin verschillen ze als dag en nacht van elkaar. ‘Tumult bij de Uitgang’ van de Nederlandse verpleeghuisarts Bert Keizer is van een prettige nuchterheid, voor zover je van prettig kunt spreken natuurlijk in een boek waarin de dood en lijden, lachen en denken rond het graf centraal staan. In ‘Na dit Leven’ schrijft de Amerikaanse neurochirurg Eben Alexander over zijn ‘bijna-doodervaring’ en de overtuiging die hij daaraan overhield dat er meer is na de dood. Zijn boek stond nr. 1 op de New York Times bestsellerlijst. Bert Keizer (Amersfoort, 1947) studeerde filosofie in het Engelse Nottingham en geneeskunde in Amsterdam, werkte korte tijd in Kenia en vervolgens 31 jaar als verpleeghuisarts in Amsterdam. Daarnaast publiceerde hij een flink aantal boeken en (nog steeds) columns, voor het artsenblad Medisch Contact en voor het dagblad Trouw. Iets wat hem niet altijd in dank werd en wordt afgenomen; hij neemt nooit een blad voor de mond als het gaat om misstanden en onzin in de zorg; tien jaar terug schorste zijn werkgever hem zelfs vanwege de kritiek.
Slecht arrangement Tumult bij de Uitgang gaat over sterven, iets waar Bert Keizer veel ervaring mee
heeft. Hij schat zelf dat hij in zijn vele jaren als verpleeghuisarts ruim duizend keer aan een sterfbed zat. Ervaring zat maar wennen doet het niet echt. Hij vindt de dood nog steeds “een slecht arrangement”, zo zei hij pas geleden in het tv-programma VPRO Boeken tegen Wim Brands. “maar het kan niet anders, zonder de dood zouden er alleen maar staanplaatsen zijn op aarde, zei een patiënt laatst tegen me.” Er zijn twee grote doodsangsten volgens Bert Keizer. De eerste is de angst van mensen voor een slecht sterfbed, dat de arts de kast met opiaten niet op tijd kan vinden. De tweede angst, die hij zelf ook nog niet kwijt is, is dat de dood je zomaar terugblaast naar ‘het grote niks’, dat je er
net zo goed niet geweest had kunnen zijn is een vervelend idee. Niettemin concludeert Bert Keizer in Tumult bij de Uitgang: “Ik ben arts, en ik ben tegen de dood, maar mijn ervaring is dat je hem beter binnen kunt laten als hij aanklopt, want al moet hij de hele voorgevel eruit tillen, naar binnen zal-ie.” Tumult bij de Uitgang telt zo’n vijftig niet eerder gepubliceerde verhalen over allerlei aspecten rond het levenseinde, stuk voor stuk goed en intelligent geschreven. De bindende factor van de beschouwingen is volgens de schrijver zijn overtuiging “dat een besef van sterfelijkheid het beste medicijn is om het leven draaglijk te houden”.
Bijna-doodervaring In een van de verhalen (Leven na de dood) geeft Bert Keizer een mooi beknopt overzicht van de historie van het menselijk sterfelijkheidsbesef. Eerst piekerde de nog primitieve mens, net als de dieren, nog helemaal niet over de dood; toen kwam er een periode waarin wij mensen veelal dachten dat we de dood zouden overleven; en tegenwoordig is het de meest gangbare opvatting dat dood over en sluiten betekent. Volgende generaties zullen er ongetwijfeld weer het hunne van denken, maar hij twijfelt of we er ooit achter komen hoe het echt zit. De Amerikaanse neurochirurg Eben Alexander (Charlotte, North Carolina, 1953) heeft die twijfel inmiddels achter zich gelaten, nadat hij door een zeldzame vorm van hersenvliesontsteking zeven dagen lang in een diepe coma raakte, waar hij toch nog onverwacht uit ontwaakte. In zijn boek Na dit Leven vertelt Eben Alexander wat hij meemaakte tijdens zijn een week durende coma en bijnadoodervaring. De Engelse titel van zijn boek Proof of Heaven (bewijs van de hemel) geeft Eben Alexander’s conclusie sneller weg en verklaart waarschijnlijk duidelijker waarom zijn boek direct bij verschijning terecht kwam op de eerste plaats van de New York Times bestsellerlijst. Want Eben Alexander’s conclusie is er
Een vereniging voor het leven
natuurlijk een die veel mensen heel graag gefundeerd willen delen. ‘Het grote niks’ na de dood waar Bert Keizer
het over heeft is bij vrijwel niemand populair.
