Bijlage bij college voorstel huisvesting De Isselborgh. Achtergrond informatie. a. Algemeen. De Isselborgh is de school voor speciaal onderwijs in Doetinchem. Het is een cluster 4 school. Dit is een school voor kinderen met ernstige gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en/of psychiatrische problemen. Het cluster 4 onderwijs vangt kinderen op met een externaliserende problematiek (gedrag) en internaliserende problematiek (stoornis in het autistisch spectrum). De Isselborgh is een nevenvestiging van de scholengemeenschap Borculo. Wat betreft het VSO (leerlingen tussen 12 en 20 jaar) zijn de leerlingen met een internaliserende problematiek uit de regio geconcentreerd op de locatie De Isselborgh. Voor het SO (kinderen tussen 4 en 12 jaar) wordt deze scheiding in de praktijk niet strikt toegepast. In eerdere voorstellen bent u op de hoogte gesteld van de groei van dit onderwijs. De geschiedenis van deze school in Doetinchem is als volgt: Jaar 1-10-2005 1-10-2006 1-10-2007 1-10-2008 1-10-2009 1-10-2010 1-10-2011 1-10-2012
Aantal leerlingen SO (4-12 jaar)
Aantel leerlingen VSO (12-20 jaar)
Totaal leerlingen
-43 60 73 83 123 141 155
-56 78 89 150 206 240 272
46 95 138 162 233 329 381 427
De n factor (gemiddelde groepsgrootte) bij cluster 4 onderwijs is voor SO 12 en voor VSO 7. b. Kern De kern van de problematiek van de Isselborgh is dat de oorspronkelijk gebouwde nieuwe school aan de Slotlaan 35, Doetinchem, te klein is voor de huisvesting van alle leerlingen. In het gebouw kunnen in totaal 18 groepen leerlingen (so en vso leerlingen) worden geplaatst terwijl de school nu is gegroeid tot 34 groepen. Noodgedwongen is binnen de Isselborgh de groepsgrootte vergroot en zijn groepen samengevoegd, maar dit is geen goede situatie. In enkele gebouwen zijn slechts kleine ruimten beschikbaar waarin de groepen zijn gehuisvest. De nood is hoog omdat een aantal situaties met ingang van het nieuwe schooljaar niet meer beschikbaar zijn. Er moet een definitieve oplossing komen.
1
c. Huidige situatie: In de loop der jaren zijn diverse noodoplossingen gezocht. De school is nu gehuisvest op 6 locaties. Deze locaties zijn: Locatie
Aantal lokalen
Slotlaan 35 Slotlaan 45 Slotlaan 37 Acacialaan 97 Calslaan 14 Dr. Hubernoodtplaats 6 Totaal
SO (4-12 jaar)
VSO(12-20 jaar)
8
10 6 2
5 8 8
47
13
34
Aan de tijdelijke huisvesting in de Dr. Hubernoodtplaats 6, Doetinchem, en de Slotlaan 37, Doetinchem, zijn huurcontracten verbonden met financiële consequenties. 1. Dr. Hubernoodtplaats 6, Doetinchem. De Isselborgh is hier nu twee schooljaren gehuisvest met leerlingen uit het VSO (12 tot 20 jaar). Probleem is dat rond dit gebouw geen ruimte is om te pauzeren. Nu wordt hiervoor gebruik gemaakt van het terrein van de bibliotheek. Het is een lastige situatie, maar er is op dit moment geen alternatief. Nog een schooljaar op deze locatie is onmogelijk mede in verband met de eventuele verkoop van de voormalige bibliotheek. De huurprijs is € 92.000,== per jaar. 2. Slotlaan 37, Doetinchem. Deze locatie is direct gelegen naast het nieuwe hoofdgebouw. Het is de pastorie die behoort bij het voormalig kerkgebouw van de Gereformeerde Stichting De Hoeksteen. Onlangs is dit gebouw met de pastorie verkocht aan een exploitant van kinderopvang. De nieuwe eigenaar is bereid om de pastorie nog een jaar te verhuren. De Isselborgh is hierin al een aantal jaren gehuisvest, steeds wisselend met 1 of 2 groepen VSO (12 tot 20 jaar). Ook dit is geen goede situatie. Het moet echt worden gezien als noodoplossing. De huurprijs is € 18.000,== per jaar.
