Ik word mijn eigen baas
Dit boek geeft je het antwoord op de 50 belangrijkste vragen van startende ondernemers. Ben je nog lang niet zo ver? Droom je voorlopig nog in stilte maar wil je ooit je eigen bedrijf runnen? Hier vind je een voorsmaakje van wat het opstarten van een zaak zou kunnen betekenen. Krijg het ondernemersvirus te pakken.
… en ontdek hoe onze 10 bekende ondernemers je zijn voorgegaan.
Tanja Dexters Donaat Deriemaeker Murielle Scherre Jan Verheyen Lentel De Hertog Kobe Desramaults Nele Somers Maurice Engelen Véronique Leysen Robin Janssens
Ik word mijn eigen baas
Doe, durf, groei, vecht, geniet
Hét antwoord op de 50 belangrijkste startersvragen
Sara Engelen en Hans Hermans zijn journalisten met een passie voor startende ondernemers. Ze schreven en schrijven voor Bizz magazine, Trends, Vacature magazine en De Morgen over start-ups en innovatie. Sara is sinds 2013 als zelfstandig journalist aan de slag. Hans richtte in 2012 uitgeverij Compact Publishing op en helpt sindsdien ondernemers en organisaties bij het delen van hun kennis via boeken, e-boeken en blogs.
www.compactpublishing.be ISBN 978 94 91803 116
9 789491 803116
Aangeraden door
Laat je inspireren door 10 bekende ondernemers HANS HERMANS
SARA ENGELEN
Ik word mijn eigen baas Hét antwoord op de 50 belangrijkste vragen voor startende ondernemers
HANS HERMANS
SARA ENGELEN
Ik word mijn eigen baas Hét antwoord op de 50 belangrijkste vragen van iedereen die zijn eigen zaak wil beginnen in samenwerking met Unizo, KBC en Zenito. november 2014 Uitgegeven door Compact Publishing De Eendracht 26, 2920 Kalmthout
[email protected] www.compactpublishing.be Copyright © Compact Publishing Eindredactie: Ilka De Bisschop Foto’s: Frank Bahnmüller, www.frankbahnmuller.be Foto’s Murielle Scherre: Sarah Eechaut en Oona Smet Vormgeving: M-idea, www.m-idea.be ISBN 978 94 91803 116 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een digitaal gegevensbestand of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op elke andere wijze zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoud Doe, durf, groei, vecht en geniet4 Kneed je idee tot een product of dienst Regel je administratieve opstart Verkoop en doe aan marketing Tel je geld en inkomsten Ken je bondgenoten
7 29 51 71 97
Met getuigenissen van 10 bekende ondernemers Lentel De Hertog Jan Verheyen Nele Somers Donaat Deriemaeker Murielle Scherre Véronique Leysen Maurice Engelen Tanja Dexters Kobe Desramaults Robin Janssens
12 22 32 44 56 64 78 86 104 114
Doe,
durf, groei, vecht en geniet. Iedereen die een zaak opstart, belandt in een rollercoaster van emoties. Want ondernemen brengt een wereld van boeiende plannen met zich mee, het gevoel van ‘ik kan het’ en werken volgens je eigen ritme en appetijt. En tegelijkertijd is het zoeken naar antwoorden en soms onzeker zijn. Met dit boek willen we je goesting om te starten aanwakkeren. We geven je meteen ook de antwoorden op dé 50 belangrijkste vragen voor startende ondernemers. Want of je nu een winkel wil openen of de volgende Steve Jobs wil worden, elk ondernemersverhaal is anders. Maar de eerste stappen zijn altijd min of meer dezelfde. Doe het gewoon en spring. Net als onze 10 bekende ondernemers. Lees hoe Jan Verheyen 30.000 frank leende en investeerde in filmdistributie. Hoe Véronique Leysen plots besefte dat ze een brei- en koffielabel had opgericht. Hoe Maurice Engelen vanuit zijn boerendorp de wereld introk om hits te maken. Hoe Lentel De Hertog haar passie voor yoga en massage omzette in een bijberoep. En hoe Donaat Deriemaeker al heel vroeg gegrepen werd door het drukkersbloed. Tot op vandaag gaan ze ervoor. Ze maken fouten. Sturen bij. En blijven gepassioneerd. Laat je inspireren door deze tien ondernemers. Hun verhalen in combinatie met de belangrijkste startersinfo zijn goud waard. We duimen dat jullie dromen gerealiseerd worden, Hans en Sara