Afgezaagd dogma De Nederlandse theologe en tvpresentatrice Jacobine Geel sprak vorig najaar voor de NCRV met Eben Alexander in het programma Schepper & Co. Daar begon de arts op te merken dat het scheiden van spiritualiteit en wetenschap een ‘afgezaagd dogma’ is. Mensen zijn volgens hem veel meer dan hun fysieke ik. Hij beschrijft de diepe coma waarin hij raakte als een staat waarin geen enkele herinnering meer bestond aan zijn leven, zonder perspectief, zoals dat van een aardworm onder de grond. Geen woorden meer en geen gedachten. Hij zegt dat hij naar een wit verlichte vallei werd gevoerd tijdens zijn coma, waar het zeer levendig was. Maar hij zag en hoorde wel van alles dat, achteraf beschouwd zegt hij, heel realistisch was. Mooie en dansende mensen, prachtige vlinders, koorgezang. “Nog maandenlang na mijn coma vond ik het eigenlijk allemaal veel te echt om echt te zijn geweest,” aldus Eben Alexander. “Artsen, collega’s, zeiden ook dat ik veel te ziek was en te weinig bewustzijnsvermogen had tijdens mijn coma om al die dingen mee te maken.”
Overstelpende liefde Overweldigend was de ervaring volgens Eben Alexander van de overstelpende liefde die hij tijdens zijn coma ervoer, een toestand zonder angst en de zekerheid dat hij in goede handen was. Voor een wetenschapper, die al meer dan 15 jaar als professor in de neurochirurgie was
verbonden aan de prestigieuze Harvard Medical School, zette de ervaring zijn zekerheden én zijn onzekerheden nogal ondersteboven. Het ‘mooie’ van zijn bijna-doodervaring noemt Eben Alexander dat het hem heeft geleerd dat ons bestaan zoveel meer blijkt in te houden dan hij ooit had gedacht. Nu hij weer helemaal gezond onder de mensen is en talkshow na talkshow afgaat, in Amerika en daarbuiten, is een van de gekke dingen, vindt hij, dat het werkelijke leven veel meer een droom lijkt dan de ‘fel realistische’ ervaringen tijdens zijn coma. Maar van tienduizenden mensen zijn gelijksoortige verhalen bekend, benadrukt Eben Alexander. Uitverkoren en uniek voelt hij zich niet, wel dankbaar voor wat hij heeft meegemaakt. Boekinfo: Tumult bij de Uitgang Door Bert Keizer Paperback | Uitgeverij Lemniscaat Prijs: € 19,95 253 pagina’s ISBN: 978 90477 06007 Boekinfo: Na dit Leven Door Eben Alexander Hardcover | Uitgeverij A.W. Bruna Prijs: € 17,95 208 pagina’s ISBN: 978 94005 01904
Prijswinnaars Zandloperpuzzel 24 We hebben weer veel oplossingen mogen ontvangen op de Zandloperpuzzel. Uit alle inzendingen hebben we 10 gelukkigen getrokken die binnenkort het mooie boek ‘De Voetbaljaren 70’ van Roeland Gelink van ons ontvangen. De prijswinnaars van Zandloperpuzzel 24 zijn:
E. Kool, Voorburg J.C. Hoeksma, Den Haag H.P. Jansen, Voorburg P.J. Blonk-Dijkstra Th.J. Bijleveld, Den Haag R. Ringnalda, Den Haag E. Slot-Jonker, Zoetermeer H.J. Brinksma, Delft J.A. de Jong, Monster A. Waalwijk, Den Haag
We wensen u allen heel veel leesplezier toe.
Ter overname: eigen graf Wegens omstandigheden ter overname: een eigen graf voor vier personen, eeuwigdurend, ook onderhoud is voor altijd afgekocht. Graf is nooit gebruikt. A graf 150/250 M, mooie plaats op Oud Eik en Duinen in Den Haag. Gelegen dicht bij de aula en de uitgang. Prijs nader overeen te komen. Interesse? Neem dan contact op met mevr. A. van Gemeren te Rijswijk via 06 - 42 58 28 70.
