Immigratie- en Naturalisatiedienst Ministerie van Veiligheid en Justitie

Immigratie- en Naturalisatiedienst Ministerie van Veiligheid en Justitie

Directie Dienstverlenen > Retouradres Postbus 1794 2280 DT Rijswijk

Aan Ministerie van Buitenlandse Zaken Cluster Ambtsberichten en Terugkeer T.a.v. de heer drs. D.C. van den Nieuwenhof Postbus 20061 2500 EB Den Haag

Afdeling Expertise Team Onderzoek en Expertise Land en Taal Sir Winston Churchilllaan 293 2288 DC Rijswijk Postbus 1794 2280 DT Rijswijk Infolijn 0900 1234561 (€ 0,10 p.m. op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur) www.ind.nl Contactpersoon Secretariaat

Datum 9 september 2015 Betreft Terms of Reference voor thematisch ambtsbericht Oeigoeren in China

T 088 04 34418 / 088 04 34289 F 088 04 32855 Datum 9 september 2015

Geachte heer van den Nieuwenhof, Hierbij zend ik u, onder verwijzing naar de afspraken hieromtrent tussen het ministerie van Veiligheid en Justitie en het ministerie van Buitenlandse Zaken, een overzicht met aandachtspunten die met het oog op de beleidsvorming door de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie en de uitvoeringspraktijk van de IND bespreking behoeven in het door u uit te brengen thematisch ambtsbericht inzake Oeigoeren (China).

Ons kenmerk IND UIT15-1713 TOELT Bijlagen geen

Ik verzoek u de onderstaande onderwerpen te behandelen en in uw ambtsbericht expliciet melding te maken van reeds door u geschreven openbaar gemaakte (deel)ambtsberichten China waarin de situatie van Oeigoeren aan de orde is gekomen. Input van maatschappelijke relevante organisaties is betrokken bij de totstandkoming van deze brief. Het wordt dezerzijds op prijs gesteld indien specifieke termen (bijv. functies) ook in transcriptie en voor zover mogelijk ook in de originele taal weer worden gegeven.

1. Oeigoeren 1.1. Taal 1.1.1. Kunt u informatie aangeven over in welke taal/talen er, per onderwijsniveau, onderwijs wordt/mag worden gegeven in Xinjiang? 1.1.2. Kunt u aangeven in welke mate Oeigoeren les in het Mandarijn krijgen? 1.1.3. Welk niveau wordt er na negen jaar verplicht basisonderwijs te hebben gevolgd verwacht van een Oeigoer, als het gaat om de beheersing van het Mandarijn (in woord en geschrift)? 1.1.4. Kunt u aangeven of er Arabisch wordt gegeven/gegeven mag worden op scholen in Xinjiang, en/of Oeigoeren Arabische taallessen mogen volgen (op school, in de moskee, of privé)? Hoe is dit buiten Xinjiang (in de rest van China)?

