Imkersgilde de Vlijtige Bie BV

Imkersgilde de Vlijtige Bie BV

Belgie-Belgique P.B. 9200 Dendermonde 1 P708659

Noteer in uw agenda: 17 februari - Algemene vergadering 4 maart - Plantenruildag 9 maart - bijenweide, aanleg en onderhoud Tweemaandelijks: febr-maart 2012 jaargang 15 - nummer 2012-1 Verantwoordelijke uitgever: De Croock Roger St.Onolfsdijk 93 9200 Dendermonde

Afgiftekantoor: DENDERMONDE

Bestuur en werkgroepen Imkersgilde de Vlijtige Bie Functie Naam Voorzitter Eeckhout Maurice Ondervoorzitter De Leenheer Marcel Secretarispenningmeester De Croock Roger

Verantwoordelijk voor: Adres Gemeente Gezondheid Wijmenstraat 51 9340 Lede

Telefoon E-mail 053-804177 [email protected] 052-446818 Heikant 72 9240 Zele marcel.deleenheer @belgacom.net Selectie regio Dendermonde/Aalst , ledenblad, 052-222718 website St. Onolfsdijk 93 9200 Dendermonde [email protected]

Bestuurslid

Ledenblad , bijenweide, verslaggever, PR

Franck Freddy

Langestraat 1b

Bestuurslid

052-424877

9200 Schoonaarde freddy.franck @scheppers-wetteren.be 052-210760

Annick Muyshondt Van Langenhovestraat 249 9200 Dendermonde Amuyshondt @skynet.be Bestuurslid

Lid

Selectie regio Laarne/Wetteren

09 2320323

De Vylder Ronny

Driesstraat 7

[email protected]

Lid

Selectie regio Geraardsbergen/Ninove

0498-842804

Ritseveldt Raoul

Gote 50

raoul.ritserveldt @telenet.be

9270 Laarne

9500 Ophasselt

Bankinstelling: IBAN:BE48 3930 1010 1227 Website: www.devlijtigebie.be

BIC: BBRUBEBB

Inhoud: Nieuws en feiten blz. 3 Aankondigingen blz. 4, 5 Verslag AV: blz. 5 tot 8 De bestrijdingsindustrie: blz. 8, 9 Varroa behandelen blz. 10 en 11 Uitlezen en selectie: blz. 12 tot 16 Teeltmateriaal 2012: blz.17 Familieberichten: blz. 18 Activiteitenkalender blz. 19 2

Nieuws en feiten Met dit eerste nummer van 2012 zijn we terug op weg naar een nieuw bijenseizoen. Met deze wens ik je van harte een vruchtbaar, voorspoedig en gelukkig 2012. De negatieve obstakels die ons kopzorgen bezorgden hebben een positieve ontknoping gekregen. Het voornaamste was dat onze overlarvers Raoul en Ronny niet werden aanvaard en als dusdanig geen vergoeding kregen voor de larfjes die ze verdeelden. Onze bond is tussenbeide gekomen en heeft beide leden vergoed. Deze onrechtvaardigheid heb ik steeds en tot vervelens toe aangeklaagd. Met resultaat, blijkbaar heeft men ingezien dat het onterecht was. Vanaf dit jaar worden ze dan ook officieel overlarver. Uiteraard kunnen ze gebruik maken van ons getest teeltmateriaal om van te overlarven en tegen 2013 zullen ze zelf beschikken over geteste teeltkoninginnen. Eind goed al goed. !!!! In het ledenblad van onze zuster vereniging las ik iets heel kluchtig, oordeel zelf. Wat ook al eens de kop opsteekt, is een imker die lavendelhoning van eigen oogst verkoopt en daarom prompt tien lavendelplantjes aan zijn voordeur heeft geplant. En in nog een stap verdere wordt er een lavendeltakje mee in de honingpot gedropt. Dit getuigentakje zit met de neus tegen het glas en doet beelden oproepen 3

Roger zoals azijn met dragon. Kan dit als lavendelhoning verkocht worden denk je?. Iets gelijkaardig maar niet minder kluchtig, vertelde me een van onze leden. Op een of andere markt stond het kraampje van een “hoge piet” in tal van imkerbesturen. Daar prijkte een stapel honingpotten met het label: acacia honing van eigen oogst. Vragen en antwoorden: V- In Vlaanderen kan toch niemand acacia honing oogsten? A- jawel ik heb een bos met zeker 300 acaciabomen. V– en waar staat dat bos? A– dat verklap ik niet, anders…. V– staat dat bos soms in Bissegem? Meteen einde gesprek. Uiteraard heb ik niets tegen imkers handelaars die honing in de groothandel aankopen ware het niet dat ze die duurder verkopen met het label, eigen ambachtelijk geoogste honing. Laat ons eerlijk zijn met onze klanten (H)EERLIJKE honing verkopen zolang de voorraad strekt. Wie zal er me tegenspreken als ik beweer dat de koningin in een bijenvolk bepalend is voor alle beoogde eigenschappen? Wel mede door onze intensieve samenwerking met Kreverhille kunnen we beschikken over raszuivere nateeltkoninginnen met die eigenschappen. We geven de mogelijkheid om daar jongskes van te telen door het verdelen van 1-dag verzorgde larfjes.

Maak er gebruik van!

