Innerlijke genezing [1]
Vanbinnen beschadigd Mensen leven soms met beschadigde gevoelens: wonden die niemand ziet maar die je wel voelt. In het pastoraat is de aandacht voor deze zere plekken gegroeid. De vraag is of er ook innerlijke genezing mogelijk is.
W Ds. J.C. van Trigt is hervormd predikant te Papendrecht.
erd in het verleden de aandaOht voor het gevoelsleven als iets bedreigends ervaren, nu is de ervaring juist erg belangrijk. Mensen zijn in onze samenleving intens op zoek naar hartstoOhtelijke belevingen en diepe ervaringen, die de binnenkant van je bestaan raken. Dit geldt vandaag ook als het gaat om waarden, normen en opvattingen. Waar(heid) is wat goed voelt. De OonOentratie op de gevoelskant van het mens zijn gaat de Ohristelijke gemeente niet voorbij. Niet alleen jongeren, maar ook ouderen kennen een diep verlangen om onder verkondiging van het Evangelie geraakt te worden in hun gevoelsleven. Ook in de Ohristelijke gemeente leeft meer dan eens de gedaOhte dat waar(heid) is wat goed voelt. Psalmen Vaststaat dat het gevoelsleven in Gods Woord een plaats heeft in relatie tot God. Ons gevoelsleven heeft alles te maken met de ervaringen in het leven van het geloof. Met name in het boek van de Psalmen vinden we uitingen van sOhuld, verdriet, eenzaamheid, angst en boosheid, net als gevoelens van vreugde, geborgenheid, dankbaarheid en liefde. De Bijbel laat er geen onduidelijkheid over bestaan dat het vermogen om te voelen fundamenteel hoort bij ons sOhepsel van God zijn. Wij zijn als mens door God gesOhapen met het vermogen om te denken en te voelen.
6
de waarheidsvriend
Dit blijkt ook uit het grote gebod dat de Heere ons gaf. Het is onze roeping God lief te hebben boven alles, met ons hart, ons verstand én ons gemoed of gevoel. Er is daarom niets op tegen om in de verkondiging en in het Ohristelijk leven aandaOht voor de gevoelskant van het menselijk bestaan te hebben. Deze aandaOht is er in het gereformeerd protestantisme altijd in meer of mindere mate geweest. Onbehagen Grote aandaOht voor het gevoelsleven heeft wel een aantal sOhaduwkanten. Vaak gaat de geriOhtheid op het gevoel gepaard met veel onbehagen. We verlangen naar het grote genieten en volmaakte leven en ervaren tegelijk steeds meer onvermogen om met liOhamelijke en psyOhisOhe gebrokenheid om te gaan. Wij mensen zijn bovendien zo geïndividualiseerd, dat we grote moeite hebben om wat we beleven werkelijk met de ander te delen. Dit betreft niet alleen positieve ervaringen en gevoelens, maar ook de negatieve. Innerlijke genezing Dit heeft ertoe geleid dat er niet alleen in de psyOhologie, maar ook in het pastoraat steeds meer aandaOht gekomen is voor de besOhadiging van het gevoelsleven en de manier waarop innerlijke verwondingen in het gevoelsleven geheeld kunnen worden. Door de jaren heen kwam er steeds meer aandaOht voor wat wel ‘innerlijke genezing’ heet. Deze uitdrukking is een vertaling van het Engelse inner healing, dat geïntroduOeerd is door Agnes Sanford, een van de belangrijkste geestelijke genezers van de twintigste eeuw. Via dr. K.J. Kraan, één van de grondleggers van de OharismatisOhe beweging in ons land, heeft deze vorm van (gebeds)pastoraat in Nederland een plaats gekregen.
