Informatie voor werkstukken en spreekbeurten Wist je dat? In meer dan dertig landen in de wereld is er oorlog. Wereldwijd zijn er dus miljoenen kinderen die een oorlog meemaken.
Er in meer dan 30 landen in de wereld oorlog of een gewapend conflict is?
Oorlogen kunnen verschillende oorzaken hebben. Regeringsleiders kunnen het oneens met elkaar zijn waardoor er oorlog tussen landen ontstaat. Of een groep mensen in een land kan onafhankelijkheid willen (dan willen ze van een deel van een land een nieuw land maken). Of groepen mensen kunnen strijden om de macht in een land.
• ze worden stil en praten niet meer zo makkelijk met anderen • ze worden agressief en gaan ze alleen maar oorlogsspelletjes spelen • ze spelen niet meer, omdat ze zo slecht in hun vel zitten of omdat er geen veilige plek is om te spelen • ze worden helemaal hyper en gespannen
Oorlog betekent angst en onzekerheid voor mensen. Opgroeien in een oorlog kan voor kinderen allerlei gevolgen hebben, bijvoorbeeld: • ze krijgen nachtmerries en slapen slecht • ze trekken zich helemaal terug en raken in zichzelf gekeerd
Niet alle kinderen reageren hetzelfde op een oorlog, want ieder kind is anders. Het maakt ook uit hoe hevig de oorlog is, en hoe lang die al aan de gang is. Voor kinderen is het ook belangrijk dat ze kunnen rekenen op zorg van volwassenen. Soms hebben volwassenen al zoveel zorgen aan hun hoofd, dat ze niet genoeg aandacht meer hebben voor de kinderen. De kinderen zijn dan meer op zichzelf aangewezen. En dat maakt leven in een oorlog extra moeilijk.
Stel je voor hoe je leven zou zijn als je niet meer zou kunnen spelen... Hoe zou je je dan voelen?
Wat oorlog voor kinderen ook heel moeilijk maakt, is dat hun dagelijkse structuur wordt verstoord. Dat betekent dat je niet meer
de dingen op dezelfde manier kunt doen zoals je gewend was. Soms kunnen kinderen, als het oorlog is bijvoorbeeld niet meer naar school, of je kunt niet meer over straat lopen omdat het te gevaarlijk is. Dat kan voor heel veel verwarring en onzekerheid zorgen.
En meer dan 80% van de slachtoffers van oorlogen geen soldaten zijn, maar burgers. De meerderheid daarvan zijn vrouwen en kinderen.
FOTO: THOM HOFFMAN
Waarom is er oorlog?
1
Wat doet War Child? War Child vindt het belangrijk dat oorlogskinderen ook gewoon kunnen spelen en plezier kunnen maken. Als dat niet zou kunnen, kunnen kinderen zich namelijk ook niet goed ontwikkelen. Als je je niet goed voelt, is het bijvoorbeeld moeilijker om je te concentreren in de klas. En door te spelen leren kinderen ook. Je leert van elkaars ideeën en je leert met anderen omgaan. War Child organiseert allerlei sport- en spelactiviteiten voor kinderen. En mensen van War Child leren volwassenen, bijvoorbeeld leraren, in oorlogslanden hoe ze de
Een medewerker van War Child vertelt over een meisje in een van zijn muzikale activiteiten:
✂
Lekker samen muziek maken in Bosnië.
sport- en spelmogelijkheden voor kinderen kunnen verbeteren. War Child doet niet in ieder land precies hetzelfde, omdat de situatie, cultuur en mogelijkheden per land verschillen. Voordat mensen van War Child iets voor kinderen gaan opstarten, gaan ze eerst overleggen met mensen uit dat land wat er nodig is. Daarna gaat War Child samen met die mensen iets opzetten, bijvoorbeeld: • Een jeugdcentrum maken waar kinderen veilig kunnen spelen;
Zelf dirigent zijn
• Wekelijks ‘creatieve activiteiten’ met groepjes kinderen doen. Daarin gaan ze onder begeleiding van een volwassene tekenen, schilderen, muziek maken en toneel spelen. • Met een groep kinderen een toneelstuk maken; • Een sportveld aanleggen; • Leraren leren wat ze allemaal met sport en spel op school kunnen doen en waarom dat belangrijk is voor kinderen. Kinderen spelen in teams een bal-doorgeef spel in Sierra Leone.