Aankondigingen activiteiten

Statutaire algemene vergadering Vrijdag 17 februari om 19.30 uur Lokaal: vrije basisschool Pachthofstraat 3 te Gijzegem • Welkom door de voorzitter • Financieel verslag door de penningmeester • Verslag algemene vergadering van het VBVI • Voorstellen activiteiten 2012 • Suikerbestelling 2012 • Bestuursverkiezing: * • Overlarfproject • KI en Kreverhille

Aansluitend op de algemene vergadering Studievergadering Gastspreker: Bart Van Herzele Thema: Communicatie in een bijenvolk dmv feromonen. Bart volgde bij ons de cursus en is door zijn zoeken naar bijenkennis uitgegroeid tot een meer dan volwaardig imker. Hij is nu de drijvende kracht in de afdeling Zottegem, bestuurslid van in de KOIV en afgevaardigde in de AV van de KonVIB. Maar vooral is hij een trouw lid van de IVB gebleven. Hij heeft zich verdiept in de bijencommunicatie dmv feromonen wat hij ons met genoegen zal komen verduidelijken.

Niet te missen dus.

Allen op post

En… zoals steeds de consumptie(s) worden gratis door de vereniging aan

(*) Ondervoorzitter Marcel De Leenheer: ontslagnemend en herkiesbaar Secretaris-penningmeester Roger De Croock: ontslagnemend en herkiesbaar Bestuurslid Freddy Franck: ontslagnemend en herkiesbaar Nieuw bestuurslid ter vervanging van Patrik Speleman (wegens overlijden) tot einde van zijn mandaat in 2014. Kandidaturen voor bovengenoemde bestuursfuncties in te dienen bij de voorzitter, ten laatste vóór de aanvang van de vergadering. 4

Plantenruildag Op zaterdag 3 maart 2012 vanaf 14 uur Iedereen die wat aan planten te bieden heeft of zijn bijenweide wil uitbreiden komt hier aan de bak. Een gezellige babbel onder gelijkgestemden bij een koffie of pintje is mooi meegenomen. Nieuw: verdelen van phaceliazaad tegen 5,15 euro/kg (onder voorbehoud dat het tijdig beschikbaar is) Ook mee te brengen: uw humor en vooral goed weer.

Studievergadering Vrijdag 9 maart 2012 om 19.30 uur Lokaal: vrije basisschool Pachthofstraat 3 te Gijzegem

Thema: bijenweide, aanleg en onderhoud Gastspreker: Freddy Franck Tijdens de laatste AV is dit thema aangevraagd. Meteen gaan we daar terstond op in, dergelijke suggesties kunnen we best gebruiken. Onze eigen Freddy …….. Een niet te missen vergadering en.. gratis consumptie(s).

Verslag algemene vergadering van 28-10-2011 1- Welkom door de voorzitter Eén minuut stilte voor onze overleden leden ♦ Patrick Speleman ♦ Danny Haesaert ♦ Marie-Paule Bessems (echtgenote van Jan Temmerman) 2- Verslag van de activiteiten 2010 2011 een jaar met een overvloed aan activiteiten ♦ 2 SAV’en + studievergadering winderlezen - praatcafé 5

Freddy

♦ Plantenruildag bij de voorzitter

(geringe opkomst, veel planten gingen verloren).
verder doen of stoppen? ♦ 2 studievergaderingen ♦ 2 sessies waswinning en verwerken ♦ 2 praktijk overlarven; 250 + 119 + 50 larfjes verdeeld voor bevruchting op eigen stand of op Kreverhille ♦ Op 20 november ons Ambrosiusfeest

♦ cursus voor gevorderden is lo-

pend met 19 deelnemers 3- Voorstellen activiteiten 2012 ♦ Alvast de 2 statutair algemene vergaderingen en met aansluitend een studievergadering Voorstel: Communicatie in een bijenvolk dmv feromonen. (Bart Van Herzele) ♦ 4 maart plantenruildag bij de voorzitter ♦ praktijkvergaderingen: 20 mei en 2 juni praktijkvergadering overlarf/moerteelt: F1 en Kreverhille; het afhalen de dag nadien voor wie aanwezig was (waarom) ♦ Ronny en Raoul hebben 119 en 50 larfjes verdeeld maar werden niet vergoed vanuit het bijenteeltproject (IVB betaalde hun vergoeding) ♦ Studievergaderingen (ideeën, suggesties en voorstellen zijn welkom) Intussen ingevuld. Maart ???? Zie blz. 19 April ????? Juni ????? 26 oktober na AV: overzicht bijenseizoen Voorstel Michel Van Den Broeck: Bijenweide aanleggen Deelname aan tentoonstellingen enz. Als afsluiter: het Ambrosiusfeest (25 november 2012) 4- Aanstellen van twee kascommissarissen voor nazicht kasboek Michel Van Den Broeck Paul Blindeman 5- 100 jarig bestaan van de IVB in 2013 Medewerkers gevraagd voor organisatie 6

6- Ambrosiusfeest, taakverdeling Zaterdag: klaarzetten zaal Zondag: hulp serveren van drank ♦ Mia Van Stichel ♦ Lena ♦ Jacqueline 6- Verslag van de algemene vergadering van het VBVI (12-10) Werkingsverslag selectie werkgroep en educatieve bijenstand Vertrouwenstemming Ondertussen (vergadering VBVI 9/11/2011) zijn de plooien iets gladder gestreken! Scholing; onze fiches en presentaties worden als standaard gebruikt 7- Lidgeld en maandbladen: Ons ledenaantal zit in de lift van 144 naar 162 Lidgeld blijft hetzelfde; 8 euro IVB, inbegrepen 2,50 euro VBVI + al dan niet een abonnement naar keuze ♦ KonVIB stijgt van 56 naar 69 ♦ AVI van 25 naar 24 (nu in kleur en zeer informatief) ♦ VNIF van 24 naar 17 (nu ook in kleur) 8- Taakverdeling binnen de Imkersgilde de Vlijtige Bie: Aanduiden of zoeken van een verantwoordelijke voor: 1. Bijenweide: Freddy Franck 2. Selectie werkgroep: Roger, Ronny en Raoul 3. Gezondheid: Maurice Eeckhout 4. Verslagen vergaderingen: Freddy Franck 5. Ledenblad: Roger, Freddy en ??? 6. Website: Roger en ???

