1.
Introductie
We vinden het een eer om de burgers van Overbetuwe op de hoogte te stellen van een nieuwe lijst, die tenminste in de komende raadsperiode in Overbetuwe wil acteren. Eigenlijk zou deze lijst niet nodig geweest moeten zijn, want we wonen in een mooie gemeente waar veel van waarde is gerealiseerd door alle politieke partijen, die nu in de raad zitten. Dat verdient waardering en respect. Waarom dan toch deelname van lijst Burgerbelangen Overbetuwe (BBO)? In de afgelopen raadsperiode is aan de goede en constructieve politiek, die Overbetuwe kenmerkte op een ruwe en onvoorziene wijze een einde gekomen. Ontwikkeling van het project Elst Centraal leidde tot grote meningsverschillen in de Overbetuwse politiek. Spanningen liepen hoog op en het CDA vond het niet langer verantwoord te werken aan de uitvoering van Elst Centraal. Daarmee kwam een abrupt eind aan politiek waarbij het belang van de burger voorop stond en inspraak, transparantie, constructief overleg, een duale raad (betekent dat raad en college ieder eigen verantwoordelijkheden hebben) enzovoorts vanzelfsprekend waren. Er kwam voor in de plaats een politiek die zich kenmerkte door beslotenheid, wantrouwen, het op schoot zitten van de coalitie partijen bij het college, volledig gebrek aan transparantie en optreden met de rug naar de kiezers. Aanleiding van deze ommekeer was het onverkort vasthouden door het college aan het project Elst Centraal met daarbij als symbool het nieuwe Huis der Gemeente. Vele burgers volgden dit proces met argusogen en richten uit zorg, betrokkenheid en onvrede een tegenbeweging op: Comité Verantwoord Beleid Overbetuwe. Aanleiding voor het oprichten van lijst BBO is de constatering door een aantal verontruste burgers dat de politieke cultuur op alle fronten verslechterde. Daarbij werd tevens vastgesteld dat de bestaande politieke partijen, op een enkele uitzondering na, daarop geen antwoord hadden. Lijst BBO is geen ideologisch georiënteerde groepering, maar wil zich uitsluitend richten op de vertegenwoordiging van de belangen van alle burgers in alle kernen. Uitgangspunten zijn daarbij: openheid, transparantie, verantwoording afleggen, met het gezicht naar en in dialoog met de burgers en zich voortdurend afvragen: “Is dit in het belang dan wel conform een breed gedragen wens van de Overbetuwse bevolking?”
2.
Stand van zaken
Er is in de afgelopen raadsperiode veel te doen geweest rond Elst Centraal en met name rond de bouw van een nieuw gemeentehuis. Ondanks dat uit peilingen en geluiden vanuit de burgers ondubbelzinnig bleek, dat er absoluut geen draagvlak voor deze plannen was en een uitspraak van de Raad van State, die een streep door het gemeentehuis haalde, blijft de coalitie onverkort aansturen op reparatie van het bestemmingsplan Elst Centraal, om zodoende een veel te duur nieuw gemeentehuis toch op die plek gestalte te kunnen geven. Bij de financiële onderbouwing van het plan kunnen heel veel vraagtekens geplaatst worden en uit berekeningen van anderen (o.a. het CVBO en het CDA) kunnen heel andere conclusies getrokken worden. In de aanloop naar de verkiezingen is er door de coalitiepartijen voor gekozen om vier 2
alternatieven te laten onderzoeken. Echter, uit de notitie van de VVD-wethouder financiën van 18 december 2013 lijkt af te leiden, dat het zeker niet ondenkbaar is ( zelfs zeer kansrijk), dat het verbeterde scenario van een gemeentehuis bij het station toch weer een waarschijnlijke mogelijkheid wordt. Naast van het feit, dat de overgrote meerderheid van de bevolking in Overbetuwe tegen is, is er ook nogal wat ergernis ontstaan over de vele besloten vergaderingen van het college met de raad en de geheime stukken over dit onderwerp. Ook zijn de overhaaste ondertekening van contracten en toezeggingen, met alle negatieve financiële gevolgen, ons een doorn in het oog. Dit is de transparantie van het bestuur in Overbetuwe niet ten goede gekomen.
