IMPACT VAN DE INPERKING VAN DE PROVINCIALE BEVOEGDHEDEN VOOR CULTUURCENTRA EN GEMEENSCHAPSCENTRA

IMPACT VAN DE INPERKING VAN DE PROVINCIALE BEVOEGDHEDEN VOOR CULTUURCENTRA EN GEMEENSCHAPSCENTRA Het Vlaams Regeerakkoord kondigt een nieuwe hervorming van de provincies aan. Vanaf 2017 verliezen de provincies hun ‘persoonsgebonden bevoegdheden’. In dit rapport schetsen we de impact daarvan voor cultuur- en gemeenschapscentra. Het is op dit moment niet evident om gegevens i.v.m. 2014 en 2015 op te vragen bij de provincies, daarom is het rapport niet volledig. We baseren ons op gegevens die we ter beschikking hebben (tot 2013) en op een zelf georganiseerde bevraging bij de leden cultuur- en gemeenschapscentra. 60 cultuur- en gemeenschapscentra reageerden op de enquête. De graad van representativiteit van de respondenten per provincie is in evenwicht. Ook de graad van representativiteit van de respondenten per categorie is gelijk, alleen de cultuurcentra uit de categorie C zijn ondervertegenwoordigd. De steun van provincies aan cultuurcentra en gemeenschapscentra is historisch altijd al zeer verschillend geweest, maar betekende voor de centra die steun ontvingen een extra hefboom om lokaal het verschil te maken en om samen te werken over de gemeentegrenzen heen. Naast financiële steun, konden de centra rechtstreeks of onrechtstreeks genieten van omkadering, communicatie, uitleendienst en andere dienstverleningen van de provincies. We beperken ons uitdrukkelijk tot de specifieke steun voor cultuur- en gemeenschapscentra. De lezer moet zich bewust zijn dat sommige centra ook positieve weerklank/effect ervaren door de provinciale steun in jeugd, erfgoed of amateurkunsten.

1. Structurele subsidies: tot en met 2013 Tot 2013 bestonden er in vier provincies structurele subsidies voor cultuur – en gemeenschapscentra. Dit ging om een personeelstoelage en/of een werkingstoelage. Door de eerste interne staatshervorming verdwenen deze subsidies op provinciaal vlak en werden ze vanaf 2014 ‘bevroren’ toegevoegd aan de subsidie-enveloppe die het lokaal bestuur krijgt van de Vlaamse overheid op basis van het decreet lokaal cultuurbeleid. Tot nu toe waren deze middelen dus nog steeds geoormerkt voor cultuur. Vanaf 2016 zullen deze middelen echter mee ingekanteld worden in het gemeentefonds. Deze cijfers zijn gekend en volledig. Het gaat om een bedrag van 1.412.500 euro waarvan de verdeling er als volgt uitziet:

Provincies Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

bedrag aantal cc/gc 17 € 700.000 6 € 188.000 37 € 415.172 20 € 109.328 0 €0 € 1.412.500

verdeeld over de categorieën A B C 0 5 4 2 2 2 3 5 5 2 3 6

GC 8 0 24 9

Vereniging Vlaamse Cultuur- en gemeenschapscentra vzw Gallaitstraat 86 bus 23 – 1030 Brussel | T 02 201 17 07 |F 02 201 07 19 | [email protected] | www.cultuurcentra.be

2. Projectsubsidies: 2014-2015 De provincies ontwikkelden, op basis van art. 60 van het decreet lokaal cultuurbeleid, in 2014 nieuwe subsidiereglementen ter ondersteuning van projectmatige initiatieven, bvb. voor de ondersteuning aan vormen van bovenlokale platformwerking en samenwerking in het kader van het lokaal cultuurbeleid, de lokale cultuureducatie en cultuurcommunicatie. Deze reglementen waren niet enkel en specifiek voor cultuur- en gemeenschapscentra maar ze konden er wel een beroep op doen: -

-

-

-

-

Antwerpen: o Bovenlokale culturele projecten o Intergemeentelijke culturele samenwerking Limburg: o Stroom o Jongereninitiatieven – podiumkansen popmuziek en comedy Oost-Vlaanderen: o Projectsubsidies aan cultuurspreidende en cultuureducatieve projecten met bovenlokale uitstraling Vlaams-Brabant: o Ondersteuning van podiumkansen voor jong Vlaams-Brabants talent o Sociaal-culturele, culturele en artistieke projectsubsidies o Sociaal-culturele, culturele en artistieke werkingssubsidies West-Vlaanderen: o Subsidiëring van artistiek-culturele projecten o Subsidiëring van sociaal-culturele projecten

Het is niet eenvoudig om een zicht te krijgen of cultuur- en gemeenschapscentra hier gebruik van maakten en of ze steun ontvingen in 2014 of 2015. We baseren ons op een enquête waarop 60 cultuur- en gemeenschapscentra reageerden. Deze bedragen zijn dus puur indicatief, niet volledig en dus sowieso een onderschatting: Resultaten enquête - 60 respondenten 2013 2014 2015

Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen WestVlaanderen

€ 22.303 € 61.400 € 33.410 € 10.000

€4.572 € 49.400 € 26.550 € 16.750

€0 € 29.730 € 10.659 € 15.500

€ 9.164 € 45.202 € 60.002 € 136.277 € 142.474 € 115.891

De subsidies zijn voornamelijk gekoppeld aan: -

Bijzondere projecten (tentoonstelling, erfgoed, WOI,…) Co-productie en co-spreiding van voorstellingen theater, muziek, dans - meestal boven-lokaal of intergemeentelijk gespreid, of via een interlokale projectvereniging Cultuurcommunicatie / tijdschrift Co-financiering van Europese of interreg-projecten (grens met buurlanden)


Provincie Antwerpen: de volledige algemene bedragen voor de twee reglementen: Deze bedragen werden dus niet enkel aan cc’s of gc’s uitgekeerd. Ook andere culturele actoren konden op deze reglementen beroep doen. Reglement Intergemeentelijke culturele samenwerking: -

2014: 250.000 EUR 2015: 441.380 EUR (verhoogd bedrag door samenvoeging met middelen die vroeger apart werden gehouden voor ondersteuning samenwerking tussen bibliotheken; nu samen in één pot maar die pot is dus de som van de twee aparte budgetten 2014 + een kleine verhoging)

Reglement Bovenlokale culturele projecten: -

2014: 733.430 EUR 2015: 726.850 EUR (iets minder dan in 2014, maar niet veel minder omdat men hier op wil blijven inzetten)

3. Inhoudelijke steun provincies De provincie betekent voor cultuur- en gemeenschapscentra meer dan enkel een ‘inkomstenbron’: -

70 % stipt ondersteuning van een regionaal overlegplatform aan 60 % deed regelmatig beroep op de provinciale uitleendienst voor technisch materiaal 45 % geeft aan dat de provincie hen ondersteunt in cultuur- en publiekscommunicatie

0%

10%

20%

inhoudelijke steun of begeleiding bij het uitwerken van projecten

30%

40%

50%

60%

70%

35%

regionaal overlegplatform met cc's, gc's of andere organisaties, gesteund door de provincie

69%

uitleendienst van technisch materiaal

61%

provinciale of regionale publiekscommunicatie

Andere

80%

43%

13%

LIMBURG De platformwerking van de provincie Limburg kent per 'discipline' een overleg tussen deelnemende CC's en andere organisatoren (http://www.cultuurplatform.be) -

Dans in Limburg Motives For Jazz Pop in Limburg Forte – klassieke muziek Zebracinema - film


Naast inhoudelijke of financiële steun wordt ingezet op overkoepelende communicatie met een website, drukwerk en facebookacties. VLAAMS-BRABANT Vlabra'ccent vzw (www.applaus.be) is het samenwerkingsverband van cultuur- en gemeenschapscentra in Vlaams-Brabant - inclusief de gemeenschapscentra van vzw de Rand - en de provincie Vlaams-Brabant. Het doel van Vlabra'ccent is om via samenwerking het aanbod van de centra beter op elkaar af te stemmen en te verrijken en om beter te communiceren naar de lokale en regionale bevolking. Waar de samenwerking oorspronkelijk (Vlabra'ccent is gestart in 1999) vooral op provinciaal niveau plaats vond, is het gewicht de laatste jaren meer en meer op het regionale overleg en de regionale samenwerking komen te liggen. Het gaat om vier regio’s: Druivenstreek, Pajottenland-Zennevallei, Noordrand en Oost-Brabant. Elke regio heeft een werkingsbudget en bepaalt zelf de thema’s waarrond samen gewerkt wordt. Dat kan gaan om het samen uitnodigen van managementbureaus, afstemmen van de programmatie en het prijzenbeleid tot het realiseren van gezamenlijke projecten en netwerking met andere actoren (bibliotheken, cultuurbeleidscoördinatoren). Naast de regiowerking was er ook steeds aandacht voor jeugdprogrammatie en cultuurcommunicatie. WEST-VLAANDEREN De provincie heeft een aantal jaren geprobeerd via een gemeenschappelijke campagne TRIBUNE de start van het cultuurseizoen in de kijker te zetten en UIT in West-Vlaanderen. September 2013 was dit de laatste keer. De provincie West-Vlaanderen onderhield een aantal jaren een globaal ticketsysteem. Daarnaast organiseerde de provincie een promotiefonds, waarbij een gezamenlijke aanbesteding werd gedaan voor alle West-Vlaamse Culturele partners voor advertentieruimte. Dit leverde enorme schaalvoordelen op, waardoor nationaal kon geadverteerd worden tegen een haalbare prijs. In september 2013 ondersteunde de provincie de aftrap van het Culturele seizoen in West-Vlaanderen: communicatief en door de financiële ondersteuning van een aantal projecten die in het begin van het seizoen door de centra konden worden geprogrammeerd. De ondersteuning bij schoolvoorstellingen werd zowel door het cultuurcentrum als de scholen (directie, leerkrachten en leerlingen) positief onthaald. Het wegvallen hiervan is hard voelbaar. Bijzondere projecten als het Kunstenfestival Watou, een gebiedswerker cultuur in de Westhoek (met een budget voor projecten, samenwerking,…) worden vermeld. ANTWERPEN De provincie Antwerpen heeft jarenlang ingezet op een structurele personeels- en werkingstoelage van cultuur- en gemeenschapscentra, in analogie met het decreet lokaal cultuurbeleid. Daarnaast ondersteunde het ook het provinciaal overleg van de cc’s en gc’s (CCPA). Via Prospekta steunt de provincie de cultuurcommunicatie. Prospekta promoot en ondersteunt culturele activiteiten in de provincie Antwerpen. Via onder meer de culturele infobalie Info Cultuur, de evenementen Cultuurmarkt van Vlaanderen en Museumnacht, het cultuurprogramma 100% CULTUUR op ATV en RTV en het magazine 100% EXPO vormt Prospekta een brug tussen publiek en culturele instellingen. De Warande in Turnhout is sinds 2005 een provinciale instelling. Vereniging Vlaamse Cultuur- en gemeenschapscentra vzw Gallaitstraat 86 bus 23 – 1030 Brussel | T 02 201 17 07 |F 02 201 07 19 | [email protected] | www.cultuurcentra.be

