Versie 10/03
Bestnr. 99 14 19
IDE-harde schijf 80 GB "Maxtor 6Y080LO"
Alle rechten, ook vertalingen, voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatische gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CONRAD ELECTRONIC BENELUX B.V. Nadruk, ook als uittreksel is niet toegestaan. Druk- en vertaalfouten voorbehouden. Deze gebruiksaanwijzing voldoet aan de technische eisen bij het in druk gaan. Wijzigingen in de techniek en uitvoering voorbehouden. © Copyright 2006 by CONRAD ELECTRONIC BENELUX B.V. Windmolenweg 42, 7548 BM Boekelo Internet: www.conrad.nl of www.conrad.be
Belangrijk! Beslist lezen! Deze gebruiksaanwijzing is een integraal onderdeel van dit product. Er staan belangrijke aanwijzingen in betreffende de ingebruikneming en het gebruik. Lees deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig door! Bij schades, die ontstaan door het niet opvolgen van de handleiding, vervalt het recht op garantie. Voor volgschades, die hieruit ontstaan zijn wij niet aansprakelijk. Bewaar deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig!
Inhoudsopgave
pagina
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
3 3 3 4 5 7 7 9
Kenmerken Omvang levering Veiligheidsaanwijzingen Configuratie (instelling van de jumper) Inbouw Installatie bij PC-compatibele computers Partioneren en formatteren Tips & opmerkingen
Introductie Geachte klant, Hartelijk dank voor de aankoop van dit product. De vervaardiging van het product komt overeen met de Europese en nationale eisen voor elektromagnetische verdraagzaamheid. De conformiteit werd aangetoond, de desbetreffende documenten bevinden zich bij de fabrikant. Om deze toestand zo te houden en zeker te zijn van gebruik zonder gevaar, dient u zich als gebruiker te houden aan deze gebruiksaanwijzing! Alle in deze gebruiksaanwijzing voorkomende firmanamen en productaanduidingen zijn handelsmerken van de desbetreffende bezitters. Alle rechten voorbehouden. Voor meer informatie kunt u kijken op www.conrad.nl of www.conrad.be.
2
Correcte toepassing De harde schijf is bedoeld voor het inbouwen in een computer of in een externe harde-schijf-behuizing (b.v. 1394, USB 1.1 of USB2.0) en dient daar voor de dataopslag. De behuizing van de harde schijf mag niet geopend en de opgeplakte stikkers mogen niet beschadigd of verwijdert worden, anders vervalt het recht op garantie!
1. • • • • •
2. • •
3.
Kenmerken Geformatteerde capaciteit: ca. 80 Gigabyte/ 76.3 Gigabyte, zie hoofdstuk 8. E-IDE-compatibel, 40-polige IDE-aansluiting Hoogte 2,54 cm (1"), inbouw bv. in een 3,5"-schacht van de PC-behuizing Toegangstijd ca. 9 ms 2 MB cache, Ultra-ATA133 (=UDMA133), toerental 7200 omw./min.
Omvang levering Harde schijf Nederlandse gebruiksaanwijzing
Veiligheidsaanwijzingen Bij schades die ontstaan door het niet opvolgen van deze gebruiksaanwijzing, vervalt het recht op garantie! Wij zijn niet aansprakelijk voor schades die hiervan het gevolg zijn!
Het product heeft scherpe kanten en uitstekende delen - er bestaat letselgevaar bij aanraking. Het product hoort niet in kinderhanden! Bij aanraking, instelling van de jumpers en bij het inbouwen / uitbouwen moeten geschikte maatregelen tegen statische oplading genomen worden (b.v. aardingsband, niet -geleidende onderlaag enz.). Ga voorzichtig om met de harde schijf, door stoten, slagen of een val reeds uit een geringe hoogte kan de schijf beschadigd raken.
3
4.