DAT MOET DUS ANDERS!!!! Lijst BBO is van mening, dat het “de hoogste tijd is voor verandering”. De burger moet zich weer herkennen in zijn politieke vertegenwoordigers en zich tenminste geïnformeerd en gehoord weten. Beïnvloeding van de coalitiepartijen heeft helaas geen resultaat opgeleverd. Als zij het niet doen, dan doen we het zelf. Lijst BBO heeft dan ook voor de komende raadsperiode de volgende speerpunten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
8. 9. 10.
11. 12.
3
Het belang van en inspraak door de burger moeten weer centraal komen te staan. De burger heeft recht op openheid van zaken waar het de overheidsgelden en het beleid betreft. Het einde van de achterkamertjes politiek en de geheime documenten is nabij. Lekken is er niet meer bij, want er zijn geen geheimen. De bestaande gemeentehuizen worden (gedeeltelijk) gerenoveerd. Wij investeren in burgers en zo min mogelijk in stenen. Parkeren, ook bij het station Elst, blijft gratis en zonder een vergunningenstelsel voor de directe omgeving. Op zo kort mogelijke termijn realiseren van de bouw van een rechte, veiliger en goedkopere verkeerstunnel bij het station. Indien de gelegenheid zich voordoet zal lijst BBO pas met andere partijen onderhandelen over een te vormen college, als deze partijen klip en klaar hebben laten weten niet door te willen gaan met Elst Centraal. De gemeentelijke belastingen worden slechts verhoogd op grond van de inflatie. Er zijn geen geheime spaarpotjes zoals het rioolfonds en veel te hoge rioolheffingen. De dorpscentra moeten goed bereikbaar zijn voor alle verkeer. Wij streven naar onbetaald parkeren. BBO is zich bewust van de maatschappelijke vraagstukken en zet zich in voor een goed en rechtvaardig zorgbeleid voor burgers met een beperking, voor ouderen en jongeren. Mensen zonder werk wordt begeleid naar werk. Het faciliteren en stimuleren van Onderwijs en Sport zijn harde speerpunten van ons beleid. BBO staat voor een duidelijk beleid voor het in stand houden en bevorderen van de leefbaarheid van al onze kernen.
Lijst BBO wil een beweging zijn, die naar de burgers luistert, voor hun belangen opkomt en volkomen transparant is. We maken een einde aan de “arrogantie van de macht” en komen op voor de burgers. Een andere benadering van de politiek, die de huidige coalitiepartijen niet bieden. BBO heeft geen specifieke politieke signatuur, we zijn niet links en niet rechts; inspiratiebronnen van deelnemers kunnen zeer uiteenlopend zijn. Wat we gemeenschappelijk hebben is onze focus op de burger in al zijn verscheidenheid. We willen de gemeente besturen door recht te doen aan en respect te hebben voor die burger, jong én oud, talentvol én met beperkingen, hier geboren én naartoe verhuisd, man én vrouw, zwak én sterk.
3.
Gemeentelijke organisatie en politiek
Het bestuur van de gemeente, het college van B&W en de gemeenteraad, zijn er voor de burger. De burger maakt deel uit van de gemeente en heeft dus ook zijn/haar verplichtingen aan de gemeente en de gemeenschap. Daar staat tegenover, dat hij/zij ook wat van de lokale overheid mag verwachten. De burger hoeft niet altijd individueel de zin te krijgen, maar mag wel verwachten, dat de gemeente en de politiek zorgen voor voorwaarden voor een zo goed mogelijke samenleving waar openheid en eerlijkheid nog waarden zijn. De burger heeft recht op inzicht in het gemeentelijk reilen en zeilen. Hij heeft er recht op te weten hoe besluitvorming tot stand komt en hoe de gelden besteed worden. Besluitvorming dient op basis van heldere argumenten te geschieden en besluiten duidelijk gecommuniceerd te worden. In de afweging van belangen dienen die van minderheden ook meegenomen te worden. Lijst BBO stelt de volgende eisen aan het ambtelijk apparaat: Ø Ø Ø Ø Ø
klantvriendelijk en dienstbaar, efficiënt, overzichtelijk, laagdrempelig en transparant.