Heb jij wel eens iets gedaan wat voelde als een overwinning op jezelf?
Wat voor gevoel gaf je dat? “Er was één meisje die zo ontzettend in zichzelf gekeerd en teruggetrokken was. Ze durfde nooit met de groep mee te doen. Ze had veel moeite om contact te maken met andere kinderen. Soms deden we een dirigent-oefening, waarbij een kind dirigent was voor de rest van de groep. Toen we op een dag deze oefening deden, zag ik dat ze eigenlijk wel dirigent wilde spelen, maar niet naar voren durfde te stappen. Ik vroeg haar naar voren te komen en gaf haar het stokje. Ze ging recht voor de groep staan, liet een moment van stilte vallen en stak ineens haar armen recht omhoog. De groep begon te spelen. Ze bleef stil en met gestrekte armen staan. Een halve minuut later, liet ze haar armen ineens zakken en werd het weer stil. Het leek eigenlijk nergens op, maar voor dit meisje was dit een enorme overwinning op haarzelf. Ik was zo trots op haar.”
Voor kinderen in vluchtelingenkampen in Soedan zijn er normaal niet veel mogelijkheden voor sport en spel. Daarom organiseert War Child dat voor ze.
2
Het hoofdkantoor
✂
De oprichting van War Child
Willemijn Verloop is oprichter en directeur van War Child. Hier zie je haar met een jongetje in Sierra Leone.
De Nederlandse War Child is in 1995 opgericht door Willemijn Verloop. Zij is nog steeds de directeur van War Child. Er zijn ook War Child’s in Engeland en in Canada. Maar iedere organisatie is onafhankelijk, wat betekent dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de hulp die ze in oorlogslanden geven en dat ze daar genoeg geld voor ophalen.
Landen en gebieden waar War Child werkt: Georgië
Tsjetsjenië
Hoe kwam Willemijn op het idee om War Child op te richten?
“Ik was in Bosnië toen het daar oorlog was. Ik kwam twee mannen tegen die met een grote zak met muziekinstrumenten naar een schuilkelder gingen om met kinderen muziek te maken. Zij waren van War Child Engeland. Ik besloot eens te gaan kijken. In het begin waren de kinderen heel stil en verlegen. Maar toen ze muziek gingen maken, veranderden ze in blije opgetogen kinderen die stonden te springen en te dansen. Ik vond het zo mooi om dat te zien, dat ik besloot dat we zoiets ook vanuit Nederland moesten gaan doen.”
Kosovo Bosnië-Herzegovina
Colombia
Sierra Leone
Afghanistan
Soedan Oeganda
Democratische Republiek Congo
Israël en Palestina
Het hoofdkantoor van de Nederlandse War Child is in Amsterdam. Daar werken iets meer dan dertig mensen. Er moeten allerlei verschillende dingen worden gedaan op kantoor om War Child draaiende te houden en te zorgen dat de hulp aan de kinderen door kan gaan. Om een paar voorbeelden te noemen: • Er moet geld worden opgehaald, dus er zijn mensen die 3 bedenken hoe War Child dat kan doen (dit heet: marketing en fondsenwerving). • Er moet worden bijgehouden hoeveel geld er binnen komt en weer uitgaat (financiën en administratie). • Journalisten en andere mensen moeten worden geïnformeerd over wat War Child doet en wat de resultaten zijn (communicatie en voorlichting). • En de mensen in de oorlogsgebieden moeten weten wat ze wel of niet moeten doen en al het nodige geld en spullen hebben (project management en logistiek).
