Dames en Heren, Beste vrienden, Ik heet u allemaal van harte welkom, in deze fantastische stad. in goed gezelschap, en intellectueel voldaan na een boeiend congresweekend. Ik moet zeggen: het doet deugd om hier allemaal samen te zijn. Ik zie hier –zoals steeds- veel geëngageerde vrienden terug. Ik zie dat er goesting is. Dat we er zin in hebben. Dat het debat lééft. En dat doet me deugd. Want, praten over fundamentele keuzes. debateren over inhoud… dàt is waar liberalen sterk in zijn.
1
Open Vld heeft wat mij betreft een patent op sterke congressen. Op een “clash of ideas”. Op échte vrije meningsuiting. Daar kan geen copy-cat tegenop. Het inhoudelijke debat dat met dit congres op gang is getrokken, bepaalt onze krijtlijnen voor de 21ste eeuw. Welke keuzes moeten we maken? Welke richting slaan we in? Hoe zetten we onze principes om in de praktijk? Een samenleving is geen wiskundig model en dus ook geen loutere optelsom van maatregelen. Er bestaan géén mirakelrecepten. Onze ideologie, het liberalisme, is geen receptenboek. Het is een gids. Het geloof in de kracht van mensen is de toetssteen van ons handelen. Ook – en misschien zelfs vooral – in deze moeilijke tijden.
2
Vlaanderen en de wereld worden meegesleurd in een diepe crisis. Een crisis die in de eerste plaats financieel en economisch van aard is. Wat begon met hebzucht, overmoed en de schijnbare ongenaakbaarheid van de financiële sector, leidde in een verschroeiend tempo tot een mondiale recessie. Maar er is méér aan de hand. We staan volgens mij ook in Vlaanderen op een kantelmoment op politiek en maatschappelijk vlak. Wat we vandaag nodig hebben om uit de malaise te geraken, doet me denken aan wat de jonge Theodore Roosevelt meer dan 125 jaar geleden zei. Hij sprak zijn collega’s parlementsleden toe in een speech met als titel “Duties of American citizenship”. Hij brak een lans voor burgerschap en politiek. Elke burger, zo zei hij, heeft de plicht zich te engageren. Om zijn taak in de gemeenschap op te nemen en om een bijdrage te leveren aan goed bestuur.
3
Politiek doe je immers niet alleen, van op een eiland. Je doet het samen met anderen, steeds op zoek naar raakvlakken en oplossingen. Het streven naar een compromis – zonder je eigen overtuiging te verwaarlozen – is essentieel in een democratie. De oproep van Roosevelt heb ik in mijn eigen politieke leven ter harte genomen. Mijn motto in moeilijke economische tijden is even simpel als noodzakelijk : werk hard, werk doeltreffend en vooral werk samen.
4
Dames en heren, Wie mij kent, weet dat mijn hart in Vlaanderen ligt. De Vlaamse huis- tuin- en keukenpolitiek waar sommigen smalend over doen, rààkt de mensen en gaat om de echte dingen des levens : je familie, je huis, je job, de school, de bus, het verkeer, de zorg voor kinderen en ouderen… Alleen al daarom heeft Vlaanderen mijn onverdeelde aandacht en onvoorwaardelijk engagement. Voor mij zal Vlaanderen nooit een wachtkamer of een reddingsboei zijn. Ik durf te zeggen dat er de voorbije 10 jaar goed werk is geleverd. Dat wij onze ideeën met resultaat in de praktijk hebben omgezet.
5
Samen met mijn collega- Open Vld ministers en parlementsleden uit onze fractie hebben we het verschil gemaakt. Ik overloop met u enkele realisaties. De Vlaamse regering is meer dan ooit een investeringsregering. Wij investeren massaal in scholen, in havens, in wegen, in rustoorden en in ziekenhuizen. Het onderwijs en de welzijnssector kregen een nooit geziene financiële injectie. Dankzij ons liberaal beleid nam het woningbezit in Vlaanderen spectaculair toe. WIJ zorgen voor betaalbaar wonen. WIJ zorgen voor een menselijke ruimtelijke ordening. WIJ zorgen voor rechtszekerheid. Marino, jij nam als uitgangspunt voor het inburgeringsbeleid het liberale principe van “gelijke startkansen voor iedereen”. Want inderdaad Guy, niet je afkomst maar je toekomst telt.
6
Patricia, met jouw inzet en enthousiasme kozen we resoluut voor innovatie en internationalisering. De focus van het economisch beleid kwam – volledig in lijn met de congresteksten van dit weekend – op groene economie te liggen. En ver van alle spotlights, werken we dag-in, dag-uit verder aan gezonde overheidsfinanciën. Het resultaat oogt indrukwekkend en is ontzettend belangrijk voor de toekomstige generaties: Vlaanderen is schuldenvrij en legde een klein miljard euro reserves aan voor de toekomst. Maar beste vrienden, laat mij duidelijk zijn : de budgettaire orthodoxie die we met de liberalen in de Vlaamse regering bepleiten was en IS geen evidentie : een nulschuld, reserves, lastenverlagingen... Daarvoor knokken wij iedere dag. Wij willen onze kinderen besparen dat ze enkel over besparen moeten praten.
