In Feite. Informatiepakket ouderbijeenkomst ontwikkeld. 24-uur-niet-roken actie Pakje Kans voor Turkse rokers

www.stivoro.nl jaargang redactie7 Nihal Bayhan contact [email protected] secretariaat T 070 312 04 00 jaargang 7 nummer 14 september 2009 nummer 14 /Annemarie september Roodenburg 2009

In Feite

de professional

roken en jeugd

Informatiepakket ouderbijeenkomst ontwikkeld stoppen met roken

24-uur-niet-roken actie 2009 migranten

Pakje Kans voor Turkse rokers stoppen in de zorg

Actualisatie Richtlijn Behandeling van Tabaksverslaving meeroken

4 op de 10 kinderen rookt thuis mee onderzoek

ALS JIJ OP

NOVEMBER NIET R GA IK MET MIJN

Hulpmiddelengebruik bij stoppen met roken

in feite de professional 1

In Feite de Professional is een nieuwsbrief voor de professional die rokers ondersteuning biedt bij het stoppen met roken. Het gaat om managers of medewerkers die bijvoorbeeld tabakspreventie in hun takenpakket hebben of dat willen opnemen in hun beleid. Dat zijn er nogal wat en ze werken op een rijk geschakeerd terrein: van cardioloog tot leerkracht en van Thuiszorg tot GGD. De inhoud van de nieuwsbrief speelt in op deze diversiteit en bevat praktische informatie over de verschillende interventies die u als intermediair kunt uitvoeren. Misschien bent u daar al mee bezig. De nieuwsbrief is te gebruiken als naslagwerk: u heeft alle actuele informatie bij de hand en tweemaal per jaar zorgen wij voor een update van de mogelijkheden om tabakspreventie vorm te geven. Naast deze nieuwsbrief is de website voor professionals uw informatiebron, zie www.stivoro.nl/professionals.

Inhoud pagina landelijk • Massale steun voor stoppen met roken in de basisverzekering 3 • Vooruitkijkend naar 2010 4 roken en jeugd • Start Actie Tegengif 5 • Digitale lesmodule roken en training www.rokendrinkendrugs.nl 6 • Nieuwsbrief de Rookvrije School voortgezet onderwijs 6 • Roken en opvoeding - informatiepakket voor een ouderbijeenkomst 7 stoppen met roken • 24-uur-niet-rokenactie 2009 • Stopcampagne 2009 in opdracht van KWF Kankerbestrijding • Nieuw promotiemateriaal voor StopMail en de StopSite • Even voorstellen

jaargang 7 nummer 14 september 2009

migranten • Pakje Kans Trainingen voor de Turkse rokers • Meertalige dvd’s • De Nederlandse Hartstichting ontwikkelt interventie voor de Turken

8 9 9 10

11 12 12

stoppen in de zorg • Actualisatie Richtlijn Behandeling van Tabaksverslaving • Zorgstandaardmodule Stoppen-met-roken • E-learning voor zorgverleners geaccrediteerd en online • Dvd Motiverende gespreksvoering • Even voorstellen

14 15 15

meeroken • Van de kinderen 5-19 jaar rookt 38% thuis mee

16

onderzoek • Hulpmiddelengebruik bij stoppen met roken is door de jaren heen constant gebleven

17

13 14


landelijk

Massale steun voor stoppen-met-roken in de basisverzekering


Het spande er om deze laatste maanden. Het College van Zorgverzekeringen was op 21 april 2009 duidelijk in zijn advies aan de minister van VWS om stoppen-met-roken programma’s integraal op te nemen in de basisverzekering. Omdat roken verslavend is en zo ontzettend schadelijk voor de gezondheid. En omdat mét ondersteuning stoppers zoveel meer kans hebben om blijvend te stoppen. En bovendien: die ondersteuning is kosteneffectief. Alle seinen leken dus op groen te staan, maar tegelijkertijd wisten we dat er door de kredietcrisis behoorlijk veel druk stond op de overheidsfinanciën. Groot was dan ook de opluchting toen op 11 juni jl. minister Klink het voornemen bekend maakte het stoppen-met-roken programma met ingang van 2011 op te nemen in de Zorgverzekeringswet. De minister voelde zich in zijn besluit ongetwijfeld gesteund door de vele signalen die hij vanuit het veld kreeg. Zo hadden gezondheidsfondsen, het Partnership Stop met Roken, de Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC) en de Nederlandse Public Health Federatie brieven gestuurd waarin werd aangedrongen op een positief besluit. En ook was uit onderzoek van KWF Kankerbestrijding gebleken dat een meerderheid van de Nederlandse bevolking voor vergoeding is. Opname in de basisverzekering is namelijk niet alleen belangrijk voor de behandeling van tabaksverslaving, het is ook een mijlpaal in de verbinding van preventieve met curatieve geneeskunde. En dus een mijlpaal in de strijd tegen chronische ziekten in Nederland, omdat die grotendeels worden veroorzaakt door leefstijl. Het was fantastisch te ervaren dat het veld van de Publieke Gezondheid één front heeft gemaakt in de steun voor de integrale opname van stopondersteuning in de basisverzekering! Maar wat betekent dit besluit nu? Effectieve gedragsmatige ondersteuning is immers al verzekerde zorg? In juni 2008 concludeerde CVZ inderdaad dat effectief bewezen gedragsmatige ondersteuning bij stoppen-met-roken zoals beschreven in de richtlijn, reeds verzekerde zorg is en vanuit de basisverzekering moet worden vergoed. Louter op basis daarvan hoeven verzekeraars deze ondersteuning echter niet specifiek in hun polis te