OOST-VLAANDEREN De provincie betekende structureel en projectmatig voor een aantal cultuurcentra en gemeenschapscentra een belangrijke hefboom. Ze steunt het WACCO-cultuurtijdschrift ‘Accenten’.

4. Nood aan bovenlokale ondersteuning? Wat in 2017? In de enquête polsten we tot slot naar de nood aan een vorm van bovenlokale ondersteuning in de toekomst. -

80 % wenst financiële steun voor de ontwikkeling van regionale samenwerking tussen cc’s en gc’s, maar liefst ook met andere partners 65 % voelt daarbij ook nood aan deskundige begeleiding om de regio-werking te ontwikkelen 70 % vindt regionale overlegfora nuttig

Noden voor bovenlokale ondersteuning in de toekomst? 0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

financiële steun om regionale samenwerking te organiseren tussen cultuur- en gemeenschapscentra (programmatie, communicatie, delen van infrastructuur en personeel, gezamenlijke aankopen, etc...)

61%

financiële steun om regionale samenwerking te organiseren tussen cultuur- en gemeenschapscentra, maar liefst ook met andere partners: kunstenorganisaties, socio-culturele organisaties,…

78%

inhoudelijke en deskundige begeleiding bij het ontwikkelen van regionale samenwerking

67%

regionale overlegfora (tussen organisaties / thematisch / sectoroverschrijdend / ...)

Andere

72%

22%

Enkele reacties uit de enquête: -

-

Het wegvallen van (ondersteuning voor) Interreg projecten - grensoverschrijdend - is zeker een minpunt. Zeker voor grensgemeenten (zowel aan Franse grens als Nederlandse grens maar zelfs aan de taalgrens) is communicatie/werving/samenwerking met partners en/of publiek aan de andere kant levensnoodzakelijk maar daar is veel te weinig aandacht/middelen voor. Regionaal overleg is wenselijk. Daarvoor is niet alleen financiële ondersteuning nodig maar ook ondersteuning door personeel en logistiek.


-

-

Een algemeen provinciaal/regionaal overlegplatform voor vrijetijd (ook bv. toerisme) is nuttig en nodig om de grenzen van de eigen gemeente te overstijgen. Een financiële steun voor de oprichting en begeleiding van gezamenlijke promotie, zodat schaalvoordelen kunnen worden bekomen en dus tegen relatief goedkope tarieven mooie advertentieruimtes kunnen worden bekomen. De huidige subsidiereglementen zijn zéér zinvol, omdat gemeenten aangemoedigd worden om nieuwe impulsen te geven aan hun cultuurbeleid. Ondersteuning bij de zoektocht naar extra middelen bv. fondsen, Europese subsidies,... Misschien kan hier ook meer als regio worden opgetreden, zodat meer kan worden bekomen. Ik vind dat er wel een rol weggelegd is voor een bovenlokaal niveau als het gaat over grootschaliger culturele projecten, zoals ‘Wij, Varkenland’ (2012).

-

Subsidie voor vernieuwende projecten/testcases zou leuk zijn. Co-productie stimuleren lijkt me naar de toekomst toe ook relevant.

-

Het zou een meerwaarde zijn moesten wij op subsidies kunnen blijven rekenen voor regionale, intergemeentelijke projecten. Zowel inzake erfgoedwerking als programmatie en communicatie. Er wordt steeds meer intergemeenelijk samengewerkt op verschillende domeinen (toerisme, economie, cultuur,.. )

__________________________________________________________________________________ VVC, 5 maart 2015


IMPACT VAN DE INPERKING VAN DE PROVINCIALE BEVOEGDHEDEN VOOR CULTUURCENTRA EN GEMEENSCHAPSCENTRA

Recommend Documents