st aa t nie . On s ge zin be en za in Ts je ts je So a aj ar Mi jn St n. je me he t do rp t lev en ge ko 11 ja ar en ko m uit de oo rlo g om he n s be en n jd Ik . ti an is ch r t lim de mo oi . Nie ve r va . Mi jn va Mi jn na am is Ze . On s do rp is er g ie br oe rs en ikz elf ar dr ja , n er ge ed ne mo n ar en mij ma : n ac ht gr oo t uit vij f pe rs on en an de re br oe rs zij s hu is is nie t zo ee ja ar ou d, mij n mij n vr ien dj es . On tw t is me je ak rt va r oe br hie ik jo ng st e In de zo me r zw em ier , de So en zj a. on s hu is is ee n riv jn va de r wi lde k hu is. va n mij n om a. Mi r leu lde n ee ke l de we in is t we he ga an , ma ar sc hu ild en na ar to e zij n ge bo mb ar de me nt en nie de je s ts en je jd Ti Ts . nd uit me ns en no g ta an ja ge ar no g ve el me er rin ne rd om da t er De oo rlo g is an gs en vlu ch tt en , wa aa n de oo rlo g he ud g zo da e e ti elk je g es no go . Ik wo rd da t we na ar In ac ht er te lat en ng om he m all ee n ba s wa er n op ge bo uw d. ed zij mo mij n ol nie t op nie uw en d ig iet mo oi gr oo t sc ho rn ve n zij n wa s he t no g ee n en To st ee ds ve el hu ize r. ke ve leu oo rlo g no g el wa s he t ve el dd en we vo or de vo or de oo rlo g ha ar k ma Oo , ol k. ho ee sc th les kr ijg en . n bib lio Ik ga gr aa g na ar n sp or tz aa l en ee kr eg en wa ar in we ee ge , en len ez ka Zelimchan is een jongelo ew eg te ch to ve rli ik dik ke in ge bo uw ge bo uw me t go ed sg en oo tj es be n We he bb en ee n kle kla . tje uit het dorpje Staraja n rs mij de al an l t aa Me em . is da t all ge n te ler en sc ho ol sp ull en . Nu Soenzja, in Tsjetsjenië. an en all er lei din ga te ol ho sc leu k om na ar g er t he d Door de oorlog heeft hij n. re vin de Ik en en sc hil s, te ke ne n, g va n bo ek en lez n zo als sp ell et je er ge u din ho zijn vader verloren. Nu e Ik nd n. ille de ch vr ien e ik en we ve rs en . He t lie fs t do lax Wa r Ch ild . Da ar do re n woont hij met zijn drie en va s nn op ku sh we rk ing en zo da t ti jd je de wo broertjes en moeder ts pa nn ing so ef en Ik be zo ek al ee n on we en ler k kn ut se len . Oo en n ge in een dorpje bij de zin , en da ns te lo l. he b we et ik nie t bb en we he t me es er he ut n mp da hoofdstad Grozny, in co nt en wa s ge sp ell et je da t ik ze lf de me ns en die in om ga an . Ma ar om n en Tsjetsjenië. va n ler te te ch er re ut de . Zo ka n ik om me t ee n co mp ik ju ris t wo rd en t op ge bo uw d. Ik l rd wi Ik dr oo m er va n wo n l da aa n lem be he t oo we er n do en . Als ik gr of ds ta d Gr oz ny wa t je er me e ka op ik da t on ze ho ho k Oo . n bio sc oo p. en ee ig ed en ne n ve rd pa rk en ko me n e oi mo el mij n re pu bli ek wo ve er wi l da t th ea te r uw en , ee n ci rc us Mo oi e ho ge ge bo re n die e me ns en en kin de en ov er al vr ol ijk b ik oo k ee n t lev en . Da ar he ge nie te n va n he ma ak t. te ke nin g va n ge rla nd ge luk kin de re n in Ne de Ik we ns da t all e op sc ho ol n. Da t ze su cc es kig en ge zo nd zij . Ik ho op eid ku nn en lev en he bb en en in vr ijh me n wa t rlo g te we te n ko da t ze no oi t oo . oo rlo g be te ke nt Ongeveer 200.000 Tsjestjeense mensen vluchtten voor
Zelimchan kwam in 2001 voor het eerst bij ons. Door de dood van zijn vader was Zelimchan van een blij en vrolijk kind veranderd in een jongetje dat teruggetrokken, verdrietig en stil was. Hij speelde nauwelijks met andere kinderen. Twee maanden lang bezocht Zelimchan de activiteiten waar hij kon tekenen, muziek maken en dansen. Zelimchan zit nu lekkerder in zijn vel en heeft beter contact met anderen. Hij doet het ook veel beter op school.