* met de groeten van Unizo, KBC en Zenito
1
Kneed je idee tot een product of dienst
7
8
Ik word mijn eigen baas
ii Hoe weet ik of mijn idee zal aanslaan? Gefeliciteerd, je hebt een idee! Want een goed concept, daar begint alles mee. Het goede nieuws is dat je idee vast en zeker briljant, origineel en precies is wat de wereld nodig heeft, hoe embryonaal ook. Het minder goede nieuws is dat je ongetwijfeld niet de eerste of enige bent met je vondst. Ook al sta je te trappelen van ongeduld om aan de slag te gaan, kijk dus even rond of je idee al bestaat vooraleer je emmers water naar de zee versleept. Daarom is marktonderzoek zo belangrijk. Je wil zoveel mogelijk informatie verzamelen over het product of de dienst die je wil ontwikkelen, je moge lijke klanten en je concurrentie. Bestaat het al? Wees dan niet ontmoedigd. Op welke manier is jouw idee net iets vernieuwender, gedurfder, spitsvondiger, goedkoper, lekkerder, comfortabeler of efficiënter? Gingen anderen je al voor, zijn ze succesvol en, indien niet, waarom hebben ze gefaald? Weet: een goed doordacht concept rijpt gaandeweg en wordt soms wel duizend keer bijgestuurd. Soms helpt het om een concept even ‘on hold’ te zetten en de tijd zijn werk te laten doen totdat de ontbrekende elementen zich vanzelf aandienen. Er zijn verschillende manieren om informatie te verzamelen over je idee. Je kan al heel wat zelf uitzoeken door te praten met ondernemers en deskundigen uit de sector. Leg ook je oor te luisteren bij potentiële klanten en leveranciers, observeer gelijkaardige ondernemingen (je toekomstige concullega’s!), open een tijdelijke winkel en google je te pletter op zoek naar dé trends in je sector. Gebruik ten slotte al die informatie om je ondernemings plan op te stellen en te ruggensteunen.
ÛÛ Je idee beschermen op zich kan niet, maar je kan betwistingen voorkomen door de naam van de ontwerper en de creatiedatum te deponeren in het zogenaamde i-depot van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Heb je een technisch idee, ga dan na of er al een patent is opgenomen in de gratis patentendatabank Espacenet.
22
Ik word mijn eigen baas
51j
Jan Verheyen is meer dan een gevierde filmregisseur. Hij is filmdistributeur, producer, schrijver en televisiemens. Al sinds 1980 is hij zelfstandig ondernemer en serial entrepreneur.
Groei Er zijn films geweest waarmee we een godsvermogen zijn kwijtgeraakt. Maar ondernemen is nu eenmaal risico’s nemen. Eens je meespeelt met de grote jongens, gaat het al snel om bedragen van een andere grootteorde. Independent is begonnen als vzw, maar werd al snel een bvba, om te eindigen als een nv.
24
Ik word mijn eigen baas
Zelfstandige zijn, ik hecht er meer aan dan alleen de juridische term. Mijn eerste bedrijf, dat ik inmiddels heb verkocht, heette niet voor niets Independent, omdat wij absoluut een eigen koers wilden varen als filmdistributeur. Een grappig detail: ik ben begonnen met een kapitaal van 30.000 oude Belgische frank. Als prille twintiger ben ik toen wat nu 750 euro zou zijn, gaan lenen bij mijn grootvader. Marc Punt, mijn kompaan, deed hetzelfde bij zijn zus. Dat was net genoeg om de rechten te kopen van onze allereerste film, De Illusionist, een bioscoopfilm met Freek De Jonge.
