INFORMATIE VOOR ONDERNEMERS Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen een doorstart en een Durfstart? Een doorstart kan alleen plaatsvinden na faillissement. De situatie waarin een bedrijf niet meer aan de betalingsverplichtingen kan voldoen. Minimaal twee schuldeisers of de ondernemer zelf vraagt het faillissement aan bij de rechtbank en een curator neemt het roer over. In sommige gevallen maakt het bedrijf een doorstart, waarbij een andere marktpartij (een gedeelte van) het bedrijf uit de boedel overneemt. Of de huidige eigenaar is in staat om met behulp van externe financiers het bedrijf weer terug te kopen van de curator en zet binnen een nieuwe bv het bedrijf voort. Bij een Durfstart is een voorafgaand faillissement geen vanzelfsprekendheid. Daarom heet Durfstart ook een reorganisatiemodel. De motivatie om een Durfstart in gang te zetten vertoont wel veel gelijkenis met een doorstart:
1. Er is een besef dat doorgaan op hetzelfde pad het einde van het bedrijf zal betekenen.
2. Alleen een fundamentele verandering van de bedrijfskoers kan een nieuwe gezonde toekomst opleveren. Hoe eerder u als ondernemer tot dit (moeilijke) besluit komt, hoe kansrijker een Durfstart zal zijn.
Een Durfstart in relatie tot het faillissementsrecht. Een belangrijke reden om het roer tijdig om te gooien is het huidige faillissementsrecht. De onderliggende wetten laten u weinig ruimte om een Durfstart met tussentijds faillissement gedegen voor te bereiden. Rust en zorgvuldige voorbereiding zijn cruciaal als u samen met uw werknemers gaat ondernemen. Het vroegtijdig aanstellen van een stille bewindvoerder, die samen met u en de werknemers de voorbereidingen treft voor een Durfstart is op dit moment juridisch gezien een grijs gebied in Nederland. Sommige rechtbanken in Nederland staan een dergelijke actie oogluikend toe, bij andere zult u geen gehoor vinden.
Er is een herziening van het faillissementsrecht aanstaande, maar het ziet er niet naar uit dat deze aanpassingen nog in 2015 van kracht zullen worden. De herziening vindt plaats op basis van de volgende drie pijlers: • • •
Modernisering van de procedures waardoor er sneller en effectiever gehandeld kan worden. Strengere controle op elk denkbare vorm van faillissementsfraude. Aanpassing van wet- en regelgeving met als doel om het reorganiserend vermogen van het bedrijfsleven te vergroten.
Met name het laatste onderdeel van het nieuwe faillissementsrecht zal van invloed zijn op de mogelijkheden om een Durfstart zorgvuldig voor te bereiden. Vroegtijdige stille bewindvoering wordt onder bepaalde condities gelegaliseerd. Ook op het punt van heronderhandeling met alle betrokken schuldeisers zullen bepaalde blokkades worden weggenomen. Op de korte termijn bent u gehouden aan de huidige juridische situatie, die helaas veel minder mogelijkheden biedt.
Durfstart: het reorganisatiemodel 1.
Bij een Durfstart investeren uw werknemers in hun eigen baan en daarmee ook in de toekomstkansen voor de onderneming. Zij brengen voor een periode hun salaris terug tot het niveau van een WW uitkering. Dat is 70% van het laatst genoten inkomen met een maximum van € 2.788,- bruto per vier weken.
2. Daarnaast lenen zij een bedrag ter grootte van minimaal één maandsalaris aan het bedrijf. Voor deze lening geldt een fatsoenlijke rentevergoeding die in overleg wordt bepaald. 3. In ruil wordt een vast percentage van de jaarlijkse winst voor de deelnemende werknemers gereserveerd. Dit recht blijft gelden zolang de werknemers bij u in dienst blijven. 4. Op basis van deze financiële overeenkomst krijgen uw werknemers de ruimte om initiatieven te ontwikkelen om de omzet en de marge van de onderneming te verbeteren. Zij worden uw partners. 5. Om de discussies helder te houden, krijgen de werknemers inzicht in de totale bedrijfsvoering inclusief financiën. Een zorg en verantwoordelijkheid die u tot nu toe alleen op uw schouders had, gaat u nu volledig delen met uw mensen. 6. Voorafgaand aan de Durfstart wordt een coach aangesteld. Deze coach gaat u en uw medewerkers begeleiden en inspireren om deze nieuwe vorm van gezamenlijk ondernemerschap te vertalen naar groei.