TEKENING: ZELIMCHAN
✂
Ha llo ,
Zelimchan bij War Child
an G ro et en , Ze lim ch
de oorlog naar Ingoesjetië, dat naast Tsjetsjenië ligt. De meeste mensen woonden daar in grote vluchtelingenkampen. Het leven was er zwaar en armoedig, maar ging toch gewoon door. Kinderen gingen naar school in tenten die waren ingericht als klaslokaal!
4
Kindsoldaten
…Soedan – verschillende groepen mensen willen de macht hebben. … Sierra Leone – sommige groepen mensen willen de macht hebben over wat het meeste geld oplevert in dit arme land: de diamantmijnen. …Democratische Republiek Congo – verschillende groepen mensen willen de macht hebben. …Oeganda – een groep mensen is het niet eens met de president en daarom vechten ze tegen de regering. …Kosovo – in Kosovo zijn de meeste mensen van Albanese afkomst en een kleinere groep is van Servische afkomst. Er bestaat veel haat en nijd tussen die twee groepen. Kosovo hoort bij Servië, en Serven onderdrukten de Albanezen. De Albanezen begonnen een oorlog tegen de Serven om baas te zijn in eigen land.
…Bosnië-Herzegovina – in dit land wonen verschillende bevolkingsgroepen, die het niet met elkaar eens waren over opsplitsing of het juist bij elkaar houden van het land. Daarom ontstond er oorlog. …Tsjetsjenië – Een groep mensen in Tsjetsjenië wil niet dat Tsjetsjenië nog langer bij Rusland hoort. Ze vechten voor een onafhankelijk Tsjetsjenië. …Georgië – Sommige delen van Georgië willen niet langer bij Georgië horen, maar eigen baas zijn of ergens anders bij horen. Daar vechten ze voor. De president van Georgië wil er niks van weten. …Colombia – groepen mensen strijden om de macht. In sommige delen van het land heeft de regering weinig te zeggen en maken rebellen de dienst uit. …Israël en Palestina – In de Tweede Wereldoorlog zijn heel veel Joden vermoord. Ze voelden zich nergens meer veilig en wilden ook een eigen land. Het land Palestina werd toen verdeeld tussen de Joden en de Palestijnse (de mensen die er al woonden). Nog steeds is er ruzie over welk stukje land van wie is en wie waar mag wonen.
Andrew vocht een paar jaar als kindsoldaat in de oorlog in Sierra Leone. Hij was 10 toen hij door rebellen werd ontvoerd. Ze gaven hem drugs, zodat hij niet meer bang was. Hij zegt dat hij ook mensen heeft vermoord. Hij krijgt er een naar gevoel van als hij eraan terug denkt. En hij slaapt er slecht van. Uiteindelijk wist hij te ontsnappen uit het rebellenleger. Hij kon zijn ouders niet meer vinden, maar gelukkig wel een tante. Toen is hij bij haar gaan wonen. Hij gaat graag naar school en vindt het fijn om met vrienden te spelen.
In sommige oorlogen zijn kinderen ook soldaten: kindsoldaten dus. Soms worden de kinderen gedwongen om het leger in te gaan. En soms willen ze het zelf, omdat ze het stoer vinden of omdat ze alles kwijt zijn en niet weten waar ze anders naartoe moeten. In het leger vechten ze mee of ze moeten voor de soldaten zorgen en spullen dragen. De Verenigde Naties, waar alle landen van de wereld samen afspraken maken, hebben veel regeringen besloten dat er geen kinderen meer in het leger mogen. Helaas willen nog niet alle landen zich aan die afspraak houden.