beschrijven. Lang niet alle zorg staat daarin immers beschreven. Dat verklaart dat deze conclusie weinig consequenties heeft gehad voor de polissen. Ondanks het recht op vergoeding voor gedragsmatige ondersteuning leek er dus door onbekendheid voor verzekeraars, aanbieders en ook patiënten niets te veranderen, zo bleek uit een onderzoek van NIVEL begin dit jaar. Voor farmacologische ondersteuning (met uitzondering van nortriptyline) moeten patiënten overigens nog wel zelf betalen. In de nieuwe situatie, nu stoppen-met-roken programma’s zijn opgenomen in de basisverzekering, moeten verzekeraars wel gaan beschrijven hoe die programma’s er uitzien. Stoppen met roken wordt dan een aparte aanspraak in de zorgverzekeringswet. Het gaat om een specifiek aanbod, waarin geregeld moet zijn dat farmacologische ondersteuning mogelijk is, maar alleen in combinatie met gedragsmatige ondersteuning. Verzekeraars zullen daarvoor afspraken moeten maken met aanbieders. Behandeling van tabaksverslaving is daarmee integraal en expliciet onderdeel van de zorg geworden. De nieuwe situatie biedt dus veel meer duidelijkheid – voor de patiënt, verzekeraar en aanbieder. Maar dat niet alleen. De nieuwe situatie biedt patiënten ook veel betere ondersteuning. Farmacologische hulp gecombineerd met gedragsmatige ondersteuning kan de kans op succes immers flink vergroten. De praktijk leert dat men het soms lastig vindt om nicotinevervangers of medicijnen aan te bevelen of voor te schrijven wanneer de patiënt die zelf moet betalen. Met de programmatische ondersteuning kan in de nabije toekomst een integraal pakket worden aangeboden. De kans op gezondheidswinst wordt hiermee effectief vergroot. Een belangrijke overwinning dus – met dank voor ieders steun! Lies van Gennip directeur STIVORO in feite de professional 3

Vooruitkijkend naar 2010 Dit zijn meteen de uitgangspunten voor 2009 – en de basis voor de plannen in 2010. Het eerste doel is de resultaten vast te houden en vervolgens te kijken waar het mogelijk is deze uit te bouwen. De meest in het oogspringende kans is de vergoeding van stopondersteuning. Geldt al in 2010 gewoon de vergoeding van Inmiddels weten we wat 2008 heeft opgeleverd. bewezen werkzame gedragsmatige stopondersteuning, • Voor het eerst in vier jaar daalde het aantal rokers; in 2011 komt daar zoals het er nu uitziet de vergoeding van 28% naar 27%. Dat betekent 135.000 minder van farmacologische ondersteuning bij. De minister heeft rokers, van wie de helft op enig moment zou zijn een voorstel hiertoe voor advies aan de Raad van State overleden als gevolg van roken. voorgelegd. Dit gaat in de komende jaren veel mogelijk• Een daling van het roken onder de jeugd van 10-19 jaar heden bieden aan professionals die rokers helpen bij het van 24% naar 21%. Dat zijn 60.000 minder rokende stoppen. Door te zorgen voor een goed aanbod kan het jongeren. aantal gebruikers van hulp toenemen en daarmee het • De tijd dat volwassenen blootstaan aan tabaks- succes van stoppogingen. Door het publiek attent te rook van anderen daalde van 155 minuten per dag maken op de mogelijkheid van vergoeding zal de vraag in 2007 naar 141 minuten in 2008. naar dit aanbod toenemen. In de loop van dit jaar zal • Het percentage kinderen (0-4) jaar dat meerookt is duidelijk worden welke activiteiten ontplooid gaan worden in 2008 verder gedaald: van 18% naar 16%; om een en ander vorm te geven. • Zorgverleners adviseren patiënten/cliënten vaker om te stoppen met roken: gemiddeld 26 keer per Vanwege alle nieuwe ontwikkelingen rondom de 4 weken in 2008 versus 22 keer in 2007; vergoeding van de behandeling van tabaksverslaving • Denormalisatie en ontmoediging van roken door heeft STIVORO een speciale pagina op de site met de invoering van de rookvrije horeca en de accijnsmeer informatie hierover: verhoging per 1 juli 2008; www.stivoro.nl/professionals/vergoeding • Het besluit tot vergoeding van stoppen-met-roken Grieto Zeeman programma’s (farmacologisch en gedragsmatig) Hoofd Strategie en Communicatie per 1 januari 2011.