PR: ??????? We zoeken nog enkele medewerkers buiten het bestuur. Bestuursleden gezocht tegen de AV van 17 februari 2012 Dan zijn er ook bestuursverkiezing Uittredend en herkiesbaar: Marcel, Freddy en Roger Nieuw ter vervanging van Patrick Speleman 9- Uitdelen van de nieuwe drachtplantengids 10- Varia: ♦ Nieuws RKH Najaarsvergadering - 19 november, resultaten 2011 en planning 2012 ♦ Opstellingen ♦ Keurmeesters ♦ Oxaalzuur:

200 ml oplossing voor 5 volken: 125 ml water, 125 g suiker en 7 g oxaalzuur Toepassen 21 dagen na eerste vorst, eenmaal toepassen. ♦ Zaden en vaste planten (organiseren via Jan Spruyt (Buggenhout) of Guido Van de Steen (Wetteren) Organiseren in het kader van de werkgroep bijenweide ♦ Het woord werd gegeven aan Ronny De Vuylder voor een getuigenis ivm problematiek overlarvers. Hij ontvangt geen vergoeding omdat hij: Geen lid is van een Oost-Vlaamse bond. ♦ Goed nieuws: sinds de vergadering van het VBVI (9/11/2011) is er een definitieve oplossing geko7

men en worden onze overlarvers uitbetaald in 2012. 10- Aansluitend praatcafé Roger vraagt om NIET door elkaar te praten en te luisteren naar de collega’s die aan het woord zijn Graag vernemen we de problemen die zich voordeden. Er werd vooraf één probleem gemeld: Melding van het verdwijnen van 2 van de 4 volken in Laarne Marcel De Leenheer modereert het panel. Volgende thema’s kwamen aan bod: Oorzaken van de verdwijnziekte Virussen Varroa Slechte koninginnen ER IS NOG GEEN DUIDELIJKE OORZAAK BEKEND! Lentedracht – zomerdracht Koninginnenkweek: ♦ Veel mislukkingen, oorzaken: ♦ Verkeerde behandelingen? ♦ Geen goed pleegvolk? ♦ Te droge periode? Marcel stelt voor als voeding honingwater te geven. Bevruchten van de koninginnen ♦ Met bevruchtingskastjes ♦ Op eigen stand ♦ In Kreverhille Invoeren van de koninginnen: Hoe? ♦ Met rijpe dop ♦ Kunstdop met bevruchte koningin ♦ Invoerkooitje In productievolk? Met tussenaflegger In broekaflegger In een éénraamskast Hoeveel van onze koninginnen zijn

nog aan de leg? Inwinteren Gewoon op 2 bakken laten staan Bakken wisselen Vulblokken steken onderscheid isomo kasten versus houten kasten Kantramen uitnemen en open laten Bodemschuif verwijderen zorg voor een houten plaat ipv beton om de koude straling te verminderen Wintervoeding toedienen Zelf suiker smelten of siroop kopen? (10 liter water + 15 kg suiker, oplossen met dompelpomp, 15 à 20 liter per kast) Onmiddellijk na afnemen van honing. Alles na elkaar of met pauzes het risico bestaat als er teveel ineens gegeven wordt dat de waswafels doorzakken. Als je teveel voeding geeft moet je in het voorjaar al de gevulde ramen met suiker wegnemen. Honingdeeg maken, honing opwarmen in microgolf??? Varroabestrijding Darrenraad snijden Voorgeschreven middelen gebrui-

ken, hoe ze bekomen? Mierenzuur (ROGER stelt) het is een lucratieve behandeling die minstens 20°C nodig heeft Doodt ook larven Legstilstand bij de koningin Oxaalzuur verdampen is beter dan mierenzuurbehandeling. Enkele belangrijke vragen in het varroaverhaal zijn: Wanneer gaat een moedermijt na het verlaten van een cel een nieuwe larve infecteren. Hoe lang duurt het vooraleer de dochters larven infecteren? Wij danken Marcel voor het brengen van een bondig maar volledig overzicht van de problemen die de meeste imkers bezig houden. Tot slot gaf Kris Baert een overzicht van de varroatellingen die hij op zijn stand uitgevoerd heeft en tracht deze tellingen te analyseren. Gebruikte producten: Api Life Var Mierenzuur

De bestrijdingsmiddelenindustrie en honingbijen Dat het verdwijnen van onze bijen de interesse wekt van een ruimer publiek dan enkel de imkers is wel duidelijk. Denk maar aan het internationaal debat dat gevoerd werd op BeeCare, georganiseerd door BAYER, op 20 juni 201, waarvan ik een uitvoerig 8

Freddy

verslag schreef in het septembernummer 2011 van het Maandblad van de Vlaamse Imkersbond. Ook de onderzoekswereld is druk bezig. Zo werd ik persoonlijk uitgenodigd door Peter Jaeken, secretarisgeneraal van Phytofar, voor de “PHYTOFAR INSTITUUT PRIJS-