Inmiddels vragen tal van boeken – meest vertaald – aandaOht voor deze vorm van pastoraat. Ik denk aan Gods tegenwoordigheid geneest van ٌeanne Payne, Innerlijke genezing voor jezelf en anderen van Rita Bennett, Genezing van beschadigde emoties van David A. Seamands en Heil maakt heel van Martin Parmentier. Onder ogen zien Anders dan liOhamelijke genezing OonOentreert innerlijke genezing ziOh op pijnlijke verwondingen, besOhadigingen en destruOtieve ervaringen uit het verleden in het psyOhisOh leven en gevoelsleven van mensen. Ze wil verwondingen en besOhadigingen die je als mens in het verleden hebt opgelopen onder ogen zien en daarmee een weg tot genezing vinden. Het gebed, waarin iemand teruggaat naar het moment dat een besOhadiging in het verleden plaatsvond, neemt daarbij een belangrijke plaats in. Deze vorm van (gebeds)pastoraat heet daarom ook wel ‘genezing van herinneringen’. Herinneringen We hebben allemaal onze herinneringen; ze hebben een plaats in ons geheugen. Ons geheugen zou je kunnen vergelijken met de zwarte doos uit een vliegtuig of met een kast met laden, waarin allerlei reOente gebeurtenissen of ervaringen uit het verdere verleden liggen opgeborgen. Mooie, blijde en dankbare herinneringen, die positieve gevoelens oproepen. Je huwelijksdag of de geboorte van een kind. Een verstoorde relatie die werd hersteld. Er zijn ook verdrietige en heel teleurstellende ervaringen, die pijn doen en die een wond in ons leven hebben geslagen. De pijn die je ervaart omdat je elkaar niet trouw kon blijven tot de dood je zou sOheiden. Het feit dat je in je kinderjaren en in de pubertijd getreiterd werd om je
11 november 2010
uiterlijk of je postuur. Pijnlijke woorden die je ouders tegen je zeiden of waarmee jij je ouders griefde. Dingen die in de Ohristelijke gemeente gebeurden en gemeenteleden diep kwetsten. Al deze en ook ander ervaringen kunnen gepaard gaan met gevoelens van boosheid, wroeging, sOhuld, onmaOht en teleurstelling. Het zijn besOhadigingen of innerlijke wonden die in meer of mindere mate in ons leven aanwezig kunnen zijn. Oorlogsverleden Deze herinneringen zijn in ons geheugen aanwezig, diep verborgen of aan de oppervlakte. We kunnen het vermogen ontwikkelen om negatieve ervaringen te verdringen of te ontkennen, maar vroeg of laat dienen ze ziOh aan. Mensen met een oorlogsverleden worden liever niet aan deze periode herinnerd. ‘Pa praatte daar nooit over’, zeggen kinderen in een gesprek na het overlijden van hun vader. Maar waar hun vader in het dagelijks leven niet met hen over sprak, daar droomde hij ’s naOhts over. Vreselijke ervaringen in de oorlog zijn namelijk niet uit te wissen. Herinneringen, ook heel pijnlijke, zijn een realiteit in ons bestaan, waar wij niet omheen kunnen. Ze vertolken dat wij in een door de zonde gebroken werkelijkheid leven. Ongeboren Er zijn grofweg vier terreinen aan te wijzen waarop ons gevoelsleven verwond kan worden. Zo kun je al vanaf het prilste begin van het leven, als ongeboren kind, een verwonding in je gevoelsleven oplopen. Zoals Johannes de Doper van vreugde opsprong toen zijn moeder Elisabeth Maria ontmoette, zo is het ook mogelijk om al in de moedersOhoot verdriet te hebben. Iets wat de moeder in de tijd van de zwangersOhap kwetste, kan ook het nog niet geboren kind kwetsen. Ik ontmoet soms jongeren en ouderen die diep gekwetst zijn vanwege het feit dat ze niet gewenst waren door hun vader of moeder. Of iemand is besOhadigd omdat hij een jongen is, terwijl de ouders op een meisje hoopten.