Na het knallende jaar 2008 biedt 2009 beduidend minder in het oog springende tabaksontmoedigingsactiviteiten - terwijl op duizenden plaatsen toch hard wordt gewerkt om het roken verder terug te dringen en mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren.


ROKEN EN JEUGD

Start Actie Tegengif

Sanne de Josselin de Jong

Op 2 november is het zover... De start van de klassikale nietroken wedstrijd voor de eerste en tweede klassen van de middelbare school! Duizenden klassen verspreid over heel Nederland besluiten zes maanden niet te roken en zo kans te maken op mooie prijzen.

In de aanloop naar 2 november zijn vele regiomedewerkers bezig met het werven van scholen voor Actie Tegengif zodat zoveel mogelijk scholen deelnemen. Door hun grote inzet stromen de aanmeldingen binnen… Bedankt voor jullie inzet!

Dit jaar krijgen de klassen als opdracht om een interview te schrijven voor een bekende Nederlander (BN’er) naar keuze. In elke provincie kiezen medewerkers van de GGD of de Instelling voor Verslavingszorg in mei twee winnaars: één klas van een vmbo/praktijkschool en één klas van het havo/vwo. De vierentwintig provinciewinnaars winnen een dagje Walibi World met de hele klas. Daar worden de twee landelijke winnaars bekend gemaakt. Zij mogen de door hun gekozen BN’er echt gaan interviewen! Houd voor aanvullende informatie en extra’s regelmatig www.stivoro.nl/actietegengif in de gaten.

• 2 november Start Actie Tegengif! • 3-12 mei Provincie jureringen • 17-26 mei Provincie prijsuitreikingen • 12 juni - Walibi World voor alle provinciewinnaars - Bekendmaking landelijke winnaars Meer weten? www.actietegengif.nl Sanne de Josselin de Jong E [email protected] of T 070-3120 435


De belangrijke data voor Actie Tegengif nog even op een rij:


Digitale lesmodule roken en training www.rokendrinkendrugs.nl

Annemarie Roodenburg

Sinds vorig jaar zijn elektronische lesmodules roken voor klas 1of 2 beschikbaar. Hier kunt u een kijkje nemen in de demoversie. Een docent die de lesmodule wil gebruiken, kan bij de GGD of Instelling voor Verslavingszorg (IVV) een training volgen en een inlogcode krijgen. Twee keer per jaar geven STIVORO en het Trimbosinstituut gezamenlijk voor medewerkers van GGD’en en medewerkers van instellingen voor verslavingszorg de training www.rokendrinkendrugs.nl. Maandag 21 september 2009 wordt er weer een training gegeven. Meer informatie? Heeft u vragen over de lesmodule roken of interesse in de training van 21 september, neem dan contact op met Annemarie Roodenburg, [email protected], 070-3120 460


Nieuwsbrief De Rookvrije School voortgezet onderwijs

Annemarie Roodenburg

Dit jaar is de Nieuwsbrief De Rookvrije School voor het voortgezet onderwijs geheel vernieuwd. Speciale aandacht is er voor het geheel rookvrije schoolplein. Van de scholen voortgezet onderwijs heeft slechts 27% een geheel rookvrij schoolplein. In De Rookvrije School voortgezet onderwijs staan onder meer tips voor scholen bij het invoeren en handhaven van zo’n schoolplein. Verder bevat de nieuwsbrief de checklist De Rookvrije School en zit er een antwoordkaart in met STIVOROmaterialen. Meer informatie? www.stivoro.nl/rookvrijeschool Annemarie Roodenburg E [email protected] of T 070-3120 460


