Ik mis de esprit de corps van het OM

Na een periode van drie jaar als hoofdofficier van justitie op Aruba neemt Karin Janssen afscheid. Haar collega’s uit Aruba wensen Karin heel veel plezier in haar nieuwe baan als AG bij het ressortsparket Amsterdam.

Het parket Roermond houdt ongeveer eens per kwartaal een koffiebijeenkomst voor alle medewerkers. Zo vlak voor carnaval was het niet moeilijk een leuk thema te bedenken.

Claudio Salomon van parket Middelburg doet mee aan de gezamenlijke actie van de Nederlandse kankerstichting en Caz! radio: laat je snor staan en vecht tegen kanker! In februari wordt Claudio door z’n collega’s gesponsord om z’n snor te laten staan. Het geld wordt overgemaakt aan de kankerstichting. Succes Claudio!

Op 15 februari kreeg parket Arnhem onverwacht bezoek van twee dieren. Ze kwamen met veel enthousiasme om alle medewerkers warm te maken en uit te nodigen voor de kick-off op 9 maart. Tijdens dit gezamenlijke feest van de parketten Arnhem en Zutphen, zal de aftrap worden gegeven voor de nieuwe organisatie. Op de foto: de dieren met Remco van Tooren en Albert van der Kerk.

Gezamenlijk brainstormen bij het warme vuur over cultuuraspecten na de reorganisatie in Zutphen.

openbaar ministerie jaargang 13 nummer 3

maart 2007

EHRM-rechter Egbert Myjer:

‘Ik mis de esprit de corps van het OM’ Op donderdag 25 januari 2007 is de slachtofferInfodesk Brabant-Noord officieel in gebruik genomen. De openingsceremonie werd gehouden in het Veiligheidshuis in Den Bosch. Neeltje Geldermans, officier van justitie, en Jan Schellen, portefeuillehouder Service en Intake van de politie, knoopten twee symbolische linten aan elkaar.

Parket Haarlem swingend naar de nieuwe organisatie!

Op woensdag 31 januari kreeg het Veiligheidshuis Utrecht hoog bezoek! In Friesland worden twee Veiligheidshuizen opgezet. Onze collega’s uit het hoge Noorden kwamen daarom een kijkje nemen bij het Utrechtse Veiligheidshuis.

Samenstelling: Anne Hoeksema

03

OM-afdoening on tour Letlandse slachtoffers van mensenhandel

OPPORTUUN

Hoek van Jan

tijdschrift voor het openbaar ministerie JAARGANG 13 NUMMER 3 MAART 2007

Opportuun is het tijdschrift van en voor het Openbaar Ministerie. Het blad wordt gratis verstrekt aan de medewerkers van het OM en andere geïnteresseerden. Het blad verschijnt tien keer per jaar. De redactie is verantwoordelijk voor de inhoud van het blad. Aan de in Opportuun verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan. Suggesties, opmerkingen, artikelen: Bel of mail de eindredacteur. Eindredactie: Pieter Vermaas, 070 – 3399840 of [email protected]. Redactieadres: Voorlichtingsdienst OM, Parket-Generaal, kamer 423, Prins Clauslaan 16, Postbus 20305, 2500 EH Den Haag. Telefoon: 070 – 3399840. Abonnementenadministratie: 070 - 3399823. Wijzigingen? Stuur de adreswikkel met de aangebrachte wijzigingen naar het redactieadres, of mail de wijzigingen naar [email protected].

Kom in de kas Denkend aan kweken, zie ik tuinderskassen in het Drentse landschap staan. Ideaal voor zonnebloemen en chrysanten, maar zeker ook voor de hennepkweek. Immers: wie maalt er nou om een hoog stroomverbruik? Wat zegt het nou als er geen sneeuw op het dak blijft liggen? En natuurlijk brandt er altijd licht in een kas. De ideale plek: de perfecte kweekomgeving en geen haan die ernaar kraait. Of toch? Het was er weer eens tijd voor. Een hennepveegdag in het Drentse land. Iedereen, van politie tot gemeente en van woningstichting tot belastingdienst, was er klaar voor. Zelfs de vrienden van Essent sloten aan. Om af te sluiten. Op het lijstje te rollen kwekerijen prijkten natuurlijk ook kassen. Al gauw kwam het telefoontje. Twee dienders stonden in een kas in Klazienaveen en keken uit over een ondergronds ingerichte hennepkwekerij. Het ging om 12.000 plan-

ten. Een fantastisch gezicht. Bijna te mooi om te ruimen. De verdachte werd aangehouden en bekende vijf oogsten. Anderhalf jaar gevangenisstraf, een ontneming van een miljoen euro en een half jaartje verder kwam er weer een telefoontje. Weer was de politie over een kwekerij gestruikeld. Groter nog dit keer. Bovendien liep er iemand rond met een machinepistool. Een kas met ruim 27.000 planten vergt tenslotte enige bewaking. En dat in Erica. Straffen tot vier jaar, dit keer. Vanochtend sloeg ik de krant open. Mijn oog viel op een paginagrote advertentie: ‘Kom in de kas!’ Wat blijkt: de kassen rond Klazienaveen en Erica openen dit weekend alle deuren voor bezoekers. Vast niet alle kassen. Maar misschien toch maar even kijken. Jan Hoekman

Redactieraad: Ryan Lievaart, Heleen Rutgers, Hans Wesselink, Marcel Wolters. Vaste medewerkers: Linda Bregman, Thea van der Geest, Jan Hoekman, Anne Hoeksema, Angela Kaptein, Josine ten Kate, Martin Mak, Michael Nieuwenhuis, Juriaan Simonis, Koos Spee. Aan dit nummer werkten verder mee: Jeannette van Ditzhuijzen, Jan-Willem Grimbergen, Mary Hallebeek, Elke Kool, Tanja de Vette. Foto omslag: Gerhard van Roon Ontwerp: Fabrique BV, Delft Druk: Zijlstra Drukwerk, Rijswijk Oplage: 7.100

OPPORTUUN

Verkeer

Nummer 3 – 2007

verkeer

mogen maken van de vluchtstrook. Naar het

De betrokkene voert aan dat het voertuig een

oordeel van het hof is niet aannemelijk gewor-

restauratieobject betreft dat in een garage is

den dat er in casu sprake is geweest van een

gestald en waarmee niet aan het verkeer kan

noodsituatie. Dat de betrokkene te goeder trouw

worden deelgenomen. Door een gebrekkige

heeft gehandeld en dat er kennelijk geen sprake

informatievoorziening was hij niet op de hoogte

was van welbewust misbruik van de vluchtstrook

van de mogelijkheid om de geldigheid van het

om zichzelf te bevoordelen, kan hieraan niet

kentekenbewijs te laten schorsen. Nadat hij van

Vluchtstrook - gebruik buiten noodzaak (1)

afdoen. Volgt bevestiging van de beslissing van

deze mogelijkheid op de hoogte was geraakt

Gerechtshof Leeuwarden 15 januari 2007

de kantonrechter tot ongegrondverklaring van

heeft hij daar onmiddellijk gebruik van gemaakt.

WAHV 06/00879

het beroep.

Naar het oordeel van het hof had het op de weg

De betrokkene beroept zich erop dat de onder-


uit te gaan dat de keuringsplicht niet zou gelden

havige vluchtstrook tijdens de spits d.m.v. sig-

Gerechtshof Leeuwarden 5 februari 2007

zolang met het voertuig niet aan het verkeer

nalen (borden) wordt aangewezen als rijstrook

WAHV 06/01320

wordt deelgenomen, zich ter zake door de Dienst

Bureau Verkeershandhaving OM. Voor complete teksten, bel 0346-333310

van de betrokkene gelegen om, alvorens er van

(spitsstrook). Dit brengt volgens de betrokkene

Wegverkeer te laten voorlichten. Dat de betrok-

mee dat, indien de vluchtstrook niet fungeert

De betrokkene is automonteur, reed met een

als spitsstrook, dit (óók) d.m.v. even opval-

auto van zijn werkgever naar de garage en

vertrouwd op de juistheid van zijn veronderstel-

lende signalen dient te worden aangegeven.

kwam in een file terecht. Na even in een file te

ling dient voor zijn eigen rekening en risico te

Bij de betrokkene is verwarring ontstaan en

hebben gestaan, sloeg de motor van de auto

komen. Dat de geldigheid van het kenteken

derhalve is oplegging van de administratieve

af. Vervolgens heeft hij de auto op de vlucht-

inmiddels -kennelijk n.a.v. de opgelegde sanc-

sanctie volgems hem niet billijk. De verbalisant

strook gezet om te proberen het probleem te

tie- wel is geschorst maakt dat niet anders. Volgt

verklaarde in het proces-verbaal: de borden

lokaliseren. Er kwamen echter ca. 8 tot 10 auto’s

bevestiging van de beslissing van de kanton-

volgens het model C 23-1 van bijlage 1 RVV90

aan rijden, die niet meer over de vluchtstrook

rechter tot ongegrondverklaring van het beroep.

waren niet opengeklapt en op de portalen boven

verder konden rijden. Teneinde een opstopping

kene dat heeft nagelaten en zonder meer heeft

het wegdek waren geen groene pijlen aange-

te voorkomen is hij langzaam over de vlucht-

Weigering zekerheid te stellen

bracht. Derhalve was de strook als vluchtstrook

strook doorgereden naar het einde van de afrit.


aangeduid en d.m.v. een doorgetrokken streep

Hij voegde niet meer op de rijbaan in, omdat de

WAHV 06/01434

gescheiden van de rijbaan. De betrokkene

auto niet meer normaal kon meekomen met het

volgde (nagenoeg) de gehele vluchtstrook tus-

overige verkeer. Daar heeft hij de auto stilgezet

De betrokkene weigert zekerheid te stellen

sen toerit en uitvoegstrook naar x-weg. Het hof

en heeft hij een deel van het probleem kunnen

omdat hij al drie jaar wacht op geld dat hij

is van oordeel dat de stelling van de betrokkene

vinden. Tenslotte is hij doorgereden en heeft hij

nog moet terugkrijgen van het CJIB. Als hij nu

dat middels signalen moet worden aangegeven

op dezelfde dag de auto gerepareerd. Het hof

zekerheid stelt verwacht hij daarom weer meer

dat géén gebruik mocht worden gemaakt van

is van mening dat niet (bij voortduring) van een

dan drie jaar op zijn geld te kunnen wachten.

de vluchtstrook, geen steun vindt in het recht.

noodgeval sprake was. Het over de vluchtstrook

Volgens het hof moet de wetsbepaling (art. 11

De gevolgen van de bij de betrokkene ontstane

rijden om het voertuig op een andere plaats

3e lid WAHV) aldus worden verstaan dat aan de

verwarring dienen voor zijn rekening en risico te

langs de kant van de weg stil te zetten moet

verplichting tot zekerheidstelling slechts kan

komen. Volgt bevestiging van de beslissing van

immers los worden gezien van een mogelijke

worden voldaan door betaling van het volledige


eerdere situatie waarin het voor de betrokkene

bedrag van de sanctie, zonder dat daarbij een

het beroep.

-vanwege een defect aan het voertuig- wel-

beroep mag worden gedaan op verrekening

licht noodzakelijk was om met het voertuig naar

met enig bedrag dat het CJIB in een andere


de vluchtstrook uit te wijken. Anders dan de

zaak aan de betrokkene verschuldigd is (vgl.


betrokkene kennelijk meent, was het nadat het

HR 8 mei 2001, VR 2001, 129). Daar komt bij

WAHV 06/01057

voertuig op de vluchtstrook stil was gezet, niet

dat de betrokkene naar het oordeel van het hof

noodzakelijk om over de vluchtstrook te gaan

zijn stelling dat het CJIB reeds meer dan drie

De betrokkene voert aan, dat er een file was, ver-

rijden. Niet aannemelijk is geworden dat de

jaar verzuimt een aan de betrokkene verschul-

moedelijk vanwege een ongeval. Omdat hij niet

betrokkene niet met dit voertuig op de rijbaan

digd bedrag te voldoen niet aannemelijk heeft

bekend is in de omgeving, was hij de weg kwijt

had kunnen invoegen. Er was immers sprake

gemaakt. Volgt bevestiging van de beslissing van

en wilde de eerstvolgende afslag nemen om aan

van een file op de rijbaan en derhalve zal er niet


iemand de weg te vragen. Een andere automo-

met hoge snelheid op die rijbaan zijn gereden.

het beroep.

bilist bood hulp en verzocht hem te volgen op de

Volgt bevestiging van de beslissing van de

vluchtstrook. Er werd stapvoets gereden en de

kantonrechter tot ongegrondverklaring van het

situatie leverde geen gevaar op voor het overige

beroep.

verkeer. Het hof leidt uit de wetsbepalingen af (art. 43, 3e lid RVV90 en de Nota van Toelichting

Geldigheid APK verloren restauratieobject

op het RVV90, hoofdstuk X, dat met name aan

& schorsingsmogelijkheid

objectief waarneembare noodsituaties gedacht


moet worden wil de weggebruiker slechts in

WAHV 06/01425

incidentele gevallen van urgente aard gebruik

Tekst: Koos Spee

27

OPPORTUUN

Inhoud

Nummer 3 – 2007

3

Uit het warme bad van het OM Egbert Myjer, pagina 12

Maart 2007 Alles afwegende

Rubrieken 6

Hij reisde van Leeuwarden naar Letland en legde een internationale bende bloot. Mensenhandel-officier Martijn Kappeyne van de Coppello: ‘Mannen die profiteren van de afhankelijke positie van prostituees moeten strafrechtelijk worden aangepakt.’

‘Slachtofferzorg nog vrijblijvend’

18

Ze is getroffen door het grote enthousiasme van de OM’ers die met slachtofferzorg bezig zijn. Maar juriste Sandra Reynaers vindt dat best practices binnen het OM beter verspreid kunnen worden.

De Hoek van Jan

2

Kom in de kas

KortOM WaarOM?

4 11

Vertrouwelijke communicatie

OM-afdoening on tour

8

Ze leggen de wet uit, ze beantwoorden vragen, en ze schetsen de gevolgen van de strafbeschikking. De leden van de projectgroep OM-afdoening zijn al maanden ‘on tour’.

Egbert Myjer

12

'Ik had het nooit van mezelf verwacht, maar ik ben blij dat ik niet meer hoef te managen. Ik had moeite met Het OM Verandert.’ Interview met oud-hoofdadvocaat-generaal en EHRM-rechter Egbert Myjer.

Elf vragen aan...

16

...Peter den Hollander, facilitair medewerker parket Middelburg.

Parket Bonaire

20

Zijn bureaustoel mist een halve leuning en de tafels zijn niet verstelbaar. Maar David van Delft realiseert zich dat hij op het mooie eiland Bonaire mag werken. ‘Slow down dus en accepteer dat het hier anders is,’ zegt de eiland-officier.

OMhoog, OMlaag

15

Celdagequivalenten

Personalia

22

Agenda

23

OMgeslagen

23

Uitgelicht

24

Hoge bomen

Beleid en regels

25

Internationaal

26

Verkeer

27

AchterOM

28

KortOM Regeerakkoord spaart OM De criminaliteit moet met een kwart dalen en het functioneren van politie en OM wordt versterkt. Dat staat in het 7 februari gesloten regeerakkoord van CDA, PvdA en ChristenUnie.

foto: Fleur Baaij fotografie Veiligheid, jarenlang prioriteit nummer één, leek in de aanloop naar de Kamerverkiezingen plots ondergesneeuwd. Maar ook het nieuwe kabinet zet in op meer veiligheid, bleek uit het regeerakkoord waarin CDA, PvdA en ChristenUnie veiligheid omschrijven als ‘een kerntaak van de overheid en een basisvoorwaarde voor een samenleving waarin mensen zich vertrouwd, vrij en verbonden voelen’. Bij de efficiencykortingen binnen de rijksoverheid blijft het OM buiten schot, zoals dat ook geldt voor de overige besparingstaakstellingen van het OM. Sterker, er wordt

vierhonderd miljoen euro extra geïnvesteerd in de capaciteit van de veiligheidsketen. De criminaliteit moet in 2008-2010 met een kwart gedaald zijn ten opzichte van 2003, wordt het doel van het veiligheidsprogramma. Het functioneren van politie en OM wordt versterkt. Nieuwe technologieën moeten meehelpen het ophelderingspercentage op te krikken. Het regeerakkoord noemt handhaving van de rechtsorde en van gestelde regels een eerste voorwaarde voor maatschappelijke integratie en ontwikkeling. ‘Gedogen is geen handhaving en bestaand

gedoogbeleid wordt zoveel mogelijk geëlimineerd of teruggedrongen.’ Het nieuwe kabinet wil een strengere aanpak van geweld, cybercrime, georganiseerde criminaliteit en fraude (waaronder ontneming, corruptie en witwassen). De “plukze”-wetgeving wordt vereenvoudigd en zal ook voor kleinere vergrijpen gaan gelden. Terrorismebestrijding blijft een ‘voortdurend punt van aandacht’. De bestrijding van productie van en handel in drugs wordt ‘onverminderd voortgezet’. De bestrijding van grootschalige wietteelt wordt geïntensiveerd. De aanpak van huiselijk geweld en eergerelateerde misdrijven wordt ‘krachtig voortgezet’. De prostitutiebranche is volgens het regeerakkoord nog steeds een “broeinest” van zwartwerken, vrouwenhandel, witwassen en andere vormen van illegaliteit en criminaliteit. Met een mix van robuuste controle, handhaving, creëren van persoonlijke aansprakelijkheid, nieuwe middelen en gewijzigde wetgeving moeten de uitwassen in de branche worden aangepakt. Het OM is ‘tevreden’ met de inhoud van het Regeerakkoord, zegt voorzitter van het College van procureurs-generaal Harm Brouwer. ‘We vallen buiten de bezuinigingen, maar het is afwachten hoe de precieze verdeling van de vierhonderd miljoen euro extra zal uitpakken, want velen zullen daarop aanspraak willen maken.’

