Weekblad van de Universiteit Twente
www.utnieuws.utwente.nl nummer 24 - donderdag 3 september 2009
2 ‘Die enorme vrijheid ga ik missen’
UT N I E U W S 10
14
‘Ik blijf zolang ze me willen hebben’
Passie voor motoren
ADVERTENTIE
technische geneeskunde
Registratie zit eraan te komen Minister van Volksgezondheid Ab Klink besluit dit najaar op welke manier technical physicians, afgestudeerde technisch geneeskundigen, worden geregistreerd in de wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG). Vorig jaar beloofde de CDA-minister tijdens de opening van het academisch jaar om medio 2009 uitsluitsel te geven. De commissie die onderzoek doet naar de voorbehouden handelingen die beroepsgroepen mogen verrichten, zou eind juni met een rapport komen. Dit proces raakte vertraagd, maar opleidingsdirecteur Heleen Miedema van technische geneeskunde verwacht het rapport spoedig. Volgens haar is de vertraging geen reden om zorgen te hebben over de voortgang van de BIGregistratie. ‘Het is een heel ingewikkeld proces, maar we liggen op koers. Alles gaat volgens de procedures. De minister heeft aangegeven dat hij er aan het eind van de zomer, begin van de herfst op terugkomt. In de Tweede Kamer heeft hij gezegd dat hij druk ervaart vanuit Twente en dat hij de urgentie van het punt inziet. Ik heb dus alle vertrouwen dat dit in september of oktober rond is.’ ADVERTENTIE
De opening van het academisch jaar is traditioneel een statige aangelegenheid. Zien en gezien worden, is het credo. Bladen met hartige hapjes, glaasjes fris en wijn zweven geruisloos door de zaal. Bier vloeit uit de tap. Een zwierig hoofddeksel is een vast onderdeel van die fijne ambiance. Vindt ook de vrouw van rector Ed Brinksma, hier geanimeerd in gesprek. Foto: Gijs van Ouwerkerk
minister plasterk opent academisch jaar
Stelsel op de helling Minister van Onderwijs, Ronald Plasterk, opende afgelopen maandag het academisch jaar in het Nationaal Muziekkwartier. Voor de bewindsman was dat het moment om publiekelijk vraagtekens te zetten bij de huidige, verouderde structuur van het hoger onderwijs. Er komt een commissie die volgend jaar aanbevelingen doet hoe het anders kan.
‘Ik ga niet preken, ik heb iets Volgens de onderwijsminister te zeggen’, begon Plasterk zijn is het huidige stelsel van toespraak voor een volle zaal. hboen universiteiten onder druk komen te staan door een paar ontwikkelingen. PAARDENTRAM. De campus staat hoog op de agenda van de universiteitsraad ‘Ten eerste de toestroom. In en om dat te benadrukken maakten de raadsleden afgelopen week een rondje in een 1950 was vijf procent van de paardentram langs diverse ‘discussieobjecten’ op het universiteitsterrein. Met een bevolking hoger opgeleid. gedreven vastgoeddirecteur Marien Florijn op de bok werd onder andere de nieuwOnze huidige ambitie is vijftig bouw aangedaan. Aan de Calslaan werd bovendien een boom geplant als symbool procent. Dit jaar stroomt voor de leefbaarheid van de campus. 47 procent van de jongeren Foto: Gijs van Ouwerkerk. het hoger onderwijs in.’ De samenstelling van deze groep is diverser geworden, zegt Plasterk. ‘Sommigen spreken thuis een andere taal dan Nederlands. Daarnaast zijn er autochtone Nederlanders die niet kritisch lezen of goed kunnen schrijven.’ Het universitaire onderwijs is volgens de minister ook breder geworden en trekt vooral studenten aan die niet primair een wetenschappelijke drijfveer
English Edition Page 6
hebben, maar gewoon een beroep willen leren. ‘De klassieke Humboldtiaanse universiteit als gemeenschap van wetenschappers met gezellen is een fictie geworden. Is er echt zo’n fundamenteel ver schil tussen fysiotherapie en bedrijfskunde?’ Ook het Hboloopt tegen grenzen aan. ‘Er ontstaat enerzijds een reële behoefte aan toegepast onderzoek in het hbo. Anderzijds is er een groot probleem met instromers. mboleerlingen hebben moeite om mee te komen, terwijl vwo-leerlingen klagen dat ze onvoldoende worden uitgedaagd.’ Een punt is dat jongeren te vroeg een richting moeten kiezen, met het gevaar dat ze verkeerd
kiezen. ‘Het zou beter voor ze zijn om met een bredere studie te beginnen en later te specialiseren.’ Plasterk zegt zich te realiseren dat er een grote aversie bestaat tegen stelselherziening, maar betwijfelt of het huidige binaire systeem wel geschikt is voor de komende decennia. Een voorbeeld hoe het beter zou kunnen haalt hij uit Amerika, Californië, waar het hoger onderwijs vier typen instellingen kent. De community colleges, met tweejarige opleidingen, direct na de highschool. ‘Voor velen een beroepsopleiding, voor anderen een opstap naar de vierjarige colleges met brede bachelors.’ OPENING, vervolg op pagina 3
Fiets mee met Leontien Altijd al naast Nederlands beste wielrenster ooit willen fietsen? Kom dan aanstaande dinsdag op je gewone stalen ros naar de UT. In de lunchpauze verzorgt de meervoudig Olympisch- en wereldkampioen Leontien Zijlaard - van Moorsel een fietsclinic. Met deze sportieve activiteit trapt ze letterlijk en figuurlijk de Gezonde Week op de UT af. De toertocht voert over de campus. Studenten en medewerkers kunnen gratis meedoen. Speciale kleding niet nodig, een goed humeur is voldoende. De clinic begint om 13.00 uur in het Sportcentrum. Na een presentatiefilm over
haar sportcarrière en het beantwoorden van vragen uit de zaal, stapt ze om 14.00 uur op de fiets. Interview met Leontien op pagina 9.
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
ut Nieuws alom geprezen studentenactivist frans van der veeken zwaait af:
‘Die vrijheid ga ik missen’ Onder studenten is hij een bekend figuur. Als organisator van de Batavierenrace. Of als superactivist tijdens de introductie. Bij vergaderingen van Acasa zat hij op de voorste rij en hij was jarenlang journalistiek medewerker van UT-Nieuws. Een veelschrijver, die ook nog goed kan fotograferen. Na acht jaar studie (BIT) vond hij het tijd om af te studeren. En dat is gelukt. Sandra Pool
‘Al die nevenactiviteiten zijn toch wel erg handig als je gaat solliciteren’, steekt Frans (26) van wal. ‘Ik heb zo’n zes gesprekken achter de rug en telkens kwam de Batavierenrace weer ter sprake. Kon ik mooi vertellen dat ik een initiatiefnemer ben, creatief denk en projecten gedreven aanpak, het liefst als leider.’ Op het terras van het Verzonken Torentje voor het Theatercafé vertelt Frans monter dat hij die vaardigheden ontdekte dankzij het door de UT alom gepredikte studentenactivisme. ‘Ik raad iedereen aan om iets naast de studie te doen. Dat is leerzaam. Het verbreedt je blik. Ik kwam erachter dat er meer is dan wat ik studeerde, informatietechnologie.’ De Bata, de intro, UT-Nieuws, voorlichtingsteams, de Summer Campus. Ze konden allemaal rekenen op enthousiaste bijdragen van de actieve student. ‘Ik ben iemand die graag een eigen draai aan dingen geeft en daar volledig voor gaat. Een voorbeeld? De herstart van de Bata op de Oude Markt. Die was in Boekelo en die hebben we naar het centrum
Frans van der Veeken. Foto: Gijs van Ouwerkerk
gehaald. Daar ben ik best trots op, maar ook op het feit dat je met een fanatieke club studenten zo’n groot evenement kunt opzetten. Als alles lekker loopt dan is dat echt kicken.’ Wat minder ‘kicken’ waren de contacten met woningcorporatie Acasa. ‘De complexbeheerder was altijd wel in voor een gezellig praatje, maar verder…?’ Renovaties, verbouwingen, verhuizingen. Frans maakte het allemaal mee.Tot grote frustratie soms. ‘Ik kan er niet bij dat er steeds meer zelfstandige woonruimte op de campus komt. Juist die grote woongroepen vind ik een sterk punt van de UT. Ik heb zelf aan de Calslaan gewoond. Zoveel studenten onder één dak, dat is echt een waardevolle ervaring en herinnering!’ Ook de aangescherpte woon- en leefregels vindt Frans om te huilen. ‘Dat je voor je flat geen fikkie meer mag stoken oké, maar dat er
geen banken meer buiten mogen staan, vind ik wel heel bekrompen!’ Het nieuwe huisvestingsbeleid ziet ‘Korte Frans’, zoals hij zichzelf jarenlang noemde op de gelijknamige site, als een van de grootste veranderingen van de laatste tijd. In 2001 toen hij aan bedrijfsinformatietechnologie begon, kon hij z’n lol niet op aan de Calslaan. ‘En dat wordt nu helaas aan banden gelegd.’ Frans koos voor BIT omdat hij pure infor matica te specialistisch vond. ‘En de studie had een iets te hoog nerdgehalte. BIT zit precies tussen informatica en technische bedrijfskunde in.’ In het eerste jaar haalde hij zo’n tachtig procent van de vakken. Aan de resterende twintig kwam hij pas toe in het vijfde jaar. ‘Dat was na mijn fulltime commissieschap bij de Bata. Dan nog je propedeuse halen klinkt niet alleen dramatisch, dat
was het ook. Ik moest er hard aan trekken.’ Eenmaal terug in het studieritme, verliep de master soepel en snel. ‘Het was trouwens niet zo dat ik elke week veertig uur zat te blokken, hoor. Met weinig inspanning haalde ik de tentamens.’ Eind augustus kreeg hij zijn diploma. ‘Of ik nog leuke cadeautjes heb gekregen voor mijn afstuderen?’ Lachend: ‘Ja, die gasten van de batacommissie kwamen met allerlei Albert Heijn dingen zoals zegeltjes en cadeaubonnen.’ Niet verwonderlijk. Wie Frans een beetje kent, weet dat er tussen hem en de Albert Heijn iets moois is opgebloeid. ‘AH staat voor kwaliteit en degelijkheid. Ik ben daarom een fervent AH-shopper en praat altijd even met de medewerkers. Het levert me nog net geen uitnodiging voor hun personeelsfeestjes op, maar ze plakken wel af en toe wel een sticker van
Naam: Studie: Op weg naar:
35 procent korting op mijn boodschappen. Die AHhyvessite is natuurlijk met een vette knipoog opgericht.’ Deze week neemt Frans afscheid van zijn actieve studentenleven. Met een blij gevoel, zegt hij. ‘Ik voel me wel verbonden met de UT, maar ik wil ook verder kijken.’ Dat doet hij bij Alliander in Arnhem waar hij als functioneel beheerder aan de slag gaat. ‘Het is een netwerkbeheerder afgesplitst van Nuon en verantwoordelijk voor de distributie van energie. Ik begin met een drieweekse introductie, het IT-talentenprogramma. Daarna ga ik mij bezighouden met een IT-vertaalslag voor systeemgebruikers binnen het bedrijf. De enorme vrijheid uit mijn studietijd zal ik wel missen. Nu zit ik hele dagen op kantoor. Veertig uur! Dat wordt wennen.’
Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 46. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.500 exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie. Fax: (053 – 489) 3439 E-mail redactie:
[email protected]. Internet: http://www.utnieuws.utwente.nl; of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030)
[email protected] Latifa van Heerde (3815)
[email protected] Paul de Kuyper (4084)
[email protected] Maaike Platvoet (3815)
[email protected] Sandra Pool (tel. 2936)
[email protected] Office-management: Brigitte Boogaard (2029)
[email protected] Vaste medewerkers: Cariene van Aart, Harold de Boer, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Anindita Ganguly, Joris van Hoof, Hans van de Kolk, Willem Pieterson, Audrey Rhodes, Daniël van Schoot, Ashok Sridhar, Bauke Vermaas, Amy Williams. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Christina Höfer Foto's: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk / Frans van der Veeken Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel. 023 – 5714745. Site: www.bureauvanvliet.com. E-mail:
[email protected]. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per e-mail:
[email protected]. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT-Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per e-mail maandag voor 14.00 uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 40 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener SpeciaalMedia Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Reinder Hilarius, tel. 053-4892029. E-mail:
[email protected] Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema's foto's of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.
Ellen Talsma (19) bedrijfskunde, tweedejaars Theatercafé, Vrijhof
Ellen loopt met twee studiegenootjes en een grote weekendtas richting de Vrijhof. ‘In de tas zit kleding en wat andere spulletjes. Het weekend heb ik namelijk bij mijn ouders in Almelo doorgebracht. Zelf heb ik een kamer in het centrum van Enschede. Het is lunchtijd dus we gaan nu een hapje eten in het Theatercafé. Dat doen we wel vaker, het is een gezellige plek om te zitten. Het zonnetje schijnt lekker dus waarschijnlijk gaan we op het terras zitten. Ik heb net mijn eerste college van het nieuwe jaar achter de rug, onderzoeksmethoden voor evaluatie en ontwerp. Het is wel een beetje wennen zo’n eerste college. Vroeg opstaan vind ik niet zo erg maar het is vooral weer wennen dat je op moet letten tijdens hoorcolleges. Toch heb ik wel weer zin in het nieuwe jaar. De vakantie heeft lang genoeg geduurd. Ik heb wel genoten van de vakantie hoor. Samen met drie vriendinnen ben ik drie dagen naar Caleta in Spanje geweest. Dat was supergezellig. Na de lunch heb ik een college interne organisatie in de Horst. De studie bevalt mij goed. Ik wil later het bedrijfsleven in dus dan is dit de perfecte studie. Ik weet nog niet precies wat ik later wil doen, maar gelukkig kun je met deze opleiding veel kanten op.’
Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
tevredenheidsonderzoek facilitair bedrijf
Een ruime voldoende UT ‘ers voelen zich veilig op hun werkplek en in de gebouwen. Maar de koffie is niet te drinken en de schoonmaak kan beter. Dat zijn een paar conclusies uit het klanttevredenheidsonderzoek (kto) dat voor de vakantie werd gehouden onder 1334 medewerkers en studenten. Naar aanleiding van het onderzoek heeft het Facilitair Bedrijf een forum gelanceerd waar een ieder mee kan praten over FB-diensten. Latifa van Heerde
Het Facilitair Bedrijf (FB) is tevreden over de uitkomsten van het kto, vertelt beleidsmedewerker Monique Bosch: ‘Een 6.9 gemiddeld is een mooi cijfer, een heleboel dingen gaan goed.’ Binnen FB wordt nu gebrainstormd over hoe de uitkomsten van het onderzoek omgezet kunnen worden in concrete acties. UT-medewerkers blijken over het algemeen weinig klachten te hebben. De veiligheid, de bereikbaarheid van verschillende afdelingen en de
opstelling en uitstraling van schoonmakers beoordelen zij met een dikke voldoende. Maar er zijn ook minpunten,
zegt Bosch.‘Maar’, benadrukt ze, ‘medewerkers moeten hun klachten wel melden bij de FB-servicedesk. Zolang wij niet horen dat het ergens vies is gaan we er van uit dat het schoon is.’ Een ander heikel punt is de koffie. Een aanzienlijk deel van de ondervraagden vindt hun bakje troost niet te drinken. Chantal Hilgeholt, cluster facilitair manager: ‘Of we daar iets aan kunnen doen? Ja en nee. We laten Autobar nu steekproefsgewijs de automaten controleren of het juiste aantal gram koffie in de kopjes terecht komt.
‘Koffie niet te drinken, schoonmaak kan beter’ zoals de schoonmaak van de werkplek en het sanitair. Dat is zeker een verbeterpunt,
Eerder hebben wij Autobar gevraagd het grammage aan te passen. Maar daarnaast
is smaak grotendeels een beleving. We moeten niet vergeten dat deze leverancier bij de aanbesteding in 2006 na een afweging van prijs en smaak het beste uit de bus kwam.’ Om meer inzicht te krijgen in de koffieperikelen heeft FB op zijn website een discussieforum gelanceerd waar een ieder zijn mening kan geven over de koffie. Dat forum wordt in de toekomst ook een discussieplatform voor andere FB-gerelateerde zaken. Deze week is besloten dat elk van de tien onderdelen van het FB binnenkort drie concrete actiepunten presenteert. Die moeten allemaal voor het eind van het jaar in gang gezet of zelfs afgerond zijn. Bosch: ‘We hebben de lat vrij hoog gelegd, ja. Wij vinden het dan ook belangrijk om goed te luisteren naar wat de UT-medewerkers en studenten willen.’ Binnen twee jaar houdt het FB een vervolgonderzoek om de ontwikkelingen en ervaringen te volgen.
De prijswinnaars van links af Daan Sprünken, Rob Draaijer, rector Ed Brinksma, Mark Oude Alink, Joyce Peters en Anke Rouwette. Foto: Gijs van Ouwerkerk
Scriptieprijzen voor de allerknapsten van de klas Ze slagen cum laude, hebben een tien voor hun scriptie of doen twee opleidingen tegelijk, de vijf scriptiewinnaars van dit jaar zijn knappe koppen. Tijdens de opening van het academisch jaar kregen zij een prijs van duizend euro en een oorkonde uitgereikt door rector magnificus Ed Brinksma. Hij roemde de ‘hartverwarmende verzameling getalenteerde afstudeerders’ met hun prestatie. Rob Draaier deed voor zijn studie Business Information Technology onderzoek naar elektronische netwerken, zoals Wikipedia, waarin mensen kennis met elkaar delen. Hij onderzocht of bedrijven gebruik kunnen maken van een intern netwerk en vanuit welke motieven werknemers daaraan bijdragen. Een van de conclusies: werknemers doen mee uit altruïstische motieven, ze willen graag iets voor een ander betekenen. Draaier studeerde cum
laude af en zijn scriptie werd beloond met een tien. Binnen de faculteit EWI viel Mark Oude Alink in de prijzen. De oudstudent elektrotechniek en informatica onderzocht voor zijn scriptie manieren om de betrouwbaarheid een spectrum analyser te vergroten. Een spectrum analyser is een meetinstrument dat onbedoeld ook het te meten frequentiespectrum van een signaal licht verstoort.Voor beide opleidingen is zijn scriptie beoordeeld met een tien. De twee studies rondde hij in zeven jaar af met als gemiddelde cijfer een 9,06. Communicatiewetenschapper Joyce Peters deed haar afstudeeronderzoek bij de Nationale Spoorwegen. Daar onderzocht zij de invloed van kleur en licht op de stationsbelevenis van reizigers van de NS. Daarvoor voerde zij twee virtuele experimenten uit met als uitgangspunt station Leiden Centraal. De conclusie: de mustreiziger, die elke dag naar werk reist, wil zo min mogelijk afleiding
met koele kleuren en een hoge lichtintensiteit. De lustreiziger die voor het plezier reist, wil warme kleuren en een schemerig licht. Geen cum laude voor Joyce, wel een dikke negen voor haar afstudeerscriptie. Anke Rouwette studeerde Civil Engineering & Management en Applied Mathematics. Zij deed onderzoek naar de optimalisering van route- en parkeerlocatiekeuze van het verkeer. Daarvoor ontwikkelde ze een centraal sturingssysteem die de verkeerstromen in de stad stuurt. Daardoor kan men sneller en met minder CO2- uitstoot van A naar B reizen. Beide studies heeft ze cum laude afgerond. Ook Daan Sprünken studeerde cum laude af. Binnen de faculteit TNW onderzocht hij hoe licht gebruikt kan worden om moleculaire interacties te sturen. Dat kan ondermeer gebruikt worden bij de behandeling van kanker. Latifa van Heerde
ADVERTENTIE
LEG MET D JOSER Groepsrondreizen op maat naar: Afrika, Azië, Midden-Oosten en Latijns-Amerika
Vraag een offerte aan via djoser.nl
Opening jaar (vervolg van voorpagina) Daarna volgt de university met een bachelor en een master. De vierde categorie is de research university, waar ook gepromoveerd kan worden. ‘Nogmaals, het is slechts een voorbeeld van een systeem dat meer diversiteit en flexibiliteit zou kunnen bieden.’ Plasterk zei van plan te zijn op korte termijn een commissie van vier of vijf leden in te stellen die het huidige Nederlandse stelsel vergelijkt met systemen elders in de wereld. In maart 2010 is er een eerste rapportage te verwachten. De opening van het academisch jaar betekende ook het begin van nieuwe initiatieven binnen de UT: de invoering van een nieuwe huisstijl gekoppeld aan een nieuwe webstie, en de FAMEregeling waarmee studentondernemers een innovatiekrediet van tienduizend euro kunnen aanvragen. En verder de start van de Graduate School voor talentvolle onderzoekers. In zijn speech refereerde Plasterk aan een eerder werkbezoek aan de UT, afgelopen mei, waarbij hij de plannen om meer structuur aan te brengen in het onderwijs voor promovendi enthousiast aanhoorde. ‘Ik feliciteer u nu met de start van deze Graduate School.’ Collegevoorzitter Anne Flierman onderstreepte in zijn openingswoord dat de UT boven het gemiddelde wil uitsteken. ‘De doelstelling om in 2014 tienduizend studenten te hebben, komt met de groei van het aantal vooraanmeldingen plus de komst van het ITC als zesde faculteit steeds dichterbij’, aldus Flierman die tevens opmerkte dat de technische studies in de vooraanmeldingen achterblijven. ‘We blijven daarom investeren in het profiel van de UT. Inhoudelijk, maar ook in de marketing zoals de nieuwe huisstijl.’ Van de overheid vraagt Flierman financiële bijdragen voor de kenniseconomie. ‘We realiseren ons dat herstel van overheidsfinanciën de komende jaren een enorme opgave is, maar een krachtige kenniseconomie als drager van dat herstel is onmisbaar. Wij leggen de lat hoog en verwachten dat de overheid dat ook doet.’ Flierman haalde het binnenhalen van de Spinozaprijs (Albert van den Berg) en de Simon Stevin Meester prijs (Detlef Lohse) aan als voorbeelden van excellent UT-onderzoek. ADVERTENTIE
PROMOTIE. Je kunt het geluid van windmolens halveren door zaagtanden te plaatsen op de bladen. Hierbij gaat geen energie verloren. Dat stelt Stefan Oerlemans van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium in zijn proefschrift waarop hij morgen aan de UT promoveert. Nu draaien windmolens lang niet altijd op volle kracht in verband met geluidsoverlast. Oerlemans vermoedt dat windmolens nog stiller kunnen worden als er op de achterrand van de bladen een rij borstelharen wordt geplaatst. Hij gaat daar meer onderzoek naar doen en laat zich daarbij inspireren door uilen. Aangenomen wordt namelijk dat de zachte wollige veertjes op de achterrand van uilenvleugels deze nachtdieren in staat stelt vrijwel geruisloos te vliegen.
