Concerten
DE Oude RAI SETLIST I Can’t Explain/ Summertime Blues/ My Wife/ Baba O’Riley/ Behind Blue Eyes/ Bargain/ Won’t Get Fooled Again/ Magic Bus/ The Relay/ Pinball Wizard/ See Me, Feel Me/ My Generation/ Naked Eye
I
n augustus en september begon The Who samen met de Golden Earring een Europese tour door Duitsland, België, Zweden, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Italië en Nederland.
1972
De Earring was op speciaal verzoek van The Who gevraagd om het voorprogramma van hun Europese tour te verzorgen.
Rinus Gerritsen (bassist van de Golden Earring): Dat was de Who’s Next tour in 1972. We waren net aan het schrijven en demo’s maken voor Moontan en toen heeft Curbishley ons bij Track gehaald. Toen hebben we daarna ook verschillende tours door Engeland gedaan en die beruchte Hearing Earring, een combi van de twee laatste albums, uitgebracht. De sfeer tussen de beide bands was zeer goed, zo goed zelfs dat er van een Japans, een Canadees en een Amerikaans vervolg gesproken werd. De tour gaf een flinke zet in de rug van de Earring,
die speelden op plaatsen waar ze anders geen volle zalen zouden trekken. Op deze manier konden ze meer bekendheid opbouwen en ervaring in het buitenland opdoen.
George Kooymans Muziek Expres, nr. 166, oktober 1972 Ja heel veel ervaring. Je merkt b.v. dat we wat [ 80 ]
The Who in Nederland dat de Who ons daarvoor gevraagd heeft. Verder geloof ik dat het onze naam goed zal doen, vooral in het buitenland. Denemarken, Zweden en Italië, daar waren we nog nooit geweest. Op 17 augustus gaven beide bands in de Oude RAl in Amsterdam een concert dat door Mojo Concerts te Delft georganiseerd werd. Foto: Henk Hulstkamp
Het was vooral aan het doorzettingsvermogen van The Who te danken dat het concert doorging. Tijdens hun bezoek aan België, waar zij een dag daarvoor in Brussel (Forest National) hadden gespeeld, hadden ze een steak genomen die met installatie betreft een heel eind achter staan. Dat weet je van te voren al, maar je wordt nu nog eens extra met je neus op de feiten gedrukt. Zo’n instrumentarium is voor ons een haast onbetaalbare zaak. We waren overigens voor deze tour al van plan om andere betere apparatuur aan te schaffen. Zeker één die kan wedijveren met die van de Who. Foto: Henk Hulstkamp
Barry Hay Veronica 192, 2 augustus 1972
Foto: Henk Hulstkamp
lk geloof niet dat het een voorprogramma is. Ik heb veel meer het gevoel dat we samenspelen. Daarbuiten vind ik het een eer. Ik vind het erg fijn een zuurachtige saus overgoten was. Omdat deze saus bedorven was hingen ze de volgende dag gezamenlijk over de WC-potten van het Amsterdamse Okura Hotel waar zij verbleven. Hierdoor konden ze niet op de door Polydor georganiseerde persconferentie in de ‘Starlight lounge’ van hetzelfde hotel verschijnen. De band bleef op hun hotelkamers om krachten te sparen voor het concert van die avond en de leden vertrokken vlak voordat ze het podium moesten betreden naar de Oude RAI dat op een korte afstand van hun hotel lag. Nadat ze zich een korte tijd met bleke gezichten op de kleedkamers hadden afgezonderd, betraden ze om 21:45 uur het [ 81 ]
Concerten
[ 82 ]
The Who in Nederland
De afkorting RAI staat voor Rijwiel- en Automobiel-Industrie. In 1893 werd deze vereniging, opgericht door een aantal rijwielfabrikanten met als doel een jaarlijkse expositie van rijwielen te houden. De naam van de vereniging was toen nog RI aangezien de auto industrie nog niet meedeed. De eerste exposities werden in het Paleis van Volksvlijt gehouden, maar door ruimtegebrek werd er in 1922 een nieuwe huisvesting aan de Ferdinand Bolstraat gebouwd. Net als de Huidige RAI werd dit gebouw ook voor beurzen en evenementen gebruikt. De evenementen groeiden gestaag, waardoor de hal uiteindelijk te klein bleek. Als oplossing werd er in 1961 een nieuwe RAI aan het Europaplein neergezet, de Huidige RAI.