Roken en Opvoeding Sanne de Josselin de Jong Informatiepakket voor een ouderbijeenkomst Een jongen, onderuitgezakt op de bank. Amper 12 jaar oud. Mét sigarettenfilters in z’n oren. Dit beeld heeft u de afgelopen tijd vast wel eens voorbij zien komen. Het is het beeld van de campagne ‘Kind naar de brugklas? Praat nu over roken!’. Ouders worden bewust gemaakt van de invloed die zij hebben op het (toekomstige) rookgedrag van hun kinderen. Ter ondersteuning van deze campagne heeft STIVORO informatiepakketten ontwikkeld voor het organiseren van een ouderbijeenkomst. Tijdens zo’n bijeenkomst krijgen ouders concrete informatie en tips hoe zij eraan kunnen bijdragen dat hun kind niet met roken begint.

Roken en Opvoeding Handleiding voor een ouderbijeenkomst Inclusief Turkse variant


Het eerste gedeelte van de bijeenkomst bestaat uit een algemene presentatie. Voor het tweede gedeelte kan gekozen worden uit verschillende opties: een presentatie met discussie over opvoeding in het algemeen, een kennisquiz en korte filmpjes over roken en opvoeding. Daarnaast is er een optie waarbij de ouders aan de slag gaan met de de e-learning ‘Uw kind en roken’. Dit is een nieuwe interactieve website voor ouders over roken en opvoeding. De informatie wordt aangeboden in de vorm van filmpjes, tests en polls, animaties en simulatieoefeningen. Het informatiepakket ‘Roken en Opvoeding’ bevat een handleiding, een presentatie, een dvd met filmpjes en een cd-rom met ondersteunend materiaal. Het informatiepakket is ook te gebruiken voor een bijeenkomst met Turkse ouders. De presentatie is in het Turks vertaald en de filmpjes kunnen met ondertiteling getoond worden.

Zowel de e-learning als de informatiepakketten zijn vanaf oktober 2009 beschikbaar. Meer informatie? Sanne de Josselin de Jong E [email protected] T 070-3120 435


STOPPEN MET ROKEN Algemeen publiek

24-uur-niet-rokenactie 2009 De 24-uur-niet-rokenactie zal dit jaar op 3 november 2009 plaatsvinden. Lager opgeleide rokers zonder of met een geringe stopintentie krijgen een oproep om zich aan te melden op www.stivoro.nl en mee te doen met deze dag niet roken. De actie is van 2005 t/m 2008 onder de naam ‘rokers verdienen ’n beloning’ gevoerd, maar dit jaar krijgt deze actie een nieuw jasje.

Naziha Tanoti

GiGi RAVELLI

U kunt ook een bijdrage leveren en vanaf 6 oktober de actie onder de aandacht brengen. Meer informatie? Naziha Tanoti E [email protected] T 070-3120 454


Drie Bekende Nederlanders (Nicolette van Dam, Dennis van der Geest en Gigi Ravelli) dagen rokers uit om mee te doen. ‘Ik daag je uit’ dinsdag 3 november: 24 uur niet roken. Als rokers de uitdaging met een van hen aangaan en op dinsdag 3 november 24 uur niet roken, kunnen ze zich inschrijven op www.stivoro.nl. Op de site staat van de drie BN’ers de spectaculaire tegenprestatie die zij zullen leveren als iemand ingaat op hun uitdaging. Vanaf 4 november 12.00 uur kunnen deelnemers op de site hun ervaringen doorgeven en ontvangen ze Feedback op Maat. Deze feedback bevat informatie over voordelen van niet-roken, tips, en adviezen om blijvend te stoppen met roken. De adviezen zijn afhankelijk van de ervaringen van de persoon op de actiedag. Er worden drie prijzen verloot onder deelnemers die hun ervaringen doorgeven. De actie wordt dit jaar met veertien GGD’en uitgevoerd, die in de regio de actie zullen promoten door o.a. flyers en posters te verspreiden. Landelijk zullen radiospots, buitenreclame en on-line bannering ingezet worden. Op 6 oktober gaat de actiesite online en kunnen deelnemers zich inschrijven en meedoen.

