EBEMA EBEMA NV Dijkstraat 3 B-3690 Zutendaal T +32(0)89 61 00 11 F +32(0)89 61 31 43 www.ebema.com
Oostmalsesteenweg 204 B -2310 Rijkevorsel T +32(0)3 312 08 47 F +32(0)3 311 77 00
www.stone-style.com
www.megategels.com
INFOFICHE EB002 WITTE VLEKKEN OP BESTRATINGSPRODUCTEN
Wij danken u voor de keuze van kwaliteitsproducten van Ebema-Stone&Style, voor de aanleg van uw oprit, terras of tuinpad. Omdat we begrijpen dat u gekozen heeft voor de mooie originele kleuren van onze producten en niet voor de witte vlekken, willen we graag meer uitleg geven over deze vlekken: waarom ontstaan ze, en wat kan u doen om extreme vlekken te vermijden of te verwijderen.
Pagina 1 van 7
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
EBEMA
Wat zijn deze witte vlekken? Het gaat hier om kalkuitbloeiing of kalkuitslag. Kalkuitbloei wordt onder bepaalde klimatologische omstandigheden veroorzaakt door water dat het beton met een film bedekt. De vrijgekomen kalk lost zich op in deze waterfilm en slaat bij verdamping neer op de stenen. Contact met CO2 uit de lucht vormt de kalk dan om tot een witte sluier (calciumcarbonaat) die zich op het steenoppervlak afzet.
Van waar komt deze kalkuitbloei? Kalkuitbloei is een volkomen natuurlijk verschijnsel dat zich kan voordoen bij alle producten op basis van cement. De basis van al onze bestratingsproducten bestaat uit beton. Dit beton bestaat dan weer uit zand, grovere granulaten (meestal kalksteen en graniet), cement en water. Cement zelf wordt gemaakt door het branden van een mengsel van o.a. klei en kalksteen.
Onder bepaalde klimatologische omstandigheden kan zowel tijdens als na het productieproces een grijs-witte kalkuitslag aan het oppervlak van betonproducten optreden. Dit is een natuurlijke eigenschap van cementgebonden materialen. Een mengsel van cement wordt hard door een chemische reactie met water. Hierbij wordt in de steen “vrije” kalk gevormd. Deze vrije kalk vormt door watertransport een witte sluier op het betonoppervlak. De kwaliteit van het betonproduct wordt hiermee niet aangetast. Aangezien de samenstelling van beton – en daarmee eveneens het kalkpercentage – onderhevig is aan bepaalde schommelingen en ook de weersinvloeden variëren (regen, sneeuw, wind, koude, warmte, enz.), manifesteert de kalkuitbloei zich soms meer en soms minder. Het verschijnsel is vooral zichtbaar op gekleurde stenen en tegels, en is nog meer uitgesproken bij donkere kleuren.
Schematische voorstelling van het ontstaan van kalkuitbloei kalkafzetting
Capillairen
Ongebonden kalk
Water dringt in de poriën van de steen en lost de kalk op …
Pagina 2 van 7
… het water met de opgeloste kalk komt door de poriën naar het oppervlak
De steen droogt op en er blijft een kalklaagje achter
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
Regen lost de kalk langzaam op en spoelt het weg
EBEMA
Soms uit de kalkuitslag zich in een mildere vorm en ziet men slechts een grijswitte schijn of kan men enkel een klein kleurverschil vaststellen tussen de stenen die kalkuitbloei vertonen en de andere stenen. Witte kalkuitslag is zeer goed waar te nemen op een droge steen. Op een nat oppervlak (bv na een regenbui) neemt de steen zijn originele intense kleur opnieuw aan: dit duidt op de aanwezigheid van kalkuitslag, vermits deze op een nat oppervlak niet of veel minder goed is waar te nemen (de kalkuitslag wordt als het ware doorzichtig).
Hoe verdwijnt kalkuitbloei? Door regen en andere weersinvloeden wordt de kalkuitslag langzaam afgebroken en/of weggespoeld. De uitbloeiing verdwijnt dan ook na enige tijd vanzelf. Zoals kalkuitbloei optreedt, zo verdwijnt hij ook. Door zon en regen en door het intensief gebruik van het oppervlak zal de kalk geleidelijk aan verdwijnen van de rand van de producten naar het midden toe. Dit proces kan geruime tijd (6 maanden tot 2 jaar) in beslag nemen en is sterk afhankelijk van de klimatologische omstandigheden en de luchtkwaliteit.
Kalkuitbloei = natuurlijke reactie De chemische reactie achter het ontstaan van kalkuitbloei is vrij ingewikkeld. Deze willen we u echter niet onthouden, daarom hierover meer op de laatste pagina’s.
Uitbloeisterkte
Ontwikkeling van kalkuitbloei
Tijd (maanden)
Oorspronkelijke toestand (I)
Pagina 3 van 7
Met kalkuitbloei (II)
Eindtoestand (III)
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
EBEMA
Geen enkel beton bloeit eeuwig. Kan het proces versneld worden? Het afspuiten van de bestrating met een hogedrukreiniger of het mechanisch verwijderen met een roterende staalborstel wordt niet aanbevolen, omdat dit de voegvulling of het oppervlak van de betonstraatstenen kan aantasten, hetgeen gevolgen kan hebben voor het uitzicht en de stabiliteit van de bestrating op langere termijn. Vooropgesteld dat ernstige kalkuitbloei niet fraai is, moeten we ons realiseren dat het verwijderen ervan niet eenvoudig is. Daarom is het raadzaam in eerst instantie niets te ondernemen. Vaak zal blijken dat het betonoppervlak na verloop van tijd een steeds gelijkmatiger uiterlijk krijgt. Voor wie niet zo lang wil wachten, kunnen op de markt verkrijgbare middelen uitkomst bieden . Deze producten zijn meestal op basis van een licht zuur en hiermee wordt de kalk opgelost. Volg steeds de veiligheidsvoorschriften van de fabrikant - bescherm huid en ogen!