de waarheidsvriend
Het feit dat je aan het begin van het leven al zo’n last draagt, kan het moeilijk maken om vertrouwensvol in het leven te staan. Een basisvertrouwen, het gevoel van veiligheid, van geborgenheid ontbreekt. Het gemis aan de ervaring ‘ik mag er zijn en ik ben gewild’, die het hele leven maar zeker aan het begin van het leven fundamenteel is, trekt een diep spoor van onzekerheid en pijn in het gevoelsleven van kinderen en volwassenen. Houding BesOhadiging in ons gevoelsleven kan ook ontstaan door wat anderen ons aandoen. Woorden die tegen ons gezegd zijn en soms diep kwet-
gevoelsleven wordt er uiteindelijk door besOhadigd. Thuis In de vierde plaats kunnen mensen innerlijk besOhadigd zijn door de plaatsen waar zij geweest zijn. Dan kun je denken aan de thuissituatie. Was en is er thuis in het gezin warmte en geborgenheid? Was er een sOhouder om uit te huilen, een hand die bemoedigend op je hoofd werd gelegd? Hoe was je vriendenkring, de gemeente? Ben je daar werkelijk welkom en hoor je erbij? Zijn dit plaatsen en gemeensOhappen van geborgenheid en veiligheid of juist van sOhending van vertrouwen, waar de boodsOhap ‘er man-
Niet alleen in de psychologie, maar ook in het pastoraat is steeds meer aandacht voor innerlijke verwondingen in het gevoelsleven.
sen. Of de houding waarmee de ander je tegemoet treedt, waarin iets doorklinkt van negeren of minaOhting. Ik denk ook aan het leefklimaat in het gezin. Als er sprake is van liOhamelijke of emotionele verwaarlozing of mishandeling, dan heeft dat onherroepelijk gevolgen voor iemands verdere ontwikkeling. OnreOht kan je op grove maar ook subtiele manier aangedaan worden. Een derde Oategorie verwondingen van het gevoelsleven ontstaat door wat wij anderen hebben aangedaan of tegen anderen hebben gezegd. We kwetsen daarmee niet alleen de ander, maar besOhadigen ook onszelf. Als je je over een ander negatief uit of roddelt, heeft dat ook altijd een negatieve uitwerking op je eigen denken en gevoelsleven. Of je hebt een ander bedrogen. Je kunt moeite hebben om jezelf te vergeven. Zelfverwijt en zelfbesOhuldiging kunnen het gevolg zijn. Ons
keert iets aan jou’ klinkt? Zulke ervaringen kunnen ertoe leiden dat iemand ziOh gaat opdringen om er toOh vooral bij te horen. Of hij sluit ziOh juist af en raakt geïsoleerd binnen de vriendenkring of gemeente. Ik denk bij dit vierde terrein ook aan het feit dat mensen innerlijk gewond geraakt zijn in een OonOentratiekamp, een gevangenis of een internaat. Het gemeensOhappelijk gevoel dat – bij de één sterker dan bij de ander – aan het liOht komt is vooral: ‘Ik word niet aanvaard.’ Afwijzing is de boodsOhap. Ze geldt niet alleen naar medemensen toe, maar kan ook de ervaring naar God toe zijn. De vraag is hoe we wij genezing kunnen ontvangen van ons besOhadigde gevoelsleven, zodat het basisvertrouwen groeit dat wij kostbaar zijn in Gods ogen en door Hem onvoorwaardelijk bemind worden.
J.C. van Trigt
11 november 2010
7
Innerlijke genezing [2]
Wonden en zonden Elk mens heeft in meerdere of mindere mate met een beschadigd gevoelsleven te maken. Vaak valt ermee te leven. Zo niet, dan is de vraag hoe innerlijke genezing concreet gestalte kan krijgen. Verzoening en gedenken zijn twee kernwoorden.
E
Ds. J.C. van Trigt is hervormd predikant te Papendrecht.