2
Een definitieve oplossing. De gemeente Doetinchem heeft voor een definitieve oplossing van de huisvestingsproblematiek geld gereserveerd en de financiële lasten hiervan opgenomen in de gemeentebegroting 2013. Welke aspecten spelen een rol bij een definitieve oplossing. 1. de wetgeving Passend Onderwijs. Lang wordt er al gesproken over de nieuwe wetgeving Passend Onderwijs. De wetgeving is inmiddels vastgesteld door de eerste en tweede Kamer. De contouren van deze wetgeving zijn nu zichtbaar: • Per 1 november 2013 moeten de nieuwe regionale samenwerkingsverbanden door het onderwijs zijn ingericht. Deze rechtspersoon – waarvan de vorm niet door de wetgever is voorgeschreven – dient dan ingeschreven te zijn bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). • Per 1 mei 2014 dient elk samenwerkingsverband een ondersteuningsplan voor te leggen aan de Inspectie van het Onderwijs. Dit plan moet afgestemd zijn met de gemeenten die in het samenwerkingsverband liggen. • Per 1 augustus 2014 geldt dat het onderwijs “zorgplicht” heeft voor alle leerlingen. Tot slot: Vanaf 2015 wordt de nieuwe bekostigingssystematiek ingevoerd. De vraag die natuurlijk als eerste wordt gesteld is: zal deze wetgeving uiteindelijk leiden tot een daling van het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs. Op dit moment is deze vraag niet te beantwoorden. De VNG geeft in de handreiking tot invoering van de wetgeving aan dat: Het zou zo kunnen zijn dat … : … SO-scholen krimpen (bijvoorbeeld als gevolg van de verevening) en er mogelijk leegstand optreedt … … het regulier onderwijs groeit, waardoor daar meer ruimte nodig is … … meer scholen toegankelijk gemaakt moeten worden voor leerlingen met fysieke beperkingen … … nieuwe „tussenvoorzieningen‟ specifieke eisen stellen aan ruimtes in de school … … extra voorzieningen nodig zijn in scholen wanneer jeugdzorg meer in scholen zelf actief is … … er meer voorzieningen nodig zijn voor meer gedifferentieerd lesgeven … … er behoefte is aan flexibeler bouwen, niet alleen wat betreft aantal leerlingen (krimp) maar ook kwalitatief (wat is nodig om leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften goed onderwijs te bieden?) ... … er naast traditionele klasklokalen meer behoefte is aan andere ruimtes (spreekkamers, flexplekken, kleinere of juist grotere lokalen, flexibele ruimtes, enz.) …
3
Deelname percentage. We kunnen aanvullend nog kijken naar de deelname van het aantal kinderen aan het speciaal onderwijs in deze regio en dit vergelijken met het landelijk deelnamepercentage. Het deelnamepercentage aan het speciaal onderwijs in de regio Doetinchem (samenwerkingsverband) is voor het SO ongeveer op een gelijk niveau met het landelijk deelnemerspercentage. Voor het VSO ligt het regionaal deelnemerspercentage met 0,9 hoger dan het landelijk gemiddelde deelnemerspercentage. Maar dit kan een vertekend beeld zijn omdat hierin ook cluster 3 leerlingen (met geestelijke en lichamelijke beperking) zijn opgenomen. In cluster 3 en cluster 4 leerlingen is geen splitsing aangebracht. Samenvatting: Of en in hoeverre de nieuwe wetgeving Passend Onderwijs deelname aan het speciaal onderwijs op termijn zal verminderen hangt van veel factoren af. Kan de zorg op reguliere scholen in combinatie met de door de gemeente te organiseren zorg rond het gezin voorkomen dat doorverwijzing moet plaatsvinden. Op termijn zullen deze inspanningen wel vruchten afwerpen. Om dit nu in een percentage uit te drukken is bijzonder moeilijk. Niet verwacht wordt dat het om grote aantallen zal gaan. Maar om dit toch tot uitdrukking te brengen wordt voorgesteld hiervoor een percentage van 5 % te hanteren. 