Uniken Venema terug naar de Rechtspraak Herco Uniken Venema keert terug naar de Rechtspraak. De procureur-generaal, die eerder president van de rechtbank Arnhem was, zal 1 april stoppen als procureur-generaal en weer in dienst treden bij de Rechtspraak. In oktober 2005 trad hij toe tot het college.

Het besluit viel hem zwaar, zegt Uniken Venema, ‘maar ik heb gemerkt dat mijn hart meer ligt bij de rechtspraak dan bij de opsporing en vervolging. Bovendien wil ik graag dichter bij de praktijk werken.’ Het College van PG’s betreurt, maar respecteert de stap van de vertrekkende PG.

‘Als procureur-generaal heeft Herco zich uitstekend van zijn taak gekweten. Met zijn expertise en zijn enthousiasme was – en is – hij van grote waarde voor het OM en voor het College in het bijzonder. Wij gaan zijn inbreng dan ook zeker missen.’

OPPORTUUN

KortOM

Nummer 3 – 2007

Beleidsregels actueel op OMtranet Niet alle parketmedewerkers weten de informatie over de beleidsregels te vinden op OMtranet. Toch besteedt het Cluster Wet- en Regelgeving van het Parket-Generaal veel tijd aan het tijdig bekendmaken van alle nieuwtjes rond de beleidsregels. Alle informatie over de beleidsregels is te vinden op OMtranet, via de link JKS. ‘Veel mensen kijken echter niet op de zogenaamde “startpagina” van de OM-beleidsregels,’ constateert beleidsmedewerker Marike Dubbeldam. ‘Zij klikken direct door naar een van de daaronder hangende categorieën, zoals executie of opsporing. Op de startpagina is echter al het nieuwe beleid te vinden met de bijbehorende aanbiedingsbrieven. Verder vind je er alle verlengingen van beleidsregels, kleine aanvullingen en rectificaties.’ Het Cluster Wet- en Regelgeving coördineert alle taken rond de totstandkoming van de beleidsregels van het College. Hélène Dullaart en Marike Dubbeldam werken er als beleidsmedewerker, terwijl Loes van der Meer verantwoordelijk is voor de plaatsing van het beleid op OMtranet en op www.om.nl. De clustermedewerkers wijzen op de rechterkant van de startpagina, waar bovendien links met de volgende informatie staan: een artikeltje over de totstandkoming van beleidsregels; alle aanbiedingsbrieven

van de afgelopen jaren; een overzicht van beleidsregels die de komende maanden geactualiseerd worden en een link naar BosPolaris. Via deze laatste link zijn ook alle Polaris-richtlijnen te vinden. De informatie op de startpagina wordt maandelijks geactualiseerd. Wie vragen en opmerkingen heeft over de beleidsregels op OMtranet kan terecht bij Loes van der Meer, [email protected]

Tips? Heeft u tips voor de rubriek KortOM? Neem contact op met de redactie via [email protected] of 070 3399840.

Stelen van de baas aangepakt Een gezamenlijke aanpak van ondernemers, politie en OM moet “interne criminaliteit” gaan terugdringen. De ondernemingsorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland, het OM en de Raad van Hoofdcommissarissen hebben 6 februari een convenant ondertekend over de aanpak van delicten van werknemers tegen het eigen bedrijf. De schade die bedrijven hierdoor lijden wordt op zo’n zes procent van de bedrijfswinst geschat. In de gezamenlijke aanpak van “stelen van de baas” is een relatie gelegd tussen voorzorgsmaatregelen door bedrijven zelf en de inzet van politie en OM. Politie en OM

zullen aangiftes van bedrijven die zelf veel doen om interne criminaliteit te voorkomen met voorrang behandelen ten opzichte van bedrijven die geen maatregelen hebben genomen. Tegelijkertijd hebben VNO-NCW en MKBNederland een brochure voor hun leden samengesteld, waarin praktische tips om interne criminaliteit tegen te gaan zijn opgenomen. Vaak zijn eenvoudige voorzorgsmaatregelen voldoende. Het convenant is te vinden op: www.om.nl/nieuws/ archief/2007/2/31097/

OM pakt regie jeugdcriminaliteit Bij de aanpak van de jeugdcriminaliteit trekt het OM de landelijke regiefunctie verder naar zich toe. Dat is een van de uitkomsten van de onlangs gehouden slotconferentie van het programma “Jeugd Terecht”. Minister van justitie Ernst Hirsch Ballin, een van de sprekers op de confererentie van het vierjarige departementale programma, herinnerde aan de start van Jeugd Terecht. Er was grote ergernis onder de bevolking over de criminaliteit binnen de samenleving. Veel energie is toen gestoken in het verbeteren van de sociale veiligheid. Bestrijding van jeugdcriminaliteit met het programma Jeugd Terecht werd een van de speerpunten. Door het programma zijn maar liefst 58 acties ondernomen, aldus de minister. Een van de belangrijkste resultaten is wel het landelijk ingevoerde Justitiële Casusoverleg (JCO), waarin alle lokale ketenpartners vertegenwoordigd zijn. Er is een enorme inpuls gegeven aan de ketensamenwerking, hield ook procureurgeneraal Rieke Samson-Geerlings de driehonderd aanwezige deskundigen op het gebied van jeugdcriminaliteit voor. ‘Al deze initiatieven zijn erop gericht om betrokkenen in de justitieketen in aansluiting op elkaar probleem- en doelgroepgericht te laten werken. De afgelopen jaren heeft het OM nadrukkelijk de operationele regie op uitvoeringsniveau naar zich toe getrokken. Dit uit zich onder andere door een strakke sturing van het OM op de procesgang in de strafrechtsketen.’ Blikkend op de toekomst ziet de procureurgeneraal ook landelijk een coördinerende taak voor het OM weggelegd. ‘Daartoe zal het OM de voorzittersrol gaan vervullen van het nieuwe op te richten Landelijke Overleg Jeugdcriminaliteit.’

5

6

Handel in Letlandse ‘Deze zaak werd me in de schoot geworpen,’ vertelt Martijn Kappeyne van de Coppello, officier van justitie in Leeuwarden die zich bezig houdt met de bestrijding van mensenhandel. Hij reisde naar Letland en legde een internationaal opererende organisatie bloot. Maar de rechter verklaarde het OM voor geweld in het buitenland niet ontvankelijk. ‘Daarin stonden we machteloos.’ Op 1 december 2005 hield het prostitutieteam dat toezicht houdt in de rosse buurt van Leeuwarden een man op heterdaad aan. Deze had een vrouw, Katja Brilova, bedreigd met de dood, het afnemen van haar telefoon en het opeisen van een paar duizend euro. Ze was erg overstuur, maar kon haar belager, die nog ter plaatse was, aanwijzen. ‘We namen de man in verzekering en hadden een gesprek met het slachtoffer.’ Daaruit kwam al snel naar voren dat zij, samen met andere vrouwen, gedwongen werkte in de prostitutie. Ze deed aangifte van ernstig geweld, verkrachting en uitbuiting. Alle vrouwen bleken afkomstig van het platteland, uit de regio Jebakpils in Letland. Het is een arm district in het zuidoosten en grenst aan Litouwen. De werkloosheid is hoog. De mensen zijn er arm en hebben weinig opleiding. Vanuit een slechte sociaal-economische positie worden de meisjes naar Nederland gelokt. In Letland is het verboden om in de prostitutie te werken, daarom willen de meisjes dat het geheim blijft, ook voor de familie. Daarmee kon de pooier dwang uitoefenen. De vrouwen waren financieel afhankelijk van hem. Ze moesten hun verdiende geld volledig afstaan. Begrijpelijk, in eerste instantie, omdat de pooier allerlei kosten -voor papieren en de reis naar Nederlandvoor ze had gemaakt. Daarbij kregen de meisjes de toezegging dat ze bij vertrek vijftig procent van de opbrengst uitbetaald zouden krijgen. Sommige vrouwen moesten hun paspoort inleveren, werden ondergebracht in een huis waar ook anderen prostituees verbleven, werden bedreigd met de dood of met het feit dat hun familie

iets werd aangedaan. Er werd soms ernstig geweld tegen hen gebruikt. Martijn Kappeyne van de Coppello: ‘Katja wist dat ze in Nederland als prostituee zou komen werken. Ik vind het een hardnekkig misverstand dat zij en de andere meisjes daarmee geen slachtoffer meer zouden zijn. Juist het feit dat wij prostitutie als een legaal beroep zien maakt dat we moeten optreden. Mannen die profiteren van de afhankelijke positie van vrouwen die als prostituee werken in Nederland moeten strafrechtelijk worden aangepakt.’ Bij nader onderzoek bleek dat de verdachte

Afstemming met de Letlandse autoriteiten werd een prioriteit om te voorkomen dat er dubbel onderzoek plaats zou vinden en dubbele vervolging. Daar lag een groot risico. Immers, een verdachte kan niet twee keer voor hetzelfde feit worden veroordeeld. Als Letland het onderzoek zou doorzetten is de officier in Leeuwarden niet ontvankelijk. ‘Ik ben op 1 maart 2006 afgereisd naar de Letlandse hoofdstad Riga met twee rechercheurs van ons prostitutieteam en een tolk. Onze missie was praten met getuigen -met familie van de meisjes-, uitwisselen van politiegegevens en afstemmen met de officier van justitie aldaar.’ ‘Het bezoek was succesvol. Met de Letlandse officier zijn afspraken gemaakt en schriftelijk vastgelegd. De Letlandse autoriteiten gaven aan dat zij slechts onderzoek zouden verrichten naar ronselaars en slachtoffers voor zover die in Letland te werk waren gesteld. Faciliteerders en uitbuiters in het buitenland vielen niet onder hun onderzoek. De toezegging werd gedaan

‘Al snel kwam naarvoren dat zij gedwongen werkten in de prostitutie’ nog twee jaar gevangenisstraf moest uitzitten voor mensenhandel. De uitspraak van dat hoger beroep bij het Hof Den Haag uit 1994 werd hem direct uitgereikt en de verdachte stelde cassatie in. Ook lag er een aangifte tegen dezelfde verdachte van een andere Letlandse mevrouw en lagen er nota bene rechtshulpverzoeken vanuit Letland, die mogelijk relevant waren voor het onderzoek naar ‘onze’ verdachte. ‘We hebben beet’, wist de officier. ‘Met twee aangiftes, een vluchtgrond – immers hij was al tien jaar op de vlucht voor het vonnis uit 1994 – geen vaste woon- of verblijfplaats en een onbekende nationaliteit konden we hem in voorlopige hechtenis houden.’ In Letland was het onderzoek, waarvan de Friese verdachte onderdeel was, al in volle gang.

dat er geen vervolging ingesteld zou worden naar mijn verdachte.’ Na één rechtshulpbezoek wisselden de politieteams over en weer makkelijk verdere gegevens uit. Zo kreeg de officier onder andere de beschikking over tapes met verklaringen van familie van de meisjes. ‘Tijdens dit bezoek werden onze meegebrachte OM-pennensetjes, klokjes en stropdassen dankbaar aangepakt,’ herinnert de officier van justitie zich nog. ‘Hoewel een politieagent in het vervallen dienstlokaal ons fijntjes wees op de laptop en Volkswagen Sharan die door Duitse collega’s waren achtergelaten.’ ‘We kwamen terug met namen van meer slachtoffers, die we -soms met veel moeitehebben opgespoord en benaderd. Daaruit

OPPORTUUN

Alles Afwegende

Nummer 3 – 2007

vrouwen de verdachte al is aangehouden. Zo verkort je het proces aanzienlijk. Niemand hoeft meer te reizen en de vrouwen zijn makkelijk vindbaar.’ Martijn Kappeyne van de Coppello kwam tot een eis van dertig maanden en ontneming van twintigduizend euro voor de mensenhandelaar. Het vonnis van de rechter was twintig maanden en ontneming van voordeel (“plukken”) van dertienduizend euro. Alle buitenlandse feiten werden niet meegenomen. Hoewel niet is bewezen dat de vrouwen zijn gedwongen tot prostitutie, zijn ze volgens de rechtbank daar wel toe bewogen. En ook dat is strafbaar gesteld als mensenhandel.

Martijn Kappeyne van de Coppello: ‘Mannen aanpakken die profiteren van de afhankelijke positie van prostituees.’ Foto: Het Hoge Noorden / Jacob van Essen

kwamen twee extra aangiftes, waarvan een door een Engels meisje. In de aangiftes kwam naar voren dat twee vrouwen steeds werden verplaatst of doorverkocht tussen Denemarken, Oostenrijk, Spanje en Nederland. De verdachte pleegde in die landen ook inbraken en handelde in drugs. Zijn nationaliteit konden we niet vaststellen. Hij was Joegoslaaf of Albanees. De zaak had een sterk internationaal karakter.’ ‘Ik moest alert blijven op wat essentieel bewijsbaar was en me concentreren op de mensenhandel,’ aldus de zaaksofficier. ‘Wel heb ik getracht de strafbare feiten met betrekking tot mensenhandel die in het buitenland waren gepleegd ten laste te leggen. Immers, alle gewelddadige handelingen in het buitenland resulteerden in het gedwongen prostitueren in Nederland.’ Maar de rechtbank wees die redenering af. ‘Dat was zuur,’ zegt Martijn Kappeyne van de Coppello. ‘Daarmee ontspringen

zulke verdachten altijd de dans.’ En, pleit hij: ‘Eigenlijk zou er een Europese politie en Europese rechterlijke macht moeten bestaan waarin verdachten als de mijne aangepakt kunnen worden.’ De verdediging verzocht om verhoren van negen getuigen, waaronder slachtoffers, familieleden en een medeverdachte die vastzat in Letland. Daarop zijn in november de rechter-commissaris, een griffier, een tolk en de advocaat van verdachte opnieuw naar Letland gereisd. Uiteindelijk was de zaak afgerond voor de inhoudelijke zitting op 19 december 2006 – een goed jaar na de aanhouding. ‘Dat is lang. Maar tijdens de rechtszaak kon ik heel goed uitleggen waarom deze tijd nodig was. Daar heb ik wel van geleerd. Als er nu aangiftes binnenkomen en verklaringen afgelegd worden vraag ik gelijk een rechter-commissaris erbij. Bij die verhoren is ook een advocaat aanwezig als

In januari 2007 zou de mensenhandelaar in aanmerking komen voor vervroegde invrijheidsstelling. Maar de twee jaar gevangenisstraf uit 1994 stond nog steeds open en de uitspraak van de Hoge Raad over zijn cassatiemiddel was nabij. Om hem toch vast te houden schakelde de officier de vreemdelingendienst in en werd hij direct na invrijheidstelling in vreemdelingenbewaring genomen in afwachting van zijn uitzetting als ongewenst vreemdeling. Maar op 20 februari 2007 werd het cassatieberoep verworpen. De mensenhandelaar werd in zijn vreemdelingendetentie aangehouden om de andere straf alsnog uit te zitten. Martijn Kappeyne van de Coppello: ‘Daar kon ik me wel in vinden.’ Tekst: Thea van der Geest

7

8

Project OM-afdoening on tour Presentaties over de komende strafbeschikking De Wet OM-afdoening komt er aan. Ter voorbereiding tourt de projectgroep OM-afdoening met presentaties langs de MT’s van parketten. Zoals Den Haag en Alkmaar. ‘Inning van geldboetes wordt veel gemakkelijker.’ Terwijl ze in de aangerukte broodjes kroket happen, vuren de MT-leden van parket Den Haag vragen af op de leden van het project OM-afdoening. Hoe zit het nu met die Wet OM-afdoening die oktober dit jaar in werking treedt? Wat zijn de gevolgen voor het arrondissement? ‘En wanneer kan met het innen van geldboetes begonnen worden, nu de wetgever niet verplicht heeft gesteld dat alle strafbeschikkingen betekend moeten worden?’ Badend in het zonlicht – de zonwering op het Haagse parket hapert – geven deelprojectleider beleid Jack van Zijl en projectmedewerker Jack Bekers antwoord op alle vragen die na hun presentatie opborrelen. Van Zijl en Bekers maken deel uit van de projectgroep onderzoek, ontwikkeling en implementatie van de Wet OM-afdoening die wordt gecompleteerd door projectleider Hugo Hillenaar, projectsecretaris Roel Krijtenburg en projectmedewerkers Michel Beks en Tanja de Vette. De projectgroep is sinds oktober 2006 on tour. Het Haagse parket van hoofdofficier

Presentatie in de Haagse zon. Foto’s: Tanja de Vette

Han Moraal is al het vijftiende parket dat in het kader van een “communicatie-offensief” op 15 januari wordt bezocht. Jack van Zijl, die in het eerste deel van de presentatie uitlegt welke nieuwigheden de wet kent, beantwoordt de gestelde vraag wanneer boetes geïnd kunnen worden. ‘Uitgangspunt is dat strafbeschikkingen zoveel mogelijk in persoon worden uitgereikt via de AU-procedure of na het horen op een OM-zitting,’ legt Van Zijl uit. ‘Als de bestrafte hiertegen niet in verzet gaat, kan het CJIB na het verlopen van de verzetstermijn van twee weken met de exe-cutie gaan starten.’