Durfstart: een teken van kracht en geloof in eigen kunnen. Ondernemers zijn trotse mensen voor wie “opgeven” het lastigste woord in het woordenboek is. De afgelopen jaren zijn heel veel bedrijven failliet gegaan. Soms was het onvermijdelijk, maar in andere gevallen liep het mis omdat ondernemers de realiteit niet onder ogen wilden zien. De reden was een mengeling van persoonlijke eer, niet kunnen of durven schakelen en een zeer sterk verantwoordelijkheidsgevoel voor de werknemers en hun gezinnen. Ook bij een Durfstart staat een ondernemer voor een grote uitdaging. Geen enkel bedrijf begint aan deze vorm van reorganiseren zonder dat er sprake is van urgentie. De uitdaging is om het openlijk met de omgeving te delen en het logo van Durfstart binnen en buiten het bedrijf overal zichtbaar te maken. De reden is simpel: alleen bedrijven waar sprake is van grote saamhorigheid en een sterk geloof in de potentie van het team, zullen een Durfstart tot een succes maken. In Nederland is zakelijk falen een beladen onderwerp. Het mag niet en het hoort niet. Durfstart beoogt ook op dit punt een taboe te doorbreken. We leven sinds 2008 in een nieuw tijdperk, waarin we niet moeten zoeken naar een schuldvraag. Het gezamenlijk participeren van ondernemers en werknemers is een voorbeeld van innovatief denken. Iets om juist trots op te zijn.
Wat vraagt een Durfstart van u als ondernemer. Jeroen Goes, directeur bij Wissing, zegt het luid en duidelijk: “een totale reboot”. Alles ontkoppelen en echt samen met uw mensen werken aan een nieuwe toekomst voor de onderneming. Onder het verleden komt een dikke streep te staan. Aan een Durfstart gaat meestal een negatief intern proces vooraf. Langzaam vindt er een verschuiving in de cultuur plaats. Angst sluipt het bedrijf binnen: • • • • • • •
De focus op kostenbeheersing neemt toe De werknemers komen meer onder druk te staan Eén of meerdere ontslagrondes volgen Interne communicatie verslechtert en/of wordt strikter Werknemers vermijden risico’s en handelen steeds meer vanuit persoonlijk belang De onzekerheid bij de ondernemer en de werknemers groeit en beide partijen trekken zich terug op een eigen “eiland” vol zorgelijke gedachten Werknemers verliezen het geloof en zij die kansen elders zien, vertrekken
Hoe meer de angst vat krijgt op het bedrijf hoe groter de kans dat deze cultuuromslag de bron van het falen wordt. Slechte marktomstandigheden worden ondergeschikt aan de verlamming binnen het bedrijf zelf.
Bij een Durfstart doorbreekt u dit neerwaartse proces. De moed en de overtuigingskracht waarmee u dit durft te doen, vormen de essentie van de vraag. In een korte periode moet het bedrijf zich keren van angst naar kans. Om deze reden is het zeer aan te bevelen om een coach aan te stellen die symbool staat voor de totale omwenteling en die u hierbij non-stop begeleidt.