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
hoogleraar jan willem drukker docent van het jaar
‘Waak voor Calimero’ Docent designgeschiedenis professor Jan Willem Drukker mag zich een jaar lang de beste docent van de UT noemen. Drukker nam maandag de centrale onderwijsprijs, die bestaat uit 2500 euro en een oorkonde, in
T R A I N I N G. VAS Arashi maakt woensdag 9 september haar lustrumthema bekend. Eerst is er om 16.00 uur een open buitentraining op het Ganzenveld. Iedereen die zich van te voren opgeeft kan meedoen (lustrum@ arashi.nl ). Menno van der Werff (rechts) geeft samen met rector Ed Brinksma en Thomas Mensink de aftrap voor de FAMEregeling. Foto: Gijs van Ouwerkerk
eerste toekenning aan web- en mediadesignbedrijf wame
FAME-regeling van start De eerste Fame-regeling is tijdens de opening van het academisch jaar toegekend aan Menno van der Werff van het bedrijf WAME. De regeling voor ondernemende studenten werd maandag officieel gelanceerd. De UT is daarmee de eerste universiteit die studenten een structurele ondersteuning biedt om studie en bedrijf te combineren. Latifa van Heerde
Technische bedrijfskundestudent Menno van der Werff is verheugd over de nieuwe regeling. ‘Er zijn meerdere regelingen en voorzieningen voor startende ondernemers, maar voor studenten
zoals wij, die al een eigen bedrijf hebben, was er niets.’ Samen met vriend en informaticastudent Koos Mavrakis richtte hij in 2006 het web- en mediadesign bedrijf WAME op. Aanvankelijk begonnen
ze klein vanuit huis maar inmiddels is het bedrijf gevestigd in de Bastille en hebben ze hun eerste werknemer aangenomen. Dankzij de FAME-regeling kan Menno aanspraak maken op de hulp van een studie- en een businesscoach. Bovendien kan hij beroep doen op een renteloos innovatiekrediet van tienduizend euro van de Rabobank. Maar dat krediet heeft WAME voorlopig niet nodig omdat het bedrijf geen dure apparatuur aan hoeft te schaffen. Hulp van een coach bij de combinatie van studie en eigen bedrijf is echter van harte welkom. Menno: ‘Ik ben
ontvangst tijdens de opening van het academisch jaar. De docent maakte van de gelegenheid gebruik om de UT te waarschuwen voor het ‘Calimero-syndroom’. De bescheiden omvang van de UT geeft de universiteit juist haar unieke karakter, betoogde hij. ‘Het is de beste universiteit van Europa.’ Daarom moet ‘groter worden’ niet de belangrijkste doelstelling zijn, benadrukte hij. Hij greep de prijs aan om zijn visie te geven op de positie van de UT binnen de 3TU, waar ook de TU Eindhoven en TU Delft deel van uitmaken. Drukker waarschuwt voor zelfonderschatting die op de loer ligt binnen de UT, de kleinste in deze federatie. ‘Dat leidt, zo heb ik de indruk, in elk geval in Twente, maar ik denk ook in Eindhoven, soms wel eens tot een lichte vorm van het Calimero-syndroom: hij is
groot en wij zijn klein en het is niet eerlijk! En hoe je het ook wendt of keert, in bepaalde opzichten is het ook niet eerlijk. Universiteiten worden vandaag de dag beoordeeld aan de hand van lijstjes en ontlenen daaraan voor een belangrijk deel hun gevoel voor zelfrespect. Bijvoorbeeld de aantallen afgestudeerden per jaar; aantallen promoties per jaar; aantallen wetenschappelijke publicaties en ga zo maar door.’ Drukker adviseert de UT daarom therapeutisch zelfonderzoek te verrichten door de scores in perspectief te zien. ‘Deel ze door een of ander relevant getal, bijvoorbeeld het totaal aantal fte’s per instelling of het totale budget. Dan zie je dat de scores van de drie Nederlandse technische universiteiten heel dicht bij elkaar blijken te liggen.’
Jan Willem Drukker. Foto Gijs van Ouwerkerk
inmiddels zevendejaars en wil toch graag mijn studie afronden maar ik zit ook met de deadlines van mijn bedrijf. Er zijn periodes dat ik fulltime met mijn studie en fulltime met WAME bezig ben. Dan werk ik ‘s avonds en in het weekend. Die combi is soms lastig. Daarom ben ik blij met de ondersteuning die ik nu ga krijgen.’ Menno ziet de FAME-regeling als impuls voor verdere groei van zijn bedrijf. ‘Het zou mooi zijn als we ook na onze studie met WAME verder kunnen. Maar dan moeten we wel groeien, nieuwe ontwikkelingen bijhouden en vooral veel bijleren.’
Mijn job Naam: Erwin Holtland (27) Functie: Coördinator jong ondernemerschap bij Kennispark Twente Locatie: KPMG-gebouw
Erwin Holtland (27) Foto: Arjan Reef
‘Ik zie mijzelf als een spin in het web. Voor studentondernemers en jonge zelfstandigen kan ik vrij eenvoudig de lijntjes aan elkaar knopen. Dat scheelt de ondernemer weer werk. Voor hen ben ik ook een aanspreekpunt. De meeste ken ik wel van naam. Het eerste wat ik heb gedaan toen ik hier twee jaar geleden begon, is koffie drinken. Ik ging bij de verschillende bedrijven langs om te praten en uit te vinden wat ze willen. Dat vragenrondje leverde een waslijst aan punten op waaruit een pakket van ondersteunende maatregelen ontstond. Samen met de Student Union hebben we deze week FAME gelanceerd. De regeling geeft studenten de kans om tijdens de studie bezig te zijn met ondernemen zonder de studie uit het oog te verliezen. Het fanatisme van deze groep studenten werkt aanstekelijk en motiverend. Ze zijn zo eager in wat ze doen. Het is mooi om daar bij te horen. Het meest leuke van deze baan is dat ik deze energieke mensen op een voor mij vrij simpele manier kan helpen. Ze krijgen daardoor kansen en mogelijkheden. Als FAME goed van de grond komt, dan hebben we een compleet ondersteunend aanbod voor studentondernemers. Een volgende stap zou het oprichten van een investeringsfonds kunnen zijn. Het blijft zo een dynamische omgeving. Kennispark Twente is dat ook. We zijn informeel, hebben weinig bureaucratie. Binnenkort verhuizen we naar een groter pand, iets verderop. Dat geeft ons de ruimte om proef te draaien voordat we naar onze uiteindelijke bestemming gaan, de Etalage.
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
De bladen Mannen trakteren zichzelf aan het eind van de werkweek op een vette snack en vrouwen gunnen zichzelf op vrijdag een al even vet zoet toetje. Dat constateert de Wageningse wetenschapper René de Wijk die het lunchgedrag van driehonderd bezoekers van het Restaurant van de Toekomst onderzocht. Hij maakt onderscheid tussen verschillende soorten lunchers. De suffe luncher kiest bij elk bezoek dezelfde hap, voor de notoire soepluncher is geen lunch compleet zonder een bakje tot smurrie gekookte groenten en vlees, de avontuurlijke luncher gaat voor variatie en de dikkere luncher houdt de Body Mass Index hoog door minder gevarieerd en voor vettere producten te kiezen.
Peter Geurts. Foto: Gijs van Ouwerkerk
peter geurts (bestuurskunde) stopt niet op z’n vijfenzestigse
‘Ik blijf zolang ze me willen hebben’ Paul de Kuyper
Geurts studeerde wiskundige sociologie in Nijmegen en was vervolgens vanaf de oprichting van bestuurkunde in 1976 bij de opleiding betrokken, vooral bij het vakgebied onderzoeksmethoden en statistiek. Hij gaf diverse colleges, maar zijn hart lag bij het onderzoek. Hoe houd je het hier 33 jaar vol? ‘Dat vind ik een negatieve benadering. Je moet blij zijn dat mensen zo solidair zijn met een organisatie. De UT is voor de sociale wetenschappen gewoon een goede werkgever, met in die tijd veel biblio-
De ontwikkeling van de pc, ik werkte hier eerst nog met ponskaarten. De statistiek is enorm ontwikkeld door automatisering, we kunnen problemen oplossen waaraan we twintig à dertig jaar geleden niet konden denken. De productiviteit is ook enorm omhoog gegaan. Wel worden die nieuwe instrumenten soms heel onoordeelkundig gebruikt, maar dat proberen we in ons onderwijs natuurlijk aan te pakken. ‘Daarnaast heb ik de wetenschap zien internationa-
‘De concurrentie zit in je vakgroep, samenwerking zoek je buiten de UT’ theekfaciliteiten en een zeer goede onderzoeksomgeving. aan de faculteit in Nijmegen waar ik begin jaren zeventig vandaan kwam, heerste veel minder een publicatiecultuur: maar zo’n twintig procent van de wetenschappelijk medewerkers publiceerde . In Twente lag die verhouding een op een en ik vond ook dat dat zo hoorde.Voor mij was dat de reden hier te werken.’ Hoe is je werk in die drie decennia veranderd? ‘Ik heb wel een paar grote veranderingen meegemaakt.
liseren. Bestuurskunde is traditioneel vrij nationaal georiënteerd, het gaat over de relatie tussen overheid en burger. In Twente hebben we vanaf het begin internationale samenwerking gezocht, in Europa-brede projecten zoals het in kaart brengen van de motieven voor kandidaatstelling van alle kandidaten voor het Europees Parlement. Een enorme, logistieke klus was dat. Het vak is nu heel internationaal. Je concurrenten zitten in de vakgroep, de samenwerking zoek je elders.’
Leg eens uit. ‘Je moet natuurlijk wel samenwerken, maar je probeert altijd beter te zijn dan je collega’s op de gang. Dat zit in de wetenschap ingebakken. Jij wilt degene zijn die nieuwe kennis brengt. Wetenschap is kennisproductie. Daarnaast is de vakgroep ook een warm nest, want je moet met onzekerheden bij je directe collega’s terecht kunnen.’ En het onderwijs dan? ‘Dat is ook hartstikke leuk, al is het maar om het enthousiasme voor je onderzoek over te brengen. Maar ik ben in de eerste plaats onderzoeker, ik ben niet naar de UT gekomen om onderwijzer te worden. Wat heel bijzonder is aan de universiteit, is dat je eigen collega’s opleidt. Diverse afstudeerders van mij zijn nu hoogleraar. Aard Harold de Boer
Hij gaat in november na 33 UT-jaren met pensioen, maar bij bestuurskunde hoeven ze onderzoeker Peter Geurts, vakgroep Political Science and Research Methods, nog lang niet te missen. ‘Ik ga bij wijze van spreken door tot ik er bij neerval.’
