De Popularisering van het Internet in Nederland Trendrapport Internetgebruik 2011
Prof. Dr. Jan A.G.M. van Dijk Vakgroep Media, Communicatie en Organisatie
Trendrapport Computer en Internetgebruik 2010 • UT (Alexander van Deursen en Jan van Dijk) meet jaarlijks computer- en internetgebruik in Nederland in opdracht van ECP/EPN • Vanaf 2010 (sept/okt)) met een eigen survey onder de Nederlandse bevolking • In 2011 representatieve steekproef van 1632 Nederlanders, combinatie van: A. Internetpanel representatief voor internetgebruikers (1482) B. Telefonisch interview van 150 volledige ‘digibeten’
Hoe Komt Gebruik tot Stand? GEBRUIK
VAARDIGHEDEN
TOEGANG
& ‘Digivaardig’
MOTIVATIE
Bron: van Dijk (1999) en (2005)
‘Digibewust’
Motivatie • Sinds de jaren 80 jaarlijks gestegen • In 2011 is nog maar 5% van de bevolking helemaal niet gemotiveerd om internet te gebruiken. • 9 procent heeft internet nog nooit gebruikt Echter bij 65+ 40% en bij laagopgeleiden 17% (in 2010 volgens CBS) Naar schatting 10 procent extra doet dit met behulp van de sociale omgeving (43% van de bevolking heeft ooit hulp gevraagd). • We naderen een kleine harde kern van mensen die echt niet willen/kunnen (7,3% niet-gebruikers wil misschien nog in de toekomst; 2010: 15,3%)
Motivatie • Bij niet gebruikers/ met hulp gebruikers zitten veel functioneel analfabeten 13% van de volwassen bevolking! (7% bij 16-24): 1 miljoen autochtonen en 0,5 miljoen allochtonen (Stichting Lezen en Schrijven)
• Nederlanders verschillen ook naar soort motivatie: - Informatie 4,11 op 5-punt schaal (2010:4,27) - Vermaak 3,74 (was plaats drie) - Interactie 3,63 Mannen: meer carrière - Transactie 3,58 Vrouwen: meer interactie - Pers. Ontwikk 3,54 Jongeren: overal het hoogst, - Ontspanning 2,79 behalve bij informatie - Gemeenschap 2,64 Lager opgeleiden: meer vermaak, interactie en ontspanning - Carrière 2,37
Fysieke Toegang Circa 91% van de huishoudens heeft in 2010 thuis toegang tot het internet (ook volgens CBS) In 2009 echter slechts 70% van de 65-75 jarigen en 88% van de laagopgeleiden (99% hoogopgel.) In Europa gaat Nederland aan kop met IJsland. In de wereld met Zuid Korea. Het verzadigingspunt van fysieke toegang wordt in Nederland benaderd, maar nog geen algemene dekking Tweede en derde aansluitingen worden wel steeds belangrijker (zoals wireless)
Vaardigheden
Inhoud
Medium
• Onze definitie van digitale vaardigheden: – Operationele vaardigheden. Bediening van digitale media (‘knoppenkennis’) – Formele vaardigheden. Omgaan met de speciale structuren van digitale media (navigeren en oriënteren op het Internet) – Informatie vaardigheden. Het zoeken, selecteren en evalueren van informatie binnen digitale media – Communicatievaardigheden. Contacten; online identiteit aannemen, aandacht trekken, meningen geven – Strategische vaardigheden. Het gebruiken van digitale media als middel om een persoonlijk of professioneel doel te bereiken
Vaardigheden Toegepast op het Internet
• Nederlanders onderschatten hun operationele vaardigheden,(lijken moeilijk), maar overschatten hun informatie- en strategische vaardigheden (lijken makkelijk) • Communicatievaardigheden moeten nog geleerd worden