ALS JIJ OP

NOVEMBER NIET R GA IK MET MIJN ANGST VOOR REPTIE SLANGEN BEZWEREN in feite de professional 8

Stopcampagne 2009 in opdracht van KWF Kankerbestrijding KWF Kankerbestrijding heeft STIVORO gevraagd eind 2009 een stopcampagne te organiseren. Het budget dat KWF ter beschikking kan stellen is echter niet toereikend om zelf een campagne te ontwikkelen, zoals de afgelopen jaren wel het geval was. Vandaar dat besloten is een stopcampagne uit het buitenland te gebruiken. Uit de vele stopcampagnes hebben we een selectie gemaakt die aansloot bij de wensen van KWF Kankerbestrijding. Een criterium bij het selecteren was onder andere dat de commercial duidelijk moet maken dat het kunnen krijgen van kanker een reden kan zijn om te stoppen met roken (‘why to quit’) en dat de kans op stoppen met roken groter wordt als je daarbij hulp

Marieke Wiebing

gebruikt (‘how to quit’). Begin juli hebben we drie tv-commercials getest, waarvan er één bij vrijwel alle respondenten overduidelijk de voorkeur had. Aan ons nu de taak om in onderhandeling te gaan met de eigenaar van deze commercial om gebruik in Nederland mogelijk te maken. In najaar 2009 zullen we jullie nader berichten over de uitkomst. Zeker is dus dat er in de tweede helft van december een stopcampagne komt op televisie. Hoewel nu nog niet zeker is welke campagne het wordt, kunnen we wel al zeggen dat hij anders zal zijn dan jullie gewend zijn… Wordt vervolgd!


Nieuw promotiemateriaal voor StopMail en de StopSite STIVORO heeft nieuw materiaal ontwikkeld om de digitale ondersteuningsproducten StopMail en De StopSite (www.destopsite.nl) te promoten. Op gezondheidsmarkten is het altijd lastig om digitale producten te promoten. Om deze reden heeft STIVORO twee speelse nieuwe flyers ontwikkeld voor twee nieuwe bewezen werkzame producten. Deze materialen kunnen gratis worden besteld bij STIVORO, op de site www.stivoro.nl of via de telefoon 0900-9390 (€0,10 p/m). Meer informatie over de bewezen werkzame stopondersteuning zelf is hier te vinden.


Even voorstellen Wegens het vertrek van Suzanne Brunsting en Marleen den Hartog zijn juli 2009 twee nieuwe medewerkers begonnen bij STIVORO. Zij stellen zich hieronder aan jullie voor.

Nieuwe projectleider Stoppen-met-roken: Leonie Fotiadis Sinds 6 juli 2009 werkt Leonie als Projectleider Stoppen-met-roken. Ze is onder andere verantwoordelijk voor de doorontwikkeling van de Stopsite en het coördineren van overige digitale vormen van stopondersteuning voor het algemene publiek. Leonie is neuropsycholoog en heeft ervaring opgedaan bij Bureau Jeugdzorg als onderwijshulpverlener en bij het Trimbos-instituut als onderzoeker. In deze laatste functie werkte ze als projectleider met name op internetgerelateerde projecten zoals ‘Digitale hulpverlening na schokkende gebeurtenissen’.


Nieuwe Projectleider Stoppen-met-roken: Dagmar Feenstra Sinds juli 2009 werkt Dagmar één dag per week als projectleider Stoppen-met-roken bij STIVORO. Zij is verantwoordelijk voor ontwikkelingen op het gebied van stopondersteuning en houdt zich bezig met new business. Hiernaast werkt Dagmar sinds september 2008 in het onderzoeksteam van STIVORO.


migranten

Pakje Kans Trainingen voor de Turkse rokers

Remzi Kabadayi

GGD Rotterdam-Rijnmond) en in Arnhem door de Stichting Thuiszorg Midden Gelderland (STMG). STMG heeft voor eind 2009 nog drie Pakje Kans trainingen voor Turkse rokers georganiseerd (twee voor vrouwen en een voor mannen). In Rotterdam wordt er samen met de Turkse organisaties aan gewerkt om in 2009 nog een aantal Pakje Kans trainingen te organiseren.

In 2008 en begin 2009 werden drie Pakje Kans trainingen voor de Turkse doelgroep georganiseerd: in Rotterdam door Bouman GGZ (in opdracht van de

Meer informatie? Remzi Kabadayi E [email protected] of T 070-3120 456


STIVORO heeft de Pakje Kans training in 2008 ook voor de migrantendoelgroep toegankelijk gemaakt. Daartoe is het taalgebruik van het materiaal (Trainingsboek en zakboekje) vereenvoudigd en zijn drie Turkse Pakje Kans trainers getraind. Verder heeft STIVORO materiaal in het Turks beschikbaar gesteld om Turkse deelnemers voor de Pakje Kans trainingen te werven.


