In deze presentatie: 1.Palliatieve zorg in de 21e eeuw, de stand van zaken 2. PaTz in de praktijk
Ook voor chronische ziekten en dementie ? September 2013 Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het wereld sterftecijfer blijft 100%..
The Quality of Death Index
Maar zelfs in ontwikkelde landen heeft minder dan 40% toegang tot palliatieve zorg
Vier kernvragen in de palliatieve zorg: 1. Voor wie?
2. Wanneer?
3. Welke zorg?
4. Waar?
1. Voor Wie?
Een nieuw model van palliatieve zorg? Het 20e eeuw model is vooral gebaseerd op de ‘diagnose doodgaan’ en op het beloop van kanker zoals dat steeds minder vaak voorkomt. Uitdaging van de toekomst is ‘frailty’, langdurige chronische ziekte
Murtagh, F et al. Patterns of dying: palliative care for non-malignant disease. Clinical Medicine, 2004; 4(1): 39-43
2. Wanneer?
3.Welke zorg? Doodgaan is 4-D.. Fysiek
Psychisch
Sociaal
Existentieel Abarshi et al Pall Med 2011 Belangrijkste problemen !
4. Waar ? Trends die de kwaliteit van de palliatieve thuiszorg beïnvloeden: • • • • •
11 -->
11
Toenemend aantal patiënten Versnippering thuiszorg De ontwikkeling van de huisartsenposten Huisarts als deeltijdbaan Verwachtingen van de samenleving
Zorgkosten De kosten in het laatste levensjaar (inclusief kosten voor verpleeghuiszorg en thuiszorg) zijn 13,5 maal hoger dan de gemiddelde zorgkosten in de totale populatie.
Palliatieve zorg in de eerste lijn: vooruitgang? Technische mogelijkheden Deskundigheid
Samenwerking Continuïteit
Polder, Barendregt en Van Oers (2006)
Doelstelling PaTZ project: samenwerking Verbetering van de kwaliteit van zorg thuis voor patiënten in de palliatieve fase. Door middel van (opnieuw) samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen toename van communicatie, coordinatie en competentie. Ondersteund door: Netwerk Palliatieve Zorg AmsterdamDiemen, 1e Lijn Amsterdam, EMGO, IKNL, NHG en V&VN
Verschillen in zorg voor patiënten in voor- en nameting van PaTz
Resultaten pilot PaTz • Huisartsen en wijkverpleegkundigen: zeer positief • Contact en vertrouwen verbeterde • Beter gecoordineerde palliatieve zorg • Huisartsen maken meer zorgplannen • Vroeger signaleren palliatieve fase
NHG Standpunt Palliatieve Zorg: over continuïteit • De huisarts streeft naar persoonlijke continuïteit van zorg. (7x24) • Indien niet mogelijk: vervanging door één collega en in laatste instantie door huisartsenpost.
Mee eens ?
Informatieoverdracht over patienten in palliatieve zorg naar de huisartsenpost
DOSSIER KENT
• Informatie aanwezig in 25% van de contacten • Maar als patient : - in een verzorgingshuis verblijft in 12% - ouder is dan 90 jaar in 10% - een onbekende diagnose heeft in 5% - in de terminale fase is in 29%
19
Dementie en de huisarts
Conclusie Palliatieve zorg is niet alleen terminale zorg Palliatieve zorg betreft vaak oudere niet-kanker patienten
• Twee praktijkverhalen: • Je kunt het niet alleen.. • En soms kan je het helemaal niet..
Samenwerking en continuiteit van zorg vragen aandacht Het PaTzproject kan daar een bijdrage aan leveren!
2:
Werkwijze groepen
PaTz in de praktijk •
PaTz: proactief, geregistreerd, systematisch, geevalueerd Vier kernpunten voor erkenning als PaTzgroep: 1. Minimaal 6 bijeenkomsten per jaar van huisartsen en wijkverpleegkundigen 2. Begeleid door een deskundige op het gebied van palliatieve zorg 3. De groep houdt een Palliatief Zorgregister bij 4. De groep neemt deel aan de evaluatie
• • •
Regiogroepen van huisartsen en wijkverpleegkundigen Tweemaandelijkse bijeenkomsten Deskundige begeleiding Het vijf stappenplan:
1. 2. 3. 4. 5.
Ken jezelf Identificeer Onderzoek Plan Leg vast Onderzoek en evaluatie door het Expertisecentrum Palliatieve Zorg VUmc
Stap 1. Ken jezelf
Hoofd, Hart en Handen HOOFD
• Wat doen we nu, als huisarts ,als wijkverpleegkundige, als team? • Wat zijn onze sterke kanten, wat de zwakke?