Uit Het Lood
Brug Ik woon in de grootste moordstad van Nederland. Nergens worden zoveel mensen gedood als bij ons in Rotterdam. Uitgedrukt per hoofd van de bevolking is het nog erger. Vooral mannen zijn het slachtoffer. Afgelopen
Groen, bijvoorbeeld, is bij mij afgestudeerd.’
De Universiteit Maastricht experimenteerde dit jaar met gemengde doegroepen tijdens de introductie, in de zuidelijke universiteitsstad ‘Inkom’ genaamd. Engelstalige Inkomgroepen met zowel Nederlandse als buitenlandse studenten moesten de integratie tussen de nationaliteiten bevorderen. Het bleek geen onverdeeld succes: niet in elk groepje ging het er harmonieus aan toe. Mentor Loes vertelt in Observant dat ‘haar’ drie Duitsers al op de eerste dag zijn vertrokken om met andere Duitsers op eigen houtje de stad te gaan verkennen. In andere gevallen hielden de Nederlanders het voor gezien. Intercultureel coördinator Wim Swaan, voorstander van de gemixte groepen, ging er niet van uit dat de nieuwe opzet vlekkeloos zou verlopen. ‘Zoiets heeft tijd nodig. Daar moet je aan werken, een thema van maken en in de eerste drie maanden van de studie aandacht aan besteden.’
Had je zelf niet die ambitie? Hoogleraar voedingsleer Martijn Katan ‘Jawel, maar hier kon het niet wil onderzoeken wat er gebeurt met kinwant er was geen leerstoel. deren als je de suiker uit hun frisdrank En ik heb niet hard genoeg in die richting gedrukt. of limonade weglaat. Daarom krijgen driehonderd basisBovendien was ik niet gespe- schoolleerlingen anderhalf jaar lang elke dag een blikje limonade zonder suiker. Driehonderd andere kinderen op cialiseerd genoeg.’ dezelfde scholen krijgen elke dag net zo’n blikje, maar dan 18 september viert de vakgroep met suiker. Ethisch is het onderzoek volgens Katan helemaal jouw afscheid, 1 november ga je in orde. Hij gaat niet zomaar kinderen ‘suiker voeren’. ‘Er met pensioen. En daarna? Een doen alleen kinderen mee die altijd al frisdrank of vruchtensap met suiker mee naar school krijgen’, aldus de hoogzwart gat? ‘Het onderwijs stopt, maar ik leraar. ‘Kinderen die water of melk meekrijgen, mogen niet blijf hier nog gewoon zitten. Ik meedoen. Zelfs niet als hun ouders daar zelf om vragen.’ begeleid nog promovendi en heb nog onderzoeksprojecten Een kart uit Delft won vorig jaar de allerlopen. Bij wijze van spreken eerste waterstofrace. De kans dat ze dit jaar ga ik door tot ik er bij neerval. weer de beste zijn over vier races is nihil. In In Nederland is dat nog niet zo gebruikelijk, in de VS heel de eerste rit van dit seizoen, in Londen, ontstond kortsluiting. gewoon. Ik merk nauwelijks ‘De converter flipte helemaal’, legt teammanager Ivo Salters dat ik ouder word, al zal er een uit. ‘De drie daaropvolgende dagen hebben we zonder te slamoment komen dat ik sneller pen gesleuteld aan dit apparaat dat het voltage verhoogt dat moe ben. Zolang ze me hier uit de brandstofcel komt.’ Tevergeefs bleek later, want ook de tweede race stond de waterstofkart stil langs de kant. willen hebben, blijf ik.’
zomer was het weer raak bij mij in de straat. Twee mannen gingen elkaar met een mes te lijf. De ene dood, de ander zwaar gewond. De ruzie ging over een vrouw. En ik moet zeggen: ze was het waard. Een vrouw zoals zij lokt zoiets gewoon uit. En dit geval staat niet op zich. Het moordcijfer in Rotterdam zou meteen inklappen als alle vrouwen een boerka zouden dragen. Maar daar zijn juist wij in Rotterdam zwaar op tegen. Logisch natuurlijk. Kijk, als je in Hengelo of Enschede de vrouwen op straat ziet, dan is het begrijpelijk dat de mannen daar niet demonstreren wanneer dat achter een sluier verdwijnt. Of
laatst liep ik in Amsterdam over de P.C. Hooftstraat - hoe die vrouwen erbij lopen! Vrijheid, blijheid, okee. Maar wat is er mis met de oude vertrouwde jutezak? Daar blijven de aardappels ook goed in. Maar Rotterdamse vrouwen! Fuck me. Nergens anders zijn de vrouwen zo gekmakend mooi als bij ons in Rotterdam. Dat is een objectief feit. Het is geen toeval dat Bokito achter een Rotterdamse aan ging. Overal elders zitten de gorillamannetjes ongeïnteresseerd voor zich uit te staren. Vorige week ging ik met mijn vrienden naar een feestje op het strand. Daar ontdekten we in de menigte een stel weergaloos lekkere wijven.
Wij drongen meteen op. Misschien waren we verhit, misschien hitsig, misschien opgehitst. Misschien is dat allemaal hetzelfde. In elk geval hadden we niet door dat ze bij een groep hoorden. En al helemaal niet dat het een groep agenten was. Tot ze begonnen te schieten. Hadden ze nou maar een boerka gedragen, dan was dat niet gebeurd. Juist de mannen die het meest geholpen zijn met een boerkagebod protesteren daar het felst tegen. En ik vrees dat dit voor meer onderwerpen geldt. Volksinvloed leent zich er niet voor om ons tegen onszelf te beschermen. We zouden een stuk beter af zijn als er wat minder naar ons werd geluisterd.
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Tuesday 3 September 2009
SHORT NEWS Cultural season opens On September 14 the Cultural Season will kick off at the Vrijhof Culture Center with three feature performances. Daniël van Veen's Ruilen Binnen Acht Dagen (tryout) will take place at the Amphitheater,Vrijhof. It's a performance of powerful monologues and light-hearted songs. UT-Alumnus Sybren van Doesum accompanies on the trumpet. The performance is in Dutch and starts at 12:35pm. Painter Anneke Wilbrink’s exhibition will open at 4:30pm with traditional Irish music. Her paintings are a combination of architecture and nature, and her works are on display in Amsterdam, Maastricht and London. Anneke won the Dutch Royal Prize for Painting in 2006 and has received several nominations for Prix de Rome. Winner of the Broodje Cultuur Public Award 2009, geRRIT, who now goes by the name of Gooseberry, will perform More Homeless Songs. They played in the Amphitheater before where they received a high rating from the audience. This time they will be playing an evening of music, fronted by songwriter and guitarist Gerrit de Boer. His last band, Jamesz, won the Dutch Jazz Competition in 2000 and played several times at the North Sea Jazz Festival. For ticket information: www. studentunion.utwente.nl/culture/performances/
Student funds declining Though there is a rise in student numbers, the money given to Dutch universities from the government has not increased in proportion. De Volkskrant reports the amount per student has decreased since the mid-1990s by 10 percent. According to a spokesperson from the Association of Universities in the Netherlands (VSNU), this is worse when compared to the 1980s when the budget allocation per student was 40 percent higher. Source: RNW
Try-out new courses In September you can participate in free cultural courses, including calligraphy, theatersport, modern dance or even designing your own furniture. For more information: www.studentunion.utwente. nl/culture. If you have questions, you can contact Joke Sanchez on Monday, Tuesday or Thursday between 9am to 2pm or send an email request:
[email protected].
International page Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws | Contributors: Amy Williams and Audrey Rhodes. | For comments and suggestions, email:
[email protected] | For previous editions, see: www.utnieuws.utwente.nl
OPENING OF THE ACADEMIC YEAR
Reforms in higher education, Plasterk engages debate On August 31 in the National Muziekkwartier the red carpet was rolled out to open the academic year. The outlook for higher education came to life in the opening speeches and prizes were awarded. The Education Minister Ronald Plasterk remarked over several factors straining the higher education system. The current system was developed in the 1950s when only 5 percent of the youth population flowed in to the higher education system. In the meantime, the percentage has increased to 47 percent, just shy of the Dutch government’s desired target of 50 percent. According to Plasterk, students earning a HAVO,VWO or MBO diploma are flocking to higher education at the same time that more students, whose native language is not Dutch, also want to gain entrance. Less optimistically, the minister said 36 percent of HBO students do not finish their studies, and some students are prematurely forced to choose their education path before exploring all possibilities. Plasterk begged the question, ‘Is the current higher education system working, or would a broader system be an improvement?’ Plasterk said he is impressed by the university college concept, which offers broad courses on a small scale and also seams the gap between vocational and university education. Considering modeling other international university systems, the minister said he is impressed by the dynamics and flexibility of an American system based on four tiers: community colleges, four-year colleges, universities and graduate schools. As an example of success, he mentioned President Barack Obama, who started at a community college, later moving on to Columbia University where he earned his law degree, and eventually he graduated magna cum laude from Harvard Law School.
Minister Plasterk’s central message at the opening of the academic year: the Dutch higher education system is in dire need of reform. Photo: Gijs van Ouwerkerk
Following his speech, Dr. Anne Flierman, the chairman of the Executive Board (CvB), spoke of meetings to be held the following day concerning decisions about tenure positions for women, chiming in with the minister’s last comments about ‘emancipating
women in higher education.’ The Rector Magnificus Henk Brinksma addressed the current social problems, outside of the financial crisis, affecting the role of educators in higher education. He highlighted broad topics such as climate, energy, water and the ‘graying of the
population,’ saying, ‘It’s a big mistake to think it’s business as usual.’ Two ways to address these issues, said Brinksma, is to offer highquality education which delivers well-educated people. Though the rector would have liked to hear more from minister about financing higher education, he went on to speak about the important role of the university to find solutions to social problems through research. He stated, ‘Wide vision must be consequentially put into practice.’ Later in the evening, the professor of the history of industrial design, Jan Willem Drukker, was awarded the Central Education Prize, a cash prize of 2,500 euros, by the president of the Central Education Committee, Robert Landheer. Before the academic school year was officially declared open, Brinksma launched the FAME arrangement for student entrepreneurs. ‘Entrepreneurship is in the genes of the UT,’ he said. He stated that more than 700 companies have sprung from the university over the years. FAME, collaboration between the Student Union and Kennispark Twente, provides support for business-oriented students and students who want to continue their business once they have completed their studies. The arrangement offers a study and business coach, legal help and credit from the Rabobank Haaksbergen. FAME was unveiled by Menno van der Werff, who started the first web and media design company utilizing the arrangement. The minister has formed a committee to weigh-out the advantages and disadvantages of possibly reforming the Dutch system to accommodate the more diverse and increased student population flowing in to higher education. His sights are set on examining higher education systems in other countries. By next spring, the findings of the committee will be presented, offering a clearer picture of the path of higher education in the Netherlands, said Plasterk. Amy Williams Robbin Engels
Soochow or Enschede, students are the same While students party through their kick-in week, their professors are already hard at work. So says Dr. Piet Dijkstra of the Institute for Biomedical Technology. Early in August, many professors are marking the exams of students who failed classes the previous year and preparing their master’s courses. But the introductory week has its charms for Dijkstra, with students taking the occasional plunge in the campus pond. It’s fun, he says, and socially it’s very useful, especially when they meet some of the older students who tell them the tricks. Students settle down after the first quarter, he says. First they have to learn to deal with their freedom, and the atmosphere in the class often dictates their performance.