De wereld veroveren Als je 21 bent, wil je de wereld veroveren. Dan denk je: ‘Vakantie is voor mietjes!’ Overmoed is het privilege van de jeugd. Als het met die eerste film fout was gelopen, hadden we een serieus probleem gehad. Maar met wat die film opbracht, kochten we de volgende, enzovoort. Zo zijn we snel exponentieel gegroeid als filmdistributeur en konden we ook in Vlaamse films investeren. Eerst als associate producer, dan als coproducer en ten slotte als volwaardige producer. We hebben zo lang mogelijk geprobeerd om zonder partners te werken op basis van overbruggingskredieten. Op den duur is de Vlaamse Investeringsvennootschap ingestapt met een kapitaalsinjectie. Je goed omringen is een must. Voor het eerst in 25 jaar ben ik nu veranderd van boekhouder. Ik voelde me er niet meer thuis. Ik moet eerlijk toegeven dat ik dat in het begin niet zo goed heb aangepakt: ik werkte met de boekhouder van mijn vader, die in verzekeringen deed. Dat leek toen een logische keuze. Maar zeker de audiovisuele sector waarin ik bezig ben, is zeer specifiek en complex. In mijn carrière heeft het ene het andere met zich meegebracht. Dingen die ik helemaal niet had ingeschat. Mijn eerste film, Boys, en ikzelf waren zo atypisch dat we wel wat media-aandacht kregen. Op den duur ontstaat er iets wat ik het ‘fichebakfenomeen’ ben gaan noemen. Je komt als naam in een fichebak terecht en voor je het weet, beland je in tien andere trajecten.
Te moeilijke bedrijfsnaam Mijn huidige bedrijf heet Max Rockatansky, naar de naam van het personage dat door Mel Gibson wordt gespeeld in de Mad Max-fi lms. Op dat moment leek dat een goed idee. Ik kan ondertussen zeggen: de 150ste keer dat je dat moet spellen, is de lol er wel af. In de nv Max Rockatansky zitten ook de activiteiten van mijn vrouw Lien ondergebracht, haar kookboeken en haar regisseerwerk. We runnen het bedrijf samen en ik ben er absoluut van overtuigd dat het een meerwaarde is als je een partner hebt die weet wat het is om als zelfstandige te leven, te wonen en te werken. Het is nu eenmaal geen nine-to-five-job.
“Als je 21 bent, wil je de wereld veroveren. Dan denk je: ‘Vakantie is voor mietjes!’”
Jan aan het woord
25
2
Regel je administratieve opstart
29
30
Ik word mijn eigen baas
ii Welke formaliteiten moeten in orde zijn om te kunnen opstarten?
In principe kan iedereen in België een zaak beginnen als er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De gemakkelijkste is deze: je moet tenminste 18 jaar zijn en gerechtelijk en wettelijk bekwaam bevonden worden om juridische handelingen te stellen.
Stap 1: Kennis bedrijfsbeheer en vergunningen
Wanneer je langsgaat bij een ondernemingsloket, moet je doorgaans bewijzen dat je beschikt over een basiskennis bedrijfsbeheer. No stress, dat betekent niet noodzakelijk dat je weer de schoolbanken in moet. Je kan je kennis bewijzen aan de hand van een diploma hoger onderwijs, een getuigschrift (bijvoorbeeld bedrijfsbeheer of middenjury) of praktijkervaring. Vijf jaar als zelfstandig helper of als bediende in een leidinggevende functie wordt bijvoorbeeld ook in aanmerking genomen. Voor sommige beroepen, bijvoorbeeld in de bouw of horeca, moet je ook formeel je specifieke beroepsbekwaamheid bewijzen. Heb je een milieuvergunning of andere vergunningen en registraties nodig voor je activiteiten? Start die procedures dan tijdig op. Vertrouw gerust op je erkend ondernemingsloket om je daarin te begeleiden.