De verhouding tussen u als ondernemer en de Durfstart coach. De basis is duidelijk: u bent de directeur grootaandeelhouder en daardoor als bestuurder eindverantwoordelijk voor de onderneming. Elke finale beslissing wordt nog steeds door uzelf genomen. Hetzelfde geldt voor de informatieplicht en de juridische zuiverheid van uw handelen. De coach neemt een aantal taken op zich, verdeeld over een aantal stappen: 1. De analyse of u als ondernemer qua persoonlijkheid in staat bent om een Durfstart uit te voeren. 2. De beoordeling of er tussen u en uw team de chemie aanwezig is om een Durfstart tot een succes te maken. 3. De begeleiding en uitwerking van het onderliggende contract, waardoor beide partijen met volledige instemming aan het traject gaan beginnen. 4. De rol van inspirator en initiator om het proces van nieuwe ideeën en plannen voortdurend aan te jagen als de Durfstart een feit is. Met de coach doorloopt u uiterst zorgvuldig de eerste drie stappen van de verkenning. Hiermee wordt het fundament gelegd onder een kansrijke Durfstart. Ook voor de coach is dit een beslissende fase omdat hij of zij een zeker risico draagt bij deelname.
De honorering van de Durfstart coach. Een Durfstart draait om participatie van alle partijen en dat geldt ook voor de betrokken coach. Het voorbereidende traject geschiedt op uurbasis of voor een vast bedrag. Vanaf stap 2 gaan de werknemers een percentage van hun salaris afstaan om de kansen te verkennen. Uw werknemers hebben een gelijkwaardige stem bij de selectie van de coach. Zonder hun goedkeuring kan de vervolgstap niet worden gemaakt. Als de Durfstart definitief is, stapt de coach in en gaat aan de slag voor een bedrag per maand dat binnen de nieuwe begroting van het bedrijf haalbaar is. Daarom is deze vergoeding gefixeerd, ongeacht of het om 40 of 80 uur in de week gaat. Dat is voor rekening en risico van de coach. Daarnaast maakt u een afspraak over een succesfee op termijn als het bedrijf weer gezond en stabiel is. Hiervoor zijn verschillende modellen denkbaar.
In alle gevallen dient het een voorstel te zijn dat op verantwoorde wijze past binnen de cashflow van uw onderneming. Deze constructie zorgt ervoor dat de coach mede ondernemer wordt in de Durfstart. Elk detail van de overeenkomst wordt mede door uw werknemers goedgekeurd.
De basiscriteria om een Durfstart bedrijf te kunnen worden. Elke Durfstart is een maatpak, maar enkele criteria kunnen vooraf worden getoetst: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het bedrijf telt maximaal 25 werknemers. De coach moet in staat zijn om elke dag iedere werknemer te begeleiden. Twee directeur eigenaren is het maximum om snel een transitie door te kunnen voeren. Er moet sprake zijn van een redelijk stabiele omzet die uiteraard wel te laag zal zijn voor het huidige bedrijfsmodel. De investering van de werknemers in combinatie met andere besparingen moet leiden tot een potentieel rendement tussen de 20 en 25% op basis van de huidige omzet. De schuldpositie van de onderneming moet beheersbaar zijn. U bent in staat om zelf, of met behulp van derden, in de Durfstart te investeren. Uw werknemers hebben recht op een dergelijke tegenprestatie.
Afwijkende uitgangspunten op één of meerdere van deze zes criteria, maakt een Durfstart niet onmogelijk. De kans is dan echter groter dat een tussentijds faillissement noodzakelijk is.
Durfstart: samen ondernemen, samen overwinnen. Het is duidelijk dat er nog vele vragen overblijven en dat moet ook. Iedere Durfstart kent een vaste basis en vervolgens wordt er een plan gesmeed dat helemaal past bij de specifieke onderneming. Zoals ik in de inleiding al zei: een Durfstart gaat in beginsel over geld. Een nieuw gezond financieel uitgangspunt, maar daarna begint de wedstrijd. Een wedstrijd waarin u en uw werknemers weer de energie hebben om te gaan knokken. Als de spanning van een naderend einde wegvalt, gaan alle luiken open en kan de creativiteit binnen het bedrijf gaan stromen. Nieuwe talenten zullen bij u en uw mensen aan de oppervlakte komen en de coach stimuleert dit proces iedere dag. Samen ondernemen en samen overwinnen. Loopt u maar eens door het bedrijf en stelt u zich deze bevrijding voor. Wilt u meer informatie, aarzel dan niet om contact met mij op te nemen.