Feitgecodeerde zaken Tijdens de toelichting op de werkzaamheden van de projectgroep door Jack Bekers, ontstaan eveneens discussies. Zo willen de MT-leden weten hoe de projectgroep heeft berekend wat nu precies de consequenties voor de parketten zijn. Bekers vertelt over het Simulatie Model Strafrechtsketen (SMS), op basis waarvan is uitgerekend dat

naar verwachting dertig procent minder feitgecodeerde zaken door het CJIB naar het OM zullen worden gezonden. Hij verwijst daarbij naar de site van de projectgroep, waarop de SMS-rapportage in zijn geheel te vinden is. Na een intensief uur moeten de MT-leden weer verder met de rest van hun agendapunten. Nadat op verzoek van de projectgroep een MT-lid en een parketsecretaris als contactpersoon voor de OM-afdoening zijn aangewezen, worden de projectgroepleden hartelijk bedankt en kunnen zij verder hun tour vervolgen. Dat vervolg vindt plaats ongeveer twee weken later, op 6 februari. Ook in Alkmaar wordt de projectgroep vergezeld door de zon; in de kamer van hoofdofficier Bernard Streefland schijnen de zonnestralen uitbundig naar binnen. Naast het MT zijn hier eveneens enkele OR-leden en de parketvoorlichter aangeschoven. De presentatie komt geen moment te vroeg, zo blijkt. De aanwezigen luisteren geïnteresseerd en vuren veelvuldig hun vragen af op projectsecretaris Roel Krijtenburg en projectgroeplid Jack Bekers, die vandaag naar Alkmaar zijn afgereisd. Als Jack Bekers de belangrijkste inhoudelijke aspecten van de wet uitlegt worden regelmatig de wenkbrauwen gefronst. ‘Waarom is bijvoor-

OPPORTUUN

OM-afdoening

Nummer 3 – 2007

beeld de aanwezigheid van een raadsman verplicht als een geldboete of schadevergoedingsmaatregel boven de 2000 euro wordt opgelegd?’ En vooral de bestuurlijke strafbeschikking doet de aanwezigen zuchten. ‘Waarom is in de wet gekomen dat in principe alle bestuursorganen en boa’s een strafbeschikking op mogen gaan leggen?’ Jack Bekers antwoordt dat dit een politieke keuze is geweest en dat de wet een gegeven is. Daarnaast laat hij weten dat voor de implementatie van de bestuurlijke strafbeschikking een aparte projectgroep zal worden opgericht.

Opleidingspakket De Wet OM-afdoening biedt het OM ook voordelen, zien de aanwezigen. Inning van geldboetes wordt veel makkelijker dan nu bij geldtransacties het geval is: het CJIB heeft meer en langduriger executiemogelijkheden, waarbij de invoering van de mogelijkheid tot gijzeling in het strafrecht een veelbelovende ontwikkeling is. Daarnaast kan de wet voor slachtoffers met schade grote voordelen bieden, doordat het OM straks een executeerbare schadevergoedingsmaatregel op kan gaan leggen. Eveneens zijn de aanwezigen zeer te spreken over de werkzaamheden van de projectgroep, die Roel Krijtenburg in het tweede deel van de presentatie uit de doeken doet. Instemmende geluiden klinken als hij vertelt dat de projectgroep een uitgebreid opleidingspakket gaat opstellen om onder meer parketsecretarissen te ondersteunen bij het verder ontwikkelen van de vaardigheden voor het horen van verdachten, wat de wet in sommige gevallen verplicht stelt. Uit op diverse parketten gehouden workshops is gebleken dat een grote verscheidenheid bestaat in de wijze waarop aan de procedure omtrent het horen op TOM-zittingen vorm is gegeven. ‘Op dat

De wet in het kort De ‘Wijziging van het Wetboek van Strafrecht, het Wetboek van Strafvordering en enige andere wetten in verband met de buitengerechtelijke afdoening van strafbare feiten’ (de Wet OM-afdoening) maakt het mogelijk dat het openbaar ministerie overtredingen en misdrijven waarop maximaal zes jaar gevangenisstraf staat op een andere wijze af kan doen; het kan deze door het opleggen van een strafbeschikking zelf bestraffen. De kern van de wet is dat de juridische grondslag van de buitengerechtelijke afdoening wordt aangepast. De strafbeschikking strekt niet ter voorkoming van vervolging, zoals bij de transactie het geval is, maar het is een afdoeningsvorm waarin het openbaar ministerie de zaak kan vervolgen en bestraffen. Daarmee komt de strafbeschikking, wat haar karakter betreft, meer overeen met een rechterlijke veroordeling. De strafbeschikking kan zonder tussenkomst van de rechter een executoriale titel opleveren. Het procesinitiatief komt bij de bestrafte te liggen: als hij het niet eens is met de opgelegde strafbeschikking kan hij in verzet gaan, waarna de zaak in volle omvang door de rechter zal worden beoordeeld. Het OM kan onder meer geldboetes, een taakstraf van maximaal 180 uur, een ontzegging van de rijbevoegdheid voor ten hoogste zes maanden, een gedragsaanwijzing of een schadevergoedingsmaatregel voor het slachtoffer opleggen.

Uitleg in Alkmaar. Foto: Ryan Lievaart

9

10

Negen vragen over de strafbeschikking Wat is een bestrafte? Degene aan wie een strafbeschikking is opgelegd. Wat is verzet? Het rechtsmiddel ex art. 257e Sv dat de bestrafte kan instellen als hij het niet eens is met de opgelegde strafbeschikking. Wanneer worden de eerste zaken met een strafbeschikking afgedaan? Vanaf 1 oktober 2007 worden de eerste strafbeschikkingen opgelegd voor de zaakstromen 8 WVW94 en 30 WAM, zes maanden later worden strafbeschikkingen opgelegd voor feitgecodeerde overtredingen en een jaar na de start-datum komen de overige zaakstromen voor een strafbeschikking in aanmerking. Met welk automatiseringssysteem wordt de strafbeschikking verwerkt? Het College heeft besloten de strafbeschikking in GPS te verwerken. Als fall-back scenario wordt ook COMPAS volledig aangepast aan de OM-afdoening. Wat gaat er gebeuren met de transactie? Deze blijft voorlopig naast de strafbeschikking bestaan. Vijf jaar na de inwerkingtreding van de Wet OM-afdoening wordt de wet geëvalueerd en wordt een beslissing genomen over de transactie. In de beleidsregels wordt wel opgenomen dat de transactie is uitgesloten, indien voor een zaakstroom een strafbeschikking kan worden opgelegd. Overigens moeten in totaal negentig beleidsregels aan de Wet OM-afdoening worden aangepast, daarnaast wordt speciaal voor deze wet een nieuwe beleidsregel opgesteld: de Aanwijzing OM-afdoening. Mag alleen het OM strafbeschikkingen opleggen? Nee, ook de politie, bestuursorganen en individuele buitengewone opsporingsambtenaren (bestuurlijke strafbeschikking, BSB) mogen strafbeschikkingen opleggen. De politie mag dit vanaf 1 april 2008 voor de feiten die nu worden genoemd in het Transactiebesluit 1994 (het zgn. Feitcodeboekje). Voor de BSB wordt een aparte projectgroep opgericht die de consequenties gaat onderzoeken en deze gaat implementeren. De startdatum voor de BSB is nog niet bekend. Is de wet in overeenstemming met art. 6 EVRM (vrije toegang tot de rechter)? Een bestrafte heeft altijd de mogelijkheid zijn strafzaak aan een rechter voor te leggen. Dit doet hij door het instellen van verzet. De officier of beoordelaar kan op basis van het verzet besluiten de strafbeschikking alsnog in te trekken en de zaak te seponeren of de strafbeschikking te wijzigen. In alle andere gevallen - en ook als de bestrafte het niet eens is met de gewijzigde strafbeschikking - wordt de bestrafte opgeroepen voor een terechtzitting. Kan het OM ook vervangende hechtenis opleggen? Nee, alle vrijheidsbenemende straffen en maatregelen blijven voorbehouden aan de rechter. Het OM kan dus geen vervangende hechtenis opleggen. Is het mogelijk de in de wet genoemde officiersbevoegdheden te mandateren? Ja, dat is mogelijk. In geval van een strafbeschikking met een taakstraf tussen de 121 en 180 uur, een OBM en een gedragsaanwijzing is het horen van de verdachte en het opleggen van de strafbeschikking uitgesloten.

gebied willen we zeker een kwaliteitsslag gaan maken en de parketsecretarissen meer ondersteuning bieden,’ merkt hij op. Ook de mededeling dat de projectgroep de parketten een draaiboek aan gaat bieden, waarin per fase wordt uitgewerkt welke stappen ze moeten ondernemen om op tijd klaar te zijn voor de inwerkingtreding van de wet, wordt positief ontvangen. Dat de presentatie door alle vragen en discussies anderhalf uur geduurd heeft, lijkt geen van de aanwezigen te deren. Na ook hier de vraag gesteld te hebben of het parket een contact-MT-lid en parketsecretaris aan wil wijzen, besluit Krijtenburg zijn presentatie. Na een dankwoord van hoofdofficier Streefland vertrekt de projectgroep weer, de zonnige buitenlucht in. Op naar de volgende presentaties voor de laatste drie parketten: Utrecht, Rotterdam en Dordrecht. Tekst: Tanja de Vette Meer informatie over de OM-afdoening staat op de site van de projectgroep op OMtranet. Te vinden via Organisatie > Projecten/ Commissies > OM-afdoening. Ook kan altijd contact worden opgenomen via het speciale emailadres [email protected].

OPPORTUUN

Helpdesk

Nummer 3 – 2007

WaarOM?

De helpdesk van het Landelijk Parket heeft de afgelopen jaren veel vragen beantwoord over bijzondere opsporingsbevoegdheden, internet, telecom, DNA en internationale zaken. Hoewel de helpdesk sinds 1 januari is gestopt, loopt deze rubriek nog even door. Vraag 1: Tijdens een doorzoeking in een administratiekantoor worden documenten aangetroffen die afkomstig zijn van een advocaat. Vallen deze documenten ook onder het verschoningsrecht? De bescherming van documenten die onder de geheimhoudingsplicht van de advocaat vallen, is niet gekoppeld aan de plaats waar ze zich bevinden. Dat betekent dat de bijzondere waarborgen met betrekking tot het verschoningsrecht ook van toepassing zijn wanneer bij een doorzoeking bij een niet-advocaat stukken worden aangetroffen die mogelijk onder het verschoningsrecht vallen. Dat geldt in ieder geval voor correspondentie gericht aan, of afkomstig van een advocaat, maar bijvoorbeeld ook documenten waarop ‘vertrouwelijk’ of ‘persoonlijk’ staat vermeld, dienen met het oog op de bescherming van een mogelijk van toepassing zijnd verschoningsrecht omzichtig te worden behandeld. Zie hieromtrent de Aanwijzing toepassing opsporingsbevoegdheden en dwangmiddelen tegen advocaten (Stcrt. 2006, 130).

Vraag 2: Aan welke eisen moet een opsporingsambtenaar van politie voldoen om uitvoering te kunnen geven aan een bevel opnemen van vertrouwelijke communicatie (art. 126l/126s Sv)? In art. 7 van het Besluit technische hulpmiddelen strafvordering is bepaald dat het plaatsen van technische hulpmiddelen slechts is voorbehouden tot deskundige opsporingsambtenaren van politie die daartoe zijn aangewezen door de korpsbeheerder. Deze opsporingsambtenaren dienen te voldoen aan de bekwaamheidseisen die

worden genoemd in de Regeling opnemen vertrouwelijke communicatie politie (Stcrt. 2000, 7) en de Regeling vakbekwaamheid technische hulpmiddelen strafvordering (Stcrt. 2006, 251). Zie verder art. 7 van het Besluit technische hulpmiddelen strafvordering. Als gevolg van de inwerkingtreding van het Besluit technische hulpmiddelen strafvordering op 1 januari 2007 is het plaatsen van technische hulpmiddelen ter uitvoering van een bevel opnemen van vertrouwelijke communicatie niet langer voorbehouden tot de opsporingsambtenaren van het Korps landelijke politiediensten. Ook de opsporingsambtenaren van de regiokorpsen kunnen nu worden belast met de uitvoering van een bevel.

Vraag 3: Kunnen opsporingsambtenaren van de Koninklijke Marechaussee worden belast met de uitvoering van een bevel opnemen van vertrouwelijke communicatie (art. 126l/126s Sv)? In lid 1 van art. 126l/126s Sv is bepaald dat vertrouwelijke communicatie alleen kan worden opgenomen door opsporingsambtenaren als bedoeld in art. 141, onderdeel b Sv. Dit betekent dat uitsluitend opsporingsambtenaren van politie kunnen worden belast met een bevel tot het opnemen van vertrouwelijke communicatie. Hoewel de opsporingsambtenaren van de bijzondere opsporingsdiensten en de KMAR niet bevoegd zijn om vertrouwelijke communicatie op te nemen, wordt in lid 1 niet uitgesloten dat eenmaal opgenomen communicatie door deze opsporingsambtenaren wordt uitgewerkt en geanalyseerd (Kamerstukken II, 1996/1997, 25403, nr. 3, p. 79 (MvT)). In de Nota van toelichting op het Besluit technische hulpmiddelen strafvordering heeft de minister van justitie aangegeven dat art. 126l Sv zal worden gewijzigd: ook opsporingsambtenaren van de Koninklijke Marechaussee worden bevoegd om in het kader van de uitvoering van de politietaak uitvoering te geven aan een bevel opnemen van vertrouwelijke communicatie (Besluit technische hulpmiddelen strafvordering, Stb. 2006, 524, p. 14 (NvT)). Tekst: Michael Nieuwenhuis

11

12

‘Ik mis de esprit de corps van het OM’ Maar managen mist EHRM-rechter Egbert Myjer niet