12
r zijn verschillende mogelijkheden denkbaar om te werken aan een verwond gevoelsleven. We mogen dankbaar gebruikmaken van de kennis en ervaring van psychologen en psychiaters. Soms zijn de wonden zo diep dat een psychotherapeutische behandeling nodig is. In charismatische kring ligt de nadruk op het gebed om innerlijke genezing of genezing van herinneringen. Dat wordt dan doorgaans gekoppeld aan de behoefte om kwetsuren uit het verleden onder ogen te zien en op te lossen. In het gebed om innerlijke genezing worden beschadigde gevoelens, wonden en zonden vanuit het verleden opengelegd. De gedachte hierbij is dat in dat gebed de beschadiging van het gevoelsleven en de pijn uit de herinnering verdwijnt, doordat het verleden zelf in de (verbeelde) aanwezigheid van Jezus op een positieve wijze wordt herbeleefd. Het uitgangspunt voor deze vorm van gebed om innerlijke genezing is vooral de tekst uit Hebreeën 13:8: ‘Jezus Christus is gisteren en heden dezelfde en tot in eeuwigheid.’ Jezus wordt gevraagd de pijnlijke herinnering in het leven van een beschadigd mens binnen te gaan en de blokkades, innerlijke conflicten, angsten en gekwetstheid die in het verleden zijn ontstaan en de groei in relatie tot God, medemensen en zichzelf belemmeren, te overwinnen. De verbeelding van Jezus’ concrete aanwezig-
de waarheidsvriend
heid tijdens het gebed om genezing van het beschadigde gevoelsleven is dus het centrale punt. Niet afdwingen Hier wil ik een kritische kanttekening bij plaatsen. De verbeelding kán helpen als een middel om de werkelijkheid van de aanwezigheid van de Heere Jezus te ervaren, maar dan zal ons voorstellingsvermogen wel heel bewust onder de gehoorzaamheid en heerschappij van Christus gebracht moeten worden. En zelfs als dat gebeurt, kunnen wij de aanwezigheid van de Heere Jezus niet afdwingen of naar onze hand zetten. Met ander woorden: een beschadigd gevoelsleven of de herinnering aan een traumatische gebeurtenis kan niet zomaar worden uitgewist door de aanwezigheid van Jezus daarin te claimen. Ons verleden kan niet zomaar veranderen door een gebed waarin wij de aanwezigheid van Jezus afdwingen. Onze houding ten opzichte van het geschonden verleden kan dat wel, zodat wij genade ontvangen om ermee te leren leven. Dit is wel een langdurig en moeilijk proces. Verzoening Hoe kan dit proces dan wel vruchtbaar gemaakt worden in ons bestaan? Als het gaat om heling van een verwond gevoelsleven ligt voor mijzelf het uitgangspunt in het verzoenend werk van de Heere Jezus Christus. De dragende grond is de geloofswetenschap dat Hij in Zijn kruis en opstanding niet alleen onze zonden maar ook onze wonden gedragen heeft. Jezus Christus kent ons in onze vervreemding van Hem, in de vervreemding van de naaste en in de vervreemding van onszelf als gevolg van zonden en wonden die ons bestaan doortrekken. In het verzoenend lijden en sterven en in
de opstanding van Christus ontvang ik door het geloof bevrijding uit die vervreemding. Hoe diep ons leven ook verwond is door wrok, teleurstelling, angst, afwijzing en onrecht, wij mogen ons dankzij het volbrachte werk van de Heere Jezus als Zijn kinderen geliefd en aanvaard weten. Hoe gebroken ons bestaan in Gods ogen ook is, Hij wijst ons niet af, maar ziet ons door het offer van Jezus Christus in genade aan. Dat is de basis van waaruit een proces van innerlijke genezing kan plaatsvinden. Belangrijk is dan wel dat wij onszelf ook laten verzoenen met God en ons door Hem laten beminnen. Laten zien Vervolgens moeten we ook de moed hebben om onze wonden aan Hem te laten zien en onze innerlijke pijn hierover open te leggen voor God, hoe pijnlijk dat ook is. Doen we dat niet, dan blijven we innerlijk verwond en zullen ook de symptomen die bij ons beschadigde gevoelsleven horen niet verdwijnen. We blijven bitter, angstig, onzeker, teleurgesteld en achterdochtig. Leggen