2. Een prognose van het toekomstig aantal leerlingen. Een bruikbare prognose opstellen voor het speciaal onderwijs is een moeilijke opgave. Voor de nieuwbouw aan de Slotlaan 35, Doetinchem, zijn destijds prognoses opgesteld door twee bureaus. De Katholieke Bond Primair Onderwijs voorzag voor het SO (4-12 jaar) een piek met 125 leerlingen en voor het VSO (12-20 jaar) een piek van 203. Bureau Pronexus voorzag voor het SO (4-12 jaar) een piek met 95 leerlingen en voor het VSO (12-20 jaar) een piek van 200 leerlingen. Gelet op de teldatum 1 oktober 2012 zijn deze aantallen nu respectievelijk voor het SO 155 en voor het VSO 272. Het gevoel is ook bij de directie van de school dat de pieksituatie nog niet is bereikt. Voortdurend komen er nieuwe plaatsingsverzoeken binnen. Maar wachten met een definitieve oplossing voor de huisvesting kan niet langer worden uitgesteld. Voorstel: Wij stellen voor uit te gaan van het huidig aantal leerlingen en voor de toekomst rekening te houden met een daling van het aantal leerlingen van 20%. Aangenomen wordt dat dit percentage voor Doetinchem en omgeving reëel is.
4
Bevolkingsprognose provincie Gelderland. In 2012 heeft de provincie Gelderland een bevolkingsprognose gepubliceerd. Voor Doetinchem en de regio Achterhoek kunnen hier de volgende cijfers uit worden afgelezen.
Doetinchem 0-14 jaar Regio Achterhoek 0-14 jaar
Doetinchem 15- 24 jaar Regio Achterhoek 15- 24 jaar
2010 aantal 9936
2025 aantal 8108
saldo -1828 (18%)
2040 aantal 7300
47.611
38.311
-9300 (19 %)
36.814
2010 aantal 6161
2025 aantal 5633
saldo -528 (8%)
2040 aantal 4614
Saldo -1547 (25 %)
28.346
26.552
-1794 (6,3 %)
22.520
-5826 (20%)
Saldo -2636 (24 %) -10.797 (22 %)
Weliswaar komt de daling op langere termijn uit op percentages boven de 20 %, maar door de lange termijn (30 jaar) wordt de onzekerheid over de cijfers groter. Hierop kan worden geanticipeerd door slim met investeringen om te gaan. Gebouwen moeten toekomstbestendig worden ontworpen. Flexibiliteit moet hierbij voorop staan. Ook een schoolbestuur heeft niets aan leegstand in het gebouw. In het budget dat aan het schoolbestuur ter beschikking wordt gesteld is ook rekening gehouden met een component voor tijdelijke huisvesting (≤ 15 jaar). De uitgangspunten voor een definitieve oplossing. Diverse alternatieven zijn onderzocht. Uiteindelijk is de meest realistische oplossing een gedeeltelijke nieuwbouw in combinatie met het gebruik maken van bestaande gebouwen. Deze oplossing ziet er dan als volgt uit: Voor het SO (4-12 jaar): 1. Een nieuw gebouw voor de afdeling SO. Het is niet mogelijk om alle leerlingen van het SO en VSO te huisvesten op één locatie. Hiervoor is het aantal leerlingen te groot. Het is voor het schoolbestuur natuurlijk het beste om op één plaats gehuisvest te zijn maar dit is gelet op de ruimte aan de Slotlaan in Doetinchem niet mogelijk. 5
