FACTSHEET
De Donorstand van Nederland In 2011 werd de Donorstand van Nederland gelanceerd. Voor het eerst was het mogelijk om via jaofnee.nl de cijfers uit het Donorregister te bekijken en te vergelijken. De Donorstand geeft het percentage donorregistraties per woonplaats en provincie weer, per 17 juni 2013 zijn de cijfers op de website uitgebreid met absolute aantallen. Zo is het effect van registratie per woonplaats of provincie meer dan ooit meteen te zien: de teller gaat omhoog. Ook is te zien hoeveel mensen hun keuze nog niet hebben vastgelegd en hoeveel er Ja of Nee zeggen tegen orgaandonatie. De Donorstand van Nederland is onderdeel van de campagne ‘JaofNee’, met als doel Nederlanders die zich nog niet hebben geregistreerd aan te sporen dat nu te doen.
Hoe werkt het? De Donorstand geeft het percentage Nederlanders weer dat geregistreerd staat in het Donorregister. Registeren is niet hetzelfde als ‘ja’ zeggen tegen orgaandonatie. Er zijn vier opties, behalve de keuze ‘ja’ of ‘nee’, is het ook mogelijk de nabestaanden te laten beslissen of de keuze over te laten aan een specifiek persoon. Op de website JaofNee.nl kan de Donorstand van Nederland live worden bekeken. Met behulp van een Google Maps toepassing kan worden ingezoomd op de woonplaats of provincie naar keuze. Heeft Amsterdam bijvoorbeeld een hogere Donorstand dan Utrecht, of is het juist andersom? Hoeveel mensen staan er geregistreerd in Den Haag en hoeveel daarvan zeggen Ja? Er is ook te zien hoeveel mensen hun keuze nog niet hebben vastgelegd. Informatie over individuele registraties wordt overigens nooit bekend gemaakt.
JAOFNEE.NL
FACTSHEET
Donorfeiten Ongeveer 5.7 miljoen Nederlanders hebben hun keuze omtrent orgaandonatie vast laten leggen in het Donorregister. Van de registraties die er de laatste twee jaar zijn bijgekomen, zegt 75% Ja, voorheen was dit 60%.
Iedereen vanaf 12 jaar kan zich laten inschrijven in het Donorregister, ongeacht gezondheid, leeftijd of seksuele geaardheid. Ouders of voogd van een kind onder de 16 jaar mogen zijn of haar keuze wel herzien, behalve als er ‘Nee’ is geregistreerd – dat wordt zondermeer gerespecteerd. Of iemands organen of weefsels daadwerkelijk kunnen worden gedoneerd wordt pas na overlijden vastgesteld.
Begin 2013 stonden 1286 mensen op de wachtlijst voor een donororgaan, zo’n 756 mensen wachten op een weefsel. Nog niet de helft van alle wachtenden ontvangt binnen afzienbare tijd een donororgaan.
Donorregistratie is niet verplicht, maar wel belangrijk. Niet alleen voor de mensen op de wachtlijst, maar ook voor je nabestaanden. Wie zelf geen keuze maakt, laat het aan hen over. Het nemen van deze beslissing op zo’n emotioneel moment is zwaar. Omdat veel mensen niet weten wat de keuze van hun dierbare was, weigeren ze vaak de organen en weefsel af te staan voor transplantatie.
De wachttijd voor een nier is gemiddeld vier jaar, de gemiddelde wachttijd voor overige organen is ongeveer een jaar. Ieder jaar overlijden mensen terwijl ze op een donororgaan wachten, in 2012 waren dat er 157.
Ongeveer 1 op de 10.000 mensen die zich met een Ja als orgaandonor hebben geregistreerd, is medisch geschikt en overlijdt onder de juiste omstandigheden om daadwerkelijk donor te kunnen zijn. Er zijn dus ontzettend veel registraties nodig om de mensen op de wachtlijst te kunnen helpen.
JAOFNEE.NL
FACTSHEET
De cijfers De Donorstand verandert constant, zo zijn er in de ranglijsten van de grote steden verschuivingen te zien tussen 2011 en 2013, maar de Top 3 blijft ongewijzigd met Nijmegen nog steeds aan kop. Voor wat betreft woonplaatsen in het algemeen1 is er in twee jaar tijd veel veranderd. De Donorstand van heel Nederland is 41,6%.
TOP 10 grote steden2 Stad Donorstand
Positie 2011
1. Nijmegen
45,5%
1
2. Zwolle
45,1%
2
3. Breda
45%
3
4. Utrecht
44,4%
6
5. Amersfoort
44,1%
4
6.
43,9%
7
7. Tilburg
43,8%
5
8. Groningen
42,8%
8
9. Zoetermeer
42,7%
9
10. Haarlem
42,6%
12
Den Bosch
Nijmegen prijkt al twee jaar bovenaan de Donorstand-lijst voor de grote steden, met momenteel 61.915 donorregistraties. Nieuw in de Top10 is Haarlem met 43.096 registraties. Maastricht had vorig jaar de 10e plaats, maar valt terug naar nummer 14 omdat de toename in de stad minder groot is. Behalve Haarlem hebben ook Eindhoven, Leiden en Apeldoorn de stad ingehaald. Onze hoofdstad Amsterdam staat op de 19e plaats met een Donorstand van 36,4% en 217.857 geregistreerden. Den Haag staat op 20 (131.741 registraties – Donorstand van 31,9%) en Rotterdam op 21 (144.039 registraties – 31,1%).