HANDEN Samen bezig
Evidenced-based kennis, competentie
‘wat je doet’
‘wat je weet’ HART Persoonlijke zorg, compassie ‘hoe je het doet’
Stap 2. Identificeer • De juiste patient voor het palliatieve zorgregister. • Het stadium waarin de patient zich bevindt. • Wie gaat wat doen?
Surprisequestion Zou het me verbazen als deze patient de komende maanden overlijdt?
Voorspellen is moeilijk.. • Prognose is onduidelijk
Rainy day thinking
• Vooral voor niet-kanker • Denk meer in termen van benodigde zorg • Proactieve zorg ! ‘hope for the best but prepare for the worst’
Zorgdoelen
Stap 3. Onderzoek • Patient als regisseur: wat zijn de persoonlijke vragen ? • Wat is er medisch nodig? • Wat hebben de verzorgers van de patient nodig?
De Kleurcodes blauw groen geel rood navy
diagnose gesteld, stabiel, >jaar prognose gevorderde ziekte, niet stabiel prognose in maanden voortdurende zorg, achteruitgang, prognose in weken laatste dagen, terminale zorg, prognose in dagen zorg na overlijden
Stap 4. Plan • • • •
Plan medicatie vooruit en extra hulpverlening. Plan de zorg buiten kantooruren Plan de zorg in de laatste levensdagen. Plan ondersteuning van verzorgers en denk aan rouwbegeleiding.. • Zorg in verzorgingshuizen en gezinsvervangende tehuizen is anders!
Palliatief Zorgregister
Stap 5.Leg vast naam
• Gebruik het palliatieve zorgregister • Maak een zorgplan per patient zo nodig • Evalueer: wat ging goed, wat kon beter?
diagnose
gebdatum
huisarts wvp
schweitzer mammaca Hodgkin 7-8-1941 schweitzer buurtzorg Larynxca 17-9-1923 ketelaar Term. Nierinsuff19-04-1937 schweitzer buurtzorg longca 11-12-1950 Eekhof cordaan MS 5-6-2027 dirksen cordaan longcarc klc 30-12-1956 dirksen cordaan/ CVA 4-3-1932 schweitzer buurtzorg pancreaskop 23-4-1952 dirksen geen prostaatca 23-3-1930 schweitzer ? endometriumca 4-6-2640 ketelaar geen tumor buik 31-10-1918 ketelaar cordaan
problemen
verzorgers overdracht? plaats zorg plaats overlijden
ja ja eet,drinkt slecht echtg. nee cardiaal probl. vriendin? nee alcohol,ontkenning ja ligt op bed ja hersen meta ja dementerend echtg/zoonja echtg/dochtja verst.gehandicapt woongr nee verst. Gehadnicapt verzorgendeja ascites/oedeem benendochter ja
benauwd, alleen, angstig
uitbehandeld, opnieuw ziek
kuria kuria thuis thuis thuis thuis thuis thuis thuis thuis thuis/ st Philadelphia Berkenstede thuis
Veilig netwerk voor het register
PaTz groep Diemen-Zuid 2011 6 huisartsen, 2 wvp`s, 6000 patienten In 2011 overleden: 44 patienten Opgenomen in palliatief zorgregister : 11 patienten Waarvan diagnose kanker 7 , niet-kanker 4
• • • •
Initiatief van LHV en NHG Start een groep en nodig collega´s uit Besloten netwerk, beveiligd ivm privacy Ook toegankelijk te maken voor wijkverpleegkundigen
Besparing mogelijk? • per huisarts 5 pall pat per jaar, laag geschat • 50% zh opnames laatste maand, stel een week, kosten: 7 x1864 = 13.000 (2010), totaal 32.500 • In PaTzgroep daling van 30% (cijfers EMGO): 10.000 per huisarts • PaTzgroep van 6 huisartsen bespaart minimaal 60.000 per jaar
Meedoen ? • Meld je aan bij de Stichting PaTz ! • Gebruik de handleiding en de ondersteuning: 1. 2. 3. 4.
Training voorzitter Startbijeenkomst met begeleiding Feedback/Nieuwsflits/symposium etc. Evaluatie
• Kosten per groep 1e jaar 2500 euro
Waarom andere patienten niet in zorgregister? Plotselinge dood: 12 patienten Ziekenhuis/verpleeghuis: 10 patienten Onduidelijk : 11 patienten
Stand van zaken september 2013 PaTz opgenomen bij: Goede voorbeelden – Kennisnetwerk palliatieve zorg. Stichting Agora Subsidie aan te vragen via ZonMw Nu 36 groepen, 210 huisartsen, 90 wijkverpleegkundigen, 360.000 patienten