UITREIKING” op dinsdag 8 november. Phytofar is de Belgische Vereniging van de Industrie van Gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden). Phytofar promoot een goed gebruik van gewasbeschermingsmiddelen om een duurzame landbouw met respect voor mens, dier en milieu te garanderen. Iedere twee jaar wordt er door Phytofar een wetenschappelijke prijs en een professionele prijs uitgereikt. Dit jaar ging de wetenschappelijke prijs naar een onderzoek met als titel: “NEVENWERKINGEN VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELE N OP BIJEN: IDENTIFICATIE EN EVALUATIE VAN DE IMPACT VAN SUBLETALE EFFECTEN”. Een hele boterham waarvan ik vooral het volgende onthouden heb. Verschillende sproeistoffen zorgen ervoor dat kastbijen veel sneller het licht gaan opzoeken, waardoor ze dus hun taak als huisbij te snel afbreken en gaan fourageren. Hierdoor wordt de broedzorg verwaarloosd met alle gevolgen van dien. Omdat dit aanvankelijk enkel kon waargenomen worden door observatie, zijn de wetenschappers op zoek gegaan naar directere methoden om deze afwijkende houding te kunnen vaststellen. Ze zijn erin geslaagd om te constateren dat door toediening van

bepaalde sproeistoffen de hypofaryngeaalklier* aangetast werd, wat het abnormaal broedzorggedrag van de werksters verklaard. De honger naar kennis was nog niet gestild en men kon het gen vastleggen dat verantwoordelijk was voor de werking van de bovenvernoemde klieren. De sproeistoffen wijzigde de expressie van het gen. Dit onderzoek zal in de toekomst een snellere beoordeling van de schadelijkheid van nieuwe sproeistoffen toelaten. Wat toch een positief punt is. Het zal echter geen verklaring bieden voor elke vorm van verdwijnziekte en ik weet dat vele imkers zoiets verwachten van wetenschappelijk onderzoek. Toch moeten we het positief vinden dat er weer een stukje van de puzzel gevonden is. Een dikke proficiat aan de onderzoekers. Bruno Gobin, momenteel directeur van het PCS te Destelbergen, startte het onderzoek toen hij nog werkzaam was op het Proefcentrum Fruitteelt te Sint-Truiden. Hij werd opgevolgd door Tim Beliën, die de studie vervolledigde. Dit met de steun van Lutgarde Arckens, Roger Huybrechts en Johan Billen. Deze laatste drie onderzoekers zijn werkzaam op het Departement Biologie van de Katholieke Universiteit te Leuven.

Het is haast niet te geloven dat 80% van de bloemen door de bijen wordt bestoven. 9

VARROA MOET JE NU BEHANDELEN! VEEL HONING=VEEL BROED=VEEL MIJTEN Varroa vermeerdert zich in het broed gedurende de broedperiode en dit aan een tempo van verdubbeling tot zelfs verdrievoudiging per maand. De varroadruk op een bijenvolk mocht in het verleden- tot 10 jaar geleden - oplopen tot 5000 stuks zonder noemenswaardige schade. De draagkracht van een bijenvolk werd pas overschreden bij nog eens een maandelijkse verdubbeling. Bij 10000 mijten stort een bijenvolk in elkaar. Dit is ondertussen een afgedaan verhaal. Het is duidelijk geworden dat de mijten ook nog eens de overdragers zijn van een schare virale infecties, daarom moeten we de mijten het broedseizoen lang in hun ontwikkeling afremmen. Van bij de start in de lente hangt er een bouwraam aan de rand van het broednest. Meestal bij het begin van de kersenbloei worden de eerste darreneieren afgezet die dan rond 1 mei geboren worden. Dit jaar was uiteraard een uitzondering; er was op 1 april reeds uitlopend darrenbroed. Darrenbroed wordt door varroa ongeveer acht keer meer geïnfecteerd dan werksterbroed. Daarom is de darrenraatmethode een heel bruikbare ingreep op het inperken van de varroapopulatie. Voor wie thuis zijn F1 koninginnen wil laten bevruchten is het niet onverstandig om de eerste serie darren te laten geboren worden. Maar eenmaal er raszuivere darren de stand bevolken wordt het darren10

Eric

broed geregeld uitgesneden. Dit houdt ook in dat de eerste schade door de varroamijt bij de darren komt te liggen en aldus geen schade aanricht wordt onder het werksterbroed. Naarmate we juli naderen en de zwermperiode op haar laatste benen loopt, gaat de varroa-infectie stilaan over op het werksterbroed. Naderen we dan augustus – september, dan worden de winterbijen al aangetast en viraal geïnfecteerd. DE GROTE WINTERVERLIEZEN ZIJN TE WIJTEN AAN HET LATEN BETIJEN VAN DE MIJTEN IN DE LENTE EN DE TE LATE BEHANDELING VAN DE BIJEN IN DE ZOMER. NU BEHANDELEN De darrenraatmethode is ondertussen een algemene ingeburgerde ingreep geworden in de moderne imkerij. Per week of per 14 dagen wordt er een stuk gesloten darrenbroed weggenomen (mezen-kippen). De biotechnische methode door Roger ontwikkeld als variante op de rotatiemethode geeft uitstekende resultaten. De verdubbeling van de mijten wordt daarmee belet. In juli gaat de mijt noodgedwongen meer en meer het werksterbroed opzoeken om zich te vermeerderen. Verdubbeling tot verdrievoudiging per maand is het gevolg en er worden werksters geboren die drager zijn van virussen, oa het DWV-virus, afkorting van het Deformed Wing Virus. Meer en meer kreupele bijen met misvormde vleu-