Pagina 1 van 7

1.2. Politieke ontwikkelingen 1.2.1. Kunt u een beschrijving geven van de belangrijkste politieke ontwikkelingen m.b.t. de situatie van Oeigoeren in China? 1.3. Veiligheidssituatie Kunt u een beschrijving geven van de veiligheidssituatie in Xinjiang? 1.3.1. Worden de veiligheidsmaatregelen in Xinjiang elk jaar weer aangescherpt rond data waarop er de afgelopen jaren roerige gebeurtenissen zijn voorgevallen? Waaruit bestaan deze maatregelen vooral? 1.3.2. Kunt u aangeven of geweldsincidenten in Xinjiang de afgelopen jaren zijn toegenomen, zowel van de kant van de Oeigoeren als ook die van de Chinese autoriteiten? 1.3.3. Kunt u aangeven of er in Xinjiang locaties zijn waar sprake is van constant aangescherpte (veiligheids)maatregelen? 1.3.4. Kunt u aangeven in welke mate in Xinjiang toezicht wordt gehouden met camera’s, met name in Urumqi (Wulumuqi) en andere belangrijke steden als Kashgar (Kashi), Yärkän (Shache), Hotan, Aksu, Turpan (Tulufan), Korla, Gulja (Yining) en Karamay? 1.3.5. Wordt het internet- (waaronder email-) en telefoonverkeer in Xinjiang door de autoriteiten afgeluisterd en in welke mate? 1.3.6. Is het feit dat iemand familie is van een deelnemer aan de demonstraties die gezocht wordt of veroordeeld is, aanleiding om in de negatieve belangstelling te staan van de autoriteiten? 1.3.7. 1.3.7.1. Wat verstaan de Chinese autoriteiten onder de termen illegal religious and separatist activities in het kader van strike hard-campagnes? Wat verstaan de Chinese autoriteiten onder een illegal religious school? 1.3.7.2. Wat is de stand van zaken met betrekking tot de zogenaamde strike hard campagne die door de Chinese autoriteiten is gestart in november 2009 tegen zogenaamde security risks? 1.3.7.3. Kunt u aangeven hoeveel Oeigoeren in het kader van deze strike hard campagne zijn opgepakt en hoe lang zij in het algemeen gedetineerd zijn of zijn geweest? 1.3.8. 1.3.8.1. Kunt u aangeven welke organisaties/groeperingen actief zijn in Xinjiang, die door de Chinese autoriteiten als separatistisch worden aangemerkt? 1.3.8.2. Kunt u (als het mogelijk is gedetailleerd) aangeven wat aanleiding is voor de Chinese autoriteiten om iemand als separatist aan te merken (is er bijvoorbeeld iets als low level en high level? 1.3.9. 1.3.9.1. Is bekend of Oeigoeren in het buitenland (die afkomstig zijn uit China) door de Chinese autoriteiten in de gaten worden gehouden? 1.3.9.2. Is bekend of Oeigoeren vanwege hun activiteiten in het buitenland, door China worden gezocht? 1.3.9.3. Kunnen familieleden van Oeigoeren, die in het buitenland actief zijn op het gebied van mensenrechten, of van Oeigoeren die worden gezocht door de Chinese autoriteiten, problemen ondervinden van de zijde van de Chinese autoriteiten? Zo ja, welke problemen? 1.3.10.

Directie SDIS Bureau Land en Taal Datum 9 september 2015 Ons kenmerk IND-UIT 15-1713 TOELT

Pagina 2 van 7

1.3.10.1. Is wellicht meer bekend over Oeigoeren die op verzoek van China door aan China grenzende landen als Cambodja, Myanmar, Pakistan, Nepal, Thailand, en de Centraal Aziatische landen (Kazachstan, Kirgizië, Turkmenistan, Tajikistan en Uzbekistan) waar zij naartoe waren uitgeweken en daar asiel hadden aangevraagd (in bepaalde gevallen bij de UNHCR), zijn teruggestuurd naar, of overgedragen aan China, op last van de lokale autoriteiten? Worden er door genoemde landen nog steeds Oeigoeren uitgezet naar China? 1.3.10.2. Is bekend om welke redenen de Chinese autoriteiten verzoeken om Oeigoeren terug te sturen? Gaat het hierbij om Oeigoeren die de Chinese autoriteiten verdenken van oppositionele of separatistische activiteiten, of zou het iedere Oeigoer of Oeigoerse asielzoeker kunnen overkomen? 1.3.10.3. Is bekend of andere landen inmiddels ook op verzoek van China Oeigoeren aan China hebben uitgeleverd? Kunt u hierbij in ieder geval ingaan op de Centraal-Aziatische republieken en Turkije en daarbij ingaan op de vraag of deze landen ook etnische Oeigoeren met de nationaliteit van de betreffende republiek uitleveren aan China, indien China daarom verzoekt? 1.3.10.4. Kunnen Oeigoeren vrijuit handelen en demonstreren in Hong Kong? 1.3.10.5. Is er meer bekend over de situatie van familieleden in China van Oeigoeren die door China worden gezocht en/of die in het buitenland actief zijn op het gebied van mensenrechten of politieke kwesties ten aanzien van China?