Meertalige dvd’s STIVORO streeft er ook naar om andere migranten die kort of langdurig in Nederland wonen te bereiken: Polen en andere Oost-Europese burgers; eerste en tweede generatie Turks en Arabisch sprekende burgers. Meestal spreken zij geen of nauwelijks Nederlands, maar ook zij dienen op de hoogte te worden gesteld van de gevaren van roken. Om dat doel te bereiken heeft STIVORO onlangs de dvd’s “Over de longen en over het hart” en de voorlichtings-dvd “Word Wijzer Over Roken” (WWOR) uitgebracht in het Engels, Turks en Arabisch. “Over de longen en over het hart” maakt visueel inzichtelijk wat de invloed is van roken op het lichaam.

Remzi Kabadayı

De informatie beperkt zich tot de longen en het hart omdat aandoeningen aan deze organen het meest direct te herleiden zijn tot het rookgedrag. De WWOR dvd wordt door medewerkers Voorlichting in eigen taal en cultuur (VETC) gebruikt tijdens voorlichtingen voor migranten. Meer informatie? De dvd ‘Word Wijzer Over Roken’ kunt u voor € 41,65 incl. BTW en verzendkosten bestellen bij Remzi Kabadayı E [email protected] of T 070-3120 456


De Nederlandse Hartstichting ontwikkelt interventie voor de Turken De Nederlandse Hartstichting (NHS) heeft in 2008 de interventie Kalbine Iyi Bak ofwel “Zorg goed voor je hart” ontwikkeld voor Turken, www.hartstichting.nl. Het doel is om de Turkse gemeenschap in Nederland bewuster te maken van de gevolgen van gedrag en leefstijl op de eigen gezondheid én de kennis te vergroten over de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. De aanleiding voor deze interventie is dat van alle etnische groepen in Nederland Turken het meeste roken. Leefstijlgerelateerde ziekten en klachten (hart- en vaatziekten, COPD, diabetes, overgewicht e.d.) komen bij hen vaker voor. In deze interventie staat de gezonde(re) leefstijl van de Turkse bezoeker centraal. Er zijn verschillende modules:

Remzi Kabadayı

voorlichting door een arts over hart- en vaatziekten, toneel (education & entertainment), workshops (Gezond koken & eten, Bewegen, GezondheidsCheck, Roken en hart- en vaatziekten) en een informatiemarkt. In het kader van deze interventie worden voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd bij Turkse zelforganisaties. STIVORO werkt nauw samen met de Hartstichting bij het verzorgen van het onderdeel ‘roken en hart- en vaatziekten’. Expertise en ervaring met migrantendoelgroepen worden met de NHS gedeeld. In 2009 wordt deze interventie in Rotterdam voor de tweede keer getest en in 2010 streeft de Hartstichting ernaar om deze interventie in de 4 grote steden uit te voeren. in feite de professional 12

Stoppen in de zorg

Actualisatie Richtlijn Behandeling van Tabaksverslaving In 2004 heeft het CBO, kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg, de Richtlijn Behandeling van tabaksverslaving gepubliceerd. Dit is gebeurd op initiatief van diverse beroepsverenigingen in de zorg, verenigd in het Partnership Stop met roken. Momenteel worden de laatste hand gelegd aan de actualisatie van deze richtlijn.


De reden om de richtlijn uit 2004 te actualiseren, komt voort uit een aantal relevante ontwikkelingen. Met de komst van varenicline op de markt is er een belangrijke uitbreiding van het farmacologisch arsenaal voor de ondersteuning van stoppen met roken. Daarnaast is er voortgaand inzicht in de effectiviteit van stopstrategieën. In 2004 lag de nadruk sterk op een stapsgewijze aanpak: alle rokers kregen in eerste instantie een advies, waarna degenen voor wie dit onvoldoende bleek te zijn, een intensievere ondersteuning aangeboden kregen. Inmiddels wordt bepleit om ondersteuning meteen af te stemmen op de behoefte en gericht ondersteuning in te zetten van ‘stepped-care’ naar ‘matched care’. Aangezien werkomstandigheden zowel met rookgewoonten te maken hebben als met mogelijkheden voor effectieve interventies, is in de nieuwe versie van de Richtlijn het domein van de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde opgenomen. Tot slot is er aandacht voor de vraag ‘Hoe ga ik om met patiënten die (willen) minderen?’