gels kruipen voor de kasten. De chemische hocus pocus middelen behoren tot het verleden. Ze contamineren onherroepelijk bijenwas en propolis en resistentie heeft de middelen bovendien onbruikbaar gemaakt. In plaats van een snelle afdoding moeten we overschakelen op een uitdunningsstrategie. De mijten worden systematisch gedecimeerd tot zolang er broed aanwezig is. Eerst dus de darrenraatmethode. Bruikbare middelen vanaf juli zijn de organische zuren zoals oxaalzuur, mierenzuur en thymol. Een mierenzuurverdamper stelt ons in staat om gedurende een periode van 2 weken gedoseerde hoeveelheden mierenzuur in het bijenvolk te laten verdampen. Hierdoor dunnen de mijtenaantallen uit. Mierenzuurverdamping wordt in noodgevallen als een stootbehandeling toegepast bij zeer grote mijtenaantallen. Mierenzuur wordt normalitair als een langduurbehandeling ingeschakeld. Oxaalzuur krijgt de eer om laat op het jaar, als alle broed is verdwenen , de laatste mijten op te ruimen. Uit onderzoek blijkt dat herbesmetting in regio’s met veel imkers aanleiding geeft tot een veel grotere varroaaantasting. We volgen de varroapopulatie aan de hand van waarnemingen op de varroabodem. TIEN TIPS OM DE VARROAAANTALLEN TE SCHATTEN ♦Voor iedere gevallen mijt in juli zijn er 300 mijten in het volk 11

♦10 mijten natuurlijke sterfte per

dag vanaf augustus betekent groot alarm; stootbehandeling met mierenzuur is noodzakelijk om ook de mijten in het broed te treffen. Voor een uitdunningstrategie is het te laat ♦Mijten tellen betekent de optelsom maken van zowel de donkere als de bleke mijten ♦Mijtenval blijven controleren tot eind oktober ♦Vanaf november mogen er nog maximaal 2 tot 3 mijten vallen per week. Bij overschrijding wordt oxaalzuur bedruppeling noodzakelijk ♦Let op voor mieren en oorwormen, want die vervalsen de waarnemingen; nu maximaal 3 dagen wachten om te controleren ♦Varroagaas mag niet dichtgemetseld zijn met propolis ♦Imkers in je regio zouden gelijktijdig moeten behandelen, want tijdens het inwinteren is er grote trafiek van bijen en dus mijten=herbesmetting. Gemiddelde mijtenval per dag maakt soms rare sprongen ♦Kreupele bijen die rondkruipen betekent een reeds sterke aantasting ♦Bij behandeling met mierenzuur of thymol sterven er de eerste dag weinig mijten. Pas de tweede dag begint het aantal dode mijten op te lopen. Na een week dalen de aantallen weer. Daarom moet er met thymol na goed één week opnieuw worden behandeld. Pas na 3 behandelingen vallen de mijtenaantallen sterk terug. Met een langetijdbehandeling met mierenzuur vallen de mijten gedurende 14 dagen. Ook de mijten in het gesloten broed worden gedood

Uitlezen en selectie (2) RKH - Kreverhille PRAKTISCH INZICHT VAN DE KEURING... Een aantal imkers zijn van mening dat, wanneer ze aan koninginneteelt doen, ze ipso facto hun bijenstand door selectie verbeteren. Zo eenvoudig is het helemaal niet. Jammer voor hen is dit in onze streken vooral niet het geval. Het is wel waar dat men door koninginneteelt de productie van een bepaalde stand kan doen stijgen en het bijengedrag kan wijzigen. Dit komt omdat men met jonge koninginnen de oude of darrenbroedige of door ziekte minderwaardige koninginnen te vervangen automatisch onmiddellijk veranderingen ziet, maar met specifieke eigen selectie heeft dit niets te maken. Dit wil niet zeggen dat we het belang van degelijke koninginneteelt moeten onderschatten, wel integendeel, de koninginneteelt ligt aan de basis van elk selectieprogramma. Selectie is heel wat meer dan dat. Het is het kweken van een reeks afstammelingen waarin telkens weer eigenschappen zoals de broednest ontwikkeling, de zwermtraagheid, de productiviteit, de zachtaardigheid, de gezondheid e.a. gecontroleerd worden. We moeten daarbij de verschillende kwaliteiten inschatten naar een bepaalde waarde en vergelijken met de andere kolonies. De beste kolonies worden voor nateelt overgehouden, terwijl de minderwaardige uitgeschakeld worden of zeker niet in aanmerking komen voor genetische productie. Selectie, op deze basis, is ouder dan de mens zelf.

12

Corneel

De natuur toont ons hoe sinds duizenden jaren de bijenpopulatie over de hele wereld door natuurlijke selectie tot rassen en geografisch aangepaste ecotypen zijn geëvolueerd. Bijenkolonies die niet op eigen krachten voldoende voedsel konden inzamelen, of kolonies die bepaalde klimaatomstandigheden niet verdroegen, of bijenvolken die onvoldoende opgewassen waren tegen concurrentie of parasieten, werden onmiddellijk of geleidelijk uitgeschakeld. Jaar na jaar herhaalt zich hetzelfde; het tot stand komen van overvloedig veel kolonies en het wegsterven van wat zich niet kan handhaven, om onnoemelijk verschillende redenen, behoort tot het fenomeen van de EVOLUTIE. Zo zijn al onze landrassen ontstaan, lang voor dat er aan bijenteelt of rassenteelt werd gedacht.