Foto: Henk Hulstkamp
De Oude RAI
podium waar de Earring, die door Townshend als “fuckin’ great” bestempeld werd, zojuist een wervelende show had gegeven. Nog niet helemaal hersteld van de voedselvergiftiging zette The Who aarzelend ‘I Can’t Explain’ in.
Rob Bakker Veronica 192, 2 augustus 1972 Uit hun optreden bleek eveneens dat zij zich niet helemaal kiplekker voelen. De sprongen van Pete Townshend zijn niet van die formidabele hoogte, maar toch altijd goed voor een eerste prijs hoogspringen afdeling artiesten van de Koninklijke Nederlandse Hoogspringfederatie. Gutsend van het
De oude RAI werd nadien voornamelijk als sporthal gebruikt, maar ook als concerthal. Veel artiesten hebben er opgetreden waaronder de Rolling Stones, Deep Purple, Ten Years After, Joe Cocker, Led Zeppelin en natuurlijk The Who.
Foto: Henk Hulstkamp
In 1976 werd het complex gesloopt.
[ 83 ]
Concerten zweet, koortsig en moe als ze zijn, weten ze er toch een show uit te persen die zijn weerga niet kent.
Foto: Henk Hulstkamp
Mojo wilde het concert aanvankelijk niet in de Oude Rai laten plaatsvinden vanwege het weinige comfort. Het grootste probleem, het ontbreken van een deugdelijke ventilatie, werd opgelost door een gedeelte van de dakramen te verwijderen, maar de zomerhitte wist zonder problemen een grote greep op de zaal te krijgen en maakte het er voor de zieke Who-leden niet beter op. Pete bood al na een paar nummers zijn excuses aan voor het moeilijk op gang komen van de show. Hij legde uit dat de gehele band last van diarree en andere maag- en darmklachten had waardoor het spelen wat belemmerd werd. Het 10.000 man sterke publiek had het volgens de krantenberichten ook niet al te makkelijk. Volgens Theo Gerritse van het Parool hing er vanaf het begin al een gespannen sfeer.
Theo Gerritse Parool, 18 augustus 1972 Zonder pardon werd een ieder in de buurt van het podium die na het voorprogramma van de Haagse Golden Earring de verstijfde ledematen wilde
WALM EN AKOESTIEK Niek Vechtman van Het Vrije Volk eindigde zijn recensie door te stellen dat de Oude Rai en Ahoy maar niet meer als concerthallen gebruikt moesten worden:
De heer H.J.L. Hofmeester, directeur van
En verder... vind ik dat rockconcerten in zalen als
eenvoudig door de voorbereiding van de groep.
de Oude RAI, Ahoy en dergelijke lokaliteiten maar
...
Ahoy schreef daarop een brief naar het Vrije Volk waarin hij schreef: Wanneer het geluid in Ahoy, bij een popconcert eens van mindere kwaliteit was, dan kwam dat
niet meer moeten...
En: tenslotte is de luchtverversing dusdanig goed,
De akoestiek in ‘dergelijke’ hallen varieert van
dat nog nimmer walm aanwezig is geweest. Ook
slecht tot belazerd. Zitten op de grond mag geen
dit punt is door deskundigen uit het buitenland
vijftien gulden kosten en na korte tijd is het meng-
een voorbeeld genoemd voor de toekomstige
sel van zweet en alternatieve walm er altijd in
bouw van zulke grote hallen.
plakken te snijden. Wie zo concerten organiseert laadt wel heel sterk de verdenking op zich dat voor hen poen maken punt één is.
[ 84 ]
The Who in Nederland O’Riley’, ‘Behind Blue Eyes’, ‘Bargain’ en ‘Won’t Get Fooled Again’ volgden. Ondanks hun voedselvergiftiging wist The Who de zaal toch nog op zijn kop te zetten.
Theo Gerritse
Foto: Henk Hulstkamp
Parool, 18 augustus 1972
strekken, met een regen lege bierblikjes door het publiek achter in de hal tot de orde geroepen. De redelijkheid was zoek.