Ruim twee jaar geleden verliet Egbert Myjer het OM om de Nederlandse rechter te worden in het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. In zijn woning in Leiden vertelt hij over de hechte vriendschappen binnen het OM, inspirerende lunches en de zaak van de Italiaan die een blonde vrouw zocht. Bent u nog welkom in Nederland? Onlangs stonden de kranten vol over een arrest van uw Hof, waarin werd geoordeeld dat Nederland een afgewezen asielzoeker niet mocht terugsturen naar Somalië. ‘Omdat ik het met mijn collega’s eens was dat Nederland fout zat? Ach, het is niet echt relevant of ik mij populair maak bij de Nederlandse overheid. Ik zit in Straatsburg als onafhankelijk rechter, niet als pleitbezorger van Nederland. Het recht op leven is een absoluut recht. Dat betekent dat wij heel precies moeten kijken of het aannemelijk is dat deze afgewezen meneer Salah Sheekh voor zijn leven te vrezen heeft wanneer hij terug moet naar Somalië. Het aardige is dat wij zo’n zaak met een Europees oog bekijken. Bij ons oordeel betrekken we niet alleen hoe Nederland aankijkt tegen de veiligheid in de verschillende gebieden in Somalië, maar ook hoe andere Europese landen en mensenrechtenorganisaties daarover denken. Wij hebben ons er in deze beslissing voor beijverd, dat het arrest duidelijk is voor de mensen die er in Nederland mee moeten werken: rechters, advocaten en medewerkers van de IND. Ik vind dat ik als nationaal rechter een voorlichtende taak heb. Een arrest moet geen vraagtekens laten

bestaan. Men moet er in Nederland direct mee aan de slag kunnen.’ Lukt het om in de raadkamer uw collega’s de bijzonderheden van de Nederlandse rechtspraktijk uit te leggen? ‘Ik heb veel profijt van de praktijkervaring die ik als advocaat-generaal en als rechter heb opgedaan. Dat draagt soms echt iets bij aan de discussie in de raadkamer. Ik zou dolgraag voorbeelden willen noemen, maar het geheim van de raadkamer maakt dat ik dat niet doe. Laat ik zeggen dat het zich bijvoorbeeld kan voordoen bij discussies over de hantering van strafvorderlijke dwangmiddelen of over het oproepen van bedreigde getuigen. Ook de “law in the books” moet worden uitgelegd tegen de achtergrond van wat in de praktijk mogelijk is. Om te voorkomen dat het te theoretisch en onpraktisch wordt, is het soms goed dat er een praktijkman in de kamer zit.’ Zijn mensen uit de praktijk dan zo schaars in Straatsburg? ‘Het mooie aan het Hof is dat de rechters zulke verschillende achtergronden hebben. Er zijn oud OM’ers, zoals mijn Italiaanse collega en ik, rechters, advocaten, hoogleraren en topambtenaren. De president heeft

alle smaken evenwichtig over de kamers van het hof verdeeld. In iedere kamer zit een goede mix, als je kijkt naar werkervaring, juridische kennis, taal en ook rechtscultuur. Om een voorbeeld te geven: met de toetreding van Montenegro zullen we zes rechters hebben uit het voormalige Joegoslavië. Die moet je dus niet bij elkaar zetten. Hetzelfde geldt voor Nederland en de Scandinavische landen. Door de verdeling van rechters wordt blokvorming voorkomen en heb je steeds een open, veelzijdige discussie. Die discussies gaan door aan de lunchtafel. We beginnen in Straatsburg vroeg en we gaan laat weg, maar tussendoor nemen we uitgebreid de tijd voor de lunch. Dat zijn steeds buitengewoon geanimeerde gesprekken tussen mensen uit 46 landen, die zonder uitzondering in eigen land op een hoog niveau hebben gefunctioneerd. De lunch, dat is iedere dag weer een feest!’ Het Hof kent, anders dan de Nederlandse rechtspraak, een systeem van “dissenting” en “concurring opinions”. Hoe kijkt u daar tegenaan? ‘Ik ben een groot voorstander. Het grote voordeel is dat je je niet kunt verschuilen achter de meerderheid. Wie het in de raadkamer oneens is met de meerderheid, zal zijn argumenten op papier moeten zetten. Dat komt de kwaliteit van het debat alleen maar ten goede. Inmiddels heb ik een keer of tien een afwijkende mening geformuleerd. Ik weet nog goed hoe het ging met het concept van mijn eerste “dissenting opinion”. De voorzitter riep mij bij zich en zei vaderlijk over mijn concept: “Zo plegen wij

OPPORTUUN

Egbert Myjer

Nummer 3 – 2007

Egbert Myjer: ‘De lunch in Staatsburg is iedere dag weer een feest.’ Foto’s: Gerhard van Roon

hier niet helemaal met elkaar om te gaan.” Er is dus debat, maar het blijft wel hoffelijk. Er zijn onder de dissenting opinions echte juweeltjes. Het is prachtig om te lezen wat mijn Maltese collega Bonello soms schrijft. Die kan vlijmscherp formuleren, op het literaire af.’ Uw enthousiasme over Straatsburg is duidelijk. Zijn er ook dingen die u mist uit uw tijd bij het OM? ‘Wat ik in ieder geval mis, is de grote onderlinge verbondenheid, het esprit de corps. Ik kwam destijds na 12 jaar zitten naar het OM. Daar ben ik in een warm bad gestapt. Bij

len. Het was heerlijk om hoofdadvocaatgeneraal te zijn vanwege het directe contact met de mensen en vanwege mijn eigen projecten, zoals de gedragscode OM. Maar ik had meer moeite met Het OM Verandert. Bij die ontwikkelingen had ik het gevoel dat ik mijn mensen moest beschermen tegen het Verandermonster. Ik heb naar eer en geweten op de winkel gepast, maar ik denk dat het goed is dat die veranderingen nu door anderen worden doorgevoerd. Gevoelsmatig vind ik het jammer dat het allemaal nog centraler en efficiënter moet worden, maar ik begrijp het natuurlijk wel. In Straatsburg zijn we genoodzaakt om eigenlijk precies hetzelfde te doen.’

‘Ik had het gevoel dat ik OM’ers moest beschermen tegen het Verandermonster’ het Haagse – en later ook het Amsterdamse – ressortparket zijn hechte vriendschappen ontstaan die nog steeds voortduren. Om een sprekend voorbeeld te geven. De Ikea-spullen in mijn huis in Straatsburg zijn in elkaar geschroefd door Arend Vast (de hoofdofficier Zwolle). Arend is toen een paar dagen overgekomen om ons te helpen bij het inrichten. In ons huis in Straatsburg hebben wij een logeerkamer en die wordt met grote regelmaat gebruikt door oud-collega’s van het OM. Wat ik veel minder mis, is het leidinggeven. Ik had het nooit van mezelf verwacht, maar ik ben blij dat ik niet meer hoef te managen. Er is een grote last van mijn schouders geval-

Hoe gaat het daar in Straatsburg met de achterstanden? In het verleden heeft u daar waarschuwende woorden over gesproken. ‘Er is van alles geprobeerd om de efficiency te verhogen, maar het feit blijft dat er veel meer klachten binnenkomen dan we kunnen verwerken. We hebben al een zware filterprocedure. We zijn opgedeeld in comités van drie rechters om zaken op ontvankelijkheid te toetsen. Ik zit met de Zweedse en Letse rechter. Per keer gaat dat dan om een klacht of tachtig. Meestal kunnen we beslissen op grond van de door onze medewerkers gemaakte samenvatting. Ik zorg er wel voor dat ik bij iedere Nederlandse klacht

het dossier heb gelezen. Alleen bij twijfel komen we bij elkaar. Bijna 95% van de klachten is niet-ontvankelijk. Er zit veel nonsens tussen. Mijn voorlopige favoriet is de zaak van de Italiaan die vond dat zijn land het recht op familieleven had geschonden. De man kon maar geen vrouw vinden en had toen de Italiaanse Staat tevergeefs verzocht voor hem een echtgenote te regelen. Liefst een blonde, blauwogige van minstens 1.76m. Er is nu een concept-protocol bij het Verdrag, dat het mogelijk maakt om zaken sneller te behandelen. We kunnen dan bijvoorbeeld gaan werken met kamers van drie rechters en met unusrechtspraak voor de ontvankelijkheidstoets. Dat protocol is inmiddels geratificeerd door 45 van de 46 lidstaten, maar het is vlak voor kerstmis afgeschoten door het Russisch parlement. Dat is rampzalig voor ons. Wonderbaarlijk toch dat juist het land met de meeste klachten tegen zich, op deze manier blokkeert dat het Hof efficiënter gaat functioneren.’ Zijn er landen die zich niets gelegen laten liggen aan de uitspraken van het Hof? ‘Zo ver zou ik zeker niet willen gaan. Iedere lidstaat heeft zich verplicht om de uitspraken van het Hof na te leven. Wel hanteert men daarbij nogal eens verschillende snelheden. In de voorhoede zitten landen als Nederland. Na een geconstateerde schending, neemt de Nederlandse overheid snel maatregelen. Het regiem in de EBI is bijvoorbeeld meteen aangepast, nadat het Hof zich daar kritisch over had getoond. De

13

14

kan, krijg ik te horen dat ik dat zeg omdat ik afkomstig ben uit een land waar het OM wél deugt. Dat lijkt mij een mooi compliment voor het Nederlandse OM.’

middengroep zijn de landen die gevolgen aan onze arresten verbinden, maar daar de tijd voor nemen. De laatste categorie zijn de lidstaten die meteen al zeggen dat het voorlopig nog niet gaat lukken. Hoopgevend is in ieder geval dat landen niet altijd in de laatste groep blijven hangen. Turkije is een voorbeeld. Vroeger kregen we daarvandaan echt akelige zaken binnen, zoals geweldda-

zijn wel eens incidenten, maar dat zijn dan ook echt incidenten. Als ik dan naar de Schiedammer Parkmoord kijk: het is natuurlijk vreselijk wat daar is misgegaan, maar ik ben ook trots op de voortvarendheid waarmee “mijn” OM zelf maatregelen heeft getroffen. Die Commissie Posthumus instellen, dat vergt toch durf. Ik zie dat de landen uit Oost-Europa nog erg

‘Na een geconstateerde schending neemt de Nederlandse overheid snel maatregelen’ dig optreden van het leger en het monddood maken van de Koerden. Nu komen er nog steeds veel klachten uit Turkije, maar die zijn van een aanmerkelijk lichter kaliber.’ En hoe doet het Nederlandse OM het vanuit een mensenrechtenperspectief? ‘In het algemeen gaat het heel goed. Er

worstelen met hun OM. Dat heeft nog niet altijd traploos de overgang gemaakt van de oude Prokoeratoera naar een rechtsstatelijke organisatie. Mijn collega’s uit die landen willen dan hun kritiek op het OM in een arrest erg stevig formuleren om de boodschap tussen de oren te krijgen. Wanneer ik dan zeg dat het ook wel wat subtieler

Is het nog wel spannend genoeg bij het Hof? Het lijkt er op dat bij de landen in de voorhoede de mensenrechten wel zo’n beetje op orde zijn en dat het er in Straatsburg nu vooral om gaat de landen die achterblijven de aansluiting te laten vinden? ‘Oh, het blijft zeer zeker spannend. Er komen nog steeds nieuwe vraagstukken op ons af. Kwesties waar de opstellers van het Verdrag zich destijds geen voorstelling bij gemaakt zullen hebben. Een echtpaar heeft embryo’s laten invriezen vlak voor de vrouw een baarmoederoperatie zou ondergaan. Een paar maanden na de operatie wil ze zich graag laten insemineren. Heeft zij daar recht op ook nu de man van gedachten is veranderd? En een voorbeeld uit Nederland is de zaak-Ramzi. Het Verdrag noemt in artikel 2 het recht op leven. Dat betekent dat een vreemdeling niet mag worden uitgezet naar een land waar hij voor zijn leven te vrezen heeft. Maar wat nu als deze vreemdeling verdacht wordt van terrorisme? Dat zelfde artikel 2 legt op staten ook de verplichting om de eigen burgers te beschermen tegen schending van hun recht op leven. Hoe verhoudt dat zich tot elkaar? Dat zijn boeiende afwegingen. Ik heb altijd mooie banen gehad: als rechter, als lid van het OM en als hoogleraar. Maar deze baan is de eerste waarbij continu denk: “wat is het toch mooi dat ik dit doen mag!” Eigenlijk zou ik het bijna net zo lief gratis willen doen.’ Tekst: Juriaan Simonis

OPPORTUUN

OMhoog, OMlaag

Nummer 3 – 2007

Celdag-equivalenten ‘Wat is zwaarder, een pond veren of een pond lood?’ Ik mag hopen dat elke lezer van Opportuun het antwoord op dit raadseltje kent, maar dat er desondanks een verschil is, zal blijken zodra er van beide een zak op je hoofd valt. Maar wat is dan gelijkwaardig, een pond veren en vijftig gram lood? Een dergelijk probleem speelt ook in de straftoemeting. Want wat is nu zwaarder, één week gevangenisstraf, 500 euro boete of, 40 uur taakstraf? En hoe bepaal je of er zwaarder wordt gestraft als die strafsoorten door elkaar en zelfs in combinatie voorkomen? De beleidsregels van het Openbaar Ministerie komen ons te hulp. In het kader voor strafvordering is vastgelegd dat de “waarde” van een sanctiepunt gelijk is aan één dag gevangenisstraf of twee uren taakstraf of een transactie dan wel geldboete van 22 euro. Nu weten we dus dat een boete van 500 euro (23 sanctiepunten) zwaarder is dan 40 uur taakstraf (20 sanctiepunten) en één week gevangenisstraf (7 sanctiepunten). Door elke straf om te rekenen naar sanctiepunten, ontstond in het jaar 2002 de celdag-equivalent, afgekort tot cde. (zie ook “De straftoemeting in Nederland van 1995 tot en met 2001” door A.C. Berghuis en M. Mak in de bijlage “Goed Beschouwd” bij het jaarverslag OM 2001)

Deze cde’s zijn zojuist herberekend en hoewel een grondige analyse nog moet plaatsvinden, presenteren we nu toch al een paar eerste bevindingen. Sinds 1995 zijn drie perioden te onderscheiden: tot het einde van het vorige millennium bedroeg de gemiddelde sanctie in rechtbankzaken ongeveer 55 cde; in de periode 2001 tot en met 2004 schommelde de gemiddelde sanctie rond de 61 cde; waarna deze daalde tot 51 cde in 2006. Gemiddeld lichtere sancties dus, maar wel 30 procent meer dan in 1995. De toename van de gemiddelde sanctiehoogte in kantonzaken kan voor het grootste gedeelte worden toegeschreven aan de algemene verhoging van de transactie en boetebedragen. De fluctuatie in de periode 2001 tot en met 2005 hoeft overigens niet het gevolg te zijn van veranderingen in strafmaat of in de aard van de zaken. Een simpel tekort aan zittingscapaciteit kan ertoe leiden dat de zwaardere zaken blijven liggen of op “lichtere” wijze worden afgedaan, met een dip in de gemiddelde cde als gevolg. Een inhaalslag in een

Gemiddelde zwaarte opgelegde sancties in cde

later jaar zorgt dan juist weer voor een piek in cde. Veranderingen in de “zwaarte” van de door de politie aangeleverde zaken wordt gemeten door de instroom met behulp van cde’s te wegen. Daartoe wordt per delict een “standaard” cde berekend. Deze wordt gemeten over een langere periode om eerdergenoemde fluctuaties te voorkomen en ook voor minder vaak voorkomende delicten een voldoende grote populatie te krijgen. Opvallend genoeg blijkt de gewogen instroom het geschetste – fluctuerende – beeld van opgelegde sancties te volgen: de instroom wordt gemiddeld iets lichter. Als we de perioden 1998-2002 en 2002-2006 met elkaar vergelijken blijkt dat de gemiddelde sanctie met ongeveer 58 cde gelijk is gebleven. De sanctie voor geweldsmisdrijven is gedaald van 151 naar 129 cde, hoewel de gemiddelde straf van sommige geweldsdelicten, zoals diefstal met geweld, juist is gestegen. Ook hogere straffen voor diefstal; misschien een effect van de veelplegeraanpak? Meer vragen dan antwoorden dit keer en overhaaste conclusies zijn niet op hun plaats. De hier besproken celdag-equivalenten zeggen iets over de gemiddelde hoogte van de sanctie; in individuele zaken worden er lagere maar ook veel hogere straffen opgelegd. Ook zijn “gemiddeld lichtere” zaken niet per definitie “minder zware” zaken. En de conclusie dat er minder zware straffen worden opgelegd is natuurlijk helemaal uit den boze.

celdagequivalenten

Tot slot nog de top-5 van meest gesanctioneerde delicten: 1) diefstal, 2) rijden onder invloed, 3) mishandeling, 4) vernieling en 5) openlijke geweldpleging. Tezamen maken zij de helft uit van het totaal aantal opgelegde sancties. Tekst:Martin Mak coördinator Bestuurlijke Informatievoorziening Parket-Generaal = Rechtbankzaken = Kantonzaken

15

16

Ansichtkaarten en aange Passie en ergernis van facilitair medewerker Peter den Hollander