Stap 2: Keuze van rechtsvorm
Een eenmanszaak oprichten vergt minder papierwerk dan een vennootschap oprichten. We geven je elders in dit boek een duidelijk overzicht van rechtsvormen.
Stap 3: Nieuwe zichtrekening
Vraag een nieuwe (zakelijke) zichtrekening op jouw naam aan bij je bank. Om je te kunnen inschrijven bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) heb je een rekening nodig die verschilt van je privérekening. Die rekening gebruik je uitsluitend voor verrichtingen in verband met je onderneming.
Stap 4: Inschrijving bij het ondernemingsloket
Als starter, zowel in hoofd- als bijberoep, ben je verplicht je in te schrijven
64
Ik word mijn eigen baas
28j
Véronique Leysen is als voormalig Ketnetwrapster al haar hele leven artieste en zelfstandige. Maar ondernemer werd ze naar eigen zeggen pas toen haar passies breien en koffie elkaar vonden in haar label Maurice Coffee & Knits.
Durf Je moet gewoon op je bek durven te gaan. Alles kun je leren. Hoe je facturen moet opstellen en inboeken, heb ik allemaal opgepikt van mijn boekhouder. Ik heb een opleiding tot barista gevolgd. Ik doe alles voorlopig nog zelf in de koffiebar en schakel af en toe een jobstudent in, want het verschil in loonkosten met fulltime personeel is hilarisch groot.
Noteer hier jouw 5 vragen We hebben in dit boek de 50 belangrijkste vragen voor startende ondernemers beantwoord. Toch is het normaal dat je nog een paar specifieke vragen over jezelf en je business hebt, over jouw sector, product, dienst enzovoort. Op deze pagina moedigen we je aan om vragen te blijven stellen. De antwoorden zullen je doen groeien. Welke vragen heb je nog als startende ondernemer? Noteer ze hier:
Stap hiermee naar een van de specialisten van Unizo, KBC en Zenito. Of breng je vragen mee naar de roadshows ‘Ik word mijn eigen baas’. www.ikwordmijneigenbaas.be
119
Ik word mijn eigen baas
Dit boek geeft je het antwoord op de 50 belangrijkste vragen van startende ondernemers. Ben je nog lang niet zo ver? Droom je voorlopig nog in stilte maar wil je ooit je eigen bedrijf runnen? Hier vind je een voorsmaakje van wat het opstarten van een zaak zou kunnen betekenen. Krijg het ondernemersvirus te pakken.
… en ontdek hoe onze 10 bekende ondernemers je zijn voorgegaan.
Tanja Dexters Donaat Deriemaeker Murielle Scherre Jan Verheyen Lentel De Hertog Kobe Desramaults Nele Somers Maurice Engelen Véronique Leysen Robin Janssens
Ik word mijn eigen baas
Doe, durf, groei, vecht, geniet
Hét antwoord op de 50 belangrijkste startersvragen
Sara Engelen en Hans Hermans zijn journalisten met een passie voor startende ondernemers. Ze schreven en schrijven voor Bizz magazine, Trends, Vacature magazine en De Morgen over start-ups en innovatie. Sara is sinds 2013 als zelfstandig journalist aan de slag. Hans richtte in 2012 uitgeverij Compact Publishing op en helpt sindsdien ondernemers en organisaties bij het delen van hun kennis via boeken, e-boeken en blogs.
www.compactpublishing.be ISBN 978 94 91803 116
9 789491 803116
Aangeraden door
Laat je inspireren door 10 bekende ondernemers HANS HERMANS
SARA ENGELEN