The more fun the students have, the more motivated they are. Classes with more individuals are more likely to run into trouble. Dijkstra is of the opinion that students are the same everywhere. With a full professorship at Soochow University in China, he is in the unique position to compare. When he walks into a class in China, he says people are always taking pictures. The evidence, he says, is right there in those photographs. In a typical class there will be students laughing and joking, and there is always someone looking at the ceiling. But what he thought most typical of China turns out to be just as typical here in Enschede. There is always someone asleep, really asleep, he stresses, especially on a Friday morning.
In Soochow he faces different challenges to those at the UT. The interactive education in China remains difficult. The language is a barrier, and there are cultural differences that prevent the students from communicating inside the classroom. Textbooks are in Chinese. Only the master’s classes are provided with English textbooks. At the UT, says Dijkstra, students at the bachelor level have English textbooks in their first year. Their English, he says, improves right from the beginning, and gives them a great advantage. But when it comes to language, Dijkstra claims that teaching foreign students is never difficult. Chemistry and Physics, he says, are languages in their own right and universal. Audrey Rhodes
Dijkstra didn’t attend the opening of the academic year, saying: 'Monday we started with classes. We are a university, so in principle, teaching is our primary goal.’ Photo: Gijs van Ouwerkerk
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
najaarsprogramma studium generale van start
Spreker te laat? Tosti in de zaal Hoe lager de verwachtingen, hoe groter de ontvankelijkheid. Grote namen leveren bij Studium Generale lang niet altijd de leukste avonden op. ‘Mensen komen dan poppetjes kijken.’ Over anderhalve week gaat het nieuwe najaarsprogramma van start. De drie medewerkers, Anneke Aarten, Henk Procee en Peter Timmerman, vertellen hoe zo’n cyclus tot stand komt. Paul de Kuyper
‘Anneke doet alles en Peter en ik doen de rest’, grapt Henk Procee over hun rolverdeling. ‘De financiën, het regelen van de techniek, de website bijhouden, de pr, ik haal de gast van het station op, eigenlijk alle praktische zaken’, somt Anneke Aarten op. Peter Timmerman haakt in: ‘En Henk doet de onpraktische zaken en ik bemiddel daartussen.’ Het is een vrolijk trio. Procee werkt ruim een kwart eeuw voor Studium Generale en is bij de faculteit GW tevens hoogleraar wijsbegeerte en academische vorming, Aarten en Timmerman (die op de UT WWTS studeerde) zitten er nu negen jaar. Het bureau zelf is al zo oud als de UT. Over anderhalve week gaat het nieuwe najaarsprogramma van start. Op dit moment werkt Studium Generale alweer hard aan het programma voor het voorjaar van 2010. ‘Alle gebieden moeten op een interessante manier gedekt worden’, omschrijft Procee de eisen van een programma. Hij geeft en passant een inkijkje in de voorkeuren van de medewerkers. ‘Als we Peter zijn gang laten gaan, is het allemaal architectuur, als je Anneke vraagt, komt er veel sport en als ik het invul, krijg je alleen maar filosofie.’ ‘We hebben een klankbordgroep van medewerkers en
studenten. Daarmee houden we brainstormsessies en daaruit destilleren Henk en ik een samenhangend programma’, vertelt Timmerman. ‘Soms komen studenten rechtstreeks naar ons. We hebben dit najaar bijvoorbeeld een cyclus over Japan. Zoiets ontstaat omdat studenten BMT en TG op studiereis gaan en ons vragen iets te organiseren tijdens hun voorbereiding. Hetzelfde geldt voor de lezing over bergbeklimmen die we samen met TSAC hebben geprogrammeerd.’ Hoewel hoofdzakelijk Procee en Timmerman het programma samenstellen, staat Aarten daarbij niet buitenspel. Zo af en toe ‘grijpt ze in’. ‘Zeker, dat gebeurt. De heren willen nog wel eens erg filosofisch zijn.’ En Timmerman erkent dat het nuttig is dat er zo af en toe op de rem getrapt wordt. ‘Voor het evenwicht is dat belangrijk. Als je kijkt naar ons programma, dan moet daar van alles wat in zitten.’ Op de avond van lezing zijn ze altijd alle drie in de weer. Aarten haalt de gast van het station die dan eerst nog een hapje mag eten met de dagvoorzitter, Procee of Timmerman. Intussen zorgen de anderen dat de zaal klaar wordt gemaakt. ‘Het is fijn om alvast kennis te maken met de spreker’, aldus
Het Studium Generale-trio, van links af: Peter Timmerman, Anneke Aarten en Henk Procee. Foto: Gijs van Ouwerkerk
Timmerman. ‘Maar het is ook om speling te hebben. Je weet dan zeker dat de gast op tijd is. En als hij dan toch nog laat komt, krijgt hij een glas melk en een tosti bij de zaal.’ De leukste avonden zijn vaak niet die van de grote namen. Daarover is het trio van Studium Generale eensgezind. Procee verwoordt het zo: ‘Je weet dat de zaal dan helemaal volzit. Maar mensen komen vaak poppetjes kijken en hebben daarbij hele hoge verwachtingen. Terwijl als je mindere verwachtingen hebt, je veel ontvankelijker
bent voor een verrassende lezing. Vaak ontstaat er dan onverwacht een heel leuke avond.’ Met passie een verhaal vertellen en iets ingewikkelds toch heel goed uit kunnen leggen, zijn de ingrediënten voor een geslaagde avond. ‘Ik herinner me een gast die heel beeldend sprak. Pas na de pauze liet hij ook plaatjes zien. Dat zag er precies zo uit als in mijn hoofd’, aldus Aarten. Timmerman memoreert aan een avond over antimaterie. ‘Ronald Kleiss, een hoogleraar uit Nijmegen, wist in tien
minuten heel helder zowel de relativiteitstheorie als de kwantummechanica uit te leggen. Zo knap’, zegt hij vol bewondering. Tot slot, naar welke avond kijkt het trio van Studium Generale in het bijzonder uit? Aarten: ‘Balans vinden in jezelf. Ik ben heel benieuwd hoe persoonlijke ontwikkeling wordt gecombineerd met krijgskunst.’ Timmerman: ‘Het geheim van Stradivarius, dat wordt een combinatie van een spreker die violen onderzocht met een CT-scan en een violiste die die violen
komt bespelen.’ Procee: ‘Eigenlijk zou ik Anneke willen citeren. Ze zei voor de zomer dat ze hoopte dat de vakantie snel voorbij is. Zo kijk ik ook naar dit programma uit. Maar als ik iets moet kiezen ga ik voor de lezing De tijd de baas over chronobiologie en timemanagement.’ Het najaarsprogramma van Studium Generale vind je op www.utwente.nl/sg. De eerste lezing is dinsdag 15 september. De Amsterdamse hoogleraar Victor Lamme spreekt dan over bewustzijn.
‘Een drukke maar verfrissende sabbatical’ Waar bent u ergens? ‘In Auckland, Nieuw-Zeeland en tot vorige week in Sydney, Australië.’ Wat doet u daar? ‘Ik volg een symposium op de AUT, de Auckland University of Technology over arbeidsverhoudingen en de economische crisis. Het gaat om de vraag hoe arbeidsverhoudingen en personeelmanagement kunnen bijdragen aan het versterken van het innovatievermogen van kleine markteconomieën, zoals Nieuw-Zeeland, Nederland en Scandinavische landen, en zo de crisis kunnen helpen overkomen. Deze vraag, maar dan voor alle landen, was ook het onderwerp van een grotere conferentie van de International Industrial Relations Association in Sydney waar ik vorige week aanwezig was.’
Kijken ze in Nieuw Zeeland anders aan tegen arbeidsverhoudingen dan de andere kleine landen? ‘Vooral de Scandinavische landen scoren heel goed op zowel innovatie en andere economische prestaties als op goede arbeidsverhoudingen. Dat laatste was vooral voor de collega's uit Nieuw-Zeeland een eyeopener. Hier leeft sterk de gedachte dat beide zaken tegengesteld zijn en dat men alle accent moet leggen op de economie. Het gevolg is echter dat op beide gebieden de prestaties hier duidelijk minder zijn. Dat zette ze hier wel aan het denken.’ Wat doet u deze week verder in Nieuw-Zeeland? ‘Ik houd een kort sabbatical en lever een bijdrage aan het symposium op de AUT deze week. Op zichzelf zou ik voor dit symposium niet naar NieuwZeeland zijn gegaan. Maar ik kon
het combineren met het congres in Australië en een overleg met professor Ray Markey over onderzoekssamenwerking met AUT. Hem ken ik al heel lang. Verder heb ik een afspraak met prof. Seidel van de Auckland University die in juni nog bij ons in Twente was. Met hem spreek ik over ons onderzoek op het gebied van innovatiemanagement. Dat is mede naar aanleiding van een afstudeeronderzoek dat twee van onze studenten hier hebben gedaan.’ Waar ging uw bijdrage op het symposium over? ‘Ik heb een bijdrage geleverd over arbeidsrelaties en innovatie in Nederland, zowel op nationaal als op organisatieniveau. Daarvoor was veel belangstelling. Vooral de
koppeling met innovatie vond men heel speciaal. Vraag blijft wel hoe je dat precies handen en voeten geeft. Op mijn beurt heb ik veel geleerd van mijn Nieuw-Zeelandse en Scandinavische collega's.’ Hebt u tijdens de sabbatical alleen gewerkt of komt u ook aan rust toe? ‘Al met al was mijn
werkprogramma druk en daardoor niet zozeer een echt sabbatical. Maar het was wel heel verfrissend vanwege de nieuwe contacten en inzichten. De eerste weken heb ik samen met mijn vrouw van vakantie in Australië genoten. Inmiddels is zij weer terug voor haar werk.’ Latifa van Heerde
Jan Kees Looise (59) Hoogleraar Human Resources Management. Australië en NieuwZeeland. Periode: 30 juli tot en met 10 september.
Bellen met het buitenland Tips voor deze rubriek?