‘Ansichtkaarten verzamelen is een geweldig iets! Je maakt in feite je eigen geschiedenisboek van een stad.’ Peter den Hollander is facilitair medewerker bij het OM Middelburg en geeft met glanzende ogen antwoord op de vragen over zijn tijdverdrijf. Bijna twee jaar werkt Peter nu op het parket in Middelburg en hij is nog even enthousiast als op de dag dat hij begon. Zijn collega’s zien hem als een rots in de branding. Wanneer je iets nodig hebt of geregeld wil zien, zorgt Peter er in een mum van tijd voor. Dat past ook bij zijn karakter want hij lost het liefst dingen op. Geboren in Vlissingen heeft Peter inmiddels de Abrahamleeftijd bereikt en zit daar totaal niet mee. Met vragen als ‘Zou je tien jaar jonger willen zijn?’ kan hij dan ook helemaal niks want ‘die tijd heb ik echt gehad’. Met zijn werk, zijn vrouw met wie hij al dertig jaar getrouwd is en zijn hobby komt hij de week wel door. Sterker nog! Hij komt eigenlijk tijd te kort want naar zijn ansichtkaartenverzameling kan hij uren kijken. Eerder werkte de Zeeuw 26 jaar lang bij een scheepswerf als meubelmaker en later als schetser en planner. Na een reorganisatie moest hij zijn heil ergens anders zoeken maar in de haven komt hij nog steeds graag. Daarna werkte hij gedurende zeven jaar bij een zonweringbedrijf waar hij kozijnen en serres maakte. Nadat het bedrijf over de kop ging was de vraag waar hij nu terecht zou komen. Een kennis bood uitkomst door te vertellen dat ze bij het OM in Middelburg mensen zochten. Peter: ‘Bij de facilitaire dienst zijn het allemaal geweldige mannen!’ Hoe ziet jouw dag er uit? ‘We werken met een gezellige ploeg van

vier man in de facilitaire dienst. Het werk is grofweg verdeeld in vier hoofdtaken. Je hebt de post die gedaan moet worden. Er zit altijd iemand achter de receptie om mensen binnen te laten en goederen te controleren. Dan is er de gebouwendienst. Dat is onder meer wagenparkbeheer en kleine klusjes. En als laatste de repro met dingen als kopiëren van dossiers en treinkaartjes regelen. Elke week heb je een andere taak en dat is wel zo divers.’ Wat is er zo leuk aan jouw baan? ‘Het maakt me niet uit wat voor “dienst” ik heb die dag, ik vind alles leuk. Als ik dan toch iéts moet zeggen dan wordt het de gebouwendienst. Ik hou er van om dingen op te lossen, te maken. Dus als ik gebouwendienst heb ga ik overal kleine klusjes opknappen zoals het ophangen van een whiteboard of het opzetten van een geluidsinstallatie voor een zeepkist.’ Waarom bij het OM? ‘In 2005 hoorde ik van een kennis dat ze mensen zochten voor de facilitaire dienst. Die kennis vertelde dat ze net naar een nieuw gebouw waren verhuisd vanwege de scheiding van de rechtbank. Het trok me wel aan dat je dan toch bij een fris begin betrokken bent, je bouwt iets op vanuit niets. Ik heb gesolliciteerd en daarna ging het eigenlijk erg snel. Ik zit hier nu ongeveer twee jaar en heb het reuze naar mijn zin.’

Zijn er ook ergernissen? Na lang nadenken komt Peter dan toch met het volgende. ‘In onze kantine zijn er geen cateringmensen dus het is onze taak om de eettafel en het keukentje bij te houden en de bordjes en dergelijke in de vaatmachine te zetten. Ik erger me er dan soms aan dat mensen hun rommel laten staan terwijl het toch een kleine moeite is om het even weg te zetten. Soms staan er bekers met aangekoekte soep. Die moeten twee keer de vaatwasser in voor dat ze schoon zijn. Als je zo’n beker wegzet spoel hem dan zelf alvast even om, dat scheelt ons werk. Ook dingen als grote lege dozen in het printerhok die in de weg liggen. Als je belt komen we ze zo ophalen. Ik ben van mening dat als iedereen gelijk z’n dingetjes opruimt het een stuk prettiger en schoner werken is.’ Als je een dag de baas zou zijn op het parket, wat zou je dan veranderen? ‘Helemaal niets! Ik ben een tevreden mens. Het is een leuke organisatie met hardwerkende aardige mensen waar niets aan veranderd hoeft te worden. Diederik Greive (hoofdofficier) doet het prima!’ Wel eens de wet overtreden? ‘Een paar boetes voor (een klein beetje) te hard rijden hahaha, meer niet. Geweld heb ik in ieder geval nog nooit gebruikt!’ Omschrijf jezelf in vijf woorden... ‘Wie Peter kent weet in ieder geval dat hij een ontzettend bescheiden man is,’ aldus een collega die net komt binnenlopen. Peter vindt ook eigenlijk dat anderen hem het beste kunnen omschrijven. ‘Dat vind ik altijd zo moeilijk, net alsof je aan het

OPPORTUUN

11 vragen aan...

Nummer 3– 2007

koekte soep opscheppen bent over jezelf.’ De collega heeft er in ieder geval geen enkele moeite mee: ‘Spontaan, eerlijk, sympathiek, gezellig en een pietje precies.’ Wat is je grootste passie? ‘Ik verzamel ansichtkaarten van mijn geboortestad Vlissingen waar ik veertig jaar heb gewoond. Ik heb ruim vierduizend stuks die variëren in leeftijd van 1897 tot en met 1970 en ze vormen een geschiedenisboek van die geweldige stad. Ik heb veel afbeeldingen waarop gebouwen staan die inmiddels gesloopt zijn. Of havens die vroeger midden in Vlissingen lagen maar vanwege de stank gedempt werden.’ Wat meer tot de verbeelding spreken de kaarten die gebeurtenissen uitbeelden die iedereen kent. Goed voorbeeld daarvan is de kaart waarop Belgische vluchtelingen staan die tijdens de Eerste Wereldoorlog geld om kwamen wisselen bij de bank in Vlissingen. ‘Ik heb ook prenten van de watersnoodramp in 1953 met huizen en straten die onder water staan’. Trots vertelt Peter over de Zeeuwse beroemdheid Michiel de Ruyter: ‘Die kan natuurlijk ook niet ontbreken al is het maar een standbeeld van hem. Dat beeld stond eerst op een pleintje ergens onder aan de boulevard in Vlissingen en is overgebracht naar het middelpunt van de boulevard waar hij uitkijkt over de zee en zo in z’n glorie is hersteld. Van die verhuizing is een ansichtkaart en ik ben er enorm blij mee dat ik die in mijn collectie heb.’ Op de vraag hoeveel zijn “geschiedenisboek” waard is, lacht hij. ‘Ik weet niet hoeveel de collectie waard is en dat interesseert me ook niet zoveel. Soms vragen

‘Het gevoel dat je krijgt als je naar je verzameling kijkt, is belangrijker dan geld.’ Foto: Ruden Riemens Fotografie

mensen me ook wel wat de duurste kaart is die ik heb. Ik zeg dan altijd dat de waarde er niet toe doet. Het gevoel dat je krijgt als je naar je verzameling kijkt, dat is belangrijker dan geld.’ Met wie zou je een dagje willen ruilen? ‘Het lijkt me prachtig om als inwoner in 1900 in Vlissingen rond te lopen. Dan kan je in levenden lijve zien hoe alles er toen uit heeft gezien. En ruiken,’ zegt hij lachend. ‘Want die havens in de binnenstad waren er toen nog.’ Dit jaar wil ik zeker.... ‘Op vakantie naar Canada. Mijn zoon werkt daar als vrachtwagenchauffeur en dat is voor ons een uitstekend “excuus” om eens een kijkje te nemen aan de andere kant van

de Atlantische Oceaan. We gaan een ruim drie weken durende rondreis maken en natuurlijk gaan we ook nog even langs mijn zoon.’ Wat zou je doen met tien miljoen? ‘Ik zou wel stoppen met werken maar niet gaan verhuizen of zo. Ik besteed nu ongeveer zo’n twaalf uur per week aan mijn hobby met het bezoeken van beurzen etc. Als ik tien miljoen heb zijn mijn schaapjes op het droge en kan ik alle dagen ansichtkaarten gaan zoeken in winkeltjes,’ zegt hij grappend. ‘Maar mijn vrouw, zoon en dochter worden er natuurlijk ook beter van.’ Tekst: Elke Kool

17

18

‘Slachtofferzorg nog vrijblijvend’ Juriste Sandra Reynaers pleit voor verspreiding goede aanpakken Slachtofferzorg kampt met een zekere vrijblijvendheid. Dat stelt Sandra Reynaers na onderzoek in de parketten Amsterdam, Zwolle-Lelystad, Arnhem, Maastricht en Utrecht. De juriste pleit voor verspreiding van goede aanpakken, want slachtoffers waarderen goede slachtoffergesprekken en persoonlijke aandacht. ‘Ik ben getroffen door het grote enthousiasme van de OM’ers die met slachtofferzorg bezig zijn, en door de wil om het naar een hoger niveau te tillen.’ Dat moet juriste Sandra Reynaers allereerst van het hart. De afgelopen maanden vergeleek ze de manier waarop slachtofferzorg wordt ingevuld op de parketten Amsterdam, Zwolle-Lelystad, Arnhem, Maastricht en Utrecht. Hierbij concen-treerde ze zich op de zogenoemde officiersgesprekken. Dat alles als onderdeel van haar rechtsvergelijkend promotieonderzoek naar slachtofferrechten en de rol van het OM. Via haar promotor, hoogleraar strafrecht Theo de Roos, kreeg ze een stageplaats bij parket Utrecht. Daar mondde haar zoektocht naar knelpunten en best practices uit in een lange lijst van aanbevelingen. Want het “slachtoffer-enthousiasme” binnen het OM betekent niet dat er geen verbeteringen mogelijk zijn, weet Reynaers. ‘De slachtofferzorg zou meer verweven moeten raken met andere beleidsterreinen op het parket. Het wordt te vaak beschouwd als iets dat naast het primaire proces staat.’ Slachofferzorg is relatief nieuw, zegt de juriste. ‘In de afgelopen twee decennia heeft dat geleid tot een grote hoeveelheid nieuwe wetgeving en beleidsregels voor politie en OM. Ook de introductie van het EU-kaderbesluit inzake de status van het slachtoffer in de strafrechtelijke procedure in 2001,

heeft geleid tot verregaande verplichtingen op dit terrein. Mijn veronderstelling was dat dit allemaal niet zonder problemen zou kunnen worden ingevoerd.’

Weinig maatstaven ‘Er lijken weinig concrete maatstaven te bestaan, waaraan slachtofferzorg binnen de parketten moet voldoen. Hierdoor is een kwalitatieve beoordeling van het werk niet goed mogelijk en ligt een zekere vrijblijvendheid op de loer.’ Zo wordt er te weinig aandacht bestaan aan trainingen voor medewerkers op dit terrein, en nieuwe initiatieven worden intern te weinig geëvalueerd. ‘In het kader van mijn stageopdracht heb ik mij geconcentreerd op de zogenoemde officiersgesprekken en wat ik daarbij opmerkelijk vond was het gebrek aan concrete maatstaven met betrekking tot de bejegening tijdens een dergelijk gesprek.’ Verbetering van de officiersgesprekken begint bij het besef dat informatie en openheid het individuele slachtoffer tot een tevreden klant maken. Daarmee doe je ook op macroniveau iets aan de effecten die misdrijven hebben op de maatschappij. ‘Het verdient de voorkeur dat een officier het gesprek zelf voert. Dat is best lastig. Het vraagt tijd, aandacht, goed luisteren, empathisch vermogen en beheersing van

verschillende gesprekstechnieken. Op dit moment worden officieren daar onvoldoende in getraind. Het zou mijns inziens wenselijk zijn dat hieraan binnen de RAIO-opleiding meer aandacht besteed zou worden. Natuurlijk beschikken sommige officieren van nature over vaardigheden om dergelijke gesprekken goed te voeren. Dit zijn dan vooral officieren die regelmatig gesprekken voeren, want ook hier geldt dat oefening kunst baart. Dit neemt niet weg dat het beter zou kunnen en dat er een groep, ook toekomstige officieren, overblijft, voor wie dit soort trainingen nuttig zal zijn.’

Checklist Naast de manier waarop een gesprek wordt gevoerd, is ook de inhoud van belang. In een landelijk protocol officiersgesprekken is vastgelegd wat er aan de orde moet komen. ‘Dit protocol is helder en volledig. Maar zo uitgebreid dat het zich minder leent voor gebruik in de praktijk. Bij parket Arnhem hebben ze daar iets op gevonden. Op basis van het protocol is een checklist ontwikkeld. Door die lijst te hanteren, weet je zeker dat er niets vergeten wordt. Met de lijst kan de medewerker slachtofferzorg, die meestal bij het gesprek aanwezig is, ook gemakkelijk een verslag maken. Een aanbeveling voor ieder parket is dan ook om met een dergelijke checklist te werken. Het verdient de voorkeur dat officieren zich concentreren op het gesprek en dat slachtoffermedewerkers hen ondersteunen door de voortgang te bewaken, te controleren of alles aan bod komt en door het verslag te maken. Zo is het altijd mogelijk om terug te kijken en het geeft het werk van de slachtoffermedewerkers meer inhoud. Overigens is deze werkwijze op veel parketten al gebruikelijk.’

Slachtofferzorg

Reynaers: ‘De wil is er om het naar een hoger niveau te tillen.’ Foto: Onno Kummer

Actieve benadering In haar vergelijkende onderzoek kwam Sandra Reynaers meer goede aanpakken tegen waarmee andere parketten hun voordeel kunnen doen. ‘Een mooi voorbeeld is parket Maastricht, waar een speciale medewerkster slachtofferzorg in MK-en zware PR-zaken is aangesteld. Deze medewerkster is intern het centrale aanspreekpunt en geniet een zekere autoriteit binnen de organisatie. Zij is intensief betrokken bij de zaken en benadert het slachtoffer actief. Er wordt voor een persoonlijke benadering gekozen, waarbij maatwerk het sleutelwoord is. Intern bewaakt deze medewerkster de goede gang van zaken en spreekt als dat nodig is bepaalde personen op hun verantwoordelijkheden aan. Omdat deze functionaris er zo bovenop zit, is slachtofferzorg steeds meer ingebed geraakt in de normale bedrijfsvoering. Mijn aanbeveling is dan ook op andere parketten een dergelijke functionaris aan te stellen en deze in te zetten speciaal voor MK-zaken. Het is trouwens geen makkelijke functie. Het vraagt enerzijds een groot empathisch vermogen en anderzijds veel assertiviteit.’

Aanbevelingen Daarmee is de lijst van aanbevelingen niet uitgeput. Een paar voorbeelden: slachtoffers weten vaak niet goed wat ze moeten kiezen als ze de vraag krijgen voorgelegd of ze een schriftelijke slachtofferverklaring (SSV) of een officiersgesprek willen, of gebruik willen maken van het spreekrecht. ‘De informatie, met name over het officiersgesprek, zou beter kunnen,’ oordeelt Reynaers. ‘Het voorkomt dat slachtoffers met verkeerde verwachtingen of onvoorbereid aan een dergelijk gesprek beginnen.’

Een ander punt is de nazorg. Een telefoontje na afloop van de zitting wordt bijvoorbeeld zeer gewaardeerd. Dat gebeurt al wel, maar is afhankelijk van de betreffende slachtoffermedewerker of officier. Een andere aanbeveling betreft een speciale ruimte voor slachtoffergesprekken. ‘In Amsterdam is zo’n kamer, een prettige ruimte waar informatie beschikbaar is. Dat komt het gesprek ten goede.’ Een goede ervaring uit Utrecht is het samen met andere organisaties organiseren van een voorlichtingsavond voor slachtoffers en buurtbewoners, wanneer er maatschappelijke onrust over een bepaalde zaak is. ‘Juist in dit soort mediagevoelige zaken kun je het als parket door een actieve opstelling goed doen.’ Verder zijn er de brieven aan slachtoffers die vriendelijker en minder formeel kunnen. Op parket Zwolle-Lelystad hebben ze dit al gerealiseerd en ook in Amsterdam zijn er momenteel ontwikkelingen op dit gebied. Ook beveelt Reynaers aan het kennisniveau van de medewerkers op dit gebied te verbeteren. ‘Het spreekrecht en de gesprekken worden wel geboden, maar er is onvoldoende theoretische achtergrond: waarom bieden we deze voorzieningen, welk doel en welke effecten willen we ermee bereiken?’ Als laatste punt noemt Sandra de invoering van nieuwe regels en wetgeving. ‘Om dit goed te laten verlopen, zouden parketten kennis en ervaring zo veel mogelijk moeten uitwisselen en delen. Dat gebeurt nu al voor een deel via het Landelijk Platform Slachtofferzorg, maar het zou verder gestimuleerd kunnen worden. Hierbij zou voor het Parket-Generaal een belangrijke rol zijn weggelegd.’