1.4. Mensenrechten Kunt u daar waar relevant, bij de hieronder genoemde onderwerpen, aandacht besteden aan de positie van minderjarigen? 1.4.1. Naleving en schendingen 1.4.1.1. Vrijheid van meningsuiting 1.4.1.1.1. Kunt u informatie geven over de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in de provincie Xinjiang? 1.4.1.1.2. Kunt u aangeven met welke frequentie internet en de sociale media worden geblokkeerd, en wat daar de redenen van zijn? 1.4.1.2. Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging 1.4.1.2.1. Geeft China officieel toestemming voor het volgen van een religieuze islamitische opleiding in Arabisch/islamitische landen? 1.4.1.2.2. Kunt u aangeven hoe de Chinese overheid met personen omgaat die zonder haar toestemming een dergelijke opleiding hebben gevolgd? 1.4.1.3. Bewegingsvrijheid 1.4.1.3.1. Kunt u aangeven in hoeverre de hukou-regels in Xinjiang / voor Oeigoeren (m.b.t. woonplaats, werkplek, en sociale leven) momenteel worden toegepast? 1.4.1.3.2. Er is op sommige plekken (enkele steden) een versoepeling in de hukou-registratie aangekondigd als het gaat om binnenlandse migranten die in de steden werken maar daar geen hukouregistratie zouden kunnen krijgen. Als deze regeling wordt toegepast, kunt u dan aangeven of dit ook voor Oeigoeren geldt of dat hiervoor aangepaste regels gelden?

Pagina 3 van 7

1.4.1.3.3. Is er sprake van dat het controleren van de hukou minder streng wordt nageleefd, minder strak wordt georganiseerd, en minder wordt gehandhaafd, meer wordt gedoogd, door de autoriteiten? Is concreet aan te duiden waaruit een en ander blijkt? 1.4.1.3.4. Kunt u aangeven of Oeigoeren bij het in- en uitreizen van China extra worden ondervraagd dan wel extra worden gecontroleerd? 1.4.1.3.5. De uitoefening van religie en culturele gebruiken door Oeigoeren is beperkt. Volgens recente berichten is de ruimte hiertoe verder beperkt en zou het niet meer zijn toegestaan religieuze kleding te dragen, op bedevaart naar Mekka te gaan en zouden restaurants gedwongen zijn open te blijven tijdens de vastenmaand Ramadan. Is dit juist en zijn er wellicht no meer beperkingen/ beperkende maatregelen bekend? 1.4.1.3.6. Uitreis 1.4.1.3.6.1. De uitreis van Chinese burgers zou worden geregistreerd. Is er sprake van dat dit voor bepaalde minderheden als Oeigoeren strenger gebeurt? 1.4.1.3.6.2. Kunt u aangeven waar deze registratie gebeurt en door welke instantie(s)? 1.4.1.3.6.3. Wordt er ook een (eind-)bestemming en terugreisdatum van de uitreizenden geregistreerd? 1.4.1.3.7. Heeft de Chinese overheid een beleid hieromtrent waarbij onderscheid naar groepen van personen (met name Oeigoeren) wordt gemaakt? Zo ja, kunt u hier meer informatie over verschaffen? 1.4.1.3.8. Is bekend of de Chinese overheid personen waarvan bekend is dat ze niet zijn teruggekeerd naar China, nader onderzoekt? Zo ja, op welke wijze? 1.4.1.3.9. Kunt u informatie verschaffen over de praktische mogelijkheden voor documentfraude, met name het verkrijgen van paspoorten, identiteitskaarten en visa (voor Oeigoeren)? 1.4.1.3.10. Verschilt het proces van het verkrijgen van een paspoort voor Oeigoeren van dat van andere Chinese burgers? 1.4.1.3.10.1. Is bekend of in Xinjiang meer paspoortaanvragen worden geweigerd dan elders? Indien dit het geval is, kunt u dan aangeven waarom dit zo is en sinds wanneer? 1.4.1.3.11. Is bekend of Oeigoeren paspoorten hebben moeten inleveren c.q. weer terug hebben gekregen? 1.4.1.3.12. Aan welke instanties is het voorbehouden een paspoort af te geven? 1.4.1.3.13. Is de administratie bij het aanvragen van een paspoort gekoppeld aan een soort database van door de Chinese overheid gezochte Chinezen? 1.4.1.3.14. Wordt de etniciteit van Chinezen, in dit geval Oeigoeren, vermeld op/in een identiteitsdocument? 1.4.1.3.15. Mogen Oeigoeren vrij rondreizen in Xinjiang? 1.4.1.3.16. Bestaan er specifieke reisdocumenten, -passen voor Oeigoeren om in bepaalde gebieden te mogen/kunnen reizen? 1.4.1.3.17. Zijn er op vaste plekken controleposten in Xinjiang of kunnen die op elk moment, waar dan ook, worden opgezet? Zo ja, door wie worden deze bemand en waarop wordt gecontroleerd?