[email protected]
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
Het Apparaat (2)
LEEM
Tekst en beeld: Gijs van Ouwerkerk -
[email protected] Het is nu nog de enige in zijn soort in Nederland, de LEEM (Low Energy Electron Miscroscope) van de leerstoel vastestoffysica (faculteit TNW, instituut MESA+) in de Hogekamp. Hoewel het een commercieel apparaat betreft zijn er slechts een stuk of vijftien van op de wereld. In Leiden is een tweede LEEM in aanbouw. Het apparaat op de UT heeft met al zijn randapparatuur een waarde van ongeveer een miljoen euro. Het principe van LEEM werd
in 1962 door de Duitse hoogleraar Ernst Bauer bedacht, maar het duurde tot 1985 voordat de eerste van dit type elektronenmicroscopen gebouwd werd. Een elektronenmicroscoop bombardeert het preparaat met elektronen en brengt in beeld hoe die elektronen terugkaatsen. Bij een LEEM hebben de elektronen echter een veel lagere energie en dus een veel lagere snelheid dan bij een normale elektronenmicroscoop. De elektronen dringen slechts
binnen in de eerste atoom- of molecuullagen van het preparaat. De LEEM kan daardoor de structuur van flinterdunne laagjes atomen of moleculen op een substraat zichtbaar maken, met een resolutie van 7 nanometer. Individuele lagen van slechts een kwart nanometer dik kunnen daarbij van elkaar onderscheiden worden. Deze vorm van microscopie moet in een vacuüm plaatsvinden. Het apparaat is dan ook een indrukwek-
kend metalen buizenstelsel. Eromheen staan grote kasten die het apparaat van voeding voorzien en het maken van de preparaten ondersteunen. De elektronen zijn afkomstig van een wolfraam gloeidraad met een spanning van 20 kilovolt. Een serie spoelen die werken als lenzen leidt de straal elektronen uit deze kamer (linksonder op de foto links) naar het preparaat. In de preparaatkamer (middenboven op deze foto) wordt de bundel sterk afgeremd doordat er op het preparaat een spanning staat die bijna gelijk is aan die in het elektronenkanon. De teruggekaatste elektronen worden weer versneld en teruggeleid naar de afbeeldende kolom (rechtsonder), waar een digitale videocamera het diffractiepatroon vastlegt. De LEEM van de UT biedt een aantal alternatieve functies. Zo kan de spin van de ingaande elektronen worden vastgelegd in een bepaalde richting zodat de magnetische structuur van het preparaat zichtbaar wordt. Ook is het mogelijk om het preparaat met behulp van een kwiklamp met fotonen in plaats van elektronen te bombarderen. UT-onderzoeker Raoul van Gastel gebruikte de LEEM om
toptien plek voor start-up distimo
Scoren in mobiele telefonie De UT-spin-off Distimo behoort wereldwijd tot de beste tien mobiele start-ups. Het bedrijf is onlangs door GigaOM Network, een business media company, geselecteerd voor een Mobile LaunchPad. Samen met de negen andere prijswinnaars mag Distimo donderdag 10 september een bedrijfspresentatie geven tijdens Mobilize 09. Op deze conferentie in San Francisco komen alle partijen uit de mobiele telefonie samen. ‘Het is voor ons de kans om in contact te komen met investeerders’, aldus medeoprichter Remco van den Elzen. Distimo levert data om inzicht te krijgen in de markt van de mobiele telefonie applicaties. ‘Het gaat om bijvoorbeeld google maps, skype of spelletjes. Het zijn toepassingen die je kunt gebruiken op je mobiele telefoon’, legt Van den Elzen uit. ‘Wij monitoren de verkoopcijfers. Die halen wij digitaal op bij alle applicatiewinkels. Op basis daarvan maken wij rapportages.We kunnen bijvoorbeeld een overzicht geven van de honderd meest populaire
Distimo van links af: Vincent Hoogsteder, Ruben Heerdink, Tom Jansen en Remco van den Elzen.
spelletjes op dit moment.’ Die resultaten stelt Distimo tegen betaling beschikbaar aan telefoonfabrikanten zoals HTC, Samsung of Apple. ‘Deze ondernemingen maken telefoons en kunnen met hulp van onze rapportages zien wat er gaande is op de markt van applicaties. Het onderzoek geeft inzicht in het aankoopgedrag van de consument. Daar kunnen de telefoonmakers op inspelen.’ Van den Elzen zegt dat er veel data nodig is voor de vergelijkingen. ‘Als de telecombedrijven zelf het vergelijkend onderzoek moeten doen, kost dat veel tijd en een vermogen.’ Dat maakt Distimo van toegevoegde waarde. ‘Andere onderzoeksbureaus in deze sector zoals Gartner of Forrester zijn
traditioneler van aanpak. Het monitoren van de applicaties doen wij wereldwijd en volledig geautomatiseerd. Bovendien brengen we maandelijks verslag uit.’ De onderneming zit in Utrecht en is opgericht door vier (oud-)studenten van de UT. Vincent Hoogsteder, Remco van den Elzen en Ruben Heerdink studeerden af bij bedrijfsinformatietechnologie. Tom Jansen doet technische informatica en gaat binnenkort afstuderen binnen het bedrijf. ‘We zijn met drie TOP-plaatsen afgelopen mei begonnen. Tijdens ons werk en stage bij eBuddy kwamen we op het idee om verder te gaan in het monitoren van applicaties. eBuddy had die gegevens nodig, maar die waren niet
beschikbaar. Wij zijn in dat gat gedoken om het probleem ook voor andere bedrijven op te lossen. We hebben allemaal al eerder een eigen bedrijf gehad. Dat werkt motiverend.’ Volgende week donderdag dus presenteert Distimo het bedrijfsplan op Mobilize 09. ‘We behoren volgens GigaOM Network tot de tien beste mobiele start-ups en mogen daarom onze ideeën uiteenzetten tijdens een wereldwijde conferentie over mobiele telefonie. We kunnen er ook op zoek gaan naar investeerders en venture capitalists. Dat moet vast wel lukken. Het ziet er namelijk naar uit dat we heel hard gaan groeien.’ Sandra Pool
Tientallen met goud gecoate schroefjes voorzien de LEEM van een aanzienlijke hoeveelheid bling. Het goudlaagje fungeert als smeermiddel voor de schroefdraad. De Duitse fabrikant Elmitec koos voor goud in plaats van het meer gebruikelijke molybdeensulfide, omdat de laatste stof kankerverwekkend is en daardoor niet mag worden ingevoerd in de Verenigde Staten.
als eerste ter wereld een stuk grafeen van enkele millimeters groot gecontroleerd op te dampen op een metaalkristal. Grafeen is een enkellaagsvlak koolstofatomen waarvoor naar verwachting een grote toekomst is weggelegd in de elektronica-industrie. Onder Van Gastel doen de promo-
vendi Tjeerd Bollmann en Fawad Khokhar fundamenteel onderzoek naar het gedrag van enkele atoom- respectievelijk molecuullagen op metaalsubstraten. Mogelijke toepassingen zijn het optimaliseren van soldeerverbindingen en het fabriceren van hele kleine printplaatjes.
SERIE OVER HIGHTECH Deze serie over hightechapparatuur is bedoeld om lezers wat meer inzicht te geven in de wondere, voor velen mysterieuze, wereld van het wetenschappelijk onderzoek dat zich binnen de UT afspeelt. Na deze week volgen er afleveringen later deze maand en in oktober, november en december, waarna de serie mogelijk een vervolg krijgt.
Campus is geen ordelijke burgerwijk Uit algemeen belang voor gevraagd hoe tevreden men de studenten willen wij is over de verhuurder? als universiteitsraadspartij Wij zien de campus niet UReka graag nog even stil als nieuwbouwwijk, maar staan bij het UT-Nieuws van als een leefomgeving voor 20 augustus 2009. Hierin studenten. Men moet niet meldt woningstichting De streven naar een ordelijke Veste (in een advertentie, perfecte burgerwijk. Hier red.) dat zij, volgens wonen studenten die onafhankelijk onderzoek, nagenoeg allemaal snappen maatschappelijk boven de dat je er geen zootje van norm presteren. Het hieraan moet maken. De studenten gekoppelde cijfer is een 7,5. zien niet graag dat Acasa/ Dit is natuurlijk een heel De Veste hen kleineert en mooie prestatie, maar het vertelt hoe zij hun huizen schept ook vragen. moeten inrichten. Er Hoe kan het dan toch zo worden veel regels gesteld zijn dat deze woonstichting die studenten beperken in op het punt staat een geschil hun vrijheid van wonen aan te gaan met de Centrale op de campus. Daar spreekt Bewonersraad? En hoe niet direct ‘feeling’ met de is het mogelijk dat veel bewoners uit. campusbewoners het gevoel Er is echter hoop. De Veste hebben dat schijnt zij in hun namelijk vrijheden erg goed ingezonden worden te kunnen aangetast door presteren De Veste? naar Waarschijnlijk presteert het oordeel van De Veste maatschappelijk belanghebbenden. Dat lijkt boven de norm, maar is een prima competentie zij niet geheel geschikt om in te zetten op deze voor studentenhuisvesting. campus. Hopelijk kunnen Dat vergt immers andere zij de relatie tussen met kwaliteiten en inzichten de campusbewoners sterk dan hun gebruikelijke verbeteren. werkgebied. De Veste heeft UReka zal zich dit jaar Acasa in het verleden in ieder geval inzetten aangekocht om te kunnen voor beleid dat het leven voldoen aan de wettelijke op de campus aangenaam hoeveelheid ‘sociale beïnvloedt. Daarnaast woningbouw’. Maar blijkbaar nemen we al deel aan wil de Veste de sociale de klankbordgroep norm van de gebruikelijke studentenhuisvesting. We huurder extrapoleren op de hopen dat De Veste ons studenten. We vragen ons niet teleur zal stellen en we ten zeerste af waarom de binnenkort geluiden van Veste dit stuk presenteert in studenten mogen horen over het UT-Nieuws. Wil men positieve ervaringen met De bewijzen dat ze wél goed Veste. zijn? Hoeveel studenten hebben ze op de man af UReka Fractie
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
Donderdag 3 september 2009
leontien van moorsel komende dinsdag te gast op de ut
‘Sta je daar, met tranen in je ogen’ Leontine Martha Henrica Petronella heet ze voluit. Oftewel Leontien en voor intimi Tinus of Ties. Geboren in Boekel op 22 maart 1970, lengte 165 centimeter. Leontien van Moorsel, met afstand Nederlands beste wielrenster ooit. Nu op weg naar haar vakantieadres in Zuid-Limburg. Radio aan, echtgenoot Michael Zijlaard aan het stuur, dochtertje Indy Angenita (2) nadrukkelijk aanwezig. ‘Hallo, ik versta je niet. Michael, toe, zet de auto even aan de kant. Zo, daar ben ik weer. Ik sta hier lekker in de zon.’ Bert Groenman