We streven naar een andere politieke cultuur. Daarin worden per jaar maximaal twee besloten raadsvergaderingen toegestaan, tenzij de raad unaniem besluit om daarop een uitzondering te maken. Het ambtelijk apparaat dient kwalitatief en kwantitatief goed op haar taak berekend te zijn, waarbij bij voortduring de werkdruk bewaakt moet blijven. Taken, die net zo goed of beter en voordeliger door derden verricht kunnen worden, besteden we uit. Daarbij dient de gemeente wel zo veel als mogelijk en gewenst de regie te blijven voeren. Regionale samenwerking levert weinig op, maar kost juist veel tijd en de invloed van de raad / de gemeente zelf is vaak nihil. BBO overweegt uit deze samenwerkingen te stappen als blijkt dat die voor Overbetuwe te weinig opleveren.
4
Bij het verstrekken van subsidies waken we voor willekeur: gelijke monniken, gelijke kappen. Ongeoorloofde overheidssteun wordt voorkomen. De gemeenteraad is er onder andere om de uitvoering van het beleid te controleren. Samen met B&W staan de gekozen gemeenteraadsleden met het gezicht naar de samenleving en vergeten ze nooit de mensen, door wie ze gekozen zijn. Omdat veel van de ambtelijke stukken door de ambtenaren en niet door de wethouders geschreven worden, vindt lijst BBO dat in een gemeente ter grootte van Overbetuwe met drie wethouders volstaan kan worden. De burgemeester heeft immers ook nog een aantal portefeuilles. Doordat de gemeente geconfronteerd wordt met lagere inkomsten (uit de OZB en bijdragen uit het gemeentefonds) en er meer taken naar de gemeente worden gebracht van rijkswege, is het noodzakelijk, dat er ambtelijk en politiek doordachte keuzes gemaakt worden. Daarbij staat het belang van de burger altijd centraal.
4.
Economie
De rol van de lokale overheid is met name voorwaardenscheppend. Daarnaast kan de gemeente ook opdrachtgever zijn. Lijst BBO is van mening, dat bij werkzaamheden door derden in opdracht van de gemeente, in eerste instantie gezocht moet worden onder ondernemers uit de gemeente Overbetuwe. Hiermee wordt immers de werkgelegenheid in de gemeente direct en indirect versterkt. Daarnaast dient de gemeente zorg te dragen voor een goed ondernemersklimaat. Ondernemers moeten alle ruimte krijgen om te ondernemen met inachtneming van wet- en regelgeving. De gemeente dient zich ver te houden van onnodig belemmerende maatregelen. Voorbeeld hiervan is het weren van auto’s in de winkelcentra van dorpen en het heffen van parkeergelden. Dit soort maatregelen haalt voor een belangrijk deel de aantrekkelijkheid van het winkelgebied weg. Ondernemers moeten de ruimte krijgen. Dit geldt ook voor zij die in de agrarische en in de toeristische en recreatieve sector werken. Deze sectoren zijn mede beeldbepalend voor onze gemeente en moeten dus de ruimte krijgen. Bij investeringsbeslissingen zal de maximale schuldpositie van de gemeente leidend moeten zijn. Lijst BBO is van mening, dat mensen in principe in hun eigen levensonderhoud moeten kunnen voorzien. Het verstrekken van subsidies is tijdelijk en altijd gericht op reguliere banen. We vinden echter wel, dat we ten aanzien van mensen, die om wat voor gegronde reden dan ook niet slagen in het zelf verwerven van inkomsten, verantwoordelijkheid hebben. Wel moeten we er alles aan doen om mensen zo spoedig als mogelijk in hun eigen levensonderhoud te laten voorzien. Alleen indien dit niet mogelijk is, worden ze door de overheid ondersteund.
5.