Dewi Segaar

schijnselen’. Genetische, farmacologische, persoonlijke en omgevingsfactoren bepalen daarbij het beloop. De actualisatie van de Richtlijn zal naar verwachting dit najaar gepubliceerd worden. De oude richtlijn is nog te downloaden op www.ZorgEnTabak.nl, waar u tevens informatie vindt over implementatie van stopondersteuning in de zorg. Zodra de nieuwe richtlijn beschikbaar is, zal deze online worden gezet. Meer informatie? Dewi Segaar E [email protected] of T 070- 3120 415

De richtlijn uit 2004 markeerde een belangrijke verandering in de wijze waarop zorgverleners tegen roken aankeken. Tot die tijd werd roken veelal beschouwd als een slechte en onverstandige gewoonte. Met de richtlijn brak de visie door van roken als verslaving. De nieuwe Richtlijn zet dit verder aan: stoppen met roken wordt ondersteund vanuit het perspectief ‘breken met een verslaving’, met de daaraan verbonden fenomenen als ‘afhankelijkheid’, ‘gewenning’ en ‘onthoudingsver-


Zorgstandaardmodule Stoppen-met-roken Een goede behandeling voor mensen die willen stoppen met roken is van groot belang. Het Partnership Stop met Roken ontwikkelt een Zorgstandaardmodule Stoppenmet-roken waarin wordt beschreven hoe deze behandeling er qua inhoud en organisatie uit ziet. Deze beschrijving zal niet alleen een leidraad zijn voor de behandeling van tabaksverslaving, maar ook voor de inkoop en financiering ervan. Diverse deskundigen op het gebied van stoppen met roken en rookverslaving ontwikkelen momenteel deze Zorgstandaardmodule. Zowel professionals uit de

Eveline Willems

nulde, eerste, tweede en derde lijn als patiënten zullen hun inbreng daarbij leveren. Doel is om helder te beschrijven hoe een goede behandeling bij stoppen met roken eruit ziet. De Zorgstandaardmodule zal eind dit jaar gereed zijn om aan te sluiten bij de ontwikkelingen rondom de vergoeding van de behandeling bij stoppen met roken. Meer informatie? Eveline Willems E [email protected] of T 070- 3120 433

E-learning geaccrediteerd en online


STIVORO heeft e-learning over de behandeling van tabaksverslaving ontwikkeld. De eerste cursus ‘Behandeling tabaksverslaving in de longartspraktijk’, is voor longartsen bestemd. De cursus bevat theoretische kennis over tabaksverslaving en biedt mogelijkheden voor begeleiding en behandeling in de longartspraktijk. Voor het volgen van de cursus worden vier accreditatiepunten door het NVALT gegeven.

Harm-Jan Weevers

Een andere cursus, ‘Tabaksverslaving in de huisartsenpraktijk’, behandelt de gezondheidsgevolgen van roken, rookprevalentie, verslaving, gedragsverandering en behandelmethoden. Een huisarts die deze cursus heeft gevolgd, beschikt over voldoende theoretisch kennis om patiënten bij het stoppen met roken te kunnen adviseren en verwijzen. Accreditatie is aangevraagd bij het College voor Accreditatie Huisartsen (CvAH). Beide cursussen zijn te volgen door naar leren.stivoro.nl/ te gaan. Via cursusaanbod kan men zich registreren en aanmelden. Betalen kan via Ideal. De cursussen zijn gemakkelijk thuis of op de werkplek in eigen tempo te volgen. Meer informatie? Harm-Jan Weevers E [email protected] of T 070- 3120 421


‘In gesprek’ dvd Motiverende Gespreksvoering voor de zorgprofessional ‘In gesprek, Motiverende Gespreksvoering voor de zorgprofessional’ is een korte film (10 min.) voor zorgprofessionals die met patiënten in gesprek gaan over stoppen met roken. Dit programma geeft informatie over een effectieve manier van gespreksvoering die gericht is op gedragsverandering. In het eerste deel komt prof. dr. P.E. Postmus, longarts in het VUMC, in beeld, die veel rokende patiënten ziet en zich afvraagt hoe hij zijn patiënten het best kan benaderen. Hetty de Laat, coach in motiverende gespreksvoering, introduceert de methode.

Meer informatie? De dvd ‘In gesprek’ Motiverende Gespreksvoering voor de zorgprofessional’ (artikelnummer STI-R0124) kunt u voor € 25,- bestellen via www.stivoro.nl/bestellen

Voorbeeldgesprekken tonen het effect van motiverende gesprekstechnieken op de patiënt. In een gesprek met hetzelfde onderwerp ziet u een duidelijk verschil in uitkomst wanneer de techniek wel of niet wordt toegepast. De gesprekken worden gevoerd door Corine Vernooij en Serdar Turan.