Dag Leontien, mag ik je tegen je zeggen? ‘Dat wilde ik juist voorstellen. Dat praat veel gemakkelijker.’ Zuid-Limburg is het fietsgebied bij uitstek. Racefietsje mee zeker? ‘Tja, ik ken hier natuurlijk alle heuvels die ik heb mogen fietsen. De Keutenberg, Camerig, Eyserbosweg, noem ze maar op. Nee, geen fiets mee deze keer. Wel m’n loopschoenen, ik train voor de marathon van New York. Lopen kost minder voorbereiding en minder tijd. We zijn met ons gezin op weg naar m’n schoonouders. Gewoon, gezellig een paar daagjes er tussenuit.’ Voor welke tijd ga je in New York? ‘De tijd speelt geen rol. Ik ga met een vriendin, die een hele moeilijke periode heeft doorgemaakt nadat ze haar kind had verloren. Ik probeer haar te stimuleren en te ondersteunen. Daarom doen we samen deze marathon. Ik ben heel trots op haar dat ze nu al zover is. Ik zie haar weer stralen.’ Over stralen gesproken, er gaat geen dag voorbij of we zien jou stralend op de buis langskomen. Je steekt heel goed in je vel. ‘Dat klopt. Ik heb de juiste balans in mijn leven gevonden. De balans tussen wat je van binnen voelt en je lichaam. Zoiets weerspiegelt zich in je ogen, je huid, je hele manier van doen. Maar dat is ook wel eens anders geweest, hoor. Begin jaren negentig woog ik amper 43 kilo en leed ik aan anorexia. Daarna heb ik ook nog 85 kilo gewogen. Ik heb me uit dat diepe dal kunnen terugvechten en naar mijn lichaam leren luisteren. Ik heb veel wijze levenslessen opgestoken.’ Wat bijvoorbeeld? ‘Dat roem vergankelijk is. In mijn anorexiatijd bleek ik maar heel weinig echte vrienden over te houden. De mensen keerden zich van me af. Gelukkig had ik veel steun van mijn familie en schoonfamilie. Maar dat heel veel anderen bij me wegliepen was voor mij de grootste teleurstelling in mijn fietsloopbaan.’ En dus niet je valpartij op
de Olympische Spelen in Athene in 2004 tijdens de wegwedstrijd. Je zat op goudkoers toen je onderuitging. Heel Nederland hield zijn adem in. ‘Nee hoor. Toen ik opstond en constateerde dat er behalve mijn fiets niks kapot was, dacht ik: dan moet het maar gebeuren op de achtervolging overmorgen (waar Leontien goud veroverde, red.).’ En je mooiste moment? (zonder aarzeling) ‘Het WK in Valkenburg in ’98. Dat was onvergetelijk. Sta je daar op het hoogste podium, te luisteren naar het Wilhelmus, met tranen in je ogen. Waanzinnig mooi. Het was vooral een overwinnig op mezelf, ik was weer terug na een hele beroerde periode.’ Hoe vul je je dagen, normaal gesproken? ‘Er is geen dag hetzelfde. Er zijn zoveel leuke dingen. Samen met Michael (haar steun, toeverlaat en ploegleider, red.) organiseer ik de Leontien Ladies Ride, een fietstoertocht voor vrouwen, op verschillende locaties in het land. Dat zijn fantastische breedtesportevenementen, waar de deelneemsters niet speciaal voor hoeven te trainen. Ja, dat gaat op gewone fietsen, zonder allerlei dure fietskleding. Lekker met z’n allen een stukje trappen met een gemiddelde van ergens tussen de 12 en 17 kilometer per uur. Het gaat erom zo veel mogelijk mensen in beweging te krijgen. Dat is ons principe. Daarnaast geef ik spinclinics en lezingen in het hele land. Dat is heel leuk werk, maar het vertrekpunt van al mijn activiteiten is m’n eigen wielerploeg die fietst onder de naam van ons bedrijf Leontien Total Sports. En, waar ik ook heel trots op ben: ik ben sinds kort ambassadrice van Eneco. Dat energiebedrijf gaat voor duurzaamheid en is een fan van fietsen en daar ben ik dus nu het gezicht van. Fantastisch. Dat doe ik ook voor een schoonheidssalon, maar dan op een wat kleinere schaal.’ Zit er een beetje talent in je ploeg? ‘Jazeker. We hebben tien dames: de jongste is achttien, de oudste tweeën-
In het kader van de Gezonde Week is Leontien van Moorsel aanstaande dinsdag te gast op de UT. Na een gezamenlijke lunch zal ze een korte video vertonen van haar (sport)leven en kan de zaal vragen stellen. ’s Middags stapt Van Moorsel samen met UT-medewerkers en -studenten op de fiets voor een rit rond en over de campus. Verder staat in de Gezonde Week op het programma: theater van de groep Mama Roux, een lezing over de werking van eiwitten, een demonstratie hoe gezond gaming is voor je hersenen en op donderdag de jaarlijkse zeskamp. Zie voor het complete programma www.utwente.nl/gezondeweek. dertig. Chantal Blaak werd vlak voor de zomer tweede op het Nederlands kampioenschap, achter Marianne Vos. Kort daarna pakte ze goud op het WK voor vrouwen onder de 23.
We gaan met vier meisjes naar het WK wielrennen in Mendrisio, eind september.’ Fiets je zelf nog? ‘Uiteraard, vooral in de voorbereiding op het
nieuwe seizoen. Dan train ik gewoon mee met de meisjes. Dan bekijk ik waar ze kunnen verbeteren, leer ze hun krachten te verdelen op de klim, in een waaier te rijden. Dat soort
dingen. Ik wil de ploeg goed neerzetten.’ Dus een Alpe d’Huez rij je nog wel binnen het uur? ‘Ik denk het wel ja. Ik ben in good shape.’
sophie van balen beschrijft ‘haar’ utopie anno 2150
Elke dag meten of je nog wel gezond bent
‘Hier en nu in ver verschiet’, zo heet het boek dat de tweede lichting studenten van het UT-honoursprogramma maandag publiceert. Het ruim tweehonderd pagina’s tellend werk gaat over utopieën in de wetenschap. Veel verhalen blijken echter een dystopie, een schrikbeeld. Studente technische geneeskunde Sophie van Baalen (21) voorspelt dat we in 2150 elke dag opstaan met een gezondheidsscan. ‘Ongelooflijk benauwend.’ ‘In 2150 hebben we een Personal Health Scan System (PHSS) ontwikkeld. Elke ochtend doen we daar bloed en urine in, de PHSS vertelt vervolgens of er iets aan de hand is en welke maatregelen je vandaag moet treffen’, schetst Sophie haar toekomstvisie. Ze liet zich inspireren door de lab-on-a-chiptechnologie. Een scan met die techniek heeft voordelen, erkent
Sophie van Baalen: ‘Medicalisering samenleving benauwend’. Foto: Arjan Reef
ze. Bijvoorbeeld voor de nierpatiënt die ze in haar beschouwing opvoert. ‘De PHSS constateert het nierfalen al voordat de patiënt er zelf iets van heeft gemerkt. Die gaat vervolgens naar het ziekenhuis en is genezen nog voor de ziekte eigenlijk is opgemerkt.’ ‘Dat is mooi, maar het kan ook anders’, vervolgt
de vierdejaars technische geneeskunde. ‘Een vrouw die nog niet weet dat ze zwanger is, wordt verplicht thuis te blijven, mag niet meer autorijden en moet aan een speciaal dieet. Een ander wordt gedwongen thuis te blijven omdat hij tegen een verkoudheid aan zit. De toekomstige maatschappij is er op gericht dat iedereen koste
wat kost gezond blijft, maar dat brengt met zich mee dat we niet meer kunnen gaan en staan waar we willen.’ ‘Ontzettend benauwend lijkt me dat. Je staat op en je moet meten of je nog wel gezond bent.’ Of haar dystopie ooit werkelijkheid wordt, betwijfelt Sophie. ‘Overheid en burgers zullen huiverig genoeg zijn om zo’n inperkend systeem in te voeren. Ik zie echter wel een duidelijke medicalisering van de samenleving. Mensen zijn steeds meer met gezondheid bezig. Je ziet het ook met de Mexicaanse griep. Begrijpelijk dat de overheid dat in de kiem wil smoren, maar als je grieperig bent, mag je nu eigenlijk je huis niet meer uit.’ Sophies betoog eindigt met de constatering dat we over 150 jaar een gemiddelde leeftijd van 110 halen. Gezond, maar toch geen pretje, denkt ze. ‘Iedereen is oud, maar vergeetachtigheid valt niet te genezen. Al word je niet ziek, je takelt toch wel af.’
Rijkswaterstaat trainees
Bouw jij aan de toekomst van Nederland? Ruim 3.000 kilometer rijkswegen, meer dan 1.600 kilometer rijkswaterwegen en ruim 65.000 vierkante kilometer landelijk watersysteem. Dit is het werkgebied van de gedreven professionals van Rijkswaterstaat. Als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat zetten we ons 24/7 in voor betrouwbare dijken, schoon drinkwater en
Rijkswaterstaat zoekt trainees (m/v) Als trainee Rijkswaterstaat krijg je tijdens het traineetraject van 18 maanden volop de kans je verder te ontwikkelen. We bieden je een compleet en afwisselend programma, gericht op het ontdekken en ontwikkelen van jouw competenties en kwaliteiten. Je gaat drie keer een half jaar binnen verschillende organisatieonderdelen aan de slag. Hier doe je werkervaring op en krijg je training, opleidingen en intervisie.
veilige en vlotte verkeersdoorstroming. Kortom, voor een
Natuurlijk ben je nauw betrokken bij het interne en externe management van
mobiel en leefbaar Nederland. We voeren niet zelf uit, maar
uitdagende projecten. Zo ontwikkel je een visie op de cruciale maatschappelijke
sturen vanuit een regisserende rol de marktpartijen aan, die
rol van Rijkswaterstaat en leer je adviseren, projecten managen en werken in
onze (vaar)wegen, tunnels en bruggen aanleggen, beheren
multidisciplinaire teams. Als je het goed doet, garanderen we jou een vaste baan.
en onderhouden. Om deze complexe taak uit te voeren ontwikkelt Rijkswaterstaat zich tot een dynamische zakelijk
Functie-eisen: je hebt een hbo- of academische opleiding met goede resultaten
opdrachtgever. Deze koers vraagt om nieuw talent. In januari
afgerond, of je verwacht deze voor 1 januari 2010 te hebben voltooien.
2010 start daarom het traineeprogramma. Grond-, Weg- en
Je hebt maximaal 3 jaar werkervaring. Je bent in staat je snel te ontplooien en
Waterbouw is een belangrijk onderdeel van ons werk; van
partnerschappen op te zoeken. Ook heb je een ondernemende, dienstverlenende
verkeersmanagement tot hydrologie en van geodesie tot
instelling, ben je aanspreekbaar op je manier van werken, resultaatgericht en integer.
(civiele) techniek. Maar in andere disciplines hebben we ook
Arbeidsvoorwaarden: het brutomaandsalaris bedraagt bij aanvang € 2.396,- op
veel te bieden; ICT, Inkoop, Finance en Planstudies.
basis van een 36-urige werkweek.
Een enthousiaste groep trainees vormt straks het hart van de
Informatie en/of sollicitatie: kandidaten kunnen van 24 augustus tot en met
nieuwe generatie managers en specialisten bij Rijkswaterstaat.