Het onderzoek van Sandra Reynaers, dat tot een tussenrapportage heeft geleid, is nog lang niet af. Zo zal ze vijftig zaken volgen, daarbij de officiersgesprekken bijwonen, en kijken naar psychologische effecten. ‘Verder wil ik een vergelijking trekken met Engeland, Wales en Schotland. Daar zullen zich weer andere problemen en oplossingen voordoen.’ ‘Het onderzoek van de afgelopen maanden was pas het begin. Desondanks hoop ik dat het nu al bijdraagt aan verbeteringen van slachtofferzorg bij het OM in Nederland, ook in het belang van de slachtoffers. Uit onderzoek blijkt namelijk dat slachtoffers die een officiersgesprek krijgen, na afloop tevredener over het contact met het OM zijn dan slachtoffers die dit niet hebben gehad. Kennelijk waarderen slachtoffers deze vorm van persoonlijke aandacht en informatievoorziening. Als je dat als OM goed doet, dan kun je daar trots op zijn.’ Tekst: Mary Hallebeek Sandra Reynaers is momenteel werkzaam als AIO bij Intervict, het nieuwe Victimologie Instituut verbonden aan de Universiteit van Tilburg. Wie interesse heeft in haar onderzoek of informatie met haar wil delen, kan contact opnemen, via email [email protected] of telefonisch 013 466 35 03. Meer informatie over slachtofferzorg is te vinden op OMtranet: JKS > Kennisdomeinen > Slachtoffers.

19

20

‘Je zet elkaar hier ni David van Delft, kersverse officier op Bonaire

David van Delft is sinds begin dit jaar officier van justitie op Bonaire. De enige. Zonder directe collega’s en in werkomstandigheden die onvergelijkbaar zijn met Nederland. Maar het primair proces lokte nu eenmaal. En de tropen.

‘Het prettige is dat je niet altijd afspraken hoeft te maken.’ Foto: Jeannette van Ditzhuijzen

In de kleine rechtszaal van Bonaire hangt een portret van koningin Beatrix aan de wand. Daarmee houden de overeenkomsten met Nederland wel zo’n beetje op. Niet alleen omdat het zaaltje uitkijkt op de Caribische Zee of omdat het parket is ondergebracht in Fort Oranje, ooit gebouwd door de West-Indische Compagnie. Nee, het grootste verschil met Nederland is de gemoedelijkheid, vindt de kersverse officier van justitie op Bonaire, David van Delft. ‘Door de kleinschaligheid is alles hier minder formeel, minder ambtelijk. En er is bijna geen afstand tussen de officier van justitie en de bevolking. Mensen komen zonder afspraak bij mij binnenlopen voor een advies of een gesprek. Dat zul je in Nederland niet zo gauw meemaken.’ Van Delft is geen onbekende op Bonaire. Van 1990-1994 werkte hij bij het parket van Curaçao. Minstens eens per maand stapte hij op het vliegtuig voor een tweedaags verblijf op Bonaire, dat het nog zonder eigen parket moest stellen. ‘Dan deed ik daar de zitting, er was driehoeksoverleg, overleg met de recherche, de reclassering, de voogdijraad, ik hield spreekuur en inspecteerde het huis van bewaring. Daar keek iedereen reikhalzend uit naar de komst van fiskal Van Delft, want de tweede dag was vaste heenzenddag. Er waren dertig bedden in het HvB, maar soms waren er veertig of meer mensen ondergebracht. Ik zorgde er dan voor dat er weer dertig man overbleven.’ In Nederland was Van Delft de afgelopen jaren eersteklasser in Roermond en plaatsvervangend hoofdofficier in Almelo en Maastricht. Maar de Antillen bleven trekken. De liefde voor de tropen, het gevoel van weemoed en verlangen, en zijn zwak voor Bonaire bleven onderhuids actief. Hij ziet zijn nieuwe functie absoluut niet als een stap terug. Lachend noemt hij zichzelf “chef de poste” van Bonaire. Dan serieus: ‘Ik heb in het Nederlandse OM wel zoiets

OPPORTUUN

Bonaire

Nummer 3 – 2007

et zo onder druk’ als carrière gemaakt, maar was na dertien jaar in een managementfunctie toe aan verandering. Het primair proces bleef aan me trekken. Ik wilde gewoon weer een tijdje zaken doen en ik wilde weer een poosje naar de tropen. En hier is nog ontiegelijk veel te doen. Er ligt een Plan Veiligheid Nederlandse Antillen, dat moet worden uitgewerkt en ik krijg natuurlijk te maken met de nieuwe gemeentestatus van Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Die drie krijgen straks waarschijnlijk een eigen parket.’ De breedte van het werk is niet te vergelijken met Nederland; juist die veelheid aan onderwerpen maakt het werk op Bonaire

tact is Van Delft al bezig zijn Papiaments op te frissen. Niet elke Bonairiaan beheerst namelijk het Nederlands. Omdat Van Delft in dienst is van het Antilliaanse OM heeft hij in feite niets met het Nederlandse Versterkingsprogramma te maken. Dat wil niet zeggen dat de Schiedammer parkmoord en de gevolgen daarvan hem onberoerd laten. Maar bang dat hij op z’n eentje de kwaliteit niet kan bewaken, is hij niet. ‘In Maastricht heb ik samen met anderen het Versterkingsprogramma georganiseerd. Dus ik ken het klappen van de zweep. Bij een

‘Bij die supertrage internetverbinding denk ik: slow down, accepteer dat het hier anders is’ voor Van Delft zo uitdagend. Hij moet als het ware van alle markten thuis zijn: geitendiefstal, een dubbele roofmoord, illegaal speervissen, bolletjesslikkers, jeugdbendes, het komt allemaal langs. Daardoor heeft Van Delft behoorlijk wat ketenpartners met wie hij moet overleggen. Van douane tot belastingen, van jeugd- en zedenzaken tot natuurorganisatie Stinapa. ‘Het prettige is dat je niet altijd afspraken hoeft te maken. Je bent in feite overal de hele dag welkom. En je zet elkaar niet zo onder druk.’ Op dat moment komt een Bonairiaan langs met een klacht over een aangifte. Van Delft grijpt direct de telefoon, belt de verantwoordelijke en handelt de kwestie buiten op de gang af. ‘Door direct te reageren, ziet hij dat de officier van justitie zijn probleem serieus neemt. Zo gaat dat voortdurend hier, mensen die langskomen met hun problemen.’ Voor een goed con-

ingewikkeld onderzoek zal ik ook zeker conform het Versterkingsprogramma mijn maatregelen nemen door bijvoorbeeld een collega op Curaçao als tegenspreker te vragen.’ Hij wijst erop dat hij misschien wel alleen is op Bonaire, maar zeker niet eenzaam. Net als in Nederland heeft hij collega’s, een hoofdofficier en een PG, al wonen die dan op een ander eiland, Curaçao. ‘Op Bonaire heb ik een parketjurist voor overleg en ik werk met een zeer ervaren hoofdcommissaris en rechercheleiding. We hebben e-mail en telefoon, toegang tot allerhande juridische naslagwerken, ik heb 25 jaar ervaring meegenomen en ik zie mezelf als een zeer kritisch ingesteld figuur. Voor mij gaat het in dit vak maar om één ding, de waarheidsvinding, daarna ga ik pas de regie bepalen.’ In sommige opzichten trof hij een ander Bonaire aan dan toen hij wegging. Zijn grote zorgenkindje in 1994, het HvB, is inmiddels

uitgebreid. Bovendien hoeven de gevangenen zich niet meer de hele dag op hun cel te vervelen, zoals destijds. Er was weliswaar een pingpongtafel, maar pingpongballetjes ontbraken. Die nam Van Delft dan maar zelf mee uit Curaçao. ‘Destijds was de sfeer erg repressief, mijn eerste indruk is dat die nu veel beter is. Dat heeft denk ik veel te maken met het management van de gevangenis. Men heeft duidelijk gekozen voor een vorm van bejegening.’ Ook het Korps Politie lijkt veel beter georganiseerd dan in 1994, net als het OM zelf. Behalve Van Delft werken daar Sandra, parketjurist en plaatsvervangend officier, en secretaresse Ingeborg. ‘Mijn voorganger Ernst Wesselius heeft hier in de afgelopen zesenhalf jaar echt iets van gemaakt; voor zover mogelijk met de geringe middelen.’ Hij wijst op de computer, een geschenk van het parket Almelo. Wesselius heeft hemel en aarde moeten bewegen om het apparaat vrij van invoerrechten het eiland op te krijgen. Het allegaartje aan meubilair zijn afdankertjes van het parket Amsterdam. De bureaustoel mist een halve leuning en de tafels zijn niet verstelbaar. ‘In Nederland bel je de Arbo om je werkplek te laten inrichten. Hier heb ik het Algemeen Politieblad gebruikt om mijn bureau op de juiste hoogte te brengen, want na drie dagen had ik al pijn aan mijn nek. Gelukkig krijgen we in april nieuwe computers.’ Andere ongemakken? De stroom die dagelijks uitvalt, heel frustrerend als een document nog niet is opgeslagen. Of de soms supertrage internetverbinding. ‘Daar moet je mee leren leven. Soms wil je nog even gauw een mailtje versturen en als dat dan niet lukt komt de rook uit je oren. Maar dan realiseer ik me weer dat ik op het mooie eiland Bonaire ben. Slow down dus en accepteren dat het hier anders is.’ Tekst: Jeannette van Ditzhuijzen

21

Personalia

22

Personalia Arrondissementsparket Utrecht In:

Marieke Bongaerts (werkervaringplek) Astrid van Eersel-Bezemer (ambtelijk secretaris OR) Keith de Jong (stagiair) Shena Kheder Ali (stagiaire) Shaima Kheder Ali (stagiaire)

Uit :

Ludy Goertzen (afd.adm., sectie OM-afdoeningen) Charles Wiegant (plaatsvervangend hoofdofficier) Hub Leveau Kiki Mahovic José Brands-van Mullem Esther Schouteten Niels Laheij

Arrondissementsparket Zwolle-Lelystad Machiel Vink (substituut officier van justitie) Michel de Graaff (senior administratief medewerker) Antoinette Doedens (plaatsvervangend officier van justitie) Stephen Cotino (senior administratief medewerker) Barbara van Zwieten-Burger (senior administratief medewerker) Switch: Klaas Bunk (van parket Leeuwarden, afdelingshoofd maatwerkzaken) Ronald Gielen (naar parket Almelo, parketsecretaris) Uit: Gerard de Goede In:

Arrondissementsparket Dordrecht Roy de Meza (administratief medewerker, uitzendkracht) Desha Loursens (stagiaire Slachtofferzorg) Franciska Sterrenburg Uit: Switch: Jacqueline de Boer (officier van justitie van Functioneel Parket) In:

Arrondissementsparket Amsterdam In:

Uit:

Marga van den Berg (medewerker P&O) Maaike Grijpma (medewerker opleidingen) Jenny Gortemaker (hoofd P&O) Judith Heijne Makkreel (ambtelijk secretaris OR) Dafne Wesseldijk (parketsecretaris team centrum) Marlou Monshouwer (unitregisseur ketenunit oost) Angelique Duijndam (medewerker opleidingen) Esmeralda Jager (managementassistente P&O) Helma Engels (hoofd P&O a.i.) Femke Carstens (senior parketsecretaris team centrum)

BVOM Uit:

Jelmer Epema Daniëlle van Benthem Irma van Helden

Arrondissementsparket Maastricht In :

Maria el Jerrari (substituut officier van justitie, afd. maatwerkzaken) Fabienne Vandebeek (stagiare management assistent) Tim van der Kaap (afd.adm., sectie OM-afdoeningen)

Tim van der Kaap: 'Soms is het schrikken' Op 1 februari is Tim van der Kaap (21) door parket Maastricht aangenomen als administratief medewerker bij de sectie OM-afdoening. Nog geen jaar geleden is hij afgestudeerd aan de Heerlense MBO Bedrijfsadministratie. Hij vond direct werk bij een accountantsbureau, maar de baan was weinig inspirerend en het was saai op het kleine kantoor. Tim zocht naar een passendere omgeving. Hij probeerde het bij de belastingdienst en later bij een makelaarsbedrijf, maar ook dat werk was niet voor hem weggelegd. Wel kreeg hij steeds scherper wat hij wilde. ‘Ik miste afwisseling. Ik wilde in de administratie bij een groot bedrijf met meerdere afdelingen en collega’s. Ik zocht werk in een vakgebied met mogelijkheden om te kunnen groeien.’ Op de site van Centrum Werk en Inkomen (CWI) las hij de personeelsadvertentie voor een administratiemedewerker bij het OM. ‘Ik registreer nu gegevens van verdachten in Compas. Slachtoffers, inbeslagnames, gepleegde feiten: alles komt in het elektronische strafdossier. Het is een zeer afwisselende baan. Wat je leest is bijzonder en spannend op zijn tijd. Soms lees je over zaken waar je van schrikt.’ Strafzaken volgde Tim al op tv en hij vindt het spannend om nu zelf bij het OM te werken. Tim van der Kaap: ‘Het is verbazingwekkend hoe de procesgang in elkaar steekt en hoeveel werk er verzet wordt, voordat een zaak op zitting komt.’

OPPORTUUN

Nummer 3 – 2007

Agenda/OMgeslagen

Agenda

OMgeslagen

Huiselijk geweld

‘Ik houd wel van een scherpe tegenstander. Het komt niet zo vaak voor dat we aanklagers met verstand tegenover ons aantreffen.’ Jan Sjöcrona, advocaat van de van fraude verdachte bankier John D. betreurt het vertrek van officier van justitie Hendrik Jan Biemond. Telegraaf, 7 februari

28 maart Derde landelijke VNG-congres aanpak huiselijk geweld. Onderwerpen die aan bod komen: de stand van zaken in landelijk en gemeentelijk beleid; preventief huisverbod; de Wmo; en landelijke publiekscampagne. Locatie: Rotterdam Informatie: www.vng.nl Hypotheekfraude 28 maart Locatie: Congrescentrum Oud London te Zeist

‘Na de Schiedammer parkmoord lijkt men bij de Nederlandse politie heel voorzichtig te zijn met het toepassen van druk. Het lijkt wel alsof we helemaal geen druk meer durven toepassen, uit angst dat het ontoelaatbaar is.’ Genevieve van Deursen, psycholoog bij politie AmsterdamAmstelland. Blauw, 3 februari 2007

Kosten: € 435,- excl. btw per persoon Informatie: Studiecentrum Kerckebosch, telefoon: 030 98 4222 email: [email protected] of www.kerckebosch.nl Megazaken 29 maart

‘Schelden, bedreigen en soms fysiek geweld. Wat moet je er mee, deze doorgeschoten mondigheid van de hedendaagse burger?’ Jaap Burger, securitymanager van gemeente Nieuwegein wil het gemeentehuis niet helemaal “verbunkeren”, maar aan de andere kant zijn maatregelen onontkoombaar. Binnenlands Bestuur, 9 februari 2007

Congres met presentaties, workshops en een informatiemarkt over o.a. trends in megazaken, digitaal dossier, rechtbank/parket reist, nieuwe wetgeving en succesfactoren bij megazaken. Locatie: Klostersalons Mariënhof, Amersfoort Kosten: gratis Informatie: Landelijk Coördinatiecentrum Megazaken www.megazaken.nl of [email protected] Recente straf(proces)rechtelijke jurisprudentie 11 mei

‘Kijk naar die fuck you- zaak. Vroeger had een agent misschien zijn schouders opgehaald als iemand dat tegen hem riep. Nu spant hij een rechtszaak aan en gaat het OM na de vrijspraak in eerste aanleg zelfs in hoger beroep.’ Volgens Andy Clijnk, beleidsmedewerker bij de directie Sanctie & Preventiebeleid meent dat de gevoeligheid voor dit soort incidenten toeneemt. Het opnieuw stellen van de norm is één van de vier pijlers van het Actieprogramma aanpak agressie en geweld tegen werknemers met publieke taken. Justitiemagazine, februari 2007

Cursus over recente ontwikkelingen van de Nederlandse rechtspraak. Locatie: Utrecht Kosten: € 615,- per persoon Informatie: www.jpao.nl tel: 030 – 253 9076 of [email protected] Internationaal procederen in nationale mensenrechtenzaken 15 juni De opzet van deze cursus is om u in één dag een overzicht en introductie te geven op het (proces)recht van internationale rechterlijke, quasi-rechterlijke en politieke organen. Locatie: Utrecht Kosten: € 615,Informatie: www.jpao.nl tel: 030 – 253 9076 of [email protected] Uitgebreide congresinformatie vindt u op OMtranet via Actueel > Agenda >