Configuratie
40-polige IDE-aansluiting
Pin 1
Jumpers
Stroombus
De ontbrekende stift (pin) van de 40-polige IDE-aansluiting is normaal en dient bij speciale IDE-kabels tegen het verkeerd opsteken van de kabels. De BIOS van oudere computers ondersteunt vaak geen grote harde schijven. Bij de herkenning van de harde schijf door de BIOS kan de harde schijf vastlopen of de harde schijf wordt niet juist of helemaal niet herkent of derg. Indien u geen BIOS-update voor uw moederbord kunt krijgen, bestaat eventueel de mogelijkheid om via de steekbruggen (jumpers) de capaciteit van de harde schijf te begrenzen op ca. 32 GB. De resterende capaciteit is dan eventueel beschikbaar via speciale software, zie hiervoor onder www.maxtor.com. Begrenzing op 32 GB: Geen begrenzing:
(standaardinstelling)
Bij "heel oude" PC's, tot ongeveer 400/500 MHz, is het gebruik van de harde schijf op de IDE-controller van het moederbord eventueel ook met deze software niet mogelijk. Gebruik in dit geval een extra PCI-IDE-controller (insteekkaart) voor de harde schijf of eventueel een externe vaste-schijfbehuizing (1394, USB1.1 of USB2.0). Op iedere IDE-controller kunnen twee IDE-loopwerken (harde schijf, CD-ROM, CDbrander enz.) werken. Een van de loopwerken moet dan op "Master" en het andere op "Slave" ingesteld worden. Op elke IDE-loopwerk bevinden zich de daarvoor benodigde steekbruggen. a) De nieuwe harde schijf is de enigste IDE-harde schijf op uw computer ("Master"):
Controleer de standaardinstelling van de harde schijf, er zijn geen wijzigingen nodig.
4
b) De nieuwe harde schijf wordt als eerste harde schijf gebruikt, een reeds aanwezige IDE-harde schijf werkt via dezelfde IDE-kabel ("Master, Slave present"): Indien u twee harde schijven op één IDE-controller wilt aansluiten dan moet u een van de beide harde schijven op "Master" instellen en de andere op "Slave". Lees voor het instellen van de steekbruggen (jumpers) ook de documentatie voor de reeds aanwezige harde schijf (ev. bij de fabrikant op Internet verkrijgbaar). c) De nieuwe harde schijf zal als tweede harde schijf op één IDE-kabel werken ("Slave")
Indien zich al een harde schijf in uw computer bevindt en u wilt de nieuwe harde schijf als tweede harde schijf gebruiken moet u deze configuratie instellen. Eventueel moet dan bij de reeds aanwezige harde schijf ("Master") de steekbrug voor "Slave present" gezet worden. Raadpleeg hiertoe beslist de documentatie bij uw eerste harde schijf of de steekbrug wel of niet gezet moet worden. Bij actuele harde schijven is dit meestal niet nodig. d) Cable-select-instelling
Deze instelling wordt door gangbare moederborden, IDE-controllers NIET ondersteund en mag daarom niet toegepast worden. De harde schijf zal bij deze instelling niet meer correct herkend worden. Indien u een speciale IDE-controller gebruikt, kijk dan in de documentatie van de controller of hier een CS-instelling mogelijk is
5.
Inbouw Als u niet beschikt over voldoende vakkennis voor het inbouwen, laat dan de inbouw door een VAKMAN of door een servicebedrijf uitvoeren! Door onvakkundige inbouw worden zowel de harde schijf alsook uw computer en alle aangesloten apparaten beschadigd. Voorzichtig! Levensgevaarlijk! Voordat u met de inbouw van de harde schijf begint, schakelt u de computer en alle daarop aangesloten apparaten uit en koppelt u alle apparatuur los van de netspanning, trek de netstekker! Het uitschakelen via de aan/uit-schakelaar is niet voldoende! Hetzelfde geldt als u naderhand instellingen op de harde schijf uitvoert.
5
•
Maak de behuizing van uw computer open en haal het deksel voorzichtig er af.
•
Configureer, indien nodig, de steekbruggen (jumpers) op de harde schijf. Indien twee IDE-loopwerken op één IDE-kabel aangesloten worden, moet er een van de twee op "Master" ingesteld zijn en de andere op "Slave" (bij gebruik van een IDEharde schijf en bijv. een IDE-CD-ROM op dezelfde kabel moet de harde schijf als "Master" ingesteld worden anders kan deze eventueel niet meer herkend worden). Indien slechts één IDE-loopwerk op een IDE-kabel aangesloten zal worden, moet steeds het IDE-loopwerk op "Master" ingesteld zijn!