Voor de nieuwbouw wordt uitgegaan van ongeveer 155 leerlingen, 13 lokalen en een gymzaal. Alternatief zou kunnen zijn renovatie van een leegstaand of leegkomend schoolgebouw. Echter, een gebouw van een dergelijke omvang is niet in beeld. Alleen zal op termijn het schoolgebouw aan de Houtsmastraat vrijkomen in verband met de bouw van de brede school Noord. Dit duurt nog lang (3 jaar/4 jaar) en renovatie van dit gebouw biedt ook geen passende oplossing. De levensduur van dit gebouw zou dan met 30 tot 40 jaar moeten worden verlengd. Het gebouw is niet geïsoleerd; daken en kozijnen moeten worden vervangen; de indeling is sterk verouderd; de elektrische installatie; verlichting en verwarming moeten worden vervangen, enzovoort. Voor het VSO (12- 20 jaar): 2. Het gebouw Slotlaan 35, Doetinchem, wordt ingericht voor het VSO. Nu worden in dit gebouw SO en VSO leerlingen gehuisvest. 3. Het gebouw Slotlaan 45, Doetinchem, wordt afgebroken en vernieuwd voor gebruik van het VSO. 4. Het gebouw Calslaan 14, Doetinchem, blijft in gebruik bij het VSO. In overleg met het bestuur is daarom gekozen voor de oplossing om het SO centraal te huisvesten op een andere plek. In het gedeelte van het gebouw aan de Slotlaan 35. Doetinchem, dat nu in gebruik is bij het SO kunnen dan VSO leerlingen worden gehuisvest. Dit levert geen kapitaalvernietiging op omdat de praktijklokalen van het VSO in stand kunnen blijven en in de nieuwe situatie zelfs beter worden benut. Huisvesting voor het VSO. Naast het gebruik van het gebouw Slotlaan 35, Doetinchem, is het gebruik van de volgende locaties noodzakelijk: Slotlaan 45, Doetinchem. Het gebouw Slotlaan 45, Doetinchem is in 1984 gebouwd als tijdelijke huisvesting (15 jaar) voor het basisonderwijs. Dit was destijds het begin van de nieuwbouwwijk De Huet. Later heeft het speciaal onderwijs (toenmalige lom school ‟t Veer) dit gebouw vele jaren in gebruik gehad. Dit gebouw is volledig afgeschreven en is met kunst en vliegwerk in stand gehouden. Nu wordt dit gebouw gebruikt door de Isselborgh, maar dit is niet langer verantwoord. Het gebouw is dringend aan vervanging toe. Renovatie is niet mogelijk. Calslaan 14, Doetinchem. Dit gebouw is in gebruik geweest bij SAM (school voor speciaal basisonderwijs) tot 1augustus 2012. Vanaf deze datum is dit gebouw in gebruik bij het VSO De Isselborgh. Dit gebouw is gebouwd in 1983. Het gebouw is gedateerd maar wel in redelijke staat van onderhoud. Met de uitvoering van een normaal onderhoudsschema kan dit gebouw nog dienst doen als huisvesting voor de Isselborgh. Voorzien wordt dat dit gebouw op termijn kan worden afgestoten als het aantal leerlingen vermindert zoals wordt aangenomen. Dan is het gebouw ook 40 / 45 jaar oud en afgeschreven. 6
Lukt dit afstoten niet tegen die tijd dan zal er een investering moeten plaatsvinden voor renovatie of gedeeltelijke nieuwbouw. Indien deze situatie kan worden gerealiseerd is de Isselborgh voor de lange termijn gehuisvest in 4 gebouwen: Locatie
SO (4-12 jaar)
Slotlaan 35 Slotlaan 45 Calslaan 14 Nieuwbouw SO
VSO(12-20 jaar) X X x
x
Tot slot. De situatie rond de huisvesting van de Isselborgh is zorgelijk en moet met spoed worden opgelost. Met name de locaties Slotlaan 37 en 45, Doetinchem, en Dr. Hubernoodtplaats 6, Doetinchem zijn om verschillende redenen niet meer te handhaven. Besluitvorming is tot nu toe uitgesteld vanwege de discussie en onduidelijkheid rond de wetgeving Passend Onderwijs. Nu deze duidelijkheid er is stellen wij voor op korte termijn de raad een voorstel te doen om het krediet hiervoor beschikbaar te stellen. Een berekening van het toekomstig aantal leerlingen is op een bijlage vermeld. Hieraan gekoppeld zijn de investeringslasten aangegeven voor de oplossing van het huisvestingsvraagstuk.
7