Wanneer we nu bijen aan hun natuurlijk medium onttrekken en we gaan ze in kunstmatige woningen stoppen en daarbij nog "verzorgen", op een beschutte plaats, dan lopen we kans of zeg maar vaak de kans, die natuurlijk (positieve)selectie tegen te dwarsbomen. Inderdaad, een kolonie die niet voldoende wintervoorraad op eigen krachten heeft weten te verzamelen of een late nazwerm die niet voldoende voorzieningen kon treffen, loopt geen gevaar meer om niet door de winter te komen. We verstrekken ze immers voldoende voedsel, we stoppen ze in een degelijk, comfortabel gebouwde en beschutte woning, terwijl de kolonie in haar natuurlijke

omgeving door een ganse reeks van loerende kwalen of door een combinatie van fysiologische situaties zou omgekomen zijn. Selectie is dus heel wat anders en heel wat meer dan gewoon bijenvriendelijk imkeren. Het houdt de verantwoordelijkheid in voor de evolutie van het bijenras waar we mee bezig zijn. Het vraagt een degelijk inzicht van het mysterie van het erfelijkheidsgedrag, gekoppeld aan de techniek van observatie, vergelijken en oordeelkundig “bewerken” met aan de finale een juiste keuze voor de toekomst bepalen. Het zal U zeker niet ontgaan zijn dat selectie kiezen en elimineren is. Selectie is vergelijken tussen een groot aantal “erfdragers” of kolonies die ondergebracht zijn op een beperkte plaats of vergelijkbare plaatsen en die behandeld wordt volgens een oordeelkundig vast patroon om toevalligheden wel degelijk uit de weg te gaan. We voegen hier onmiddellijk aan toe dat deze plaats moet gezien worden in een heuse regio. De meeste standen zullen moeten beveiligd worden door ze gefragmenteerd op te stellen. Dit heeft uiteraard verband met de infectiedruk die we op deze wijze kunnen beperken. (AVB. Varroa, Acarapis e.d.) Het maken van aantekeningen en het blijvend inschatten van situaties met hun gevolgen benadert de kans op positieve selectie. 13

Grondslagen en werkwijze... Elke methode om aan rassenteelt te doen, begint met het uitlezen en het kiezen van waardevol teeltmateriaal. In de bijenteelt betekent dit beschikken over waardevolle kolonies die door hun eigenschappen en productie duidelijk boven de middelmaat uitkomen. Nu moeten we hierbij duidelijk in acht nemen dat het hier niet zo zeer de onmiddellijke productieve waarde van de uitgelezen kolonie is die ons interesseert dan wel haar genetische waarde. De teeltkolonie moet dus aan een aantal eigenschappen voldoen die we binnen een bepaalde tijdspanne en met voldoende vergelijkbare kolonies zijn opgevallen.

Alu De Croock nv Alle aluminium schrijnwerk Nieuwbouw Verbouwing met volledige binnenafwerking in hout Veranda’s Rolluiken Garagepoorten Alle glaswerken Waterstraat 22 9308 Gijzegem-Aalst Tel: 053-70 09 27 E-mail: [email protected] html: www.aludecroock.be

Dat de goede eigenschappen van een bepaalde stamkolonie op haar nakomelingen overgaat is lang niet altijd het geval. Het gebeurt dikwijls dat men over een kolonie, die ontstaan is uit een bepaalde kruising en met uitzonderlijke productiemogelijkheden, beschikt waarvan de nakomelingen in talloze minderwaardige en zeer verscheidene individuen met verschillende kwaliteiten uiteenvalt. Een gekend voorbeeld uit de teelt van landbouwgewassen kan dit illustreren. Door kruising van twee inteeltlijnen bij de veredeling van maïs, bekwam men in de VS een 50-tal jaar geleden de zogenaamde Hybride-maïs met uitermate hoge productiewaarden. Wie echter het waagde een nateelt uit te zaaien van deze uitzonderlijke teelt kwam tot de onthutsende vaststelling dat de nateelt een treurige aanblik bood van een totaal minderwaardig gewas. Er stonden planten met, korte, middelmatige en lange stengels, magere en brede planten met grote en kleine korrels in een bonte verscheidenheid door elkaar. De productie bleef vanzelfsprekend ver beneden de verwachtingen. De waarde van deze hybride-maïs was zeer waardevol maar als erfelijk patrimonium voor eventuele selectie is hij totaal waardeloos.

wezen hebben en dus behouden hebben. Zo ondervinden we dat de erfelijke aanleg voldoende homogeen is. Wanneer ze voor “de praktijk” gunstige eigenschappen bezitten om voor selectie in aanmerking te kunnen komen kunnen we starten. In de veredeling is het niet zo zeer de productieve waarde die belangrijk is doch tal van erfelijk bepaalde eigenschappen die door degelijke observatie en vergelijk mogelijk kenbaar wordt. M.a.w. er worden verschillende eigenschappen in de gaten gehouden en met elkaar vergeleken Zoals reeds werd aangehaald moeten we rekening houden met zowel het “genotype” als het “fenotype”. We bedoelen hiermee dat een aantal genetisch vastgelegde factoren niet altijd te zien zijn, waar te nemen zijn en te meten zijn. Denk maar aan recessieve factoren en milieu invloeden en zeg ook maar de imkerijtechnieken. Wanneer we willen vergelijken moeten we over verschillende kolonies beschikken die zich in dezelfde omstandigheden bevinden; in dezelfde bijenstand, of vergelijkbare bijenstanden, door dezelfde man behandeld met dezelfde oordeelkundige technieken.