Inrit in 2006 Pagina 4 van 7
Omdat een zuur niet alleen de kalkuitslag maar ook de cementsteen licht aantast, kan het steenoppervlak door deze behandeling ruwer worden en de kleurtoon kan enigszins veranderen. Omdat hier sprake is van een meer agressieve aanpak, raden we aan om deze werkwijze eerst uit te testen op een klein oppervlak, en het resultaat te evalueren, alvorens de ganse bestrating te behandelen. Op welke wijze de kalkuitslag ook te lijf wordt gegaan, de behandeling is zelden voor de volle 100 % effectief. Vaak blijven de behandelde plekken door een afwijkende structuur toch zichtbaar. Het middel kan daardoor wel eens erger zijn dan de kwaal! Men moet uitbloeiingen eigenlijk zien voor wat ze werkelijk zijn: levenstekens van een product op basis van natuurlijke grondstoffen. Kalkuitbloei doet geen afbreuk aan de kwaliteit van het product en kan dus geen reden zijn tot weigering of prijsvermindering.
Zelfde inrit in 2008
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
EBEMA
Hoe kunnen we vlekken van extreme kalkuitbloei vermijden?
Gezaagde stukken steeds goed spoelen met water en vermijden dat er zaagwater op het reeds geplaatste oppervlak terechtkomt.
Na het inzanden het teveel aan zand niet laten liggen (wordt vochtig).
Pagina 5 van 7
De verpakking gesloten houden tot het moment van plaatsing, en voorkomen dat de verpakking beschadigd raakt.
Zorgen voor een waterdoorlatende ondergrond, werken met een niet cementgebonden straatlaag.
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
EBEMA
Tijdens de werken de producten afdekken om vervuiling/kalkuitbloei tegen te gaan
Zorgen voor een goede afwatering zodat de ondergrond niet nat blijft.
Open verpakkingen op een correcte manier afdekken
Pagina 6 van 7
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
EBEMA
Hoe ontstaat kalkuitslag – de chemische reactie? Zoals eerder gemeld willen we u de chemische reactie achter het ontstaan van kalkuitslag ook meegeven. Een van de hoofdbestanddelen van betonstraatstenen is cement en een belangrijk bestanddeel van cement is kalk. In het verhard beton is deze kalk aanwezig als calciumoxide CaO.
CaO + H2O Ca(OH)2 + CO2 =>
=>
Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
Het gevormde calciumcarbonaat CaCO3 reageert verder – maar dit is een eerder traag proces – met koolstofdioxide CO2 en water H2O tot calciumbicarbonaat Ca(HCO3)2. CaCO3 + H2O =>
Ca(HCO3)2
capillairen Tijdens het productieproces wordt de betonstraatsteen zeer goed verdicht, maar microscopisch bevat de steen een dicht net van uiterst kleine kanalen – capillairen – die van binnen in de steen naar de oppervlakte lopen. Het aanmaakwater van het beton, regen, grondwater en de vochtigheid van de lucht vullen deze kanaaltjes, en het aanwezige calciumoxide lost op in dit water H2O en vormt calciumhydroxide Ca(OH)2. Dit calciumhydroxide is eveneens goed oplosbaar in water en aan de oppervlakte van de steen reageert het met het koolstofdioxide CO2 in de lucht om calciumcarbonaat CaCO3 te vormen. Dit calciumcarbonaat CaCO3 is niet oplosbaar in water en vormt witte kristallen aan het steenoppervlak: de kalkuitslag! Bij nat weer kan het overvloedige water ervoor zorgen dat de calciumcarbonaat CaCO3 kristallen transparant worden: dit geeft ons de illusie dat de kalkuitslag is verdwenen.
Pagina 7 van 7
Hoe verdwijnt de kalkuitslag? Het calciumbicarbonaat Ca(HCO3)2 is oplosbaar in water en wordt dus gewoon weggespoeld bij de eerste regenbui. Maar zoals gezegd is de vorming van calciumbicarbonaat Ca(HCO3)2 een eerder traag proces wat afhankelijk is van heel wat externe factoren. Het duurt dus soms een lange tijd voor alle calciumcarbonaat CaCO3 is omgezet in calciumbicarbonaat Ca(HCO3)2. Gelukkig zijn er andere factoren die ook meespelen om de kalkuitslag te laten verdwijnen. De kristallen calciumcarbonaat CaCO3 zijn weliswaar niet oplosbaar, maar net zoals zand en vervuiling door de regen wordt weggewassen gebeurt dit ook met deze kristallen. Andere weersinvloeden zoals wind, hagel en sneeuw kunnen dit proces bespoedigen. Ook zure regen helpt bij het oplossen van de kalkuitslag.
Infofiche EB002 – Witte vlekken op bestratingsproducten Versie 001 – Datum 15/03/2010