30 september solliciteren via de webcam. Lees meer over de selectieprocedure
Ben jij één van hen?
en de webcam op www.werkenbijhetrijk.nl/RWS090434-UTN
RWS_Trainees advertentie_UT Nieuws_(260x380)_FC.indd 1
26-08-09 15:31
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
11
Donderdag 3 september 2009
kick-in zit erop
Slotdag vol cola, poncho’s en mentos De jolige festiviteiten van de introductie zijn eigenlijk al weer vervlogen. Afgelopen maandag brak voor de meeste nieuwkomers de allereerste collegedag aan. Het serieuze werk is begonnen. Wat rest zijn de plezierige herinneringen aan een week lang lol, gezelligheid en pret. De Kick-In werd donderdag traditioneel afgesloten met het eindfeest op de campus. Het einde van de middag stond in het teken van de bekende wereldrecordpoging. De vele flessen cola, poncho’s en rolletjes mentos zagen er veelbelovend uit. De mentosgeisers waren ook spectaculair, maar het spektakel leverde met een tekort van zeshonderd studenten geen nieuw record op. Daarvoor waren meer dan 1960 deelnemers nodig. Desondanks trok de wereldrecordpoging veel belangstelling. Het
Jeugdjournaal kwam langs voor een reportage en ook SBS6 deed verslag. De slotdag werd eerder die dag ingeluid met een smakelijke lunch. Daarna kon het aanstormend studietalent nog een laatste keer onbekommerd opgaan in een gevarieerd aanbod van sport en spel. Durfals klauterden moedig tegen de klimwand op, vechtersbazen trokken de bokshandschoenen aan voor een stevig potje sparren en een paar stoere meiden sprongen op een flyboard om zich over land door de wind mee te laten slepen. Na alle sportieve inspanning namen de jongens en de meisjes het tegen elkaar op tijdens de battle of the sexes. Het inparkeren op de parkeerplaats voor de Bastille vergde opperste concentratie. Foto’s: Arjan Reef en Gijs van Ouwekerk
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
12
Donderdag 3 september 2009
Werken bij de Universiteit tWente Wetenschappelijk personeel Mechatronic researcher for development and testing of robot arm for neuro navigation (09/173) Engineering Technology PhD position Dependable Heterogeneous Design at System Level (09/175) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science PhD position Dependable Heterogeneous Design at Circuit Level (09/176) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science
DE UT BIEDT CARRIÈREKANSEN NET BEGONNEN EN NU AL ‘HOOFD’ ONDERZOEKER renske van Wijk PHD STUDENT / FACULTEIT MB
PhD position Dynamic-Fault Testing for Digital Systems (09/177) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science PhD position Design of Dependable Systems based on Health Monitoring (09/178) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science PhD Characterization of Circulating Tumor Cells (09/179) Science and Technology Tenure-track Assistant Professorship in Nano-/Micro-Photonics (09/180) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science #UUKUVCPV2TQHGUUQTKPVJGCTGCQHƂDTG composites (09/181) Engineering Technology PhD-researcher (new) metamaterials in PCB technology (09/182) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&RQUKVKQP5VCDKNKV[QHEQPƂPGFYCVGT layers in hydrophobic nanochannels (09/183) Science and Technology PhD position project ‘European Social Survey’ (09/184) Management and Governance PhD ‘Light-weight crypto primitives, suitable for body sensor networks’ (09/185) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science
WWW.UtWente.nl/VacatUres
ADVERTENTIE
Stichting Jongeren Huisvesting Twente
“Wonen in de stad” kamers in studentenhuizen één- en tweekamer appartementen in Enschede en Hengelo
I
nfo
De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina’s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, e-mail (info@utnws. utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zo veel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag 14.00 uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag 14.00 uur.
Tel. (053) 480 17 40
www.sjht.nl
M
edisch centrum
Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. www.campushuisarts.nl, tel. 0534898000. # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma.-do. van 08:00-16:00 uur, tel. 053-4894600. Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma.-vr. van 07:30-21:00 uur, tel. 053-4894181 of 06-17366657. Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping,
[email protected], www.fysiotherapie.nl.
A
lle faculteiten
Promoties
A
lgemeen
Speaking skills
Do you want to improve your public speaking skills or practice your spoken English? Join the Oastmasters in Twente. This learning-by-doingworkshop enhances your speaking skills in a friendly atmosphere. Join our two-weekly meetings on Thursday 3 and 17 September from 18:00–20:00 hrs in Zaal 5, the Bastille. You are free to participate. VentureLab Twente informatiebijeenkomsten
VentureLab Twente is een uniek support programma van UT en Saxion voor mensen die ‘high-tech high-growth’ willen ondernemen. Op 8 oktober start de nieuwe groep. Als je ondernemend en ambitieus bent en affiniteit hebt met technologie, ben je welkom. Meer weten? Meld je aan voor een van de informatiebijeenkomsten in Enschede op 8 en 21 september. Aanvang: 19.30-22.00. Er is ruime gelegenheid tot vragen stellen en contact met geestverwanten. Meer info en aanmelden (verplicht): www. venturelabtwente.com.
O
raties
Prof. dr. J.M.C. Schraagen, benoemd tot bijzonder hoogleraar Toegepaste Functieleer aan de faculteit Gedragswetenschappen, over ‘Macht en onmacht der gewoonte’, donderdag 17 september 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. mr. dr. M.A. Heldeweg, benoemd tot hoogleraar Publiekrecht voor het Openbaar Bestuur aan de faculteit Management en Bestuur, over ‘Smart rules & regimes’, donderdag 24 september 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. dr. R.J.A. van Wezel, benoemd tot hoogleraar Neurofysiologie aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica over ‘Netwerkende breinen’, donderdag 1 oktober 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. dr. ir. W.A. Poelman, benoemd tot hoogleraar Productrealisatie aan de faculteit Construerende Technische Wetenschappen, over ‘Productrealisme’, donderdag 8 oktober 2009, 16:00 uur, De Vrijhof.
S
pe
The noblest of all studies is the study of what man is and of what life he should live (Plato). Het studiejaar is weer begonnen. Ook voor het Studentenpastoraat Enschede (SPE). Op 9 september organiseren we een gratis kennismakingsetentje voor alle studenten. Tijdens dat etentje maken we de eerste data bekend van onze activiteiten. Meld je snel aan via onze website. Weet dat je van harte welkom bent. Ga naar www.utwente.nl/spe.
V
estingbar
Lasondersingel 178, Enschede
Koninck EUR 2.70. Di. 8 september hebben we een open avond vanaf 17:00 uur. Je krijgt dan een kans om een keer je eigen bier te tappen, je favoriete plaatje op te zetten, het licht te bedienen of je eigen hamburger te bakken. Di. 15 september geven we een cocktailparty,vanaf 21:00 uur.
Elke dinsdag een gratis pubquiz vanaf 21:30 uur, woensdag een gratis film i.s.m. de Belletrie. Programma: 09-09 Burn After Reading; 16-09 Eden. Elke woensdag ook 20 cent korting op al ons speciaal bier van fles. Donderdagavond is het pullenavond: een halve liter Grolsch voor EUR 2.50 en een halve liter Korenwolf of
Mr. H. Du (TNW) over ‘Single-site salen and salan aluminium complexes for stereoselective polymerizations of lactides’, 3 september 2009, 13:15 uur, SP2. Mw. Y. Hur (MB) over ‘Optimizing managerial effectiveness through emotional intelligence’, 3 september 2009, 15:00 uur, SP2. Mr. D. Knežević (TNW) over ‘Hydrothermal conversion of biomass’, 3 september 2009, 16:45 uur, SP2. Ir. L.L. Drost (CTW) over ‘Estimating sea floor dynamics in the southern north sea to improve bathymetric survey planning’, 4 september 2009, 13:15 uur, SP2. Mrs. Ir. K. Muthukrishnan (EWI) over ‘Multimodel localisation; analysis, algorithms & experimental evaluation’, 4 september 2009, 15:00 uur, SP2. Ir. S. Oerlemans (CTW) over ‘Detection of aeroacoustic sound sources on aircraft and wind turbines’, 4 september 2009, 16:45 uur, SP2. Mw. Ir. M.F. Bleeker (TNW) over ‘Pure hydrogen from pyrolysus oil by the steam-iron process’, 10 september 2009, 13:15 uur, SP2. D.S. Segundo Bello (EWI) over ‘Spectroscopic quantum imaging using pixel-level ADCs in semiconductor-based hybrid pixel detectors’, 10 september 2009, 15:00 uur, SP2. J.B.Y. Berkvens (GW) over ‘Developing effective professional learning in Cambodia’, 10 september 2009, 16:45 uur, SP2. D.E.P. Vanpoucke (TNW) over ‘Ab initio study of Pt induced nanowires on Ge (001)’, 11 september 2009, 13:15 uur, SP2. A. Handelzats (GW) over ‘Collaborative curriculum development in teacher design teams’, 17 september 2009, 13:15 uur, SP2. J.D.B. Bradley (EWI) over ‘AI203:Er3+ as a gain platform for integrated optics’, 17 september 2009, 15:00 uur, SP2. Ir. S. Noorman (TNW) over ‘Packed bed reactor technology for chemical-looping combustion’, 17 september 2009, 16:45 uur, SP2.
C
TW
Afstudeercolloquia IDE
J.C. Gude over ‘De Ecostekker: een productontwerp voor Ecofys binnen het gebied van de te verwachten ontwikkelingen in de meterkast’, 4 september 2009, 14:00 uur, SP5. R.G. Kauw-A-Tjoe over ‘The Cleaning Robot Project: towards an autonomous urban litter collection robot’, 4 september 2009, 14:00 uur, HR T1300. C.A. van Dijk over ‘Success factors of product innovation’, 8 september 2009, 14:00 uur, HR C101. Afstudeercolloquium ME
E. Hoogendoorn over ‘Discrete exterior calculus with applications in fluid dynamics’, 11 september 2009, 14:00 uur, ZH 286.
E
WI
Afstudeercolloquium CS
M. Abma over ‘Evaluation of requirements managements tools with support for traceability-based change impact analysis’, 10 September 2009, 16:00 uur, CU B101. Afstudeercolloquium HMI
J. van Balen over ‘A virtual billiard assistant’, 18 September 2009, 16:00 uur, CU C238.
ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente
13
Donderdag 3 september 2009
Kennisversneller-ontwerpopdracht INF Bachelor
INF B3. Een kennisbank van materialen en producten is onontbeerlijk voor Industrieel Ontwerp, omdat geen individu alles zelf kan weten. In deze opdracht gaat het om de kennisbank Technotheek (http://www.technotheek.nl). Uitbreiding van de kennisbank gaat grotendeels handmatig en is tijdrovend. Een versnelling van dit proces lijkt mogelijk wanneer bij handmatige toevoeging van een nieuw item bij ieder ingetypt woord automatisch de reeds aanwezige kennis getoond of gesuggereerd wordt, en de toevoeger aldus gemakkelijk die informatie of verwijzingen daarnaar kan opnemen. Doel is dit idee te implementeren. Zie: blackboard site van de Ontwerpopdracht, vakcode 219910.
G
W
Afstudeercolloquium ES&T
E. Osterloh over ‘De rol van docenten bij curri-
NG )4 &UNCTIONSl SIUM E TM E 4 UUR IN ZAAL ,ANGEZIJDS 6IA culumveranderingen’, september 2009, 11:00 DE 4ELE4/0 SITE VAN HET VAK DIENEN DE STUDENTEN uur, CLT103. ZICH MET HUN GROEPJE IN TE SCHRIJVEN VOOR HET OCH TEND OF MIDDAGDEEL VAN HET SYMPOSIUM (OUD DE Afstudeercolloquium SSESR 4ELE4/0 SITE OOK IN DE GATEN VOOR DE PRECIEZE AAN VANGSTIJDEN VAN BEIDE DELEN ER k#ONTROLLERS FOR M. van Groen over ‘The development of a com&),/3/&)% 6!. $% #/--5.)#!4)% ECEMBER
puterized adaptive test based on an incomplete design’, 7 september 2009, 15:00 uur, HR k$ESIGN AND REALIZA " 4#7 (ET TENTAMEN &ILOSOFIE