wij onze zonden en wonden niet open voor God, die ons om Christus’ wil in liefde en genade aanvaardt, dan kan Hij Zijn genezend werk niet doen. De Heere verheugt zich als wij ons verwond zijn niet verdoezelen, maar naar Hem toekomen om genezing te ontvangen. Het is het verlangen van Zijn hart om gebrokenen van hart te genezen, zegt de dichter van Psalm 147. Zonden en wonden Om duidelijker zicht te krijgen op het proces van genezing van een beschadigd gevoelsleven is het van wezenlijk belang om te zien dat verwondingen meestal niet op zichzelf staan. Vaak zijn ze verweven met zonden in ons leven. Het
18 november 2010
is daarom belangrijk om te beseffen dat er verschil is tussen zonden en wonden, al is het onderscheid niet zo helder omdat ze met elkaar te maken hebben. Enerzijds is het zo dat veel zonden uit wonden voortkomen. Alle zonden, zo maakt de Bijbel ons duidelijk, komen ten diepste uit ons hart voort. Het begint bij onze gevoelens die niet zuiver meer zijn, omdat het gif van de zonde daarin is binnen gedrongen. Dat is al aan de orde vanaf Adam en Eva, bij wie het verlangen naar macht, hoogmoed, trots, het als God willen zijn het punt is waar ze verleid worden. De zonden van haat, hebzucht, wrok en hoogmoed, vinden hun oorsprong in de fundamentele gevoelens van het mensenleven. Dat betekent dat we er rekening mee moeten houden dat een geschonden hart de bron is van allerlei problemen, zwakheden en zonden. Overtreden Anderzijds zijn er veel wonden van ons hart die uit zonden voortkomen. Door Gods geboden te overtreden kom je in een situatie terecht die pijn, verdriet en beschadiging van het gevoelsleven met zich meebrengt. Dit kan concreet zichtbaar worden bij het verbreken van een huwelijk, als een van de partners overspel pleegt of omdat hij of zij niet in staat is met de eigen zwakheden of die van een ander om te gaan. Dat heeft vaak diepe wortels, die we eerder als wonden dan als zonden moeten zien. De concrete daad van overspel, ontrouw is echter wel degelijk een zonde en die kan leiden tot pijn, eenzaamheid en verdriet bij beide partners. Een andere situatie waar zonden en wonden door elkaar lopen is aan de orde waar wij innerlijk zo verwond zijn dat we (nog) niet in staat zijn vergeving te ontvangen. Denk aan iemand die het slachtoffer is van misbruik of mishande-
ling, of die in zijn jeugd zoveel afwijzing heeft ervaren dat hij zichzelf niet kan aanvaarden en ook de aanvaarding door God niet kan aannemen. Het is dan moeilijk om te geloven dat God onvoorwaardelijk liefheeft, maar ook van harte bereid is om vergeving en genezing te schenken. Pastoraal gesprek Belangrijk is dat dit complex van zonden en wonden in het pastorale gesprek aan de orde komt en er een zekere ordening plaatsvindt. Om zo enerzijds de weg van heling van beschadigde gevoelens te gaan en anderzijds de zonden voor God te belijden en vergeving te vragen. Alleen een zo zuiver mogelijke onderscheiding kan helpen om vergeving en heling te ontvangen. Dit kan en zal uiteindelijk helpen om hoe langer hoe meer als een volwassen en verantwoordelijk mens in het leven te staan. Ik gaf al aan dat met het oog op het pastoraat de basis in het verzoenend werk van de Heere Jezus Christus ligt. Dat is fundamenteel voor het werkelijk innerlijke genezing ontvangen. Maar ook het gedenken kan genezing bevorderen. Wat ik bedoel? Iedereen draagt in meer of mindere mate herinneringen met zich mee aan een of meerdere pijnlijke gebeurtenissen in ons leven. De pijnlijke herinnering hoeven we niet op zichzelf te laten staan, we kunnen er een fijne herinnering naast plaatsen. Goede herinneringen, niet zozeer uit ons persoonlijk leven, maar vanuit onze omgang met God en met Zijn Woord. Naast de herinnering aan onze verwonde gevoelens mogen we leren om genezende herinneringen te plaatsen, die God ons vanuit het Evangelie aanreikt.
