Een leven lang muziek Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek
Overzicht Inleiding: piano + psychologie
De rol van de docent Muziek in de verschillende levensfases De effecten van het bespelen van een instrument
De rol van de docent Een aantal principes Leren moet iemand zelf doen → motivatie Verschillende manieren van leren
Inhoud + leerprocessen Leerling-gestuurd versus docent-gestuurd
Pygmalioneffect → projectie Relatie onderdeel van leerproces
Onderzoek Hallam naar aspecten van motivatie
Onderzoek Hallam → aspecten van motivatie 3352 amateurmusici reageren op stellingen Aantal motivatie-factoren uitgezet tegen niveau leerling
Support and social affirmation by level of expertise
Social life and enjoyment of musical activities by level of expertise
Enjoyment of performing by level of expertise
Self-belief in musical ability by level of expertise
Enjoyment of playing, lessons and practice by level of expertise
Rol van de docent Vraag Neem even tijd om terug te denken aan uw eerste pianoleraar.
Hoe oud was u? Wat deed u in de lessen? Wat vond u leuk, wat vond u minder leuk? Wat maakte dat u hier nu bent?
Bespreek met uw buurmens
Ervaringen?
Onderzoek Davidson (1998)
Onderzoek naar percepties van kinderen van de eigenschappen van de leraar.
257 kinderen tussen 8 en 18 jaar, ingedeeld in 5 niveau-groepen.
Onderzoek Davidson 4 vragen Hoe evalueren kinderen de persoonlijke en professionele kenmerken van docenten Effect geslacht leerling op perceptie van kenmerken leraar Frequentie van en redenen voor veranderen van leraar Verhouding individuele lessen en groepsles
Onderzoek Davidson Vraag 1 Kinderen Onderscheiden persoonlijke en professionele kenmerken
Succesvolle leerlingen beschrijven hun eerste docent als vriendelijker, gezelliger, meer ontspannen.
In latere fases: respect voor professionele vaardigheden
Onderzoek Davidson Vraag 2 Klein effect: jongens beoordelen hun eerste docent als meer “pushy”. Vraag 3 Succesvolle kinderen hebben meer verschillende leraren gehad Vraag 4 Meer succesvolle leerlingen hadden vaker individuele lessen
Deel 2: muziek in de verschillende levensfases
http://www.ted.com/talks/benjamin_zander_o n_music_and_passion.html
Muziek in de verschillende levensfases En aantal ontwikkelingen Motoriek Muzikaliteit Denken Motivatie Puberteit
Muziek in de verschillende levensfases Motorische ontwikkeling van grof naar fijn van boven naar beneden en van binnen naar buiten lateralisatie afgerond rond 6 à 7 jaar (schoolrijpheid) groeispurt bij pubers → invloed op motoriek
Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling muzikaliteit Iedereen is muzikaal (Honing) Muzikale luistervaardigheden reeds aanwezig bij baby’s
Muzi-taal→ infant directed speech
Muziek en beweging onlosmakelijk met elkaar verbonden
Vroege luisterervaringen van groot belang → fundament voor later muzikaal gedrag
Gehoor verfijnt: tot op kwart-toon nauwkeurig
Muzikale basis eigen cultuur gelegd rond 8 jaar
ritme melodie harmonie
Tot 8 jaar nog heel open ten opzichte van allerlei soorten muziek, daarna kieskeuriger
Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling denken Grote lijn: van concreet (zintuiglijk) naar abstract Kleuters: magisch denken Schoolleeftijd: logisch denken Denkcapaciteit neemt in puberteit enorm toe
snelheid abstractievermogen
Bij ouderen: nieuwe info opnemen kost meer tijd
Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling motivatie Kleuters zeer gemotiveerd een instrument te leren bespelen Motivatie pubers verandert Motivatie volwassenen
persoonlijk muzikaal Sociaal
zelfexpressie/invullen vrije tijd de muziek zelf, het repertoire samen spelen, vrienden maken, ergens deel van uit maken.
Muziek in de verschillende levensfases Puberteit Rijping secundaire geslachtskenmerken Heftige emoties Overgevoeligheid voor afwijzing Experimenteren met gedrag Relatie met ouders verandert Meer risico’s nemen (m.n. in vriendengroep) Creativiteit: prefrontale cortex rijpt het laatst
Puberteit Muziek krijgt een andere betekenis Afreageren Troost Zelfexpressie Identiteit Vrienden vinden Je onderscheiden
Vragen Ingezonden vragen van Ingrid Laninga René Maurer
Deel 3: de effecten van muziek maken Muziek zeer veeleisende activiteit
verwerken van auditieve info herkennen van emoties beroep op geheugen voorstellingsvermogen (deels visueel) verwachtingen toetsen, plannen, vooruitdenken, anticiperen uitvoeren bewegingen
Muziek en het brein
Hersenen hebben een zekere plasticiteit Langdurige training van (instrumentale) vaardigheden veroorzaakt veranderingen in het CZS.
