Schrik om het hart!
CoRPS Center of Research on Psychology in Somatic diseases
Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD
Dr. Annelieke Roest
Anxiety and Depression In Coronary Heart Disease:
Annelieke M. Roest
CoRPS
Coronaire hartziekten
CoRPS
Achtergrond • Hartziekten oorzaak van 30% sterfgevallen1 • Prevalentie depressie en angst – Algemene bevolking, jaar: 6.1% en 10.1%2 – Hartpatiënten: 1.5 tot 2 maal verhoogd3
1Vaartjes
et al. 2010; Hart- en vaatziekten in Nederland; de Graat et al. 2010 2NEMESIS-2: opzet en resultaten; 3Roest et al. 2010; Hart- en vaatziekten in Nederland
CoRPS
• Depressie en hartziekten – Depressie verhoogd risico op incidente hartziekten – Depressie cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit • Angst en hartziekten??? van der Kooy et al. 2007 Int J Geriatr Psychiatry; Meijer et al. 2011 Gen Hosp Psychiatry; van Melle et al. 2004 Psychosom Med
CoRPS
Inhoud 1. Angst en ontwikkeling coronaire hartziekten: een meta-analyse 2. Angstsymptomen en prognose na hartinfarct: een meta-analyse 3. Angststoornis en prognose na hartinfarct
CoRPS
Achtergrond meta-analyse • Integratie van studies met als doel met meer zekerheid een conclusie te trekken • Poolen van effect sizes summary estimate
CoRPS
Angst en ontwikkeling CHZ?
CoRPS
Methode • Angst algemeen, paniek, fobieën, posttraumatische stress, zorgen maken.
• Literatuuronderzoek (1980-mei 2009) • Inclusie criteria: – Prospectieve studies van gezonde individuen – Angst gemeten op baseline – Eindpunt hartinfarct of cardiovasculaire mortaliteit
CoRPS
• 20 studies met 249.846 personen • Gemiddelde follow-up: 11.2 jaar • Significante associatie: 14 (70%) • Significante gecontroleerde associatie: 10 (50%)
CoRPS
Forest plot
CoRPS
Resultaten • Onafhankelijke associatie angst en incidente CHZ: – HR: 1.26 (95% CI: 1.15-1.38; p<0.0001) • Angst en cardiovasculaire mortaliteit: – HR: 1.48 (95%CI: 1.14-1.92; p=0.003)
CoRPS
Subgroep analyses • Geen significante subgroup analyses – Geslacht – Follow-up periode – Vormen van angst
CoRPS
Beperkingen • Heterogeniteit • Validiteit van meetinstrumenten • Publicatie bias
Publicatie bias Funnel Plot of Standard Error by Log hazard ratio 0,0
0,1
0,2
Standard Error
CoRPS
0,3
0,4
0,5
0,6
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
Log hazard ratio
0,5
1,0
1,5
2,0
CoRPS
Conclusie Angst was een voorspeller van incidente CHZ en cardiovasculaire mortaliteit, oafhankelijk van demografische variabelen, biologische risicofactoren en gezondheidsgedrag. Referentie: Roest AM, Martens EJ, de Jonge P, Denollet J. Anxiety and Risk of Incident Coronary Heart Disease. JACC 2010; 56:38-46.
CoRPS
Angstsymptomen en prognose na infarct?
CoRPS
Methode • Literatuuronderzoek (1975-maart 2009) • Inclusie criteria: – Patiënten met een MI – Angst(niet-specifiek) gemeten binnen 3 maanden – prospectieve studies – Eindpunt omvat mortaliteit of nieuw MI
CoRPS
• 12 studies met 5750 MI patiënten • Gemiddelde follow-up: 2.6 jaar • 5 (42%) analyses rapporteerden een significante associatie, 3 (25%) bleven significant na controle voor mogelijke confounders.
CoRPS
Forest plot
CoRPS
Resultaten • Ongecontroleerde associatie angst en nieuwe events en mortaliteit: – OR: 1.36 (95% CI: 1.18-1.56; p<0.0001)
CoRPS
Beperkingen • Ongecontroleerde analyses • Publicatie bias
CoRPS
Conclusie
• Post MI angst is geassocieerd met een 36% verhoogd risico op nieuwe events en mortaliteit • Meer onderzoek is nodig in hoeverre deze relatie onafhankelijk is van traditionele risicofactoren Referentie: Roest AM, Martens EJ, Denollet J, de Jonge P. Prognostic association of anxiety post myocardial infarction. Psychosom Med 2010; 72:563-569.
CoRPS
Angststoornis en prognose na infarct?
CoRPS
Methode • depreMI studie – 438 MI patiënten – Follow-up 10 jaar – GAS gemeten met CIDI – cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit
CoRPS
Tabel 1 Age, mean Male gender LVEF<40 PTCA History of MI Depression
No GAD 60.7 (11.4) 334 (80.7) 97 (23.5) 100 (26.3) 53 (12.8) 53 (12.8)
GAD 58.3 (10.9) 20 (83.3) 7 (29.2) 1 (4.8) 7 (29.2) 12 (50.0)
P 0.33 0.75 0.53 0.03 0.02 <.0001
CoRPS
Resultaten 70 60 50 40 absent 30
present
20
10 0 GAD
Depression
CoRPS
Resultaten
CoRPS
Relatie GAS en prognose
Controle voor: Leeftijd, geslacht Leeftijd, geslacht, LVEF Leeftijd, geslacht, depressie
HR (95% CI) 1.94 (1.14-3.30) 1.92 (1.13-3.28) 1.84 (1.06-3.09)
p 0.01 0.02 0.03
CoRPS
Beperkingen • Grootte steekproef • Overlap symptomen GAS en hart
CoRPS
Conclusie Hartinfarctpatiënten met GAS hadden een bijna 2 keer verhoogd risico op morbiditeit en mortaliteit, onafhankelijk van ernst van de hartziekte en depressie Referentie: Roest AM, Zuidersma M, de Jonge P. Generalized anxiety disorder after acute MI as a predictor of cardiovascular events and all-cause mortality over 10 years. Br J Psychiatry; in press
CoRPS
Mechanismen • Biologische mechanismen: – Hartslagvariabiliteit – Inflammatie – HPA-as
• Gedragsmechanismen: – Roken – Bewegen – Dieet
CoRPS
Betekenis voor praktijk • Artsen dienen zich bewust te zijn van het verband tussen angst en hartziekten • Angst kan effectief behandeld worden met medicatie en cognitieve gedragstherapie • Behandeling van angst heeft gunstig effect op dagelijks functioneren en kwaliteit van leven
CoRPS
Bedankt voor uw aandacht.
Annelieke Roest Interdisciplinair centrum voor psychiatrische epidemiologie UMC Groningen
[email protected]
CoRPS
• Extra info 1e meta-analyse
CoRPS
Questionnaires • • • • • • • • • • • •
Diagnostic Interview Schedule (DIS) Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) Edinburgh Depression Scale (EDS) DSM-IV criteria panic attacks State Trait Anxiety Index (STAI) Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI-2) General Well-Being Schedule (GWB) Crown-Crisp Index (CCI) Tension and Symptoms of Anxiety Scale General Health Questionnaire (GHQ-30) Single question Bradburn Worries Index
CoRPS
Vragenlijsten angst na MI • • • •
HADS-A (3x) STAI (7X) CBAHF SCL-90 (anxiety subscale)