De Zandloper: voor en door leden Heeft u uitvaartgerelateerde zaken die u graag met andere leden wilt delen, dan willen we dat graag weten zodat we het kunnen plaatsen in De Zandloper. U kunt dit sturen naar De Volharding, o.v.v. ‘Ledeninbreng Zandloper’, Antwoordnummer 891, 2501 WK in Den Haag. U kunt het ook mailen naar
[email protected]. We zien uw inbreng met belangstelling tegemoet! De redactie
Woordzoeker Pasen
Veel leden hebben zich vermaakt met de woordzoeker in De Zandloper 24 van november. Er kwamen een hoop goede oplossingen binnen, te weten het woord BETAALBAARHEID. We trokken 10 winnaars, wie dat waren ziet u in het paarse kader hier links naast. Welk woord mist er ? In de lijst staan 35 namen en begrippen die wat te maken hebben met Pasen, wat in 2014 valt op zondag 20 april. Eén van die woorden of namen komt niet voor in het diagram, juist dat woord of die naam is de
V Z O S J B K W P J A I T K M V L E N T E
A X L T P G B I T P Y H S O A B X B G X Y
S R I I Q X O T Y H Z I J T N U P S O C F
T B J L L D T T E N B M K X D H X D L W P
E K F L C U E E C J T C P L J Z U Z G Q I
N R B E H Z R D T V R N Y A E S V P O A L
T U E Z O K L O B A R A B B A S Z S T V A
oplossing van de puzzel. De gezochte woorden en namen kunnen op alle mogelijke manieren in het diagram staan, gewoon van links naar rechts (‘carnaval’) maar ook omgekeerd (‘lavanrac’), het kan zelfs van boven naar beneden en omgekeerd en zelfs op alle vier denkbare manieren
I I R A C U A N J V P A V B R S T G H O T
J S G T O I M D F A C M L I D P T T A N U
D I N E L K M E M H G Q C O A G C A J D S
P G O R A E E R Z C M T Q A S B A V K M P
A I S D D N T D A E O C S J W Q R D Z A E
L N D A E S J A T I L O S J O F N H A A S
M G M G I V E G M L N O R V E W A B P L A
diagonaal! Sommige begrippen zijn in het diagram aan elkaar vast geschreven zonder spatie (zoals ‘wittedonderdag’ en ‘goedevrijdag’). Onder de goede oplossers looft de redactie van de Zandloper weer een aantal leuke prijzen uit. Succes en plezier ermee!
Z F A S L I D E I T K U T F N F V A E N C
O F T T E L S J B Z G P L Y S W A L P R H
N F T R C S D I T W J L Q H D A L S B H P
D V E R I E J K M F V E N L A M M E R E N
A N U A N T D B V X V B Z O G V Y M O G Z
G Q S P X P A A S B E S T U C A D E O J Y
B T G O E D E V R I J D A G S R F N D T X
Te zoeken woorden Aswoensdag Avondmaal Bach Balsemen Barabbas Boterlammetje Brood
Carnaval Chocolade Eieren Exodus Ezel Goede vrijdag Golgotha
Haas Jezus Kruisiging Kuikens Lammeren Lente Lijden
Mandje Matteus Messias Olijfberg Paasbest Paasontbijt Paastak
Palmzondag Pesach Pilatus Stille zaterdag Vastentijd Witte donderdag Zoenoffer
Stuur de oplossing o.v.v. ‘Zandloperpuzzel 25’ per e-mail naar
[email protected] of stuur het zonder postzegel naar De Volharding, o.v.v. Zandloperpuzzel 25, Antwoordnummer 891, 2501 WK in Den Haag.
Puzzel
7
deZandloper Leden
8 Het nuttige en het aangename
Breng een nieuw lid aan en ga gratis samen naar de bioscoop! Altijd al gedacht dat uw partner of uw kinderen, de buurvrouw en die goede kennis ook lid zouden moeten worden van de Coöperatie De Volharding? Maar het is er nog niet van gekomen? Dat is jammer voor ons, want de coöperatie is gebaat bij een groter aantal leden. Hoe meer leden, zoveel beter de kortingen die we voor u kunnen realiseren met de ledenpas en in het dienstenpakket.
Meld nu een nieuw lid aan en zowel u als het nieuwe lid ontvangen een bioscoopbon t.w.v. € 15 Naam bestaand lid Lidnummer Ik draag het volgende nieuwe lid aan:
dhr.
mevr.