Wonden zijn vaak verbonden met zonden
de waarheidsvriend
Gedenken Als het in het perspectief van de Bijbel gaat over herinneren, dan
spreken we over gedenken. Gedenken is naast verzoening een wezenlijk aspect in het proces van genezing van ons beschadigde gevoelsleven. Het gaat dieper dan herinneren. Herinneren is in zekere zin graven in je geheugen en peuteren in je verwonde gevoelsleven. Herinneren is vooral een activiteit van je geest, van je verstand. Gedenken is iets anders. Dat is niet alleen een zaak van het hoofd, maar vooral van het hart. Bij gedenken worden de woorden van God, die tevens Zijn daden zijn, door de Heilige Geest te binnen gebracht in je innerlijke mens. Die woorden en daden van God worden ons verkondigd en komen van de ander kant. Het is goed om naast pijnlijke herinneringen de gedachtenis aan wat God in de Heere Jezus Christus gedaan heeft en doet te plaatsen. Daarin kan het gedenken aan Zijn trouw, Zijn onvoorwaardelijke liefde en Zijn jawoord over ons leven, dat klonk aan het begin van ons leven bij de doopvont, helend werken. Het belangrijkste in de zoektocht naar genezing van beschadigde gevoelens is het gedenken van Jezus’ lijden, sterven en opstaan uit de doden. Hem gedenken als de gekruisigde en opgestane Heere, te midden van een wirwar aan gevoelens, kan ons helpen om inzicht en uitzicht te krijgen op de weg naar genezing. Want wat hebben wij vooral nodig om in de aanvechting rond beschadigde gevoelens en de gevolgen daarvan onze weg te gaan? Toch vooral de overwinningskracht van de Heere Jezus? Zijn opstandingskracht is sterker dan het kwaad mij aangedaan door anderen of door mij anderen aangedaan. Sterker ook dan al het negatieve in ons bestaan, waardoor wij onszelf als door God en medemens veroordeeld ervaren. Door Hem in gedachtenis te houden ontvang ik de kracht om gaandeweg mezelf, met alle butsen en deuken, als waardevol en kostbaar mens te zien voor de Heere God. Gedenken verzoent met het verleden, geeft hoop voor het heden en schenkt uitzicht op een gezegende toekomst.
J.C. van Trigt
18 november 2010
13
Innerlijke genezing [3, slot]
Littekens van heil en hoop Genezing van beschadigd gevoelsleven is een vrucht van de verzoening door Jezus Christus. De Heilige Geest wil deze vrucht laten rijpen in ons leven. Dat betekent niet dat er altijd en volledig herstel van verwonde gevoelens plaatsheeft.
A
Ds. J.C. van Trigt is hervormd predikant te Papendrecht.
ls het gaat over een proces van genezing van wonden die wij door het leven heen hebben opgenomen, kunnen wij niet om het werk van de Heilige Geest heen. Hoe bewerkt de Heilige Geest verandering in ons gevoelsleven? Dat doet Hij niet door ons karakter van de ene op de andere dag te veranderen. Wat de Heilige Geest wel in beweging zet, is dat ons gevoelsleven vanuit de vernieuwing van ons hart een nieuwe gerichtheid ontvangt. De Geest neemt de negatieve oriëntatie op God, onze medemens en onszelf onder handen. Ons gevoelsleven krijgt door de innerlijke vernieuwing van de Geest gaandeweg een positieve oriëntatie op God, onze naaste en onszelf. Dit gaat echter niet buiten ons om. De Heilige Geest schenkt ons de kracht en schakelt ons in om die verandering van beschadigde gevoelens te bewerken. Uit- en aantrekken Om duidelijk te maken wat er werkelijk gebeurt in ons innerlijk leven, reikt de apostel Paulus ons een sprekend en een ontspannend beeld aan. In Efeze 4:22-24 spreekt hij over het afleggen van de oude mens en het aandoen van de nieuwe mens. Hij spreekt hier over afleggen en aandoen en dat zijn woorden die hebben te maken met kleding uit- en aantrek-
10
de waarheidsvriend