•
Zoek een vrije opening voor 3.5"-loopwerken (of een 5.25", hiertoe wordt een montageframe benodigd) in de computerbehuizing en schroef de harde schijf daar vast met vier passende schroeven. Let op: de harde schijf mag niet mechanisch belast worden (stoten, slagen enz.); let er op dat de gebruikte schroeven niet te lang zijn en daardoor de harde schijf beschadigen (max. schroefdraad van de schroeven slechts ongeveer 3-4 mm). De harde schijf mag uitsluitend horizontaal (de elektronicaprintplaat naar beneden) of met 90° links of rechts gekanteld ingebouwd worden. De harde schijf mag niet schuin of "op de kop" ingebouwd worden.
•
Verbind een 5.25"-stroomstekker (controleer de juiste bezetting) van de computernetvoeding en de platte kabel met de harde schijf. Indien u de UDMA133-modus wilt gebruiken heeft u een speciale 80-polige IDE-kabel nodig. De "Moederbord"-aansluiting van de 80-polige IDE-kabel is meestal in kleur gemarkeerd en bevindt zich iets verder weg van de "Slave"-aansluiting dan van de "Master"-aansluiting. Bij 80-polige IDE-kabels moet de positie van de IDE-apparaten in acht worden genomen, omdat anders de loopwerken niet juist herkend worden.
Bij 40-polige kabels is de positie van "Master"- en "Slave"-loopwerken meestal niet belangrijk; echter dient een "open einde" vermeden te worden (een afzonderlijke apparaat steeds op het kabeleinde aansluiten!). Let op de juiste polariteit bij de platte kabel (pin 1 is in kleur gemarkeerd). Als de kabel verkeerd aangesloten wordt kunnen de harde schijf en ook de moederbord en de andere loopwerken vernield worden! Een bootprocedure, d.w.z. het starten van het besturingssysteem, is meestal slechts door de als "Master" ingestelde harde schijf op de eerste IDE-controller mogelijk. Eventueel is het mogelijk om deze beperking in de BIOS-setup van uw computer te omzeilen. •
Sluit de behuizing van uw computer en verbind hem weer met eventuele randapparatuur en andere accessoires. 6
•
Verbindt uw computer met de netspanning en schakel hem in. Als de computer niet correct start, schakelt u deze direct weer uit en controleert u alle instellingen en kabelverbindingen, trek de netstekker voordat u de computer openmaakt!
6.
Installatie bij PC-compatibele computers
De volledige capaciteit van de harde schijf kan alleen door computers benut worden die de LBA-mode ondersteunen. "Oudere" PC's (b.v. 486, Pentium-computers met minder dan 400 MHz of derg.), herkennen meestal niet de volledige capaciteit, ook niet als deze over een LBA-mode beschikken. Mogelijkheden om dit te verhelpen zijn: •
Actualiseer de BIOS van de moederbord (vaak voor oudere apparaten niet meer verkrijgbaar). • Op de website www.maxtor.com is eventueel software verkrijgbaar zodat de volledige capaciteit benut kan worden. • Plaats een LBA-Enhancer-insteekkaart. Hiermee kan de BIOS voor bepaalde functies uitgebreid worden. • Gebruik voor de werking van de harde schijf een extra PCI-IDE-controller-insteekkaart. Actuele computers ondersteunen via de LBA-mode ook grote IDE-harde schijven. Zet in de BIOS-setup van uw computer het type harde schijf op "AUTO" en ook de mode op "AUTO". Zo herkent de BIOS automatisch de waarden (sporen, koppen, sectoren). Hoe de CMOS-/BIOS-setup opgeroepen moet worden, vindt u meestal in de documentatie van uw computersysteem of moederbord. Vaak wordt hiertoe de "DEL"toets gebruikt, die kort na het inschakelen ingedrukt moet worden. Als u in de BIOS-setup bepaalde andere waarden instelt (b.v. "AUTO" voor het type harde schijf en bij de mode "CHS", "NORMAL" of "LARGE") kan het gebeuren dat alleen 504 MB geformatteerd worden. De computer zal dan niet vanaf de reeds geformatteerde en van een besturingssysteem voorziene harde schijf opstarten. Zet dus beslist het type harde schijf op "Auto" en de "Mode" eveneens op "Auto".
7.
Partitioneren en formatteren
Een nieuwe "lege" harde schijf moet u na het inbouwen eerst partitioneren en formatteren. Vervolgens kunt u naar wens een besturingssysteem op de harde schijf installeren.