Even voorstellen Per 1 mei 2009 werkt Eveline Willems als Projectleider Zorg bij STIVORO. Zij houdt zich onder andere bezig

met het ontwikkelen van de Zorgstandaardmodule Stoppen-met-roken (daarover meer op pagina 14 van deze nieuwsbrief). Daarnaast richt ze zich op de communicatie over stoppen met roken in de zorg.


meeroken

Van de kinderen 5-19 jaar rookt 38% thuis mee Uit onderzoek (TNS/NIPO 2008) blijkt dat 38% van de kinderen in de leeftijd 5-19 jaar thuis wordt blootgesteld aan tabaksrook. Dit was voor STIVORO aanleiding om, in samenwerking met de VU, een verkennend onderzoek te doen onder de JGZ 4-19 jaar. Aan het onderzoek hebben 178 JGZ professionals 4-19 jaar deelgenomen.

schijnlijk tot zeker iets toevoegt aan de huidige bespreking van het onderwerp en 85% van de respondenten geeft aan bereid te zijn een voorlichtingspakket van STIVORO te gebruiken bij het geven van voorlichting over meeroken. Wel ziet 93% van de repondenten tijdsnood tijdens de consulten als een drempel om het onderwerp meeroken te bespreken en 60% ziet de kosten voor materialen en trainingen als een drempel. Deze resultaten zijn voor STIVORO reden om de mogelijkheden voor ontwikkeling van een interventie voor de JGZ 4-19 jaar verder te onderzoeken. Meer informatie? Ingrid van den Burg E [email protected] of T 070- 3120 404


Uit dit onderzoek blijkt o.a.: Een ruime meerderheid van de respondenten (58%) geeft aan zelden tot nooit voorlichting over meeroken te geven. Tevens geeft 47% van de respondenten aan het geven van voorlichting een beetje tot vrij moeilijk te vinden. Een STIVORO interventie zou wel degelijk een toegevoegde waarde kunnen hebben: 83% van de respondenten geeft aan dat een meeroken interventie waar-

Ingrid van den Burg


onderzoek

Hulpmiddelengebruik bij stoppen met roken is door de jaren heen constant gebleven Het percentage stoppogingen met gebruik van een hulpmiddel of stopmethode is sinds 1992 constant gebleven op gemiddeld 23%. Dit bleek uit cijfers van het Continu Onderzoek Rookgewoonten, waarmee STIVORO de trends in rookgedrag van de Nederlanders bijhoudt. Gebruikers zijn door de jaren heen wel meer hulpmiddelen naast elkaar gaan gebruiken. Vooral nicotinevervangers worden veel gecombineerd met andere hulpmiddelen of stopmethoden. In 2007 werden gemiddeld twee hulpmiddelen naast elkaar gebruikt, terwijl in 1992 één hulpmiddel gebruikelijk was.

Van de effectieve hulpmiddelen worden nicotinevervangers (pleisters, kauwgom, microtabs en zuigtabletten) het meest gebruikt, gevolgd door medicijnen (bupropion, varenicline en nortriptyline). Zelfhulpmaterialen (bijvoorbeeld brochures of internet) en gedragsmatige interventies (begeleiding door een zorgverlener, een training of telefonische coaching) worden het minst gebruikt, al laat het gebruik van laatstgenoemde soorten wel een stijgende lijn zien. Het complete rapport over hulpmiddelen voor stoppen met roken is te raadplegen op www.stivoro.nl/themapublicaties. Dit rapport is de eerste uit een serie themapublicaties van STIVORO. Op basis van gegevens uit het Continu Onderzoek Rookgewoonten analyseert STIVORO trends in rookgedrag in Nederland. Meer informatie? Gera Nagelhout E [email protected] of T 070-3120 423


Van een aantal hulpmiddelen is in wetenschappelijke studies aangetoond dat de kans van slagen van een stoppoging er significant groter door wordt. Deze hulpmiddelen heten effectief, in tegenstelling tot niet-effectieve, waarvan niet is onderzocht of niet (voldoende) is aangetoond dat ze effect sorteren. Al sinds 1992 worden effectieve hulpmiddelen meer gebruikt dan niet-effectieve.

Gera Nagelhout


Meer informatie STIVORO informatie-en advieslijn secretariaat STIVORO projectleider regiobenadering partnership stoppen met roken roken en de wet bestellen robotroker vragen over bestellingen

0900.93 90* 070.312 04 00 070.312 04 60 070.312 04 88 0900.83 80* 073.623 26 22 070.312 04 00

* 0900 nummers kosten € 0,10 per minuut Algemeen www.stivoro.nl www.stivoro.nl/professionals Per mail [email protected]


Postadres STIVORO Postbus 16070 2500 BB Den Haag Wijze van bestellen Via de site: www.stivoro.nl/bestellen Per fax 070.312 04 95. De levertijd is 10 werkdagen.


In Feite. Informatiepakket ouderbijeenkomst ontwikkeld. 24-uur-niet-roken actie Pakje Kans voor Turkse rokers

Recommend Documents