ken. De Geest geeft ons de kracht onze oude natuur als een kledingstuk uit te doen en om een nieuw kledingstuk aan te doen. Nu omvat de vernieuwing van de oude naar de nieuwe mens veel meer dan een verandering van ons beschadigde gevoelsleven. Maar als de Geest op deze manier in ons leven aan het werk gaat, zal Hij de verwonde gevoelens in ons bestaan niet overslaan. Hij, die HEERE is en levend maakt, richt ons oog en hart niet alleen op de vergeving die er in Christus is, maar ook op het nieuwe leven dat wij in Hem ontvangen. De Heilige Geest geeft ons vervolgens ook de wil en de kracht om nee te zeggen tegen negatieve gevoelens en ja tegen positieve gevoelens. Dat vraagt een teer en intens leven in verbondenheid met de Heere Jezus Christus. Het kost strijd, juist omdat pijnlijke herinnering aan negatieve gebeurtenissen en beschadigde gevoelens zo diep verweven kunnen zijn met onze persoonlijkheid. Als de Geest de ruimte krijgt in ons leven en wij leven vanuit de geloofsverbondenheid met Christus, dan kunnen beschadigde gevoelens innerlijk genezen. Alreeds en nog niet Betekent dit dat er in deze weg altijd sprake is van innerlijke genezing van ons verwonde gevoelsleven? Dit is geen theoretische vraag, maar raakt de realiteit van ons leven voor Gods aangezicht. Er wordt soms vanuit de geloofswetenschap dat Jezus Christus als de opgestane HEERE de Overwinnaar is, gesuggereerd dat in de weg van het gebed alle innerlijke wonden kunnen genezen. Dit is echter een misverstand en leidt tot teleurstelling. Er zijn op-
rechte kinderen van God die met blijvende beschadigingen in hun gevoelsleven te kampen hebben. Iemand heeft eens gezegd: ‘Er zijn wonden die nooit genezen.’ Soms ontmoet je gemeenteleden die zo diep beschadigd zijn door teleurstelling, pijn en verdriet, dat het alleen daarom al kwalijk is om te suggereren dat er in alle levenssituaties innerlijke genezing mogelijk is. Bovendien leven we op deze door kwaad en lijden getekende aarde en daar is het volmaakte van de nieuwe aarde nog niet gekomen. Wij leven in een door de zonde gebroken wereld en dat ervaren we dagelijks. Het leven van een christen is een leven tussen het ‘alreeds’ en het ‘nog niet’ van het Koninkrijk van God. Geen garantie Maar wat wil de HEERE ons dan leren als er geen sprake is van geen of geen volledige genezing van ons beschadigde gevoelsleven? In de eerste plaats mogen we zeggen: wij hebben de opstanding van de Heere Jezus als eerste begin achter ons, met daarin voortdurend de herinnering aan het kruis en wij gaan de voltooiing tegemoet. Dat is het heil waaruit een christen leeft. Hoewel er sprake is van een relatie tussen heil en heling, is dat geen één op één relatie. Dat wij door genade en geloof deel mogen hebben aan het heil in Christus, betekent niet dat ons in ons totale bestaan heling gegarandeerd is. God kán ons genezen van pijnlijke herinneringen. Hij kán ons verlossen van innerlijke verwondingen in ons gevoelsleven. Het kan echter ook zo zijn dat God met ons dóór het lijden, de verwondingen en het verdriet heen wil gaan. Het kan zijn dat de
2 december 2010
HEERE een stuk gebrokenheid laat bestaan, juist om ons dichter tot Zijn hart te trekken en ons dicht bij Hem te laten leven. Dat kan een diepe worsteling zijn in onze omgang met God en in het leven van elke dag. Maar dan mag ik in de pijn en gebrokenheid van mijn bestaan houvast vinden in het vertrouwen dat God uiteindelijk alle dingen doet meewerken ten goede voor hen die Hem liefhebben. Dat kan ons helpen om de pijn van beschadigde gevoelens te dragen en met knielen en opstaan te leren aanvaarden. De geloofswetenschap dat God in dit alles zegenrijk werkzaam is, geeft kracht om de lasten in het leven te dragen. Zwarte bladzijde In de tweede plaats is waar dat de HEERE verwonde gevoelens daadwerkelijk geneest. Hij is de Schepper van ons leven. Hij heeft ons geschapen met het vermogen om te herstellen. Wij hebben uit Zijn hand ook veerkracht ontvangen, waardoor wij toch de kracht vinden om innerlijke genezing te ontvangen. Hier geldt echter dat er vaak nog ten dele sprake is van genezing. Het is met innerlijke beschadigingen niet anders dan met lichamelijke verwondingen. Er blijft vaak een zichtbaar litteken achter, een kwetsbare en lelijke plek in het lichaam. Er zijn zelfs momenten dat zo’n litteken weer gevoeld wordt. Met verwondingen in het gevoelsleven is het net zo. De apostel Paulus kende dat. Ook hij was verwond geraakt in het leven en worstelde met een litteken in zijn bestaan. Op meerdere plaatsen in het Nieuwe Testament komt hij hierop terug. In 1 Korinthe 15 noemt hij zichzelf ‘de minste van de apostelen’ en in de