Vaardigheden Toegepast op het Internet • Er zijn significante verschillen in vaardigheden naar opleiding en leeftijd, niet naar geslacht • Volgens deze enquête zijn jongeren beter in alle vaardigheden. Volgens eerdere prestatiemetingen aan de UT zijn zij echter slechter in informatie- en strategische vaardigheden! • Internetervaring en aantal jaren online hebben geen effect op betere informatie- en strategische vaardigheden. Deze moeten worden aangeleerd in onderwijs op alle niveaus, in volwasseneneducatie en in cursussen
De Popularisering van het Internetgebruik • Laagopgeleiden gebruiken het internet nu langer per dag dan hoogopgeleiden: Gemiddeld per dag in Uren: Laag: 3,7 Midden: 3.0 Hoog: 2,5
• Verschil tussen mannen en vrouwen vermindert: Gemiddeld per Dag in Uren: Mannen (16+) 3,2 Vrouwen (16+) 3,1
Werkenden: 2,8 Werklozen: 3,6 WIA 3,7 AOW 2,3
Mogelijke Verklaring • Laagopgeleiden gebruiken het internet significant meer voor de volgende toepassingen: - Chatten - Marktplaatsen - Audiovisuele programma’s - Online gamen • Deze toepassingen duren langer dan de kortstondige sessies informatie zoeken, transacties e.d. van de hoogopgeleiden. • In elk geval is het internet een waar volksmedium geworden!
Gebruik: Top 10 Toepassingen 2011 (met significante verschillen naar m/v, leeftijd en opleiding) Toepassing
% Dagelijks of Wekelijks
M/V
Leeftijd
Opleiding
1
E-mail
96
-
-
HMO
2
Zoeksystemen
91
-
16-35
HO
3
Internet bankieren
77
M
36-55
HO
4
Nieuwsdiensten
59
M
-
HO
5
Vrij surfen
64
M
16-55
HO
6
Online Krant/Omroep
64
M
16-35
HO
7
Social Networking
53
V
16-35
-
8
Producten zoeken
34
M
36-55
-
9
Marktplaatsen
32
16-35
HMO
10
Online gamen
29
16-35
LO
V
Gebruik: een Gebruikskloof • Er groeit een gebruikskloof tussen hoger en lager opgeleiden op het internet. • De hoger opgeleiden concentreren zich op toepassingen van informatie, educatie en carrière de lager opgeleiden op alle soorten van vermaak, eenvoudige communicatie (chat, Hyves/Facebook) en goedkope producten. • Educatieve toepassingen en telewerk worden in Nederland i.v.m. andere Europese landen veel minder gebruikt.
De belangrijkste conclusie: Het internet doet ertoe! • Via een vacature op een website een baan gekregen: 19% (2010: 15%) • Via het internet heb ik een product goedkoper gekocht dan in de winkel 80% ……heb ik iets kunnen verkopen of ruilen dat ik anders niet zou zijn kwijtgeraakt 63% • ……ben ik erachter gekomen op welke partij ik wilde stemmen 37% • ……ben ik terecht gekomen bij een vereniging 22% • ……heb ik een of meer vrienden gekregen die ik daarna ook echt ontmoet heb 32% (2010: 26%) • …….ben ik erachter gekomen welke medische kwaal ik had 27% • Via en datingsite heb ik een afspraak gemaakt met een mogelijke partner 14% (2010: 11%)
Alles opgeteld: Wie Profiteert het meest?
!
Gebruik: Digibewustzijn: Wat doen de Nederlanders aan Bescherming? op het Internet?
Gebruik: Digibewustzijn: Voornaamste Conclusies • Nederlanders maken zich niet al te veel zorgen over dingen die fout kunnen gaan op het internet. Zij onderschatten de gevaren. • Maatregelen tegen bescherming worden minder!!! De aandacht verslapt! • Waarschijnlijke oorzaak: bescherming wordt steeds meer uithanden genomen van de gebruiker. Allerlei software zorgt hier wel voor. Hierdoor neemt het bewustzijn en de alerheid af. • Digicriminelen profiteren hiervan want zij worden steeds geavanceerder.
Barometer Internetgebruik in Nederland 2011
Toegang