Zonder enig spoor van routineuze verveling soleerde Pete Townshend, soms bijgestaan door geluiden van een getapete Moog op gitaar en met zijn gepatenteerde schaarsprongen. Zanger Roger Daltrey was nog steeds goed bij machte zijn stem niet door het instrumentale te laten verdringen en droeg met zijn microfoonact, een belangrijk deel van de show. Bassist John Entwistle en
Foto: Henk Hulstkamp
Naast de enorme hitte die in de zaal heerste, werd het zicht op de groep enige tijd ontnomen door een dik rookgordijn dat een bijdrage aan de show moest leveren. Verder kregen degenen die te dicht bij het podium stonden een groot aantal decibels te verwerken, wat niet erg bevorderlijk voor het gehoor was. Na ‘I Can’t Explain’ en ‘Summertime Blues’ volgde een aantal nummers van ‘Who’s Next’. Begonnen werd met ‘My Wife’, waarna ‘Baba drummer Keith Moon waren hartveroverend met hun stuwende spel. Moon bediende zich tijdens het concert nog steeds van zijn verouderde jongleurstreken maar zijn spel was volledig van deze tijd.
Nico Vechtman Foto: Henk Hulstkamp
Het Vrije Volk, 18 augustus 1972 Dat is allemaal niet nieuw, zoals iedereen die de nu alweer drie jaar geleden gemaakte film Woodstock heeft gezien kan beamen, maar er straalt toch iedere keer wéér zoveel vitaliteit van af dat het niet gaat vervelen. [ 85 ]
Concerten Na het Who’s Next blok volgde ‘Magic Bus’, ‘The Relay’, en de twee laatste overgebleven nummers van ‘Tommy’: ‘Pinball Wizard’ en ‘See Me, Feel Me’. De show werd bijgestaan door een goede lichtshow waarbij aan het eind van ‘See Me, Feel Me’ felle lampen op het publiek gezet werden. Het publiek reageerde sensationeel en na een lange uitvoering van ‘My Generation’ en ‘Naked Eye’
als toetje had The Who een concert van een uur en een kwartier volbracht. Peter D’Ancourt van de Haagsche Courant schreef dat The Who een van de weinige groepen was die waar voor je geld gaf. Hiermee moet hij absoluut gelijk gehad hebben, want ondanks de slechte omstandigheden waarin gespeeld werd wist de groep hun publiek toch nog laaiend enthousiast te krijgen.
RINUS GERRITSEN HERRINERT ZICH THE WHO Wij hadden eigenlijk niet zoveel persoonlijk
Na dat eerste optreden kwam Kit Lambert in
contact met ze. We zaten vaak wel in hetzelfde
de lobby van het hotel met drie man binnenlo-
hotel.
pen en zei ons “Come on we’re going to see a
De enige met wie we contact hadden was Keith Moon. In Kopenhagen had hij een waterbed uit zijn kamer gehaald, lek gestoken en in de lift gezet. “Om oude Ameri-
live show”, dus wij dachten we gaan naar een band kijken in de stad. Wij gingen in een limo mee en toen kwamen we bij de een of andere live pornoshow, waar ze ‘sexual acts’ aan het ‘performen’ waren. Met rode ko-
kaanse toeristen te shockeren”
nen zaten we daar te kijken.
zei hij. Daarna speelden we concerten in Oslo en Stockholm. Toen
Van Kit Lambert herinner ik me
we weer in Kopenhagen terug-
eigenlijk alleen maar dat het
kwamen om een tweede optreden
een extravagant mannetje was.
te doen, mochten we er niet meer
Hij was duidelijk homoseksueel
in omdat een paar etages lek-
en zag er gekleed uit. Het was
kages hadden gehad. We kwa-
eigenlijk een Dandy. Chris Stamp
men met een enorme entourage
was meer een vrijgevochten
met al het personeel waarvoor
jongen en ‘goodlooking guy’ een
een hele verdieping was
‘streetguy’ zeg maar. Ze waren
afgehuurd. Onder voorbehoud mocht hij er wel
behoorlijk aan de opwekkende middelen en in
in, maar hij kreeg een kamer in de kelder van
het latere stadium van de jaren 70 was Chris
het hotel.
Stamp behoorlijk wazig. Het was een vreemd
“Ik heb een mooie kamer” zei hij me dan.
stel. Twee ‘opposites’ eigenlijk.
Ik heb het gezien. Een gedeelte naast de
Toen wij in Londen voor het eerst op tournee
kachel van het hotel met allemaal pijpen, waar
waren, we waren op hun label, kwamen ze wel
het hele interieur van een kamer was neerge-
eens kijken en kwamen ze ook als managers
zet. Hij maakte ook heel trots een oude koffer
binnen en Curbishley was toen al behoorlijk
open die helemaal vol met porno zat. In Dene-
aan het overnemen. Hij had zich waarschijnlijk
marken was dat natuurlijk ook dè plek op
als tourmanager opgewerkt tot manager.
dat gebied.
[ 86 ]