De kernen
Overbetuwe bestaat uit vele kernen met een grote diversiteit. In de afgelopen jaren zijn door dorpsraden in samenspraak met hun inwoners DorpsOntwikkelPlannen (DOP’s) gemaakt. Helaas moeten we constateren dat daarop nauwelijks een vervolg is gekomen. Het huidige college heeft
5
de DOP’s veel te lang laten liggen. Lijst BBO zal de inbreng, die de inwoners in de kernen hebben geleverd in de DOP’s, serieus nemen en met de kernen in gesprek gaan over de verdere invulling en uitvoering van de DOP’s
6.
Mens, maatschappij en welzijn
In de toekomst zal een steeds groter deel van onze inwoners een beroep doen op diverse vormen van ondersteuning. De vanzelfsprekendheid waarmee hulp door overheden wordt gegeven zal in de toekomst verdwijnen. Door de verschuiving van rijkstaken op dit terrein naar gemeenten én door de bezuinigingen wordt een steeds groter beslag gelegd op de mantelzorg en het vrijwilligerswerk. Als uitvloeisel van de Participatiewet legt de centrale overheid steeds meer taken bij de gemeente. Het ‘ongelabelde’ geld uit Den Haag, bestemd voor deze taken, zal blijken onvoldoende te zijn. Lijst BBO is van mening dat mens, maatschappij en welzijn de uitgangspunten moeten zijn bij de invulling van de nieuwe gemeentelijke taken. 6.1 Seniorenbeleid Door de definitieve invoering van de scheiding van zorg en wonen in 2015, zullen ouderen langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen. Tegelijkertijd wordt er bezuinigd op de noodzakelijke thuiszorg. Wanneer deze vraagstukken niet goed worden opgepakt door de gemeente, zal een aantal ouderen voor grote problemen komen te staan, zowel qua zorg als financieel. Mantelzorg bieden aan iemand in de naaste omgeving is geen vanzelfsprekendheid. Het is prachtig werk, maar soms heeft de mantelzorger geen ruimte meer voor zichzelf en is de balans weg. BBO is voorstander van het stimuleren van mantelzorg, maar tegen het opleggen van de verplichting. Het bevorderen van het gebruik van huishoudautomatisering kan in veel praktische gevallen uitkomst bieden, eventueel aangevuld met thuiszorg op afstand. Alleen de mensen die permanente verpleging nodig hebben zullen nog worden opgenomen in daarvoor toegeruste verzorgingshuizen. BBO streeft ernaar dat mensen, die daarop een beroep moeten doen, zoveel mogelijk in hun eigen omgeving terecht kunnen in (eventueel) kleinschalige opvang. 6.2 Beleid voor mensen met een beperking Meer dan 9% van de Nederlandse bevolking heeft in een of andere vorm een beperking. Dat zal in onze kernen niet anders zijn. Een beperking overkomt je en je moet er mee leren leven. Mensen met een beperking maken deel uit van onze samenleving, horen erbij. Helaas gaat dat niet vanzelf. Gelukkig verandert er op dit punt veel ten goede, maar we zijn er nog lang niet. We hebben in ons land voorschriften en wetten, die regelen hoe om te gaan met infrastructurele voorzieningen, mobiliteit en werk voor deze medeburgers. Echter, is er voldoende werk? Er zijn in onze gemeente gelukkig prachtige voorbeelden, zoals De Droom, te vinden. Maar is er als gevolg van bezuinigingen nog voldoende geld? Wajongers krijgen straks een herkeuring en een deel van hen zal daardoor een beroep moeten gaan doen 6
op bijstand. Leerlingenvervoer is er nu nog ruimschoots, maar er komt nieuw beleid op grond van stijgend gebruik en hoge kosten. BBO zal toezien op een rechtvaardig beleid voor degenen die genoodzaakt zijn een beroep te doen op voorzieningen vanwege hun beperking. Evenals bij de senioren staat de zorg voor deze mensen zwaar onder druk. Ook hier geldt dat de wijkverpleegkundige tezamen met thuiszorg en aangevuld met buurt- en mantelzorg op peil moeten worden gebracht en/of gehouden. Te onderzoeken is om op de voorgaande punten samen te werken met omliggende gemeenten (gezamenlijke inkoop, afspraken, regels voor voorzieningen enz.). BBO staat middenin de samenleving. Dat brengen we in praktijk door het bevorderen van de integratie en acceptatie van mensen met een beperking op alle fronten, zoals vrijwilligerswerk, sociale netwerken, het stimuleren van werkplekken in het reguliere bedrijfsleven, door samenwerking met organisaties voor bijscholing en het opzetten van (eigen) bedrijven. 