Voorletter(s) en achternaam Geboortedatum Adres Postcode en woonplaats E-mailadres
U kunt deze coupon zonder postzegel opsturen naar: De Volharding, o.v.v. Volharding Ledenactie, Antwoordnummer 891, 2501 WK Den Haag
Internet Kluis wordt verder verbeterd De Internet Kluis, een beveiligde digitale omgeving waarop onze leden gratis hun uitvaartwensen kunnen vastleggen en aanpassen, wordt momenteel overgezet naar een nieuwe versie.
Overzetten van gegevens Had u al een Internet Kluis aangemaakt? Maakt u zich dan geen zorgen, wij zorgen ervoor dat de inhoud van uw oude Internet Kluis netjes in de nieuwe Internet Kluis geplaatst wordt. U hoeft straks dus geen nieuwe Internet Kluis te openen. Wij zijn momenteel bezig om de gegevens over te zetten. Wanneer dit is gebeurd onvangt u bericht van ons.
niet echt gezellig. Daarom ontvangt het nieuwe door u aangebrachte lid ook een bioscoopbon van 15 euro zodat u samen naar de bioscoop kunt! Het staat natuurlijk vrij om uw bon weg te geven aan een ander familielid, kennis, kind of kleinkind. De bioscoopkaarten worden binnen drie maanden na de instemming van het nieuwe lid aan u toegezonden.
Bioscoopbonnen
Telefoonnummer(s)
Tot die tijd is de Internet Kluis voor de gebruikers niet bereikbaar. Maar geen paniek, wanneer het nodig is kan De Volharding bij de gegevens en binnenkort wordt de nieuwe Internet Kluis online gezet.
Natuurlijk, De Volharding is al sinds 1935 een van de belangrijkste uitvaartorganisatie van Den Haag en randgemeenten. We verzorgen tegen betaalbare prijzen een goedverzorgde en respectvolle uitvaart. De Volharding scoort bij de nabestaanden van een uitvaart een 8,9 op een schaal van 10. Bovendien kunt u tegen een behoorlijke rentevergoeding bij ons Depositofonds sparen voor uw uitvaart. Ook voor gericht en gratis advies kunt u bij ons terecht. En dan te weten dat het lidmaatschap bij De Volharding geheel kosteloos is, dus u betaalt geen contributie!
Wat is er veranderd? De Internet Kluis is gebruiksvriendelijker en overzichtelijker gemaakt. Daarnaast is er een optie toegevoegd om een vrijblijvende offerte aan te vragen, zodat u weet wat uw uitvaart gaat kosten.
Om u te motiveren om nieuwe leden voor ons te werven, hebben we een heel leuk aanbod: elk lid dat een nieuw lid aanbrengt ontvangt een bioscoopbon ter waarde van 15 euro. Maar alleen naar de bioscoop gaan is natuurlijk
Kijk voor de actievoorwaarden op devolhardinguitvaartzorg.nl/lidmaaktlid
Waarom lid worden van De Volharding? Het gratis lidmaatschap van De Volharding biedt u vele voordelen, zeker sinds de introductie van de nieuwe ledenpas!
Mocht u naar aanleiding van uw ervaringen met de Internet Kluis iets aan ons kwijt willen, dan horen we dat natuurlijk graag!
De Internet Kluis, uw beveiligde online wensenformulier
Uitvaartkorting
Uitvaartkorting van € 250,-
Uitvaartsparen
Depositofonds met aantrekkelijke rente € 210,- van de uitvaartkorting gestort op deposito
Diensten
Gratis en vrijblijvende servicegesprekken Steun bij rouwverwerking
Ledenvoordeel
Services
Internet Kluis Ledenblad De Zandloper
Activiteiten
Dag van De Volharding
Voordeelwinkel www.volharding-voordeel.nl Volhardingreizen Notariskantoor Matzinger & Eversdijk Notariskantoor Heemskerk & Feijen
COLOFON Uitgave: Coöperatieve uitvaartvereniging De Volharding U.A.; Postbus 71707, 2507 BH Den Haag. T. 070 32 40 221;
[email protected]; www.devolhardinguitvaartzorg.nl Redactie: Frans M. Hoynck van Papendrecht, Jan van de Ven Fotografie: Open Oog, Den Haag Vormgeving: Afdeling vormgeving E&V Druk: De Swart, Den Haag