7
a) Partitioneren Partitioneer de harde schijf met het DOS-commando "FDISK". Als u bv. Windows 98/ME op de harde schijf wilt installeren dan heeft u eerst een bootdiskette (opstartdiskette) nodig die de commando's "FDISK" & "FORMAT.COM bevat en bovendien voor de installatie van de CD "MSCDEX.EXE" met de bijhorende CD-ROM-driver (raadpleeg uw CD-ROM-handleiding) en verder de overeenkomstig aangepasste bestanden Config.sys en Autoexec.bat. Eventueel heeft u nog voor een aparte toetsenbord (bv. bij een Duitse) de driver nodig (alle bestanden die met KEY beginnen). Voorbeeld voor een Config.sys: DEVICE=CDROM.SYS /D:MSCD001 KEYB GR
Voorbeeld voor een Autoexec.bat: MSCDEX.EXE /D:MSCD001
Heeft u meerdere harde schijven in uw computer, dan moet u in FDISK de juiste harde schijf selecteren (menupunt 5. "Wisselen van de harde schijf", dit verschijnt echter alleen als er meerdere harde schijven aanwezig zijn). De harde schijf biedt een capaciteit van meer dan 2 GB. De laatste DOS-versie 6.22 en ook de eerste Windows 95-versie kunnen alleen overweg met een max. partitie van 2 GB (2047 MB). De harde schijf zou hier verdeeld moeten worden in 40 partities. Dit is niet alleen onpraktisch maar ook onmogelijk omdat er alleen de stationsletters van A-Z gebruikt kunnen worden! Gebruik daarom een actuele besturingssysteem zoals Windows 98, 98ME of hoger. Bij het partitioneren moet beslist erop gelet worden dat de primaire (eerste) partitie via FDISK geactiveerd wordt, anders start na de installatie van het besturingssysteem deze niet op. Bij een verdeling in meerdere partities van een harde schijf zal de activering van de primaire partitie NIET automatisch gebeuren! Bij harde schijven met meer dan 64 GB moet bij oudere versies van FDISK de partitiegrootte in procent (dus bv. 10% voor 8 GB enz.) aangegeven worden in plaats van Gigabyte (eventueel wordt ook de totale grootte van de harde schijf verkeerd weergegeven!). b) Formatteren Formatteer de afzonderlijke partities nu met het commando "FORMAT". Formatteer niet per ongeluk een reeds aanwezige andere harde schijf /partities, die al gegevens bevat! Dit kunt u eenvoudig controleren door "dir c:" of "dir d:" enz. te typen, om te kijken of er al bestanden op de harde schijf aanwezig zijn. Bij niet geformatteerde partities verschijnt een foutmelding. Voor het formatteren typt u b.v. "format c:", bevestig de invoer met "y" voor ja. Als meerdere harde schijven of een ander loopwerk op uw computer geïnstalleerd zijn, moet u beslist op letten, dat u de juiste partitie formatteert dus geen partities van andere harde schijven die belangrijke gegevens bevatten!
8
8.
Tips & Aanwijzingen
•
Gebruik steeds de "AUTO"-mode in de BIOS-setup. Een mogelijk andere bijv. "CHS"- "LARGE"- of "NORMAL"-mode mag niet gebruikt worden.
•
Oudere computers hebben problemen bij het herkennen van harde schijven boven de 2 Gigabyte. Eventueel kan daardoor de computer niet opstarten of tijdens de herkenning van de harde schijf vastlopen. Meestal kan dan niet eens meer via diskette opgestart worden. Er is ook een 2-, 4-, 8-, 32- en 64 GB-grens waarbij dergelijke problemen kunnen voorkomen. Enige mogelijkheden om dit te verhelpen vindt u onder hoofdstuk 6.
•
Sommige BIOS-versies geven de capaciteit verkeerd aan. In plaats van 80 GB slechts een paar MB's. Negeer de verkeerde aanduiding en ga verder met de installatie. Eventueel helpt een BIOS-update, indien verkrijgbaar.
•
Helaas zijn partities groter dan 2GB in oude DOS- of Windows95-versies vanwege het FAT16-bestandssysteem niet mogelijk. De harde schijf zou hier dus in minimaal 40 partities verdeeld moeten worden. Dit is echter niet mogelijk omdat er alleen de stationsletters A-Z bestaan. Vervang uw besturingssysteem door een actuele besturingssysteem, bv. Windows98 of ME.