6.3 Sport en Jeugd Sport is in het kader van een gezonde leefstijl en welzijn niet meer weg te denken voor zowel jong als oud. De gemeente moet sport propageren en waar nodig ondersteunen. Uitgangspunt hierbij moet zijn, dat het beoefenen van sport voor iedereen bereikbaar is, iedereen doet mee. De gemeente voert actief beleid om met name jongeren naar de sport te leiden. Het draagt bij aan de lichamelijke gezondheid en karaktervorming. diverse sociale competenties en het voorkomen van zich vervelende jeugd met alle gevolgen van dien. De gemeente ondersteunt de onmisbare inzet van vrijwilligers binnen sportverenigingen in facilitaire en financiële zin. Tevens treedt de gemeente veelvuldig en met regelmaat met de sportaanbieders in overleg om het sportaanbod in de gemeente Overbetuwe bereikbaar en passend bij de doelgroepen te maken. Tot deze doelgroepen behoren ook mensen met een beperking. Voor het aangepast kunnen sporten moet binnen Overbetuwe een duidelijke plek worden ingeruimd. Goede samenwerking tussen gemeente, sportverenigingen en onder andere de organisatie Uniek Sporten wordt bevorderd en financieel mogelijk gemaakt. 6.4 Cultuur De gemeente moet in principe een stimulerende rol op het gebied van kunst en cultuur spelen. Het maakt de gemeente aantrekkelijker en draagt bij aan de ontwikkeling van de burgers. De markt heeft een belangrijke rol in de financiering, maar daar waar dit niet mogelijk en het belang aantoonbaar is, moet de lokale overheid ondersteunen. Goed voorbeeld is Theater De KiK in Elst, dat op eigen kracht en met hulp van vele vrijwilligers tot stand is gekomen. Er is in Overbetuwe veel waar we in historische zin trots op moeten zijn en ook de overheid heeft verantwoordelijkheid om dit in stand te houden. Aandacht voor de historische waarden van landschap en gebouwen is van groot belang. Lijst BBO onderstreept de belangrijke rol van culturele verenigingen in maatschappelijke zin en is van mening, dat iedere kern dergelijke verenigingen moet hebben. Daar waar nodig ondersteunt de gemeente initiatieven en de continuïteit. 7
6.5 Onderwijs Veel van de voorwaarden en de regelgeving van het onderwijs wordt vanuit de landelijke overheid bepaald. Als lokale overheid hebben we daar weinig invloed op. Sinds midden jaren 90 is onderwijshuisvesting gedecentraliseerd naar de lokale overheid. Lijst BBO stelt zich op het standpunt dat de gemeente dient te zorgen voor een goede en adequate onderwijsomgeving voor nu en in de toekomst. Dat betekent, dat er een meerjaren planning en een toekomstvisie aan het huisvestingsbeleid van onderwijsinstellingen ten grondslag moeten liggen. De gemeente voert hiertoe tenminste één maal per jaar overleg met de verschillende soorten en denominaties van onderwijs in Overbetuwe. Luxe hoeft niet, maar een goede onderwijsomgeving wel. Tevens tracht de gemeente een zo groot mogelijk onderwijsaanbod naar Overbetuwe te krijgen en in Overbetuwe te houden. Schoolnabijheid is in het belang van de kinderen. Het streven is de schooluitval in nauw overleg met de scholen en in samenwerking met de buurtgemeenten, tot nul terug te brengen. We wijzen graag op de positieve resultaten welke in de afgelopen jaren tot stand zijn gebracht; veel nieuwbouw voor basis en voortgezet onderwijs, brede scholen, voor- en naschoolse opvang en dergelijke. Echter, de kwaliteit van het onderwoijs is voor BBO leidend.
7.