7
En daarom kunnen we niet aanvaarden dat sommigen vandaag, met als excuus de economische crisis, kiezen voor deficit spending. Ik blijf pleiten voor een sobere en slanke overheid die, zoals wijlen Frans Grootjans het ooit zo gebald zei, niet boven haar stand leeft. We mogen immers nooit vergeten dat de schulden van vandaag, de belastingen van morgen zijn. Dames en heren, beste vrienden, De voorbije 10 jaar – met de liberalen aan het roer in de Vlaamse regering – hebben we voor maar liefst 8.7 miljard euro aan lastenverlagingen doorgevoerd. Slimme lastenverlagingen : afcentiemen op de personenbelasting, het kijk- en luistergeld, de verlaging van registratierechten, schenkingsrechten en successierechten. en een substantiele verlaging van de onroerende voorheffing voor burgers en bedrijven.
8
De kers op de taart van onze fiscale hervormingen is de Vlaamse jobkorting. Deze maand nog krijgt een tweeverdienersgezin tot 600 euro nettoloon extra. Daarmee zorgen we ervoor dat werken meer dan ooit wordt beloond. Dat de motor blijft draaien. Dat er brood op de plank komt. Op die weg moeten we verdergaan. De liberale fundamenten liggen er. Maar we zijn er nog niet. Zelfgenoegzaamheid past niet in het liberale woordenboek. Vlaanderen mag niet blijven steken in de vorige eeuw. De lat moet hoger. We moeten in de spiegel kijken, lessen trekken en keuzes maken. Doen we dat niet, dan zal de realiteit binnen een aantal jaren bijzonder hard aankomen.
9
Dames en heren, Ik geef u drie vuistregels mee die ons helpen de stap naar de realiteit van de 21ste eeuw te zetten. Eén : vooruitgang is noodzakelijk. De wereld verandert razendsnel. Maar het ontbreekt ons vaak aan souplesse om in te spelen op de nieuwe tendensen. We moeten progressief durven zijn. Progressief in de letterlijke betekenis van het woord “gericht op vooruitgang”. De boutade zegt immers dat als een grote democratie niet progressief is, ze ofwel ophoudt om groot te zijn, ofwel ophoudt een democratie te zijn. Vooruitgang realiseren. Verandering nastreven. Het zit ons liberalen in de genen. Milton en Rose Friedman drukten het als volgt uit : “wij hebben het geluk dat we in dit land slechts één tirannie moeten overwinnen : de tirannie van het statusquo.”
10
Voor Vlaanderen betekent dit onvoorwaardelijk kiezen voor innovatie, onderzoek en ontwikkeling. De beste hersenen aan het werk zetten zonder dogma’s of taboes. Afstappen van klassieke patronen in gezinnen of de arbeidsmarkt. Dat vraagt flexibiliteit van het beleid. Kortere en snellere besluitvorming. Vlaanderen gaat gebukt onder een teveel aan consultatierondes, rapporteringen en beleidsplannen die elkaar overlappen. Ze herleiden beslissingen vaak tot de smaakloze gemene deler. Dat kan en moet beter. Twee : Elk nadeel heeft een voordeel. Deze economische crisis brengt ook zaken in een stroomversnelling. Dingen waar veel over gepraat werd, waar de fundamenten aanwezig zijn, maar waar we nu de doorsteek moeten maken naar verandering. Ik denk in het bijzonder aan het debat over een groene economie en de energie-omslag waar dit weekend in onze partij hard over gedebatteerd is. 11
De basis van een groen- en groei beleid in Vlaanderen is gelegd. We trekken ongeveer 830 miljoen euro uit voor ecologiesteun, we maakten de bouwvoorschriften voor zonnepanelen en windenergie eenvoudiger, we promoten energiesparen en zetten in op duurzaam ondernemerschap. Maar ook hier kan er meer en beter. Voor Open Vld wordt dit dé prioriteit van de volgende legislatuur. Drie : Vlaanderen moet volwassen worden Vlaanderen is de pubertijd ontgroeid. In een volwassen Vlaanderen is geen plaats voor minderwaardigheidscomplexen. Ook niet in het institutionele debat. Zowel de vragen als de stereotiepe antwoorden uit het verleden, dekken niet langer de lading.
12
Onze houding tegenover Brussel bijvoorbeeld, is nog vaak te eenzijdig en te theoretisch. Brussel is al lang niet meer de stad waar de scheidingslijn loopt tussen Nederlandstaligen en franstaligen. Brussel is - net als deze stad trouwens, een smeltkroes, waar tientallen nationaliteiten een eigen dynamiek ontwikkelden. Dit biedt mogelijkheden tot nieuwe vormen van samenwerking. Maar dan moeten we wel allemaal – Vlamingen én franstaligen – afstappen van klassieke denkpatronen, meer out-of-the-box durven denken.
13
Dames en heren, beste vrienden, met dit pleidooi om buiten de lijnen te denken, is de cirkel rond en kom ik terug op dit congresweekend. Op uw bijdragen. Op uw inzet. Op dit feest van spraak, inspraak en tegenspraak. Alleen uit de clash van ideeën worden oplossingen geboren. Vlaanderen heeft hier nood aan. Op 7 juni zal het alvast duidelijk zijn waar wij voor staan : Voor een open, vrij en solidair Vlaanderen! Dank u.
14