Op jonge leeftijd: veranderingen in hardware
Vb: handgebied in motorcortex vergroot
vanaf 7 jr: veranderingen in software
Muziek en het brein
Pianisten geschikt voor hersenonderzoek
Gebruiken hele brein Noodzakelijke coördinatie links en rechts Bewegingen moeten tegelijkertijd vloeiend en trefzeker zijn 4 ledematen betrokken
Muziek en het brein Onderzoek Düsseldorf (1995) Vergelijking hersenscans van Pianostudenten medische studenten die nooit een instrument hadden gespeeld omvang kleine hersenen aanzienlijk groter bij pianostudenten direct verband met het aantal uren oefenen. voorste deel hersenbalk aanzienlijk dikker bij pianisten
Muziek en het brein Onderzoek Karolinska Institutet (2005) Verband tussen hoeveelheid uren studie en groei hersenen
Retrospectief onderzoek bij pianisten Ppn gemiddeld 32 jaar Oefenen op jonge leeftijd (voor 12 jr) → invloed op dikte verbindingsbanen in de hersenen
Effecten instrumentaal onderwijs Onderzoek Harvard (Schlaug 2009) Twee groepen kinderen, leeftijd 5 -7 jaar. Groep 1:
Groep 2:
18 kinderen, half uur p.w. individueel les op muziekinstrument 13 kinderen, geen muziekles
Nulmeting: geen verschillen
Na 29 mnd: hersenbalk dikker bij tweede groep.
Alleen bij kinderen die 2 uur per week hadden geoefend. Bij minder oefenen → geen verschil
Effecten instrumentaal onderwijs Canada (Schellenberg 2004) 144 kinderen, 6 jaar. Lessen gratis, check motivatie 4 groepen pianoles zanglessen toneellessen controlegroep Stijging IQ in alle groepen met gem. 4 IQ punten
Stijging 7 IQ punten bij kinderen die piano- of zanglessen hadden gevolgd
Daarnaast
Pianoleskinderen: beter emoties destilleren uit taal (Zowel in Engels als in Tagalog)
Effecten instrumentaal onderwijs Duitsland (Bastian 2001: Muziek maakt slim)
7 basisscholen in Berlijn, 170 kinderen
5 scholen 4 uur intensief muzieklessen
2 uur alg. muziekles, 1 uur instrument, 1 uur orkest/ensemble
2 scholen 1 u per week muziek (reguliere curriculum)
Effecten instrumentaal onderwijs Resultaten Op sommige IQ-testen is de intelligentie gestegen Kinderen met concentratieproblemen hebben baat bij uitgebreide muzieklessen Minder afwijzingen in de klas In (pre) puberteit: muziek als middel om onzekerheid en agressie te hanteren
Effecten instrumentaal onderwijs Groot Brittannië (The power of music: Hallam 2010) Groot overzicht diverse onderzoeken naar:
Effecten instrumentaal onderwijs Overdracht op andere vaardigheden wanneer processen vergelijkbaar zijn
Effecten instrumentaal onderwijs Bespelen instrument positieve invloed op taalvaardigheid +leesvaardigheid ruimtelijk inzicht +wiskunde algemene leerprestaties fijne motoriek zelfvertrouwen sociale vaardigheden
Effecten instrumentaal onderwijs Positieve invloeden op persoonlijke en sociale ontwikkelingen van kinderen alleen als ervaringen positief en belonend zijn. Implicaties voor de leraar
Effecten instrumentaal onderwijs Onderzoek naar effecten van bespelen van een instrument bij senioren
Gevoelens van verbondenheid met anderen Gezondheid Zelfwaardering Gevoelens van competentie en zelfstandigheid Het voorkomen van gevoelens van isolatie en eenzaamheid Ervaren en uitdrukken van spirituele gevoelens
Effecten instrumentaal onderwijs Conclusies (Rene Kahn 2011) Bij vroeg beginnen met het leren bespelen van een instrument worden er meer en steviger verbindingen in de hersenen gevormd. Stijging IQ en EQ Veel studeren op een instrument kan voor blijvende veranderingen zorgen in bepaalde (sensomotorische) gebieden in de hersenen.
Effecten instrumentaal onderwijs Relativering: Correlatie is nog geen oorzakelijk verband Waarom onderzoeken of muziek invloed heeft op andere domeinen? Gebeurt niet bij wiskunde bv. Legitimatie noodzakelijk? Van belang bij beoordelen van onderzoeken vorm muziekonderwijs:
hoe lang les? welke methode wordt gebruikt? hoeveel thuis studeren?
Vragen?
[email protected] Meer lezen? Rene Kahn Susan Hallam Liesbeth van Beemen Henkjan Honing Eveline Crone David Levitin Gary McPherson
De tien geboden voor het brein Music psychology in education Ontwikkelingspsychologie Iedereen is muzikaal Het sociale brein van de puber This is your brain on music The child as a musician