Leefomgeving
7.1 Verkeer en Vervoer In overleg met de aanbieders van openbaar vervoer en de Provincie tracht de gemeente een adequaat netwerk van openbaar vervoer te bewerkstelligen. Iedereen moet zich zonder grote problemen kunnen verplaatsen. Overbetuwe dient voldoende ruimte te geven aan het personenvervoer per spoor en te bevorderen dat de noodzakelijke wachtsporen in de toekomst worden gerealiseerd. Streven moet gericht zijn op het behouden van Elst als Intercitystation. Daarnaast dient de gemeente zorg te dragen voor een goed wegennet binnen de gemeente en een planmatig en adequaat onderhoud daarvan. Hetzelfde geldt voor de fietspaden. Inmiddels is er een fraai stelsel van fietspaden gerealiseerd, maar dat kan meer worden. We streven ernaar om alle dorpskernen onderling met elkaar te verbinden met vrij liggende fietspaden Veiligheid dient hierbij voorwaarde te zijn, zowel in verkeerstechnische zin als in termen van persoonlijke veiligheid van de verkeersdeelnemer. Lijst BBO vindt dat straatverlichting niet mag lijden onder de bezuinigingen. Waar behoefte is aan uitbreiding, zorgt de gemeente voor voldoende (onbetaalde) parkeerplaatsen voor zowel automobilisten als (brom)fietsers. 7.2 Wonen Lijst BBO is voorstander van een gezonde verhouding tussen huur- en koopwoningen. In overleg met woningbouwcoöperaties en projectontwikkelaars komt de gemeente tot een aanbod, dat in 8
overeenstemming is met de vraag vanuit de (toekomstige) inwoners; particulier huizenbezit waar mogelijk en betaalbare huurwoningen waar nodig. De lokale overheid mag hierbij nooit de rol als regisseur verliezen. Tevens zal Overbetuwe zorgdragen voor voldoende, vooral betaalbare kavels. De rol van de gemeente als grondexploitant moet worden verminderd. BBO zet zich, om redenen van veiligheid en overlast, in voor het verwijderen van hoogspanningskabels en -masten uit woongebieden. 7.3 Groen Overbetuwe weet zich gezegend met veel en mooi groen en een aantal mooie landgoederen. De lokale overheid heeft zorg voor het behoud hiervan. Ook in woonwijken moeten de groenvoorzieningen goed onderhouden en in stand gehouden worden. De gemeente is samen met de burgers verantwoordelijk voor een aantrekkelijke woonomgeving.
8.
Tenslotte
Dit verkiezingsprogramma biedt slechts de kaders om bij mogelijke coalitiebesprekingen ruimte voor onderhandelen te laten. Anders dan u van een politieke partij mag verwachten, zijn enkele onderwerpen onvolledig of nog niet uitgewerkt. Lijst BBO is dan ook in de eerste plaats en voor alles een beweging, die verandering wil brengen in de politieke en bestuurlijke cultuur in Overbetuwe. Daarnaast zijn er enkele punten waar lijst BBO onwrikbaar en niet onderhandelbaar aan vasthoudt: Ø (Gedeeltelijk) renoveren van de bestaande gemeentehuizen. Ø Géén coalitiegesprek met partijen, die vasthouden aan nieuwbouw van een gemeentehuis. Ø Duidelijke besluitvorming door raad en college op basis van argumenten, die kunnen worden uitgelegd aan de burgers. Ø Open agenda’s, vergaderstukken en bijeenkomsten. Ø Duidelijkheid over waar het geld vandaan komt en waar het naartoe gaat. Ø Met het gezicht naar en in dialoog met de burger. Tot slot: Lijst BBO is bereid om bestuursverantwoordelijkheid te dragen samen met die partijen waarvan het gedachtengoed duidelijke raakvlakken heeft met de doelstellingen van BBO. Wilt u nadere informatie over dit verkiezingsprogramma van iemand van Lijst 10 Op de Weegh (Burger Belangen Overbetuwe), dan kunt u contact opnemen met: Ard op de Weegh,
[email protected] Ook kunt u terecht op onze website: www.lijst10overbetuwe.com
9