Pagina 4 van 7

1.4.1.3.18. Worden Chinezen bij (legale) uitreis gecontroleerd? Wordt ook aan de hand van opsporingslijsten, c.q. middels geautomatiseerde systemen gecontroleerd (op de luchthaven en aan de grens)? 1.4.1.4. Rechtsgang 1.4.1.4.1. Kunt u aangeven hoeveel personen nog in detentie worden gehouden m.b.t. de demonstratie/rellen in juli 2009 in Xinjiang danwel andere protesten/demonstraties in Xinjiang? Kunt u informatie geven over de procesgang van deze personen en is de familie op de hoogte waar deze personen verblijven? 1.4.1.4.1.1. Indien er sinds het vorige ambtsbericht nog personen zijn veroordeeld, tot welke straffen en voor welk vergrijp zij zijn veroordeeld? 1.4.1.4.2. Op het in gevaar brengen van de staatsveiligheid en op separatistische activiteiten staat elk 15 jaar celstraf, met een maximum van twintig jaar in totaal (volgens het ambtsbericht). Komt het voor dat hier ook de doodstraf voor wordt gegeven? 1.4.1.4.3. Is er bekend wat er gebeurt met personen die in verband met een aanslag worden opgepakt/opgepakt zijn? Kunt u informatie verschaffen over een eventuele procesgang? 1.4.1.5. Arrestaties, bewaring en detenties 1.4.1.5.1. Kunt u de gang van zaken beschrijven met betrekking tot de onlusten in Xinjiang in de afgelopen periode? 1.4.1.5.1.1. Kunt u (bij benadering) aangeven hoeveel Oeigoeren daarbij zijn gearresteerd en eventueel HanChinezen en/of personen behorend tot een andere etnische groep? 1.4.1.5.1.2. Wordt er onderscheid gemaakt door de autoriteiten tussen organisatoren en deelnemers aan onlusten, ook aangaande de straffen? 1.4.1.5.1.3. In welke detentiecentra zijn of worden de Oeigoeren en/of andere personen die naar aanleiding van onlusten zijn gearresteerd, vastgehouden? 1.4.1.5.2. Werken er in de detentiecentra in de provincie Xinjiang ook Oeigoeren als gevangenisbewaarder? 1.4.1.5.3. Kunt u aangeven of meldplicht bestaat voor personen, en voor welke gevallen dit wordt aangewend? (bijvoorbeeld voor iemand die vrij komt uit de gevangenis, etc.) 1.4.1.5.4. Indien iemand gearresteerd wordt, wordt dan standaard zijn/haar paspoort ingenomen? 1.4.1.6. Doodstraf 1.4.1.6.1. Indien er Oeigoeren ter dood zijn veroordeeld, kunt u aangeven of de rechtsgang in overeenstemming is geweest met de internationale standaarden voor een fair trial?