•
Voor de berekening van "MB's" of "GB's" zijn er twee mogelijkheden: Voor de "oude-computer-prof" zijn 1 KB precies 1024 bytes (binair= 2^10). 1 MB zijn 1024x1024=1048576 bytes (binair= 2^20) enz. Voor "normale" gebruikers zijn echter 1 KB (1" kilobyte") slechts 1000 bytes, precies zoals b.v. 1 kilometer precies 1000 meter heeft. 1 MB zijn dus "slechts" 1 miljoen bytes, dus 1.000.000 bytes. Om die reden bezit de harde schijf een capaciteit van 80 GB of 76.3 GB - afhankelijk van de toegepaste berekening. Eveneens tonen de bestand-Explorer (Verkenner) onder Windows en het DIRcommando onder DOS verschillende waarden.
•
Als twee harde schijven niet op één IDE-controller werken, dan sluit u een harde schijf als "Master" aan op de eerste IDE-controller en de tweede harde schijf als "Master" op de tweede IDE-controller.
•
De UDMA66/100/133-mode is alleen dan voordeliger tegenover de UDMA33 wanneer gegevens uit het cache van de harde schijf overgedragen worden naar de controller van het moederbord (of een PCI-IDE-controllerkaart). In de normale werking is er haast geen snelheidsverschil meetbaar ook niet bij toepassing van een UDMA33/66/100/133-systeem omdat de meeste gegevens vanaf het magneetoppervlak van de harde schijf gelezen moeten worden - en dit is het knelpunt. Daarom zal het weinig zin hebben om een reeds aanwezige PCI-IDE-controllerkaart met UDMA66 te vervangen door een UDMA 100 of 1333. Voordelen brengt een snellere UDMA-mode zoals bij zogenoemde RAID-systemen.
9
•
Voor de UDMA66/100/133-werking is een 80-polige IDE-kabel nodig. Tussen elke dataleiding is er een extra massaleiding ter afscherming. Een uiteinde van de IDE-kabel is meestal met een kleur (blauw) gemarkeerd. Deze moet in de overeenkomstige IDE-aansluiting op het moederbord gestoken worden. Sluit een afzonderlijke harde schijf (resp. een als "Master" ingestelde vaste schijf) steeds aan op het andere uiteinde van de kabel. Op de IDE-aansluiting in het midden van de IDE-kabel kan een tweede als "Slave" ingestelde IDE-apparaat aangesloten worden, indien aanwezig.
•
FDISK heeft eventueel problemen bij het weergeven van harde schijven groter dan 64 Gigabyte. De grootte van de 80 GB harde schijf kan bij het partitioneren verkeerd weergegeven worden. Dit is slechts een "cosmetisch" probleem, het partitioneren functioneert. Bovendien moeten bij oudere versies van FDISK de partitiegrootte in procent aangegeven worden, dus bv. 10% voor 8 GB, 20% voor 16GB enz.).
•
Een "Low-Level-formattering" werd reeds door de fabrikant uitgevoerd. Voor het partitioneren en formatteren, b.v. onder Windows, zijn dan ook de programma's FDISK en FORMAT voldoende.
•
Maak voor uw eigen belang regelmatig back-ups om belangrijke gegevens veilig te bewaren. Vooral bij de enorm grote databestanden op een grote harde schijf is het verlies van gegevens bijzonder ergerlijk. Ideaal zijn voor back-ups maken grote tapestreamers of CD- en DVD-branders.
•
Houd uw programma's gescheiden van uw bestanden. Installeer op de eerste partitie uw programma's en op de tweede partitie bewaart u uw bestanden. Een derde partitie kan bijv. voor spelletjes, een vierde voor MP3's enz. gemaakt worden. Op die manier kunt u eenvoudig Windows op de eerste partitie opnieuw installeren, zonder de partitie met uw bestanden te vernielen. De op andere partities geïnstalleerde spelletjes of programma's zullen na het opnieuw installeren van Windows echter vaak NIET meer lopen, deze moeten dan opnieuw geïnstalleerd worden.
•
Belangrijke gegevens moeten in ieder geval meermaals opgeslagen worden op verschillende opslagmedia en ook op verschillende plaatsen opgeborgen worden. Het kopiëren van belangrijke bestanden naar een andere partitie wordt niet aanbevolen. Gebruik een andere opslagmedia bijvoorbeeld een tweede harde schijf of nog beter een verwisselbare schijf zoals een ZIP-drive of dergelijke. Een extra back-up van belangrijke gegevens op een CDR/CDRW of op een tweede computer in een netwerk is beslist aan te raden.
10