Keuring... …En…met deze ervaringen vechten de collega’s die met “Buckfast-varianten” bezig zijn constant. Ook in de bijenteelt zijn het niet zo zeer de opflakkeringen na toevallige gelukte kruisingen die ons interesseren. Het zijn de stammen die ons interesseren die na een bestendige controle van de eigenschappen, waarvan de juiste afstamming gekend zijn, die hun waarde gedurende verschillende generaties be-

14

De waardebepaling van een kolonie aan de hand van meetbare eigenschappen noemt men keuring. Om het euvel van milieufactoren zo veel mogelijk uit de weg te gaan mogen we weinig of niets aan het toeval over laten. We moeten de toevalligheden die niet altijd meetbaar zijn trachten te omzeilen. Er moet dus een erkenning zijn van een aantal parameters die dan ook degelijk

worden gehanteerd en naar waarde geschat. We kunnen dit succesvol op de volgende wijze;
Vergelijken tussen méér dan 10 (liefst zelfs 50) gelijkwaardige kolonies;
Gebruik maken van één stam binnen een bepaald ras;
Gebruik maken van dezelfde teeltstof tussen kolonies met gelijkwaardige koninginnen, (ouderdom);
Gebruik maken van dezelfde imkerijtechnieken;
Gebruik maken van dezelfde standplaats;
Gebruik maken van gecontroleerde bevruchtingen (reinteelt);
Regelmatige controle van de resultaten op de uiterlijke kenmerken, bij middel van vleugelindex, pantserkleur, haarlengte, viltbanden e.d.;
Degelijk notawerk van de behandelingen en reacties van de kolonies;
Minimum één volledig seizoen observatie (na overwintering);
Oordeelkundig vergelijken van de verkregen resultaten;
Beslissen welke teelt stof in aanmerking komt en welke geëlimineerd moet worden;
Controles opzetten van de verkregen resultaten.

Zoals je kan merken vraagt dit van de keurder een degelijke installatie en een goed uitgewerkt actieplan. Om een volledige keuring bij bijenkolonies uit te voeren worden volgende punten in acht genomen:

1. Bepaling van de productiviteit. Om tot een betrouwbare vergelijking van de productiewaarde te komen, is het noodzakelijk dat men, van alle in het selectieplan betrokken kolonies, regelmatig aantekeningen maakt betreffende de honingopbrengst en de algemene ontwikkeling. Hiervoor wordt meestal een weegschaal gehanteerd waarop de kolonies kunnen worden geplaatst. Het toenemend of afnemend gewicht van de verschillende “vergelijken” wordt genoteerd en vergeleken. Aantekeningen maken is dus elementair, het ligt aan de basis van de selectiebezigheid.

Inlichtingen: Verdonck Leonard Tel: 053-80 32 79 15

2. De afstamming. De kennis van de ouderparen is van primair belang om de weg van de selectie degelijk uit te stippelen. Het spreekt voor zich dat we over de mannelijke afstamming enkel met zekerheid kunnen ingelicht zijn wanneer de paringen op een degelijk geïsoleerde bevruchtingsstand werden uitgevoerd. Bovendien is het niet alleen noodzakelijk ingelicht te zijn over de ouderkolonies, maar dient men ook inlichtingen bij te houden over de voorouders en de zusterkolonies. Hoe gelijkmatiger de gemiddelde waarde van de hele familie boven de gemiddelde productiewaarde van een bepaalde stand ligt, des te hoger de kans dat van het nakomelingschap ook gunstige resultaten te verwachten zijn.

3. Bepaling van uitwendige kenmerken. Door jarenlange ervaring in de bijenteeltstations is men tot de vaststelling gekomen dat er door selectie enkel duurzaam resultaat te verwachten is binnen een bepaald ras. Een selectie uit een sterk vermengde “kruispopulatie” leidt binnen redelijke termijn tot geen enkel blijvend resultaat. Met de wetenschap op de achtergrond en de ondersteunende ervaringen in acht genomen, is het van belang de rassen en stammen duidelijk van elkaar te kunnen onderscheiden. Nu weet elke imker met een zekere praktijkervaring, dat het niet zo moeilijk is een Italiaanse bij van een Karnioolse of van de landbij te onderscheiden, maar het wordt reeds heel wat ingewikkelder en dus moeilijker wanneer we een zuiver ras moeten onderscheiden van een kolonie van hetzelfde ras of wanneer we in een bepaald ras afzonderlijke stammen uit elkaar moeten houden.

16

Dit onderscheid is mogelijk door het nauwkeurig bepalen en uitmeten van uitwendige kenmerken zoals; beharing, de kleur van het pantser, de breedte van de viltbanden, de tonglengte en het aderstelsel of de index van de vleugels. Het bepalen van de uitwendige kenmerken laat ons toe, vast te stellen of de kolonie rasecht is en om te besluiten dat een bepaalde kolonie zo “homozygoot” (eenvormig van eigenschappen) is dat er een hoge kans bestaat dat ze haar nakomelingen hetzelfde erfpatroon zullen meegeven. Uit de uitwendige kenmerken kunnen we ook te weten komen dat de betreffende koningin op de bevruchtingsstand gepaard heeft met die darren welke door ons ter plaatse gebracht werden. We moeten uiteraard niet in een ander uiterste vervallen. De beoordeling van de kenmerken is geen doel op zich zelf. De uiterlijke kenmerken vertalen als het ware de paringszuiverheid binnen een bepaalde stam. De andere kenmerken die niet afleesbaar zijn, zijn de factoren die belangrijk zijn en die een steeds wederkerende zorg blijven om het beste uit het beste uit te lezen. In het volgend nummer:

Gecontroleerde paringen...

Teeltmateriaal 2012 Voor paringen op eigen stand en op Kreverhille kunnen onze overlarvers beschikken over geselecteerde nateeltkoninginnen van de linie Spiekeroog . Onderstaan tabel geeft een overzicht van de teeltstof die de leden van de IVB kunnen bekomen op drie verschillende locaties (zie bestuur en werkgroepen van de IVB op blz. 2). De teeltmoer 57-85-50-2009 (dood) heeft een zeer waardige opvolgster, nl. de 57-85-2-2009 een KI die in 2011 uitzonderlijk presteerde (+60 kg) en zeer zachtaardig is. Het beste is wel genoeg, maak er gebruik van!!

roger In 2011 is de basis gelegd voor het selecteren van teeltmateriaal voor de jaren 2013 en 2104. 16 reinteelt koninginnen van de linie Sylt zijn daarvoor ter beschikking gesteld en zijn op productievolken gezet waar ze hun degelijkheid als nateeltkoningin moeten bewijzen.