✂
...Afghanistan – Vanaf 1978 was er oorlog en onderdrukking in Afghanistan. Meer dan 2 miljoen Afghanen vluchtten naar Pakistan. In 2001 zette Amerika met hulp van andere landen de machthebbers in Afghanistan aan de kant, omdat zij het goed vonden dat er terroristen in hun land werden opgeleid.
✂
Waarom is of was er oorlog in...�
Andrew (in het midden) en zijn vriendje links van hem zien er niet uit als kindsoldaten. Toch zijn allebei een paar jaar kindsoldaat geweest. Ze werden ontvoerd en moesten meevechten in de oorlog in Sierra Leone. Nu zijn ze gelukkig weer vrij. Ze vonden het allebei een vreselijke tijd. Nu proberen ze weer om een normaal leven op te bouwen.
5
✂
Vragen aan Chris, die voor War Child werkte�
Chris werkte voor War Child in Afghanistan. Hij beantwoordt vragen die een aantal Nederlandse kinderen aan hem stelde
Een van de landen waar War Child Nederland werkt, is Afghanistan. War Child probeert ervoor te zorgen dat meer Afghaanse kinderen kunnen sporten op school. In Afghanistan is dat niet gewoon. Door de jarenlange oorlog en strenge eisen vanuit het geloof, is sport achtergesteld. De leraren weten niet meer hoe ze sportlessen moeten geven en de ouders zien het nut er niet van in. Het komt vaak voor dat de kinderen amper bewegen in sportlessen. Ze moeten bijvoorbeeld uit hun hoofd leren wat de resultaten waren van het Afghaanse voetbalelftal dertig jaar geleden of de jongens in de klas mogen om de beurt tegen een bal schoppen. Als de les voorbij is, is iedereen misschien één keer aan de beurt geweest! Voor de meisjes is sport al helemaal taboe, want dat mag niet van het geloof. Die krijgen meestal vrij als er sport op het lesprogramma staat. En dat terwijl sport heel goed voor je is. Je vormt met andere kinderen een team en je leert dat je samen meer voor elkaar krijgt dan in je eentje. Ook kun je je energie lekker kwijt en plezier hebben, waardoor je daarna in de klas weer lekkerder in je vel zit.
Waarom helpt War Child alleen kinderen en geen volwassenen? Er zijn veel organisaties die volwassenen helpen, maar weinig organisaties die zich helemaal op de kinderen richten. Zeker in een arm oorlogsgebied, zijn kinderen heel kwetsbaar. Daarom is het belangrijk dat War Child juist iets voor hen doet. Hoe groot is het verschil tussen een kind dat net bij jullie binnenkomt en een kind dat weer weggaat? Eerst doen kinderen niks of heel weinig aan sport op school, en daarna wel. Dat is het verschil. Als je kijkt naar de kinderen zelf, dan merken we ook dat de kinderen door het sporten meer en ook nieuwe vriendjes hebben en meer samen doen in groepjes. Ook zijn ze minder verlegen en spelen en praten ze meer. Zijn er kinderen die niks durven te doen of te zeggen? Jazeker. Kinderen in Afghanistan zijn over het algemeen heel gehoorzaam. Ze moeten doen wat er tegen ze wordt gezegd. Dat er
zo lang oorlog in het land is geweest, zorgt er ook voor dat kinderen meer teruggetrokken en stil zijn. Kom je ook wel eens kinderen tegen die niet met de activiteiten van War Child mee willen doen? Ja, sommige kinderen zijn bang dat hun schoenen of kleren kapot gaan tijdens het sporten en dat ze dan thuis op hun kop krijgen. Daarom is het belangrijk dat we aan de ouders vertellen dat sport belangrijk is voor kinderen en dat wij de leraren trainen om goede sportlessen te geven. Waar woonde je in Afghanistan? War Child werkt in de steden Herat en Kabul. In beide steden is een huis waar de mensen van War Child wonen. Daar woonde ik ook. In Herat hadden we ook een hond. Een klein, lelijk maar wel lief hondje. We hebben hem Herat genoemd. Hij was bij ons komen wonen nadat mensen ons hadden gevraagd om hem te redden uit een gebouw toen er aanslagen waren.