1.5. Terugkeer 1.5.1. Is er bijzondere aandacht voor terugkerende Oeigoeren en waarin uit zich dit? 1.5.2. Is in dit kader van belang hoe lang een Oeigoer in het buitenland heeft verbleven en/of in het buitenland asiel heeft aangevraagd? 1.5.3. Is bekend wat de positie is van een terugkerende Oeigoer als bij de Chinese autoriteiten enkel bekend is dat een asielaanvraag is ingediend? 1.5.4. Worden zij zowel op het vliegveld als later bij terugkeer in hun woonplaats in Xinjiang ondervraagd?

Pagina 5 van 7

1.5.5. Kunnen Oeigoeren daarna nog in de belangstelling blijven staan en, zo ja, om welke redenen? 1.5.6. Is er inmiddels een wetsartikel in de Chinese strafwetgeving specifiek van toepassing op het hebben aangevraagd van asiel in het buitenland en is bekend of dit ook feitelijk wordt toegepast? 1.5.7. Is bekend wat de autoriteiten als "belastend" beschouwen (Thematisch ambtsbericht Xinjiang, p. 34)? Moet het dan gaan om een concreet gevaar in China zelf, of kan het ook gaan om het meedoen aan demonstraties in het westen? 1.5.8. Volgens het huidig Algemeen Ambtsbericht China (2012) is Amnesty International bekend met gevallen waarin het indienen van een asielaanvraag werd gezien als disloyalty to the motherland. Zijn hier meer berichten van? Volgens eerdere berichten kan dit leiden tot argwaan en onwelvoeglijk gedrag uitlopend op mishandeling. Kunt u aangeven hoe de situatie daarna is? Wordt betrokkene dan zonder meer vrijgelaten, of kan hij/zij verdere acties of aandacht verwachten? 1.5.9. Kunt u informatie verstrekken over het afgeven van een (vervangend) paspoort aan Oeigoeren in het buitenland, indien zij vrijwillig willen terugkeren naar China? 1.5.10. Bestaan er terugname-overeenkomsten tussen China en Turkije? 1.5.11. Wordt door de autoriteiten bij de terugkeer onderscheid gemaakt tussen Oeigoeren die het land illegaal hebben verlaten en Oeigoeren die het land op legale wijze hebben verlaten? Gaat de Chinese overheid ervan uit dat Oeigoeren die het land illegaal hebben verlaten politiek asiel hebben aangevraagd? 1.5.12. Voor zover er sprake is van een uitreisvisum: Is er een tijdslimiet verbonden aan het uitreisvisum en zo ja, zijn er dan consequenties voor Oeigoeren die na het verlopen van hun uitreisvisum terugkeren? Zo ja, wat zijn deze consequenties? 1.5.13. Bestaat er een bepaalde procedure/behandeling die terugkerende Oeigoeren in China moeten doorlopen/ondergaan (ondervraging bijvoorbeeld) en geldt dit over het algemeen meer voor Oeigoeren (en Tibetanen) dan voor andere Chinezen? 1.5.14. Kunnen identiteits- en/of reisdocumenten in het buitenland (buiten China dus) worden aangevraagd? Zo ja, wat is hiervoor de procedure? 1.5.15. Zijn er consequenties verbonden aan het aanvragen van een reisdocument in het buitenland voor vrijwillige terugkeer? Zo ja, wat zijn hiervan de consequenties? 1.5.16. Wat is het terugkeerbeleid ten aanzien van Oeigoeren van de China omringende landen en de EU-landen? 1.5.17. Bestaan er lijsten van personen die het land niet mogen verlaten, en wordt aan deze personen door een instantie een document afgegeven waarin dat wordt meegedeeld? Zo ja, door welke instantie? 1.6.


Corruptie 1.6.1.1. Kunt u aangeven of het bekend of gebruikelijk is om via corruptie echte dan wel valse/vervalste documenten te bemachtigen?

Pagina 6 van 7

Indien u vragen heeft over bovengenoemde aandachtspunten kunt u contact opnemen met Team Onderzoek en Expertise Land en Taal.

De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Namens deze,


S. de Boer (Hoofd Team Onderzoek en Expertise Land en Taal)

Pagina 7 van 7

Immigratie- en Naturalisatiedienst Ministerie van Veiligheid en Justitie

Recommend Documents