‘In Nederland zijn vrijwel geen gespecialiseerde teams voor vermissingen en moordzaken. Bij iedere zaak wordt telkens opnieuw een team samengesteld. Het gevolg is dat opgedane specialistische kennis niet wordt opgeslagen in een collectief geheugen.’ KLPD-profiler Paul van den Eshof Blauw, 3 februari 2007 ‘Onder de serieuze journalisten reken ik ook Peter R. de Vries. Het is een vakman, die zich aan zijn afspraken houdt. Hij maakt het ons niet makkelijk, maar dat hoeft ook niet. Een luis in de pels kan heel nuttig zijn.’ Harm Brouwer over embedded journalism. Het is voor hem een vorm van openheid die je moet bieden aan serieuze journalistiek. Voorwaarde is wel dat de journalist te vertrouwen moet zijn. Justitiemagazine, februari 2007

Congresagenda


23

Uitgelicht

24

Hoge Bomen Hoge bomen vangen veel wind. Een aloud Nederlands gezegde, dat ook nu nog niets aan waarde heeft ingeboet, zo bleek onlangs weer bij het Arnhemse hof. Daar stond een Nijmeegs activist terecht, die een grievende tekst over de toenmalige minister voor vreemdelingenzaken, Rita Verdonk, had tentoongespreid. Die uiting was niet strafbaar, zo vond het hof. Wanneer na de brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost in de nacht van 26 op 27 oktober 2005 uiteindelijk elf mensen om het leven komen, is de stemming in Nederland geladen. In die atmosfeer ontvouwt de activist voor de camera’s van TV Gelderland een poster. Daarop is afgebeeld een foto – naar later blijkt van het cellencomplex – met daarbij de tekst: “Reisburo Rita. Arrestatie – deportatie – crematie. Adequaat tot het bittere einde.” De poster wordt in beslag genomen en de man wordt vervolgd voor het handelen in strijd met artikel 261 van het Wetboek van Strafrecht: smaadschrift. Als de politierechter in de Arnhemse rechtbank op 11 januari 2006 de activist vrijspreekt, besluit de officier van justitie in hoger beroep te gaan. In een arrest van 28

december 2006 (LJN-nr. AZ5504) komt het hof tot een andere conclusie dan de politierechter: het feit is wel degelijk bewezen, maar niet strafbaar. Er volgt daarom ontslag van alle rechtsvervolging. Het hof brengt in dat verband artikel 94 van de Grondwet in herinnering, dat inhoudt dat een wettelijk voorschrift geen toepassing vindt, “indien deze toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen”. Een dergelijke bepaling is, aldus het hof, terug te vinden in artikel 10 van het Europees verdrag voor de rechten van de mens, dat de vrijheid van meningsuiting regelt. Die vrijheid kán ingeperkt worden, maar alleen in gevallen als hier aan de orde als daarvoor een “pressing social need” bestaat. De jurisprudentie van het Europees hof voor de rechten van de mens, waarvan het Arnhemse hof in zijn arrest een overzicht geeft, laat zien dat van een dergelijke situatie niet snel sprake is. En als het gaat om een politica die als zodanig wordt aangesproken op haar beleid, is dat nóg minder snel het geval. Dan “zal niet snel kunnen worden aangenomen dat een beperking op het recht van vrije meningsuiting is toegestaan.”

Het had allemaal subtieler gekund, daar was ook de verdachte het mee eens. Maar betekent dat, dat hij om die reden strafbaar is? Nee, zo oordeelde het hof: “De omstandigheid dat de boodschap, op het uitdragen waarvan de poster kennelijk gericht was, ook op een andere, mevrouw Verdonk niet kwetsende wijze had kunnen geschieden, rechtvaardigt op zich niet een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting in de vorm van een veroordeling van verdachte.” Al met al is het hof van oordeel, dat niet is gebleken van een “pressing social need” voor het verbieden van de poster, “zodat de beperking van het recht op vrije meningsuiting in de vorm van veroordeling van verdachte wegens smaadschrift niet noodzakelijk is in een democratische samenleving. Dit leidt ertoe dat de regeling van artikel 261 van het Wetboek van Strafrecht op grond van artikel 94 Grondwet buiten toepassing wordt gelaten.” Er is inmiddels cassatie ingesteld. Jan-Willem Grimbergen advocaat-generaal ressortsparket Arnhem

OPPORTUUN

Beleid en regels

Nummer 3 – 2007

beleid en regels

(de kennisgeving), kan het niet ondertekende proces-verbaal niet als een “ander” geschrift in vorenbedoelde zin worden beschouwd. De bewe-

Mini-pv en niet-ondertekend pv; bewijs-

zenverklaring is ontoereikend gemotiveerd.

kracht, art. 344 Sv

Vernietiging en terugwijzing. (Ar)

Hoge Raad 16 januari 2007, 00525.06 E / LJN AZ2481

slachtoffer bevinden; - meermalen zich in de buurt van de kerk van het slachtoffer bevinden, - meermalen een liefdesbrief schrijven aan het slachtoffer. De Hoge Raad overweegt dat het Hof ten onrechte

(AG Bleichrodt: idem. Terecht zegt het Hof dat het

de dagvaarding innerlijk tegenstrijdig heeft geoor-

aanvullende niet-ondertekende proces-verbaal

deeld, in aanmerking genomen dat de tenlastege-

Veroordeeld is voor overtreding van de Wet

geen ambtsedig proces-verbaal is. Het is dus een

legde periode ruim 4 maanden beslaat, de feitelijke

Milieubeheer; verdachte heeft een flesje als afval op

ander geschrift in de zin van art. 344 Sv.1 onder 5.

omschrijving achter de drie gedachtestreepjes

de bodem gebracht.

Het Hof doet echter met betrekking tot de kennis-

alle worden voorafgegaan door het woordje meer-

Klacht betreft het bewijs dat berust op een kennis-

geving geen recht aan de ratio van de eis dat een

malen en dat voorts van de gedragingen zoals in de

geving van bekeuring (mini-pv) en een niet-onder-

proces-verbaal op ambtseed of ambtsbelofte moet

tenlastelegging omschreven niet gezegd kan wor-

tekend proces-verbaal van politie.

zijn opgemaakt: het gaat erom dat de verbalisant

den dat deze naar hun aard nooit belaging kunnen

Volgens de verdediging is aan het wettelijk bewijs-

zich ervan bewust is dat hij zijn concrete waarne-

opleveren. Vernietiging en terugwijzing (DH)

minimum niet voldaan: de kennisgeving is geen

mingen op ambtseed vastlegt en door onderteke-

proces-verbaal in de zin van de wet en het docu-

ning voor zijn rekening neemt. Wordt bij vergissing

Denaturering verklaring getuige?

ment dat later is uitgedraaid ter aanvulling van het

vergeten die ambtseed te vermelden dan kan dit bij

Hoge Raad 9 januari 2007, 03496.05 / LJN AZ2527

proces-verbaal heeft geen bewijskracht.

aanvullend proces-verbaal worden rechtgezet, mits

Het Hof heeft onder meer overwogen dat de kennis-

door die ambtenaar zelf ondertekend.

Veroordeeld is voor mishandeling. Bewezen is dat

geving niet uitdrukkelijk op ambtseed of -belofte is

In casu gaat het Hof uit - ten onrechte - van een

verdachte met geschoeide voet tegen de rechter-

opgemaakt, maar dat een proces-verbaal onderte-

ambtsedig proces-verbaal (de kennisgeving/het

arm van het slachtoffer heeft geschopt.

kend door een opsporingsambtenaar, geacht moet

mini-pv). Vervolgens is het de vraag of het aanvul-

Klacht is dat het Hof de verklaring van getuige X.

worden te zijn opgemaakt op ambtseed.

lend proces-verbaal (een gefatsoeneerde en op het

tegenover de rechter-commissaris heeft gede-

De Hoge Raad overweegt dat het Hof een niet

punt van de naam van de verbalisant aangevulde

natureerd. Hij heeft verklaard dat hij zag dat het

ondertekend proces-verbaal voor het bewijs heeft

versie van die kennisgeving, een ander bewijsmid-

slachtoffer door de verdachte werd geraakt. Maar

gebezigd, naast een niet ambtsedig proces-verbaal

del is. Dat staat op gespannen voet met de ratio van

ook dat hij niet meer weet of hij hem in het gezicht

(de kennisgeving (mini-pv), ondertekend door ver-

art. 344.1 onder 5 Sv. Bovendien zouden de wet-

heeft geraakt.

balisant met nummer X).

telijke vereisten voor een wettelijk proces-verbaal

De Hoge Raad overweegt dat het Hof de verklaring

Een door een opsporingsambtenaar opgemaakt

kunnen worden omzeild.)

van de getuige X aldus heeft kunnen lezen ( zoals

proces-verbaal dat niet op ambtseed of ambtsbelof-

het kennelijk ook gedaan heeft) dat X verklaart dat

te is opgemaakt, is niet in de wettelijk voorgeschre-

Appelakte ontbreekt, dus ontvankelijk?

het zou kunnen dat het slachtoffer Y wegdook en

ven vorm opgemaakt en kan slechts als geschrift ex


dat hij niet zeker weet of verdachte Y daadwerkelijk

art. 344.1.5o Sv tot het bewijs meewerken. Datzelfde

in het gezicht geraakt heeft, zodat tot uitdrukking is

geldt voor een door een opsporingsambtenaar

Veroordeeld is voor de Opiumwet.

gebracht dat X wel weet dat verdachte het Y heeft

opgemaakt proces-verbaal dat (in strijd met art. 153

Klacht is dat verdachte niet niet-ontvankelijk is

geraakt, maar niet weet op welk deel van diens

Sv) niet door de opsporingsambtenaar is onderte-

verklaard. Verdachte is door het Hof in de gelegen-

lichaam dat was. Bij deze feitelijke en in het licht

kend. Voor zover het Hof tot uitdrukking heeft willen

heid gesteld aannemelijk te maken dat hij tijdig

van de inhoud van de overige bewijsmiddelen niet

brengen dat een proces-verbaal, opgemaakt door

appel heeft ingesteld. Nu hij dat noch heeft gesteld

onbegrijpelijke lezing van de getuigenverklaring

een bevoegde opsporingsambtenaar, ook als dat

noch aannemelijk gemaakt, verklaart het Hof hem

heeft het hof daaraan geen andere betekenis gege-

niet op ambtseed of ambtsbelofte is opgemaakt,

niet-ontvankelijk . De Hoge Raad overweegt dat de

ven. Beroep verworpen. (DB)

steeds als een proces-verbaal ex art. 344.1.2o Sv

opvatting dat wanneer de appelakte in het onge-

heeft te gelden - en dus op grond van art. 344.2 Sv

rede is geraakt, de rechter in appel er zonder meer

(AG Vellinga: anders. Bij doorvragen wist de getuige

als enig bewijsmiddel kan gelden - is dat onjuist.

van uit dient te gaan dat het appel tijdig is ingesteld,

het niet meer zo zeker. Zijn uiteindelijke verklaring

Voor zover het Hof heeft geoordeeld dat zowel het

onjuist is. Beroep verworpen. (DH)

is dat hij niet meer weet of verdachte hem in het gezicht heeft geraakt. Het Hof heeft zijn keuze ook

ondertekende als het niet-ondertekende procesverbaal als “andere” geschriften ex art. 344.1.5o

Stalking, reikwijdte

Sv tot het bewijs meewerken, geldt dat andere


geschriften als in die bepaling bedoeld slechts

Tekst: Angela Kaptein

kunnen gelden, in verband met de inhoud van

De dagvaarding is nietig verklaard voor wat betreft

andere bewijsmiddelen. Genoemde bepaling noch

het feit van stalking. Volgens het Hof leveren de

het bewijsstelsel van het WvSv verzet zich ertegen

feitelijke handelingen afzonderlijk en in onderling

dat slechts dergelijke andere geschriften tot het

verband geen belaging op, zodat de dagvaarding

bewijs van een strafbaar feit worden gebezigd (HR

innerlijk tegenstrijdig is.

NJ 2005.93). In aanmerking genomen evenwel dat

Het openbaar ministerie gaat hiertegen in cassatie.

volgens het Hof - niet onbegrijpelijk - het niet-

Als feitelijke handelingen was telastegelegd:

ondertekende proces-verbaal slechts een nadere

- meermalen zonder toestemming zich in de buurt

bewerking is van het ondertekende proces-verbaal

niet gemotiveerd. Het middel slaagt).

van de nagelstudio, het huis en de winkel van het

25

26

internationaal Afdeling Internationale Rechtshulp in Strafzaken (MinJus), tel. 070 - 370 74 68

De terugkeergarantie

Deze strafeis wordt aan de IND voorgelegd. Indien

EU-burgers met een verblijfsvergunning voor

deze aangeeft dat zij op grond van deze strafeis

onbepaalde tijd een verslechtering van hun posi-

niet voornemens zou zijn om tot intrekking van het

tie meebrengt die in strijd is met het relevante

verblijfsrecht over te gaan, wordt een terugkeer-

Europese recht (de verwachting bestaat dat de

garantie verzocht bij de verzoekende staat. De

rechtbank hieromtrent wellicht op korte termijn

betreffende vreemdeling wordt aldus geacht een

prejudiciële vragen zal gaan stellen).

“onderdaan” in de zin van het EUV/Kaderbesluit EAB te zijn tot het moment dat het buitenlandse

Rechtbank Amsterdam,

vonnis onherroepelijk is.

3 maart 2006 (LJN AV3365).

uitlevering van eigen onderdanen te weige-

Na uitlevering/overlevering en (eventuele) onher-

ten niet in Nederland vervolgd kunnen worden.

ren. Nederland leverde lange tijd geen eigen

roepelijke veroordeling in het buitenland kan de

onderdanen uit. Door de invoering van de Wet

veroordeelde persoon bij de veroordelende staat

Hoge Raad, 14 juni 2005 (LJN AT4438).

overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen

een verzoek om overbrenging naar Nederland

De beslissing of een terugkeergarantie moet

(WOTS) in 1988 kwam daarin verandering.

indienen gebaseerd op het VOGP. Gezien de ver-

worden verleend komt niet toe aan de uitle-

Op basis van artikel 4, lid 2 Uitleveringswet

strekte terugkeergarantie zal de veroordelende

veringsrechter maar is voorbehouden aan de

(Uw) en (later) artikel 6, lid 1 Overleveringswet

staat dit verzoek in de regel doorzenden naar

minister van Justitie.

(OLW) kunnen Nederlanders ter fine van straf-

Nederland. Het VOGP en de WOTS stellen o.a. als

vervolging worden uitgeleverd/overgeleverd

voorwaarde voor overbrenging dat de vreemde-

onder de voorwaarden dat:

ling een vaste woon- of verblijfplaats in Nederland

Artikel 6 van het Europees Uitleveringsverdrag (EUV) biedt verdragspartijen de mogelijkheid

Geen terugkeergarantie bij overlevering als fei-

Tekst: Linda Bregman

moet hebben en zijn verblijfsrecht ten gevolge van

Rectificatie

vrijheidsstraf in Nederland zal mogen worden

de buitenlandse veroordeling niet mag verliezen

In de vorige Opportuun had de rubriek

ondergaan,

(artikel 4 WOTS i.s.m. de verklaring van Nederland

Internationaal drie HR-arresten over artikel 13

bij artikel 3 VOGP). Op het moment van het ver-

Overleveringswet (OLW) moeten bevatten. Na

1. een eventueel in het buitenland opgelegde

2. met toepassing van de omzettingsprocedure uit artikel 11 van het Verdrag inzake de over-

zoek tot overbrenging is een definitief buitenlands

twee correct afgedrukte 13 OLW-arresten is ech-

brenging van gevonniste personen (VOGP).

vonnis bekend. Door de minister van Justitie wordt

ter ten onrechte een uitspraak van het Europees

Dit wordt de terugkeergarantie of dubbele

nogmaals aan het OM gevraagd een Nederlandse

Hof van Justitie genoemd. In de plaats van de

wots-garantie genoemd.

strafeis te bepalen, ditmaal aan de hand van de

EHRM-uitspraak had het hier na volgende HR-

feiten waarvoor de opgeëiste persoon in het bui-

arrest moeten staan. Eindredacteur Opportuun.