JAOFNEE.NL
FACTSHEET
TOP 10 woonplaatsen2 Stad Donorstand
Positie 2011
1. Eelderwolde
55,1%
7
2. Reek
54,3%
9
3. Leunen
53,4%
3
4. Driel
52,9%
10
5. Mantgum
52,6%
4
6. Egchel
52,6%
6
7. Heilig Landstichting 52,5%
94
8. Goirle
52,3%
14
9. Dreischor
52,2%
19
10. Dalem
52,2%
5
Meer opvallender dan de nieuwe nummer 1, Eelderwolde in Drenthe met 642 registraties, is de gigantische stijging van het Gelderse dorp Heilig Landstichting: van de 94e plaats een plekje in de Top 10. Op de 630 inwoners van 15 jaar en ouder zijn er nu 331 donorregistraties – een stijging van 4,6% ten opzichte van 2011. Plaatsen met meer dan 500 inwoners Plaatsen met meer dan 100.000 inwoners
1 2
De grootste stijgers Stad Stijging Donorstand
Provincie
1. Eethen 7,3% 49,3%
Noord-Brabant
2. Onnen 6,4% 44,1%
Groningen
3. Lent
6,2% 49,4%
Gelderland
4. Tuil 5,2% 45,6%
Gelderland
5. Stedum 5,2% 42,8%
Groningen
6. Gees 4,9% 36%
Drenthe
7. Heilig Landstichting
4,6% 52,5%
Gelderland
8. Varsselder 4,2% 45,5%
Gelderland
9. Heveadorp
4,1% 50,2%
Gelderland
10. Baak 4,1% 45,7%
Gelderland
Opvallend is het grote aandeel van plaatsen in Gelderland onder de stijgers: maar liefst zes van de tien. Ook in Groningen stijgen twee plaatsen erg hard.
JAOFNEE.NL
FACTSHEET
De hekkensluiters Stad
Donorstand Positie
Provincie
1. Amsterdam-Zuidoost 24,5% 1749
Noord-Holland
2. Wekerom 24,9% 1748
Gelderland
3. Urk 25,1% 1747
Flevoland
4. Oosterwolde 25,4% 1746
Gelderland
5. Punthorst 26% 1745
Overijssel
6. Staphorst 27,1% 1744
Overijssel
7. Rouveen 27,3% 1743
Overijssel
8. Leerbroek 27,4% 1742
Zuid-Holland
9. ’t Loo Oldebroek
Gelderland
27,4% 1741
10. Marienberg 27,7% 1740
Overijssel
Wat de woonplaatsen met de laagste Donorstand betreft, liggen er vier plaatsen in Overijssel. Urk was in 2011 de hekkensluiter, maar is dankzij 213 nieuwe registraties, waarvan de meeste Ja zeggen tegen orgaandonorschap, gestegen naar een Donorstand van 25,1%.
Donorstand per provincie Provincie Donorstand
Positie 2011
1. Noord-Brabant
45,5% 1
2. Limburg
43,5% 2
3. Utrecht
43,4% 3
4. Gelderland
42,7% 4
5. Zeeland
42,1% 5
6. Drenthe
41% 6
7. Overijssel
41% 7
8. Friesland
40,9% 8
9. Groningen
40,4% 9
11. Flevoland
39,4% 11
12. Zuid-Holland
38,2% 12
Wat de Donorstand per provincie betreft is er geen verschuiving te zien in de ranglijst. Vijf van de twaalf provincies zitten boven de landelijke Donorstand van 41,5%.
JAOFNEE.NL
FACTSHEET
De Persberichtengenerator Deze generator is speciaal ontwikkeld om op een eenvoudige manier een persbericht te maken voor een specifieke woonplaats. Het is ook mogelijk om twee of meer verschillende plaatsen met elkaar te vergelijken. De persberichtengenerator is te vinden op JaofNee.nl/persbericht. Na het invoeren van de gewenste provincie of woonplaats wordt automatisch een persbericht gegenereerd. Hierin staan de recente donorstanden van de opgevraagde locatie(s) en overige informatie over de campagne.
Campagne Nederland zegt Ja De Donorstand van Nederland is onderdeel van de campagne ‘Nederland zegt Ja’, een gezamenlijk initiatief van het ministerie van VWS, een tiental gezondheidsfondsen, Stichting Transplantatie Nu en de Nederlandse Transplantatie Stichting. Deze campagne is nodig omdat er in Nederland nog steeds een groot tekort aan donororganen is. Momenteel (per 1 mei) staan ruim 1233 personen op de wachtlijst voor transplantatie, vorig jaar duurde dat wachten voor 157 van hen helaas te lang. Zij overleden voordat een orgaan beschikbaar was. Als meer mensen zich als donor registreren, kunnen meer levens worden gered. Het vastleggen van de keuze is heel eenvoudig en gaat razendsnel: in minder dan twee minuten met DigiD. Het is ook mogelijk op JaofNee.nl online een formulier in te vullen en te printen, daarna zijn alleen nog een datum en een handtekening nodig.
De initiatiefnemers • Longfonds
• Nederlandse Brandwonden Stichting
• Diabetes Fonds
• Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting
• Donorregister
• Nederlandse Transplantatie Stichting
• Hartstichting
• Nierstichting Nederland
• Maag Lever Darm Stichting
• Ministerie van VWS
www.JaofNee.nl Zie voor meer informatie, de Donorstand en registratie: www.JaofNee.nl Meer informatie over orgaan- en weefseldonatie: www.transplantatiestichting.nl
JAOFNEE.NL