6 Sporten op school War Child is bezig om samen met het ministerie van onderwijs in Afghanistan een sportprogramma voor scholen op te zetten. Intussen trainen ze ook leraren in hoe ze sportlessen kunnen geven. En ze vertellen aan ouders wat het nut is van sport.
✂ Ambassadeurs
Jetske van den Elsen is sinds eind 2003 ‘kidsambassadeur’ van War Child. Jetske gaat af en toe naar evenementen en acties van kinderen voor War Child. En in de media geeft ze bekendheid aan het lespakket van War Child (www.schoolsforwarchild.nl) en de kinderwebsite (www.kidsforwarchild.nl).
Marco Borsato schrijft altijd over zijn reizen voor War Child. Hier een stukje uit zijn dagboek van zijn reis naar Sierra Leone (een land aan de west-kust van Afrika). Daar ontmoette hij Mabinthi.
Wil je nog meer reisverslagen van Marco Borsato lezen? Kijk dan op www.warchild.nl /artists / Marco Borsato.
7 Hoe komt War Child aan geld?
Bevrijdingsfestivals In Nederland herdenken we ieder jaar het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ons land was vijf jaar bezet door Duitsland, waar Adolf Hitler aan de macht was. Op 5 mei 1945 werd Nederland bevrijd. Om niet te vergeten hoe fijn en belangrijk het is om in vrede te leven, worden ieder jaar de bevrijdings\festivals georganiseerd. In dertien steden in Nederland zijn er festivals, waar optredens zijn en van alles te doen is. Ook War Child is op de festivals aanwezig. In een paar steden treedt een artiest op namens War Child. In 2005 was dat Ali B.
FOTO: WILCO VAN DIJEN
Marco Borsato is sinds 1998 ambassadeur van War Child. Een ambassadeur is iemand die naar een breed publiek kan vertellen wat de organisatie doet. Marco Borsato is zo betrokken bij War Child dat hij ‘het gezicht’ van de organisatie is geworden. Ongeveer een keer per jaar bezoekt hij een oorlogsgebied om te kijken wat War Child daar doet. Van zijn bezoek wordt altijd een documentaire gemaakt die op TV wordt uitgezonden. Marco Borsato vertelt veel over War Child in interviews voor kranten, bladen en radio en televisie. Verder vertelt hij zijn publiek tijdens concerten ook over het werk van War Child.
“In de activiteiten van War Child gingen de kinderen elkaar schminken. Dat is voor deze kinderen hele grote stap. Om elkaar te kunnen schminken moet je elkaar vertrouwen. Je moet durven om je ogen dicht te doen en erop vertrouwen dat de ander je geen pijn doet. Je zit dichtbij elkaar, ook dat kan heel eng zijn. Mabinthi mocht mij schminken. Het halve dorp stond te kijken hoe zij dat deed. Het was super! Mabinthi heeft een lief koppie. Je ziet duidelijk littekens op haar hoofd. In de oorlog probeerde iemand haar met een mes te doden. Bij elke penseelstreek die ze maakte, lag het hele dorp in een deuk. Iedereen vond het reuze grappig. Ik mocht haar gezicht ook schilderen en dat was heel bijzonder om mee te maken.”
In 2005 trad Ali B op namens War Child bij de Bevrijdingsfestivals.
Er zijn heel veel mensen, clubs, scholen en bedrijven die geld geven aan War Child. Soms geven ze gewoon geld en soms doen ze een actie om geld in te zamelen. En er zijn ook veel bedrijven die gratis kantoorspullen aan War Child geven of gratis dingen voor War Child doen (zoals zorgen dat de computers op kantoor het doen, of folders en posters maken, of een advertentie plaatsen).