Efezebrief ‘de geringste van alle heiligen’. In 1 Timotheüs 1:12-17 schrijft hij dat hij ‘de voornaamste van de zondaren is.’ Al deze teksten staan in verband met het feit dat hij de gemeente van Christus vervolgd had. Ik wil nu vooral wijzen op wat Paulus over deze zwarte bladzijde in zijn leven zegt in zijn brief aan Timotheüs. Hij besefte op dat moment niet wat hij deed, maar wat hij had aangericht was er niet minder om. Hij kon de schade die hij veroorzaakt had niet meer herstellen en daarvan was hij zich diep bewust. Litteken blijft Maar dit pijnlijke verleden, waaraan hij nog vaak herinnerd werd, heeft de apostel niet passief gemaakt. Integendeel. Hij heeft door Gods genade drie zendingsreizen mogen maken. Hij heeft zijn leven hartstochtelijk toegewijd aan de verkondiging van het Evangelie. Wat is het geheim van Paulus’ leven? De ontmoeting met de Heere Jezus Christus op weg naar Damascus. Paulus werd daar niet alleen herinnerd aan zijn verleden, maar ontdekte ook Gods weergaloze ontferming, die vergevend en helend doorwerkt in zijn bestaan. Paulus werd van vervolger tot volgeling van Christus. Niet alle door hem aangerichte schade werd hersteld. Ook verdween de herinnering aan de tijd dat hij de christenen vervolgde niet uit zijn bestaan. Hij wijst meerdere keren in zijn brieven op deze donkere periode in zijn leven. Ze blijft hoe dan ook een litteken. Er ligt in het beleven van deze moeilijke geloofswerkelijkheid een zegenrijke bemoediging. Het leven met littekens in ons bestaan, hoe aangrijpend ook, is
Littekens zijn draaglijker dan wonden
de waarheidsvriend
draaglijker dan leven met innerlijke wonden. Tot zegen Nu heeft de Heilige Geest de apostel nog iets anders duidelijk gemaakt. De Heere Jezus heeft namelijk dat Paulus’ verleden ter hand genomen om het tot zegen te laten zijn voor anderen. Zijn levensgeschiedenis wordt door de Geest gebruikt om anderen tot geloof te brengen en te bemoedigen. Meer dan eens werd hij, in de ontmoeting met anderen, herinnerd aan zijn donkere verleden. Desondanks spreekt hij in diepe verwondering uit dat hij een uitnodigend voorbeeld is van wat de Heere Jezus kan en wil doen voor en in een dwalend en geschonden mens. De Heilige Geest wil ook onze levensgeschiedenis ter hand nemen om zo ons verwonde gevoelsleven om te buigen tot littekens van heil en hoop. Niet alleen tot zegen voor onszelf, maar ook tot heil en welzijn van anderen. Het is genade en een bemoediging om te ervaren dat de HEERE je met je verwondingen en littekens dienstbaar maakt aan de verkondiging van het Evangelie. Dat helpt ook om je te verzoenen met het feit dat je steeds weer aanloopt tegen donkere en beschadigde gevoelens, die een zwakke plek blijven tijdens ons aardse leven. Tegelijk geeft die verzoening de kracht om naast een broeder of zuster te gaan zitten en met hem of haar tot de Heiland te gaan, die gebrokenen van hart heelt. Laten wij zo als christenen voor elkaar, in navolging van Christus, tot zegen zijn, opdat wij zullen worden wie Jezus was en uitgroeien tot een mens die God voor ogen staat. Dat is zoals de apostel Johannes zegt: ‘Geliefden nu zijn wij kinderen van God, en het is nog niet geopenbaard wat wij zullen zijn. Maar wij weten dat, als Hij geopenbaard zal zijn, wij Hem gelijk zullen zijn, want wij zullen Hem zien zoals Hij is.’ (1 Joh.3:2)
J.C. van Trigt
2 december 2010
11