Bijenhof Bvba MORAVIE 30 8501 BISSEGEM www.bijenhof .com Bijenteelt benodigdheden tegen de voordeligste prijzen

Bevruchting op Kreverhille en op eigen stand Jaar ♂ Linie ♀ linie

♀ teeltmoer

♀ dochter ♂ dochters van van

♂ voor bevruchting ♂ Kreverhille Eigen stand

2012 Sylt

Spiekeroog

57-85-512009

57-604-16- 6-39-6032006 2005

2012 Sylt

Spiekeroog

57-85-22009

17-186-37- 18-26-2016 ♂ Kreverhille 2008 -2006 Eigen stand

Alle imkersbenodigdheden. Bijenkasten in hout eigen fabricaat. Honingslingers, zeven, rijpers, Waswafels, berokers,…

Openingsuren: maandag: 17u15 tot 19u woensdag en vrijdag: 13u30 tot 19u zaterdag: 8u30u tot 13u30 of na afspraak 17

Schrijberg 165 a, 9111 Belsele (Sint-Niklaas) Tel. 03 304 37 70

www.honingraat.eu

Familiebericht

Mededeling

We melden het overlijden van mevrouw Marie-Paule Bessems te Aalst op 5 oktober 2011. Ze werd geboren te Hofstade op 12 juni 1938 en is de echtgenote van ons trouw lid Jan Temmerman. Het was Marie-Paule die, tijdens de permanente tentoonstelling van “De Bloem en de Bij” in 2007 in het stadspark van Aalst, ons verwende met koffie en lunchpakket. Haar dochter en kleinzoon hebben beide de cursus gevolgd en hebben de imkeractiviteiten van Jan overgenomen. We wensen Jan, Marie-Anne, Benedict en de hele familie veel sterkte toe. En betuigen onze innige deelneming voor het verlies dat hen treft. Vanwege leden en bestuur.

Laatste oproep

Roger

Het betalen van het lidgeld IVB en van één of meerdere abonnementen op een maandblad naar keuze is goed tot zeer goed opgevolgd. Uiteraard mijn oprechte dank aan allen die stipt hun betaling deden. Voor deze leden zit hun beloning in dit ledenblad onder de vorm van een aankoopbon te waarde van 5 euro en uiteraard ook hun fraaie lidkaart. Spijtig genoeg zijn er elk jaar leden die om een of andere reden vergeten hun lidgeld te betalen. Het is voor mij ondoenbaar iedereen afzonderlijk te contacteren en om het cru uit te drukken “te schooien om alsnog te betalen”. Dit 1e ledenblad wordt naar jaarlijkse gewoonte ook naar de leden van 2011 gestuurd die in gebreke bleven, maar in plaats van de waardebon en lidkaart wordt een overschrijvingsformulier meegestuurd in de hoop dat ze alsnog hun lidgeld betalen. Ik hoop op uw begrip en zal het fijn vinden je in onze gelederen verder te mogen begroeten.

Imkershuis “De Wilgentuin” Kom je naar het SINT-VINCENTIUSINSTITUUT Dan kies je voor een OPEN SCHOOL Tel: 053-72 93 65 18

Heeremans Norbert Resschebeke 12 9320 erembodegem tel: 053-66 76 52 Alle bijenmaterialen Eigen werkplaats

Activiteitenkalender 2012

Datum

Lokaal

Activiteit

Vrijdag 17 febr. 19.30 u Zaterdag 3 maart 14 uur

Vrije basisschool Gijzegem

Statutaire algemene vergadering. Aansluitend studievergadering

Vrijdag 9 maart 19.30 u Vrijdag 20 april 19.30

Spreker

Communicatie - feromonen Hof Maurice Wijmenstraat 51 Lede Vrije basisschool Gijzegem

Plantenruildag

Maurice

Bijenweide, aanleg en onderhoud

Freddy

Vrije basisschool Gijzegem

Gebruik van chemicaliën

Zaterdag 19 mei 14 uur Zondag 20 mei 10.30 u Zaterdag 2 juni 14 uur Donderdag 7 juni 18 uur Donderdag 21 juni 18 uur

Stand De Croock St. Onolfsdijk 93 Dendermonde Stand De Croock St. Onolfsdijk 93 Dendermonde Stand De Croock St. Onolfsdijk 93 Dendermonde Kreverhille

1e Praktijkvergadering Moerteelt en overlarven

Roger

Afhalen: aangeblazen moerdoppen

Roger

2e Praktijkvergadering Moerteelt en overlarven

Roger

1e Wegvoeren Kreverhille Georganiseerd

Roger

2 Wegvoeren Kreverhille Georganiseerd

Roger

Vrijdag 22 juni 19.30

Vrije basisschool Gijzegem

Varroa bestrijding

Maandag 25 juni 18 uur Maandag 9 juli 18 uur Vrijdag 19 okt. 19.30 u Zondag 2 dec. 12 uur

Kreverhille

1e Afhalen Kreverhille georganiseerd

19

Kreverhille

Kreverhille

2e Afhalen Kreverhille georganiseerd

Vrije basisschool Gijzegem

Statutaire algemene vergadering. Aansluitend studievergadering Geschiedenis IVB Ambrosiusfeest.

Ontmoetingscentr. Essestraat 1 Impe

Paul Jacobs

Roger

Roger

Freddy

Cursus gevorderden 2011

foto ‘s Freddy

De voltallige groep aan het leslokaal Boven; druk bezig met de test 20