In deze terugkeergarantie verklaart de verzoe-

tenland daadwerkelijk is veroordeeld. Deze straf-

kende staat op voorhand en onder de genoemde

eis wordt wederom aan de IND voorgelegd. Indien

HR 01398/06 CW 28 november 2006

voorwaarden te zullen instemmen met een

deze aangeeft dat deze strafeis aanleiding vormt

Verzoek om overlevering van de Duitse autoritei-

mogelijk toekomstig verzoek tot overbrenging

het verblijfsrecht te beëindigen, komt de veroor-

ten wegens drugssmokkel. De rechtbank heeft

van de opgeëiste persoon na diens veroordeling.

deelde persoon niet in aanmerking voor overbren-

overwogen dat de officier van justitie niet in

De terugkeergarantie is afspraak tussen staten

ging op grond van het VOGP, ondanks de eerder

redelijkheid tot diens vordering om af te zien van

onderling en is geen garantie van de Nederlandse

door het buitenland verleende terugkeergarantie.

de weigeringsgrond in artikel 13, lid 1 OLW heeft

Jurisprudentie m.b.t. de terugkeergarantie:

gende mate op Nederlands grondgebied hebben

In het kader van het EUV heeft Nederland geïnte-

Rechtbank Amsterdam, 23 januari 2007

afgespeeld; de twee transporten van heroïne

greerd vreemdelingen aan Nederlanders gelijk-

(LJN AZ7032).

van Turkije naar Nederland zijn georganiseerd

gesteld. Dit zijn vreemdelingen die dusdanig in

De derde voorwaarde uit artikel 6, lid 5 OLW

vanuit Nederland en de heroïne was bedoeld voor

de Nederlandse samenleving zijn geïntegreerd

(“de verwachting bestaat dat hij niet zijn recht

Nederlandse markt, uit omschrijving van het eer-

dat hun verblijfsrecht niet komt te vervallen als

op verblijf in Nederland verliest t.g.v. een hem

ste feit blijkt geen betrokkenheid van Duitsland

gevolg van een eventuele buitenlandse veroorde-

na overlevering opgelegde straf of maatregel”)

en voor het tweede feit geldt dat de heroïne wel-

ling. Bij invoering van de OLW is de term geïn-

moet i.h.k.v. executie-overlevering van met

iswaar onderschept werd in Duitsland maar dat

tegreerd vreemdeling niet overgenomen. Artikel

Nederlanders gelijkgestelde vreemdelingen

Duitsland slechts transitland was. De officier van

6, lid 4 OLW bepaalt dat vreemdelingen met een

(artikel 6, lid 2 OLW) zo gelezen worden dat

justitie stelt cassatie in belang der wet in. De Hoge

verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd aan

t.a.v. de opgeëiste persoon niet de verwachting

Raad overweegt, mede op grond van hetgeen

Nederlanders worden gelijkgesteld.

bestaat dat hij zijn verblijfsrecht zal verliezen

in de vorige arresten al overwogen aangaande

Op het moment van uitlevering/overlevering (en

t.g.v. een hem bij onherroepelijk vonnis opge-

artikel 13 OLW, dat het oordeel van de rechtbank

dus het moment waarop de terugkeergarantie

legde vrijheidstraf waartoe het EAB strekt.

dat de feiten waarvoor overlevering is verzocht

is nog geen sprake van een onherroepelijk buiten-

Rechtbank Amsterdam,

orde opleveren en een beperkte schending van

lands vonnis, er wordt immers verzocht om uitle-

16 juni 2006 (LJN AX9227).

de Duitse rechtsorde die niet opweegt tegen de

vering ter vervolging. In dat stadium wordt door de

EU-onderdanen ontlenen hun recht op verblijf

inbreuk op de Nederlandse rechtsorde” de aan

minister van Justitie/parket Amsterdam aan het

aan het EU-Verdrag en daaraan gekoppelde

te leggen maatstaf miskent. De rechter dient de

OM gevraagd een Nederlandse strafeis te bepalen

regelingen. De rechtbank vraagt zich af of het

vordering van de officier van justitie immers enkel

aan de hand van de buitenlandse tenlastelegging.

enkel verlenen van een terugkeergarantie aan

marginaal te toetsen.

kunnen komen omdat de feiten zich in overwe-

staat aan de opgeëiste persoon.

door de verzoekende staat moet worden verstrekt)

“een grove schending van de Nederlandse rechts-

OPPORTUUN

Hoek van Jan

tijdschrift voor het openbaar ministerie JAARGANG 13 NUMMER 3 MAART 2007

Opportuun is het tijdschrift van en voor het Openbaar Ministerie. Het blad wordt gratis verstrekt aan de medewerkers van het OM en andere geïnteresseerden. Het blad verschijnt tien keer per jaar. De redactie is verantwoordelijk voor de inhoud van het blad. Aan de in Opportuun verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan. Suggesties, opmerkingen, artikelen: Bel of mail de eindredacteur. Eindredactie: Pieter Vermaas, 070 – 3399840 of [email protected]. Redactieadres: Voorlichtingsdienst OM, Parket-Generaal, kamer 423, Prins Clauslaan 16, Postbus 20305, 2500 EH Den Haag. Telefoon: 070 – 3399840. Abonnementenadministratie: 070 - 3399823. Wijzigingen? Stuur de adreswikkel met de aangebrachte wijzigingen naar het redactieadres, of mail de wijzigingen naar [email protected].

Kom in de kas Denkend aan kweken, zie ik tuinderskassen in het Drentse landschap staan. Ideaal voor zonnebloemen en chrysanten, maar zeker ook voor de hennepkweek. Immers: wie maalt er nou om een hoog stroomverbruik? Wat zegt het nou als er geen sneeuw op het dak blijft liggen? En natuurlijk brandt er altijd licht in een kas. De ideale plek: de perfecte kweekomgeving en geen haan die ernaar kraait. Of toch? Het was er weer eens tijd voor. Een hennepveegdag in het Drentse land. Iedereen, van politie tot gemeente en van woningstichting tot belastingdienst, was er klaar voor. Zelfs de vrienden van Essent sloten aan. Om af te sluiten. Op het lijstje te rollen kwekerijen prijkten natuurlijk ook kassen. Al gauw kwam het telefoontje. Twee dienders stonden in een kas in Klazienaveen en keken uit over een ondergronds ingerichte hennepkwekerij. Het ging om 12.000 plan-

ten. Een fantastisch gezicht. Bijna te mooi om te ruimen. De verdachte werd aangehouden en bekende vijf oogsten. Anderhalf jaar gevangenisstraf, een ontneming van een miljoen euro en een half jaartje verder kwam er weer een telefoontje. Weer was de politie over een kwekerij gestruikeld. Groter nog dit keer. Bovendien liep er iemand rond met een machinepistool. Een kas met ruim 27.000 planten vergt tenslotte enige bewaking. En dat in Erica. Straffen tot vier jaar, dit keer. Vanochtend sloeg ik de krant open. Mijn oog viel op een paginagrote advertentie: ‘Kom in de kas!’ Wat blijkt: de kassen rond Klazienaveen en Erica openen dit weekend alle deuren voor bezoekers. Vast niet alle kassen. Maar misschien toch maar even kijken. Jan Hoekman

Redactieraad: Ryan Lievaart, Heleen Rutgers, Hans Wesselink, Marcel Wolters. Vaste medewerkers: Linda Bregman, Thea van der Geest, Jan Hoekman, Anne Hoeksema, Angela Kaptein, Josine ten Kate, Martin Mak, Michael Nieuwenhuis, Juriaan Simonis, Koos Spee. Aan dit nummer werkten verder mee: Jeannette van Ditzhuijzen, Jan-Willem Grimbergen, Mary Hallebeek, Elke Kool, Tanja de Vette. Foto omslag: Gerhard van Roon Ontwerp: Fabrique BV, Delft Druk: Zijlstra Drukwerk, Rijswijk Oplage: 7.100

OPPORTUUN

Verkeer

Nummer 3 – 2007

verkeer

mogen maken van de vluchtstrook. Naar het

De betrokkene voert aan dat het voertuig een

oordeel van het hof is niet aannemelijk gewor-

restauratieobject betreft dat in een garage is

den dat er in casu sprake is geweest van een

gestald en waarmee niet aan het verkeer kan

noodsituatie. Dat de betrokkene te goeder trouw

worden deelgenomen. Door een gebrekkige

heeft gehandeld en dat er kennelijk geen sprake

informatievoorziening was hij niet op de hoogte

was van welbewust misbruik van de vluchtstrook

van de mogelijkheid om de geldigheid van het

om zichzelf te bevoordelen, kan hieraan niet

kentekenbewijs te laten schorsen. Nadat hij van


afdoen. Volgt bevestiging van de beslissing van

deze mogelijkheid op de hoogte was geraakt



heeft hij daar onmiddellijk gebruik van gemaakt.

WAHV 06/00879

het beroep.

Naar het oordeel van het hof had het op de weg

De betrokkene beroept zich erop dat de onder-


uit te gaan dat de keuringsplicht niet zou gelden

havige vluchtstrook tijdens de spits d.m.v. sig-

Gerechtshof Leeuwarden 5 februari 2007

zolang met het voertuig niet aan het verkeer

nalen (borden) wordt aangewezen als rijstrook

WAHV 06/01320

wordt deelgenomen, zich ter zake door de Dienst

Bureau Verkeershandhaving OM. Voor complete teksten, bel 0346-333310

van de betrokkene gelegen om, alvorens er van

(spitsstrook). Dit brengt volgens de betrokkene

Wegverkeer te laten voorlichten. Dat de betrok-

mee dat, indien de vluchtstrook niet fungeert

De betrokkene is automonteur, reed met een

als spitsstrook, dit (óók) d.m.v. even opval-

auto van zijn werkgever naar de garage en

vertrouwd op de juistheid van zijn veronderstel-

lende signalen dient te worden aangegeven.

kwam in een file terecht. Na even in een file te

ling dient voor zijn eigen rekening en risico te

Bij de betrokkene is verwarring ontstaan en

hebben gestaan, sloeg de motor van de auto

komen. Dat de geldigheid van het kenteken

derhalve is oplegging van de administratieve

af. Vervolgens heeft hij de auto op de vlucht-

inmiddels -kennelijk n.a.v. de opgelegde sanc-

sanctie volgems hem niet billijk. De verbalisant

strook gezet om te proberen het probleem te

tie- wel is geschorst maakt dat niet anders. Volgt

verklaarde in het proces-verbaal: de borden

lokaliseren. Er kwamen echter ca. 8 tot 10 auto’s

bevestiging van de beslissing van de kanton-

volgens het model C 23-1 van bijlage 1 RVV90

aan rijden, die niet meer over de vluchtstrook

rechter tot ongegrondverklaring van het beroep.

waren niet opengeklapt en op de portalen boven

verder konden rijden. Teneinde een opstopping

kene dat heeft nagelaten en zonder meer heeft

het wegdek waren geen groene pijlen aange-

te voorkomen is hij langzaam over de vlucht-

Weigering zekerheid te stellen

bracht. Derhalve was de strook als vluchtstrook

strook doorgereden naar het einde van de afrit.


aangeduid en d.m.v. een doorgetrokken streep

Hij voegde niet meer op de rijbaan in, omdat de

WAHV 06/01434

gescheiden van de rijbaan. De betrokkene

auto niet meer normaal kon meekomen met het

volgde (nagenoeg) de gehele vluchtstrook tus-

overige verkeer. Daar heeft hij de auto stilgezet

De betrokkene weigert zekerheid te stellen

sen toerit en uitvoegstrook naar x-weg. Het hof

en heeft hij een deel van het probleem kunnen

omdat hij al drie jaar wacht op geld dat hij

is van oordeel dat de stelling van de betrokkene

vinden. Tenslotte is hij doorgereden en heeft hij

nog moet terugkrijgen van het CJIB. Als hij nu

dat middels signalen moet worden aangegeven

op dezelfde dag de auto gerepareerd. Het hof

zekerheid stelt verwacht hij daarom weer meer

dat géén gebruik mocht worden gemaakt van

is van mening dat niet (bij voortduring) van een

dan drie jaar op zijn geld te kunnen wachten.

de vluchtstrook, geen steun vindt in het recht.

noodgeval sprake was. Het over de vluchtstrook

Volgens het hof moet de wetsbepaling (art. 11

De gevolgen van de bij de betrokkene ontstane

rijden om het voertuig op een andere plaats

3e lid WAHV) aldus worden verstaan dat aan de

verwarring dienen voor zijn rekening en risico te

langs de kant van de weg stil te zetten moet

verplichting tot zekerheidstelling slechts kan

komen. Volgt bevestiging van de beslissing van

immers los worden gezien van een mogelijke

worden voldaan door betaling van het volledige


eerdere situatie waarin het voor de betrokkene

bedrag van de sanctie, zonder dat daarbij een

het beroep.

-vanwege een defect aan het voertuig- wel-

beroep mag worden gedaan op verrekening

licht noodzakelijk was om met het voertuig naar

met enig bedrag dat het CJIB in een andere


de vluchtstrook uit te wijken. Anders dan de

zaak aan de betrokkene verschuldigd is (vgl.


betrokkene kennelijk meent, was het nadat het

HR 8 mei 2001, VR 2001, 129). Daar komt bij

WAHV 06/01057

voertuig op de vluchtstrook stil was gezet, niet

dat de betrokkene naar het oordeel van het hof

noodzakelijk om over de vluchtstrook te gaan

zijn stelling dat het CJIB reeds meer dan drie

De betrokkene voert aan, dat er een file was, ver-

rijden. Niet aannemelijk is geworden dat de

jaar verzuimt een aan de betrokkene verschul-

moedelijk vanwege een ongeval. Omdat hij niet

betrokkene niet met dit voertuig op de rijbaan

digd bedrag te voldoen niet aannemelijk heeft

bekend is in de omgeving, was hij de weg kwijt

had kunnen invoegen. Er was immers sprake

gemaakt. Volgt bevestiging van de beslissing van

en wilde de eerstvolgende afslag nemen om aan

van een file op de rijbaan en derhalve zal er niet


iemand de weg te vragen. Een andere automo-

met hoge snelheid op die rijbaan zijn gereden.

het beroep.

bilist bood hulp en verzocht hem te volgen op de

Volgt bevestiging van de beslissing van de

vluchtstrook. Er werd stapvoets gereden en de

kantonrechter tot ongegrondverklaring van het

situatie leverde geen gevaar op voor het overige

beroep.

verkeer. Het hof leidt uit de wetsbepalingen af (art. 43, 3e lid RVV90 en de Nota van Toelichting

Geldigheid APK verloren restauratieobject

op het RVV90, hoofdstuk X, dat met name aan

& schorsingsmogelijkheid

objectief waarneembare noodsituaties gedacht


moet worden wil de weggebruiker slechts in

WAHV 06/01425

incidentele gevallen van urgente aard gebruik

Tekst: Koos Spee

27

Na een periode van drie jaar als hoofdofficier van justitie op Aruba neemt Karin Janssen afscheid. Haar collega’s uit Aruba wensen Karin heel veel plezier in haar nieuwe baan als AG bij het ressortsparket Amsterdam.

Het parket Roermond houdt ongeveer eens per kwartaal een koffiebijeenkomst voor alle medewerkers. Zo vlak voor carnaval was het niet moeilijk een leuk thema te bedenken.

Claudio Salomon van parket Middelburg doet mee aan de gezamenlijke actie van de Nederlandse kankerstichting en Caz! radio: laat je snor staan en vecht tegen kanker! In februari wordt Claudio door z’n collega’s gesponsord om z’n snor te laten staan. Het geld wordt overgemaakt aan de kankerstichting. Succes Claudio!

Op 15 februari kreeg parket Arnhem onverwacht bezoek van twee dieren. Ze kwamen met veel enthousiasme om alle medewerkers warm te maken en uit te nodigen voor de kick-off op 9 maart. Tijdens dit gezamenlijke feest van de parketten Arnhem en Zutphen, zal de aftrap worden gegeven voor de nieuwe organisatie. Op de foto: de dieren met Remco van Tooren en Albert van der Kerk.

Gezamenlijk brainstormen bij het warme vuur over cultuuraspecten na de reorganisatie in Zutphen.

openbaar ministerie jaargang 13 nummer 3

maart 2007

EHRM-rechter Egbert Myjer:

‘Ik mis de esprit de corps van het OM’ Op donderdag 25 januari 2007 is de slachtofferInfodesk Brabant-Noord officieel in gebruik genomen. De openingsceremonie werd gehouden in het Veiligheidshuis in Den Bosch. Neeltje Geldermans, officier van justitie, en Jan Schellen, portefeuillehouder Service en Intake van de politie, knoopten twee symbolische linten aan elkaar.

Parket Haarlem swingend naar de nieuwe organisatie!

Op woensdag 31 januari kreeg het Veiligheidshuis Utrecht hoog bezoek! In Friesland worden twee Veiligheidshuizen opgezet. Onze collega’s uit het hoge Noorden kwamen daarom een kijkje nemen bij het Utrechtse Veiligheidshuis.


03

OM-afdoening on tour Letlandse slachtoffers van mensenhandel

Ik mis de esprit de corps van het OM

Recommend Documents